Pashto As A 2nd Language G-10

‫ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ‬ ‫ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ‬ ‫ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ‬

‫ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﭘﻮﺭﯤ ﺍ‪‬ﻩ ﻟﺮﻱ‪ .‬ﭘﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﮐﯥ ﻳﯥ ﺍﺧﻴﺴﺘﻨﻪ ﺍﻭ ﺧﺮ‪‬ﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﮐﻠﮑﻪ ﻣﻨﻊ‬ ‫ﺩﻩ‪ .‬ﻟﻪ ﺳﺮ ﻏ‪‬ﻭﻭﻧﮑﻮ ﺳﺮﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﭼﻠﻨﺪ ﮐﯧ‪‬ﻱ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻒ‬

‫ﺩ ﭼﺎﭖ ﮐﺎﻝ‪ ١٣٨٦ :‬ﻟﻤﺮﻳﺰ‬

‫ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ‬ ‫ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ‬ ‫ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ‬

‫ﺩ ﭼﺎﭖ ﮐﺎﻝ‪ ١٣٨٦ :‬ﻟﻤﺮﻳﺰ‬

‫ﺝ‬

‫ﻟــ‪７‬ﻟــﻴﮏ‬ ‫ﻣﺦ‬

‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬

‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺦ‬

‫ﺣﻤﺪ‬

‫‪١‬‬

‫ﺣﻀﺮﺕ ﺳﻌﺪ ﺑﻦ ﺍﺑﻰ ﻭﻗﺎﺹ‬

‫ﻧﻌﺖ‬

‫‪٢‬‬

‫ﻫﻤﺪﺭﺩ ﻱ‬

‫‪٣١‬‬

‫ﺍﺣﻤﺪ ﺷﺎﻩ ﺑﺎﺑﺎ‬

‫‪٣‬‬

‫ﻣﺬﮐﺮ ﺍﻭ ﻣﺆﻧﺚ‬

‫‪٣٢‬‬

‫ﺩ ﺳﻮﻟﯥ ﺗﺮﺍﻧﻪ‬

‫‪٥‬‬

‫ﭼﯥ ‪‬ﻞ ﺧﻮﺭﻭﻝ ﺑﺨ‪‬ﻞ ‪٣٤ ....‬‬

‫ﺍﻣﻼﻳﻲ ﻻﺭ‪‬ﻮﻭﻧﯥ‬

‫‪٧‬‬

‫ﺩ ﻭﺧﺖ ﺍﺭﺯ‪‬ﺖ‬

‫‪٣٥‬‬

‫ﺗﺮﺍﻧﻪ‬

‫‪١٢‬‬

‫ﻣﻔﺮﺩ ﺍﻭ ﺟﻤﻊ‬

‫‪٣٧‬‬

‫ﻗﻮﻱ ﺍﻭ ﺿﻌﻴﻒ‬

‫‪١٣‬‬

‫ﻭﻃﻦ ﻭﺍﻳﻲ‬

‫‪٤٣‬‬

‫ﺩﺍﻭ‪‬ﮑﻮ ﺍﺭﺯﺍﻧﻲ‬

‫‪١٦‬‬

‫ﺩ ﺣﻀﺮﺕ ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮﻱ‪ y‬ﻟﻪ‪٤٥...‬‬

‫ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺑﺎﺑﺎ‬

‫‪١٨‬‬

‫ﺗﺎﺗﻪ ﺭﺍﺷﻤﻪ ﺯ‪‬ﻰ‪...‬‬

‫‪٤٦‬‬

‫ﺩ ﺯﻭﻯ ﺭﻭﺯﻧﻪ‬

‫‪٤٧‬‬

‫ﺣﮑﺎﻳﺖ‬

‫‪٢٢‬‬

‫ﻳﻮ ‪‬ﻨ‪‬ﻠﻲ ﺳ‪‬ﻯ‬

‫‪٤٨‬‬

‫ﭘ‪‬ﺘﻮ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ‬

‫‪٢٣‬‬

‫ﺣﻘﺎﻳﻖ‬

‫‪٥٠‬‬

‫ﺍﺧﻼﺹ‬

‫‪٢٧‬‬

‫ﺩ ﺑﺪ ﻧﻴﺘ‪ ‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬

‫‪٥٢‬‬

‫ﺩ ﻧﻮﻡ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬

‫‪٥٥‬‬

‫ﺩ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺑﺎﺑﺎ ﺩ ﮐﻼﻡ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪٢٠‬‬

‫ﻫـ‬

‫‪y‬‬

‫‪٢٩‬‬

‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺦ‬

‫ﺳﺮﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺦ‬

‫ﺩ ﻧﻮﻡ ﻟﻔﻈﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬

‫‪٥٧‬‬

‫ﺣﮑﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮﯤ‬

‫‪٧٩‬‬

‫ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎﻝ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻓﻐﺎﻥ ‪٦٠‬‬

‫ﻃﻤﻊ‬

‫‪٨١‬‬

‫‪٦٤‬‬

‫ﻟﻨ‪‬‬

‫‪٨٣‬‬

‫ﭘﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﮐﯥ ﺩ ﮐﺎﺭ ﺍﺭﺯ‪‬ﺖ ‪٦٦‬‬

‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﻨ‪‬‬

‫‪٨٤‬‬

‫ﺩ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﮐﺮﻡ ﻧﺼﻴﺤﺖ ‪٦٨‬‬

‫ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻟﻨ‪‬‬

‫‪٨٥‬‬

‫ﺩ ﺣﺞ ﻗﯧﻤﺖ‬

‫‪٦٩‬‬

‫ﻣﺴﻠﻢ ﺗﻪ ﺧﻄﺎﺏ‬

‫‪٨٦‬‬

‫ﺭ‪‬ﺘﻴﺎ ﻭﻳﻞ‬

‫‪٧٠‬‬

‫ﻟﻴﮏ ﻧ‪‬ﯥ‬

‫‪٨٨‬‬

‫ﺩﻧﺎﭘﻮﻫ‪ ‬ﺭﻧ‪‬‬

‫‪٧٣‬‬

‫ﻟ‪ ‬ﻭﻳﻞ ‪‬ﯦﺮ ﮐﺎﺭ ﮐﻮﻝ‬

‫‪٩١‬‬

‫ﻣﺮﺳﺘﻪ‬

‫‪٧٤‬‬

‫ﺩ ﮊﻭﻧﺪ ﭼﺎﭘﯧرﻳﺎﻝ‬

‫‪٩٢‬‬

‫ﺩ ﻋﻠﻤﺎﻭﻭ ﻓﻀﻴﻠﺖ‬

‫‪٧٧‬‬

‫ﺑﺸﺮﻱ ﺣﻘﻮﻧﻪ‬

‫‪٩٣‬‬

‫ﻧﻪ ﺑﺪﻟﯧﺪﻭﻧﮑﻲ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ‬

‫‪٧٨‬‬

‫ﻣﺨﺪﺭﻩ ﺗﻮﮐﻲ‬

‫‪٩٥‬‬

‫ﻋﻠﻢ‬

‫‪r‬‬

‫ﻭ‬

‫د ﻧﺸـﻪ ﻳﻲ ﺗﻮﮐﻮ ﭘﺮﺿﺪ ﻣﺒﺎرزې وزارت‬

‫ﻣﺨﺪره ﺗﻮﮐﻲ ﺳﺘﺎﺳ‪ ３‬ﮐﻮرﻧ‪ ９‬او‬ ‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺗﻪ ﺿﺮر رﺳﻮي‪.‬‬

‫ﻧﺸﻪ ﺗﺎﺳ‪ ３‬د ﻫﻤﺰوﻟﻮ ﻟﻪ ﺳﻴﺎﻟ‪＇ ９‬ﺨﻪ ﻏﻮر‪＄‬ﻮي او‬

‫ﻛﻮرﻧ‪ ９‬ﻣﻮ ﻟﻪ ﺑﺪ ﻣﺮﻏ‪ ９‬ﺳﺮه ﻣﺦ ﻛﻮي‪＄ ،‬ﺎن ﺗﺮې وﺳﺎﺗﺊ !‬

‫ﻟﻪ ﻧﺸﻮ ﺳﺮه ﻣﺮ‪－‬ﻮﻧ‪ ３‬ﻧﺎروﻏ‪ ９‬ﻣﻠ‪／‬ﺮې دي ﻟﻜﻪ ‪ :‬اﻳ‪６‬ز‪،‬‬ ‫زﻳ‪７‬ى او داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪.‬‬

‫ﺩ ﺳﻮﻟﯥ ﺗﺮﺍﻧﻪ‬ ‫ﺑﻴﺮغ د ﺳﻮﻟ‪ ３‬ﻣـﻮ ﭘﻪ ﻻس ﻛ‪ ３‬د زړه ﺳﺮ دى‬

‫ﺳﻮﻟـــــــــــﻪ ﻏﻮاؤو‬

‫ﺟ‪／‬ﺆه دې ورﻛﻪ ﺷﻲ ﺟ‪／‬ﺆه ﻛ‪ ３‬ډ‪４‬ﺮﺧﻄﺮدى‬

‫ﺳﻮﻟـــــــــــﻪ ﻏﻮاؤو‬ ‫‪%%%‬‬

‫ﻣـــﻮﻧﺈه د ﺳﻮﻟ‪ ３‬ﭘﺮ＊ﺘ‪ ３‬ﻳـــــﻮ‬

‫‪－‬ﺮان وﻃﻨــــــــــــــــﻪ‬

‫ﺳﭙﻴﻨ‪ ３‬ﻛﻮﺗﺮې ＊ﺎﻳﺴﺘ‪ ３‬ﻳــﻮ‬

‫‪－‬ﺮان وﻃﻨــــــــــــــــﻪ‬

‫ﺟﻮؤې د ﺳﺮو ‪－‬ﻠﻮدﺳﺘ‪ ３‬ﻳــﻮ‬

‫‪－‬ﺮان وﻃﻨــــــــــــــــﻪ‬

‫دﻏﻪ اّواز ﻣﻮﭘﻮرﺗﻪ ﻛﺆى ﻟﺮاو ﺑــﺮدى‬

‫ﺳـﻮﻟــــﻪ ﻏـــــﻮاؤو‬ ‫‪%%%‬‬

‫ﻫــﺮ ＇ﻮك د ﺳﻮﻟ‪ ３‬ﻃﺮﻓـﺪار دى‬

‫ﺟﻨ‪ ，‬دې ﻧﻪ وي‬

‫ﺳﻮﻟﻪ د ﺳﺮو‪－‬ﻠــﻮ‪－‬ﻠـــﺰاردى‬

‫ﺟﻨ‪ ，‬دې ﻧﻪ وي‬

‫ﺟــﻮؤد ﺑﻠﺒﻠﻮ ﭘـﺮې ﭼﻐﺎردى‬

‫ﺟﻨ‪ ，‬دې ﻧﻪ وي‬

‫دﺟﻨ‪ ，‬ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ！ﻮل ﻋﺎﻟﻢ زﻳﺮوزﺑﺮ دى‬

‫ﺳــــﻮﻟـــﻪ ﻏــــﻮاؤو‬ ‫‪%%%‬‬

‫ﭼ‪ ３‬وراﻧﻮي ودان ﻛــــﻮروﻧﻪ‬

‫ﻛﻮر ﻳ‪ ３‬وران ﺷــﻪ‬

‫ﭼ‪ ３‬ﺑـﻠـﻮي د ﺟـﻨ‪ ，‬اوروﻧـــﻪ‬

‫ﻛــﻮرﻳ‪ ３‬وران ﺷــﻪ‬

‫ﭼ‪ ３‬راوﻟﻲ ﻣــﻮﻧﺈ ﺗﻪ ﻏـﻤﻮﻧــﻪ‬

‫ﻛـــﻮرﻳ‪ ３‬وران ﺷـﻪ‬

‫ﺳﻮﻟـــــﻪ ﻛ‪ ３‬اﻣﻦ ﭘﻪ ﺟ‪／‬ﺆه ﻛ‪３‬واؤه ﺷــﺮدى‬

‫ﺳـــﻮﻟـــــﻪ ﻏــــﻮاؤو‬ ‫‪%%%‬‬

‫‪٥‬‬

‫ﺣـﻤـﺪ‬ ‫ﭘﻪ ﻧﺎﻣــﻪ دﻫﻐــــﻪ ﺧﺪاى ﻣ‪ ３‬داﺑﻴﺎن دى‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻳﻮ ﻧﻮم ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ﮐ‪ ３‬ﺳﺒﺤﺎن دى‬

