PERBOMOHAN : SATU ASPEK WORLD – VIEW DALAM KEBUDAYAAN MELAYU • OLEH : • SITI YUSRINA BINTI MOHD YUSOF JEA 080139 • NASYIMAH BT ISMAIL JEA 080063 • NORADIBAH HANIM BT MOHD NASIR JEA 080079
PENGENALAN Menurut K.M Endicott
- Wujud organisasi dari segi struktur dalam world view org Melayu terhadap teori dan perlakuan magis di kalangan mereka yang berhubungan antara alam biasa yang material dengan alam luar biasa (supernatural realm) - Contohnya seperti mantera , serapah , dan upacara-upacara magis orang Melayu yang lain -
Kepercayaan rakyat / warisan org Melayu terdiri
drpd unsur2 yang mempunyai asal usul drpd pelbagai peradaban yg berbeza , dan jika dilihat dari pandangan Endicott , pada zahirnya unsur2 itu bertentangan atr satu dgn lain dr segi idea nya , tetapi apbla dilihat drpd kebudayaan itu sendiri tidak semestinya timbul percanggahan atr unsur tersebut sehingga wujudnya pandangan tersendiri masyarakat Melayu .
Bomoh merupakan ahli dalam bidang
perubatan dalam masyarakat dan kebudayaan Melayu tradisional . Sistem kepercayaan org Melayu scr praktiknya dapat digambarkan sebagai interaksi 3 penjuru atra agam rasmi iaitu agama islam , kepercayaan warisan @ tradisional yg masih terdapat tinggalannya dlm kehidupan seharian dan pengetahuan bercorak empirikal .
A : islam
•
sains
warisan Melayu
B : kepercayaan empirikal
C:
Titik A merupakan paling dominan yang dijadikan sebagai penentu dlm ketiga-tiga
interaksi.
•
Interaksi A + B Interaksi antara titik AB telah berlaku sejak org
Melayu memeluk agama islam . 3 corak interaksi : 1.Penekanan terhadap titikB apbl terdapat kuatkuasa yg disokong @ yg dijalankan oleh pemerintah masy. Ex : Majlis / Jabatan Agama menegah org ramai drpd melakukan upacara memuja pantai . 2.Merupakan tanggapan tersendiri terhadap ajaran islam yg dilihat drpd sudut B . • Ex : campuraduk unsur kepercayaan warisan dgn unsur islam spt mantera yg didahului dgn “Bismillah” •
3.Penyatuan @ penyesuaian atra A dan B • Ex : konsep keramat spt busut jantan/ tmpt penunggu dihiasi dgn kain kuning . persamaan atr AB ialah kepercayaan kpd kuasa
luar biasa .
•
Interaksi B + C Interaksi BC selari dgn agama rasmi dan
pengetahuan bercorak empirikal dan saintifik @ kata lain ia merupakan pertembungan anta perbomohan sbgi sistem perubatan tradisional dgn sistem perubatan moden . Perbezaan yg terdapat dlm interaksi BC ialah : 1.Tradisi : penyakit disebabkn oleh makhluk2 @ kuasa luar biasa . 2.Moden : pengetahuan yg dipupuk scr percubaan dan rumusan yg boleh diuji .
MenurutRobert Wolff : •
•
permasalahan sebenar bukanlah dr sudut perubatan ttpi kebudayaan . Perubatan moden dpt diterima sepenuhnya oleh masyarakat dgn memperkenalkan peralatan baru dan teknik malah melalui cara pemikiran yg boleh menerima ttg penyakit , sebab musabab , dan cara mengubati penyakit .
Dalam kehidupan komuniti sesebuah kampung
Melayu jawatan bomoh @ pawang wujud disisi jawatan imam . Bomoh bukan shj mengubati org sakit malahan juga menjadi seorang pegawai masjid @ seorang alim di kampung . Golongan seperti ini menegaskan bahawa perbuatan mereka tidak bertentangan dgn ajaran islam krn menggunakan ayat al-Quran @ berdampingan dgn Jin Islam . Jawatan bomoh dianggap penting dlm kampung . Pendapatan seorang bomoh itu dipercayai tidak berkat dan kebahagiaan hidup , krn ilmunya “panas” dan nyawanya juga akan liat meninggalkan jasadnya
•
Prinsip utama aktvt seorang bomoh :
- Kebolehan menguasai semangat - Berhubung dengan hantu jembalang - Menggunakan benda2 yg dipercayai mempunyai kuasa2 magis . Sebahagian drpd ilmu bomoh ialah pengetahuannya ttg khasiat akar kayu dan brg2 beracun , cara2 berbekam , mengurut dan membetulkan tulang patah, menjaga dan memperbetulkan keseimbangan unsur air , tanah , api , dan angin dlm badan manusia @ cara2 menjaga kesihatan y dasar . Kedudukan seorg pawang @ bomoh tidak dapat dipisahkan drpd kuasa luar biasa yg mempengaruhi jalan hidup manusia sebagaimana konsep daulat dan tulah. •
Salahsilah bomoh Melayu telah melalui ciri2 y
tiada tolok bandingnya spt Siva , Nur Muhammad dan Lukman Al- Hakim . Sblm wujudnya Siva @ Nur Muhammad sudah ada “ Pawang yg Tua“ @ “ Bomoh yg Asal “ Selain itu bomoh dikatakan bhw bomoh yg asal itu adlh anak Nabi Adam dan ada juga mengatakan bhw tuhan telah mencipta 4 bomoh asal drpd sahabat lembaga Adam .
Bagaimana menjadi bomoh ? 1.Menuntut – mempelajari ilmu drpd seorg guru 2.Melalui pengalaman yg istimewa 3.Melalui mimpi 4.Mendapat kembaran @ makhluk luar biasa yg dipelihara 5.Perturunan dgn kuasa luar biasa scr kebetulan 6.Mendapat sesuatu benda ajaib yg mempunyai kuasa magis . 7.
Seseorang itu boleh menjadi bomoh tanpa
menuntut , iaitu mendapatkan kuasa scr langsung @ tidak langsung .
•
Scr langsung : mlli mimpi @ pertemuan bersemuka dgn seorg wali @ keramat dan diberi kuasa menjadi bomoh oleh wali itu . •Scr tak langsung : mlli alamat baik dalam mimpi mahupun waktu jaga , spt benda yg menjelma bg nya @ mimpi yg dtg scr berturut-turut . Ada juga mengatakan bhw menjadi bomoh mlli kunjungan penunggu sstu tempat , hantu2 , @ roh org y telah mati . •
Keramat Hidup Tugasnya hampir dgn bomoh iaitu mengubati
org sakit , menilik , dll. 2 jenis keramat hidup : 1.Mereka yg sungguh2 alim hingga telah difikirkan mencapai taraf wali . 2.Mereka yg tidak segan2 mengakui bhw mrk mempunyai kuasa dgn menunjukkan keluarbiasaannya menggunakan ular besar yg mendampinginya disamping penggunaan kain2 kuning .
Kesimpulannya … Perubahan yg berlaku dgn pengislaman org
Melayu tidak menghapuskan institusi perbomohan , ttpi mencorak dan mewarnakannya sedikit sebanyak . Ex : seorg yg berfikiran moden akan terus ke hospital apbl sakit , sekiranya susah utk sembuh ikhtiar berjumpa bomoh merupakan jalan terakhir . § sebaliknya , org kampung yg segan utk bejumpa doktor @ ke hospital akan pergi jua akhirnya apbl perubatan cara kampung tidak berkesan .