Rinder In Nd 31102009

31 oktober 2009 © Nederlands Dagblad

Eigendom Steeds vaker krijgen we bij het Nederlands Dagblad verzoeken binnen om teksten uit de krant, of delen daarvan, over te mogen nemen. Het kan dan om van alles gaan: gebruik van artikelen ter illustratie bij een lesmethode, overname in een boek en herpublicatie op een besloten computernetwerk (intranet) of op een openbare website. De afhandeling van die verzoeken kost uiteraard tijd, maar toch is het een goed teken dat de vraag wordt voorgelegd. Het betekent dat steeds meer mensen doordrongen raken van het besef dat ook wat in een krant staat niet zomaar mag worden toegeëigend. Want dat is inderdaad het geval, zo staat ook in de Nederlandse auteurswetgeving, die al dateert van 1912. Ik zal u niet vermoeien met wetsteksten, maar in het kort komt het erop neer dat auteursrecht automatisch ontstaat na een scheppende, creatieve daad van de maker. Daar hoeft niet eens een copyrightteken aan te pas te komen. Het recht houdt ook in dat de maker het exclusieve recht heeft teksten te vermenigvuldigen, openbaar te maken en te verkopen. In het geval van de krant heeft de ‘scheppende’ journalist in loondienst zijn rechten overgedragen aan de uitgever. De hoofdredactie kan om die reden besluiten dat bepaalde verzoeken om overname worden ingewilligd. Een andere uitzondering betreft andere nieuwsmedia. Die mogen citeren uit de krant, zij het met bronvermelding. Hoewel veel mensen van goede wil zijn en hun vraag om overname netjes mailen, komen wij veel vaker het omgekeerde tegen. Teksten uit het Nederlands Dagblad worden aangeboden op (commerciële) internetsites van derden. Soms zelfs in aangepaste vorm, of tegen betaling. Het internet heeft de Auteurswet op flinke achterstand gezet, tenminste als het gaat om de naleving ervan. Handhaving is lastig. Als het de spuigaten uitloopt, kunnen websitebeheerders een telefoontje verwachten waarin zij worden gevraagd de illegale overname ongedaan te maken. We ontkomen er intussen niet aan ook de hand in eigen boezem te steken. Jarenlang leefde in medialand breed de mening dat nieuws gratis zou worden, en zelfs gratis moest zijn. En we vonden het nuttig dat onze artikelen werden aangehaald op andere plekken dan www.nd.nl. We kregen er een grotere ‘etalage’ mee.

Betalen Dat laatste geldt nog steeds. Met een ‘link’ vanaf een andere website hebben we dan ook geen enkele moeite. Maar waar we van terugkomen, is het laten lopen van illegaal kopieergedrag. De voornaamste reden is simpel: de schoorsteen moet roken en voor niets gaat alleen de zon op. Waar onze teksten worden geproduceerd door voor hun kundigheid betaalde redacteuren, kan het niet zo zijn dat derden (gratis) hun kolommen vullen met diezelfde kopij. Dit besef leeft inmiddels breed in de krantenbranche – de muziekindustrie die al jaren is verwikkeld in een hevig gevecht tegen piraterij ging ons daarin voor. Daarnaast hechten wij eraan onze teksten in een ‘passende omgeving’ aan te bieden. Redacteuren die onder naam schrijven, vinden het bijvoorbeeld vervelend hun artikelen terug te zien op sites waarmee ze geen enkele affiniteit hebben, maar die Google feilloos met hen in verband brengt. Het opsporen en aanpakken van auteursrechtschendingen is een intensieve en vervelende bezigheid. Journalisten steken hun tijd liever in een goed verhaal. Slimme ondernemers die dit in de gaten hadden, bieden sinds kort aan de opsporing en afhandeling van auteursrechtschendingen uit handen te nemen, inclusief incasso van gederfde inkomsten. Ook het Nederlands Dagblad overweegt met zo’n bedrijf in zee te gaan. Rinder Sekeris, adjunct-hoofdredacteur