Phan 03

111

IV. MOÄT SOÁ THÍ DUÏ

Noùi Baèng Phaán

112

Noäi Dung IV. MOÄT SOÁ THÍ DUÏ

111

SÖÏ HÌNH THAØNH CUÛA PHUÙC AÂM................................... 113 DAÁU HIEÄU VEÀ MOÄT CUOÄC TAÙI SINH MÔÙI : Bí tích Thaùnh taåy ............................................ 123 YÙ NGHÓA CUÛA SAÙNG TAÏO .............................................. 126 “THAÀY ÔÛ GIÖÕA ANH EM MOÃI NGAØY” : Bí tích Thaùnh Theå ........................................... 133 VÖÕNG TIN NÔI TÌNH CHUÙA : duï ngoân ngöôøi con hoang ñaøng ..................... 136 GIAÙO HOÄI ....................................................................... 139 XÖÙC DAÀU BEÄNH NHAÂN................................................... 144 “TOÂI TIN CAÄY VAØO ANH EM” BÍ TÍCH THEÂM SÖÙC ........................................ 147 “AI THÖÏC THI CHAÂN LYÙ THÌ ÑEÁN CUØNG AÙNH SAÙNG”... 151 THAÛO KÍNH CHA MEÏ ...................................................... 157 “PHUÙC CHO AI XAÂY DÖÏNG HOØA BÌNH”........................ 160 CAÀU NGUYEÄN ................................................................. 164 HAÏNH PHUÙC ................................................................... 167 ÑÖÙC KITOÂ HAÈNG SOÁNG ................................................. 171 CHIA SEÛ TAÁM BAÙNH ...................................................... 175 TOÂN TROÏNG SÖÏ SOÁNG .................................................. 178 LAÏY CHA CHUÙNG CON ................................................... 183

Noùi Baèng Phaán

SÖÏ HÌNH THAØNH CUÛA PHUÙC AÂM • Phuùc AÂm ñöôïc vieát theá naøo ? • Do ñaâu maø caùc Phuùc AÂm laïi gaàn gaàn nhau, maø laïi khaùc bieät nhau nhö theá ?

• Lôøi cuûa Chuùa ñöôïc söu taàm theá naøo vaø do ai ?

I. Sau khi Chuùa ra ñi Vieäc truyeàn baù Tin Möøng Chuùa Gieâsu nhö theá naøo ?

* Khoaûng naêm 2730, Chuùa Gieâsu rao giaûng Tin Möøng. * Chuùa noùi baèng tieáng Aram.

* Roài ñeán löôït caùc Toâng ñoà rao giaûng Tin Möøng. * Ñoù laø Tin Möøng ñöôïc truyeàn baù, ban ñaàu baèng tieáng Aram, roài baèng tieáng Hylaïp.

Noùi Baèng Phaán

* Khoaûng naêm 6090, Tin Möøng ñöôïc ghi laïi: Mt baèng tieáng Aram; caùc Tin Möøng khaùc aèng tieáng Hylaïp.

114 1. Truyeàn baù nguyeân vaên, hay truyeàn baù thuï ñoäng ?

❥ Caùc Moân ñeä trung thaønh noùi laïi nhöõng gì hoï ñaõ laõnh hoäi ñöôïc töø nhöõng Lôøi, nhöõng duï ngoân, nhöõng so saùnh Chuùa ñaõ duøng, nhöõng pheùp laï Chuùa ñaõ laøm. Nhöng tröôùc heát, hoï ñaõ rao giaûng caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi nhö moät söù ñieäp cöùu ñoä.

❥ Caùc ngaøi thöôøng duøng loái phaûn ñeà, hay so saùnh ñeå noùi : - Nhaän nhöng khoâng thì haõy cho nhöng khoâng. - Caây toát khoâng sinh traùi xaáu Caây xaáu khoâng sinh traùi toát. 2. Coù theå noùi ñeán moät söï truyeàn baù saùng taïo chaêng ?

❥ Khoâng, neáu hieåu saùng taïo laø theâm thaét, nhaøo naën, bòa ñaêït, theâm maém theâm muoái vaøo ...

❥ Thöïc ra, caùc nhaân chöùng taän maét ñaõ chuyeån ñaït laïi nhöõng gì hoï ñaõ nghe ñaõ thaáy, nhöõng gì Chuùa ñaõ noùi, ñaõ laøm : 1Ga. 1,1-4. “Ñieàu chuùng toâi ñaõ nghe, ñieàu chuùng toâi ñaõ thaáy taän maét, ñieàu chuùng toâi ñaõ chieâm ngöôõng, vaø tay chuùng toâi ñaõ chaïm ñeán, ñoù laø Lôøi söï soáng ... chuùng toâi ñaõ thaáy vaø laøm chöùng, chuùng toâi loan baùo cho anh em ...”

❥ Moãi ngöôøi baïn cuûa Chuùa noùi laïi Lôøi cuûa Ngöôøi theo caùch rieâng cuûa hoï : Mc thì ñôn giaûn, soáng ñoäng; Mt thì saép xeáp kyõ caøng; Lc thì trau chuoát baûn vaên, buùt phaùp vaø caùc loái chuyeån.

Noùi Baèng Phaán

115 Caùc Kitoâ höõu suy nieäm Lôøi Chuùa tuøy theo nhu caàu rieâng cuûa hoï, ñöôïc soi saùng caùch ñaëc bieät veà moät khiaù caïnh naøo ñoù khaùc vôùi nhöõng nôi khaùc. ✿ Baøi töôøng thuaät cuoäc khoå naïn nhaán maïnh ñeán nhaân tính cuûa Chuùa Gieâsu (ñöùc Gieâsu laø ngöôøi thaät) ✿ Nhöõng choã khaùc laïi ñeà cao quyeàn naêng cuûa Ngöôøi (döùc Gieâsu laø Con Thieân Chuùa).

❥ Vieäc löïa choïn chaát lieäu, vieäc saép xeáp, ñieåm nhaán maïnh vaø söï soi saùng rieâng, cho ta thaáy nhöõng nhu caàu rieâng ôû moãi coäng ñoaøn Kitoâ höõu vaø muïc ñích giaùo lyù cuûa moãi Tin Möøng. 3. Phaûi chaêng ñaây laø moät söï truyeàn baù soáng ñoäng ?

Caùc Toâng ñoà cuûa Chuùa ñaõ soáng nhöõng gì hoï laõnh nhaän ñöôïc, vaø chuyeån ñaït laïi trong khi ñôïi chôø moät cuoác trieån nôû môùi. Haït gioáng thì trung thaønh vôùi caùc nguoàn goác soáng ñoäng, nhöng laïi phaûi thích öùng vôùi moâi tröôøng ñöôïc gieo vaõi. II. Töø Phuùc AÂm ñöôïc truyeàn mieäng ñeán Phuùc AÂm ñöôïc ghi cheùp. 1. Caùc Toâng ñoà rao giaûng Chuùa cheát vaø soáng laïi (Cv.2,14-16), nhöng saùch Phuùc AÂm laïi keát thuùc baèng ñieåm khôûi ñaàu cuûa Phuùc AÂm ñöôïc rao giaûng.

Noùi Baèng Phaán

116 Tin Möøng ñöôïc rao giaûng

1

Töû naïn Phuïc sinh

Tin Möøng ñöôïc vieát laïi

1

Bieán coá vaø haønh ñoäng

2

LÔØI CUÛA CHUÙA

Bieán coá vaø haønh ñoäng

2

Ñôøi soáng coâng khai

3

Tuoåi treû cuûa Chuùa

Tuoåi treû cuûa Chuùa

LÔØI CUÛA CHUÙA Ñôøi soáng coâng khai

3

Töû naïn Phuïc sinh

2. Ta giaûi thich söï kieän naøy theá naøo ?

❥ Tröôùc heát caàn döïa vaøo caùc döõ kieän : ✿ ñaàu tieân laø vai troø cuûa vò Toâng ñoà; ✿ roài tôùi vai troø cuûa taùc giaû saùch Tin Möøng : thöôøng laø caùch daïy giaùo lyù, sau khi maàu nhieäm cöùu ñoä ñöôïc loan baùo, noù phaûi laøm sao ñeå thaám nhuaàn Lôøi aáy vaø ruùt tiaû ñöôïc taát caû söï phong phuù aån chöùa trong ñoù.

❥ Ñoái vôùi taùc giaû saùch Tin Möøng cuõng nhö caùc Toâng ñoà, ñieàu coát yeáu cuûa söù ñieäp naèm ôû cuoäc Khoå naïn vaø Soáng laïi (Maàu nhieäm Vöôït Qua). Tuy nhieân ñieåm xuaát phaùt vaø phöông phaùp giaùo duïc laïi khaùc nhau. Neáu caùc ngaøi soáng Maàu nhieäm naøy cuøng vôùi caùc anh em cuûa mình, neáu caùc ngaøi ôû trong Maàu nhieäm ñoù baèng ñöùc tin, thì töø choã aáy, caùc ngaøi seõ ñi leân taän nguoàn suoái nhöõng bieán coá cöùu ñoä, maø caùc ngaøi seõ rao giaûng ñaàu tieân. Caùc ngaøi baét ñaàu baøi giaùo lyù

Noùi Baèng Phaán

117 töø nhöõng maåu chuyeän veà Tuoåi thô hoaëc töø Pheùp röûa treân soâng Gioñan.

❥ Nhöõng lôøi trích trong saùch Cöïu Öôùc gôïi laïi söï can thieäp ban ñaàu cuûa Thieân Chuùa; caùc bieán coá Tuoåi thô ñeàu thaám ñöôïm bieán coá cuoái cuøng laø söï maïc khaûi Tình yeâu cuûa Thieân Chuùa: ñöùc Gieâsu chòu cheát vaø ñöôïc toân vinh.

❥ Taùc giaû saùch Tin Möøng môøi goïi coäng ñoaøn caùc moân ñeä tìm hieåu caùc haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa Chuùa Gieâsu, caùc duï ngoân, caùc pheùp laï, caùc cuoäc tranh luaän vôùi thính giaû, döôùi aùnh saùng cuûa bieán coá Vöôït Qua. Cuoäc ñôøi Chuùa Gieâsu xuaát hieän nhö cuoäc haønh trình leân Gieârusalem, ñeå tieán tôùi cuoäc hoaøn taát trong böôùc tieán leân cuøng Chuùa Cha (Khoå naïn - soáng laïi - leân trôøi), vaø töø d1, Ngöôøi göûi Thaùnh Thaàn xuoáng ñeå loâi keùo Giaùo Hoäi vaøo cuoäc Vöôït Qua cuûa Ngöôøi vaø ñem Giaùo Hoäi vaøo hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa. III. Caùc Phuùc AÂm hình thaønh theá naøo ?

❥ Chuùa Gieâsu ñaõ truyeàn daïy caùc Toâng ñoà : “Haõy ñi khaép theá gian, rao giaûng Tin Möøng cho moïi taïo vaät .....”

❥ Caùc Toâng ñoà ñaõ ñöôïc nhìn thaáy Chuùa, nghe Chuùa, noùi chuyeän vôùi Chuùa, soáng vôùi Chuùa. Sau ngaøy Chuùa phuïc sinh, hoï nhôù laïi nhöõng lôøi vaø vieäc Chuùa ñaõ laøm. Thaùnh Thaàn soi saùng cho hoï hieåu. Theá laø hoï ra ñi loan truyeàn cho moïi ngöôøi : Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng Cöùu Theá, ñaõ ñeán roài. Ngöôøi ñaõ cheát, nhöng nay vaãn soáng.

❥ Vui möøng laéng nghe Tin Möøng Ñöùc Gieâsu, caùc Kitoâ höõu ñaàu tieân ñaõ rao truyeàn nhöõng ñieàu ñaõ nghe ñöôïc. Hoï thích suy ñi nghó laïi , vaø nhöõng ngöôøi khaùc cuõng muoán hoï noùi cho nghe. Sau moät thôøi gian , moãi coäng ñoaøn Kitoâ höõu mong öôùc coù moät baûn vieát thaønh vaên. Töø ñoù naûy sinh ra caùc saùch Tin Möøng.

Noùi Baèng Phaán

118

❥ Tröôùc khi ra ñôøi, saùch Phuùc AÂm ñaõ naåy maàm laâu ngaøy vaø lôùn leân giöõa loøng moät coäng ñoaøn Kitoâ höõu maø taùc giaû laø ngöôøi daãn giaûi, giaùo huaán. Moät khi coäng ñoaøn ñaõ thuï höôûng baûn vaên naøy, thì nhöõng baûn vaên khaùc seõ bò loaïi tröø, vì hoï thöøa nhaän baûn vaên ñoù laø saéc thaùi ñöùc tin cuûa hoï.

❥ Ñaøng khaùc, taùc giaû ñaõ ruùt tiaû töø nhöõng nguoàn tröôùc ñoù, töø nhöõng söu taäp ngaén löu truyeàn töø nhoùm naøy sang nhoùm khaùc. Do ñoù coù nhöõng ñieåm töông ñoàng veà baûn vaên vaø nhöõng ñieåm dò bieät quan troïng trong laàn ghi cheùp cuoái cuøng.

❥ Nhöõng moái töông quan hoï haøng, tuøy thuoäc tröôùc ñoù - coù khi hoã töông - thöôøng ñöôïc xeùt laïi luoân. Nhöng cuoái cuøng coù theå coù nhöõng keát luaän caên baûn nhö sau :

Noùi Baèng Phaán

119

TAÁT CAÛ CAÙC NHAÂN CHÖÙ 1. TRUYEÀN MIEÄNG

CAÙCH RIEÂNG

2. CAÙC SÖU TAÄP PHUÙC AÂM • Töû naïn - Phuïc sinh • Duï ngoân • Chöõa beänh • Phaàn Cöïu öôùc cuoái cuøng thôøi Chuùa Gieâsu

3. MATTHEÂU 1

4. MARCOÂ

Moân ñeä thaùnh Pheâroâ

5. MATTHEÂU 2 Vaên só Hylaïp

6. LUCA

Mt 1 Ñaõ bò maát - bieát ñöôïc nhôø 1 Gm. tieân khôûi vieát baèng tieán g Aram - khoaûng naêm 40-50.

Maùccoâ ñuùc keát lôøi giaûng cuûa thaùnh Pheâroâ vaø nhöõng baûn vaên tröôùc ñoù - vieát baèn g Hy ngöõ - khoaûng 55-62

Mt 2 laáy laïi Mt 1 vaø nhöõng baûn vaên coù tröôùc - vieát baèng Hy ngöõ khoaûng naêm 80-90.

Luca ñuùc keát nhöõng söu taäp coù tröôùc vaø lôøi giaûn g cuûa thaùnh Phaoloâ - vieát Coù leõ ngaøi hay lui tôùi vôùi nhoùm chuaån bò Phuùc AÂm thaùnh Gioan.

