]MdIr jao.baI.esa.hlDona kaoNao eko kaLI ismaqa naavaacaa ek manauYya laMDnamaQyao @la^mah^ma yaoqao rahat haota.tao BaajaIpalaa ivakayacaa. %yaalaa caar maulao haotI. %yaatIla savaa-t maaozyaa maulaacao naava jaa^ja- haoto jao rajaacyaa naavaava$na zovalao haoto. jaa^ja- vaiDlaaMcyaa maagao vaarsaah@kanao BaajaIcao dukana caalaivaNaar ASaI vyavasqaa krNyaat AalaI haotI.%yaamauLo SaaLot tao vanasptISaas~acyaa ivaSaoYa SaaKot iSakt haota AaiNa dIDSao p`karcao kaobaI va 44 p`karcao laoTyaUsacao p`kar AByaasat Asao.tsaoca tao p`aiNaSaas~acyaa vagaa-t kaobaIt rahaNaaro 77 p`karcao saurvaMT AaiNa koabaIvar jar saabaNaacao paNaI fvaarlao tr baahor yaoNaar ihrvaoo tsaoca Ka-yaa paNyaatIla tMbaaKUcyaa rsaasaar#yaa roGaa Asalaolao tpikrI saurvaMT yaaMcaahI AByaasa krIt Asao. %yaamauLo tao maaoza Jaalyaavar laMDnamaQaIla savaao-%kRYT BaajaIivako`ta banalaa AaiNa %yaacyaa kDIla kaobaIt kaoNaalaahI kQaIhI eKada sauwa saurvaMT saapDt nasao. pNa ismaqa yaaMcao BaajaIcao ekca dukana AsalyaamauLo baakIcyaa itnhI maulaaMnaa svat:cyaa ]drinavaa-hacaI trtUd krNao Baaga haoto.dusa-yaa maulaacao naava jaomsa haoto AaiNa Aqaa-tca %yaalaa ijama yaa naavaanao hak maarIt Asat.tao SaaLot jaa} laagalaa AaiNa [Mga`jaI inabaMQalaoKnaat %yaanao sava- baxaIsao pTkavalaI.tao SaaLocyaa fUTbaa^la TImacaa kPtana haota AaiNa hafba^k yaa pwtInao KoLt Asao.tao Anaok p`karcyaa @laRP%yaa krNyaat trbaoja haota AaiNa iSaxakaMvar va [tr laaokaMvar tao %yaa vaaprt Asao.ek idvasa %yaanao kaDopoTIcyaa kaDIcao Taok KDUt Gausaivalao. tI kaDI Krotr saurixat navhtI.sava-saamaanya inaLyaapaMZ-yaa kaDyaa, jyaa kSaavarhI AadLtat %yaatIlaca tI haotI. %yaanaMtr iSaxakaMnaI jaovha KDUnao fLyaavar ilahayalaa sau$vaat kolaI tovha puZcaI paca imainaTo kaoNaIca farsao kahI k$ Saklao naahI.dusa-yaa eka idvaSaI %yaanao imaiqalayau@t isprIT Saa[-cyaa baaTlyaaMmaQyao Aaotlao AaiNa Saa[- ponalaa icakTtca navhtI.iSaxakaMnaa sava- baaTlyaatIla Saa[- badlaayalaa AQaa- tasa laagalaa AaiNa %yaa idvaSaI maga fo`Mcacaa tasa hao}ca Saklaa naahI…tsaohI ijamalaa fo`Mca AavaDt navhtoca mhNaa. PaNa %yaanao ikllaIcyaa Baaokat laaMbaI BarNao ikMvaa iSaxakaMcyaa Tobalaavar maolaolao ]MdIr zovaNao Asalyaa saamaanya KaoDyaa kQaIca kolyaa naahIt. itsara maulagaa mhNajao caalsa-, tao gaiNat AaiNa [ithasa yaat saaQaarNa haota.AaiNa ik`koTcyaa 11 jaNaaMcyaa saMGaat