‫ﻫﻢ ﺑﺎدﺷـــﺎه دى دﺟﻤﻠﻪ وو ﺑــﺎدﺷﺎﻫﺎﻧﻮ‬ ‫ﻫﻢ دﻫــــﺮ ﻳﻮه ﺳﻠــﻄﺎن ﭘﻪ ﺳﺮ ﺳﻠــﻄﺎن دى‬

‫ﭘﻪ ﺳﺠﻮد ﻳ‪＄ ３‬ﻤﮑـــ‪ ３‬ﺳﺮ دى ﻟ‪／‬ﻮﻟﻰ‬

‫ﻫﻢ ﻳــ‪＄ ３‬ــﻮړﻧﺪ ﭘﻪ رﮐــﻮع ﺳــﺮه اﺳـﻤﺎن دى‬

‫ﻫـــــــــــــﺮه وﻧـــﻪ ﭘـــﻪ ﻗـــﻴـــﺎم ورﺗـــﻪ وﻻړه‬

‫ﻫــــــــــﺮ ‪－‬ــــﻴﺎه ﻳـ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﺴﺒﻴـــﺢ ﺳـــــﺮه زﺑــــﺎن دى‬

‫ﻫﻤﻪ واؤه ﭘﻪ ﺗﺴــﺒﻴـﺢ دده ﻣﺸﻐﻮل دي‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻠﻚ دى ﻛﻪ ﭘﻴﺮى دى ﻛـﻪ اﻧﺴﺎن دى‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ درﻳﺎب ﻛ‪ ３‬ﺣــﻤﺪ واﻳــﻲ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺎرﻏﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﭼــﻤﻦ ﻛ‪ ３‬ﺛﻨﺎﺧـﻮان دى‬ ‫ﻣـــﻨــﺰه دى ﻟﻪ ﺟــﻤﻠﻪ ووﺟﻬـﺘـﻮﻧﻮ‬ ‫او ﺑـﻴﺎ ﻫﺮ ﺟــﻬـﺖ ﭘﻪ ده ﺑﺎﻧـﺪې ودان دى‬ ‫ﻟـــﻪ زر‪－‬ــــﻮﻧﻮ ‪請‬ـــﻔﺘﻮﻧﻮ راﺷــــﻪ ‪－‬ـــــﻮره‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﮐ‪７‬ى ﻧﻴﻢ ‪請‬ﻔﺖ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣ ٰﻤﻦ دى‬

‫)ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣ ٰﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﺣﻤﺪ‬

‫د ﺧﺪاى‬

‫ﻣﻌﺮﻓﺖ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎن‬ ‫ﻋﻴﺎن‬ ‫ﻣﻨﺰه‬

‫‪Y‬‬

‫ﺻﻔﺖ او ﺳﺘﺎﻳﻨﻪ‬

‫ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪﻧﻪ‬ ‫＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻮت‬ ‫＊ﮑﺎره‬ ‫ﭘﺎک‬

‫‪١‬‬

‫ﻧﻌﺖ‬

‫رب اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ دې رﺣـــﻤﺔً ﻟـــﻠﻌﻠﻤـــﻴﻦ ‪－‬ـــ‪２‬ـــﮕﻲ‬

‫ﻧﻪ ﻟـــﺮې ﺛﺎﻧﻲ ﭼ‪ ３‬دې ﺧــــــــــــﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬ ‫أ‪４‬ﺮ ﺧﻠﻚ دې وا‪４‬ﺴﺘﻞ ﺗﻴﺎروﻧﻪ د ر‪１‬ﺎ ﻟﻮرﺗﻪ‬

‫ﺳﺘﺎﻻس ﻛ‪ ３‬ر‪１‬ﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﻮر اﻟــــﻴﻘﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬ ‫ﺗﻪ ﭘﻪ ﻣﻮﻣﻨـﺎﻧﻮﻣﻬﺮﺑــــــﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻫــــﺮﭼـــﺎ ﻧـــﻪ وې‬ ‫ْوف رﺣﻴــﻢ ارﺣﻢ اﻟﺮﺣﻤﻴـــــﻦ ‪－‬ــــ‪２‬ﻲ‬ ‫‪＄‬ﻜﻪ دې ر‬ ‫ﺳﺘﺎ ﺧﻠﻖ ﻋﻈﻴﻢ ﺧﻮ ﭘﻪ ﻗﺮاّن ﻛ‪ ３‬ﺧﺪاى ﺳﺘﺎﻳﻠﻰ دى‬ ‫ﻧـﻮر ﺧﻠﻖ ﻻ＇ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺸﺮﻛﺎن دې ﻫﻢ اﻣﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬ ‫أ‪４‬ﺮدې ﻟﻪ دوزﺧﻪ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻮﻟﻲ دﺟـــﻨــــﺖ ﻟــــﻮرﺗــﻪ‬

‫＊ﺎﻳﻲ درﺳﺮه ﭼ‪ ３‬دې ﺷﻔﻴﻊ اﻟﻤـﺬﻧــــﺒـــﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻮﻣﻦ ﭘﺮ ﺑﻌﺚ ﺑﻌﺪ اﻟﻤﻮت ﺑــﺎﻧـــﺪې ﻣﻮﻣﻦ ﻛﺆﻟــﻮ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﺮي ﻣﻮﻣﻨﺎن اّب ﺣﻴﺎت داﺳـﻼم دﻳﻦ ‪－‬ــــ‪２‬ﻲ‬ ‫ﻏﻴﺐ ﺗﻪ دې ﻧــــــﻈﺮ ﻣـــﺘﻮﺟﻪ دﻣـــﻮﻣﻨـــﺎﻧﻮ ﻛـــﺆ‬ ‫‪＄‬ﻜﻪ ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺤﻲ او ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻴﻦ ‪２－‬ــــﻲ‬

‫دې دﻧﻴﺎ ﻧﻪ ＊ﻪ ﺑﻠﻪ دﻧﻴﺎ‪＄‬ﺎﻧﺘﻪ ﻣﻮﻣﻦ ﻟــــــــــﺮي‬ ‫ْﻮﻣﻦ ﻫﺮ＇ﻪ ﻟﺮي ﻛﻠﻪ ‪＄‬ﺎن ﻣﺴﻜﻴﻦ ‪２－‬ﻲ‬ ‫ﻫﻠﺘﻪ ﻣ‬ ‫ﺑﺎرد دﻧﻴﺎ ﻫﺮ＇ﻮﻣﺮه ﻛﻪ ﺳﭙﻚ وي ＇ﻪ ﭘﺮوا ﻟﺮي‬ ‫ﺗﻠﻪ دﻋﻤﻞ ﻳ‪ ３‬ﻛﻪ درﻧﻪ وي ‪＄‬ﺎن ﺳـــﻨ‪／‬ﻴﻦ ‪－‬ــ‪２‬ﻲ‬ ‫ﺳﺘﺎﻣﻴﻨﻪ ﻣ‪ ３‬ﺑﺲ ده ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬ﺎن ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬ﺧﺪاى ﺗﻪ وؤم‬

‫ﺳﺘﺎ رﺿﺎ" اﻟﻔﺖ" رﺿﺎ د رب اﻟﻌــﺎﻟﻤﻴﻦ ‪－‬ـ‪２‬ﻲ‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫·‬ ‫·‬ ‫·‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﻧﻌﺖ د زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﻟﻪ ﺳﻮﻳ‪ ３‬ﺳﺮه ﺳﻢ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې دﻧﻌﺖ ‪－‬ﺮان ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺳﺮه ﭘﺮ ﺗﺨﺘﻪ وﻟﻴﮑﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﮑﺮارﮐ‪７‬ي‬ ‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧﻌﺖ ﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٢‬‬

‫)‪－‬ﻞ ﭘﺎﭼﺎ اﻟﻔﺖ(‬

‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ‬ ‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑـﺎ ﭘـﻪ اﺻـﻞ ﺳـﺪوزى او دﻣﺤﻤـﺪ زﻣـﺎن ﺧـﺎن زوى و‪ ،‬ﭼـ‪３‬‬ ‫ﭘﻪ"‪"١١٣٥‬ﻫــ ﻕ ﻛﺎل ﮐ‪ ３‬ز‪４８４‬ﺪﻟﻰ و‪.‬‬ ‫ﭘــﻼر ﻳــ‪ ３‬دﻫــﺮات ﻣــﺸﺮ و‪ ،‬او ﭘــﺮ ﭘــ‪＋‬ﺘﻮﻧﻮاﻟﻲ ﻳــ‪ ３‬د ﺧﭙــﻞ زوى ﭘﺎﻟﻨــﻪ‬ ‫وﻛﺆه اوﻧﻨ‪／‬ﻴﺎﻟﻰ ﻳ‪ ３‬وروزه‪.‬‬

‫اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ د ﻧﺎدراﻓــﺸﺎر ﭘــﻪ ﻋــﺴﻜﺮو ﮐــ‪ ３‬دﭘ‪＋‬ﺘﻨــﻮ ﻳــﻮ ﺗﻮرﻳــﺎﻟﻰ‬ ‫ﻣــــﺸﺮ و‪ .‬د ﻧﺎدراﻓــــﺸﺎر ﺗﺮﻣــــﺮګ وروﺳــــﺘﻪ ﭘــــﻪ )‪ (١١٦٠‬ﻫـــــ ق ﮐــــ‪３‬‬ ‫داﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن ﻣــﺸﺮان ﺳـﺮه ！ــﻮل ﺷـﻮل او دى ﻳـ‪ ３‬د"ﺷـﻴﺮ ﺳــﺮخ ﺑﺎﺑـﺎ" ﭘــﻪ‬ ‫زﻳﺎرت ﮐ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬دوه ﻣﻴﻠﻪ د ﮐﻨﺪﻫﺎر د ＊ـﺎر ﺟﻨـﻮﺑﻲ ﺧﻮاﺗـﻪ ﭘـﺮوت دى‪،‬‬ ‫ﭘﻪ ﭘﺎﭼﺎﻫﺔ و！ﺎﻛﻪ او ﺻﺎﺑﺮ ﺷﺎه ﻣﺠﺬوب ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ زﻳـﺎرت ﻛـ‪ ３‬داﺣﻤـﺪ‬ ‫ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﺮ ﺳــﺮ ﺟﻮﻏــﻪ )د ﻏﻨﻤــﻮ وږى( ورﮐ‪５＋‬ــ‪＋‬ﻮده‪ .‬اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ‬ ‫ﺧﻮراﻧ‪５‬ﻚ ﺧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺸﻔﻖ او ﻧﻨ‪／‬ﻴـﺎﻟﻰ و‪.‬دﺧﭙـﻞ اوﻻد او دﺑـﻞ ﭼـﺎ ﻓـﺮق ﻳـ‪３‬‬ ‫ﻧﻪ ﻛﺎوه‪ .‬ﭘﺮ ﺑ‪ ３‬وزﻟﻮ أ‪４‬ﺮ ﻣﻬﺮﺑﺎن و‪.‬‬ ‫ْﺳـﺲ و ﭼـ‪３‬‬ ‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻛ‪ ３‬داﻓﻐﺎﻧـﺎﻧﻮ دﺳـﻠﻄﻨﺖ ﻣﻮ‬ ‫ﭘﻪ ﻟﺈو ﻛﻠﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬داﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ！ـﻮل ﺣـﺪود ﭘـﻪ ﺳﻴﺎﺳـﻲ ﻧﻘـﺸﻪ ﻛـ‪３‬‬