Mc

Mt

Luca

7. GIOAN Gioan boå tuùc vaø ñaøo saâu tö töôûng veà Chuùa Gieâsu.

Gioan KINH THAÙNH

8. GIAI ÑOAÏN KEÁT THUÙC

Noùi Baèng Phaán

120

C NHAÂN CHÖÙN G RAO GIAÛNG VEÀ CHUÙA GIEÂSU

PHEÂROÂ

PHAOLOÂ

Mt 1

Mt 1

Mt 1

Mc

Mc

Mc

Mt 2

Luca

uûa thaùnh Phaoloâ - vieát baèng Hy ngöõ khoaûn g 70-90. thaùnh Gioan.

Mt

Mc

Luca

Gioan

CAÙC THÖ COÂNG VUÏ TÑ. KHAÛI HUYEÀN

KINH THAÙNH

CÖ

+ TÖ

Noùi Baèng Phaán

121 IV. Vaøi haøng sô löôïc MATTHEÂU 1. Mattheâu cuõng goïi laø Leâvi. 2. Laøm ngheà thu thueá. 3. vieát khoaûng naêm 80-90 4. vieát cho ddan Do thaùi ôû Palestine 5. Ngaøi laø chöùng nhaân taän maét veà Chuùa Gieâsu, vaø ngaøi thu thaäp kyù öùc cuûa caùc coäng ñoaøn ôû Giuñeâ. 6. Bieåu töôïng : moät ngöôøi nam. LUCA 1. Goïi teân laø Luca; 2. Laøm ngheà thaày thuoác; 3. vieát khoaûng naêm 70-90 4. vieát cho ngöôøi trí thöùc Hy laïp; 5. Luca laø moân ñeä thaùnh Phaoloâ, vaø ñaõ töøng theo ngaøi trong caùc cuoäc haønh trình truyeàn giaùo. Laca cuõng laø taùc giaû saùch Coâng vuï Toâng ñoà; 6. Bieåu töôïng : con boø. MARCOÂ 1. Marcoâ coøn goïi laø Gioan-Marcoâ; 2. Coù leõ ngaøi laø moät “sinh vieân” treû; 3. Vieát tröôùc naêm 70; 4. Vieát cho caùc Kitoâ höõu ôû Roma; 5. Marcoâ laø moân ñeä cuûa thaùnh Pheâroâ, vaø ñaõ chuyeån ñaït lôøi rao giaûng cuûa ngaøi baèng moät loái vaên soáng ñoäng , vôùi nhöõng chi tieát ñoäc ñaùo.

Noùi Baèng Phaán

122 6. Bieåu töôïng : con sö töû. GIOAN 1. Goïi laø Gioan; 2. Laøm ngheà chaøi löôùi; 3. Vieát khoaûng sau naêm 90; 4. Vieát cho caùc Kitoâ höõu goác ngoaïi giaùo; 5. Ngaøi laø chöùng nhaân taän maét cuûa Chuùa Gieâsu. Ngaøi ñaõ soáng laâu trong caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu; ngaøi am töôøng söù ñieäp Chuùa Gieâsu rao giaûng. 6. Bieåu töôïng : con phöôïng hoaøng.

Noùi Baèng Phaán

123

DAÁU HIEÄU VEÀ MOÄT CUOÄC TAÙI SINH MÔÙI : Bí tích Thaùnh taåy I. Vai troø cuûa nöôùc trong cuoäc soáng 1. Ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi :

❥ Coù theå duøng nöôùc ñeå laøm gì ? ❥ Nöôùc coù ích lôïi naøo trong cuoäc soáng ? ☞ Giöõa baûng, giaùo lyù vieân veõ moät voøng troøn vaø ghi vaøo “NÖÔÙC”. Khi caùc em traû lôøi, ta seõ laàn löôït toùm taét yù laïi baèng moät vaøi ba chöõ, roài ghi thaønh töøng oâ moät. YÙ naøo truøng laép, khoâng caàn phaûi ghi. Laøm gì ? Uoáng

Ích lôïi ?

NÖÔÙC

Töôùi caây Giaët-röûa

Ñem laïi söï soáng

Naáu aên

Laøm ñeïp coâng vieân Nhaø maùy ñieän

Laøm cho saïch: ñoà aùo, nhaø cöûa

Phaù huûy vaø gaày döïng

2. Ích lôïi lôùn nhaát : ☞ Cuoái cuøng, sau khi ñaõ phaân tích, ta seõ laøm noåi baät ích lôïI lôùn nhaát cuûa NÖÔÙC, baèng moät caâu nhö sau :

Noùi Baèng Phaán

124 NÖÔÙC CAÀN CHO SÖÏ SOÁNG. KHOÂNG COÙ NÖÔÙC LAØ CHEÁT.

Neáu coù hình aûnh, ta seõ trình baøy töông töï nhö sau:

NÖÔÙC CAÀN CHO SÖÏ SOÁNG

CHO TOÂI UOÁNG VÔÙI

II. Bí tích thaùnh taåy : Cuoäc khai sinh vaøo ñôøi soáng Kitoâ giaùo 1. Chuùa Gieâsu vaø ngöôøi ñaøn baø Samari : Ga. 4,5-14

❥ Phaân tích ñoaïn saùch treân ñeå neâu leân yù nghóa vaø giaù trò cuûa nöôùc nhö theá naøo ñoái vôùi söï soáng : ñaát khoâ caèn, sa maïc, caây coái khoâng coù nöôùc; thuù vaät cuõng caàn nöôùc; con ngöôøi coù theå nhòn aên cuûa thaùng trôøi, nhöng khoâng theå nhòn uoáng quaù 3 ngaøy...

❥ Coù thöù nöôùc naøo uoáng maø khoâng coøn thaáy khaùt nöõa chaêng? Ta goïi ñoù laø nöôùc haèng soáng, thöù nöôùc daønh cho taâm hoàn,cho tinh thaàn, linh hoàn cuûa con ngöôøi. Coù theå noùi nöôùc haèng soáng laø : * chính söï soáng cuûa Thieân Chuùa ô trong chuùng ta. * laø aân suûng, laø ôn goïi laøm con caùi Chuùa. 2. Chuùa Gieâsu vaø Nicoâñeâmoâ : Ga. 3,1-7.

Noùi Baèng Phaán

125

❥ Con ngöôøi ñöôïc sinh trong cuoäc soáng töï nhieân : ñoù laø laàn laàn sinh duy nhaát trong ñôøi, veà phöông dieän theå xaùc.

❥ Nhöng tinh thaàn, linh hoàn cuûa con ngöôøi caàn laøm moät cuoäc sinh ra môùi (taùi sinh), thi hy voïng môùi coù theå “khoâng coøn khaùt nöõa”, nghóa laø phaûi ñöôïc sinh vaøo trong söï soáng cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc sinh ra trong cuoäc soáng Kitoâ höõu, ñöôïc taåy goäi trong NÖÔÙC cuûa bí tích thaùnh taåy. 3. Vaäy thì bí tích thaùnh taåy laø gì ?

LAØ DAÁU HIEÄU CUOÄC KHAI SINH VAØO ÑÔØI SOÁNG KITOÂ HÖÕU Yeáu toá quan troïng trong bí tích thaùnh taåy : ❥ Linh muïc ñoå nöôùc treân traùn vaø ñoïc: “Mi-ca-e, toâi röûa anh, nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn”, luùc aáy toâi tin nhö theá naøo ? ❥ Toâi tin raèng Thieân Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn ñoùn nhaän toâi vaøo ñaïi gia ñình con caùi Thieân Chuùa. Ga. 3,16 : “Thieân Chuùa yeâu theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con Moät, ñeå ai tin vaøo Con cuûa Ngöôøi, thì khoûi phaûi cheát, nhöng ñöôïc soáng muoân ñôøi.”

Noùi Baèng Phaán

126

YÙ NGHÓA CUÛA SAÙNG TAÏO Chuùng ta seõ phaân tích 2 ñieåm :

❥ Nhìn laïi toâi luùc coøn thô, chaúng haïn luùc 11 tuoåi, vaø phaân tích nhöõng caûm nghieäm rieâng tö veà saùng taïo.

❥ Phaân tích ñoaïn Tin möøng Mt. 25,14-30, ñeå môû roäng caûm nghieäm caù nhaân veà saùng taïo. a. Nhìn laïi luùc toâi 11 tuoåi 1. Giaùo lyù vieân keå laïi moät hoaït ñoäng naøo ñoù trong Giaùo xöù maø treû ñaõ ñöôïc nhìn thaáy (chaúng haïn doïn deïp khuoân vieân thaùnh ñöôøng ñeå möøng leã Giaùng sinh...), roài phaân tích moät soá yeáu toá trong hoaït ñoäng ñoù. ☞ Caùch thöïc hieän : veõ moät khung lôùn, töôïng tröng cho hoaït ñoäng ta ñeà caäp tôùi. Sau ñoù, khi noùi tôùi moät yeáu toá naøo trong hoaït ñoäng, ta seõ veõ theâm moät voøng troøn nhoû. Ta coù theå phaân tích hoaït ñoäng coâng taùc vôùi nhöõng yeáu toá nhö sau :

❥ Tinh thaàn laøm vieäc luùc môùi khôûi söï. ❥ Caùch thöùc tham gia coâng taùc cuûa moãi 6.

1.

2.

4.

❥ Ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi ñöùng ra ñieàu haønh coâng vieäc

Laøm saïch khuoân vieân Thaùnh ñöôøng

5.

ngöôøi.

❥ Nhöõng coâng vieäc laët vaët beân leà. 3.

❥ Khaû naêng cuûa ngöôøi naøy ngöôøi noï trong vieäc phuïc vuï

❥ Tinh thaàn saùng taïo trong coâng vieäc.

Noùi Baèng Phaán

127 2. Coâng vieäc cuûa em : ☞ Giaùo lyù vieân neâu leân moät coâng vieäc do treû laøm moät mình hay laøm chung vôùi baïn beø, vaø qua ñoù giaùo lyù vieân nhaán maïnh tôùi tinh thaàn saùng taïo, oùc töôûng töôïng cuûa caùc em : veõ moät böùc hình, laøm baøi taäp, möøng sinh nhaät cuûa baïn Hoa, trang trí moät caên phoøng, ñi mua quaø cho meï hoaëc möøng thaày coâ... ☞ Caùch thöïc hieän : Veõ moät voøng troøn lôùn, vaø ghi vaøo giöõa voøng coâng vieäc treû thöïc hieän. Sau ñoù laàn löôït veõ vaøo nhöõng voøng troøn nhoû, ghi nhaän caùc tính caùch cuûa coâng vieäc hoaëc nhöõng khaû naêng cuûa caùc em, khi cho caùc em traû lôøi nhöõng caâu hoûi nhö :

❥ Coù vieäc naøo em ñaõ laøm caùch thích thuù khoâng ?

❥ Em ñaõ laøm nhö theá naøo ?

Em mua quaø möøng thaày coâ

❥ Coâng vieäc ñoù toû cho em thaáy nhöõng khaû naêng naøo?

☞ Cuoái cuøng, toùm keát laïi, ta ghi moät ñeà muïc chung :

Taát caû chuùng ta ñeàu coù oùc saùng taïo b. Coâng vieäc ngaøy hoâm nay Ñaêït caâu hoûi :

❥ Taïi sao chuùng ta laøm coâng vieäc naøy hoâm nay ? ❥ Ñaâu laø yù nghóa cuûa vieäc tìm toøi ñoù ? Noùi Baèng Phaán

128 Roài giaùo lyù vieân cho ñoïc Mt 25,14-30 - cuõng coù theå phaân chia thaønh nhieàu “vai” cho caùc em cuøng ñoïc. Sau ñoù giaùo lyù vieân seõ giaûi thích baøi Tin Möøng treân theo 4 ñieåm chính vaø laàn löôït theo hình veõ nhö sau : Mt. 25,14-18

Mt. 25,18-21

Mt. 25,22-23 Mt. 25,24-27

☞ Sau ñoù giaùo lyù vieân phaûi taïo ñöôïc moái lieân keát giöõa 2 coâng vieäc ñaõ phaân tích ôû treân vaø du ngoân caùc neùn baïc, ñeå tìm ra yù nghóa thieâng lieâng cuûa noù :

❥ Moãi ngöôøi coù nhöõng khaû naêng, nhöõng ñaëc ñieåm rieâng. Ai cuõng coù theå laøm ñöôïc moät coâng vieäc gì ñoù toát ñeïp. Con ngöôøi gioáng vôùi Thieân Chuùa Taïo Hoùa, nhôø khaû naêng haønh ñoäng, tìm kieám, hoïc hoûi, laøm vieäc, saùng taïo, tìm ra nhöõng ñieàu laøm ñeïp loøng keû khaùc vaø gaày döïng haïnh phuùc...

❥ Con ngöôøi coù khaû naêng tham döï vaøo quyeàn löïc saùng taïo cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng ban cho ta nhöõng khaû naêng ñoù : Moïi söï ñeàu phaùt sinh bôûi Chuùa, cho neân ta phaûi soáng cho xöùng vôùi phaän laøm con caùi Chuùa.

Noùi Baèng Phaán

129 c. Nhìn vaøo cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi chung quanh ta Con ngöôøi laø daáu hieäu lôùn lao nhaát cuûa taïo döïng, laø phaûn aûnh ñích thöïc nhaát phuø hôïp vôùi Thieân Chuùa trong vieäc saùng taïo. ☞ Giaùo lyù vieân neâu leân moät vaøi hình thöùc saùng taïo nhö :

❥ anh em töông trôï nhau trong gia ñình; ❥ Coâng vieäc kieân nhaãn cuûa moät ngöôøi meï : vieäc ôû coâng sôû - noäi trôï - chaêm soùc con caùi... ❥ Coâng vieäc laøm aên cuûa ngöôøi cha; ❥ Loøng duõng caûm cuûa nhöõng ngöôøi treû daán thaân vaøo cuoäc soáng, maø töông lai khoâng coù gì baûo ñaûm...

Chính Thieân Chuùa ban cho con ngöôøi khaû naêng saùng taïo ñeå coâng taùc vôùi Ngöôøi vaø hieäp thoâng vôùi Ngöôøi.

Noùi Baèng Phaán

130 Saùng taïo Coïâng taùc

Hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa Ba Ngoâi

Thieân Chuùa muoán noái keát moïi ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, vaø moïi ngöôøi laø anh em vôùi nhau, luoân coäng taùc vôùi nhau ñeå xaây döïng moät theá giôùi huynh ñeä.

Chuùa bieát moïi ngöôøi ñöôïc taùc taïo laø ñeå yeâu thöông, vì tình yeâu Thieân Chuùa ñöôïc ñoå traøn trong loøng con ngöôøi ngay töø khôûi nguyeân cuûa vuõ truï. Ngöôøi vui söôùng khi con ngöôøi laøm taát caû moïi vieäc ñeå chia seû taøi nguyeân trong theá giôùi, choáng laïi ngöõng baát coâng, vaø xaây döïng hoøa bình; chaân thaønh bieåu loä tình höõu nghò, hieuû bieát vaø ñoái xöû caùch teá nhò. Chuùa Gieâsu yeâu thích laøm vieäc vaø nhöõng khaùm phaù cuûa con ngöôøi, khi Chuùa thaáy taát caû nhöõng noã löïc aáy ñem laïi nhieàu giaù trò hôn cho hoï va phuïc vuï cho haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi. Chuùa Gieâsu yeâu meán thieân nhieân. Ngöôøi sung söôùng khi thaáy con ngöôøi nghæ ngôi, bieát taän duïng khoâng khí trong laønh, tham gia nhöõng hoaït ñoäng giaûi trí, ñeå laáy laïi söùc löïc vaø söï vui töôi trong cuoäc soáng.