DavaKura maMdgatI gaaolaMdaja mhNaUna %yaacaI inavaD JaalaI haotI.pNa ekmaova ivaYayaat tao trbaoja haota to mhNajao, rsaayanaSaas~. tao %yaacyaa SaaLotIla ikMvaa malaa maahIt Asaloalyaa [tr maulaaMmaQyao doKIla ekmaova haota jyaanao p^raiDmaoiqalaAmaayanaaobaoMJalaiDha[-D ikMvaa AgadI AaribaTa^la banaivalao haoto, jao banavaayalaa KraoKr far AvaGaD Asato AaiNa jyaacaa ]MdraSaI kahI saMbaMQa nasatao.jar %yaalaa vaaTlao Asato tr %yaanao BayaMkr vaasaacao d`vya banaivalao
1
Asato karNa to %yaalaa jamat haoto.pNa tao ek caaMgalaa maulagaa haota AaiNa %yaanao tsao kolao naahI.Aqaa-t %yaacabaraobar mah
2
]Mdravar p`caMD ragaavalaolaa haota karNa jahajaaMvar yaoNaa-yaa vastU puZo pazivaNyaacyaa yaM~Naocaa tao mau#ya haota. yaa vastU jahajaava$na AalyaanaMtr T/k, rolvao,, GaaoDagaaDyaaMmaQaUna puZo paocaivalyaa jaa[-pya-MtcaI sava- jabaabadarI %yaacaI haotI AaiNa ]MdraMnaI Kallaolyaa vastMUcao PaOsao %yaalaa Baravao laagat.]MdIr pkDNaarI ]
3
jaahIr kolao haoto.Aqaa-t jar ijaMkNaa-yaa maaNasaacao lagna Jaalaolao Asalao tr yaa lagnaalaa prvaanagaI navhtI va tsao Asalyaasa %yaacyaa baayakaolaa ih-yaaMcaI baaMgaDI Asao baxaIsa imaLNaar haoto.jaaihratIt 100 hjaar paOMDaMcaa faoTao haota va %yaat kagadI naaoTa nasaUna Assala saaonyaacaI naaNaI haotI. AaiNa %yaa maulaIcaahI faoTao haota ,jaI KUp saudM r haotI itcao kosa saaonaorI AaiNa inaLo DaoLo haoto.yaaiSavaaya itlaa vhayaaoilana vaajaivata yaot haoto..itnao pakkaOSalyaat,jalatrNaat AaiNa skoiTMgamaQyao baxaIsao imaLivalaI haotI. yaat f@t ekca Kaoca haotI tI mhNajao spQa-kaMnaI ]MdIr maarNyaasaazI svat: vastU AaNaayacyaa hao%yaa jyaasaazI baroca pOsao laagaNaar haoto. trIhI hjaarao laaok yaat sahBaagaI Jaalao.AQyaxaaMkDo dusa-yaa idvaSaI sakaLI [cCukaMcaI p~o paohaocaivaNyaasaazI tIna jaast paosTmana naomaavao laagalao. AaiNa [t@yaa laaokaMnaI faona kolao kI Toilafaonacyaa tara ivatLlyaa.maihnaaonamaihnao Anaok p`karcyaa laaokaMnaI Aaplao dOva Ajamaavalao. to rsaayanaSaas~&, p`aiNaSaas~& ,AQyaai%mak vaR
4
