Phan 02

66

III. CAÙCH DUØNG HÌNH AÛNH Sau ñaây laø moät ít thí duï veà caùch duøng hình aûnh cho moät baøi hoïc giaùo lyù. Yeâu caàu phaûi coù laø tìm ñöôïc nhöõng hình aûnh ñeïp, gôïi leân ñöôïc caûm xuùc, taâm tình nôi caùc em, vaø bieát ñaêït caâu hoûi cho caùc em traû lôøi.

Noùi Baèng Phaán

67

Noäi Dung

III. Caùch duøng hình aûnh ...................................................66 SOÁNG ÑÔØI ÑÔØI ................................................................. 68 ÑAÂY LAØ NGÖÔØI NAM, KIA LAØ NGÖÔØI NÖÕ ........................ 79 NOEL : Moái daây thaân aùi.................................................... 81 ÑÖÙNG TRÖÔÙC ÑAU KHOÅ VAØ CAÙI CHEÁT ........................... 88 CHUÙNG TA KHAÙC BIEÄT NHAU .......................................... 91 CÖÙ LAØM NHÖ THEÁ, THÌ ANH SEÕ ÑÖÔÏC SOÁNG. ............... 95 MÔÛ MAÉT RA, THÖÙC DAÄY ÑI ! .......................................... 99 CHUÙA ÔÛ GIÖÕA CHUÙNG TA HOÂM NAY............................. 102

Noùi Baèng Phaán

68

SOÁNG ÑÔØI ÑÔØI Ghi chuù: 1. Coù theå trình baøy ñeà taøi naøy vaøo nhöõng dòp leã nhö :

❥ leã caùc Thaùnh; ❥ leã caùc linh hoàn, vieáng nghiaõ ñòa; ❥ hoïc veà caùi cheát, caùc nghi leã an taùng ... 2. Caàn löu yù : ☞ Traùnh trình baøy caùi cheát nhö vieäc hoàn liaø khoûi xaùc, vì ñaây chæ laø tö töôûng theo Platon trong cuoán Pheùdon. Coøn theo thaùnh Phaoloâ, hoàn xaùc baát khaû phaân ly, toaøn theå con ngöôøi ñöôïc höùa cho söï soáng laïi : 1Cr.15,39-49 ☞ Söï phuïc sinh cuûa thaân xaùc thöôøng ñöôïc hieåu theo nghóa heát söùc vaät chaát, taïo thaønh moät naõo traïng coù thöïc ñoái vôùi phaàn ñoâng caùc Kitoâ höõu.

Thaân xaùc gaén lieàn vôùi nhaân caùch cuûa ta : sau khi cheát, thaân xaùc aáy cuõng coù moät caùch bieåu loä vaø hieän höõu, coù hoaït ñoäng vaø töông giao. Moät khi thoaùt khoûi moïi raøng buoäc, thaân xaùc töï toû loä ra neùt ñaëc bieät cuûa nhaân vò. Thaân xaùc ta seõ neân gioáng thaân xaùc cuûa ñöùc Kitoâ phuïc sinh. I. Tìm hieåu 1. Sau khi cheát ta seõ theá naøo ? Gia ñình ngöôøi cheát seõ laøm gì ? Chuyeän gì seõ xaûy ra sau khi cheát ? ✿ Ngöôøi Aicaäp tin raèng con ngöôøi khoâng cheát taát caû khi con tim ngöøng ñaäp. Ngöôøi “cheát” seõ vöôït qua moät chaëng ñöôøng gian nan, coù ñuû thöù aùc thuù rình raäp,

Noùi Baèng Phaán

69 nhöõng con suoái noùng boûng,, nhöõng baày khæ hung döõ ... vaø ngöôøi aáy phaûi ñoái dieän vôùi thaàn cheát OSIRIS, ñeå chòu phaùn xeùt xem coùthaät laø keû ngay thaúng hay khoâng. 2. Treân caùc bia moä, ngöôøi ta thöôøng ghi nhöõng lôøi leõ theá naøo? Giaùo lyù vieân cho caùc em goùp yù vaø ghi nhaän nhö sau: ✿ “Haõy an nghæ. Em ñaõ yeâu anh. Anh seõ chaúng bao giôø queân em!” ✿ “Meï yeâu quyù, meï laø haïnh phuùc vaø nieàm vui cuûa chuùng con. Thôøi gian troâi qua seõ ñem chuùng con laïi gaàn meï hôn.” ✿ “Anh thaân yeâu, buïi ñaát che khuaát anh, nhöng loøng em vaãn nhìn thaáy anh luoân maõi.” ✿ “Hình aûnh cha seõ ghi taïc maõi trong traùi tim con.” Rieâng ngöôøi Coâng giaùo, cuõng coù nhöõng lôøi nhö : ✿ Trôû veà vôùi Cha. - thoï 67 tuoåi. ✿ “Ñaây laø ñaày tôù trung tín, anh ñaõ bieát phuïc vuï nhöõng anh em lao ñoäng vaø hieán mình vì hoï, haõy vaøo höôûng nieàm vui cuûa Chuû anh.” ✿ “Ra ñi trong bình an cuûa ñöùc Kitoâ.” Coù theå cho anh chò em ghi vaøo vôû moät vaøi caâu caùc em thích, hoaëc moät caâu toång quaùt nhö : “Hôõi ngöôøi khaùch löõ haønh, xöa kia ta cuõng nhö nguoâi hieän thôøi. Ngöôi seõ neân gioáng nhö ta hieän giôø.” Cuõng coù theå cho caùc em coù ngöôøi thaân yeâu ñaõ qua ñôøi, baøy toû taâm tình cuûa mình, roài keát luaän baèng moät caâu nhö : Chuùng toâi tin vaøo söï soáng ñôøi ñôøi, vì Ñöùc Gieâsu ñaõ soáng laïi.

Noùi Baèng Phaán

70 II. YÙ nghóa Kitoâ giaùo veà caùi cheát ☞ Hình aûnh veà hai caùnh cöûa : môøi goïi caùc em tìm hieåu Lôøi Chuùa noùi veà caùi cheát, vaø moät vaøi caâu trong thaùnh leã caàu hoàn. ☞ Töø hình aûnh “loät xaùc” vaø “boán muøa” ñoåi thay, caùc em seõ thaáy raèng : söï soáng thay ñoåi, chöù khoâng bò tieâu dieät. a. Hai caùnh cöûa Giaùo lyù vieân veõ hai caùnh cöûa theo hình sau, roài giaûi thích yù nghóa. 1. Vôùi caùi cheát, moïi söï ñaõ ñoùng laïi, theá laø heát. Chaúng coøn gì sau ñoù caû ! Ai tin töôûng ñeàu laø keû mô maøng hoaëc nghó töôûng tôùi nhöõng gì laø khoâng theå coù thaät. Cheát laø moät loã troáng - Hoái tieác vaïn thuôû - Theá laø heát trôn heát troïi, chaúng bao giôø coøn gaëp laïi nöõa ! 2. Ñaây laø nieàm tin vaøo moät cuoäc soáng khaùc. Baét ñaàu töø nieàm tin cuûa coå nhaân tôùi nhöõng suy tö chung quanh ta : “con ngöôøi khoâng theå cheát nhö thuù vaät!” (coù theå gôïi laïi vaøi caâu ñaõ ghi ôû treân) :

❥ Chuùa Gieâsu vaø oâng Ladaroâ : “Em chò seõ soáng laïi.” (Ga.17,23)

❥ “Hôõi ñaày tôù toát laønh vaø trung tín, haõy vaøo maø höôûng nieàm vui cuûa chuû anh.” (Mt.25,21)

❥ “Ai tin vaøo Ngöôøi, thì ñöôïc soáng muoân ñôøi.” (Ga,3,15)

Noùi Baèng Phaán

71

❥ “Hoâm nay anh seõ ñöôïc ôû vôùi toâi treân Thieân Ñaøng.” (Lc.23,43)

❥ “Thaày töø Chuùa Cha maø ñeán, vì Thaày ñaõ ñeán theá gian. Thaày laïi boû theá gian maø ñeán cuøng Chuùa Cha. (”Ga.17,28)

❥ Lôøi nguyeän Thaùnh Theå 2 vaø 3 : “Xin Cha thöông ñeán ...., laø ngöôøi con, Cha ñaõ goïi ra khoûi ñôøi naøy, maø ñöa veà vôùi Cha.”

❥ Thaùnh ca : Xin cha ban cho ngöôøi naøy, ñöôïc bình an vaø aùnh saùng, ñöôïc an nghæ ñôøi ñôøi beân caïnh Cha”.

❥ Hoaëc : “Chuùa daãn chuùng con qua muoân neûo ñöôøng söï soáng, Chuùa môû cöûa Nhaø Chuùa cho chuùng con vaøo.” ☞ Cho caùc em ghi vaøo phía döôùi hình caùc caùnh cöûa moät caâu thích hôïp.