☞ Coù theå döïa vaøo moät vaøi hình aûnh ñeå gôïi leân yù nghóa cho caùc em hieåu:

1. Lao ñoäng : Thieân Chuùa tieáp tuïc saùng taïo qua coâng trình saùng taïo cuûa con ngöôøi : Thieân Chuùa haønh ñoäng, laøm vieäc baèng nhöõng coâng

Noùi Baèng Phaán

131 trình nghieân cöùu vaø khaùm phaù do trí naêng vaø söùc löïc cuûa con ngöôøi ñöông ñaàu vôùi thieân nhieân, vaø toå chöùc laïi ñòa caàu. Ngöôøi hieän dieän vaø taùc ñoäng nôi moïi vaät. Nôi Ngöôøi, chuùng ta soáng, cöû ñoäng vaø hieän höõu... 2. Tình caûm : Thieân Chuùa muoán haønh ñoäng qua con ngöôøi. Qua chuùng ta, nhaân loaïi phaûi khaùm phaù ñöôïc raèng hoâm nay ñaây Thieân Chuùa laø nguoàn maïch moïi tình thöông. Thieân Chuùa taïo döïng neân ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ coù traùch nhieäm... Moät beänh nhaân, laøm sao nhaän ra ñöôïc tình yeâu cuûa Thieân Chuùa Hoùa coâng, neáu khoâng coù ai löu taâm ñeán hoï, saên soùc hoï, thaêm vieáng hoï ? Ngöôøi aáy seõ caûm thaáy mình bò boû rôi vaø seõ thaát voïng maø thoâi... ☞ Vôùi nhöõng em lôùn, hoaëc tuøy trình ñoä, ta coù theå cho caâu hoûi ñeå caùc em laøm baøi :

❥ Em vieát vaøi caâu Kinh thaùnh veà vieäc Thieân Chuùa taïo döïng con ngöôøi.

❥ Khi moät ngöôøi duøng trí thoâng minh, long can ñaûm, oùc töôûng töôïng vaø caùc khaû naêng cuûa mình laøm vieäc, saùng cheá... ta coù theå noùi raèng “Thieân Chuùa thaät laø Ñaáng saùng taïo hoâm nay” khoâng ? Em giaûi thích.

Noùi Baèng Phaán

132

❥ Nhieàu ngöôøi soáng thuaän hoøa, tìm caùch xaây döïng bình an, haïnh phuùc nôi nhöõng ngöôøi chung quanh, hoaëc choáng laïi nhöõng baát coâng, aùp böùc trong xaõ hoäi... ta coù theå noùi “chính Thieân Chuùa ñang saùng taïo” chaêng ? Thöû giaûi thích ?

❥ Chính baûn thaân em ñang coïâng taùc vôùi Thieân Chuùa ñeå taïo döïng. Em haõy cho moät thí duï vaø giaûi thích xem.

Noùi Baèng Phaán

133

“THAÀY ÔÛ GIÖÕA ANH EM MOÃI NGAØY” : Bí tích Thaùnh Theå

☞ Trong baøi naøy chuùng ta coá gaéng daãn ñöa treû töø moät hình aûnh cuï theå trong ñôøi soáng haèng ngaøy tôùi yù nghóa cuûa Thaùnh leã vaø söï caàn thieát phaûi tham döï caùch tích cöïc. 1. YÙ nghóa cuûa moät böõa aên :

❥ Choïn hình moät böõa tieäc giöõa baïn beø; hoaëc neáu khoâng coù, ta chæ caàn veõ moät khung nhoû, ghi vaøo chöõ “BÖÕA TIEÄC”.

❥ Ngöôøi ta thöôøng toå chöùc tieäc vaøo nhöõng dòp naøo? Leã cöôùi, leã tang, leã gioã, sinh nhaät, boån maïng, thi ñaäu, laâu ngaøy gaëp nhau hoaëc töø giaõ nhau, kyù hôïp ñoàng laøm aên...

❥ Sau ñoù, ta gôïi yù cho treû traû lôøi ñeå tìm ra caùc yù nghóa cuûa moät böõa tieäc. Giaùo lyù vieân ghi toùm taét caùc yù theo caùch töông töï nhö sau : Chia seû nieàm vui

Cuûng coá tình baïn

Laäp moái töông giao

Ñeå caùm ôn nhau

Laøm quen vôùi nhau Bieåu loä loøng quùy meán, thöông yeâu.

Gaày döïng tình thaân höõu, ñoaøn keát

Noùi Baèng Phaán

134 2. Böõa aên cuoái cuøng cuûa Chuùa Gieâsu : Mt. 26,26-29

❥ Ñaây laø thôøi gian coøn laïi ít oûi Chuùa soáng vôùi caùc moân ñeä, Ngöôøi sai hoï chuaån bò moät böõa tieäc ñeå chia tay, ñeå cöû haønh tröôùc cuoäc vöôït qua cuûa Ngöôøi Trong böõa aên naøy :

❥ Chuùa caàm laáy baùnh, daâng lôøi taï ôn, roài beû ra, trao cho caùc moân ñeä vaø noùi : MÔØI TAÁT CAÛ ANH EM CAÀM LAÁY MAØ AÊN: ÑAÂY LAØ MÌNH THAÀY HY SINH VÌ ANH EM. ❥ Cuoái böõa aên cuõng theá, Ngöôøi naâng cheùn röôïu, laïi daâng lôøi taï ôn, roài trao cho caùc moân ñeä vaø noùi : MÔØI TAÁT CAÛ ANH EM CAÀM LAÁY MAØ UOÁNG, ÑAÂY LAØ CHEÙN MAÙU THAÀY, MAÙU ÑOÅ RA ÑEÅ LAÄP GIAO ÖÔÙC MÔÙI NGAØN ÑÔØI TOÀN TAÏI, CHO ANH EM VAØ MUOÂN NGÖÔØI ÑÖÔÏC ÔN THA TOÄI. ANH EM HAÕY LAØM VIEÄC NAØY MAØ TÖÔÛNG NHÔÙ ÑEÁN THAÀY. 3. Baøn tieäc cuûa chuùng ta : ☞ Giaùo lyù vieân veõ moät voøng troøn, vieát caâu Kh. 3,20 vaøo giöõa: “Naøy ñaây ta ñöùng tröôùc cöûa vaø goõ. Ai nghe tieáng Ta vaø môû cöûa, thì Ta seõ vaøo nhaø ngöôøi aáy, seõ duøng böõa vôùi ngöôøi aáy, vaø ngöôøi aáy seõ duøng böõa vôùi Ta.”

Noùi Baèng Phaán

135 ☞ Roài vieát teân caùc em ôû chung quanh, vaïch muõi teân höôùng veà giöõa, vaø giaûi thích : Tuaán

Hueä

> Ta seõ duøng böõa vôùi ngöôøi aáy, vaø ngöôøi aáy seõ duøng böõa vôùi Ta

>

> Höông

Anh

>

>

>

Phaùn

> > >

> >

Hoaøng

>

Duõng

>

AÂn

>

Quang

>

Hoa

>

Phuùc

Lôïi

“Chuùa muoán ñeán ôû trong nhaø cuûa ta, ñeå laøm cho tình thaân aùi giöõa ta vaø Thieân Chuùa, cuøng tha nhaân, ñöôïc theâm beàn chaët, maïnh meõ, thì ta cuõng caàn ñaùp laïi moät caùch töï nguyeän: AMEN” Coù theå gôïi laïi ôû ñaây moät quan nieäm sai laàm :

Lan

- röôùc leã ñeå laøm nhö moïi ngöôøi; - hoaëc vì thoùi quen; - hoaëc vì ngöôøi ta baét buoäc... Trong Thaùnh leã :

❥ Chuùa Gieâsu qui tuï heát thaûy moïi tín höõu : giaøu ngheøo, giaø treû, moïi saéc daân, moïi gioøng gioáng... ❥ Caùc tín höõu ca khen, nghe Lôøi Chuùa. Hoï ñoàng loøng tin töôûng. Chuùa Gieâsu ban cho hoï cuøng moät LÔØI vaø cuøng moät Thaàn Khí. ❥ Caùc tín höõu cuøng aên moät Taám Baùnh. Chuùa nuoâi döôõng moïi ngöôøi baèng Thaân Mình Ngöôøi, ñeå hoï soáng vôùi nhau nhö anh em vôùi moïi ngöôøi. Caùc tín höõu baèng loøng ñeå cho Chuùa Gieâsu bieán ñoåi hoï vaø saün saøng ñoái xöû huynh ñeä vôùi moïi ngöôøi. Chuùa ban cho hoï cuøng moät loøng yeâu thöông.

Noùi Baèng Phaán

136

VÖÕNG TIN NÔI TÌNH CHUÙA duï ngoân ngöôøi con hoang ñaøng ☞ Giaùo lyù vieân seõ döïa vaøo duï ngoân ngöôøi con hoang ñaøng trôû veà Lc. 15,11-24. ✿ Tröôùc tieân, ñoïc hoaëc keå cho caùc em nghe duï ngoân; ✿ Phaân tích boá cuïc, roài trôû laïi töøng phaàn moät, - 3 giai ñoaïn ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi. Böôùc 1, giaùo lyù vieân theo coät hình vaø caâu hoûi beân traùi. Böôùc 2, theo coät hình vaø caâu hoûi beân phaûi : A. Ngöôøi con ra ñi

❥ Ngöôøi con laøm gì ?

❥ Qua hình veõ töôïng

❥ Anh ta noùi ra sao ? ❥ Ngöôøi cha nghó theá naøo ? ❥ Cuoái cuøng, anh ñaõ .... ?

tröng naøy, em thöû nghó xem vieäc gì ñaõ xaûy ra ?

Noùi Baèng Phaán

137 B. Ngöôøi con nghó veà cha

❥ Khi ñaõ tieâu xaøi heát cuûa caûi,

ngöôøi con nghó tôùi nhöõng gì ?

❥ Anh ta quyeát ñònh theá naøo ?

❥ Khi muoán giao hoøa vôùi nhau, thì trong loøng ta phaûi theá naøo ?

❥ Neáu thaät söï hoái haän ñieàu ñaõ laøm, ta coù theå laøm hoøa ñöôïc khoâng?

C. Gaëp cha

❥ Thaáy con trôû veà, thaùi ñoä cuûa ngöôøi cha theá naøo ?

❥ Linh muïc laøm cöû chæ naøo ñeå trao ban cho ta ôn tha thöù cuûa Chuùa Gieâsu ?

❥ Taïi sao oâng laøm nhö vaäy ?

❥ Linh muïc noùi vôùi ta ñieàu gì?

❥ Ñieàu ñoù khieán chuùng ta nghó

❥ Chuùng ta coù theå laøm gì sau ñoù ?

gì veà oâng ?

Noùi Baèng Phaán

138 Giaûi thích : 1. Chuùng ta thöôøng laøm traùi vôùi lôøi Chuùa daïy : Phuùc cho ai xaây döïng hoøa bình - Phuùc cho ai soáng hieàn laønh - Haõy toân troïng cuûa ngöôøi... 2. Nhöng con ngöôøi luoân khaùt voïng laøm ñieàu thieän, soáng phuø hôïp vôùi ñöùc Kitoâ - saün saøng ñoùn nhaän ôn tha thöù, giaùo hoùa vôùi anh em hieåu bieát vaø thoâng caûm vôùi ngöôøi khaùc - vaø cuøng nhau xaây döïng hoøa bình... 3. Bí tích hoøa giaûi ñem laïi aùnh saùng vaø söùc maïnh cho ta, ñoù laø nhöõng daáu hieäu cuûa söï tha thöù : ✿ Chuùa môøi goïi ta soáng theo Tin Möøng :

❥ “Haõy yeâu meán Chuùa laø Thieân Chuùa ngöôi heát loøng, heát trí khoân vaø heát söùc löïc ngöôi.”

❥ “Haõy yeâu meán tha nhaân nhö chính mình.” ✿ Chuùng ta caàn ñöôïc Thieân Chuùa tha thöù vaø thay ñoåi coõi loøng :

❥ Linh muïc ñoïc : cha tha toäi cho con, nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn”.

❥ Nghóa laø Thieân Chuùa luoân yeâu thöông ta, giao hoøa ta vôùi anh em, nhôø ñöùc Kitoâ Phuïc sinh soáng trong Giaùo Hoäi. ✿ Ñeán löôït chuùng ta phaûi tha thöù cho anh em, ñeå tình yeâu Chuùa Thaùnh Thaàn lôùn maïnh trong chuùng ta.

Noùi Baèng Phaán

139

GIAÙO HOÄI Khi noùi veà Giaùo Hoäi, ñeå caùc em deã hieåu, ta coù theå duøng 2 hình aûnh ñeå dieãn taû : 1. Duï ngoân haït caûi (Lc.13,18-19) : noùi veà nguoàn goác phaùt trieån cuûa Giaùo Hoäi. 2. Caùc chi theå trong moät thaân mình (1 Cor. 12,12-30) : noùi veà vai troø hoã töông cuûa caùc chi theå cuûa Giaùo Hoäi, ñöôïc lieân keát vôùi ñöùc Kitoâ, döôùi traùch nhieäm cuûa ñöùc Giaùo hoaøng vaø caùc Giaùm muïc.

I. Duï ngoân haït caûi : Lc. 13,18-19 ☞ Giaùo lyù vieân vöøa giaûi thích vöøa veõ hình laàn laàn theo caùc ñieåm 1-2-3-4, baét daàu töø phiaù döôùi beân traùi baûng, vöøa giaûi thích töøng phaàn cuûa Duï ngoân. Giaûi thích ñeán ñaâu thì veõ hình deán ñoù. ☞ Sau phaàn giaûi thích, giaùo lyù vieân seõ quaûng dieãn theâm yù nghóa saâu xa cuûa Duï ngoân aùp duïng cho vaøo söï phaùt trieån cuûa Giaùo Hoäi vaø trích daaãn Lôøi Tin Möøng keøm theo töøng phaàn, döïa theo sô ñoà döôùi ñaây: ☞ Ghi chuù : hình muõi teân höôùng töø döôùi ñi leân cao phiaù treân aùm chæ söï naåy nôû, phaùt trieån.

Noùi Baèng Phaán

140 4. Noù thaøn h caây lôùn , chim trôøi ñeán nöông naùu .

3. Roài noù thaøn h moät buïi raäm .

2. Haït caûi moïc leân vaø thaøn h thaûo moäc .

1. Moät haït caûi ngöôøi noï laáy gieo trong vöôøn mình.

Noùi Baèng Phaán

141 ➨ Hieän nay Giaùo Hoäi lan roän g khaép naêm chaâu , döôùi quyeàn cuûa ñöùc Giaùo hoaøn g cuøn g vôùi caùc Giaùm muïc .