ijamacao AQao- saapLo caIja va AQao- baoknacao haoto.pihlyaa ra~I %yaaMnaI 918 ]MdIr maarlao.ijama far KuYa Jaalaa..AaiNa %yaalaa vaaTlao kI taoca baxaIsa ijaMkNaar. pNa puZIla ra~I f@t 3 ]MdIrca maolao.AaiNa itsa-yaa ra~I tr daonaca.rajaa ]Mdranao %yaacyaa sava- sahka-yaaMnaa p~yaacyaa DbyaapasaUna dUr rahaNyaacaI takId idlaI AaiNa f@t maUK- va Aa&a na paLNaaro pkDlao gaolao.caOaqyaa ra~I %yaaMnaI saapLo ivh@Taoiryaa baMdrat hlaivalao pNa f@t 4 ]MdIr pkDlao.saavaQaanaIcaa [Saara savaa-Mnaa imaLalaa haota.maga ijama du:KI AMt:krNaanao GarI gaolaa.%yaanao baraca vaoL AaiNa 10 paMOD Gaalaivalao haoto.AaiNa SaaLotIla maulaManaI %yaalaa p~yaacaa ]MdIr Asao naamaaiBaQaana idlao. …… caalsa- ismaqakDo ek Kupca vaogaLyaa p`karcaI yaaojanaa haotI.%yaanao rMga ikMvaa cava nasalaolao ek ivaYa SaaoQaUna kaZlao.maI tumhalaa to ksao haoto ikMvaa ksao banaivalao haoto to saaMgat basaNaar naahI karNa kahI KunaI hI kqaa vaacaUna sava- p`karcyaa laaokMacaa KUna krtIla.%yaanao yaa p`karcao BarPaUr ivaYa tyaar kolao AaiNa ra^kfaoT- caIjalaa vaasa doNaaro ek saaih%ya sauwa BarpUr banaivalao.ra^kfaoT- ho f`ansamaQaIla ivaiSaYT p`karcao caIja Aaho.yaalaa maoiqalahoPTaDoiklakITaona mhNatat AaiNa malaa vaaTto tao far mast vaasa Aaho.kahI maaNasaaMnaa tao AavaDt naahI pNa ]MdraMnaa AavaDtao.%yaanao %yaacyaa vaiDlaaMkDUna 20 paOMD ]sanao Gaotlao AaiNa 100 svast AaiNa baokar caIja ivakt Gaotlao.%yaa savaa-Mcao %yaanao p`%yaokI 100 tukDo kolao.to %yaanao p`qama jahala ivaYaat bauDvaUna zovalao AaiNa naMtr ra^kfaoTlaa vaasa doNaa yaa d`avaNaat bauDivalao.AaiNa naMtr dha hjaar pu{yaaMcyaa Kao@yaat to Barlao.%yaanao ivacaar kolaa kI ]MdraMnaa vaaTola kI ho ivaKurlaolao naohmaIcao ivaYaacao saapLo naahIt.pu{yaacyaa Kao@yaat AsalyaamauLo ]MdIr %yaat sahja ADktIla. ek pUNa- idvasa daona maaNasao 10000 caIjacao Kaoko vaogaLyaa izkaNaI zovaNyaasaazI hatgaaDyaaMva$na gaaodIBar ifrlaI.caalsa- %yaaMcyaamaagao ek ipcakarI Gao}na caIja fvaart haota. pUva- laMDnamaQaIla sava- rihvaaSaaMnaa caIjacaa vaasa Aalaa.%yaa saMQyaakaLI saUyaa-stanaMtr ]MdIr ibaLatUna baahor Aalao AaiNa ekmaokaMt kujabaujaU laagalao…. “ho na@kIca svaaidYT caIja Asalao paihjao.eka CaoTyaa Kao@yaacaa vaasa saaQyaa caIjacyaa maaozyaa Kao@yaasaarKaca yaotao Aaho”.%yaanaMtr %yaaMcyaatIla ba-yaacajaNaaMnaI caIja Kallao.%yaaMnaI rajaa ]MdrasaazIsauwa qaaoDo caIja naolao.pNa %yaacyaa naSaIbaanao %yaanao Baajalaolaa saamana maasaa ,badama yaaMcao paoTBar jaovaNa kolao haoto AaiNa %yaalaa Aijabaat BaUk navhtI.ivaYaanao Aaplao kama saaQaayalaa qaaoDa vaoL laagalaa AaiNa sakaLI tInapya-Mt ]MdIr marayalaa sau$vaat JaalaI naahI.rajaalaa %yaanaMtr caIjacaa saMSaya Aalaa va %yaanao Kba-yaaMmaaf-t tsaa inaraop idlaa. %yaaMcyaat svat:cyaa maulaaMnaa Kallyaaba_la faSaIcaI iSaxaa Jaalaolaa ek duYT ]MdIr haota.