‫‪٣‬‬

‫داﺧ ـﻞ ﻛــﺆل‪ ،‬ﻧﻨ‪／‬ﻴــﺎﻟﻲ اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ دﺧﭙﻠــ‪ ３‬ﺧــﺎورې دﭘﺮاﺧــﻮاﻟﻲ‬ ‫ﻟﭙـﺎره ﻫﻨﺪوﺳـﺘﺎن‪ ،‬ﺧﺮاﺳـﺎن او‪＄‬ﻴﻨـ‪ ３‬ﻧـﻮرې ﺳـﻴﻤ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ واﮐﻤﻨـ‪９‬‬ ‫ﮐــ‪ ３‬ﺷــﺎﻣﻠ‪ ３‬ﮐــ‪７‬ې او ﭘــﻪ دې ﺑﺮﺧــﻪ ﮐــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬زﻳــﺎت ﺑﺮﻳﺎﻟﻴﺘﻮﺑﻮﻧــﻪ ﺗﺮﻻﺳــﻪ ﮐــ‪７‬ل‪.‬‬ ‫‪r‬‬ ‫دﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤـﺪ ﺧﺮﻗـﻪ ﻣﺒﺎرﻛـﻪ ﻫـﻢ اﺣﻤـﺪ ﺷـﺎه ﺑﺎﺑـﺎ ﻟـﻪ ﺑﺨـﺎرا ＇ﺨـﻪ ﮐﻨـﺪﻫﺎر ﺗـﻪ‬ ‫راوړې ده‪ .‬ﭘـﻪ اﻳـﺮان ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬د ﻧﺎدراﻓــﺸﺎر اوﻻد ﭘـﺮ ﭘﺎﭼـﺎﻫ‪ ９‬ﭘﺮ‪４‬ـ‪＋‬ﻮد‪.‬اﺣﻤـﺪ ﺷــﺎه‬ ‫ﺑﺎﺑﺎ د！ﻮل ﻣﻠﺖ دﭘﻼر ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى ‪２－‬ﻞ ﻛ‪５‬ﺪه‪ .‬او د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻳﻮ داﺳـ‪ ３‬ﭘﺎﭼـﺎ و ﭼـ‪３‬‬ ‫داﻓﻐﺎﻧﺎﻧﻮ ﻫﻤﺖ ﻳ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬ﻧﺆة ﺗﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ ﻛﺆ‪.‬‬ ‫اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ ﻟــﻪ ﺷﭙﺈوﻳــﺸﺘﻮ ﮐــﺎﻟﻮ ﭘﺎﭼﺎﻫــﺔ وروﺳــﺘﻪ ﭘــﻪ )‪ ١١٨٦‬ﻫـــ ق ( ﮐــﺎل‬ ‫وﻓﺎت ﺷﻮ او ﺧﭙﻞ ﻧﻮم ﻳ‪ ３‬داﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﭘﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ زرﻳﻦ ﺧﻂ ﭘﺮ‪＋４‬ﻮد‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ـﻮوﻧﮑﻰ دې ﻟـﻪ ＇ـﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑـﻮ ＇ﺨـﻪ وﻏـﻮاړي ﭼـ‪ ３‬د اﺣﻤـﺪ ﺷـﺎه ﺑﺎﺑـﺎ ﭘـﻪ اړه ﺧﭙـﻞ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻧﻮرو ﺗﻪ وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﮐﺘــﺎﺑﭽﻮ ﮐــ‪ ３‬د اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﻪ اړه ＇ــﻮ ﮐﺮ＊ــ‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟــﻪ‬

‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪ v‬ﮐﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬اﺣﻤــﺪ ﺷــﺎه ﺑﺎﺑــﺎ دﻣــﺸﻬﺪ ＊ــﺎر ﻟــﻪ ﺷــﺎه رخ ﻣﻴــﺮزا ＇ﺨــﻪ وﻧﻴــﻮ د ﺧﭙﻠــ‪３‬‬ ‫ﻣ‪７５‬اﻧ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ اﺣـﺴﺎن وﮐـ‪ ７‬او د ﭘـﺎﭼﻬ‪ ９‬ﺗـﺎج او ﺗﺨـﺖ ﻳـ‪ ３‬ﺑﻴﺮﺗـﻪ‬ ‫ﺷﺎه رخ ﻣﻴﺮزا ﺗﻪ وﺳﭙﺎره‪.‬‬

‫‪٤‬‬

‫ﺳﻮﻟــﻪ د ﻟــﻤـﺮ ﻏـــﻮﻧــﺪې ﺗﻮده ده‬

‫ﺗـــﻞ دې اوﺳــــﻲ‬

‫ﺳﻮﻟـــﻪ د ﺷـﺎﺗــﻮ ﻧـﻪ ﺧـــﻮإه ده‬

‫ﺗــــــﻞ دې اوﺳـــﻲ‬

‫ﺳﻮﻟــــــﻪ د ژوﻧـــﺪ د ﺳﺎز ﻧـﻐﻤﻪ ده‬

‫ﺗـــــﻞ دې اوﺳــــﻲ‬

‫ﺳﻮﻟﻪ زﻣﻮﻧﺈ د ﻧـﻮي ژوﻧــﺪ د ﺷﭙ‪ ３‬ﺳﺤﺮدى‬

‫ﺳـــﻮﻟــــﻪ ﻏــــﻮاؤو‬ ‫)ﻧﺼﺮاﷲ ﺣﺎﻓﻆ(‬

‫‪＊ v‬ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺳﻮﻟ‪ ３‬د ‪ ３＂－‬او ارز＊ﺖ ﭘﻪ اړه ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫اﻣﻦ‬ ‫ﺗﻞ‬ ‫ودان‬ ‫ﺟ‪７／‬ه‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬

‫اﻣﻨﻴﺖ او آراﻣﻲ‬ ‫ﻫﻤ‪５‬ﺸﻪ‬ ‫آﺑﺎد‬ ‫ﺟﻨ‪，‬‬ ‫ﻣﺨﻠﻮق‬

‫·‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﺗﺮاﻧ‪ ３‬د ﺑﻴﺘﻮﻧﻮ ＇ﭙ‪ ３‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ وﺷﻤ‪５‬ﺮي‪.‬‬

‫‪ v‬زده ﮐـﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﮐﺘــﺎﺑﭽﻮ ﮐــ‪ ３‬د ﺳـﻮﻟ‪ ３‬د ارز＊ــﺖ ﭘــﻪ اړه ＇ــﻮ ﮐﺮ＊ــ‪３‬‬ ‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٦‬‬

‫اﻣﻼﻳﻲ ﻻر＊ﻮوﻧ‪３‬‬ ‫اﻣــﻼ ﭘــﻪ ﻟﻐــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﻣﻬﻠــﺖ ورﻛﻮﻟــﻮ او أﻛﻮﻟــﻮ ﺗــﻪ واﻳــﻲ او ﭘــﻪ ادﺑــﻲ‬ ‫اﺻﻄﻼح ﺧﭙﻠ‪ ３‬ﺧﺒﺮې ﻳﺎدﺑﻞ ﭼﺎ ﺧﺒﺮې ﭘﻪ ﺻﺤﻴﺢ أول ﻟﻴﻜﻠـﻮ ﺗـﻪ اﻣـﻼ‬ ‫واﻳﻲ‪ .‬دﻟﻴﮑﻠﻮ ﭘﻪ وﺧﺖ ﮐ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﻻﻧﺪې ！ﮑﻲ ﭘﻪ ﭘﺎم ﮐ‪ ３‬وﻧﻴﻮل ﺷﻲ‪.‬‬ ‫‪＇ .١‬ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻟﻴﻜﺊ ﺑﺎﻳﺪ دﺻﺤﻴﺢ وﻳﻠﻮ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬وﻟﻴﻜﺊ اوﭘﻪ ﻏﻠﻄـﻮ‬ ‫وﻳﻠــﻮ ﭘــﺴ‪ ３‬وﻻؤﻧ ـﻪ ﺷ ـﺊ‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫــﺮه ژﺑــﻪ ﻛــ‪ ３‬دﻋــﻮاﻣﻲ او ادﺑــﻲ ژﺑــﻮ‬ ‫ﺗﺮﻣﻨ‪ ＃‬ﻳﻮ ＇ﻪ ﺗﻮﭘﻴﺮ ﺷﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﻟﻜﻪ ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑﻪ ﻛ‪５＇) ３‬ﮑﻰ( واﻳﻲ او )＇ﻪ ﻳ‪ ３‬ﮐﻮې( ﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬ ‫‪ .٢‬دوې ﺑ‪５‬ﻠ‪ ３‬ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳـﻮه ﻟـﻪ ﺑﻠـ‪ ３‬ﺳـﺮه وﻧـﻪ ﻧ‪＋‬ﻠـﻮو‬ ‫ﻟﻜﻪ ！ﻮل ﺳﺆي ﭼ‪ ３‬دا ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ دې أول وﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮ )！ﻮﻟﺴﺆي(‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﻛﻪ ﻟﻪ دووﻛﻠﻤﻮ ＇ﺨﻪ ﻳﻮه ﻛﻠﻤﻪ ﺟﻮؤه ﺷﻮې وي ﻟﻜﻪ )！ﻮﻟﻴﻤﺸﺮ( ﻧـﻮ‬ ‫ﭘﻪ ﻟﻴﻚ ﻛـــ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺑﻴﻠـــﻮل ＊ـــﻪ ﻧﻪ دي ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺷﺎن )ﺧﭙﻠﻮاك( دﻳـﻮې‬ ‫ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﻏﻮﻧﺪې ﻟﻴﻜﻮ او ) واك( ) ﻟﻪ( )ﺧﭙﻞ( ＇ﺨﻪ ﻧﻪ ﺑ‪５‬ﻠﻮو‪.‬‬ ‫د دﻏﻪ اﺳﺎس ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬د)ﺑﻴﻠﺘﺎﻧﻪ( ﻛﻠﻤﻪ دﺟﺪاﻳﺔ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎﻳـﺪ داﺳـ‪３‬‬ ‫وﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮ‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺑ‪５‬ﻞ ﺗﺎﻧﻪ‪.‬‬