➨ ❥ Mc. 16,15 : “Anh em haõy ñi khaép boán phöông

➨ Caùc Toân g ñoà vaø caùc nhaân chöùn g cuûa ñöùc Gieâsu rao giaûn g Tin M öøn g khaép nôi. Giaùo Hoäi ñaõ lan roän g döôùi thôøi caùc Toân g ñoà vaø caùc Giaùm muïc ñaàu tieân .

➨ ❥ Ga. 17,18 : “Nhö Cha ñaõ sai Con ñeán theá gian,

➨ Vaøo thôøi buoåi ñaàu , Giaùo Hoäi chæ laø moät nhoùm caùc Toân g ñoà vaø nhöõn g ngöôøi thaân thieát qui tuï quanh Chuùa Gieâs u.

➨ ❥ Mt. 4,19 : “Caùc anh haõy theo Toâi, Toâi seõ laøm cho

➨ Chuùa Gieâsu muoán moïi ngöôøi nhaän bieát Thieân Chuùa vaø soán g nhö anh em.

➨ ❥ Ga. 10,10b : “Phaàn Toâi, Toâi ñeán ñeå cho chieân

thieân haï, loam baùo Tin Möøn g cho moïi loaøi thuï taïo ”

❥ Ga. 10,16 : “Toâi coøn coù nhöõn g chieân khaùc khoân g thuoäc raøn naøy . Toâi cuõn g phaûi ñöa chuùn g veà. Chuùn g seõ nghe tieán g Toâi . Vaø seõ chæ coù moät ñoaøn chieân vaø moät Muïc Töû.

thì Con cuõn g sai hoï ñeán theá gian.”

❥ Mt. 28,19-20 : “Anh em haõy ñi vaø laøm cho muoân daân trôû thaøn h moân ñeä, laøm pheùp röûa cho hoï nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùn h Thaàn , daïy baûo hoï tuaân giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn cho anh em. Vaø ñaây , Thaày ôû cuøn g anh em moïi ngaøy cho ñeán taän theá.”

caùc anh thaøn h nhöõn g keû löôùi ngöôøi nhö löôùi caù.”

❥ Ga. 15,15 : “Thaày khoân g coøn goïi anh em laø toâi tôù nöõa , vì toâi tôù khoân g bieát vieäc chuû laøm . Nhöng Thaày goïi anh em laø baïn höõu , vì taát caû nhöõn g gì Thaày ñöôïc nghe nôi Cha cuûa Thaày , Thaày ñaõ cho anh em bieát .”

❥ Mt. 16,18 : “Anh laø Pheâroâ, nghóa laø Taûn g Ñaù, treân taûn g ñaù naøy , Thaày seõ xaây Hoäi thaùn h cuûa Thaày , vaø quyeàn löïc töû thaàn seõ khoân g thaén g noåi .” ñöôïc soán g vaø soán g doài daøo .”

❥ Ga. 12,46 : }Toâi laø aùn h saùn g ñeán theá gian, ñeå baát cöù ai tin vaøo Toâi , thì khoân g pôû laïi trong boùn g toái .”

Noùi Baèng Phaán

142 II. Caùc chi theå nôi thaân mình : 1 Cr. 12,12-30 1. giaùo lyù vieân ñoïc ñoaïn Tin Möøng treân, roài toùm keát moät vaøi yù töôûng sau:

❥ Taát caû moïi chi theå ñeàu caàn thieát cho söï soáng vaän haønh toát ñeïp.

❥ Moãi chi theå giöõ moät cai troø rieâng, lieân ñôùi vôùi nhau : moät chi theå ñau thì moïi chi theå ñeàu ñau.

❥ Sau ñoù, giaùo lyù vieân döïa vaøo ñoaïn Tin Möøng 1 Cr. 12,1230, ñeå aùp duïng cho vaøo caùc thaønh phaàn khaùc nhau trong Giaùo Hoäi. ✞ Taát caû chuùng ta, nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp thaùnh taåy, hôïp thaønh moät thaân theå duy nhaát. ✞ Anh em laø Thaân mình ñöùc Kitoâ, vaø moãi ngöôøi ñoùng moät vai troø, giöõ moät nhieäm vuï, anh em laø chi theå cuûa Thaân Mình ñoù.

2. Coù theå duøng moät baûn ñoà theá giôùi, veõ caùc muõi teân ñeàu qui höôùng veà Roâma, vaø ngöôïc chieàu trôû laïi :

Chuùa Gieâsu ñaõ uyû thaùc nhieäm vuï coi soùc vaø phuïc vuï Giaùo Hoäi cho caùc Toâng ñoà. Ngaøy nay, ñöùc Giaùo hoaøng, ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ, laø Giaùm muïc thöù 1, cuøng vôùi caùc Giaùm muïc khaép nôùi treân hoaøn caàu, ñeàu phuïc vuï cho Giaùo Hoäi vaø theá giôùi :

Noùi Baèng Phaán

143

❥ Ngaøi rao giaûng Tin Möøng baèng lôøi noùi, thö töø, thoâng ñieäp. ❥ Ngaøi laøm laïi nhöõng cöû chæ cuûa Chuùa Kitoâ : röûa toäi, ban pheùp theâm söùc, cöû haønh thaùnh leã....

❥ Ngaøi daãn daét Giaùo Hoäi nhö vò Muïc töû nhaân laønh, ñeå Giaùo Hoäi trung thaønh vôùi Chuùa Kitoâ vaø Tin Möøng. 3. Toùm taét yù töôûng :

Chuùa Kitoâ = Ñaàu Giaùo Hoäi = thaân theå Caùc Kitoâ höõu = chi theå

Noùi Baèng Phaán

144

XÖÙC DAÀU BEÄNH NHAÂN “toâi coù theå laøm ñöôïc moïi söï trong Ñaáng theâm söùc maïnh cho toâi” ☞ Ghi chuù :

❥ Bí tích xöùc daàu beänh nhaân bieåu loä tình yeâu Chuùa Kitoâ ñoái vôùi nhöõng ai bò söùc naëng cuûa beänh taät ñeø neùn : Bí tích mang laïi ôn tha thöù toäi loãi vaø ban söùc maïnh thieâng lieâng cuûa ñöùc Kitoâ phuïc sinh.

❥ Bí tích coøn bieåu loä nhöõng caùch hieån ñaït khaùc nhau cuûa Chuùa Kitoâ beân caïnh beänh nhaân, qua cöû chæ löu taâm, teá nhò vaø tình thaân aùi cuûa tha nhaân. I. TÌNH TRAÏNG CUÛA BEÄNH NHAÂN 1. Ñaët caâu hoûi cho caùc em : ☞ Giaùo lyù vieân veõ hình moät em bò beänh naëng ñang naèm, ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi vaø ghi nhöõng taâm tình cuûa ngöôøi beänh vaøo töøng khung moät.

❥ Coù khi naøo em bò oám chöa ? ❥ Luùc aáy em caûm thaáy theá naøo ? ❥ Ngöôøi beänh ñoái xöû ra sao vôùi ngöôøi chung quanh?

Noùi Baèng Phaán

145 2. Phaân tích tình traïng beänh nhaân : ☞ Giaùo lyù vieân nhaán maïnh tôùi vaøi taâm tình ñaëc bieät cuûa ngöôøi beänh, chaúng haïn :

❥ Thaùi ñoä gaét goûng, ñoøi hoûi.... â ñô Co

n

Gaét goûng

❥ Khoâng thieát ñoïc saùch baùo, nghe ñaøi...

❥ Nhìn cuoäc soáng vôùi khiaù caïnh Thaát voïng

Bi

an qu

ñen toái, cöù nghó laø khoâng theå qua ñöôïc tình traïng hieän taïi...

❥ Coâ ñôn, troáng traûi... II. Nhöõng daáu hieäu thaân aùi ☞ Giaùo lyù vieân seõ ghi nhaän thaùi ñoä tích cöïc cuûa moät ngöôøi chaêm soùc ngöôøi beänh, hoaëc ñeán thaêm vieáng.... Giaùo lyù vieân veõ laàn laàn theâm töøng hình, hôïp vôùi töøng loaïi hieän dieän :

❥ Baùc só, y taù hoûi han, lo thuoác men, chaêm soùc... ❥ Baïn beø thaân thieát tôùi thaêm hoûi...

❥ Baïn beø trong lôùp tôùi keå chuyeän hoïc haønh, vui buoàn trong lôùp, trong tröôøng...

❥ Coù thö töø thaêm hoûi tình traïng côn beänh...

❥ Coù ngöôøi mua thuoác men, taëng quaø, baùnh traùi...

❥ Xem hình aûnh cuûa nhöõng ngöôøi thaân yeâu...

Noùi Baèng Phaán

146 III. DAÁU HIEÄU HIEÄN DIEÄN CUÛA CHUÙA KITOÂ PHUÏC SINH ☞ Giaùo lyù vieân veõ caây thaùnh giaù vaø laàn löôït veõ caùc muõi teân nhö hình beân caïnh vaø giaûi thích döïa theo moät vaøi caâu Lôøi Chuùa. 1. Lôøi Chuùa :

❥ “Moãi laàn caùc ngöôi laøm nhö theá cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta ñaây, laø caùc ngöôi ñaõ laøm cho chính Ta vaäy.” (Mt.24,40)

❥ “Ta ñau yeáu, caùc ngöôii ñaõ thaêm nom.” (Mt.25,36) ✿ Beänh nhaân cuõng laø Thaân Mình Chuùa Kitoâ, töùc laø Giaùo Hoäi. ✿ ÔÛ ñaâu coù tình thöông, thì ôû ñaáy coù Chuùa Giesu Phuïc sinh. 2. Pheùp xöùc daàu beänh nhaân ñem laïi :

❥ Tình yeâu cuûa Thieân Chuùa; ❥ Söùc maïnh tinh thaàn, nieàm bình an vaø nieàm vui trong côn ñau ñôùn, nieàm caäy troâng vaø phoù thaùc, hy voïng vaøo cuoäc soáng vónh cöûu... ✿ Sau khi Linh muïc goïi teân beänh nhaân, chuùc bình an, ñoïc Lôøi Chuùa, Linh muïc xöùc daàu treân traùn vaø tay beänh nhaân : ñoù laø daáu chæ coù nghóa laø Thieân Chuùa theâm söùc cho beänh nhaân tieán veà vôùi Ngöôøi.

Noùi Baèng Phaán

147

“TOÂI TIN CAÄY VAØO ANH EM” BÍ TÍCH THEÂM SÖÙC I. Nhöõng cöû chæ tin töôûng ☞ Giaùo lyù vieân cho caùc em neâu leân moät vaøi thaùi ñoä toû loøng tin töôûng, chaúng haïn nhö :

❥ Moät giaùo sö phaûi vaéng maët taò lôùp vaøi ba phuùt, oâng noùi ñoâi lôøi vôùi hoïc sinh veà traät töï trong luùc oâng ñi vaéng...

❥ Moät caäu beù vöøa söûa xong chieác xe ñaïp, lieàn xin ba ñi daïo moät ngaøy vôùi caùc baïn. Ngöôøi cha seõ laøm gì ? Noùi gì vôùi con?

❥ Moät coâ gaùi thoå loä moät ñieàu bí maät vôùi moät coâ baïn, yeâu caàu baïn giöõ kín cho. Cuoái cuøng hoï seõ noùi gì vôùi nhau?

❥ Moät caàu thuû vöøa ghi ñöôïc baøn thaéng. Caû ñoäi möøng rôõ chaïy ñeán oâm hoân vaø chuùc möøng baïn... Cho caùc em neâu leân nhöõng daáu hieäu, nhöõng cöû chæ vaø lôøi noùi bieåu loä loøng tin töôûng. II. Chuùa Gieâsu tin töôûng : chuyeän veà thaùnh Pheâroâ 1. Moät soá ñoaïn Tin Möøng gôïi yù :

❥ Chuùa goïi Pheâtoâ : “Töø nay, anh seõ laø ngöôøi cöùu soáng ngöôøi ta.” (Lc.5,10-11)

❥ Sau côn baõo taùp yeân laëng, Pheâroâ ñaõ noùi : Thaày coù nhöõng lôøi ban söï soáng ñôøi ñôøi”

Noùi Baèng Phaán

148

❥ Pheâroâ tuyeân xöng : Thaày laø Ñaáng Kitoâ cuûa Thieân Chuùa.” (Lc.9,20)

❥ Pheâroâ choái Chuùa : Lc.22,31-34,54-62) ❥ Pheâroâ giaûng trong ngaøy leã Nguõ Tuaàn : Cv. 2,14-36. 2. Sau ñoù, giaùo lyù vieân cho ñoïc ñoaïn Tin Möøng Ga. 21,15-17: ☞ roài ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi :

❥ Chuùa chôø dôïi gì nôi Pheâroâ ? ✿ Chuùa chôø ñôïi loøng meán vaø loøng tin töôûng. ❥ Chuùa ban cho Pheâroâ nhöõng gì ? ✿ Chuùa ban cho oâng loøng tin töôûng vaø traùch nhieäm : Toâi tin töôûng anh, vì toâi thöông meán anh. Toâi tin anh ! 3. Chuùa Thaùnh Thaàn xöùc daàu cho caùc Toâng ñoà : Cv. 2,1-11.

✿ Tröôùc ngaøy chòu naïn chòu cheát, Chuùa Gieâsu ñaõ höùa ban Thaùnh Thaàn chaân lyù cho caùc Toâng ñoà : Ga. 15,26; 16,13. ✿ Vaøo ngaøy leã Nguõ Tuaàn, Chuùa Gieâsu ban Ñaáng Baûo Trôï theâm söùc cho Pheâroâ - cuøng caùc Toâng ñoà khaùc : ñoù laø söï kieân vöõng vaø beàn ñoã trong ñöùc tin. Ngoïn löûa cuûa Thaùnh Thaàn laø moät daáu hieäu cuûa loøng nhieät thaønh vaø söùc maïnh. Ngoïn löûa aáy seõ soi saùng vaø ñoåi môùi maët ñòa caàu.

Noùi Baèng Phaán

149 ✿ Lieàn sau ñoù, Pheâroâ ra rao giaûng veà Chuùa Gieâsu Phuïc sinh cuøng söù ñieäp cuûa ngöôøi, cho heát thaûy moïi ngöôøi, baát keå gioøng gioáng vaø hoaøn caûnh soáng cuûa hoï.

PHAÙP ROÂMA HYLAÏP AICAÄP

III. Daáu chæ cuûa pheùp Theâm söùc ☞ Giaùo lyù vieân choïn 2 hình veà pheùp Theâm söùc : ñaët tay vaø xöùc daàu. 1. Ñaët tay :

❥ Ñoù laø cöû chæ cuûa thaùnh Pheâroâ vaø thaùnh Phaoloâ ban Thaùnh Thaàn cho caùc Kitoâ höõu ñaàu tieân, ñeå laøm cho ñôøi soáng cuûa hoï neân vöõng maïnh töø luùc chòu pheùp röûa.

