MADDENİN YOĞUN FAZLARI (SIVILAR , KATILAR)
Hazırlayanlar: Ahmet Berkay KIRAN Baturay Kaya Mert Erdem YEŞİLLİ
ÇÖZELTİLERİN TANIMI VE BİLEŞENLERİ • Homojen karışımlara çözelti denir. Çözeltilerin iki bileşeni vardır. • 1- Çözücü • 2- Çözünen • Çözücü: Genelde miktarı çok olan ve diğerini çözen maddedir. • Çözünen: Genelde miktarı az olan ve diğeri tarafından çözülen maddedir.
ÇÖZELTİLERLE İLGİLİ TERİMLER • 1- Derişik çözelti: Aynı koşullarda diğer çözeltilere göre daha çok oranda madde çözünmüş olan çözeltidir. • 2- Seyreltik çözelti:Aynı koşullarda diğer çözeltilere göre içinde daha az oranda madde çözünmüş olan çözeltidir.
• 3- Doymuş çözelti: Belirli şartlarda çözebileceği maksimum miktardaki maddeyi çözmüş olan çözeltidir. • 4- Doymamış çözelti: Belirli şartlarda çözebileceği maksimum miktardaki maddeyi çözmemiş olan çözeltidir. • 5- Aşırı doymuş çözelti: Belirli şartlarda çözebileceği maksimum miktardaki maddeden daha fazlasını çözmüş olan çözeltidir.
• 6- İyonal çözelti:Genellikle iyonik maddelerin suda çözünmesiyle oluşan, iyonlar içeren, elektriği ileten çözeltilerdir. Örneğin: Su-tuz karışımı. • 7- Moleküler çözelti: Genellikle kovalent bağlı maddelerin suda çözünmesiyle oluşan, moleküller içeren, elektriği iletmeyen çözeltilerdir. Örneğin: Su-şeker karışımı.
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER • ÇÖZÜNÜRLÜK TANIMI: Belirli bir sıcaklıkta, 100 gram çözücüde (suda) çözünebilen maksimum madde miktarına denir. • 1- Çözücü cinsi: Bir maddenin çözünürlüğü, çözücü değiştirildiğinde değişir.
• 2- Çözünenin cinsi: Çözünen madde değiştiğinde çözünürlük değeri değişir. Ayrıca polar çözücüler polar maddeleri, apolar çözücüler apolar maddeleri genelde iyi çözer. Örneğin: HCl polar olduğundan, yine polar olan H2O’da iyi çözünür. CH4 apolar olduğundan polar molekül olan H2O’da iyi çözünmez. CS2 apolar olduğundan CH4’te çözünürken
• 3- Sıcaklık: Genellikle çözünmesi endotermik (ısı alan) olan katı ve sıvıların çözünürlükleri, sıcaklıkla artar. • X(katı veya sıvı) + ısı → X(suda) • Genellikle çözünmesi ekzotermik (ısı veren) olan katı ve sıvıların çözünürlükleri, sıcaklıkla azalır. • Y(katı veya sıvı) → X(suda) + ısı • Gazların tamamının çözünmesi ekzotermik olduğundan
• 4- Basınç: Katı ve sıvıların çözünürlüğüne basıncın etkisi yoktur. Gazların çözünürlüğü ise basınçla artar. Ancak gazın çözünürlüğünün artması için çözünecek gazın basıncının arttırılması gerekir (Gazozların basınçlı gaz içermesi). • 5- Ortak iyon: Ortak iyon, çözünürlüğü azaltır. Örneğin; AgCl katısı saf suda, NaCl çözeltisindekinden daha çok çözünür.
KONSANTRASYON BİRİMLERİ • 1- MOLARİTE: 1 L hacmindeki çözeltinin içinde bulunan çözünmüş maddenin mol sayısına denir. M= n/V • 2- NORMALİTE:1 L hacmindeki çözeltinin içinde bulunan çözünmüş maddenin eşdeğer gram sayısına denir. N= M.MA • 3- MOLALİTE: 1 kilogram suda