Cheát laø moät cuoäc töø giaõ :

❥ “Chuù taâm tôùi leà luaät cuûa ñöùc Khoân ngoan laø baûo ñaûm ñöôïc tröôøng sinh baát töû. Tröôøng sinh baát töû cho ta ñöôïc ôû beân Thieân Chuùa.” (Kn.6,18)

❥ “Chính Thaày laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng, Ai tin vaøo Thaày, thì duø ñaõ cheát, cuõng seõ ñöôïc soáng. Ai soáng vaø tin vaøo Thaày, seõ khoâng bao giôø phaûi cheát.” (Ga.11,25-26)

Noùi Baèng Phaán

72

❥ “Baây giôø anh em lo buoàn, nhöng Thaày seõ gaëp laïi anh em, loøng anh em seõ vui möøng; vaø nieàm vui cuûa anh em, khoâng ai laáy maát ñöôïc.” (Ga.1,22)

❥ “Neáu chuùng ta ñaõ cuøng cheát vôùi ñöùc Kitoâ, chuùng ta seõ cuøng soáng vôùi Ngöôøi.” (Rm.6,8)

❥ “Daàu laø söï cheát hay söï soáng, thieân thaàn hay ma vöông quyû löïc, hieän taïi hay töông lai, hoaëc baát cöù söùc maïnh naøo, .... khoâng coù gì taùch ñöôïc chuùng ta ra khoûi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa theå hieän nôi Ñöùc Kitoâ Gieâsu.” (Rm.38-39) “Toâi tin xaùc loaøi ngöôøi seõ ñöôïc soáng laïi, vaø ñöôïc soáng ñôøi ñôøi.” b. Moïi söï ñeàu bieán ñoåi 1. Hieän töôïng loät xaùc :

❥ Moät soá loaøi boø saùt, nhö raén chaúng haïn, lôùp da cuõ seõ töï boùc ñi vaø moät lôùp da môùi thay vaøu. Laïi coù moät soá ñoäng vaät nhö muoãi, böôùm, chuùng phaûi qua nhieàu thôøi kyø bieán thaùi.

❥ Söï loät xaùc hay bieán thaùi cuõng gioáng nhö caùi cheát. Trong cuoäc soáng, chuùng ta ñaõ coá gaéng trôû thaønh moät con ngöôøi bieát yeâu

Noùi Baèng Phaán

73 thöông, töông giao vôùi tha nhaân. Duø mang naëng tính vò kyû, ta vaãn taïo ñöôïc moät hình aûnh veà Ñöùc Kitoâ, nhôø tình yeâu cuûa Thaùnh Thaàn ñoå traøn trong loøng chuùng ta, thí duï : ✿ ta nhìn ngöôøi khaùc moät caùch thieän caûm; ✿ ta chaáp nhaän nhöõng gì toát trong tha nhaân; ✿ ta bieát laéng nghe ngöôøi khaùc; ✿ ta coù nhöõng cöû chæ thaân aùi, phuïc vuï, duø thaät loøng ta khoâng muoán ... Sôû dó coù ñöôïc söùc soáng môùi ñoù, aáy laø nhôø con ngöôøi cuõ ñöôïc thay theá baèng con ngöôøi môùi, khoûi laøm toâi söï toäi, loøng ích kyû vaø kieâu ngaïo. Vaøo giôø cheát, hình aûnh Ñöùc Kitoâ xuaát hieän caùch hoaøn toaøn môùi meû, con ngöôøi côûi boû chieác aùo cuõ kyõ vaø maëc laáy chieác aùo môùi. 2. Boán muøa quanh naêm :

☞ Giaùo lyù vieân coù theå choïn hình veà 4 muøa, roài cho caùc em neâu leân yù nghóa caùc muøa. a. Muøa xuaân : sinh ra ñôøi vaø tuoåi thô.

Moãi buoåi saùng, moät ngaùy môùi baét ñaàu, Nhö moät em beù sinh ra ñôøi, nhö muøa xuaân laøm cho caây coái ñam choài naåy loäc, vaø thieân nhieân theâm ñeïp töôi, nhö con gaø con tìm thaáy aùnh saùng. Roài ñöùa beù lôùn leân, vui soáng, sung söôùng khaùm phaù vuõ truï theá giôùi.

Noùi Baèng Phaán

74 Nuï hoa trôû thaønh boâng hoa. Moïi söï laïi soáng daäy. b. Muøa heø : tuoåi treû vaø ngöôøi lôùn.

Muøa heø ñeán : maët trôøi vaø söùc noùng, nieàm vui trong cuoäc soáng, nhu caàu haønh ñoäng vaø saùng taïo. Ñoù laø tuoåi tröôûng thaønh ñaày sinh löïc. Muùa heø, muøa traùi traêng, phaûi chaêng laø muøa heø cuûa cuoäc ñôøi ? Cöù theá maø söï soáng tieáp dieãn, trong gia ñình, roài nôi hoïc ñöôøng... AÁy laø muøa xuaân cuûa cuoäc ñôøi. c. Muøa thu : tuoåi veà höu vaø tuoåi giaø

Nhö boùng chieàu buoâng xuoáng, nhö ngaøy taøn luïi daàn, Nhö laù vaøng quay cuoàng trong choác laùt, roài rôi xuoáng ñaát ... söùc löïc con ngöôøi taøn taï, suy yeáu. Ñoù laø boùng chieàu cuûa cuoäc ñôøi, laø böôùc ñaàu cuûa tuoåi giaø.

Noùi Baèng Phaán

75 d. Muøa ñoâng : Ra ñi

Theá roài muøa ñoâng ñeán, reùt laïnh, vaïn vaät nhö ñaém chìm trong giaác nguû meâ man, chaúng cooøn gì soáng ñoäng. Moïi vaät nhö cheát laëng ! treân naám moà, moät thaùnh giaù moïc leân. Nhöõng ngöôøi thaân yeâu naøy seõ hoùa neân gì ñaây ?

❥ “Laïy Chuùa Kitoâ, Ngaøi ñaõ noùi vôùi chuùng con : Moïi söï khoâng keát thuùc, söï soáng khoâng bò tieâu tan. Sau muøa ñoâng laø muøa xuaân môùi böøng daäy. Taát caû ñaõ nhö cheát ñi ... theá roài söï soáng laïi taùi hieän. Chuùa Gieâsu hoâm nay, Ngöôøi phaùn : “Ai tin vaøo Thaày, thì duø coù cheát, cuõng seõ soáng ñôøi ñôøi.” c. Sinh hoaït ☞ Choïn moät soá hình aûnh, ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi. Giaùo lyù vieân coù theå choïn hình vaø laøm theo maãu sau daây : 1. Choïn hình

Muøa xuaân : caây nôû ñaày hoa, treû chôi treân caùnh ñoàng.

Noùi Baèng Phaán

76 Muøa heø : caây keát traùi, ngöôøi lôùn laøm vieäc trong gia ñình hay ngoaøi ñoàng, xöôûng thôï, coâng sôû ...

Muøa thu : caây laù uùa vaøng, ngöôøi giaø laõo.

Muøa ñoâng : caây trô truïi caønh, hình moät ngöôøi cheát.

Noùi Baèng Phaán

77 2. Ñaët caâu hoûi :

☞ Giaùo lyù vieân cho caùc em quan saùt caùc hình aûnh, roài traû lôøi theo nhoùm caùc caâu hoûi nhö sau ñaây chaúng haïn, vaø cuoái cuøng ñuùc keát, ghi nhaän yù kieán cuûa caùc em. 1

2

Taám hình naøy dieãn taû Taïi sao em choïn hình gì ? naøy ?

3 Nhaän xeùt cuûa caùc nhoùm khaùc.

Noù coù nhaéc em nhôù tôùi moät caùi gì khoâng ? Em thaáy nhöõng gì Ñieàu gì ñaõ giuùp con treân taám hình ? ngöôøi tìm toøi khaùm phaù hay laøm moät coâng vieäc ?

Nhaän xeùt khi trao ñoåi giöõa caùc nhoùm.

Ñoäng taùc naøo treân Coù ñieàu gì toát ñeïp taám hình ñaùnh ñoäng hôn trong moãi ngöôøi em ? chuùng ta chaêng ?

Nhaän xeùt cuûa caùc nhoùm khaùc.

d. Coù hoûa nguïc chaêng ?

❥ Xem nhöõng hình aûnh cuõng ngöôøi xöa (löûa thieâu ñoát, khoùc loùc, nghieán raêng ...), neáu hieåu saùt nghóa töøng chöõ, thì ta seõ laøm sai laïc tö töôûng cuûa Chuùa Kitoâ, vaø coù theå hieåu veà caùch dieãn taû cuûa moät thôøi ñaïi.

❥ Hoûa nguïc laø tuyeät ñoái töø choái yeâu thöông. Cho neân, khoâng phaûi Chuùa Cha ñaõ quaúng con ngöôøi xuoáng ñòa nguïc, maø chính con ngöôøi, vì töï do, coù khaû naêng ñaët mình vaøo tình traïng hoûa nguïc, moät khi hoï töø choái yeâu thöông.