❥ Qua cöû chæ naøy, vò Giaùm muïc muoán noùi vôùi ta : Toâi laø muïc töû, coøn anh em laø baïn höõu cuûa Chuùa Gieâsu. Anh em coøn laø chi theå cuûa Thaân Mình Ngöôøi laø Giaùo Hoäi. Hoâm nay, qua Toâi, Thieân Chuùa Cha ban Thaùnh Thaàn aùnh saùng vaø söùc maïnh cho anh em. 2. YÙ nghóa vieäc xöùc daàu treân traùn :

❥ “Anh laø Maùc-coâ,.... Toâi veõ hình thaäp giaù Chuùa Gieâsu treân traùn, laø daáu chæ chieán thaéng söï döõ. Daáu thaùnh naøy laø

Noùi Baèng Phaán

150 aán tích söï hieän dieän cuûa Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa, Ñaáng ban aùnh saùng vaø söùc maïnh cho anh, ñeå anh soáng theo Tin Möøng. Toâi xöùc daàu cho anh, nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn. Hoâm nay, anh haõy bieát raèng Chuùa Gieâsu yeâu thöông anh, tin töôûng anh, tin caäy anh... Anh haõy ra ñi laø m chöùng nhaân cho Chuùa Phuïc sinh ôû khaép moïi nôi vaø rao giaûng Tin Möøng cho hoï...”

❥ Nhö vaäy, pheùp Theâm söùc bieán ta thaønh nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm veà cuoäc soáng Kitoâ höõu cuûa ta, veà haïnh phuùc, nieàm vui vaø bình an cuûa nhöõng ngöôøi khaùc. Baát cöù ta ñeán nôi naøo ta ñeàu laø daáu chæ hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ Phuïc sinh.

Noùi Baèng Phaán

151

“AI THÖÏC THI CHAÂN LYÙ THÌ ÑEÁN CUØNG AÙNH SAÙNG” ☞ Ghi chuù : chuùng ta caàn löu yù vaøi ñieåm sau

❥ Khoâng phaûi moïi lôïi nhuaän doái ñeàu laø noùi doái thaät, nghóa laø ñeàu do aùc taâm gaây ra, chaúng haïn noùi ñuøa, haøi höôùc...

❥ Coù nhöõng tröôøng hôïp phaûi giöõ bí maät - nhö baùc só, linh muïc - vì haïnh phuùc cuûa keû khaùc, vì ñoù laø ngöôøi laåm caåm quaù söùc.

❥ Taät “quay”, coùp” cuûa hoïc sinh : nguyeân nhaân cuûa caùi taät naøy laø “phaûi” ñöôïc leân lôùp, coù baèng caáp, ñeå coù moät choã döùng trong xaõ hoäi, coù ngheà nghieäp ñeå möu sinh... Caùch giaûi quyeát vaán ñeà thöïc söï khoâng ñôn giaûn, nhöng caàn neâu leân cho caùc em yù thöùc veà yù nghóa cuûa tình baïn chaân thaät, töông trôï laãn nhau, kính troïng tha nhaân, yeâu meán coâng baèng vaø söï thaät. I. Khoù noùi söï thaät 1. Khoù bieát ñöôïc söï thaät :

❥ Caùc tin töùc treân baùo chí, taïp chí thaät quaù nhieàu, ña daïng, vì thöôøng ñöôïc theâu deät theâm cho haáp daãn, coát nhaém muïc ñích lôïi nhuaän, nhieàu khi laïi traùi ngöôïc nhau, hoaëc hoaøn toaøn bòa ñaët... khieán ta thaáy choaùng ngôïp, khoù phaân ñònh ñöôïc caùi ñuùng caùi sai, cai hay caùi dôû...

❥ Coù nhöõng khu chôï buùa, keû khoâng coù hieåu bieát vaø “mieäng löôõi, thì khoâng daùm vaøo mua, vì sôï caùi thöù giaù caû “treân trôøi

Noùi Baèng Phaán

152 döôùi ñaát”, chaúng bieát ñaâu maø laàn. Vaû laïi coøn sôï vôù phaûi ñoà thaät maø hoaù ra laø ñoà doûm.. Traû giaù khoâng kheùo laïi coøn bò “duõa” nöõa môùi cheát chöù !. 2. Qua nhöõng lôøi ngöôøi ta noùi vôùi nhau cuõng theá ñaáy ! Nhieàu khi noùi thaät maø hoùa giaû, giaû maø hoaù thaät, noùi vaäy maø chaúng phaûi vaäy :

❥ Toâi theà vôùi anh, söï thaät laø nhö theá maø ! ❥ Anh khoâng muoán tin toâi aø, toâi cam ñoan laø söï vieäc nhö theá ñoù !

❥ Toâi ñinh ninh laø noù chaúng nhôù moät lôøi naøo noù ñaõ noùi. 3. Thöû neâu moät thí duï : ☞ Giaùo lyù vieân vieát 3 caâu leân 3 tôøi giaáy, roài ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi :

Toâi ñaùnh maát tieàn treân ñöôøng ñi.

Toâi duøng tieàn laáy ñöôïc ñeå mua traùi caây.

Toâi bò meï toâi maéng cho moät traän tôi bôøi !

❥ Em nghe thaáy caùc baïn noùi gì ? ❥ Ñieàu gì ñaõ xaûy ra thaät söï ? ❥ Ñaâu laø nguyeân nhaân che giaáu söï thaät ?

4. Taïi sao haønh ñoäng vaø lôøi noùi khoâng aên khôùp vôùi nhau? Taïi sao ta khoâng daùm noùi söï thaät ?

❥ Vì muoán baûo veä ñôøi soáng rieâng tö : thö töø, chuyeän rieâng...

Noùi Baèng Phaán

153

❥ Muoán traùnh laøm phieàn loøng ngöôøi ñang bò meät moûi, thaát voïng, ñau khoå...

❥ Vì kieâu ngaïo : ta ñaây laøm ñöôïc chuyeän naøy chuyeän noï, maø toaøn laø bòa ñaët.

❥ Vì yeáu heøn, thieáu can ñaûm : sôï bò phaït, bò la raày... ❥ Vì ghen töông, aùc yù.... ❥ vì lôïi ích rieâng, muoán ñaït ñöôïc moät ñieàu gì d1, neân sinh ra taät hay nònh hoùt...

❥ Vì tham lam : löôïm ñöôïc moät thöù gì ñoù, roài coi laø cuûa mình. ❥ Vì ngöôøi khaùc khoâng ñoái xöû toát vôùi toâi : sôï bò phaùn ñoaùn, xeùt xöû tröôùc nhöõng caëp maét thieáu thaân aùi... 5. Moät caâu chuyeän ☞ Giaùo lyù vieân keå moät caâu chuyeâïn veà loøng thaønh thaät töông töï nhö :

Giaùo sö tôùi treã. Caùc em caàn phaûi giöõ traät töï trong luùc ñôïi thaày tôùi... Nhöng coù em nghòch ngôïm, nhö haùt to tieáng, ñuøa dôõn nhau, veõ hình treân baûng ñeå cöôøi côït, cheá dieãu ngöôøi naøy ngöôøi noï.... Giaùo sö tôùi, hoûi lyù do gaây oàn aøo maát traät töï...? Moät soá em im laëng. Nhöng coù em ñaõ nhaän loãi.... 6. Nhöõng ñieåm caàn neâu leân :

❥ Khen ngôïi nhöõng em daùm nhaän loãi, daùm laøm khaùc vôùi nhöõng ñieàu mình nghó töôûng trong loøng.

Noùi Baèng Phaán

154

❥ Ta caûm thaáy nhe nhaøng thoaûi maùi khi daùm noù leân söï thaät. ❥ Chaúng ai thích ngöôøi doái traù giaû hình; vaø quaû thaät laø naëng neà, khi phaûi soáng vôùi nhöõng ngöôøi bao giôø cuõng che giaáu söï thaät, khoâng luùc naøo bieát ñöôïc ñieàu hoï nghó : lôøi hoï noùi coù ñuùng vôùi söï thaät chaêng ? khoâng theå tin caäy vaøo hoï. Khoâng theå coù söï soáng trong xaõ hoäi, maø laïi khoâng tin töôûng laãn nhau.

❥ Söï thaät laø moät ñaëc tính quan troïng : ñoái vôùi ngöôøi thaønh thaät, ta coù theå tin caäy, giao phoù cho moät coâng vieäc gì ñoù, moät traùch nhieäm naøo ñoù. Ai thöïc thi chaân lyù, seõ coù moät aûnh höôûng maïnh treân ngöôøi khaùc. II. “Ai thöïc thi chaân lyù, thì ñeán cuøng aùnh saùng” 1. Taïi sao Chuùa Gieâsu noùi :”Toâi laø söï thaät” ? ☞ Giaùo lyù vieân vieát treân baûng theo 3 coät : “Khoâng coù tình yeâu naøo lôùn hôn laø hy sinh maïng soáng mình vì baïn höõu”.

Chuùa hieán daâng maïng soáng treân thaäp giaù vì heát thaûy moïi ngöôøi.

Chuùa Gieâsu = söï thaät.

Caùc em thöû tìm moái lieân heä giöõa 3 yù töôûng treân. Moái lieân heä ñoù laø : Chuùa Gieâsu noùi theá naøo, thì Ngöôøi thöïc thi nhö theá, bôûi vì Chuùa laø söï thaät. 2. Sau ñoù, giaùo lyù vieân cho caùc em tìm theâm nhöõng caâu Tin Möøng khaùc veà lôøi noùi - vieäc laøm - nguyeân do hay ñoäng löïc thuùc ñaåy Chuùa Gieâsu.

Noùi Baèng Phaán

155 L ôøi n oùi

H aøn h ñoän g

ngu yeân do

“ H aõy yeâu keû thuø vaø laøm ôn cho keû gheùt anh em ...” (L c. 6,27)

Ñ öùc G ieâs u caàu nguyeän raèn g : “ L aïy C ha, xin tha cho h5, vì hoï khoân g bieát vieäc hoï laøm .” (L c. 23,34)

“ T haày yeâu m eán C huùa C ha vaø laøm ñuùn g nhö C ha ñaõ truyeàn cho T haày .” (G a. 14,31)

“ H eã ‘coù’ thì phaûi noùi ‘coù’ ; ‘khoân g’ thì phaûi noùi ‘khoân g’. (M t. 5,37)

“ T oâi ñaõ noùi coân g khai tröôùc m aët thieân haï; toâi haèn g giaûn g daïy trong hoäi ñöôøn g vaø taïi Ñ eàn thôø, nôi ngöôøi D o thaùi tuï hoïp . T oâi khoân g heà noùi ñieàu gì leùn luùt .” G a. 18,20)

“ T oâi ñaõ sinh ra vaø ñaán trong theá gian ... ñeå laøm chöùn g cho söï thaät .” (G a. 18,37) “ Ñ aán g ñaõ sai T oâi laø Ñ aán g chaân thaät ; coøn toâi , toâi noùi laïi cho theá gian nhöõn g ñieàu toâi ñaõ nghe N göôøi noùi .” (G a. 8,26)

“Loøng thaønh tín Chuùa traûi bao theá heä” (Tv. 118,90) 3. Em naøo thöïc thi chaân lyù, thì coù nhöõng taâm tình nhö Chuùa Gieâsu, haønh ñoäng nhö Chuùa Gieâsu, neân gioáng Chuùa Gieâsu, gioáng Thieân Chuùa.

❥ “AÙnh saùng ñaõ ñeán theá gian, nhöng ngöôøi ta ñaõ chuoäng boùng toái hôn aùnh saùng, vì caùc vieäc hoï laøm deuø xaáu xa. Quaû thaät, ai laøm ñieàu aùc thì gheùt aùnh saùng vaø khoâng ñeán cuøng aùnh saùng, ñeå caùc vieäc hoï laøm khoûi bò cheâ traùch.

❥ Nhöng keû soáng theo söï thaät, thì ñeán cuøng aùnh saùng, ñeå thein haï thaáy roõ : caùc vieäc cuûa ngöôøi aáy ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong Thieân Chuùa.”

Noùi Baèng Phaán

156 4. Moät soá caâu hoûi ñaët ra cho caùc em :

❥ Em coù theå laøm gì ñoái vôùi baïn beø, ñeå toû ra mình thaønh thaät hôn trong caùc cuoäc chôi hay cuoäc noùi chuyeän?

❥ Coù khi naøo em “giaû boä” nghe ngöôøi khaùc chaêng? ❥ Em coù muoán nhìn nhaän mình ñaõ sai laàm, ñaõ thieáu soùt chaêng?

❥ Em ñaønh loøng ñeå baïn beø bò phaït, thay vì noùi söï thaät ra khoâng?

❥ Em coù theå laøm ñöôïc gì ñeå caøng ngaøy caøng trôû neân moät ngöôøi baïn chaân thaønh nhö Chuùa Gieâsu? “Neáu chuùng ta noùi laø chuùn g ta hieäp thoân g vôùi Ngöôøi (Thieân Chuùa) maø laïi ñi trong boùn g toái, thì chuùn g ta noùi doái vaø khoân g haøn h ñoäng theo söï thaät” 1 Ga. 1,6

Noùi Baèng Phaán

157

THAÛO KÍNH CHA MEÏ ❥ Nhaân dòp leã cuûa caùc “baø meï”, con caùi neân laøm moät caùi gì ñoù, ñeå toû loøng thöông meán vaø bieát ôn cha meï.

❥ Ñoàng thôøi, caàn daïy treû bieát kính troïng oâng baø, nhöõng ngöôøi giaø laõo, ñeå thöïc hieän lôøi Chuùa ñaõ daïy. Thaùnh Phaoloâ cuõng noùi : “Haõy maëc laáy taâm tình cuûa Chuùa Kitoâ”. I. Cha toâi vaø meï toâi

❥ Caàn giuùp treû yù thöùc raèng khoâng coù ai hoaøn haûo treân maët ñaát naøy. Ngöôøi cha ngöôøi meï naøo cuõng baát toaøn, coù nhieàu khuyeát ñieåm hoaëc ñoái choïi vôùi treû. Song con caùi caàn löu yù tôùi nhöõng ñieåm toát laønh cuûa cha meï.

❥ Trong gia ñình naøo cuõng coù theå xaûy ra nhöõng baát ñoàng, xích mích, caõi coï vaø hieåu laàm... Nhöng gia ñình luoân vaãn laø nôi ta caûm thaáy söùc maïnh cuûa tình yeâu. 1. Choïn 2 caâu chuyeän veà ngöôøi cha hay ngöôøi meï, giaùo lyù vieân ñoïc hoaëc keå cho caùc em nghe, roài ñaêït caâu hoûi cho caùc em traû lôøi :

❥ Trong caâu chuyeän naøy ñieåm naøo ñaõ ñaùnh ñoäng em? 2. Roài cho caùc em traû lôøi 2 caâu hoûi, ghi vaøo trong caùc khung, theo caùch laøm döôùi ñaây :

Noùi Baèng Phaán

158

➨

Ba em coù ñaëc ñieåm naøo noåi baät hôn caû

➨

Meï em coù ñaëc ñieåm naøo noåi baät hôn caû

Teân ba :

Teân meï :

Haønh ñoäng naøo cuûa ba em chöùng toû ñieàu ñoù ?