‫‪٧‬‬

‫‪ .٤‬د اﻣﻼء ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛـ‪ ３‬داﻣﺮاﻋـﺎت ﻫـﻢ ﺿـﺮوري دى ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮه ﻛﻠﻤـﻪ‬ ‫ﻼ )ﭘﻮ＊ﺘﻨـــﻪ( دﺗﭙــﻮس ﭘــﻪ ﻣﻌﻨـــﺎ او‬ ‫دﺑﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺷــﺎن وﻧـــﻪ ﻟﻴﻜــﻮ ﻣــﺜ ً‬ ‫)ﭘ‪＋‬ﺘﻨﻪ( دﭘ‪＋‬ﺘﻮن ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﭼ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳﻮه ﻟﻪ ﺑﻠـ‪３‬‬ ‫ﺳﺮه ﻓﺮق وﻟﺮي‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ )‪－‬ﻮأ( او )‪－‬ﺄ( ﻳﻮﺷﺎن وﻧﻪ ﻟﻴﻜﻮ )ﻧﻮي(‬ ‫دﺟﺪﻳﺪ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ‪) ،‬ﻧﻪ وي( د)ﻧﺒﺎﺷﺪ( ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮق وﻟﺮي‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﭘﻪ ﻓﺎرﺳﻲ‪،‬ﻋﺮﺑﻲ او ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻟﻴﻚ ﻛ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬ﮐﻠﻤـ‪ ３‬ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬ ‫‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻧﻮرو ﻛﻠﻤﻮ ﺳﺮه ﻳـ‪ ３‬ﺗـﻮﭘﻴﺮ ﻧـﻪ ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي ﻟﻜـﻪ )ﺷـ‪５‬ﺮ‪ ،‬ﺷـﻴﺮ( ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮه‬ ‫ﻛﻠﻤﻪ دﺷﻴﺪو او ﺑﻠﻪ ﻳ‪ ３‬د زﻣﺮي ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ ده ﭼ‪ ３‬دﺟﻤﻠـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻣﺨـ‪ ３‬ﻳـ‪３‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻌﻠـﻮﻣ‪５‬ـ‪８‬ي ﻣ‪／‬ـﺮ ﭘـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻟﻴـﻚ ﻛـ‪ ３‬د د ﻏـﺴ‪ ３‬ﻛﻠﻤـﻮ ﺗـﻮﭘﻴﺮ ﭘـﻪ‬ ‫اّﺳـﺎﻧﺔ ﻛﻴــﺈي ‪＄‬ﻜـﻪ ﭘــﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛــ‪ ３‬دا"ې" ﻟـﻪ دې "ي" ﺳــﺮه ﺗـﻮﭘﻴﺮ ﻟــﺮي‬ ‫ﻟﮑﻪ "ﺗ‪５‬ﺮ" او "ﺗﻴﺮ" وﻟ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﻫـﻢ ﭘـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛـ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬ﮐﻠﻤـ‪ ３‬ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪３‬‬ ‫دﺟﻤﻠ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻣﻌﻨﺎ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ‪８４‬ي ﻟﻜﻪ "ﺧﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺧﻮﻟﻪ‪ ،‬ﭘﻪ دې ﻻﻧﺪې‬ ‫ﺟﻤﻠﻮﻛ‪:３‬‬ ‫ﺧﻮﻟﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺳﺮ وه‪،‬ﭘﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﺒﺮه ﻧﻪ در‪８４‬ي‪ ،‬ﺧﻮﻟﻪ ﻳ‪ ３‬وﻛﺆه‪.‬‬

‫‪٨‬‬

‫‪ -٦‬ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬د ﮐﻮﻟﻮ او ﻧﻪ ﮐﻮﻟﻮ "ﻧﻪ"ﻣﻪ" ﺗﻮري ﻟﻪ اﻓﻌـﺎﻟﻮ ＇ﺨـﻪ‬ ‫ﺑ‪５‬ﻞ ﻟﻴﻜﻞ ﮐ‪８５‬ي ﻟﻜﻪ "ﻧﻪ ‪＄‬ـﻲ‪ "،‬ﻧـﻪ ﻛـﻮي‪ "،‬ﻧـﻪ وﻳﻨـﻲ‪ "،‬ﻣـﻪ واﻳـﻪ‪"،‬‬ ‫ﻣﻪ ﻛﻮه"‪ ،‬ﻣﻪ ‪＄‬ﻪ" ‪،‬ﻣﻪ ﻏﻮاؤه"‪.‬‬ ‫‪ -٧‬ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﺗﻮري‪ :‬ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮﻛ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﺗﻮري ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻓﺎرﺳـﻲ او‬ ‫ﻋﺮﺑــﻲ ﻛــ‪ ３‬ﻧــﺸﺘﻪ ددﻏــﻮ ﺗــﻮرو ‪＄‬ــﺎى ﭘ‪５‬ﮋﻧــﺪل ﭘــﻪ ﭘ‪＋‬ﺘــﻮ اﻣــﻼ ﻛــ‪ ３‬ډ‪ ４‬ـﺮ‬ ‫ارز＊ﺖ ﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﻫﻐﻪ دادي‪:‬‬ ‫ښ‪ - :‬داﺗــﻮرى ‪＄‬ﻴﻨ ـ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧــﻪ"خ" ﺗــﻪ ﻧــ‪８‬دې اداﻛــﻮي او ‪＄‬ﻴﻨــ‪ ３‬ﻳــ‪３‬‬ ‫داﺳ‪ ３‬واﻳﻲ ﭼـ‪ ３‬اّواز ﻳـ‪ ３‬د"ش" ﻏﻮﻧـﺪې وي او ﭘـﻪ داﺳـ‪ ３‬ﻟﻐـﺎﺗﻮ ﻛـ‪３‬‬ ‫ﻟﻴﻜﻞ ﮐ‪８５‬ي ﻟﻜﻪ‪＊" :‬ﻪ‪ ،‬ﻟﻮ＊ﻰ‪ ،‬اوښ" ﭼ‪＇ ３‬ﻮك ﻳ‪ ３‬ﻳـﻮ ډول او ＇ـﻮك‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﺑﻞ ډول ﺗﻠﻔﻆ ﻛﻮي‪.‬‬ ‫ﻛﻮﻣﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﭼ‪ ３‬ﻳﻮازې "خ" ﻳﺎﻳﻮازې"ش" اداﮐ‪８５‬ي ﻫﻠﺘﻪ دﻏﻪ ﺗـﻮري ﻧـﻪ‬

‫ﻟﻴﻜﻞ ﮐ‪８５‬ي ﻟﻜﻪ "ﺧ＂ﻪ‪ ،‬ﺧﺎوره‪،‬ﺷـ‪／‬ﻪ‪ ،‬ﺷـﻔﺘﺎﻟﻮ" ﭘـﻪ دﻏـﻪ اﺳـﺎس ﺑﺎﻳـﺪ‬ ‫"ﺧﻨﺪل" ﭘﻪ "خ" "ﺷﻨﺪل" ﭘﻪ "ش" او"＊ﻨـﺪل" ﭘـﻪ "ښ" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﭼـ‪ ３‬د‬ ‫درې واؤو ﻛﻠﻤﻮ ﻣﻌﻨﺎ ‪－‬ﺎﻧ‪ ３‬وﺳﺎﺗﻞ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫إ‪ -:‬داﺗﻮرى ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ ﻟﻜﻪ "ژ" او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻜـﻪ"ګ" اداﻛـﻮي‪.‬‬

‫ﻧﻮﻛﻮﻣ‪ ３‬ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﻳﻮازې د"ګ" ﻳﺎ"ژ" ﻏﻮﻧﺪې ﻟﻴﻜﻞ ﻛ‪５‬ﺈي ﻫﻠﺘـﻪ ﺑﻴـﺎ‬

‫دا ﺗﻮرى ﻧﻪ را‪＄‬ﻲ‪ .‬ﻟﻜﻪ )ﻣﺎﻟﮕ‪／‬ﻪ‪－ ،‬ﻮؤه‪ ،‬ژﺑﻪ‪ ،‬ژرﻧﺪه(‬

‫‪٩‬‬

‫او ﻳﺎ ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﻠﻤـﻮﻛ‪ ３‬ﻟﻴﻜـﻞ ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي ﭼـ‪ ３‬د ﻟﻬﺠـﻮ د اﺧـﺘﻼف ﭘـﻪ وﺟـﻪ‬ ‫دﻏﻪ دوه اّوازوﻧﻪ وﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﻫﻢ "ژ" ﺗﻠﻔﻆ ﺷﻲ اوﻫﻢ "إ" ﻟﻜﻪ "إﻟﺔ‪ ،‬ﻟﺈ‪،‬‬ ‫ﻛﻮإ‪".‬‬ ‫ځ‪ -:‬ددې ﺗﻮري اّواز د"ز" ＇ﺨﻪ ﻟﺈ ＇ـﻪ دروﻧـﺪ دى ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ‪＄‬ﻴﻨـﻮ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ‬ ‫ﻛﻠﻤﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻴﻜﻞ ﺿﺮوري دي‪ .‬ﻟﻜﻪ "‪＄‬ﺎن‪＄ ،‬ﻨﺄ‪＄ ،‬ﻴﺮك" او ﻧﻮر‪...‬‬ ‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛـ‪＄ ３‬ﻴـﻨ‪ ３‬ﻛﻠﻤـ‪ ３‬ﺷـﺘﻪ ﻟﻜـﻪ "‪＄‬ـﻪ" ﭼـ‪ ３‬د ﺗﻠﻠـﻮ اﻣـﺮ دى ‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫داﻛﻠﻤــﻪ ﭘــﻪ "ز" وﻟﻴﻜــﻞ ﺷ ـﻲ ﻧــﻮ"زه" د ﻣــﺘﻜﻠﻢ ﺿــﻤﻴﺮ ﺗــﺮې ﺟــﻮؤ‪ ４‬ـ‪８‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺷﺎن د"‪＄‬ﻮؤ" ﻛﻠﻤﻪ ﻛـﻪ ﭘـﻪ "ز" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﻧـﻮ د"زوؤ" ﺳـﺮه ﻳـ‪３‬‬ ‫ﺗﻮﭘﻴﺮ ﻧﻪ ﮐ‪８５‬ي‪ ،‬ﻛﻮﻣ‪ ３‬ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ "ج" وﻳﻞ ﮐ‪８５‬ي او‬ ‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ "ځ" ﻧﻮ ﻫﻠﺘـﻪ دې ﻫﻤﺪﻏـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ "ځ" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﻟﻜـﻪ‬ ‫"‪＄‬ﻮان‪＄ ،‬ﻨ‪／‬ﻞ‪＄ ،‬ﺎن"‪ .‬ﺳﺮ ﺑ‪５‬ﺮه ﭘﺮدې ﭘﻪ ﻫﻐﻮ ﻛﻠﻤﻮ ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﻟﻴﻜـﻞ ﻫـﻢ‬ ‫ﺿﺮوري دي ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ ﭘﻪ "ز" وﻟﻴﻜـﻞ ﺷـﻲ ﻧـﻮ د ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻳـﻮ ﺑـﻞ ﻟﻐـﺖ ﺳـﺮه‬ ‫اړ‪４‬ﮑ‪ ３‬ﭘﻴﺪاﻛﻮي ﻟﻜﻪ‪４７＄ :‬ﺪل‪ ،‬زړ‪４‬ﺪل‪.‬‬

‫څ‪ _:‬دا ﻫﻢ د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﺗﻮرى دى ﭼ‪ ３‬ﻓﺎرﺳﻲ او ﻋﺮﺑﻲ ﻛ‪ ３‬ﻧﺸﺘﻪ او ﺗﻠﻔﻆ‬ ‫ﻳ‪" ３‬س" ﺗﻪ ﻧﺈدې دى او ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻛـﺴﺎن ﻳـ‪ ３‬د"س" ﭘﺮ‪＄‬ـﺎى اﺳـﺘﻌﻤﺎﻟﻮي‪.‬‬ ‫ﻛــﻪ د دﻏــﻪ ﺗــﻮري ﭘﺮ‪＄‬ــﺎى "س" وﻟﻴﻜــﻞ ﺷــﻲ ﻧــﻮ د‪＄‬ﻴﻨــﻮ ﻛﻠﻤــﻮ ﻣﻌﻨــﺎ‬ ‫ﺑﺪﻟ‪８５‬ي‪ .‬ﻟﻜﻪ "＇＀‪＇ ،‬ﻮك" ﭼ‪" ３‬ﺳ＀" او ﺳﻮك" ﺗﺮې ﺟﻮؤ‪８４‬ي‪.‬‬ ‫أ‪ ،‬ټ‪ ،‬ؤ‪ ،‬دا ﺗﻮري ﻫﻢ ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ اﻣـﻼ ﻛـ‪ ３‬ډ‪４‬ـﺮه زﻳﺎﺗـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻟـﺮي ﭼـ‪３‬‬ ‫‪＄‬ﺎى ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪل ﻳ‪ ３‬ډ‪４‬ﺮ ﺿﺮوري دي او ﺻﺤﻴﺢ ﺗﻠﻔـﻆ ﻳـ‪ ３‬ﭘﻜـﺎر دى‪ .‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻳﻮ ﻟﻴﻜﻮال ﭘﻪ ﻟﻴﻜﻠﻮ ﻛ‪ ３‬د"ټ" ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى "ت" د "أ" ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى "د" او د "ؤ"‬ ‫ﭘﺮ ‪＄‬ﺎى "ر" وﻟﻴﻜﻲ ﻧﻮ د ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻛﻠﻤﻮ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺪﻟ‪８５‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﮑﻪ د )وؤ‪！ ،‬ﻮل‪ ،‬أار‪＇ ،‬ﺨﻪ "ور‪ ،‬ﺗﻮل‪ ،‬دار" ﺟﻮؤ‪８４‬ي‪.‬‬ ‫‪١٠‬‬

