Power Point. A Arte Clásica. Roma

A arte clásica: Roma

Historia da Arte. 2º de Bacharelato María Nogueira Sixto

1. Contexto: Civilización grega Mundo clásico Civilización romana

Teñen moitas similitudes pero tamén moitas diferenzas

- Cidade italiana ROMA

- Todo o territorio baixo o dominio político, económico, artístico e militar de Roma

≈>

Imperio romano ( Europa, Asia Menor, norte de África...)

O que coñecemos como Arte romana xa estaba formada dende finais do século II a. C e mantívose ata o IV d. C, cando se produciron as invasións bárbaras

¿Que é a arte romana?

¿Como se formou Roma?

Unha aldea da zona de Etruria

Pouco a pouco conquista territorios adxacentes nos que a civilización grega xa deixara a súa pegada

ETRURIA + GRECIA + ESENCIA DA PROPIA ROMA (visión práctica da vida e marcado carácter militar e comercial) GRECIA: Achegou a técnica perfecta da estatuaria e a creación das ordes arquitectónicas

ETRURIA: Imprimiu o gusto polo retrato, o culto ós devanceiros e ás máscaras funerarias e en canto a técnica a utilización do arco de medio punto ORIXINALIDADE ROMANA: Marcado carácter militar e pragmatismo ou prevalecer da utilidade fronte a beleza abstracta e ideal do mundo grego.O primordial é a súa finalidade, o servizo que poida prestarlle á comunidade,o servizo que poida prestarlle a Roma (carácter áulico)

Principios fundamentais de toda obra romana

- A firmitas: a solidez no tempo - A utilitas: a funcionalidade

Predominan sobre a venustas

- A venustas: o estético e ornamental

CONSIDERACIÓN SOCIAL DO ARTISTA: O carácter pragmático dos romanos facía que non lles interesara tanto o artista individualmente senón a utilidade da mesma obra. O artista enténdese como artesán, como home que domina unha técnica máis que como xenio creador

MECENAZGO: O peso dos encargos artísticos o tiña o poder. Predominaban as grandes obras públicas financiadas polo goberno. Baixo o Imperio o emperador foi o principal cliente. No ámbito privado encargábanse retratos segundo a fortuna persoal de cada individuo.

2. Arquitectura: Campo no que Roma deixou o maior número de obras ¿Por que?

Conquista de novos territorios (aldeas)

Neles impón unha civilización urbana

Esquema de cidade

Supeditación a un esquema de cidade preestablecido (cuns edificios moi concretos) que reunía unhas condicións que os romanos consideran fundamentais

- Foro no centro e o seu redor os edificios de servizos públicos e templos - Cardo e decumanus (vías principais)

Edificios públicos na cidade romana

- Escolas - Termas e baños públicos - Teatros, Anfiteatros e Circos - Sumidoiros e Acueductos

CIDADE Papel civilizador

CARACTERÍSTICAS TÉCNICAS DA ARQUITECTURA ROMANA

a) Utilización da arquitectura abovedada e arquitrabada indistintamente ou nun mesmo edificio dependendo das necesidades Sistema arquitrabado

Sistema abovedado

Sistema abovedado

Baséase no esquema do arco (en Roma de medio punto) e na maneira en que este descargaba o seu peso

VANTAXES

PROBLEMAS

Permite cubrir grandes espazos con menor número de soportes

Contrarresto das presións laterais (solución: grosos muros)

O ARCO DE MEDIO PUNTO

Eliminación de peso na cuberta (solución: utilización de materiais lixeiros nas bóvedas. Ladrillo e Argamasa)

Sistema arquitrabado + sistema abovedado

- Necesidade de acoller a un gran número de persoas - Necesidade de permitir que todo o mundo puidera admirar o espectáculo

b) Utilización das ordes arquitectónicas gregas pero con modificacións lles imprimen o seu carácter práctico. Diminuían ou aumentaban o grosor das columnas segundo as necesidades do edificio. Xorden as ordes: Toscana Composta

Toscana

Composta

c) Materiais empregados: pedra de canteiría (sillar) + materiais lixeiros como o ladrillo ou a argamasa d) Diferentes formas de dispoñer o material = Aparellos ou Opus

Opus incertum

Opus reticulatum

Con estes tres elementos: cubertas, soportes e aparellos os romanos levantaron gran cantidade de edificios nos que predominaba a funcionalidade e o carácter práctico sobre a decoración. Pero isto non implica a ausencia de estética senón unha diferente percepción dela. Buscaban a beleza na combinación harmónica dos elementos construtivos TIPOLOXÍAS DA ARQUITECTURA ROMANA

Carácter práctico

Construcións romanas

- Adaptadas a un esquema prefixado segundo a función - Situadas nun lugar determinado dentro do esquema urbano (base do urbanismo moderno)

AS TERMAS A severidade da tipoloxía viña imposta polo rito de hixiene

- Apodyterium (vestiario) - Baños de aire (de frío a quente) - Caldarium (baño de auga quete) - Tepidarium (baño de auga morna) - Frigidarium (baño de auga fría) - Natatio (piscina descuberta) - Sudatorium (sauna) - Palestra (ximnasio) - Hypocastum (calefacción)

Termas de Caracalla (212 – 216 d.C)

Ruínas das Termas. Gravado de Piranesi (XVIII)

Comparación con outros edificios termais de Roma

Termas segundo Palladio

OS TEATROS, OS ANFITEATROS E OS CIRCOS

Política de romanización

Teatros Anfiteatros Circos

Homoxeneización da arquitectura (tiña características similares en todo o Imperio)

FUNCIÓN COMÚN

Servir ó ocio do cidadán por medio do espectáculo CIRCO

TEATRO Representación de obras teatrais

ANFITEATRO

Carreiras de cabalos ou de cuádrigas

Acolle espectáculos e Xogos (loitas de gladiadores, de animais, naumaquias...)