➨

Haønh ñoäng naøo cuûa meï em chöùng toû ñieàu ñoù ?

➨

II. “Haõy thaûo kính cha meï” 1. Choïn vaøi caâu chuyeän veà caùch can caùi ñoái xöû toát vôùi cha meï, cho caùc em neâu leân nhöõng ñieåm noåi baät veà loøng kính troïng vaø yeâu thöông cha meï. Giaùo lyù vieân ghi toùm taét leân baûng, chaúng haïn nhö :

❥ “Me ôi, meï cöù nghæ moät thôøi gian ñi !” ❥ Ngaøy mai con ñöôïc nghæ hoïc, con seõ laøm beáp thay cho meï.

❥ ... 2. Vôùi ngöôøi giaø laõo: Treû vaø giaø khoù tìm ñöôïc moät gaïch noái, khi treû thì lanh leï, giaø thì chaäm chaïp; treû thì thích thay ñoåi luoân, coøn giaø thì cöù khö khö giöõ laáy neáp cuõ ñaõ quen... Giaùo lyù vieân caàn giuùp treû hieåu raèng: chính caùi thaân xaùc suy taøn cuûa moãi ngöôøi, laøm cho ngöôøi giaø laõo ra nhö theá... Roài ñaây ai cuõng seõ ñi tôùi caùi giai ñoaïn aáy, khoâng theå traùnh khoûi. ☞ Giaùo lyù vieân coù theå laáy laïi ñoaïn trích daãn sau ñaây, ñeå giuùp caùc em hieåu taâm tình cuûa ngöôøi giaø laõo :

Noùi Baèng Phaán

159

Phuùc cho ai hieåu ñöôïc böôùc chaân toâi ngaïi nguøng, baøn tay toâi run raåy. Phuùc cho ai bieát raèng hoâm nay ñaây, tai toâi ra naëng neà, nghe khoâng roõ. Phuùc cho ai bieát chaáp nhaän maét toâi muø môø, taâm trí toâi chaäm chaïp. Phuùc cho ai quay maët laøm ngô khi toâi laøm ñoå ly caø pheâ treân baøn. Phuùc cho ai nôû nuï cöôøi vui, döøng chaân chuyeän troø vôùi toâi trong choác laùt. Phuùc cho ai khoâng bao giôø leân tieáng : ñaây laø laàn thöù hai trong ngaøy, oâng keå chuyeän naøy cho toâi nghe. Phuùc cho ai thích gôïi cho toâi keå laïi nhöõng ngaøy haïnh phuùc thuôû xa xöa. Phuùc cho ai nhìn toâi maø thöông meán, kính troïng, khoâng boû rôi. Phuùc cho ai ñaoùn bieát toâi khoâng coønñuû söùc vaùc thaùnh giaù cuûa toâi. Phuùc cho ai laáy tình thöông xoa dòu nhöõng ngaøy ñôøi coøn laïi toâi ñang soáng, treân böôùc haønh trình tieán veà Nhaø Cha.”

(Theo Esther Mary Walker) 3. Caâu hoûi daønh cho caùc em :

❥ Em coù bieát ngaøy sinh, thaùnh boån maïng cuûa cha meï em khoâng ?

❥ Trong gia ñình, em coù tìm caùch laøm vui loøng cha meï baèng nhöõng haønh ñoäng toát laønh vaø phuïc vuï chaêng ?

❥ Em coù thöôøng hoøi han cha meï veà nhöõng vaán ñeà rieâng cuûa em khoâng ?

❥ Neáu em coù dòp xa cha meï moät thôøi gian, em coù nghó tôùi vieäc göûi thö töø, tin töùc, ñeå thaêm hoûi cha meï khoâng ?

❥ Ñoái vôùi ngöôøi giaø caû, em coù thaùi ñoä theá naøo ?

Noùi Baèng Phaán

160

“PHUÙC CHO AI XAÂY DÖÏNG HOØA BÌNH” Muïc ñích :

❥ Laøm noåi baät taùc phong con caùi cuûa Thieân Chuùa vaø nhaân chöùng ñöùc Kitoâ;

❥ Ñaët taùc phong cuûa treû trong cuoäc soáng haèng ngaøy ñoái dieän vôùi Lôøi haèng soáng cuûa Tin Möøng.

❥ Soáng noã löïc hoøa giaûi vaø hoøa bình. I. Chieán tranh ôû trong toâi 1. Daáu chæ veà chieán tranh : ☞ ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi

✿ Nhôø nhöõng daáu hieäu naøo ta bieát ñöôïc moät ngöôøi ñang gaây chieán vôùi moät ngöôøi khaùc? ☞ Coù theå caùc em seõ traû lôøi töông töï nhö sau :

❥ Luùc gaây söï thi thaân mình run leân, maét ñoû ngaàu, troâng veû aùc caûm, lôøi leõ coäc caèn, cöû chæ thoâ loã, thoâ baïo, haønh vi nguy hieåm...

❥ Khoâng noùi, cuõng khoâng chôi vôùi nhau, gaëp nhau thì quay maët ñi nôi khaùc...

❥ Ñoû maët, tiaù tai, ñaám ñaù nhau, nhaát laø khi coù ngöôøi khaùc xuùi voâ...

❥ trong luùc aáy, ta khoâng coøn tænh taùo, nhaän bieát vieäc mình laøm...

Noùi Baèng Phaán

161 ✿ Vì nhöõng lyù do naøo ta gaây chieán vôùi nhau?

❥ Vì baïn beø chaâm choïc nhieàu laàn quaù, khoâng nhòn ñöôïc nöõa...

❥ Vì khaùc yù kieán, roài ñi ñeán choã caõi coï, xích mích nhau ✿ Treû thöôøng gaây söï khi naøo ?

❥ Thöôøng laø trong giôø chôi, ôû tröôøng hoïc, giôø tan hoïc,... ✿ Em coù nhôù laàn naøo em gaây söï vôùi ngöôøi khaùc chaêng? ☞ Giaùo lyù vieân seõ toùm keát baèng moät caâu nhö sau :

Con ngöôøi xaây nhöõng böùc töôøng phaân reõ nhau ! 2. Chieán tranh ôû trong toâi seõ lan roäng quanh toâi.

Haèng ngaøy ta vaãn luoân nghe thaáy nhöõng lôøi nhö :

❥ Cöù chôø ñoù, roài seõ bieát tay tao ! ong nh tr ra àn tra g Chie õ lan roän âi to toâi se g quanh n chu ...

❥ Noù nhuïc maï toâi, toâi seõ traû thuø cho maø xem !

❥ Ñaùng ñôøi noù quaù ñi chöù ! ❥ Maøy sôï khoâng daùm “ñôùp” noù aø ! ❥ Noù noùi trôù ñuû ñieàu ! Chaúng theøm noùi vôùi noù nöõa laøm gì ! ☞ Giaùo lyù vieân cho caùc em ghi toùm taét :

Taát caû ñeàu töø coõi loøng phaùt xuaát ra, söï haän thuø vaø öôùc voïng thoâ baïo chieám cöù ta, kích thích vaø sai khieán ta !

Noùi Baèng Phaán

162 3. Lôøi Chuùa :

❥ “Coøn Thaày, Thaày baûo cho anh em bieát : ai giaän anh em mình, thì phaûi bò ñöa ra toøa. Ai maéng anh em mình laø ñoà ngoác, thì phaûi ñöa ra tröôùc Thöôïng Hoäi Ñoàng. Coøn ai chöûi anh em mình laø ñoà phaûn ñaïo, thì phaûi bò löûa hoûa nguïc thieâu ñoát.” (Mt.5,22)

❥ “Anh em ñöøng xeùt ñoaùn, ñeå khoûi bò Thieân Chuùa xeùt ñoaùn vì anh em xeùt ñoaùn theá naøo, thì anh em cuõng seõ bò Thieân Chuùa xeùt ñoaùn nhö vaäy ; vaø anh em ñong ñaáu naøo, thì Thieân Chuùa cuõng ñong ñaáu aáy cho anh em. Sao anh em thaáy caùi raùc trong con maét cuûa ngöôøi anh em, maø caùi xaø trong maét mình thì laïi khoâng ñeå yù tôùi....” (Mt. 7,1-5)

❥ “vì töï coõi loøng phaùt xuaát ra nhöõng yù ñònh gian taø, nhöõng toäi gieát ngöôøi, ngoaïi tình, taø daâm, troäm caép, laøm chöùng gian vaø vu khoáng...” (Mt.15,19)

❥ “Haõy xoû göôm vaøo voû, vì taát caû nhöõng ai duøng göôm seõ cheát vì göôm.” (Mt.26,52) II. “Chuùc anh em bình an !” 1. Giaùo lyù vieân keå vaøi maåu chuyeän veà loøng tha thöù, roài ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi :

❥ Ñaâu laø nhöõng daáu hieäu hoøa bình trong caâu chuyeän ? ❥ Cöû chæ hoøa bình ñoù ñem laïi nhöõng haäu quaû naøo ? 2. Lôøi Chuùa :

❥ “Khi anh saép daâng leã vaät tröôùc baøn thôø, maø söïc nhôù coù ngöôøi anh em ñang coù chuyeän baát bình vôùi anh, thì haõy ñeå cuûa leã laïi tröôùc baøn thôø, ñi laøm hoøa vôùi ngöôøi anh em aáy ñaõ, roài trôû laïi daâng leã vaät cuûa mình. (Mt.5,23-24)

Noùi Baèng Phaán

163

❥ “Anh em ñaõ nghe Luaät daïy raèng : Maét ñeàn maét, raêng ñeàn raêng. Coøn Thaày, Thaày baûo cho anh em : ñöøng choáng cöï ngöôøi aùc, traùi laïi, neáu bò ai vaû maù beân phaûi, thì haõy giô caû maù beân traùi ra nöõa.” (Mt.5,38-39) ☞ Tuøy theo löùa tuoåi, giaùo lyù vieân coù theå neâu leân nhöõng chuyeän tranh chaáp giöõa caùc chuûng toäc, ngöôøi giaøu ngöôøi ngheøo, nhöõng xung ñoät giöõa baïn beø, loøng haän thuø muoán baùo traû... Chuùa Kitoâ mang bình an ñeán cho con ngöôøi baèng tình thöông, maø tình thöông maïnh hôn söï cheát, söï chia reõ, söï ñoái laäp. Phaûi xem moïi ngöôøi laø anh em cuûa ta, vì hoï laø anh em cuûa Chuùa Kitoâ. Chính Thaùnh Thaàn seõ bieán ñoåi chuùng ta thaønh chöùng nhaân cuûa hoøa bình.

3. Caâu hoûi daønh cho caùc em :

❥ Baïn coù deã daøng chaáp nhaän chôi vôùi moät baïn khaùc khoâng ôû cuøng khu phoá, cuøng laøng, hay khaùc gioøng gioáng chaêng?

❥ Baïn coù tìm hieåu tö töôûng cuûa ngöôøi khaùc, tröôùc khi noåi giaän choáng laïi hoï chaêng? ❥ Baïn coù can ñaûm ca ngôïi nhöõng ñieàu toát laønh nôi moät ngöôøi baïn khaùc hay moät ngöôøi lôùn tuoåi hôn maø khoâng coù thieän caûm gì ñoái vôùi baïn khoâng? ❥ Baïn seõ laøm gì khi trong nhoùm cuûa baïn khoâng bieát nghe nhau, luoân caõi coï, xích mích nhau thöôøng xuyeân chaêng?

Noùi Baèng Phaán

164

CAÀU NGUYEÄN I. Con ngöôøi caàn daáu hieäu ñeå dieãn taû : Laøm sao ta soáng maø laïi khoâng bieåu loä nhöõng ñieàu ta caûm nhaän ? Ta nhaän thaáy coù nhieàu daáu hieäu nhö :

❥ Con caùi vui möøng ñoùn ba veà... ❥ Taëng quaø trong ngaøy leã ❥ Baét tay laøm hoøa...

CHUÙC MÖØNG MEÏ

❥ AÊn möøng thi ñaäu... Chuùng ta caàn bieåu loä tình thöông meán cuûa chuùng ta baèng caùch gôïi nhôù laïi nhöõng kyû nieäm, toû loä tình caûm cuûa ta baèng nhöõng cöû chæ, nhöõng daáu hieäu, ngaøy leã, nuï cöôøi, hoa traùi, quaø taëng, thieäp chuùc möøng... II. Ñaøng sau nhöõng daáu hieäu 1. Con ngöôøi caàn bieåu loä nieàm vui hay noãi khoå, loøng tin töôûng, nhöõng cöû chæ, nhöõng baøi ca, ñieäu muùa, caùc leã nghi... Giaùo lyù vieân coù theå keå ra nhöõng phong tuïc ôû caùc nöôùc khaùc veà leã cöôùi, leã hoäi, leã tình yeâu, leã caùc baø meï... Ñoù laø nhöõng daáu hieäu duøng ñeå boäc loä taâm tình beân trong. 2. Con ngöôøi ôû moïi thôøi, moïi nôi ñeàu caàn coù nhö theá, chæ khaùc nhau ôû caùch bieåu hieän maø thoâi. 3. Chuùa Gieâsu cuõng tham döï böõa tieäc, ngaøy hoäi nhö baát cöù ngöôøi Do thaùi naøo :

Noùi Baèng Phaán

165

❥ Mt.26,6-13 : duøng böõa taïi nhaø oâng Simon. : ❥ Ga.2,1-12 : tieäc cöôùi Cana. ❥ Ga. 5,1 : Dòp leã cuûa ngöôøi Do thaùi. ❥ Mc.14,12-25 : böõa tieäc ly. Ñoäng löïc thuùc ñaåy Chuùa haønh ñoäng nhö theá chính laø loøng yeâu meán Chuùa Cha vaø tha nhaân. Ngöôøi ñaõ traûi qua taát caû ñôøi ngöôøi döôùi aùnh maét cuûa Chuùa Cha vaø bieåu loä noù ra baèng nhöõng ñoäng taùc töông xöùng. III. Chuùng ta caàu nguyeän ✿ chuùng ta khoâng thaáy Thieân Chuùa, song chuùng ta tin Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân Chuùa, luoân soáng giöõa chuùng ta. ✿ Ngöôøi daïy chuùng ta soáng nhö Ngöôøi, döôùi aùnh maét Thieân Chuùa, vaø luoân bieåu loä tình thöông meán cuûa ta baèng nhöõng cöû chæ vaø lôøi ca toân vinh. ✿ Khi ta bieát ai, ta noùi chuyeän vôùi h5, keå cho hoï nghe nhöõng vieäc ta laøm; khi yeâu meán ai, ta cuõng toû loä loøng yeâu meán ñoù. ✿ Cho neân, neáu ta bieát Chuùa, ta cuõng troø chuyeän vôùi Ngöôøi, taï ôn Ngöôøi, xin Ngöôøi tha thöù, baøy toû loøng ao öôùc yeâu meán ngöôøi khaùc nhö chính Ngöôøi ñaõ yeâu thöông ta. ✿ Khi caàu nguyeän vôùi Chuùa Cha, ta trôû thaønh con caùi tröôùc maët Chuùa Cha, chuùng ta caàu nguyeän nhö Chuùa Gieâsu ñaõ daïy ta.