Noùi Baèng Phaán

78

❥ Vì theá, hoûa nguïc chính laø tình traïng ñôn ñoäc tuyeät ñoái, ñôn ñoäc ñôøi ñôøi, laø töï caùch ly vôùi tha nhaân vaø Thieân Chuùa. Chuùa Kitoâ ñaõ qui tuï chuùng ta laïi vôùi nhau, ñeå ta soáng vôùi nhau nhö anh em moät nhaø, nhö con caùi cuûa cuøng moät Cha treân trôøi. Chính Thaùnh Thaàn laøm cho nhaân loaïi trôû thaønh moät ñaïi gia ñình anh em vaø con caùi cuûa Thieân Chuùa, baát chaáp nhöõng yeáu ñuoái vaø toäi loãi cuûa con ngöôøi.

Noùi Baèng Phaán

79

ÑAÂY LAØ NGÖÔØI NAM, KIA LAØ NGÖÔØI NÖÕ 1. Nhöõng khuoân maët khaùc bieät ☞ Giaùo lyù vieân choïn moät soá hình aûnh : ngöôøi noâng daân, baùc só, cha meï, sinh vieân, nhö sau ñaây, roài giôùi thieäu ngheà nghieäp vaø hoaøn caûnh soáng cuûa hoï. xong, giaùo lyù vieân ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi.

❥ Taát caû caùc em nhoû ñeàu coù theå trôû thaønh ngöôøi lôùn chaêng ? ❥ Phaûi chaêng Thieân Chuùa xa laï vôùi noã löïc cuûa con ngöôøi haèng mong muoán cho mình vaø cho keû khaùc ñöôïc trong saïch, sung söôùng vaø töï do ?

❥ Phaûi chaêng Thieân Chuùa seõ xa laï vôùi loaøi ngöôøi ? 2. “Naøy laø Ngöôøi” Thieân Chuùa khoâng xa laï vôùi con ngöôøi, vì Thieân Chuùa ñaõ toû mình ra trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ, laø Con Thieân Chuùa vaø laø ngöôøi thaät. Nhìn Chuùa Gieâsu, ta khaùm phaù thaáy con phaûi laø gì.

❥ Ñöùc Gieâsu thöïc söï laø moät ngöôøi giöõa nhaân loaïi : Mc.6,1-3. Noùi Baèng Phaán

80

❥ Ñöùc Gieâsu haèng lo laéng cho con ngöôøi ñöôïc töï do vaø sung söôùng, neân Ngöôøi khoâng ngaàn ngaïi chöõa laønh cho nhöõng ngöôøi beänh taät, ñau yeáu : Lc.6,6-10.

❥ Chuùa Gieâsu laø moät ngöôøi ñaõ hy sinh maïng soáng mình : Ga.19,5. Ngöôøi tìm thaáy söï cao troïng ñích thöïc cuûa con ngöôøi, khi hieán daâng maïng soáng mình vì trung tín vôùi Thieân Chuùa Cha. Ngöôøi trôû thaønh göông maãu cho heát thaûy moïi ngöôøi. ✿ Nhôø yeâu thöông, ta môùi thöïc söï trôû thaønh moät con ngöôøi. ✿ “Khoâng coù tình thöông naøo cao caû hôn tình thöông cuûa ngöôøi ñaõ hy sinh tính maïng vì baïn höõu cuûa mình. (Ga.15,13) Ghi nhôù ✿ Thieân Chuùa, Cha cuûa chuùng ta vaø laø Ñaáng Taïo hoùa, khoâng ôû xa caùch vôùi nhöõng con ngöôøi ñang noã löïc soáng töï do vaø haïnh phuùc, ñeå xaây döïng moät theá giôùi huynh ñeä. ✿ Nhìn ngaém Chuùa Gieâsu, chuùng ta khaùm phaù ra raèng: laøm ngöôøi laø hy sinh maïng soáng, ñeå laøm cho theá giôùi naøy ñöôïc chan hoøa yeâu thöông vaø töï do. ✿ Coù nhö theá, chuùng ta môùi soáng trong tình thaân aùi vôùi Thieân Chuùa; vaø chuùng ta, con caùi cuûa loaøi ngöôøi, chuùng ta seõ trôû thaønh con caùi cuûa Thieân Chuùa.

Noùi Baèng Phaán

81

NOEL : Moái daây thaân aùi Ghi nhaän : NOEL laø moät ngaøy leã ñöôïc hieåu theo nhieàu nghóa :

☞ NOEL laø moät leã coù tính caùch ñaïi chuùng vôùi gia ñình: taát caû theá giôùi, löông vaø giaùo, ñeàu möøng leã Giaùng sinh

☞ NOEL laø moät ñaïi leã cuûa Kitoâ giaùo: möøng maàu nhieäm Ñöùc Gieâsu giaùng sinh laøm ngöôøi.

☞ Trong ngaøy leã NOEL, chuùng ta tin töôûng raèng Thieân Chuùa ban cho con ngöôøi moät traùi tim môùi, moät traùi tim baèng thòt, thay cho traùi tim baèng ñaù, ñeå con ngöôøi nhaän bieát Thieân Chuùa vaø yeâu meán tha nhaân.

☞ Giaùo lyù vieân caàn laøm cho caùc em khaùm phaù ra tình thöông huynh ñeä trong dòp leã NOEL, aån chöùa sau nhöõng töø ngöõ: ✿ AÙnh saùng, cöùu ñoä, vò Cöùu tinh, trung tín; ✿ Boùng toái, toäi loãi; ✿ Baùc aùi, nhaân haäu, bình an ... 1. Hai traùi tim Con ngöôøi chuùng ta coù hai phaàn : - Moät beân ñoái khaùng laïi söï thieän: ñoù laø traùi tim kheùp kín, ñôn ñoäc; - Moät beân öôùc ao laøm ñieàu thieän : ñoù laø traùi tim roäng môû.

Noùi Baèng Phaán

82

☞ Giaùo lyù vieân veõ moät hình ngöôøi nöûa saùng nöûa toái; roài laán löôït veõ moät traùi tim, veõ haøng raøo gai, vaø giaûi thích theo yù töôûng ôû soá 1 : traùi tim ñôn ñoäc. Sau ñoù veõ moät traùi tim khaùc vôùi nhöõng muõi teân ñi veà nhieàu höôùng khaùc nhau, vaø giaûi thích theo soá 2 : con tim roäng môû.

Traùi tim kheùp kín nhö raøo daäu xung quanh

Trong con ngöôøi, coù hai phaàn ñoái nghòch nhau

Traùi tim roäng môû ñeán vôùi moïi ngöôøi

1. Traùi tim ñôn ñoäc: aáy laø ngöôøi chæ bieát quy höôùng veà mình, hoaëc coù theå muoán laøm ñieàu gì ñoù cho keû khaùc, song laïi khoâng coù can ñaûm ñeå laøm; soáng kheùp kín vôùi tha nhaân vaø caû vôùi Thieân Chuùa:
“Caùc nguoâi coù laéng tai nghe cuõng chaúng hieåu, coù troá maét nhìn cuõng chaúng thaáy. Vì loøng daân naøy ñaõ ra ñaàn ñoän, chuùng ñaõ naëng tai, coøn maét thì chuùng nhaém laïi, keûo maét chuùng thaáy, tai chuùng nghe, vaø loøng hieåu ñöôïc maø hoaùn caûi, vaø roài Ta seõ chöõa chuùng cho laønh.” (Mt. 13,14-15)

Noùi Baèng Phaán

83 2. Con tim roäng môû : laø ngöôøi nhaïy caûm vôùi nhöõng gì xaûy ra chung quanh, thaáy tha nhaân caàn ñöôïc yeâu meán, kính troïng, neå vì; do ñoù, ta laøm haøi loøng hoï caùch ñôn sô vaø teá nhò. Ñaây chaúng phaûi laø thaùi ñoä keû caû, muoán daïy ñôøi, hay tìm lôøi khen ngôïi, maø laø nieàm vui trong söï yeâu meán, laø moät traùi tim baèng thòt, bieát yeâu thöông, huynh ñeä. Vì theá : NOEL = ngaøy leã cuûa nhöõng TRAÙI TIM MÔÙI. 2. Thieân Chuùa laøm ngöôøi 1- Moät bieán coá lòch söû “Thieân Chuùa ñaõ yeâu theá gian, ñeán noãi ban Con Moät Ngöôøi, ñeå nhöõng ai tin vaøo Ngöôøi, thì khoâng bò hö maát, maø laïi ñöôïc soáng ñôøi ñôøi.”

❥ Ñoù laø yù nghóa toaøn boä lòch söû daân Israel: taát caû Cöïu Öôùc ñeàu chuaån bò cho Chuùa Gieâsu ñeán.

❥ Ñoù laø vieäc Thieân Chuùa thöïc hieän lôøi ñaõ höùa vôùi oâng Abraham.

