Pembelajaran Akses Kendiri

PEMBELAJARA N AKSES KENDIRI SELF-ACCESS LEARNING (SAL) UNIT TEKNIK DAN VOKASIONAL ( VOTEK ) Jabatan Pendidikan Terengganu September 2002

Takrif PAK Konsep

tempat stail bahan

AKSES bimbingan

masa

Pembelajaran Akses Kendiri (PAK) ialah satu program yang memberi murid akses kepada tempat, bahan, bimbingan, stail dan tempoh masa belajar. Murid belajar secara kendiri melalui penggunaan bahan pembelajaran dan memilih aktiviti pembelajaran sendiri serta menilai dan memantau kemajuan mereka sendiri. Dengan ini murid mempunyai autonomi dan bertanggungjawab dan berdikari ke atas pembelajaran mereka.

Konsep

Berpusatkan murid

PEMBELAJARAN

Keperluan murid Kemampuan murid Matlamat murid Perancangan murid

Program PAK adalah satu pendekatan pembelajaran yang berpusatkan murid dan pembelajaran berlaku atas daya usaha murid sendiri. Murid mempunyai akses kepada sumber pembelajaran dan mereka mempunyai autonomi dan bertanggungjawab ke atas pemerolehan pengetahuan dan kemahiran sendiri.

Penaksiran kendiri Terarah kendiri

KENDIRI

Tempo kendiri Akses kendiri

ASAS PAK

Pendapat 1. Murid perlu pro-aktif dalam proses pembelajaran 2. Murid tidak seharusnya pasif (hanya memberi respon kepada rangsangan guru). 3. Murid berautonomi ialah murid yang berinisiatif untuk merancang dan melaksanakan program pembelajaran sendiri.

Sumbangan (Autonomy 2000 Paper Catering for Individual Learning Styles by Fitzerald, Morral and Morrison) (Boud, 1998; Kohonen, 1992; Knowles, 1975) (Gardner dan Miller, 1996)

Pemikiran baru dalam bidang pendidikan mendapati bahawa murid boleh bertanggungjawab terhadap pembelajaran mereka sendiri. Hal ini membawa kepada peranjakan mod pengajaran dan pembelajaran berpusatkan gurukepada pembelajaran kendiri.

TANGGUNGJAWAB Guru

Murid

•Menggalakkan murid berinteraksi sesama sendiri

•Mengenal pasti keperluan sendiri

•Mewujudkan persekitaran yang memberi peluang murid menguji kemampuan sendiri

•Mengenal pasti kebolehan sendiri

•Membantu murid menyedari pelbagai strategi pembelajaran

•Menetapkan matlamat sendiri

•Melatih murid belajar sendiri

•Mengenal pasti masa pembelajaran sendiri

•Membimbing murid di mana perlu

•Menyediakan pelan pembelajaran sendiri

FASILITATOR

JURULATIH PERANAN GURU

KAUNSELOR

LATAR BELAKANG Pelaksanaan PAK di Malaysia • 1990: Projek rintis di 10 buah sekolah rendah. (Bahasa Inggeris) • 1995: Projek rintis di 10 buah sekolah menengah. (Bahasa Inggeris)

Tujuan Program PAK

 

Memotivasikan murid ke arah murid berautonomi Menghasilkan individu bestari self-directed ; self-paced ; self-access ; self-assessed.

Takrif PAK Konsep

tempat stail bahan

AKSES bimbingan

masa

Pembelajaran Akses Kendiri (PAK) ialah satu program yang memberi murid akses kepada tempat, bahan, bimbingan, stail dan tempoh masa belajar. Murid belajar secara kendiri melalui penggunaan bahan pembelajaran dan memilih aktiviti pembelajaran sendiri serta menilai dan memantau kemajuan mereka sendiri. Dengan ini murid mempunyai autonomi dan bertanggungjawab dan berdikari ke atas pembelajaran mereka.

Bilik Khas

T E M

Sudut PSS

P A T

Ruang

PUSAT PAK Konsep Am Pusat PAK Sebuah bilik khas untuk: • Menyimpan bahan-bahan pembelajaran secara sistematik; • Murid belajar pelbagai mata pelajaran tanpa diselia; dan • Murid belajar secara individu, berpasangan atau berkumpulan.