❥ Muoán noùi vôùi Thieân Chuùa, chuùng ta thöa : “LAÏY CHA”, VÌ Ngöôøi xem chuùng ta laø con caùi Ngöôøi.

Noùi Baèng Phaán

166

❥ Chuùng ta tin Chuùa Gieâsu Kitoâ haèng soáng giöõa chuùng ta. Chuùng ta coù theå toân vinh Thieân Chuùa suoát caû cuoäc ñôøi vaø caàu nguyeän vôùi Ngöôøi.

❥ Chính Thaùnh Thaàn cuûa ñöùc Gieâsu laøm cho ta soáng trong ôn nghóa Chuùa.

Ñoù laø nhöõng gì ta muoán bieåu loä trong kinh nguyeän caù nhaân, trong Phuïng vuï Lôøi Chuùa, trong Thaùnh leã.

Noùi Baèng Phaán

167

HAÏNH PHUÙC I. Vaøi yù kieán ☞ Giaùo lyù vieân ñöa ra moät soá yù kieán veà haïnh phuùc, chaúng haïn nhö :

❥ Trong lôùp hoïc, ngöôøi sung söôùng nhaát laø nhöõng keõ khoâng laøm gì caû.

❥ Toâi bình thaûn : laù soá töû vi cuûa toâi seõ ñem laïi haïnh phuùc cho toâi.

?

❥ AÊn ñöôïc nguû ñöôïc laø tieân. ❥ Khoâng bao giôø ta sung söôùng moät mình ...

❥ Tieàn taøi khoâng ñem laïi haïnh phuùc. ❥ Sung söôùng hay ñau khoå khoâng tuøy thuoäc ôû ta.

❥ Coâ Höông tìm ñöôïc moät boâng hoa 4 caùnh : em nghó raèng em seõ gaëp may maén... II. Haïnh phuùc, phaûi chaêng laø moät söï may maén ? 1. Ai cuõng muoán ñöôïc haïnh phuùc.

❥ Nhöng phaûi chaêng ñoù laø söï may maén ? ❥ Phaûi chaêng töông lai cuûa ta gaén lieàn vôùi chuyeån ñoäng cuûa caùc vì sao?

❥ Haïnh phuùc gaén lieàn vôùi caùc linh vaät ö ? ❥ Phaûi chaêng Thieân Chuùa gioáng nhö moät ngöôøi phaân phaùt saün saøng ñaùp öùng moïi nhu caàu cuûa ta ?

Noùi Baèng Phaán

168

❥ Hay phaûi chaêng haïnh phuùc laø caùi ñöôïc xaây döïng daàn daàn ? 2. Coù ngöôøi cho raèng :

❥ “coù haïnh phuùc , khi moïi ngöôøi bieát thöông meán nhau. Ta sung söôùng khi thaáy ngöôøi ta thöông ñöôïc sung söôùng. Khoâng phaûi ñaày ñuû heát moïi tieän nghi laø sung söôùng ... Caàn phaûi coù töï do thaät söï ....”

❥ “Haïnh phuùc cöù daàn daàn qua ñi. Ñoù laø ñieàu ta ao öôùc töø laâu vaø ñaõ ñaït ñöôïc. Theo yù toâi thì haïnh phuùc laø moät chuùt thaønh ñaït trong coâng vieäc ...” ´ Phaûi sung söôùng hoâm nay, Ngaøy mai ñöôïc ñaép xaây töø nhöõng gì baïn soáng hoâm nay !

´ Baïn haõy töï gaày döïng haïnh phuùc cuûa mình !

III. Thieân Chuùa phaùn daïy ta : Luùc daân It-ra-en vaøo ñaát höùa, hoï nghó tôùi taát caû nhöõng hoï seõ laøm ñeå ñöôïc sung söôùng. HoÏ muoán töï gaày döïng haïnh phuùc cuûa mình . Nhöng oâng Moâiseâ nhaéc nhôû hoï laø : MOÏI SÖÏ ÑEÀU BÔØI CHUÙA. “... Anh em döøng töï baûo : “Chính naêng löïc cuûa toâi vaø söùc maïnh baøn tay toâi ñaõ taïo ra cho ttoi söï giaøu coù naøy.” Anh em haõy nhôù Ñöùc Chuùa, Thieân Chuùa cuûa anh em , vì Ngöôøi ban cho anh em naêng löïc taïo ra söï giaøu coù, ñeå Ngöôøi giöõ vöõng giao öôùc ñaõ theà vôùi cha oâng anh em nhö anh em thaáy hoâm nay. Nhöng neáu chaúng may anh em quen laõng D(öùc Chuùa .... thì chaéc chaén anh em seõ bò dieät vong.” (Ñnl. 8,7-20)

Noùi Baèng Phaán

169 M oïi sö ï ñe àu b ôûi Th ieân C hu ùa

Haïnh phuùc

Th ieân C hu ùa

C on ng öôøi Ta át c aû tuøy n ôi chuùn g ta

Cuoäc soáng ta khoâng ñôn thuaàn laø may ruûi, vì Thieân Chuùa ôû vôùi ta vaø höôùng daãn ta: Ngöôøi laø chuû moïi söï vaø taát caû ñeàu daønh ñeå cho nhöõng ai yeâu meán Thieân Chuùa. Thieân Chuùa laø Ñaáng Quan Phoøng. Cuøng vôùi Ngöôøi, baèng caùch tìm kieám nhöõng ñieàu laøm ñeïp loøng Ngöôøi, chuùng ta xaây döïng theá giôùi baèng lao ñoäng vaø trí khoân. HAÕY TÖÏ TAÏO LAÁY CUOÄC SOÁNG TRONG SÖÙC MAÏNH CUÛA THIEÂN CHUÙA.

IV. Con ñöôøng tình ta ñi ✿ Cuøng vôùi taát caû nhaân loaïi, ngöôøi Kitoâ höõu ñi tim haïnh phuùc. ✿ Chính Chuùa Kitoâ Phuïc sinh môû cho ta con ñöôøng daãn tôùi nieàm vui troïn veïn laø ñöôïc soáng beân Chuùa Cha. ✿ Chuùa Gieâsu bieát roõ loøng ta, Ngöôøi ñeà nghò moät vaøi bí quyeát ñeå ñöôïc haïnh phuùc :

❥ Anh em thaät coù phuùc neáu anh em thöông meán nhau : “Ñieàu Thaày truyeàn daïy anh em laø h34 thöông yeâu nhau.” (Ga.15,17)

❥ “Phuùc thai ai khao khaùt neân ngöôøi coâng chính ...” (Mt.5,6) ❥ “Phuùc thay ai xoùt thöông ngöôøi ...” (Mt5,7) ❥ “Phuùc cho ai xaây döïng hoøa bình ...” (Mt.5,9)

Noùi Baèng Phaán

170 V. Lôøi toâi ca Ngay töø buoåi sôùm mai Xin cho con nghieäm thaáy tình thöông cuûa Chuùa, Vì con vaãn tin caäy nôi Ngaøi. Xin chæ daïy ñöôøng loái phaûi theo, vì con naâng taâm hoàn leân tôùi Chuùa. Ñieàu ñeïp yù Ngaøi, xin daïy con thöïc hieän, bôûi Ngaøi laø Thieân Chuùa cuûa con.” (Tv. 142,8,9)

Noùi Baèng Phaán

171

ÑÖÙC KITOÂ HAÈNG SOÁNG Daáu hieäu naøo chöùng toû Chuùa Gieâsu vaãn soáng ? ☞ Giaùo lyù vieân neâu caâu hoûi cho caùc tìm kieám hoaëc chia seû moät vaøi kinh nghieäm, chaúng haïn qua nhöõng yù kieán nhö sau :

❥ Chuùa Gieâsu quaû laø moät ngöôøi baïn thaät söï , toâi coù theå thoå loä vôùi Ngöôøi heát moïi chuyeän .....

❥ Toâi coù theå gaëp thaáy Ngöôøi qua Giaùo Hoäi hoaëc qua baïn beø ... ❥ Toâi gaëp Ngöôøi trong giôø giaùo lyù : ñaây thaät laø moät coâng vieäc haáp daãn ...

❥ Moãi laàn toâi laøm moät vieäc thieän laø toâi caûm thaáy Chuùa thuùc ñaåy toâi laøm moät ñieàu gì ñoù trong cuoäc soáng haèng ngaøy ... I. Ñöùc Gieâsu haèng soáng 1. Coù nhöõng caùi chuùng ta khoâng troâng thaáy, nhöng chuùng coù thaät, nhö khoâng khí, doøng ñieän, nguyeân töû, caùc laøn soùng aâm thanh vaø hình aûnh, aùnh saùng - nhôø ñoù maø ta coù theå nghe ñaøi, xem TV., goïi ñieän thoaïi, chieáu ñieän ñeå chöõa beänh ... 2. Khi thaáy hình aûnh treân maøn hình TV. Thì ta bieát laø ñaøi truyeàn hình ñang phaùt soùng... Coù ñaày ñuû caùc ñieàu kieän toát maø khoâng thaáy aûnh treân maøn hình , töùc laø ta bieát giôø ñoù ñaøi khoâng phaùt soùng ... 3. Vaäy thì coù daáu hieäu naøo cho ta bieát Chuùa Gieâsu vaãn soáng giöõa chuùng ta khoâng? Chuùng ta khoâng theå thaáy Thieân Chuùa taän maét, nhöng chuùng ta nhaän bieát Ngöôøi qua nhöõng daáu chæ cuï theå laø caùc Bí tích : 7 Bí tích ñoù laø nhöõng caùnh hoa hôïp laïi thaønh moät boâng hoa.

Noùi Baèng Phaán

172 ☞ Giaùo lyù vieân veõ hình boâng hoa 7 caùnh, roài laàn löôït goïi teân 7 Bí tích, ghi vaøo moïi caùnh hoa. Neáu coù hình aûnh, giaùo lyù vieân seõ gaén vaøo theo töøng Bí tích. ☞ Sau ñoù giaùo lyù vieân noùi toùm goïn yù nghóa chính yeáu cuûa caùc Bí tích.

Thaùnh Taåy

Theâm söùc

Hoøa giaûi

Thaùnh Theå

Truyeàn chöùc

Xöùc daàu

Hoân phoái

4. YÙ nghóa toång quaùt cuûa caùc Bí tích : ✿ Pheùp Röûa, hay pheùp thaùnh taåy : ñaây laø daáu hieäu veà moät cuoäc taùi sinh, moät söï soáng môùi.

❥ Ngöôøi tín höõu nhaän Chuùa Gieâsu laø aùnh saùng, laø Ñaáng xoùa boû toäi traàn gian.

❥ Hoï trôû neân thaønh phaàn cuûa Coäng ñoaøn nhöõng keû tin, nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho soáng.

❥ Vaø hoï daán thaân soáng theo Tin Möøng. Noùi Baèng Phaán

173 ✿ Bí tích Theâm söùc : “Anh em laø chöùng nhaân cuûa Thaày.”

❥ Ngöôøi tín höõu laø chöùng nhaân soáng ñoäng cuûa Tin Möøng . Hoï seõ ñöôïc nhaän laáy Thaùnh Thaàn. ✿ Bí tích Thaùnh Theå : “Haõy caàm laáy maø aên”

❥ Tham döï vaøo tieäc Thaùnh Theå, caùc Kitoâ höõu cuøng töôûng nieäm vaø cöû haønh laïi caùi cheát vaø phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu.

❥ Hoï daâng leân Thieân Chuùa Cha hy teá cuûa ñöùc Gieâsu. ❥ Hoï chia nhau Taám Baùnh laø Thaân Mình ñöùc Kitoâ. ✿ Bí tích hoøa giaûi : “Haõy ñi bình an !”

❥ Trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy, ngöôøi tín höõu yù thöùc mình yeáu ñuoái , toäi loãi . Chuùa Gieâsu tha thöù cho hoï , hoøa giaûi hoï vôùi Thieân Chuùa Cha vaø cho hoï söùc maïnh ñeå hoøa giaûi vôùi anh em . ✿ Bí tích Xöùc daàu beänh nhaân : “Beänh naøy khoâng ñeán noãi gaây ra caùi cheát.”

❥ Ngöôøi beänh naøo muoán hieäp thoâng vôùi nhöõng ñau khoå cuûa Chuùa Gieâsu vaø chia seû chieán thaéng töû thaàn, seõ nhaän laáy pheùp Xöùc daàu. ✿ Bí tích Truyeàn chöùc : “Ñöùc Gieâsu ñaõ choïn 12 ngöôøi”.

❥ Nhöõng ai ñöôïc Chuùa goïi laøm coâng vieäc phuïc vuï cho Daân thaùnh , nhö caùc Giaùm muïc, Linh muïc , phoù treá ... seõ nhaän laáy söù meänh vaø quyeàn haïn, qua Bí tích Truyeàn chöùc. ✿ Bí tích hoân phoái : moät con ñöôøng cho hai ngöôøi.

Noùi Baèng Phaán

174

❥ Tình yeâu naåy nôû trong loøng moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ, laø daáu hieäu tình yeâu Thieân Chuùa . Hoï xaây döïng moät toå aám, ñeå cuøng nhau soáng vôùi Chuùa. II. Hai nieàm hy voïng Tin vaøo ñöùc Gieâsu phuïc sinh, chuùng ta mang trong loøng hai nieàm hy voïng : 1. Neáu chuùng ta soáng trong Thaùnh Thaàn cuûa ñöùc Gieâsu, chuùng ta chaân chính raèng : chuùng ta seõ soáng laïi vôùi Ngöôøi vaø seõ ñöôïc soáng‘ ñôøi ñôøi. Ñoù laø Tin Möøng chuùng ta muoán rao truyeàn cho theá giôùi. 2. Ñoàng thôøi, chuùng ta tin raèng : cuøng vôùi Chuùa Gieâsu, chuùng ta chuaån bò cho Nöôùc Trôøi, nôi qui tuï taát caû nhöõng ai tin vaøo ñöùc Kitoâ Gieâsu Phuïc sinh. “Ñaáng canh phoøng nhaø Ít-ra-el, leõ naøo chôïp maét nguû queân cho ñaønh!” (Tv.120,4) Chuùng ta khoâng nhìn thaáy Chuùa Gieâsu, nhöng chuùng ta bieát raèng : Ngöôøi vaãn soáng vaø höôùng daãn Giaùo Hoäi.