TEATROS -

(Servían para a representación de obras teatrais)

Características principais: a) deriva do teatro grego (aínda que os romanos normalmente non aproveitan as ladeiras das montañas como facían os gregos) b) carácter perecedoiro (en madeira) – carácter permanente (pedra) c) Segundo Vitruvio constaban das seguintes partes:

Teatro de Mérida (16 -15 a. C)

ANFITEATROS FUNCIÓN

Numera Combates entre gladiadores

Edificio público da cidade romana para satisfacer o tempo de ocio dos cidadáns Realización de espectáculos e xogos

Venationes Combates con animais

- Características principais da tipoloxía: a) Todos eles compóñense de elipses concéntricas VS os teatros Anfiteatro de Nimes

Naumachiae Combates navais

b) Partes do anfiteatro: Maenianum Summum

Maenianum secundum Podio

Maenianum primum

Vomitoria

Postes para o velarium

Praecictiones

Fossa bestiaria Area ou coso

O Anfiteatro flaviano ou Coliseo (70 -72 d. C / 80 d. C)

Anfiteatro de Urbisaglia

Plaza del Mercado de Lucca

Anfiteatro de Nimes

OS TEMPLOS Os romanos eran politeístas e nas súas cidades ocupaban un papel fundamental os templos O templo é a morada do deus e so os sacerdotes, que administraban todo o relacionado cos ritos e deuses, poderían acceder o seu interior. As cerimonias relixiosas realizábanse no exterior

- Características principais da tipoloxía:

O templo romano é froito dunha mestura entre a tradición grega e a herdanza etrusca

•

Normalmente presentan planta rectangular pero hainos de planta circular e cubertos por unha cúpula

b) Levántanse sobre un podio e para acceder hai que facelo por unha escalinata ( ≈ Etruria)

escalinata

c) A cella desenrolábase en sentido lonxitudinal

d) Non adoitaban estar rodeados de columnas. Unicamente se construía un pórtico columnado e no resto do edificio a columnata uníase o muro de peche da cella (semicolumnas) ≈ > carácter práctico (gañaban espazo no interior)

e) Cuberta interior de madeira (arquitrabada) e no exterior tellado a dúas augas.

f) Se clasifican (como os gregos) segundo:

- A colocación das columnas na fachada (in antis, próstilo, anfipróstilo...) -O número de columnas na fachada (tetrástilo, octástilo...)

g) Utilízanse ordes clásicas (Grecia) e as súas variacións de creación Romana (ordes toscana é composta)

h) Austeridade na decoración exterior (≈ carácter práctico dos romanos) (si que gravaban a data de construción e o nome de quen corría cos gastos)

Templo de Vic

Maison Carrée (16 a. C)

O Panteón de Agripa (Roma) 125 – 128 d.C

Panteón transformado en época medieval en Igrexa de Santa María dos Mártires

Gravado de Piranesi (XVIII)

OS ACUEDUTOS Aquae ductus (condución de auga) = permite transportar a auga dende un lugar no que está accesible na natureza ata un punto de consumo distante Proximidades dun río Asentamento humano

Necesidade de auga

Pozos Acuedutos

Specus (canais) Partes dun acueduto

Castella aquarum ( depositos para regular o caudal e decantar os sólidos) Arquerías (para salvar grandes desniveis)

Acueduto de Segovia

Acueduto de Segovia

AS CASAS ROMANA Domus TIPOS

Insulae (cenacula) Villae

Suburbanae Rusticae

DOMUS Vivendas señoriais romanas domicilio dos personaxes importantes da cidade

Domus cun so patio

Domus. Atrium

Domus. Peristylum

Domus. Triclinium

Insulae (cenacula)

Insulae (cenacula)

Villae rusticae

Villae Suburbanae

ARCOS DE TRIUNFO

Obxectivos romanos trala conquista dun pobo

Romanizar Introducir os habitantes no mundo romano política social e culturalmente

- Edificios de ocio (anfiteatros, circos, teatros...) - Termas - Templos de culto - Obras públicas (acuedutos, alcantarillado...) Conmemora accións bélicas

- Monumentos conmemorativos (Arcos de Triunfo e Columnas conmemorativas)

Arco de triunfo de un vano

Arco de Tito

Intradorso do arco (apoteose de Tito)

Relevo do lado sur

Relevo do lado norte

Gravado de Piranesi

Arco de triunfo de tres vanos

Arco de Constantino

Columna Trajana