QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT HAØNG GOÁM MAËT HAØNG CHAÄU GOÁM ROÙT A/ Nguyeân lieäu: Ñaát caolanh (ñaát seùt), men maøu caùc loaïi, nhieân lieäu, gas vaø caùc phuï lieäu khaùc. B/ Quy trình: I./ Ñaùnh ñaát thaønh hoà: Ñaát caolanh mua veà töø caùc moû ñöôïc uû töø 1 ñeán 2 thaùng(uû caøng laâu caøng toát), sau ñoù cho qua heä thoáng loïc ñeå xöû lyù gaïn boû taïp chaát chæ laáy nhöõng haït caolanh sau ñoù laøm tôi nhuyeãn thaønh hoà. II./ Taïo coát vaø taïo khuoân: Ñeå coù saûn phaåm theo yeâu caàu ta phaûi taïo khuoân baèng nguyeân lieäu thaïch cao. Ñeå laøm ñöôïc boä khuoân treân ta phaûi taïo ra moät boä coát, coù kích thöôùc lôùn hôn saûn phaåm thöïc töø 10 ÷ 20% tuøy
thuoäc vaøo ñoä ngoùt cuûa töøng loaïi nguyeân lieäu saûn xuaát goám. Ñeå saûn xuaát ñöôïc coát ta phaûi coù moät ñoäi nguõ thôï chuyeân nghieäp coù trình ñoä taïo hình cao. Thôøi gian saûn xuaát coát vôùi maãu maõ ñôn giaûn maát töø 2 ÷ 3 ngaøy, caùc maãu khoù nhö con thuù, ñoà chôi phaûi maát töø 5 ÷ 7 ngaøy. Sau khi ñaõ coù coát hoaøn chænh töø coát naøy ngöôøi ta coù theå taïo ra caùc boä khuoân phuø hôïp vôùi saûn phaåm. Ñeå coù ñöôïc moät boä khuoân phaûi laøm ít nhaát trong 6 tieáng, neáu soá löôïng khuoân töø 20 ÷ 25 khuoân phaûi maát töø 1 ÷ 2 tuaàn. Thôøi gian phôi ñeå khuoân khi laøm xong coù theå roùt ñöôïc nhöõng boä chaäu moäc phaûi maát töø 5 ÷7 ngaøy. Nhö vaäy, toång coäng thôøi gian ñeå coù moät boä chaäu moäc phaûi maát khoaûng 10 ngaøy (thôøi gian nhanh nhaát). Nhöng vôùi ñieàu kieän thôøi tieát naéng, khoâng coù möa. III./ Roùt moäc taïo hình: Töø ñaát ñaõ ñöôïc tinh cheá thaønh hoà nhuyeãn ta roùt ñaày vaøo caùc boä khuoân. Chôø khoaûn 3 ÷ 4h cho hoà ñoâng ñaëc laïi vaø coù ñoä daøy, sau ñoù huùt boû hoà coøn lai beân trong. Chôø tieáp khoaûn 6 ÷ 8h thì laáy moäc öôùt ra ñeå töø 1 ÷ 3h cho moäc hôi khoâ sau ñoù lau, hoaøn taát vaø chuyeån moäc ñi phôi. Vôùi ñieàu kieän thôøi tieát naéng, khoâng möa vaø khuoân khoâ. Thoâng thöôøng moät boä khuoân khoâ thì roùt ñöôïc töø 3 ÷ 4 laàn thì
khuoân laïi öôùt. Ta laïi phaûi phôi khuoân cho khoâ môùi coù theå tieáp tuïc roùt. Thôøi gian phôi khuoân maát 3 ÷ 4 ngaøy. Neáu gaëp möa Trang 1_mail:
[email protected]
nhieàu, ñoä aåm cao, khuoân töï huùt hôi aåm beân ngoaøi neân khoâng huùt nöôùc taïi hoà. Do ñoù coù ñöôïc saûn phaåm moäc laø raát chaäm. Thoâng thöôøng phaûi maát töø 3 ÷ 4 ngaøy môùi ra ñöôïc moät boä moäc ñaát. Neáu thôøi tieát möa nhieàu, keùo daøi thì khaû naêng phôi khuoân laâu khoâ neân khoâng roùt kòp, khoâng taïo ñöôïc moäc. Tuyø thuoäc vaøo thôøi tieát ta phôi moäc öôùt cho khoâ ñaït tieâu chuaån cho coâng ñoaïn khaéc chaám. Sau moãi laàn roùt ta phaûi phôi khuoân cho khoâ ñeå chuaån bò cho laàn roùt sau. Trong 3 ngaøy trôøi