❥ Ñoù laø böôùc ñaàu cuûa Giao Öôùc Môùi giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi : Ñöùc Gieâsu, Con Thieân Chuùa, xuoáng theá laøm ngöôøi, ñeå nhaân loaïi trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa. 2- Cöû haønh laïi Giao Öôùc giöõa Thieân Chuùa vaø nhaân loaïi hoâm nay: Vôùi nhöõng keû tin vaøo Ñöùc Gieâsu, hoï seõ ñi töø thaân phaän thuï taïo toäi loãi, tôùi cuoäc soáng cuûa Ñöùc Chuùa vinh quang, trong caùch nhìn, caùch haønh ñoäng vaø yeâu meán. Caàn yù thöùc hôn söù meänh cuûa Daân Chuùa nhaäp theå vaøo theá giôùi vaø vieäc minh chöùng cho nieàm tin vaøo Ñöùc Kitoâ haèng soáng trong Giaùo Hoäi. 3- Taùn döông moät nieàm hy voïng : Ngaøy naøo ñoù, Ñöùc Kitoâ seõ qui tuï nhaân loaïi vaø daâng leân Thieân Chuùa Cha. Chuùa Thaùnh Thaàn thuùc

Noùi Baèng Phaán

84 ñaåy cho Giao öôùc ñoù ñöôïc thöïc hieän troïn veïn vaøo ngaøy Ñöùc Gieâsu Kitoâ trôû laïi. 3. Tìm hieåu leã NOEL

❥ Coù theå cho caùc em tìm hieåu leã NOEL, vôùi nhöõng ñeà taøi nhö : ✿ Ngöôøi ta nghó gì veà leã Noel ? Hoï chuaån bò möøng leã Noel theá naøo ? Hoï seõ laøm gì trong ngaøy leã Noel ? ✿ Em thích nhöõng baøi haùt Giaùng sinh naøo ? Nhöõng baøi haùt ñoù gôïi cho em ñieàu gì ? ✿ Vì sao ta laïi laøm hang ñaù ? ✿ Em nghó gì veà caâu : “Noel laø moät ngaøy leã nhö bao ngaøy leã khaùc ...!”

❥ Cuõng coù theå tìm moät caâu chuyeän vaø cho caùc em phaân tích. 4. YÙ nghóa thaät cuûa NOEL hoâm nay a. Moùn quaø Giaùng sinh Caâu chuyeän trích trong cuoán “Moùn quaø Giaùng Sinh” cuûa D. Wahrheit. “Moät ñoâi vôï choàng treû, Gim vaø Ñeâla, tuy ngheøo tieàn cuûa, nhöng raát giaøu tình thöông ñoái vôùi nhau. Giaùng Sinh saép tôùi, Ñeâla töï hoûi phaûi taëng Gim moùn quaø gì ñaây. Naøng muoán taëng chaøng sôïi daây cho chieác ñoàng hoà cuûa chaøng, nhöng naøng khoâng coù ñuû tieàn ñeå mua. Vì theá naøng naûy sinh moät saùng kieán. Naøng coù moät boä toùc daøi raát ñeïp, naøng raát quyù noù vaø haõnh dieän veà noù. Naøng quyeát ñònh caét ngaén boä toùc vaø ñem baùn, ñeå mua cho Gim sôïi daây ñoàng hoà.

Noùi Baèng Phaán

85 Hoâm aùp leã Giaùng Sinh, töø phoá veà, naøng caàm trong tay moät chieác hoäp raát ñeïp ñöïng sôïi daây ñoàng hoà maï vaøng, maø naøng vöøa saém ñöôïc baèng maùi toùc cuûa mình. Boãng nhieân, Ñeâla caûm thaáy lo laéng. Naøng bieát Gim raát quyù maùi toùc daøi cuûa naøng. Naøng töï hoûi khoâng bieát Gim coù buoàn vì naøng caét vaø baùn noù ñi khoâng. Veà tôùi nhaø, Ñeâla môû cöûa vaø thaáy Gim ñang ñôïi naøng. Tay chaøng caàm chieác hoäp thaät ñeïp ñöïng moùn quaø chaøng môùi mua cho naøng. Khi nhìn thaáy maùi toùc ngaén cuûa vôï, Gim nhö muoán khoùc, nhöng chaøng khoâng noùi gì caû. Coá traán tónh, chaøng trao taëng naøng chieác hoäp xinh xaén. Môû hoäp ta, Ñeâla raát ñoãi baøng hoaøng. Trong hoäp laø moät boä löôïc chaûi toùc baèng xaø cöø raát ñeïp. Coøn chaøng, khi môû moùn quaø vöøa nhaän ñöôïc töø tay vôï, Gim cuõng ngôõ ngaøng khoâng keùm. Chính luùc ñoù, Ñeâla môùi nhaän ra raèng Gim ñaõ baùn chieác ñoàng hoà vaøng, moùn ñoà quyù nhaát cuûa anh, ñeå mua löôïc chaûi toùc taëng naøng. Phuùt choác cuûa hai ñeàu hieåu raèng hoï ñaõ taëng nhau nhöõng gì quyù giaù nhaát, hoï ñaõ hy sinh taát caû cho nhau.” b. Caâu hoûi daønh cho caùc em :

❥ Ñaâu laø ñoäng cô thuùc ñaåy Gim vaø Ñeâla tìm moät moùn quaø cho ngöôøi baïn ñôøi cuûa mình ?

❥ Moùn quaø coù gaây ra söï maát maùt naøo cho baûn thaân moãi ngöôøi chaêng ? Caùc em coù theå neâu leân tình traïng cuõ (tröôùc luùc saém quaø) vaø tình traïng môùi cuûa moãi ngöôøi (sau khi mua quaø) Tình traïng cuõ

Tình traïng môùi

Ñeâla coù maùi toùc daøi, ñeïp.

Ñeâla chæ coøn maùi toùc caét ngaên.

Gim quyù chieác ñoàng hoà.

Gim khoâng coøn chieác ñoàng hoà.

Yeâu thöông nhau.

Hieåu loøng nhau hôn.

Noùi Baèng Phaán

86

❥ Ñöùc Kitoâ bieán ñoåi loøng cuûa con ngöôøi : Ngöôøi thieát laäp moái töông giao, qui tuï vaø hoaø giaûi giöõa loaøi ngöôøi, ñeå cho loøng vò kyû taøn luïi :”Thaày mang löûa xuoáng traàn gian .. vaø nhöõng mong cho löûa aáy chaùy buøng leân.”

Neáu traùi tim con chai lyø khoâ cöùng

Nhaïy caûm vaø bieát ñoùn nhaän

c. Tìm Lôøi Chuùa. ☞ Giaùo lyù vieân coù theå cho caùc tìm trong saùch Phuùc Aâm nhöõng caâu Lôøi Chuùa nhö :

❥ “Ta ñeán ñeå chuùng ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo.” ❥ “Taát caû caùc ngöôi ñeàu laø anh em vôùi nhau.” ❥ “Haõy yeâu thöông nhau nhö Thaày ñaõ yeâu thöông anh em.” ❥ “Haõy ñi laøm chöùng nhaân cho Thaày.” ❥ “.... Bình an döôùi theá cho ngöôøi Chuùa thöông.” d. NOEL hoâm nay

❥ Noel, leã möøng aùnh saùng : trong vaø ngoaøi nhaø thôø, hang ñaù ñöôïc treo ñuû thöù ñeøn saùng röïc, nhaáp nhaùy, ñuû thöù maøu saéc ...

Noùi Baèng Phaán

87

❥ Coù gia ñình cuõng treo ñeøn, laøm hang ñaù, caây Noel vôùi ñuû thöù baùnh quaø, ñoà chôi, ñoà vaät trang trí loäng laãy ...; gia ñình, baïn beø sum hoïp vui veû.

❥ Hang ñaù Noel nhaéc nhôù laïi vieäc Chuùa Gieâsu sinh ra ôû Beâlem. Ngöôøi laø vò Thieân sai, laø Hoaøng Töû bình an, laø Tin Möøng cho nhaân loaïi.

❥ Noel laø söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu trong Giaùo Hoäi, nhö lôøi ngoân söù Isaia : “Daân ñi trong ñeâm toái, ñaõ nhìn thaáy moät nguoàn saùng vó ñaïi, moät aùnh quang ñaõ chieáu soi treân nhöõng ngöôøi soáng trong mieàn u toái.”