‫ڼ‪ -:‬داﺗﻮرى ﻟﻪ )ن( ＇ﺨـﻪ دروﻧـﺪ ادا ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي ﻟﻜـﻪ )ﻣ‪２‬ـﻪ‪ ،‬ﺑـ‪ ،０‬ﺗ‪２‬ـ‪.(９‬‬ ‫ﭘﺨﻮاﻧﻴﻮ ﻟﻴﻜﻮاﻟﻮ او اوس ﻫﻢ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻟﻴﻜﻮال دا ﺗﻮرى )ﻧـﺆ( ﻟﻴﻜـﻲ ﭼـ‪３‬‬ ‫دوه ﺗــﻮري )ن( او )ؤ( ﻳــ‪ ３‬ﺳــﺮه ﻳــﻮ ‪＄‬ــﺎى ﻛــﺆي او د ﻳــﻮ ﺗــﻮري ﻧــﻮم ﻳــ‪３‬‬ ‫ورﺑﺎﻧﺪې اﻳ‪＋‬ﻰ دى‪.‬‬ ‫دا ﺗﻮرى ﺑﺎﻳـﺪ ﭘـﻪ ﺳـﺎده أول )ڼ( وﻟﻴﻜـﻮ ‪＄‬ﻜـﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻣﺮﻛـﺐ أول ﻳـ‪３‬‬

‫ﻟﻴﻜﻞ ﭘﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ ﻛﻠﻤﻮ ﻛ‪ ３‬ﺳﺘﻮﻧﺰې ﭘ‪＋５‬ﻮي ﻟﻜﻪ )ﻧﺆۍ‪ ،‬ﺧﻮﻧﺆى‪ ،‬ﻛﻮﻧﺆ‪،‬‬ ‫ﻧﺆول( او داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪...‬‬ ‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬اﻣﻼ ﭘﻪ ﻟﻐﺖ ﮐ‪＇ ３‬ﻪ ﺗﻪ واﻳﻲ؟‬ ‫‪ .٢‬وﻟ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟﻴﮑﻠﻮ ﮐ‪ ３‬د اﻣﻼ ﻣﺮاﻋﺎت ﺿﺮوري دى؟ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬ﻳ‪＄ ３‬ﻮاب وﻟﻴﮑﺊ‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﻻﻧﺪې ﺗﻮرو ﺗﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒ‪ ３‬ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﺟﻮړې او ﺑﻴﺎ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروئ !‬ ‫) څ‪ ،‬ځ‪ ،‬ډ‪ ،‬ړ‪ ،‬ږ‪ ،‬ټ‪ ،‬ڼ‪،‬ښ (‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ‪－‬ﺮاﻧﻮ زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ! ﺗﺎﺳـ‪ ３‬ﺑﺎﻳـﺪ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﻟﻴﮑﻨـﻮ ﮐـ‪ ３‬د ﭘﻮرﺗﻨﻴـﻮ اﻣﻼﻳـﻲ ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ او‬ ‫ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ﻣﺮاﻋﺎت وﻛﺆئ‪.‬‬

‫‪١١‬‬

‫ﺗـــﺮاﻧــﻪ‬

‫د ﺟﻬﻞ دوره ﺗ‪５‬ﺮه ﺷﻮه دا ﻋﺼﺮ د ﻋﺮﻓﺎن دى‬

‫ﺑ‪ ３‬ﻋـﻠﻤﻪ ژوﻧﺪون ‪－‬ـــــــــــــــﺮان دى‬

‫ﭘـــــــﻪ ﺣــﻖ ﭘﺴـ‪ ３‬روان ﻳـــــــــــــــــــﻮ‬ ‫دﻋــــــــــﻠﻢ ﭘــﺘـــــــــــﻨـ‪／‬ﺎن ﻳـــــــــــــــﻮ‬ ‫دﺟــﻬﻞ د＊ـ ــﻤﻨــــــــــﺎن ﻳـــــــــــــــــﻮ‬

‫ﻟ ـ ـ‪＋‬ﻜﺮ د ﻣـﻌـ ـ ـ ـﺎرف ﻳـ ـﻮ‪ ،‬ﻟﻮړ زﻣ ــــــــﻮﻧ‪ ８‬ﻧ ـ ـ ـﺎم و ﻧ‪＋‬ﺎن دى‬

‫ﺑــ‪ ３‬ﻋـــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــــــــــﺮان دى‬

‫روان ﻣــﺦ ﭘــــــــــــــﻪ ر‪１‬ـــﺎ ﻳــــــــــــــــﻮ‬ ‫＊ ـ ــ ـ ـ ـﺎﻏـــﻠﻲ ددﻧـــﻴــــــــــــــــﺎﻳــــﻮ‬

‫د ﻫـــــﺮ ﻣـــــــــــﺮض دوا ﻳــــــــــــﻮ‬

‫ﺷﭙﻪ ﺗ‪５‬ﺮه ﺷﻮه د ﺟــ ــــ ـ ــــﻬﻞ‪ ،‬ﻟ ـــــﻤﺮﺧﺘﻠﻰ د ﻋـ ـ ـ ـﺮﻓــــ ـﺎن دى‬

‫ﺑ‪ ３‬ﻋـــــــــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــﺮان دى‬

‫ﭘــﻪ زده ﻛ ــــــــ ـﺆه او ＊ــــــــــــﻮوﻧــــــﻪ‬ ‫دﺣــــــــــﻖ ﻛـــــــــﻮو ﭘــــــــ ـﺎﻟـــــــــــــﻨـﻪ‬

‫د ﺧـــ ـ ــ ـﭙــﻞ وﻃــــــــــــــﻦ روزﻧـــ ـــــﻪ‬ ‫زﻣﻮﻧﺈ ‪－‬ﺮاﻧﻪ وﻃـﻨﻪ دا ﻣﻮ ﻋﻬﺪدا ﻣﻮ ﭘﻴﻤﺎن دى‬

‫ﺑــ‪ ３‬ﻋـــــــــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــﺮان دى‬

‫د ﻋﻠــــــــــﻢ ﭘــــــ ﻪ زاﻧـــــــ‪／‬ـــﻮ ﻛـــــ‪３‬‬

‫دﻋــــــﻘـﻞ ﭘـــــــــ ﻪ ﻛـــﻮ＇ـــــــــــﻮﻛـ‪３‬‬

‫ﭘـــﻪ ﻏــــــ‪５‬ـ‪８‬ه د ﭘــــ‪＋‬ﺘـــــﻮ ﻛـــــــــ‪３‬‬ ‫ﻟﻮى ﺷﻮي ﻳﻮ ﻣﻮﻧ ﺈ واؤه ﺧﭙﻞ وﻃﻦ راﺑـﺎﻧﺪې ‪－‬ـــﺮان دى‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬ ‫ﺟﻬﻞ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ﻟﻮړ‬ ‫ﻣﻌﺎرف‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬

‫ﺑــ‪ ３‬ﻋـــــــــﻠـﻤﻪ ژوﻧـــﺪون ‪－‬ـــﺮان دى‬ ‫)‪－‬ﻞ ﭘﺎﭼﺎ اﻟﻔﺖ(‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﻧﺎﭘﻮﻫﻲ‪ ،‬ﻧﺎداﻧﻲ‬ ‫ﭘﻮﻫﻪ او ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪﻧﻪ‬ ‫اوﭼﺖ‬ ‫ﭘﻮﻫﻨﻪ‬

‫‪ o‬ﭘﻪ ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮې ﺗﺮاﻧ‪ ３‬ﮐ‪ ３‬ﻫﻤﻮزﻧﻪ ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا او ﺑﻴﺎ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروئ‪.‬‬ ‫‪ o‬دﻣﻌﺎرف ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻳﻮ ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻀﻤﻮن ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﺊ‪.‬‬ ‫‪＊ o‬ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺗﺮاﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻔﻬﻮم ر‪１‬ﺎ واﭼﻮي‪.‬‬

‫‪١٢‬‬

‫ﻗﻮي او ﺿﻌﻴﻒ‬

‫د دﻧﻴــﺎ دود او دﺳــﺘﻮر ﺧــﻮ دا دى ﭼــ‪ ３‬زور ور ﺑــﻪ ﻛﻤــﺰورى وﻫــﻲ او‬ ‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ د ﻗﻮي ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﭘﻪ ﻋﺬاب وي‪ ،‬ﻣ‪／‬ﺮ ﭘﻪ ﻛﻮروﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬دﻣﻴـﻨ‪３‬‬ ‫اوﻣﺤﺒﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﻞ ډول ده‪.‬‬ ‫ﻫﻠﺘﻪ ﮐﻪ ﻳﻮ ﻛﻮﭼﻨﻰ ﻣﺎﺷﻮم ﺧﭙـﻞ ﻣـﺸﺮ ورور ﭘـﻪ ＇ﭙ‪５‬ـﺆه وﻫـﻲ ﺧـﻮ ﻫﻐـﻪ‬ ‫ورﺗـﻪ ﺧﺎﻧـﺪي‪،‬ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻟــﻪ ！ﻮﻟﻮﻧـﻪ ﻛﻤـﺰورى ﭘــﻪ ！ﻮﻟـﻮ زور ور دى‪.‬ﻣـﺎ ﺗــﻪ د‬ ‫دﻏــ‪ ３‬ﻛﻮرﻧــﺔ دود او دﺳــﺘﻮر أ‪４‬ﺮ＊ــﻪ ＊ﻜــﺎري او ﻟــﻪ ﺧــﺪاى‪＇ Y‬ﺨــﻪ‬ ‫ﻏﻮاؤم ﭼ‪ ３‬دا رواج ﻋﺎم ﺷﻲ‪.‬‬ ‫ﭘﻪ دې ﭘﻮﻫ‪８５‬م ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﺮ ﻛﺎﻟﻪ ﻛ‪ ３‬ﻫﻤﺪﻏﻪ ﺣﺎل دى او ﭘـﻪ ﻫـﺮه ﻛﻮرﻧـﺔ‬ ‫ﻛ‪ ３‬ﻛﻮﭼﻨﻴﺎن ﭘﻪ ﻟﻮﻳﺎﻧﻮ زورور او زؤوردي‪.‬‬ ‫د ‪－‬ﺒــﺮ او ﺗﺮﺳــﺎ ﭘــﻪ ﻛﺎﻟــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻫــﻢ دﻛﻮﭼﻨﻴــﺎﻧﻮ زور ﭼﻠ‪５‬ــ‪８‬ي او ﺟــﻮؤ د‬ ‫ﻧــﺎﺟﻮؤه ﭘــﻪ ﻣﺨﻜــ‪ ３‬ﻣﻨــﺄې وﻫــﻲ‪ .‬ﻣ‪／‬ــﺮ ﭼــ‪ ３‬ﻟــﻪ ﮐﻮروﻧﻮﻧــﻪ دﺑﺎﻧــﺪې‬ ‫و‪－‬ﻮرو‪ ،‬ﻧﻮﺑﻴﺎ ﻗﻮي ﭘﻪ ﺿﻌﻴﻒ ﻣﺴﻠﻂ دى‪.‬‬ ‫ددﻧﻴـﺎ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻗـﺎﻧﻮن ﻫﻤﺪﻏـﻪ دى‪ ،‬ﭼـ‪ ３‬ﻏ＂ـﺎن او ﻟﻮﻳـﺎن ﺑـﻪ ﭘـﻪ وؤو او‬ ‫ﺑ‪ ３‬وزﻟﻮ ﺳﻮك او ＇ﭙ‪７５‬ه ﭘﻮرﺗﻪ ﻛﻮي او د ﻗﻮت ﺧﺎوﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻫـ‪ ＆５‬ﺗﺤﻤـﻞ‬ ‫او ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻧﻠﺮي‪ .‬ددﻏﻪ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﻗﺎﻧﻮن دﻣﺎﺗﻮﻟﻮ ﻟﭙﺎره ﭼ‪ ３‬ﺧﺪاى ﭘـﺎك‬ ‫＇ﻪ ﺷﻰ ﭘﻴﺪاﻛﺆ ﻫﻐﻪ ﻣﻴﻨﻪ او ﻋﺎﻃﻔﻪ ده ‪ .‬د ﻣﻴﻨ‪ ３‬اوﻣﺤﺒﺖ ﭘﻪ ﻧﺆة ﻛ‪３‬‬ ‫ﺿــﻌﻴﻒ او ﻛــﻮﭼﻨﻰ د ﻟــﻮى او ﻗــﻮي ﺗــﺮ ＇ﭙ‪５‬ــﺆو ﻻﻧــﺪې ﻧــﻪ دي‪ ،‬ﺑﻠﻜــ‪３‬‬ ‫ﻛﻮﭼﻨﻴﺎن ﭘﻪ ﻟﻮﻳﺎﻧﻮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻮي او د وؤو ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ده‪ ،‬ﻣـﻮإ ＊ـ‪３％‬‬ ‫‪١٣‬‬