Pusat PAK Pusat PAK sebagai sebuah tempat yang dapat:

• Menyediakan persekitaran yang selesa dan menarik; • Menyimpan bahan dan peralatan pembelajaran; • Memberi peluang kepada murid untuk menjalankan pembelajaran yang berkesan; • Mempamerkan carta maklumat dan hasil kerja murid; dan • Berfungsi sebagai pusat pengajaran dan pembelajaran, kemahiran dan amali

LOKASI

REKA BENTUK

• mudah dikunjungi

• ceria

murid • senang diawasi guru/pentadbir

• menggalakkan kunjungan murid • selesa, kondusif • tidak formal • bebas tekanan

KRITERIA PUSAT PAK

SUSUN ATUR • sesuai & memudahkan (bilik/ruang / sudut / laluan/ pusat mudah alih)

Bilik Khas PAK

Bentuk/Jenis Pusat PAK

Sudut di ruang laluan, ruang legar, kantin sekolah, dll.

Sudut PAK di PSS

Pusat Mudah Alih

PERABOT

ENVIRONMEN

• teratur / kemas • mudah digerakan

• sesuai • kondusif • ceria

BILIK KHAS PAK

PELBAGAI SUDUT UNTUK:

PENGGUNAAN BILIK • tempahan bilik melalui guru PSS

• bacaan • komputer • audio / visual • permainan • bekerja • pameran • lembaran kerja

Contoh Bilik Khas PAK 7

8

5 4

10

6

5

6

4

9

6

5 12

3 2

11 12

1

Sebuah bilik PAK yang lengkap perlu mengandungi kriteria-kriteria berikut: 1. meja guru 2. sudut perbendaharaan kata 3. sudut tatabahasa 4. tempat duduk murid 5. rak buku (bahan bacaan) 6. komputer

7. video 8. perakam kaset 9. sudut penulisan 10. sudut mendengar 11. sudut lisan / perbualan 12. rak – untuk menempatkan bahan lisan

MASA PENGGUNAAN

SUSUNAN BAHAN

• waktu rehat • luar jadual persekolahan

PUSAT PAK DALAM PSS

• terancang • sistematik

PENYIMPANAN BAHAN • dalam kotak • dalam almari

PENGAWASAN • guru mata pelajaran • guru PSS • guru bertugas

JENIS PERABOT • bangku • tikar • kusyen

Contoh Sudut PAK di PSS

6 9

4

5

8 7 3

1 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

sudut permainan sudut realia (benda maujud) sudut kreatif sudut komputer sudut poster sudut hasil murid sudut lembaran kerja pusat sumber meja guru

2

Penggunaan • dalam bilik darjah • luar bilik darjah

Pusat PAK Bergerak • dalam kotak • atas troli

Pusat Mudah Alih

Contoh Pusat PAK Mudah Alih

lembaran kerja

kotak / bakul mudah alih

CIRI-CIRI PAK

• Persekitaran pembelajaran fleksibel, selesa, tanpa tekanan • Mudah akses kepada bahan pembelajaran dan bantuan fasilitator • Pilihan bahan dan aktiviti pembelajaran yang luas • Belajar secara bersendirian / kumpulan • Belajar mengikut kadar dan kemampuan individu • Kemudahan mentaksir pencapaian sendiri

Takrif PAK

Konsep

tempat stail bahan

AKSES bimbingan

masa

Pembelajaran Akses Kendiri (PAK) ialah satu program yang memberi murid akses kepada tempat, bahan, bimbingan, stail dan tempoh masa belajar. Murid belajar secara kendiri melalui penggunaan bahan pembelajaran dan memilih aktiviti pembelajaran sendiri serta menilai dan memantau kemajuan mereka sendiri. Dengan ini murid mempunyai autonomi dan bertanggungjawab dan berdikari ke atas pembelajaran mereka.

Bahan bukan cetak

Bahan bercetak

Hasil kerja murid

BAHAN PAK

Bahan multimedia

Boneka

Lembaran kerja Buku bacaan/rujukan Bahan bercetak

Majalah/akhbar/jurnal Peta/Poster Koleksi soalan ujian/peperiksaan

Bahan bukan cetak

Bahan audio visual Permainan Perisian pendidikan

Bahan multimedia

Alat perisian mengarang Cakera padat Cakera padat audio-video Tulisan: esei, sajak, puisi, kajian ringkas

Hasilan murid

Lukisan Kraf tangan Realia

Boneka

Pentas bonek Pelbagai boneka

PENGURUSAN BAHAN PAK

Penyimpanan Penyenggaraan

(Tempat letak)

(Stok/inventori)

Sistem Pengesanan (Kod Klasifikasi)