Noùi Baèng Phaán

88

ÑÖÙNG TRÖÔÙC ÑAU KHOÅ VAØ CAÙI CHEÁT 1. söï kieän ñau khoå : Naøo laø beänh taät, ngheøo ñoùi, maát ngöôøi thaân, naøo laø tai naïn, chieán tranh, naøo laø löôøng gaït, tranh giaønh quyeàn lôïi, aùp böùc, cheùm gieát nhau ... Phaûi chaêng con ngöôøi khoâng theå gaït boû ñau khoå hoaøn toaøn ñöôïc ? Cuõng khoâng theå chieán thaéng caùi cheát ? 2. Toâi muoán soáng : Ñoù laø tieáng keâu cuûa con ngöôøi khi ñöng tröôùc ñau khoå vaø caùi cheát:

❥ “Toâi ñaõ chaùn ngaáy cuoäc ñôøi. Hoâm nay ñaây, toâi than vaõn toû baøy noãi phaãn uaát. Toâi ñôïi chôø haïnh phuùc, theá maø ñau khoå laïi aäp ñeán. OÂi Thieân Chuùa, toâi keâu leân Ngaøi, Ngaøi khoâng traû lôøi toâi ....” (Gioùp)

❥ “Thieân Chuùa khoâng ñeán ñeå dieät tröø ñau khoå, Ngöôøi cuõng khoâng giaûi thích ñau khoå : Nhöng Ngöôøi ñeán laøm cho ñau khoå traøn ñaày söï hieån ñaït cuûa Ngöôøi.” (Paul Claudel)

Noùi Baèng Phaán

89 ❥ Chung quanh toâi, toâi coù theå thaáy nhöõng ngöôøi phaûi chòu caûnh tang thöông vì ñau khoå vaø cheát choùc. Noãi ñau ñôùn aáy khieán toâi muûi loøng vaø coù theå phaãn uaát. Coù luùc noù laøm toâi chua xoùt maø chaúng noùi neân lôøi. ❥ Caùi cheát gioáng nhö moät con nhoäng nguû yeân trong caùi voû keùn nhoû beù, noù seõ trôû thaønh moät con böôùm loäng laãy. Do ñoù ngöôøi Kitoâ höõu baûo raèng “ “Caùi cheát laø moät cuoäc thay hiønh ñoåi daïng” (Teilhard de Chardin)

3. Hôõi thaàn cheát, chieán thaéng cuûa ngöôi ñaâu ? Moät ngöôøi ñaõ ñi vaøo ñau khoå vaø caùi cheát: Ñöùc Gieâsu. Ñoái vôùi Ngöôøi, caùi cheát ñoù, laø con ñöôøng daãn tôùi söï soáng. Ngöôøi laø tröôûng töû giöõa caùc vong linh. ❥ Ñöùc Gieâsu ñaõ chieán ñaáu choáng laïi ñau khoå vaø söï cheát. Ngöôøi ñaõ chöõa laønh cho nhieàu keû bò beänh taät, traû laïi söï soáng cho con trai cuûa baø goùa thaønh Naðm, traû laïi Lazaroâ cho hai ngöôøi chò ...

❥ Ñeå cöùu thoaùt chuùng ta, Ñöùc Gieâsu ñaõ ñeå cho thaàn cheát chieán thaéng, theá maø thaàn cheát ñaõ baïi traän. Ñöùc Gieâsu cheát vì yeâu thöông, vaø Thieân Chuùa ñaõ suy toân Ngöôøi, ban cho Ngöôøi

Noùi Baèng Phaán

90 söï soáng maø khoâng coù gì laøm hö hao hay tieâu huûy ñöôïc.

❥ Trong ñau khoå vaø söï cheát, ngöôøi Kitoâ höõu tìm thaáy nieàm troâng caäy vaøo Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñaõ chòu ñau khoå, chòu cheát vaø soáng laïi “Laïy Cha, neáu Cha muoán, xin cho con khoûi uoáng cheùn naøy. Nhöng xin ñöøng laøm theo yù con, maø xin theo yù Cha.” (Lc.22,42,48,52) “Laïy Cha, con xin phoù thaùc hoàn con trong tay Cha.” (Lc.23,46) “Neáu ta cuøng cheát vôùi Ngöôøi, ta seõ cuøng soáng vôùi Ngöôøi. Neáu ta kieân taâm chòu ñöïng, ta seõ cuøng hieån trò vôùi Ngöôøi. (2Tm.2,11) “Chính Thaày laø söï soáng laïi vaø laø söï soáng. Ai tin vaøo Thaày, thì duø ñaõ cheát, cuõng seõ ñöôïc soáng. Ai soáng vaø tin vaøo Thaày, seõ khoâng bao giôø phaûi cheát. (Ga.11,25-26) Ñöùc Gieâsu, keû ñaõ bò ñoùng ñinh, nay ñaõ soáng laïi.

Noùi Baèng Phaán

91

CHUÙNG TA KHAÙC BIEÄT NHAU ❥ Sinh nhaät cuûa beù Bi troøn 11 tuoåi : caùc baïn ñeán chuùc möøng. Moãi baïn goùp moät phaàn vaøo cuoäc vui ... nhö moät noát trong baûn nhaïc. ❥ Nhaïc tröôûng ñieàu khieån daøn nhaïc : caùc nhaïc coâng chôi nhieàu loaïi ñaøn piano, organ, saùo, keøn, troáng, violons ... Nhöõng khaû naêng khaùc nhau cuûa moãi ngöôøi trôû thaønh söï phong phuù chung. I. Em nhaän xeùt 1. Gia ñình : trong gia ñình, cha meï, con caùi laøm thaønh moät toå aám yeâu thöông.

2. Trong theá giôùi hieän taïi : caùc phöông tieän giao thoâng vaø truyeàn thoâng deã daøng vaø ña daïng, giuùp cho ta coù theå tieáp xuùc vôùi nhöõng ngöôøi khaùc khoâng cuøng ngoân ngöõ vaø phong tuïc vôùi chuùng ta.

Noùi Baèng Phaán

92

3. Trong xaõ hoäi : Moãi ngöôøi laøm moät coâng vieäc,, ra söùc phuïc vuï moïi ngöôøi baèng trí khoân vaø taøi naêng cuûa mình. Moãi moät ngöôøi luoân caàn ñeán coâng lao cuûa ngöôøi khaùc: oâng boä tröôûng caàn ñeán ngöôøi baùn thòt, anh taøi xeá caàn tôùi oâng baùc só, coâ yù taù; vò giaùo sö caàn ñeán ngöôøi aán loaùt ...

Giöõa nhöõng ngöôøi Kitoâ höõu, ngöôøi laøm cha, keû laøm meï, ngöôøi laø tu só, nguyeàn laø linh muïc, hay nuõ tu .... Moã ngöôøi coù moät caùch loan baùo Tin Möøng Ñöùc Gieâsu vaø phuïc vuï tha nhaân. Vai troø hoï khaùc bieät nhau, nhöng chæ coù tình yeâu Chuùa Gieâsu thoâi thuùc vaø sinh ñoäng hoï. II. Anh em laø Thaân Mình Chuùa Kitoâ Chuùa Thaùnh Thaàn laø ngoàn maïch moïi aân suûng nôi ta vaø anh em cuûa ta : “Coù nhieàu ñaëc suûng khaùc nhau, nhöng chæ coù moät Thaàn Khí. Coù nhieàu vieäc phuïc vuï khaùc nhau, nhöng chæ coù moät Chuùa.

Noùi Baèng Phaán

93 Coù nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau, nhöng vaãn chæ coù moät Thieân Chuùa laøm moïi söï trong moïi ngöôøi. Thaàn Khí toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät chach, laø vì ích chung...” “Thaät vaäy, ví nhö thaân theå ngöôøi ta chæ laø moät, nhöng laïi coù nhieàu boä phaän, maø caùc boä phaän cuûa thaân theå tuy nhieàu, nhöng vaãn laø moät thaân theå, thì Ñöùc Kitoâ cuõng vaäy. ... Thaân theå goàm nhieàu boä phaän, chöù khoâng phaûi chæ coù moät maø thoâi....” Vaäy anh em, anh em laø thaân theå Ñöùc Kitoâ, vaø moãi ngöôøi laø moät boä phaän.” (1 Cor. 12,4-7,12,14,27) ☞ Giaùo lyù vieân giaûi thích vaø neâu caâu hoûi cho caùc em traû lôøi :

✿ Em coù bieát Thieân Chuùa ban cho em nhöõng ôn hueä naøo khoâng? Vaø nhöõng ôn hueä cuûa baïn beø em ? ✿ Ñoïc ñoaïn Kinh Thaùnh treân, em thöû thay chöõ “thaân theå” baèng chöõ “lôùp hoïc” xem. Coù thöïc ñuùng nhö theá khoâng ?

✿ Em thöû nghó tôùi caùc baïn hoïc trong lôùp hay trong khu xoùm, coù moät ngöôøi naøo maø em daùm baûo raèng : ta chaúng caàn ñeán nhaø ngöôi ñaâu!