naéng toát ta coù theå roùt ñöôïc 2 kyø. IV./ Gia coâng tinh moäc : Sau khi coù saûn phaåm moäc ñöôïc ñem gia coâng, tinh cheá cho saûn phaåm ñöôïc nhaün vaø mang phôi naéng. Thôøi gian töø moäc ñeán gia coâng ñeán phôi naêng ñuû chaát löôïng phaûi maát 2 ngaøy. Saûn phaåm moäc phaûi ñöôïc phôi naéng toát vì neáu naéng to quaù, phôi gioù, hay xoâng xaáy thì moäc khoâng khoâ ñeàu hay thôøi gian khoâ quaù nhanh seõ aûnh höoång ñeán quaù trình nung chaäu seõ bò xeù, noå trong loø. V./ Khaéc, chaám: 1. Khaéc: Tröôùc heát, muoán khaéc caùc saûn phaåm ñeàu vaø gioáng nhau ta phaûi laøm moät boä moäc cao su coù hình noåi cuûa hoïa tieát boä chaäu caàn laøm. Sau ñoù ta laáy moäc cao su coù phuû moät lôùp möïc oáp leân thaân chaäu. Duøng muõi kim ta khaéc theo nhöõng ñöôøng hoïa tieát cuûa moäc cao su ñaõ ñöôïc in leân chaäu. Tính bình quaân 1 ngöôøi thôï coù tay ngheà coù theå khaéc ñöôïc 1 saûn phaåm trong 20 ñeán 60 phuùt tuøy hoïa tieát khoù vaø deã. 2. Chaám: Sau khi ta coù moäc ñaõ ñöôïc khaéc, ta laáy coï vaø men maøu nöôùc veõ leân caùc ñöôøng khaéc cuûa hoïa tieát theo maãu cuûa khaùch ñaët haøng. Tính bình quaân vôùi moät ngöôøi thô coù tay ngheà thì moät ngaøy coù theà chaám töø 9 ÷ 12 boä(tuyø theo maãu khoù hay deã). VI. Nung: Sau khi chaám men xong thì ngöôøi thôï seõ xeáp leân loø, traùnh tröôøng hôïp cho chaäu chaïm vaøo nhau. Khi ñaày xe loø thì ñaåy vaøo nung. Thôøi gian ñoát(chaäu naèm trong loø) cho moät loø thöôøng laø 14-16h, tuyø thuoäc vaøo kích thöôùc, ñoä daøy cuûa thaønh chaäu maø coù thôøi gian nung hôïp lyù. Trang 2_mail:
[email protected]
Thôøi gian sau ta keùo xe chaäu ra töø töø ñeå cho nguoäi daàn, traùnh tình traïng keùo ra quaù sôùm, quaù nhanh laøm cho chaäu gaëp gioù seõ raát deã xeù. Thôøi gian keùo loø töø 5-7h. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quy trình nung nhö sau: 1. Saûn phaåm moäc phaûi khoâ: neáu khoâng khoâ thì khi gia taêng nhieät ñoä seõ gaây hôi nuôùc boác quaù nhanh vaø ñoät ngoät seõ daãn ñeán noå chaäu, beå vôõ saûn phaåm. 2. Nguyeân phuï lieäu nhö ñaát: thoâng thöôøng ñaát mua ôû caùc moû veà coù caùc thaønh phaàn khoâng thoáng nhaát giöõa caùc ñòa ñieåm khai thaùc vôùi nhau. Tröôøng hôïp saûn phaåm khi nung höôøng hay bò vôõ, xeù laø do ñang duøng ñaát cuûa moû naøy chuyeån sang moû khaùc. Vì ñoä co ngoùt cuûa ñaát khaùc nhau cho neân saûn phaåm co ngoùt cuõng khoâng gioáng nhau. 3. Nhieät ñoä: taïi nhöõng nôi trong loø coù nhieät ñoä khaùc nhau, phaàn lôùn men cuûa goám phaàn lôùn laø caùc oxit kim loaïi maø moãi loaïi kim loaïi coù ñoä noùng chaûy khaùc nhau. Neân ñoä ñaït trong loø cuõng khaùc nhau. Thoâng thöôøng moät loø coù ñaày ñuû caùc ñieàu kieän toát töø nguyeân lieäu , tay ngheà, men maøu thì loø ñaït ñöôïc töø 85 ÷ 90%.