%yaalaa imaLaloalaa caIjacaa tukDa %yaanao Kallaa. tao maolaa tovha caIja ivaYaarI haoto ho isaw Jaalao AaiNa %yaanao [tr Anaok Kba-yaaMnaa pazivalao.dusa-yaa idvaSaI sakaLI 4514 maolaolao ]MdIr pkDNyaat Aalao.kahI %yaaMcyaa ibaLat ma$na pDlao haoto. AaiNa kahIjaNa gaMBaIrrI%yaa AajaarI haoto.AQyaxa [tko KuYa Jaalao kI %yaaMnaI tsao caIja AaNaayalaa caalsa-laa BarpUr pOsao idlao.pNa %yaaMnaI daona idvasaaMnaI pahaNaI kolyaanaMtr %yaaMnaa Asao AaZLlao kI Aaz hjaarmaQaIla daonaca KaokI ]GaDlaI gaolaI Aahot.]MdIr %yaaMcyaapoxaa jaast huSaar Aahot Asao %yaaMcyaa prt ekda laxaat Aalao.caalsa-laa KraoKr far du:K Jaalao.%yaalaa svat:ba_la [tkI Ka~I haotI kI AQyaxaaMcyaa maulaIbaraobar lagna krNyaasaazI %yaanao AMgazI banavaayalaa TaklaI AaiNa k^MTrbarIcyaa pad`IMnaa ivavaahivaQaI saMpnna krNyaacao AamaM~Na idlao haoto.Aata sarafalaa va pad`IMnaa tao lagna k$ Sakt nasalyaacao %yaalaa kLvaayalaa laagaNaar haoto.AaiNa savaa-t vaa[-T mhNajao caIjacaa vaasa %yaacyaa AMgaalaa maihnaaBar icakTlaa. %yaalaa prt SaaLot Gao[-naat AaiNa kaoLSaacyaa vaKarIt Jaaopavao laagalao.
5
SaovaTI ja^knao p`ya%na kolaa.%yaacyaa yau@tIsaazI BarpUr pOsao laagat haoto.AaiNa vaiDlaaMkDUna %yaanao 30 paOMD Gaotlao Asalao trI to purosao navhto.pNa %yaanao kahI pOsao maaJyaakDUna Gaotlao AaiNa svat: banaivalaolao kahI ibanatarI yaM~o ivaklaI.AaiNa AKorIsa %yaacyaakDo purosao pOsao jamalao.%yaanao naohmaIcyaa laaoKMDacyaa cau -yaapoxaa AitSaya baarIk Asaa caura AaNalaa.tao Baajalaa. AaiNa ibaskITaMmaQyao imasaLlaa.tI ibaskITo gaaodIt ivaKurlaI.p`qama ]MdIr %yaaMnaa hat laavaayalaa doKIla tyaar navhto.pNa naMtr %yaaMcyaa laxaat Aalao kI %yaapasaUna %yaaMnaa kahI [jaa haot naahI tovha %yaaMnaI Kayalaa sau$vaat kolaI.maQalyaa kaLat ja^knao p`BaavaSaalaI 7 ivadyautcauMbak AaNalao AaiNa ivaivaQa izkaNaI gaaodImaQyao zovalao. P``a%yaok ek vyavaisqat kDa Asalaolyaa Kaola KD\Dyaat zovalao haot. o AaiNa Sahr rolvao AaiNa pUva- laMDna rolvao maQaUna ivadyautp`vaah saaoDta yao[-la ASaa p`karo tara Taklyaa hao%yaa. yaaogaayaaogaanao ja^k jaimanaIKalaIla rolvaocyaa p`mauK [laoi@T/kla AiBayaM%yaalaa AaoLKt haota karNa daoGaaMnaahI ibanatarI yaa ivaYayaat far $caI haotI.