Noùi Baèng Phaán

94

❥ Trong moät gia ñình, moät lôùp hoïc, nhöõng tính chaát khaùc bieät cuûa moãi ngöôøi phuïc vuï cho nieàm vui chung cuûa moïi ngöôøi. Chuùng ta caøng ñoùn nhaän nhöõng ngöôøi khaùc bieät ta, thì nhoùm cuûa chuùng ta caøng phong phuù. ❥ Tuy khaùc nhau, nhöng chuùng ta vaãn hôïp thaønh moät Thaân theå duy nhaát laø Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ. Taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc Thaùnh Thaàn sinh ñoäng. Trong Ngöôøi, moãi caù nhaân chuùng ta ñöôïc môøi goïi duøng khaû naêng cuûa mình ñeå phuïc vuï moïi anh em. ❥ Taát caû nhaân loaïi, vôùi nguoàn phong phuù cuûa mình, ñöôïc môùi goïi tìm gaëp Chuùa Kitoâ ñeå hôïp thaønh Giaùo Hoäi phoå quaùt, coâng giaùo: Thaùnh Thaàn Chuùa môûi goïi nhaân loaïi, thuoäc moïi saéc toäc, vaên hoùa, giai caáp, moïi ngoân ngöõ, qui tuï laïi vôùi nhau vaø noái keát nguoàn phong phuù khaùc bieät cuûa mình vôùi ngöôøi khaùc. Khi Giaùo Hoäi noã löïc thöïc hieän öôùc muoán ñoù cuûa Chuùa Kitoâ, Giaùo Hoäi coù tính chaát Coâng giaùo.

MOÄT CHUÙA

MO ÄT ÑÖÙC TIN

MOÄT PHEÙP RÖÛA

MOÄT THIEÂN CHUÙA

Noùi Baèng Phaán

LAØ CHA

95

CÖÙ LAØM NHÖ THEÁ, THÌ ANH SEÕ ÑÖÔÏC SOÁNG. I. Em coù soáng theo qui luaät khoâng ? ☞ Giaùo lyù vieân ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi baèng caùch neâu leân nhöõng vieäc thaät cuï theå :

1. Em laøm gì ñeå chöùng toû em thöông meán ba maù em ?

❥ traùnh laøm oàn khi ba maù meät ... ❥ laøm thay ba maù moät coâng vieäc haèng ngaøy : queùt nhaø, chuøi baøn gheá, ...

❥ khoâng caõi laïi ba maù ... duø ... 2. Em thöông meán ñoàng baøo trong khu xoùm em. Laøm gì ñeå chöùng toû ñieàu ñoù ?

❥ Chaøo hoûi taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi, nhöõng ngöôøi coù chöùc vuï trong khu xoùm, hoaëc trong giaùo xöù ...

❥ Toân troïng sôû thích rieâng cuûa moãi ngöôøi. ❥ Giöõ veä sinh chung, traät töï ... 3. Em thích caùc baïn trong lôùp soáng ñoaøn keát? Em coù theå laøm gì?

❥ Saün loøng giuùp ñôõ baïn caàn ñeán mình; ❥ Khoâng laäp phe nhoùm rieâng; ❥ Toân troïng söï khaùc bieät giöõa nam-nöõ ...

Noùi Baèng Phaán

96 II. Khoâng coù loøng meán, thì khoâng coù luaät 1. Khoâng coù gì khoù chòu cho baèng gaëp moät ñieâu luaät maø ta khoâng bieát duøng ñeå laøm gì. Khoâng coù gì khoù chòu cho baèng nhöõng leänh truyeàn khoâng daïy ta yeâu meán. Nhöõng ngöôøi chæ bieát soáng theo caùi ÑAØ SOÁNG töï nhieân, seõ thaáy cuoäc soáng naøy thaät taàm thöôøng, voâ vò, nhaït nheõo, aûm ñaïm, khoâng aùnh saùng, vì hoï khoâng coù tình yeâu Thieân Chuùa, töïa nhö moät loø söôûi maø khoâng coù ngoïn löûa naøo. 2. Chuùa khieån traùch vieäc thöïc haønh luaät leä caùch tæ mæ, khi noù khoâng bieåu loä loøng yeâu meán Thieân Chuùa : “Khoán cho caùc ngöôi, hôõi caùc ngöôøi Pharisieâu ! Caùc ngöôi noäp thueá thaäp phaân veà baïc haø, vaân höông vaø ñuû thöù rau coû, maø xao laõng leõ coâng bình vaø loøng yeâu meán Thieân Chuùa.” (Lc.11,42) 3. Giöõ luaät Thieân Chuùa, ñeå yeâu meán Ngöôøi hôn Laøm theá naøo giöõ ñöôïc tuoåi xuaân trong traéng, Thöa phaûi tuaân theo lôøi Chuùa daïy. Laïy Chuùa, con heát daï tìm kieám Ngaøi, xin chôù ñeå con laøm sai meänh leänh Chuùa. Luaät phaùp Ngaøi, laïy Chuùa, con yeâu chuoäng döôøng bao, suoát ngaøy cöù suy ñi gaãm laïi. Moïi neûo ñöôøng taø, chaân con chaúng böôùc, coát laøm sao giöõ ñöôïc lôøi Ngaøi. Lôøi Chuùa laø ngoïn ñeøn soi cho con böôùc, laø aùnh saùng chæ ñöôøng con ñi. Thaùnh yù Ngaøi laø gia nghieäp con maõi maõi, vì ñoù laø hoan laïc cuûa loøng con. (Tv. 118,9-10,97,101,108)

Noùi Baèng Phaán

97 III. Haïnh phuùc thay ! Ai muoán yeâu meán nhö Chuùa Gieâsu daïy, seõ laáy taùm moái phuùc thaät laøm Leà Luaät. Ai tin Chuùa Gieâsu noùi lôøi chaân thaät, vaø muoán laøm con caùi thaät cuûa Chuùa Cha, seõ tìm thaáy haïnh phuùc : Mt.5,3-10. Phuùc thay ai coù taâm hoàn ngheøo khoù, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. Phuùc thay ai hieàn laønh, vì hoï seõ ñöôïc Ñaát Höùa laøm gia nghieäp. Phuùc thay ai saàu khoå, vì hoï seõ ñöôïc Thieân Chuùa uûi an. Phuùc thay ai khaùt khao neân ngöôøi coâng chính, vì hoï seõ ñöôïc Thieân Chuùa cho thoûa loøng. Phuùc thay ai xoùt thöông ngöôøi, vì hoï seõ ñöôïc Thieân Chuùa xoùt thöông. Phuùc thay ai coù taâm hoàn trong saïch, vì hoï seõ ñöôïc nhìn thaáy Thieân Chuùa. Phuùc thay ai xaây döïng hoøa bình, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa. Phuùc thay ai bò baùch haïi vì soáng coâng chính, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. IV. Neáu em muoán soáng ... ✿ Haõy yeâu meán Thieân Chuùa ✿ Haõy yeâu thöông moïi ngöôøi : cha meï, anh chò, baïn beø, toå quoác, coäng ñoàng nhaân loaïi ...

Noùi Baèng Phaán

98

✿ Bieát toân troïng söï soáng : söï soáng cuûa chính em vaø cuûa tha nhaân, trong vieäc aên uoáng ñieàu ñoä, nguû nghæ, ñi laïi ñuùng luaä leä giao th6ng, giaûi trí laønh maïnh ... ✿ Haõy yeâu meán söï thaät hôn laø doái traù, löøa loïc ... ✿ Haõy toân troïng keû khaùc : cuûa caûi, danh döï vaø nhöõng gì thuoäc veà hoï.

Noùi Baèng Phaán

99

MÔÛ MAÉT RA, THÖÙC DAÄY ÑI ! I. Caùi troø ñaø ñieåu Trong sa maïc, ñaø ñieåu chaïy raát nhanh; khi ñaõ kieät söùc, noù vuøi ñaàu vaøo caùt, ñeå khoûi thaáy côn nguy hieåm ñang theo ñuoåi noù. ☞ Ta goïi troø ñaø ñieåu ñeå chæ haønh ñoäng theo ñuoåi moät coâng vieäc gì maø cöù kheùp maét, khoâng chòu nhìn nhöõng gì xaûy ra chung quanh. C H U ÙN G C O Ù M A ÉT M A Ø K H O ÂN G T H A ÁY !

II. Coù bieát bao nhieâu ñieàu phaûi thaáy ☞ Giaùo lyù vieân tìm moät vaøi caâu chuyeän vaãn xaûy ra haèng ngaøy, neáu ñöôïc thì keøm theo hình aûnh, ñeå keå cho caùc em yù thöùc, chaúng haïn nhö :

✿ Trong khu xoùm : vieäc giuùp ñôõ nhau khi beänh taät, laán chieám ñaát ñai, caõi vaõ ...