Noùi chung saûn phaåm goám phuï thuoäc raát nhieàu vaøo quy trình nung. Hieän nay taïi Khu vöïc phía Nam ñang thònh haønh 4 kieåu loø nung: 1. Kieåu loø thoâng duïng: loø con thoi, loø ga coù theå tích loø laø 4m3 ÷ 12 m3 Öu ñieåm: Quy trình ñoát nhanh, chaát löôïng haøng hoùa cao, nhieät ñoä loø ñieàu chænh ñöôïc theo yù muoán, nhieät ñoä trong loø töông ñoái oån ñònh. Nhöôïc ñieåm: ñoát baèng gas neân giaù thaønh cao, ñoát nhöõng maët haøng nhoû.
2. Kieåu loø bao: Öu ñieåm: Nguyeân lieäu ñoát baèng cuûi, giaù thaønh thaáp, ñoát nhöõng saûn phaåm lôùn. Nhöôïc ñieåm: ñoä ñaït vaø ñoàng ñeàu khoâng cao, thôøi gian ñoát laâu. 3. Loø chaáu Vónh Long: Öu ñieåm: Nguyeân lieäu ñoát baèng chaáu, giaù thaønh thaáp, ñoát nhöõng saûn phaåm lôùn. Nhöôïc ñieåm: nhieät ñoä thaáp, thôøi gian ñoát laâu. 4. Loø Daàu: Trang 3_mail:
[email protected]
Öu ñieåm: Nguyeân lieäu ñoát baèng daàu, thôøi gian ñoát nhanh nhaát. Nhöôïc ñieåm: Thôøi gian nguoäi nhanh, nhieät ñoä giaûm nhanh cho neân deã vôõ, thôøi gian ñoát loø phaûi lieân tuïc trong voøng 5 ÷ 6 thaùng. Cho neân saûn phaåm ñeå ñoát phaûi nhieàu. VII./ Hoaøn taát: Sau khi chaäu thaønh phaåm ra loø, seõ ñöôïc kieåm tra laïi, hoaøn taát sau ñoù cho ñoùng goùi vaø giao haøng. Treân ñaây laø sô löôïc quy trình saûn xuaát chaäu goám roùt. Tp. Hoà Chí Minh, ngaøy 09 thaùng 09 naêm 2008
Trang 4_mail:
[email protected]
MAËT HAØNG GOÁM ÑAÁT IN I./ Chuaån bò saûn xuaát: Ñaát seùt thoâ ( coù taïp chaát ) ñöôïc ngaâm trong nöôùc ( 1 ngaøy ).Loïc ñaù, taïp chaát Duøng maùy caùn eùp ñuøn thaønh cuïc,laøm ñi laøm laïi 3 laàn taïo thaønh baùnh ñaát seùt deûo .(1 ngaøy) Laøm coát, khuoân: Laøm coát baèng ñaát theo hình veõ hoaëc maãu thaät, ñaép thaïnh cao vaøo coát ñaõ laøm (tuøy theo kích thöôùc saûn phaåm ñeå ñaép daøy hay moûng) phôi khoâ dôõ coát ra ta ñöôïc khuoân in thoâ. Maøi boùng, caïo söûa khuoân nhaün ñuùng hoïa tieát maãu. Thôøi gian laøm khuoân maát 10-15 ngaøy II./ In saûn phaåm moäc. Tuøy kích thöôùc saûn phaåm nhö ñöôøng kính, chieàu cao ñeå caét ñaát theo taám lôùn, nhoû, daøy, moûng ñöa vaøo khuoân in (duøng