‫ﻋــﺎﺟﺰې ﺑﻮﻟــﻮ‪ ،‬ﻣ‪／‬ــﺮ ﻣﻴــﻨ‪ ３‬او ﻣﺤﺒــﺖ أ‪４‬ــﺮ زور ور او ﭘﻴــﺎوؤي ددوى‬ ‫دﺧﻮ＊ﺔ او رﺿﺎ ﺗﺎﺑﻊ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻮﻟﻲ دي‪.‬‬ ‫＇ﻨ‪／‬ــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ زؤه زﻣﺎﻧــﻪ ﻛــ‪ ３‬د‪４‬ــﻮان د＊ــﺎﭘ‪ ５‬ـﺮﻳــﻮ ﺗــﺎﺑﻊ وو‪ ،‬اوس ﻫــﻢ‬ ‫دﻗـﻮت او ﻗـﺪرت ﺧﺎوﻧـﺪان ددﻏـﻪ ﺿـﻌﻴﻒ او ﻟﻄﻴـﻒ ﺟـﻨﺲ ﭘـﻪ ﻣﻘﺎﺑــﻞ‬ ‫ﻛ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻌﻠﻮﻣ‪８５‬ي‪ .‬ﻛﻪ ﻋﺸﻖ او ﻣﻴﻨﻪ ﭘﻪ ﻣﺨﻜـ‪ ３‬ﻧـﻪ وي‪ ،‬ﻧـﻮ‬ ‫د د‪４‬ﻮ او ＊ﺎﭘ‪５‬ﺮة زورﻫ‪（５‬ﻜﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻪ دى‪ .‬او ﻳـﻮ ﻣﺎﺷـﻮم ﻫـ‪ ＆５‬وﺧـﺖ‬ ‫دﺳـــﭙﻴﻦ إﻳـــﺮو ﭘـــﻪ إ‪４‬ـــﺮه ﻟـــﻮﺑ‪ ３‬ﻧـــﺸﻲ ﻛـــﻮﻟﻰ اوﻧـــﻪ دﻣـــﺸﺮاﻧﻮ ﭘـــﻪ اوإو‬ ‫ﺳﭙﺮ‪４‬ﺪﻟﻰ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫ﻳﻮه ورځ ﻳﻮه ﻣﺎﺷﻮم ﻳﻮﻏ＀ ﺳﺆى ﻟﻪ ﻟﻤﻨ‪！ ３‬ﻴـﻨ‪ ，‬ﻧﻴـﻮﻟﻰ و او ﻛﺎﻟـﻪ ﺗـﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ زوره ﺑﻴﻮه‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻟﻤﻦ دده ﻟﻪ ﻻﺳﻪ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻜـﺆاى ﺷـﻮه ﻛـﻪ‬ ‫＇ﻪ ﻫﻢ دده زور او دﻫﻐﻪ زور ﺑﺮاﺑﺮ ﻧـﻪ و ﺧـﻮ دﻣﺎﺷـﻮم ﻣﻴـﻨ‪ ３‬او ﻣﺤﺒـﺖ‬ ‫دﻣﺎﺷﻮم ﭘﻪ ﭘﻨﺠﻮ ﻛ‪ ３‬دﻏﻪ ﻗﻮت او ﻗـﺪرت ﻫﻤﺎﻏـﻪ دﭘﺨـﻮا زﻣـﺎﻧ‪ ３‬د‪４‬ـﻮ‬ ‫دى او ﻣﻴﻨﻪ ﻫﻤﺎﻏﻪ ＊ﺎﭘ‪５‬ﺮة ده‪ ،‬ﭼ‪ ３‬د‪４‬ﻮان ﻳ‪ ３‬ﺗﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻻﻧﺪې وو‪.‬‬ ‫ﻛﻪ دﻣﻴﻨ‪ ３‬او ﻋﺎﻃﻔ‪ ３‬ﻣﺎﺷـﻮم ﻫـﺮ ＇ﻨ‪／‬ـﻪ د ﻟـﻮى ﺳـﺆي ‪－‬ﺮ‪４‬ـﻮان ﺗـﻪ ﻻس‬ ‫واﭼـــﻮي ﻳـــﺎﻳ‪ ３‬ﻟﻤـــﻦ ！ﻴﻨ‪／‬ـــﻪ وﻧﻴـــﺴﻲ ＇ـــﻮك ور＇ﺨـــﻪ ‪＄‬ـــﺎن ﻧـــﻪ ﺷـــﻲ‬ ‫ﺧﻼﺻﻮﻟﻰ‪＄ .‬ﻜﻪ ﭼ‪ ３‬دا ﻗﻮت ﭘﻪ ！ﻮﻟﻮ ﻗﻮﺗﻮﻧﻮ زور ور دى‪ .‬زه ﻣﻴﻨﻪ او‬ ‫ﻋﺎﻃﻔﻪ دزور او ﻗﻮت ﭘﻪ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻛـ‪＄ ３‬ﻜـﻪ ﻣﺎﺷـﻮﻣﺎن ﺑـﻮﻟﻢ ﭼـ‪ ３‬زور او‬ ‫ﻗــﻮت أ‪４‬ــﺮ ﭘﺨــﻮا ﭘﻴﺪاﺷــﻮى دى او اﻧــﺴﺎﻧﻲ ﻋﺎﻃﻔــﻪ‪ ،‬اﻧــﺴﺎﻧﻲ رﺣــﻢ او‬ ‫ﺷﻔﻘﺖ وروﺳﺘﻪ ﭘﻴﺪا ﺷـﻮل ﻳﻌـﻨ‪ ３‬ﻫﻤﺎﻏـﻪ ﺷـﺎن ﭼـ‪ ３‬ﻓﺮﻋـﻮن ﻟـﻪ ﻣﻮﺳـﻰٰ‬ ‫"ع" ﻧــﻪ دﻣﺨــﻪ دﻧﻴــﺎ ﺗــﻪ راﻏﻠــﻰ دى‪ .‬ﺣﻴــﻮاﻧﻲ ﻏﺮاﻳــﺰ ﻫــﻢ ﻟــﻪ اﻧــﺴﺎﻧﻲ‬ ‫‪١٤‬‬

‫ﻋﻮاﻃﻔﻮ ﻧﻪ أ‪４‬ﺮ ﭘﺨﻮاﻧﻲ دي او دﻋﻤﺮ ﭘﻪ ﻟﺤـﺎظ ﻋﻮاﻃﻔـﻮ ﺗـﻪ ﻛﻮﭼﻨﻴـﺎن‬ ‫وﻳﻠﻰ ﺷﻮ‪.‬‬ ‫ﻣ‪／‬ـﺮ ﻛﻮﭼﻨﻴــﺎﻧﻮ ﺗـﻪ ﭘــﺎك ﺧـﺪاى‪ Y‬ﻫﻐــﻪ ﻗـﻮت ورﻛــﺆى دى ﭼـ‪ ３‬ﻓﺮﻋــﻮن‬ ‫ﺗﺮ‪４‬ﻨـﻪ ﭘـﻪ ﺧـﻮب ﻛـ‪ ３‬ﻫـﻢ و‪４‬ﺮ‪４‬ـ‪８‬ي او ﺑﺪﺑـﺪ ﺧﻮﺑﻮﻧـﻪ وﻳﻨـﻲ‪ .‬ﻛـﻪ ＇ـﻮك ﭘـﻪ‬ ‫دﻧﻴﺎﻛ‪ ３‬دﺳﻮﻟ‪ ３‬ﻏﻮ＊ﺘﻮﻧﻜﻰ وي او ﻏﻮاؤي ﭼ‪ ３‬دﻧﺎروا‪ ،‬او ﻇﻠﻢ ﻣﺨـﻪ‬ ‫وﻧﻴـــﺴﻲ ﻧـــﻮ ﻳـــﻮه داﺳــ‪ ３‬اﺧﺘـــﺮاع ﭘﻜـــﺎرده ﭼـــ‪ ３‬دﻋـــﺸﻖ او ﻣﻴـــﻨ‪ ３‬ﻟـــﻪ‬ ‫ﻋﻨﺼﺮﻧﻪ ﭘﻜ‪ ３‬ﻛﺎرواﺧﻴﺴﺘﻞ ﺷﻲ‪.‬‬

‫دا اﺧﺘــﺮاع د دﻣـــﺎغ ﻛﺎرﻧـــﻪ دى‪ ،‬دزؤه ﻛــﺎر دى او دزؤه ﭘـــﺎﻣﻠﺮﻧـــ‪ ３‬ﺗـــﻪ‬ ‫ﺿﺮورت ﻟﺮي‪ .‬ﭘﻪ دې ﺑﺎب ﺳﺎﻳﻨﺲ او ﺗﺨﻨﻴﻚ ﺗﻪ رﺟﻮع ﻧـﻪ ده ﭘﻜـﺎر دا‬

‫اﻓﺘﺨﺎرﻛﻪ ﻫﺮ وﺧﺖ دﻧﻴـﺎ ﺗـﻪ ﺣـﺎ‪請‬ـﻠ‪８５‬ي‪ ،‬ﻧـﻮ د ﺷـﻌﺮ او ادب ﭘـﻪ ﻟﻤﻨـ‪３‬‬

‫ﻛ‪ ３‬ﺑﻪ وي او دزؤوﻧﻮ ﭘﻪ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻛ‪ ３‬ﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﺷﻲ‪.‬‬

‫)ﻟﻪ ﻏﻮره ﻧﺜﺮوﻧﻮ ＇ﺨﻪ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﻣﺘﻦ وﻟﻮﻟﻲ او ﭘﻪ ﻣﻔﻬﻮم دې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣﺘﻦ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې د اﻣﻼ ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‬