Noùi Baèng Phaán

100 ✿ Trong lôùp hoïc : con trai hay ñaùnh loän, hoaêc choïc gheïo con gaùi, gheùp ñoâi gheùp löùa ... ✿ Trong xí nghieäp : gian laän, ñaàu cô tích tröõ, giaønh giaät ñòa vò ... III. haõy tænh thöùc 1. Chuùa Gieâsu môøi goïi ta môû maét ra, dñ tìm kieám nhöõng gì toát laønh cho ta vaø anh em, phaûi vöôït qua söï khoân ngoan cuûa loaøi ngöôøi. Ngöôøi khuyeân ta phaûi tænh thöùc : “Con Ngöôøi seõ sai thieân thaàn cuûa Ngöôøi taäp trung moïi keû laøm göông muø göông xaáu vaø moïi keû laøm ñieàu gian aùc, maø toáng ra khoûi Nöôùc cuûa Ngöôøi, roài quaêng chuùng vaøo loø löûa.” (Mt.13,41) 2. Thaùnh Thaàn Chuùa Gieâsu laøm cho caùc Kitoâ höõu tænh thöùc, ñeå khaùm phaù ra nhöõng lôøi môøi goïi cuûa theá giôùi. Bôøi vì chính luùc naøy ñaây, hoï phaûi xaây döïng Nöôùc Trôøi. “Caûnh saéc baàu trôøi, thì caùc oâng bieát caét nghóa, coøn thôøi ñieàm thì caùc oâng laïi khoâng caét nghóa noåi. Theá heä gian aùc vaø ngoaïi tình naøy ñoøi daáu laï. Nhöng chuùng seõ khoâng thaáy daáu laï naøo, ngoaøi daáu laï oâng Gioâna.” (Mt.16,3-4) IV. Höôùng ñi cuûa ñôøi em, haõy naém laáy !

Anh ñi

❥ Trong cuoäc soáng chuùng ta deã nhaém maét laøm ngô tröôùc nhöõng tieáng keâu cuûa theá giôùi, trong gia ñình, lôùp hoïc, khu xoùm ... ❥ Thaùnh Thaàn Thieân Chuùa giuùp chuùng ta ngöôùc maét nhìn chung quanh, vaø chuùng ta caûm thaáy mình coù traùch nhieäm ñoái vôùi chính mình vaø tha nhaân.

Noùi Baèng Phaán

veà ñaâu ?

101

❥ Haõy nhôù tôùi lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Gieâsu : “Haõy tænh thöùc !” Laïy Chuùa Gieâsu, AÙnh saùng cuûa aùnh saùng, Xin soi chieáu chuùng con khi ngaøy baét ñaàu. Chuùa ñeán giöõa chuùng con, xin ñeán vôùi chuùng con moïi giôø moïi phuùt. Chuùa ñoùn tieáp chuùng con khi chuùng con röôùc Chuùa vaøo loøng. Xin daïy chuùng con bieát nieàm nôû vôùi taát caû nhöõng ai tìm kieám Chuùa. Laïy Chuùa Gieâsu laø AÙnh saùng chieáu soi treân söï soáng vaø söï cheát cuûa loaøi ngöôøi, xin soi chieáu qua chuùng con, treân nhöõng ngöôøi haïnh phuùc, vaø nhöõng ngöôøi ñang ñau khoå ...

Noùi Baèng Phaán

102

CHUÙA ÔÛ GIÖÕA CHUÙNG TA HOÂM NAY Coù suy tö veà nhöõng daáu hieäu cuûa ñöùc Kitoâ Phuïc sinh, toâi môùi nhaän ra raèng toâi ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông, ñöôïc soáng vôùi ñöùc Kitoâ vaø ñöôïc ban Thaùnh Thaàn sinh ñoäng, ñeå phuïc vuï taát caû moïi ngöôøi. 1. Nhöõng daáu chæ trong ñôøi soáng haèng ngaøy : yù chí, öôùc muoán, tình caûm. 2. Nhöõng daáu chæ veà Chuùa Gieâsu trong Tin Möøng : Haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa Chuùa Gieâsu bieåu loä yù nghóa vaø tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Cha vaø nhaân loaïi. Nhöõng daáu hieäu ñoù gaây ra nhöõng phaûn öùng hay söï thay ñoåi saâu xa trong cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi bieát ñoùn nhaän. 3. Nhöõng daáu chæ veà ñöùc Kitoâ Phuïc sinh ñoái vôùi chuùng ta hoâm nay : ñaây laø daáu chæ veà moät cuoäc taùi sinh môùi, chính Pheùp Thaùnh taåy ñöa chuùng ta vaøo cuoäc soáng vôùi Chuùa.

1. Daáu hieäu trong cuoäc soáng : a. Daáu hieäu mang yù nghóa : Nhìn taám hình beân caïnh, ta töï hoûi: ngöôøi meï laøm gì? Noùi gì vôùi ñöùa treû? Ñöùa treû laøm gì? Ñang ôû tö theá naøo? Noùi gì vôùi meï? Con hieåu ñöôïc meï laø nhôø haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa meï. Meï hieåu ñöôïc con laø nhôø nhöõng cöû chæ vaø lôøi noùi cuûa con. Haønh ñoäng vaø lôøi noùi, ñoù laø nhöõng DAÁU HIEÄU cho ta nhaän bieát ñöôïc ñieàu gì

Noùi Baèng Phaán

103 xaûy ra beân trong con ngöôøi, laø caùi ta khoâng thaáy, khoâng nghe ñöôïc: NHÖÕNG daáu hieäu naøy mang moät YÙ NGHÓA.

+

H

=

L

DAÁU HIEÄU

➜

YÙ NGHÓA

b. Em ñi tìm yù nghóa : ☞ Giaùo lyù vieân tìm moät soá hình aûnh thoâng thöôøng nhö :

❥ Moät phuï nöõ nhaûy muùa. ❥ Ngöôøi cha traán an con ñang sôï haõi. ❥ Moät nhoùm treû naém tay, oâm vai nhau. ❥ Moät nhoùm ngöôøi ñang ñaåy thuyeàn. ❥ Moät naém tay giô cao. ❥ Hai ngöôøi baét tay nhau. ❥ Ñöùa beù caàm tay meï.... ☞ Sau ñoù cho treû ghi nhaän nhöõng ñieàu thaáy ñöôïc vaø neâu leân yù nghóa maø em hieåu Em thaáy nhöõng gì ?

Daáu hieäu ñoù , em hieåu theá naøo ?

?

Noùi Baèng Phaán

104 c. Moät caâu chuyeän : Ngöôøi Samaritanoâ nhaân haäu: Lc.10,29-37. ☞ Giaùo lyù vieân ñoïc hoaëc keå laïi cho caùc nghe caâu chuyeän ngöôøi Samaritanoâ nhaân haäu, roài ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi:

❥ Ñaâu laø daáu hieäu quan troïng nhaát trong caâu chuyeän ? ❥ Thaùi ñoä cuûa caùc nhaân vaät trong chuyeän ? ❥ Giaùo lyù vieân phaân tích caùc daáu hieäu - haønh ñoäng vaø lôøi noùi - gaây ra nhöõng hieäu quaû, phaûn öùng, nhöõng söï thay ñoåi, hoaëc laøm phaán chaán nieàm hy voïng, moät tình caûm, moät khaùt voïng soáng toát ñeïp hôn. Hieåu nhö theá roài, ta seõ phaân tích moät soá haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa Chuùa Gieâsu, ñoù laø nhöõng daáu hieäu veà caûm xuùc cuûa Chuùa ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Chuùa ñaõ gaëp.

2. Daáu hieäu cuûa Chuùa Gieâsu trong Tin Möøng a. Ngöôøi muø thaønh Gieâricoâ : Mc. 46-50. Tröôùc tieân chuùng ta ñaët caâu hoûi cho caùc em traû lôøi vaø ta ghi leân baûng theo moät khung töông töï nhö sau : Ngöôøi muø noùi gì ? Coù nhöõng cöû chæ gì “ Chuùa Gieâsu noùi gì ? Haønh ñoäng ra sao ? Caùc em tìm kieám vaø traû lôøi, giaùo lyù vieân ghi vaøo vò trí cuûa L = lôøi noùi vaø H = haønh ñoäng :

Noùi Baèng Phaán

105 DAÁU HIEÄU CUÛA CHUÙA

YÙ NGHÓA

DAÁU HIEÄU CUÛA NGÖÔØI MUØ L

H : Ngöôøi döøng laïi

“Laïy oâng Gieâsu, xin duû loøng thöông toâi”

DAÁU HIEÄU

DAÁU HIEÄU

H

L : “Goïi anh ta laïi ñaây”

- Anh muø vaát caû aùo choaøng - ñöùng phaét daäy - ñeán gaàn Chuùa Gieâsu.

☞ Sau ñoù ñaët caâu hoûi :

* Haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa Chuùa Gieâsu cho hieåu ñieàu gì ? Caùc em traû lôøi vaø ta ghi caâu traû lôøi ñuùng vaøo beân traùi khung YÙ NGHÓA. * Haønh ñoäng vaø lôøi noùi cuûa ngöôøi muø cho ta hieåu ñieàu gì ? Caùc em traû lôøi vaø ta ghi caâu traû lôøi ñuùng vaøo beân phaûi khung YÙ NGHÓA. ☞ Roài ta veõ hai nöûa voøng troøn giao nhau, mang yù nghóa: Loøng tin caäy cuûa ngöôøi muø vaø loøng caûm thoâng, yeâu meán ngöôøi ngheøo khoå ñaõ gaëp gôõ nhau. Chính vì theá maø Chuùa ñaõ chöõa laønh cho ngöôøi muø, nhö ta thaáy trong caâu chuyeän. DAÁU HIEÄU CUÛA CHUÙA H : Ngöôøi döøng laïi

YÙ NGHÓA

Chuùa Gieâsu yeâu DAÁU HIEÄU meán ngöôøi ngheøo L : “Goïi anh ta laïi ñaây” khoå

DAÁU HIEÄU CUÛA NGÖÔØI MUØ

L “Laïy oâng Gieâsu, xin duû loøng thöông toâi” Anh muø tin DAÁ U HIEÄ U caäy vaøo - Anh muø vaát caû aùo choaøng Chuùa H Gieâsu - ñöùng phaét daäy - ñeán gaàn Chuùa Gieâsu.