LEMBARAN KERJA Bahan Autentik • • • •

majalah kaset video cakera padat

Bahan Bercetak • • • •

buku kerja buku rujukan majalah kad bacaan

Bahan Hasilan Guru • lembaran kerja • kaset • video

kod

tajuk

tujuan

penyedia bahan

jawapan

sumber bahan

DETIL DALAM LEMBARAN KERJA

reka bentuk & ilustrasi

arahan

tugasan

Sistem Kod

Kemahiran

L1 / 2

Aras / Warna

Jenis Lembaran Kerja

Belajar / Latihan

Bilangan salinan

001 / 04

No. siri

Kod warna

Biru Merah Hijau

3 2 1

Cemerlang Sederhana Mudah

Kod Klasifikasi bagi Bahasa Inggeris dan Bahasa Melayu

Kod

B. Inggeris

Kod

B. Melayu

G

Grammar

T

Tatabahasa

L

Listening

B

Bacaan

V

Vocabulary

S

Speaking

L

R

Reading

PB

W

Writing

P

KK

Kosa Kata Lisan Peribahasa Penulisan

Format Lembaran Kerja Hadapan

Belakang

Kod klasifikasi

Kod klasifikasi

1

Tajuk

2

Tujuan

3

Arahan: 1. 2.

4

Tugasan

5

Jawapan

6 Reka Bentuk dan Ilustrasi

7

8

Sumber Bahan

9

Penyedia Penyedia Bahan bahan

Penyenggaraan Bahan Penyenggaraan bahan-bahan PAK merangkumi cara penyimpanan dan penyusunan bahan-bahan atau peralatan PAK untuk menjamin ketahanan dan jangka hayatnya. a.

Bahan Bercetak i. Lembaran Kerja • Disusun mengikut sistem kod warna dan aras-aras iaitu dari yang mudah kepada yang susah • Disusun di dalam kotak (browser boxes) • Kotak-kotak dilabel mengikut kemahiran • Dibalut dengan plastik (laminate) untuk ketahanan / keselamatan ii. Buku / majalah / surat khabar • Disusun di sudut bacaan • Disusun di atas rak

b.

Bahan Bukan Bercetak i. Pita Kaset / Video / Cakera Padat • Disusun di atas rak • Disusun secara menegak supaya mudah dikenal pasti tajuk

c.

Cara-cara menyimpan: pita kaset / video / cakera padat • • •

Antara contoh menyimpan pita kaset / video / dan cakera padat ialah: Pita kaset / video dan lembaran kerja disimpan di rak atau kotak berasingan Pita kaset / video / cakera padat dan lembaran kerja disimpan di dalam sampul plastik di rak murid mengenal pasti lembaran kerja yang dikehendaki dan berjumpa dengan guru mereka untuk mendapatkan pita kaset / video yang berkaitan. Ini adalah untuk mengelakkan daripada kehilangan pita kaset / video / cakera padat.

Stok dan Inventori • Bahan dan peralatan di pusat PAK direkodkan secara sistematik dan tersusun.

• Inventori untuk peralatan PAK berpandukan kepada sistem inventori di perpustakaan dan pejabat.

PERSEDIAAN MURID

Orientasi kepada prasarana PAK

Kesedaran murid

Perkembangan murid

Aktiviti Persediaan Murid

Kemahiran Belajar

Kemahiran merujuk

Orientasi Murid PERSEDIAAN Persediaan MURID murid Ujian Penentuan Aras Perkembangan Murid Analisis keperluan

Rekod kerja Penyediaan kontrak

membiasakan diri dengan kemudahan di pusat PAK

mengetahui bahan yang terdapat di pusat PAK

Tujuan Orientasi Murid

mengetahui di mana bahan-bahan disimpan di pusat PAK

merekodkan kemajuan / perubahan sikap diri dalam fail / buku log faham tentang prosedur menjalankan aktiviti di pusat PAK

Bagaimanakah Menjalankan Orientasi Murid ? • • •

Secara sistematik Berperingkat selama dua minggu sebelum murid masuk sendiri ke pusat PAK

Langkah-Langkah Orientasi Guru melatih murid tentang kemahiran asas belajar.

Murid menjalankan beberapa aktiviti di pusat PAK bersama-sama guru.

Murid menjalankan aktiviti PAK bersendirian. (Peranan guru semakin berkurangan murid meneroka pembelajaran alternatif ini.)