‫ﺿﻌﻴﻒ‬

‫ﮐﻤﺰورى‬

‫ﻋﺎﻃﻔﻪ‬

‫ﺷﻔﻘﺖ او ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‬

‫ﺗﺤﻤﻞ‬

‫‪請‬ﺒﺮ او ﺣﻮ‪請‬ﻠﻪ‬

‫ﭘﻴﺎوړي‬

‫ﻗﻮي او ﻏ‪＋‬ﺘﻠﻲ‬

‫اﻓﺘﺨﺎر‬

‫وﻳﺎړﻧﻪ‬

‫ﻟﻄﻴﻒ‬

‫ﻧﺮم‬

‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻦ ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪ v‬ﻣﺎﺷﻮﻣﺎن وﻟ‪ ３‬ﭘﺮ ﻣﺸﺮاﻧﻮ زورور دي؟‬ ‫‪١٥‬‬

‫د او＊ﮑﻮ ارزاﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻏﻠﻪ او ﺧﻮراﮐـﻲ ﺷـﻴﺎن ‪－‬ـﺮان ﺷـﻲ ﻧـﻮ د ﻓـﺼﻞ ﭘـﻪ راوﺗـﻮ ﺳـﺮه ﭘـﻮره‬ ‫ﻛ‪８５‬ي‪ .‬ﻛﻪ ﻛﺎﻟﻲ او ﻟﺒﺎس ﻗﻴﻤﺘﻪ ﺷـﻲ ＇ـﻪ ﻧـﺎ ＇ـﻪ ‪－‬ـﻮزاره ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي‪ .‬ﺧﻠـﻚ‬ ‫واﻳــﻲ‪":‬ﺑﺮﺑﻨﺄﻟــﻪ ﻻرې اوؤي‪ ،‬وإى ﻧ ـﻪ اوؤي" ﻛــﻪ ﻓ‪５‬ــﺸﻨﻲ ﺷــﻴﺎن ﻗﻴﻤﺘــﻪ‬ ‫ﺷﻲ ﻧﻮ ﻗ‪５‬ﻤﺘـﻪ دې ﺷـﻲ‪ .‬ﻛﻨـﻪ‪ ".‬ﺗﺠﻤـﻞ ﺑ‪５‬ـﻞ ﺷـﻰ دى او زﻧـﺪه ‪－‬ـﻲ ﺑ‪５‬ـﻞ‬ ‫ﺷﻰ" ﻛـﻪ اﺳـﻌﺎر ﻗ‪５‬ﻤﺘـﻪ ﺷـﻲ ﻧـﻮ ددوﻟـﺖ ﭘـﻪ ﺗـﺼﻤﻴﻢ ﻳـ‪ ３‬ﻋـﻼج ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫دى‪ ،‬ﻏﻴـــﺮ ﺿـــﺮوري ﻟﻮﻣـــﺆۍ‪ ،‬دوﻳﻤـــﻪ او در‪４‬ﻴﻤـــﻪ درﺟـــﻪ ﺷـــﻴﺎن ﻟـــﻪ‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻪ وﻏﻮر‪＄‬ﻮئ‪.‬‬ ‫ﻛﻪ دا！ﻮل ﺷﻴﺎن ﭘﻪ ﻳـﻮه ﺳـﻮﻳﻪ ارزاﻧـﻪ ﺷـﻲ ﻧـﻮ د ﻳـﻮه ﻣﻤﻠﻜـﺖ ﻟﭙـﺎره‪ ،‬د‬ ‫ﻫﻮﺳﺎﻳﻨ‪ ３‬او اّﺳﺎﻳﺶ وﺳﺎﻳﻞ ﻻس ﺗـﻪ را‪＄‬ـﻲ‪ ،‬ﺧـﻮ د ！ـﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺳـﻌﺎدت او‬ ‫ﺧﻮﺷـﺒﺨﺘﻲ دﻏــﻪ وﺧــﺖ ﻫــﻢ ﻧــﻪ ﺣــﺎ‪請‬ــﻠ‪８５‬ي‪ ،‬دژوﻧﺪﺳــﻌﺎدت او ﺧــﻮ＊ﻲ‬ ‫دﻣﺎدﻳﺎﺗﻮﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮاﻟﻲ او أ‪４‬ﺮوا ﻟـﻲ دوﻣـﺮه اؤه ﻧـﻪ ﻟـﺮي ﻟﻜـﻪ دﺿـﻤﻴﺮ ﭘـﻪ‬ ‫اّزادة او د روح ﭘﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﺔ ﭘﻮرې‪.‬‬ ‫ﭘﻪ ژوﻧﺪﻛ‪ ３‬ﺧﻄﺮﻧﺎك او ﻣﺪﻫﺶ ﺣـﺎل دادى ﭼـ‪ ３‬او＊ﻜـ‪ ３‬ارزاﻧـﻪ ﺷـﻲ‪،‬‬ ‫و‪４‬ﺮه‪ ،‬دﻫﺸﺖ او درد ﻣﻮﺟﻮد وي او دواﻧﻪ وي‪ ،‬ﭘـﻪ ﻃـﺐ ﻛـ‪ ３‬دﻫـﺮ درد‬ ‫ﺧﻮإ‪ ،‬ﭘﺮﻫﺎر او ！ـﭗ ﻋـﻼج ﺷـﺘﻪ‪ ،‬ﻣ‪／‬ﺮﻧـﻪ د زؤه د درد او زﺧـﻢ‪ .‬د زؤه د‬ ‫درد ﻋــﻼج ﭘـﻪ ﺧﭙﻠــﻪ دزؤه درد دى او ﺑــﺲ‪ .‬داو ＊ﻜــﻮ دارزاﻧــﺔ ﻋــﻼج‬ ‫‪١٦‬‬

‫د ﭘﻴﺴﻮ دارزاﻧ‪ ９‬ﻏﻮﻧﺪې ﻧﻪ دى ﭼـ‪ ３‬داﻗﺘـﺼﺎد ﻛـﻮم ﻣـﺎﻫﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻋـﻼج‬ ‫وﻛﻮﻟﻰ ﺷﻲ او ﻧﻪ د زراﻋﺖ ﭘﻮﻫﺎن ﭘﻪ دې ﻛـﺎر ﭘـﻮﻫ‪８５‬ي‪ .‬ﺑـ‪ ３‬دردي ﭘـﻪ‬ ‫ﻳﻮﻗﻮم او ！ﻮﻟﻨﻪ ﻛ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﻣـﺮض دى ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻋـﻼج ﻳـ‪ ３‬ﭘﻴﻐﻤﺒـﺮان‬ ‫ﭘﻮه ﺷﻮي دي‪.‬‬ ‫اى ﺧﺪاﻳــﻪ‪ !Y‬ﻟـﻪ ﻣــﻮإ ＇ﺨــﻪ ﻫﻐــﻪ زؤوﻧــﻪ واﺧﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬دﻣﻈﻠــﻮم او‬ ‫ﺑ‪５‬ﻮزﻟﻲ ﻟﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻮ ＇ﺨﻪ د او＊ﮑﻮ ﭘﻪ ﺗﻮ‪４‬ﺪو ﻧﻪ ﺧـﻮږ‪８４‬ي او ﻫﻐـﻪ ﻻس‪،‬‬ ‫ﭘ‪＋‬ــ‪ ３‬او ژﺑــﻪ ﻣــﻪ راﻛــﻮه ﭼــ‪ ３‬ﺑــ‪ ３‬ﻻﺳــﻮاو ﺑــ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ــﻮ ﺧﻠﮑــﻮ ﺗــﻪ ﺻــﺪﻣﻪ‬ ‫رﺳﻮي او ﺧﻠﻚ ژړوي‪.‬‬ ‫)ﻟﻪ ﺧﻴﺎﻟﻲ دﻧﻴﺎ＇ﺨﻪ(‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻦ ﭘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣﺘﻦ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې د اﻣﻼ ﮐﺎر ﺗﺮ ﺳﺮه ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻻﻧﺪې ﮐﻠﻤﻮ ﮐ‪ ３‬د ﺟﻤﻊ ﮐﻠﻤـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻧـ‪＋‬ﻪ او ﺑﻴـﺎ دې ﭘـﻪ ﺟﻤﻠـﻮ‬ ‫ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروي‪.‬‬ ‫) ﺷﻴﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺳﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺤﺎﻟ‪ ،９‬ﭘﻮﻫﺎن‪ ،‬زړوﻧﻪ‪ ،‬ﻗﻮم‪ ،‬ﭘ‪( ３＋‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪١٧‬‬

‫ﺭﺣﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎ‬ ‫ﻋﺒــﺪاﻟﺮﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﻪ ﻳــﻮه ﻏﺮﻳﺒــﻪ ﻛﻮرﻧــﺔ ﻛــ‪ ３‬ﭘﻴﺪاﺷــﻮى دى‪ .‬ددې‬ ‫ﻧــﺎﻣﺘﻮ ﺷــﺎﻋﺮ د ژوﻧــﺪ ﭘــﻪ اړه ﺑــﺸﭙ‪ ７‬ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت ﺗﺮاوﺳــﻪ ﻧــﻪ دى ﭘﻴــﺪا‬ ‫ﺷﻮى‪ .‬د ده ﻟﻪ ‪＄‬ﻴﻨﻮ اﺷﻌﺎرو او د ﻳﻮﺷﻤ‪５‬ﺮ ﭘﻮﻫـﺎﻧﻮ ﻟـﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎﺗﻮ ＇ﺨـﻪ‬ ‫ﻳﻮازې دوﻣﺮه ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ‪８４‬ي ﭼ‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮړى ﭘﻪ ﻗﻮم ﻣﻮﻣﻨﺪ او د ﭘﻴـ‪＋‬ﻮر ﭘـﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎدر ﻛﻠﻲ ﻛ‪ ３‬ز‪４８４‬ﺪﻟﻰ دى‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ زﻣﺎﻧﻪ ﻛ‪ ３‬ﻳـﻮ‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ او ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺸﻖ ﻛ‪ ３‬داﺳ‪ ３‬أوب ﺷـﺎﻋﺮ ﺗ‪５‬ـﺮ ﺷـﻮى دى ﭼـ‪３‬‬ ‫ﺧﭙﻠ‪ ３‬ﻓﻘﻴﺮ ﻣﺰاﺟﺔ او ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺸﻖ ﭘﻪ وﺟﻬﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ！ﻮﻟﻮ ﭘ‪＋‬ﺘﻨـﻮ ﮐـ‪３‬‬ ‫د ﺑﺎﺑﺎ ﻟﻘﺐ ‪＂－‬ﻠﻰ دى‪.‬‬ ‫د ﭘ＂ ـ‪ ３‬ﺧﺰاﻧ ـ‪ ３‬د رواﻳــﺖ ﻟــﻪ ﻣﺨــ‪ ３‬رﺣﻤــﺎن ﺑﺎﺑــﺎ ﭘــﻪ ‪ ١٠٤٢‬ﻫـــ ‪ .‬ق ﮐــﺎل‬ ‫ز‪８４‬ﻳﺪﻟﻰ اوﺗﺮ ‪ ١١٢٨‬ﻫـ ‪ .‬ق ﮐﺎل ﭘﻮرې ژوﻧﺪى و‪ .‬دده ﻟﻪ اﺷـﻌﺎرو ﺳـﺮه‬ ‫ﺧﻠﮏ دوﻣﺮه ﻣﻴﻨﻪ ﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﺧﺒـﺮو ﮐـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬د ﻣﺘﻠﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ ﺗﻮ‪－‬ـﻪ‬ ‫ﮐﺎروي او د ده ﭘﻪ دﻳﻮان ﮐ‪ ３‬ﻓﺎﻟﻮﻧﻪ ﻫﻢ ‪－‬ﻮري‪ .‬د اﺷﻌﺎرو دﻳـﻮان ﻳـ‪ ３‬د‬ ‫＇ﻠﻮرو زرو ﭘﻪ ﺷﺎ وﺧﻮا ﮐ‪ ３‬ﺑﻴﺘﻮﻧﻪ ﻟﺮي او ډ‪４‬ﺮ ‪＄‬ﻠﻪ ﭼﺎپ ﺷﻮى دى‪.‬‬ ‫د رﺣﻤـــﺎن ﺑﺎﺑـــﺎ اﺷـــﻌﺎر ډ‪４‬ـــﺮ ﺳـــﺎده‪ ،‬ﺳـــﻠﻴﺲ او روان دي‪ .‬داﺷـــﻌﺎرو‬ ‫ﻣــﻀﺎﻣﻴﻦ ﻳــ‪ ３‬اﺧﻼﻗ ـﻲ‪ ،‬دﻳﻨــﻲ‪ ،‬او اﺟﺘﻤــﺎﻋﻲ دي او د ﺗــﺼﻮف ﻟﻮﻳــﻪ‬ ‫ﺑﺮﺧﻪ ﻟﺮي‪.‬‬

