Polski Osrodek Cywilny W Adelheide

Instytut Pamięci Narodowej Polski Ośrodek Cywilny w Adelheide Jacek Pawłowicz Prowadząc badania nad działalnością Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie działającego w latach 1946-1955, a przede wszystkim ofiarami tej działalności, zapoznałem się z aktami sprawy kapelana diecezji płockiej księdza Jerzego Dąbrowskiego. Sądzony był przez WSR w Warszawie w dniach 22 i 25 sierpnia 1950 r. pod zarzutem, że: "w marcu 1948 r. (bliższej daty nieustalonej), na terenie wsi Chalin, pow. Lipno przez skontaktowanie się pozostawał w porozumieniu z 4-tą grupą bojową nielegalnego związku NSZ (Narodowe Siły Zbrojne), mającą na celu przemocą obalenie obecnego ustroju w Polsce. T.j. o czyn z art. 88 § 1 w związku z art. 86 § 2 K.K.W.P. Ogłoszony 28 sierpnia 1950 r. wyrok brzmiał: "kara więzienia przez 8 lat oraz utrata praw publicznych i obywatelskich praw honorowych przez okres 4 lat i przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa". Jednak nie ten wyrok oraz kulisy prowadzonego przeciwko księdzu Dąbrowskiemu śledztwa chciałbym w tym miejscu przedstawić. Otóż w załączonych do akt sprawy osobistych dokumentach księdza, odnalazłem niezwykle ciekawy dokument, jest nim KRONIKA POLSKIEGO OŚRODKA CYWIEGO W ADELHEIDE KOŁO BREMEN (NIEMCY). Ksiądz Jerzy Dąbrowski urodził się 10 września 1908 r. w Warszawie. Rodzicami jego byli Wincenty i Anna z domu Michalska. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Warszawie. Po ukończeniu 4 klas gimnazjum przeniósł się do Liceum św. Stanisława Kostki w Płocku, gdzie w 1929 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Wkrótce po maturze wstąpił do miejscowego Wyższego Seminarium Duchownego, które ukończył w 1935 r. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk arcybiskupa A. J. Nowowiejskiego 15 czerwca 1935 r. Jako neoprezbiter został skierowany do pracy duszpasterskiej w parafii Wieczfnia pow. Mława. Po roku pracy został mianowany wikariuszem parafii Raciąż, a w marcu 1940 r. wikariuszem parafii Obryte, gdzie pracował do kwietnia 1942 r. 23 kwietnia 1942 r. został aresztowany przez gestapo "za sabotowanie zarządzeń niemieckich władz okupacyjnych" i osadzony najpierw w więzieniu śledczym w Pułtusku, a następnie 27 lipca 1942 r. przewieziony do obozu przejściowego w Działdowie. Kolejno więziony był w Toruniu, Berlinie, Plauen i Hof. 6 listopada 1942 r. został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie otrzymał numer obozowy 38598. Podczas pobytu w obozie, w okresie od 27 stycznia 1943 do 20 kwietnia 1943 r., trzykrotnie poddany został pseudonaukowym eksperymentom medycznym. W obozie koncentracyjnym Dachau więziony był do wyzwolenia przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 r. Po uwolnieniu, ochotniczo wstąpił do dowodzonej przez gen. Kazimierza Sosabowskiego 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. W stopniu kapitana został kapelanem II Batalionu Strzelców Spadochronowych. 4 września 1945 r. skierowany został jako kapelan do polskiego obozu wojskowo-cywilnego w Adelheide koło Bremy, gdzie przebywał do 1 maja 1946 r. Po rozwiązaniu obozu przygotował na potrzeby polskich władz emigracyjnych Kronikę ośrodka. Wracając do kraju w sierpniu 1947 r. kopię tego dokumentu przywiózł ze sobą. Skonfiskowana w czasie rewizji przez UB w dniu 14 lutego 1949 r., przez kilkadziesiąt lat przeleżała w zamkniętych archiwach PRL-owskich służb specjalnych.

Strony 1/5

Instytut Pamięci Narodowej Galeria zdjęć

Strony 2/5

Instytut Pamięci Narodowej

Strony 3/5

Instytut Pamięci Narodowej

Strony 4/5

Instytut Pamięci Narodowej

Strony 5/5