Aktiviti Orientasi Murid Jejak Pusat PAK • murid menjalankan aktiviti di dalam pusat PAK mengikut arahan yang disediakan • murid membiasakan diri di Pusat PAK selepas menjalankan aktiviti di atas

Senarai Semak

Kuiz

• mengandungi maklumat tentang pusat PAK dan bahan-bahan yang terdapat di dalamnya

• soalan tentang bahan yang disediakan dan lokasi bahan dalam pusat PAK

Aktiviti Persediaan Murid

Kemahiran Belajar

Kemahiran merujuk

Orientasi Murid PERSEDIAAN Persediaan MURID murid Ujian Penentuan Aras Perkembangan Murid Analisis keperluan

Rekod kerja Penyediaan kontrak

Telesidang

Katalog

Murid mengenal pasti dan berbincang dengan pakar secara virtual

Murid merujuk kepada katalog untuk mencari bahan pembelajaran

Internet Murid mencari maklumat daripada internet dengan menggunakan enjin carian yang sesuai

Kemahiran Merujuk

Kamus/Ensiklopedia Murid mencari makna perkataan dalam kamus/ensiklopedia

Indeks Murid merujuk bahagian indeks buku untuk mencari bahagian yang relevan

Aktiviti Persediaan Murid

Kemahiran Belajar

Kemahiran merujuk

Orientasi Murid PERSEDIAAN Persediaan MURID murid Ujian Penentuan Aras Perkembangan Murid Analisis keperluan

Rekod kerja Penyediaan kontrak

Ujian Penentu Aras • Tujuan ? Untuk menentukan tahap kemahiran dan aras pembelajaran murid; • Bila ? Dijalankan sebelum murid mula masuk ke pusat PAK; • Tugas guru ? Memantau dan membuat rumusan tentang kemajuan murid untuk memastikan kesediaan murid maju ke tahap yang lebih tinggi.

Pentaksiran Progresif

Pentaksiran Informal •Pemerhatian guru •Interaksi guru - murid

Pentaksiran berkala

Jenis Ujian Penentu Aras

Pentaksiran Formal •Ujian penempatan •Rekod/buku log

Pentaksiran Alternatif (menentukan kesediaan murid sama ada telah bersedia ke tahap yang lebih tinggi)

Pentaksiran Kendiri •Murid taksir diri sendiri (Bertujuan untuk menguji kemahiran dan pengetahuan)

Kontrak Pembelajaran

Analisis Keperluan PERKEMBANGAN MURID

Rekod Kerja

Proses Perkembangan Murid Kenal pasti cara terbaik murid belajar

Kenal pasti jenis seseorang murid

Jalankan analisis keperluan

Timbulkan kesedaran murid tentang strategi meningkatkan pembelajaran mereka sendiri melalui PAK

Aktiviti Persediaan Murid

Kemahiran Belajar

Kemahiran merujuk

Orientasi Murid PERSEDIAAN Persediaan MURID murid Ujian Penentuan Aras Perkembangan Murid Analisis keperluan

Rekod kerja Penyediaan kontrak

Analilsis keperluan

Kontrak

Rekod kerja

PERKEMBANGAN MURID

Analisis Keperluan 1

Tentukan keperluan murid - gaya pembelajaran - kekuatan/kelemahan murid

2

Susun keperluan mengikut keutamaan - ditentukan bersama oleh guru dan murid

3

Tetapkan sasar yang realistik - perlu dicapai dalam tempoh yang ditetapkan

4

Guru dan murid sediakan program pembelajaran murid

5

Sediakan kontrak pembelajaran untuk - pastikan pelaksanaan pembelajaran - wujudkan iltizam murid

Kontrak Pembelajaran Dengan ikatan kontrak ini, murid bertanggungjawab ke atas pembelajaran yang perlu disempurnakan. 

Murid menetapkan matlamat pembelajaran mereka sendiri;



Menjelaskan dan membina pernyataan matlamat pembelajaran;



Menyediakan rancangan pembelajaran, menyatakan jenis tugasan dan tempoh menyempurnakannya; dan



Murid memperakui kontrak pembelajaran.

Rekod Kerja • Murid dilatih untuk menyimpan rekod kerja sendiri; • Rekod kerja mencatatkan bilangan bahan/aktiviti yang telah dilengkapkan mengikut kemahiran/pengetahuan; • Rekod kerja boleh membantu murid mentaksir kemajuannya sendiri; • Rekod kerja boleh membantu guru memantau kemajuan kerja murid; dan • Rekod kerja boleh membantu guru memsatikan perkembagan murid mengikut hala tuju yang ditetapkan.

PEMBELAJARAN

AKSES

KENDIRI BERAUTONOMI

Berpusatkan murid 



Terarah kendiri

Bahan



Tempo kendiri

Bantuan fasilitator



Penaksiran kendiri



Keperluan kendiri



Matlamat kendiri





Amalan kemahiran belajar

Tempat





Tanpa tekanan







Stail Masa

Perancangan kendiri 

TERIMA KASIH JURULATIH UTAMA ( KHSR ) Jabatan Pendidikan Terengganu September 2002