Noùi Baèng Phaán

175

CHIA SEÛ TAÁM BAÙNH I. Böõa aên 1. Böõa aên trong ngaøy leã , buoåi ñi daïo ... laø nhöõng luùc chuùng ta chia seû cho nhau khoâng nhöõng laø cuûa aên maø thoâi, nhöng cuûa tình thaân aùi nöõa. Chuùng ta trao ñoåi, keå chuyeän cho nhau nghe, chuùng ta cuøng san seû cho nhau nhöõng nieàm vui noãi buoàn ... ☞ Giaùo lyù vieân coù theå choïn moät vaøi hình aûnh nhö :

❥ Moät nhoùm treû ñi daïo ñang ngoài aên ... ❥ Böõa aên trong ngaøy leã sinh nhaät cuûa “Quang” ...

❥ Ngaøy leã cuûa meï ....

2. Chuùa Gieâsu vaø caùc moân ñeä nhieàu laàn tham döï tieäc :

❥ Tieäc cöôùi Cana : Ga. 2,1-12 ❥ Tieäc ôû nhaø oâng Mattheâu : Mt. 8,9-13; hay Giakeâu : Lc. 19,1-10.

❥ Chuùa hoùa baùnh ra nhieàu : Ga. 6 ❥ Böõa aên treân bôø hoà : Ga. 21,1-17

Noùi Baèng Phaán

176 II. Treân ñöôøng Emmau Sau khi Chuùa Gieâsu cheát , caùc Toâng ñoà ñaõ tin vaø laøm chöùng cha ñaõ soáng laïi , Ngöôøi hieän dieän giöõa hoï trong vieäc chia seû Lôøi Chuùa vaø Baùnh Thaùnh . Loøng tin ñoù ñöôïc bieåu loä qua caâu chuyeän treân ñöôøng Emmau : Lc. 24,13-25 ☞ Giaùo lyù vieân keå hoaëc ñoïc leã ñoaïn Kinh Thaùnh treân, roài giaûi thích cho caùc em döïa theo yù chính sau daây :

1. Chuùa Gieâsu giaûi thích cho hai moân ñeä nhöõng gì ñaõ vieát veà Ñaáng Cöùu theá: “Doïc ñöôøng, khi Ngöôøi noùi chuyeän vaø giaûi thích Kinh Thaùnh cho chuùng ta, loøng chuùng ta ñaõ chaúng chaùy böøng leân sao?” 2. Caùc moân ñeä nhaän ra Chuùa Gieâsu khi Ngöôøi beû baùnh. Ñaây laø cöû chæ maø Chuùa ñaõ laøm trong böõa tieäc ly ngaøy thöù naêm. Hai söï vieäc treân cuõng chính laø hai phaàn cuûa Thaùnh leã hoâm nay :

1. Phuïng vuï Lôøi Chuùa : Chuùng ta nghe ñoïc vaø nghe dieãn giaûi veà Lôøi Chuùa . Vaø chuùng ta ñaùp laïi baèng nhöõng lôøi ca, lôøi caàu nguyeän vaø tung hoâ. 2. Phuïng vuï Thaùnh Theå : Chuùng ta töôûng nieäm laïi böõa tieäc ly cuûa Chuùa, laøm laïi nhöõng lôøi vaø cöû chæ cuûa Chuùa ñaõ laøm. Roài chuùng ta cuøng laõnh nhaän “Baùnh Söï soáng”.

Noùi Baèng Phaán

177

❥ Chia seû, hieán mình ... khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc ñeå gaëp Chuùa Phuïc sinh.

❥ Caùc Kitoâ höõu muoán chia seû cuûa caûi, nieàm vui, tình thaân aùi trong moät cuoäc soáng huynh ñeä, ñeán qui tuï trong Thaùnh leã ñeå cuøng chia seû Baùnh Söï soáng .

❥ Hoï ñeán bieåu döông noã löïc soáng chia seû, lieân keát vôùi hy leã cuûa Chuùa Gieâsu. Nhôø tình yeâu Chuùa Gieâsu, ñôøi soáng cuûa hoï trôû thaønh moät cuûa leã ñeïp loøng Thieân Chuùa Cha. Vaøi töø ngöõ : 1. Haønh leã = bieåu loä nieàm vui ñöôïc soáng cuøng Thieân Chuùa; laø qui tuï ñeå möøng Chuùa Kitoâ noái keát chuùng ta trong tình yeâu cuûa Ngöôøi; ca ngôïi Chuùa Kitoâ soáng trong chuùng ta, yeâu meán qua chuùng ta vaø muoán daãn ñöa theá giôùi veà haïnh phuùc. Chuùng ta bieåu loä nieàm vui aáy qua nhöõng lôøi nguyeän , baøi ca ... 2. Thaùnh Theà : Döôùi hình Baùnh-Röôïu, Chuùa Gieâsu töï hieán mình vì yeâu thöông : “Naøy laø Mình Thaày ... Naøy laø Maùu Thaày ...” Chuùa Gieâsu taï ôn Chuùa Chuùa : Ngöôøi daâng leân Cha tình thaân aùi maø nhaân loaïi muoán ñoái xöû vôùi nhau, vaø tình hieäp nhaát con ngöôøi muoán vun troàng. Thaùnh Theå laø daáu hieäu cuûa cuoäc hy leã ñoù cuûa Chuùa Gieâsu vaø nhaân loaïi.

Noùi Baèng Phaán

178

TOÂN TROÏNG SÖÏ SOÁNG “Chuùa laø Thieân Chuùa haèng soáng.” 1. CAÙC DAÏNG SÖÏ SOÁNG. ⇒ Ñaâu laø nhöõng daáu hieäu cuûa söï soáng? Phaûi chaêg laø : ❥ Cöû ñoäng ñöôïc vaø lôùn leân, ❥ Sinh ra vaø cheát ñi ❥ Suy nghó, laøm vieäc vaø yeâu meán....

⇒ Caùc daïng cuûa söï soáng: thöïc vaät, ñoäng vaät vaø tinh thaàn. Noùi caùch khaùc, ñoù laø caây coû, thuù vaät, con ngöôøi vaø caùc thaàn linh. Phaûi ñaët Thieân Chuùa vaøo ñaâu treân baäc thang toät cuøng cuûa söï soáng? Taïi sao?

QÑ TOÂN GIAÙO

7

6

QÑ KHOA HOÏC

5 4

3 2 1


 








Noùi Baèng Phaán

THIEÂN CHUÙA

179 2. HAI QUAN ÑIEÅM : Khi noùi veà caùc söï vaät treân trôøi döôùi ñaát, ta coù theå noùi tôùi hai quan ñieåm khaùc nhau: quan ñieåm cuûa khoa hoïc , quan ñieåm cuûa trieát hoïc vaø toân giaùo. Þ Khoa hoïc chæ nghieân cöùu veà söï vaät : caùc nhaø khoa hoïc tìm toøi vaø khaùm phaù söï vaät baèng caùch moâ taû, phaân tích vaø toång hôïp, ñeå ñònh daïng, ñònh tính , ñònh löôïng söï vaät, baèng phöông phaùp quan saùt, thí nghieäm, kieåm chöùng; roài ñöa ra caùc ñònh luaät , nhaèm muïc ñích bieán ñoåi, bieán hoùa, bieán cheá ra nhöõng söï vaät môùi. “... Haõy thoáng trò maët ñaát. Haõy laøm baù chuû ca bieån, chim trôøi, vaø moïi gioáng vaät boø treân maët ñaát.” (St.1,28) Þ Laõnh vöïc nghieân cöùu cuûa khoa hoïc laø : vuõ truï vaät chaát, thaûo moäc vaø caây coái, caùc loaøi soáng döôùi nöôùc, chim muoâng, thuù vaät vaø con ngöôøi (1-6). Töø söï vaät thaáp nhaát laø vaät chaát, khoa hoïc ñi leân tôùi sinh vaät cao nhaát laø con ngöôøi. Coøn caùc theå linh thieâng (thieân thaàn, ma quyû, Thieân Chuùa - soá 7) thì khoa hoïc khoâng theå noùi tôùi. Þ Khi nghieân cöùu veà con ngöôøi, caùc nhaø khoa hoïc cuõng chæ nghieân cöùu veà thaân xaùc, ñôøi soáng taâm lyù, xaõ hoäi , kinh teá , chöù khoâng ñeà caäp tôùi nguoàn goác, yù nghóa vaø cöùu caùnh cuûa ñôøi soáng con ngöôøi, cuõng nhö söï hieän dieän cuûa Thöôïng Ñeá, cuûa Thieân Chuùa. Noù thuoäc veà laõnh vöïc cuûa trieát lyù vaø toân giaùo. Þ Theo quan ñieåm Kitoâ giaùo, muoân loaøi muoân vaät trong trôøi ñaát, taát caû con ngöôøi seõ daàn daàn vöôn leân tôùi Thieân Chuùa: ❥ “Ñoù laø ñöa thôøi gian tôùi hoài vieân maõn, laø qui tuï muoân loaøi trong trôøi ñaát döôùi quyeàn moät thuû laõnh laø Ñöùc Kitoâ.” (Ep. 1,10)

Noùi Baèng Phaán

180 ❥ “Haõy nhìn nhaän Chuùa laø Thöôïng Ñeá, Chính Ngöôøi döïng neân ta, ta thuoäc veà Ngöôøi.” (Tv.99,3)

3. THIEÂN CHUÙA LAØ NGUOÀN GOÁC VAØ LAØ CHUÙA CUÛA SÖÏ SOÁNG. Þ Moïi söï soáng ñeàu coù khôûi ñaàu : haït sinh ra caây, caây sinh traùi keát quaû. Tröùng gaø nôû ra con gaø, gaø ñeû tröùng... Con boø sinh ra con me, con me lôùn leân sinh ra con me khaùc. Nhöng laøm sao coù ñöôïc söï soáng ÑAÀU TIEÂN ? Þ Kinh Thaùnh traû lôøi : “Töø khôûi thuûy, Thieân Chuùa ñaõ döïng neân trôøi vaø ñaát”. Nhöng tröôùc khi coù trôøi ñaát thì “Thaàn khí Thieân Chuùa ñaõ bay löôïn treân maët nöôùc” (St.1,1). Nghóa laø Thieân Chuùa ñaõ coù TRÖÔÙC taát caû moïi söï soáng. Thieân Chuùa laø SÖÏ SOÁNG, laø Thieân Chuùa HAÈNG SOÁNG, ñaõ taïo neân söï soáng vaø laøm chuû söï soáng. Þ Vì theá, söï soáng laø aân hueä Thieân Chuùa ban, laø ñieàu quí baùu vaø thaàn thieâng, ta phaûi toân troïng söï soáng.

Noùi Baèng Phaán

181

4. TOÂN TROÏNG SÖÏ SOÁNG. Þ Söï soáng laø ôn hueä quí baùu nhaát Thieân Chuùa ban cho ta. Maát söï soáng laø maát taát caû moïi söï treân ñôøi naøy. Neân ta caàn baûo toàn vaø laøm phaùt trieån söï soáng nôi THAÂN XAÙC vaø LINH HOÀN ta.



❥ Giöõ gìn söùc khoûe, veä sinh, theå duïc theå thao... ñeå giöõ quaân bình cho thaân xaùc.

❥ Hoïc taäp, ñoïc saùch baùo, reøn luyeän yù chí, tính tình... ñeå phat huy khaû naêng

Þ Ta toân troïng söï soáng ngöôøi khaùc baèng caùch naøo? ❥ Löu yù ñeán söï soáng cuûa ngöôøi khaùc, cuõng nhö söùc khoûe cuûa ta, vaø traùnh nhöõng ñieàu laøm haïi ñeán söùc khoûe ta nhaân : cho thí duï.

❥ Laøm vaø khuyeán khích ngöôøi khaùc laøm nhöõng ñieàu toát: cho thí duï.

Þ Taïi sao ta phaûi toân troïng söï soáng cuûa caùc sinh vaät haï ñaúng nhö thuù vaät vaø caây coû? Baèng caùch naøo?

❥ Quan saùt vaø hoïc hoûi ñôøi soáng cuûa chuùng.

❥ Toát laønh ñoái vôùi suùc vaät: khoâng ñaùnh ñaäp hay gieát haïi chuùng moät caùch voâ ích.

❥ Baûo veä caây coû hoa laù... moâi tröôøng chung quanh ta.

Noùi Baèng Phaán

182 5. THÖÏC HAØNH :



a. Taïi sao ta goïi “CHUÙA LAØ THIEÂN CHUÙA HAÈNG SOÁNG”? b. Coù nhöõng ñoäng löïc naøo chính thuùc ñaåy ta phaûi toân troïng söï soáng? c. Ta toân troïng söï soáng baèng caùch naøo? Khi naøo thì ta khoâng toân troïng söï soáng?

Noùi Baèng Phaán

183

LAÏY CHA CHUÙNG CON Thaùnh Augustino noùi : “Baïn seõ chaúng tìm thaáy lôøi naøo maø khoâng ñöôïc chöùa ñöïng hay thaâu toùm trong kinh Laïy Cha.” Noùi caùch khaùc, nhöõng lôøi caàu xin trong kinh Laïy Cha, chuùng ta ñaõ tìm thaáy trong Cöïu Öôùc, vôùi nhöõng lôøi leõ töông ñöông. 1. Xin laøm cho Danh Thaùnh Cha hieån vinh : ❥ Xin laøm cho chö daân nhaän bieát Ngaøi, nhö chuùng con töøng nhaän bieát xöa nay; xin cho caùc ngoân söù cuûa Ngaøi ñöôïc moïi ngöôøi tin töôûng.

2. Xin cho trieàu ñaïi Cha mau ñeán. ❥ Laïy Thieân Chuùa quyeàn naêng, xin phuïc hoài chuùng con, Xin toûa aùnh toân nhan raïng ngôøi ñeå chuùng con ñöôïc ôn cöùu ñoä.

3. Xin cho yù Cha theå hieän döôùi ñaát cuõng nhö treân trôøi. ❥ Theo lôøi höùa cuûa Ngaøi, xin cho con vöõng böôùc, Chôù ñeå söï gian taø cheá ngöï ñöôïc con.

Noùi Baèng Phaán

184 4. Xin Cha cho chuùng con hoâm nay löông thöïc haèng ngaøy. ❥ Xin ñöøng ñeå con tuùng ngheøo, cuõng ñöøng ñeå cho con giaøu coù.

5. Xin tha toäi cho chuùng con, nhö chuùng con cuõng tha cho nhöõng ngöôøi coù loãi vôùi chuùng con. ❥ Laïy Chuùa, xin Ngaøi nhôù ñeán vua Ña-vít vaø loøng nhaân haäu cuûa vua. ❥ Laïy Chuùa, neáu con ñaõ laøm nhö theá, neáu tay con ñaõ laøm ñieàu baát chính, neáu con ñaõ baùo oaùn keû haïi con ...

6. Xin cöùu chuùng con cho khoûi söï döõ. ❥ Laïy Thieân Chuùa cuûa con, xin cöùu con khoûi luõ ñòch thuø, beânh ñôõ con choáng laïi keû taán coâng.

Noùi Baèng Phaán

185

Caàu mong caùc Baïn Giaùo Lyù Vieân gaët haùi ñöôïc nhöõng thaønh quaû toát ñeïp nhaát Martinoâ Bieân Soaïn - 1111-1111-1995 Noùi Baèng Phaán