%yaamauLo %yaalaa ivadyautp`vaah ]sanaa GaoNao saaopo gaolao.]MdraMnaI purosaa laaoKMDacaa caura Kallaa Asao laxaat Aalyaabaraobar %yaanao cauMbakatUna p`vaah jaa[-la ASaI vyavasqaa kolaI.sava- laaoKMD, sTIla, inakola cyaa vastU vaogaLyaa baaMQaUna zovalyaa gaolyaa.AaiNa jahajao sTIla AaiNa laaoKMDacaI AsalyaamauLo tIhI baaMQaUna zovaavaI laagalaI.AaiNa gaaodItlyaa maaNasaaMnaa %yaa ra~I ivaSaoYa p`karcao iKLo nasalaolao baUT Gaalaavao laagalao.Aqaa-t …]paQyaxa saaoDUna karNa to rajaGaraNyaatIla haoto AaiNa %yaaMcyaa baUTalaa saaonyaacao iKLo haoto. ra~I dID vaajata SaovaTcaI BauyaarI rolvao qaaMbalaI.AaiNa rolvaolaa laagaNaara sava- ivadyautp`vaah %yaaMnaI pihlyaa ivadyautcaMubakat saaoDlaa.kahI gaMjalaolao iKLo AaiNa p~yaacao Dbao AaoZlao gaolao. AaiNa ]MdIr doKIla , pNa jaast saavakaSaInao. ]MdramaQyao laaoKDM acaa caura pUNa-pNao Barlaolaa haota.AaiNa cauMbak %yaaMnaa sahja AaoZUna Gaot haoto.lavakrca cauMbakaBaaovatIcaa KD\Da ]MdraMnaI Ba$na gaolaa.maga %yaaMnaI p`vaah puZcyaa cauMbakakDo naolaa.naMtr to itsa-yaa cauMbakakDo vaLlao.Aqaa-t f@t jaimanaIvar Asalaolao ]MdIr KD\DyaaMmaQyao cauMbakakDo AakiYa-t haot haoto.pNa to prt prt ivadyautp`vaah saaoDt haoto AaiNa ibaLatUna baahor pDUna jaastIt jaast ]MdIr cauMbakacyaa KD\Dyaat pDt haoto. rajaa ]Mdracyaa laxaat Aalao kI kahItrI caukto Aaho AaiNa %yaalaa svat:laa ibaLacyaa eka baajaUlaa Kocalao gaolyaasaarKo vaaTlao.%yaanao Kba-yaaMnaa pazivalao pNa to prt Aaloaca naahIt.SaovaTI tao svat: gaolaa AaiNa eka KD\DyaatIla cauMbakakDo AaoZlaa gaolaa.sakaL Jaalyaavar %yaaMnaI paNyaacao naL caalaU kolao AaiNa cauMbakakDo AakiYa-t Jaaloalao sava- ]MdIr paNyaat bauDUna maolao.yaa ]MdraMcao vajana 150 Tna Barlao.kaoNaI to maaojalao naahIt pNa %yaaMnaI AMdaja kolaa kI ek laaKacyaa pa}Na PaT Asaavaot. yaat kahI duQa-r p`saMga sauwa AaoZvalao.ra~paLIcaa iTimansa naavaacaa raKNadar iKLyaaMiSavaayacao baUT Gaalaayacao ivasarlaa.cauMbakanao p`qama %yaacao paya AaoZlao.]MdraMsaazI Kaodlaolyaa eka KD\Dyaat tao Kro tr pDayacaaca..pNa tovaZyaat baUT kaZNyaat tao yaSasvaI Jaalaa. pNa %yaacyaa daonhI payaaMcyaa baaoTaMvar ekok ]MdIr laTklaa AaiNa to
6
]MdIr cauMbakamauLo [tko jaaorat Kocalao gaolao kI %yaacaI baaoTo inaKLUna AalaI.tr Aata %yaacyaa payaaMnaa baaoToca naahIt AaiNa tao lahana Aakaracao baUT Gaotao.pNa baT- ihgaIsa naavaacaa dusa-yaa rKvaaladaracao naSaIba jara caaMgalao haoto mhNaayacao. yauwapUvaI- tao ek ]
7