☞ Ñeå laøm quen vôùi caùch dieãn taû naøy, giaùo lyù vieân coù theå tìm caùc daáu hieäu trong nhöõng ñoaïn Kinh thaùnh sau :

❥ Mc. 10,13-16. : Chuùa vôùi treû em ❥ Mt. 20,29-34 : Chuùa vaø hai ngöôøi muø ❥ Mc. 10,17-22 : Chuùa vaø chaøng trai giaøu coù Noùi Baèng Phaán

106

❥ Lc. 19,41-44 : Chuùa vaø thaønh Gieârusalem. b. Nhöõng thaùi ñoä khaùc nhau cuûa con ngöôøi :

• Mt. 12,9-14 : Chuùa chöõa ngöôøi baïi tay. DAÁU HIEÄU CUÛA CHUÙA Chuùa noùi vôùi ngöôøi aáy : “Anh giô tay ra”

THAÙI ÑOÄ CUÛA NGÖÔØI ÑÔØI

YÙ NGHÓA

Chuùa toû ra mình töï do

Hoï muoán gieát Chuùa Gieâsu

- Ra khoûi ñoù nhoùm Pharisieâu baøn baïc -- ñeå tìm caùch gieát ñöùc Gieâsu.

H

L

☞ Ta ñeå yù thaáy trong oâ “YÙ NGHÓA” cuûa hình veõ naøy, caùc nöûa voøng cung khoâng giao nhau, nghóa laø khoâng coù moái lieân heä naøo : Chuùa Gieâsu vaø nhöõng ngöôøi Bieät phaùi khoâng “gaëp” nhau, con ngöôøi cuûa Chuùa hoaøn toaøn khaùc vôùi hoï.

• Ga. 11,45-53 : Chuùa cho Lagiaroâ soáng laïi ❥ chöùng kieán nhöõng vieäc Chuùa laøm

❥ Moät soá ngöôøi ñaõ tin vaøo Chuùa. ❥ Caùc Thöôïng teá vaø nhoùm Bieät phaùi tuï hoäi vôùi nhau... ❥ quyeát ñònh gieát Chuùa.

• Lc. 22,59-62 : Pheâroâ choái Chuùa ❥ Chuùa quay laïi nhìn Pheâroâ

❥ Pheâroâ nhôù laïi lôøi Chuùa ñaõ noùi ❥ OÂng ñi ra ngoaøi ❥ Khoùc loùc thaûm thieát

Noùi Baèng Phaán

107

• Lc. 7,36-50 : Ngöôøi phuï nöõ ñöôïc tha thöù ➧“Toäi cuûa chò ñaõ ñöôïc tha roài.”

L

THAÙI ÑOÄ CUÛA NGÖÔØI ÑÔØI

YÙ NGHÓA

DAÁU HIEÄU CUÛA CHUÙA

?

➧“Loøng tin cuûa chò ñaõ cöùu chò. Chò haõy ñi bình an..”

?

➤Ngöôøi phuï nöõ ñem daàu thôm tôùi, ñöùng ñaøng sau, saùt chaân Ngöôøi, maø khoùc..., lau chaân Chuùa ...

H

?

➤OÂng Simon : hoaøi nghi Chuùa ... ➤Khaùch ñoàng baøn : “OÂng naøy laø ai maø laïi tha ñöôïc toäi?”

c. Hai caùch hieän dieän vôùi ngöôøi khaùc Coù nhieàu caùch hieän dieän trong cuoäc soáng con ngöôøi: 1. Hieän dieän baèng theå lyù hoaëc vaät lyù, hieän dieän baèng thaân xaùc : ta coù theå nghe, thaáy, ñuïng chaïm ñöôïc. ❥ Gaàn maø xa : ôû beân caïnh nhau, maø vaãn nhö khoâng coù nhau, vì khoâng quan taâm ñeán nhau, vì döûng döng, vì haän thuø ghen gheùt... moãi ngöôøi töï ñoùng khung, kheùp kín, raøo daäu quanh mình, raøo baèng theùp gai neáu caàn, ñeå luoân saün saøng töï veä.... ❥ Cuõng coù theå vì chia trí, mô maøng, nghó töôûng moâng lung... neân khoâng caûm thaáy “coù” ngöôøi khaùc. ❥ Gaàn vaø thöông, ñaây môùi laø hieän dieän thöïc söï vaø troïn veïn.

2. Hieän dieän thieâng lieâng : ❥ Xa maø gaàn : xa veà thaân xaùc, nhöng luoân nghó töôûng tôùi nhau, thí duï moät coâ beù ñi hoïc xa hay ñi caém traïi, luoân nghó tôùi cha meï ôû nhaø; hoaëc cha meï nhôù tôùi con... Ñaây laø söï hieän dieän thieâng lieâng trong tinh thaàn, hieän dieän baèng tö töôûng, taâm trí.

Noùi Baèng Phaán

108 ❥ Hieän dieän baèng tình thöông vaø ñöùc tin : nhö nhôù tôùi ngöôøi thaân yeâu ñaõ qua ñôøi, vì tin raèng ngöôøi aáy ñang soáng moät cuoäc soáng môùi nhôø ñöùc Gieâsu Kitoâ.

3. Ñöùc Gieâsu Phuïc sinh ñang hieän dieän a. Dt. 1,1-2 : “Thuôû xöa, nhieàu laàn nhieàu caùch, Thieân Chuùa ñaõ phaùn daïy cha oâng chuùng ta qua caùc ngoân söù; nhöng vaøo thôøi sau heát naøy, Thieân Chuùa ñaõ phaùn daïy chuùng ta qua Thaùnh Töû....” ☞ Sau khi giaûi thích, ta toùm keát yù chính vaø ñoùng khung. Thí duï :

Qua ñöùc Gieâ-su Ki-toâ, chuùng ta bieát ñöôïc Thieân Chuùa haèng soáng b. Chuùa ñaõ soáng laïi : ☞ Sau khi trình baøy vieäc Chuùa Gieâ-su soáng laïi theo moät ñoaïn naøo ñoù trong Tin Möøng, chaúng nhö Lôøi Chuùa,2223; Mt 26-27, chuùng ta vieát vaø cho caùc em cheùp vaøo vôû moät caâu nhö theá naøy :

Ñöùc Gieâ-su Na-gia-reùt, keû ñaõ bò ñoùng ñinh, nay ñaõ soáng laïi roài ! Noùi Baèng Phaán

109 c. Ga. 20,24-29 : Trong ñoaïn Tin Möøng naøy, ta chia laøm hai phaàn vaø phaân tích hai thaùi ñoä cuûa Toâma : 1) Ga 20,24-26 : Toâma cöùng tin ☞ Khi ñaõ giaûi thích caâu chuyeän naøy, Giaùo lyù vieân chia lôøi cuûa Toâma thaønh hai veá : lyù leõ, hay nguyeân do, thaùi ñoä cuûa Toâma nhö sau : NEÁU TOÂI KHOÂNG THAÁY...

... THÌ TOÂI KHOÂNG TIN

Coøn chuùng ta, ñaâu laø trôû ngaïi vaø loøng cöùng tin, tröôùc söï hieän dieän môùi cuûa Chuùa Kitoâ ?

2) Ga. 20,26-29 : Taùm ngaøy sau Chuùa hieän ñeán.

PHUÙC CHO AI KHOÂNG THAÁY

LAÏY CHUÙA, TOÂI TIN NHUNG XIN THEÂM LOØNG TIN CHO TOÂI

MAØ TIN

Chuùa Gieâsu muoán Toâma hieåu ñieàu gì? Sau khi cheát vaø soáng laïi, Chuùa Gieâsu hieän dieän moät chach thieâng lieâng, nhöng ñích thöïc hôn. Chuùa Gieâsu hieän dieän caùch linh thieâng, cho neân ñöùc tin khoâng caên cöù treân vieäc nhìn thaáy, nhöng caên cöù treân lôøi chöùng cuûa

Noùi Baèng Phaán

110

nhöõng ngöôøi ñaõ nhìn thaáy. Nhôø ñöùc tin naøy maø ngöôøi Kitoâ höõu keát hôïp vôùi ñöùc Kitoâ Phuïc sinh. Ñoù chính laø nguyeân do lôøi caàu nguyeän cuûa Chuùa Gieâsu : “Con khoâng chæ caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi naøy, nhöng coøn cho nhöõng ai nhôø lôøi hoï maø tin vaøo Con” (Ga. 17,20)

Noùi Baèng Phaán