tay, baøn xoay mieát cho ñaát traùm ñaày vaøo khuoân). Ñeå khuoân vaø ñaát in trong khuoân phôi cho se khoaûn 2 ngaøy. Dôõ khuoân cho ra saûn phaåm moäc, caïo söûa maøi nhaün saûn phaåm moäc, phôi khoâ trong boùng daâm khoaûn 7 ngaøy. III./ Xoái men, nung saûn phaåm, hoaøn taát saûn phaåm. Saûn phaåm moäc ñaõ khoâ ñöôïc xoái men maøu,ñeå khoâ (1 ngaøy ) Ñöa saûn phaåm nhuùng men vaøo loø nung (ñoát baèng cuûi) ôû nhieät ñoä 10000C-12000C (7 ngaøy ). Söûa chöõa, hoaøn taát saûn phaåm goám. Thôøi gian saûn xuaát haøng goám ñaát in (trong ñieàu kieän thôøi tieát bình thöôøng) maát khoaûn 30- 40 ngaøy. Tp. Hoà Chí Minh, ngaøy 09 thaùng 09 naêm 2008
Trang 5_mail:
[email protected]
MAËT HAØNG GOÁM ÑAÁT ÑOÛ I./ Chuaån bò saûn xuaát: Ñaát seùt laáy töø ruoäng ñöa vaøo maùy nghieàn cho ñaát nhuyeãn, pha ñeàu vôùi caùt theo tæ leä: 10 ñaát/2 caùt .Hoãn hôïp ñaát pha caùt ñöa vaøo maùy caùn eùp ñuøn thaønh cuïc,laøm ñi laøm laïi 3 laàn taïo thaønh baùnh . Laøm coát, khuoân: Laøm coát baèng ñaát theo hình veõ hoaëc maãu thaät, ñaép thaïnh cao vaøo coát ñaõ laøm (tuøy theo kích thöôùc saûn phaåm ñeå ñaép daøy hay moûng) phôi khoâ dôõ coát ra ta ñöôïc khuoân in thoâ. Maøi boùng, caïo söûa khuoân nhaün ñuùng hoïa tieát maãu. Thôøi gian laøm khuoân maát 10-15 ngaøy II./ In saûn phaåm moäc. Tuøy kích thöôùc saûn phaåm nhö ñöôøng kính, chieàu cao ñeå caét ñaát theo taám lôùn, nhoû, daøy, moûng ñöa vaøo khuoân in (duøng tay, baøn xoay mieát cho ñaát traùm ñaày vaøo khuoân ). Ñeå khuoân vaø ñaát in trong khuoân phôi cho se. Saûn phaåm nhoû coù theå dôõ khuoân trong ngaøy (<Ø 40), saûn phaåm (>Ø40 ) ñeå 2 ngaøy. Dôõ khuoân cho ra saûn phaåm moäc, caïo söûa maøi nhaün saûn phaåm moäc, phôi khoâ trong boùng daâm.(10 ngaøy). III./ Nung saûn phaåm, hoaøn taát saûn phaåm. Ñöa saûn phaåm vaøo loø nung (ñoát baèng traáu) ôû nhieät ñoä 9000C -10000C (13 -15 ngaøy). Söûa chöõa, hoaøn taát saûn phaåm goám. Thôøi gian saûn xuaát haøng goám ñaát ñoû (trong ñieàu kieän thôøi tieát bình thöôøng) maát 30- 40 ngaøy. Tp. Hoà Chí Minh, ngaøy 09 thaùng 09 naêm 2008
Trang 6_mail:
[email protected]