‫‪١٨‬‬

‫د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬دا د‪４‬ـﻮان دوﻣـﺮه ﺷـﻬﺮت ﻟـﺮي ﭼـ‪ ３‬دﺑـﻞ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ د‪４‬ـﻮ ان داﺳـ‪ ３‬ﺷـﻬﺮت ﻧـﻪ دى ﻣﻮﻧـﺪﻟﻰ‪ .‬رﺣﻤـﺎن ﺑﺎﺑـﺎ د ﭘﻴـ‪＋‬ﻮر د‬ ‫ﻫﺰارﺧﺎﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﺪﻳﺮه ﮐ‪＊ ３‬ﺦ ﺷﻮى دى‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺧﻮ＊ﻪ د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﻳﻮ ﺑﻞ ﺗﺮﺑﻴﻮي ﺷﻌﺮ‬ ‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ وواﻳﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ -١‬رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ＇ﻨ‪／‬ﻪ ﺷﺎﻋﺮ و؟‬ ‫‪ -٢‬ﮐﻪ د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ ﺷﺎن ﻧﻮر ﺷﺎﻋﺮان ﭘ‪５‬ﮋﻧﺊ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬واﺧﻠﺊ!‬ ‫‪ -٣‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬راﻏﻠﻲ ادوات )وﻳﻴﮑﻲ( ﭘﻴﺪا ﮐ‪７‬ي ﻟﮑﻪ‪ :‬ﭘﻪ‪ ،‬ﻟﻪ‪ ،‬او‬ ‫داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪...‬‬ ‫‪ -٤‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ ﭘﻪ اړه ＇ﻮ ﮐﺮ＊‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪３‬‬ ‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪١٩‬‬

‫د رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ دﻛﻼم ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻣﺪام دﺑﻞ و ﻋﻴﺐ وﺗﻪ ﻧـﻈﺮ ﻛـﺆې‬ ‫ﺧﺪاى ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻋﻴﺒﻪ وﻟــﻲ ﺑ‪ ３‬ﺧــﺒﺮ ﻛـــﺆې‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻮه ﺟﻮداﻧﻪ ﻋﻴﺐ وﻳﻨ‪ ３‬ﭘﻪ ﺑﻞ ﻛــ‪３‬‬ ‫ﻫــﻐﻪ ﻳﻮ ﺟﻮداﻧﻪ ﻋﻴﺐ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻮى ﻏـــﺮﻛــﺆې‬ ‫ﻛﻪ دې ﺧﭙﻠﻪ ‪－‬ﻨﺎه ﻟﻮﻳـــــﻪ ﻟﻜﻪ ﻏــﺮ وي‬ ‫ﭘﻪ ﺣــﻴﻠﻪ ﺣــﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﻏﺮ د ﻣــــــﭻ وزر ﻛــﺆې‬ ‫ﻛﻪ ＇ﻮك ﺗﻠﻪ د اﻧﺼـ ﺎف ﭘﻪ ﻻس ﻛ‪ ３‬درﻛـﺆي‬ ‫ﺧــﭙﻞ ！ـــ＂ــﻮ او د ﺑــﻞ اّس ﺑــﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛــﺆې‬ ‫ﺗﻮ ﻟﻌﻨﺖ دې ﭘﻪ داﻫﺴ‪ ３‬ﻣﻨﺼﻔﺔ ﺷـــﻪ‬ ‫ﭼــ‪ ３‬ﻟــﻪ ﺣـﻘﻪ وﺑــﺎﻃـــﻞ وﺗــﻪ ‪－‬ـــﺬر ﻛـﺆې‬ ‫ﺗــﺎﺗـــﻪ رب د ﻣــــــﻼﻳــــﻜﻮ ﻣـــــﻘﺎم درﻛــــﺆ‬ ‫ﺗﻪ دا ﺧﭙــــﻞ ﺻـــﻮرت ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ‪－‬ﺎو و ﺧـﺮ ﻛﺆې‬ ‫ﻛﻪ دې ﻳﻮ و‪＋４‬ﺘﻪ د ‪＄‬ﺎن د ﭘﺎﺳﻪ ﻛﻮإ ﺷﻲ‬ ‫‪＄‬ﺎن ﻫﻐﻪ ﺳﺎﻋـــﺖ ﻟﻪ ﺧـــــﺪاﻳﻪ"ج" ﻣﺮورﻛﺆې‬ ‫د ‪＄‬ﻮاﻧﺔ ﻋـــــﻤﺮ دې ﺗ‪５‬ﺮﻛﺆ ﭘﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﻛ‪３‬‬ ‫ﭘــﻪ ﭘﻴــﺮة ﻛــ‪ ３‬ﺑــﻪ ＇ـﻪ ز‪４‬ﺮﻣـــــــﻪ د ﻣـﺤـﺸﺮ ﻛﺆې‬ ‫‪٢٠‬‬

‫ﭘــﻪ ﭘــﻴﺮة ﻛ‪ ３‬د‪＄‬ــﻮاﻧـﺔ ﭼــﺎرې ﻧــــﻪ ＊ﺎ‪４‬ـــﻲ‬ ‫ﺗــﻪ ﭘــﻪ ورځ د ﻋﺎﺷﻮرې ﺑـﻪ ＇ــﻪ اﺧﺘﺮﻛﺆې‬ ‫ﻟﻜــﻪ ﺑ‪５‬ﺦ دزؤي وﻧ‪ ３‬ﭼﻴﻨــــﺠﻰ وﺧـﻮري‬ ‫ﭘﻪ داﺗ‪５‬ــﺮ ﻋـﻤـ ﺮ ﺑـﻪ ＇ــﻪ ＊ـﺎخ اوﺛـــﻤــﺮﻛـﺆې‬ ‫دﻏﻪ ﺑﺎغ ﺑﻪ دې ﺧﻼص ﻧﺸﻲ ﻟﻪ ﺧﺰاﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﺎﭘ‪５‬ﺮ ور‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﺳﺪ د ﺳــــﻜﻨﺪرﻛﺆې‬ ‫وﺑــﺪ ﺧــﻮاه وﺗـــﻪ ﻫ‪（５‬ـﻮك ﻧـﺼﻴﺤﺖ ﻧــﻪ ﻛـــــــــــــــﺎ‬ ‫"رﺣﻤﺎن" ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ﻏﻢ ﺷﺮﻳﻚ دى ﻛـــــــﻪ ﺑـــــﺎورﻛﺆې‬ ‫)رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي او ﭘﻪ ﻣﻔﻬﻮم دې ر‪１‬ﺎ واﭼﻮي‪.‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې دوه دوه زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ ﭘﻪ وار د ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ﻣﺨ‪ ３‬ﺗﻪ راوﻏـﻮاړي‬

‫ﻳﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺷﻌﺮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ ﭘﻪ ﻟﻮړ آواز وﻟﻮﻟﻲ او ﺑﻞ زده ﮐﻮوﻧﮑﻰ دې ﻫﻐﻪ‬ ‫ﭘﺮ ﺗﺨﺘﻪ وﻟﻴﮑﻲ او ﻣﻌﻨﺎ دې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﻣﻨﺼﻔ‪９‬‬

‫اﻧﺼﺎف ﮐﻮل‬

‫ﻣﺤﺸﺮ‬

‫د ﻗﻴﺎﻣﺖ ورځ‬

‫ﺛﻤﺮ‬

‫ﺣﺎﺻﻞ‪ ،‬ﻣ‪５‬ﻮه‬

‫ﻣﻘﺎم‬

‫ﭘﻴﺮۍ‬

‫ﻟﻮړه درﺟﻪ‬ ‫زړ＊ﺖ‬

‫‪ v‬زد ه ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ او ﻣﻔﻬﻮم ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪٢١‬‬

‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬

‫واﻳﻲ ﭼ‪ ３‬د روم دﻣﻠﻚ ﻳـﻮ ﭘﺎﭼـﺎ و‪ ،‬ﻧﻮﺷـﻴﺮوان ﭘﺎﭼـﺎ ﺗـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﻗﺎﺻـﺪ‬ ‫وﻟ‪５‬ﺈه‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬ﻗﺎﺻﺪ درﺑﺎر ﺗﻪ ورﺳ‪５‬ﺪ ‪－‬ﻮري ﭼ‪ ３‬ﻳـﻮه ﻟﻮﻳـﻪ ﻣﺎ‪１‬ـﺔ ده‬ ‫او ﭘﺎﭼﺎ ﭘﻜـ‪ ３‬ﭘﺮﺗﺨـﺖ ﺑﺎﻧـﺪې ﻧﺎﺳـﺖ دى‪ .‬ﻗﺎﺻـﺪ ﭼـ‪ ３‬ﺗﻤﺎﺷـﻪ وﻛـﺆه ﭘـﻪ‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻣﺎ‪１‬ﺔ ﻛ‪ ３‬ﻳﻮ ‪＄‬ﺎى ورﺗﻪ ﻛﻮإ ＊ﻜﺎره ﺷﻮ ﻧﻮ ﻳ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻳـﻮه ﭘـﻮه ﺳـﺆي‬ ‫＇ﺨﻪ ﭘﻮ＊ﺘﻨـﻪ وﻛـﺆه ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ دې ‪－‬ﻼﻟـﺔ ﻣـﺎ‪１‬ـ‪ ９‬ﻛـ‪ ３‬دا‪＄‬ـﺎى وﻟـ‪ ３‬ﻛـﻮإ‬

‫دى!‬ ‫ﻫﻐﻪ ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪ :‬ﭼ‪ ３‬داﺧﻮ دﻳﻮې ﺑﻮأة ﻛﻮر و‪ ،‬ﭘﻪ ﻫﻐﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﭼـ‪３‬‬ ‫ﺑﺎدﺷﺎه داﻣﺎ‪１‬ﺔ ﺟﻮؤوﻟﻪ ﻧﻮ ﻫﻐـ‪ ３‬ﺑـﻮډة ﺗـﻪ ﻳـ‪ ３‬ووﻳـﻞ ﭼـ‪ :３‬داﻛـﻮر ﭘـﻪ‬ ‫ﻣــﺎﺧﺮڅ ﻛــﺆه ﻣ‪／‬ـﺮ دﻫﻐــ‪ ３‬رﺿــﺎﻧﻪ وه او ﭘــﻪ زورﺳــﺮه ﺧــﻮ ﭘﺎﭼــﺎ داﻛﺎرﻧــﻪ‬

‫ﻛﺎوه ﻧﻮﭘﻪ دﻏﻪ ﺳﺒﺐ دا‪＄‬ﺎى ﭘﻪ دې ﻣﺎ‪１‬ﺔ ﻛ‪ ３‬ﻛﻮإ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻮى دى‪.‬‬

‫ﻗﺎﺻﺪ ووﻳﻞ‪ :‬ر＊ﺘﻴﺎ ﺧﺒﺮه داده ﭼ‪ ３‬داﻛﻮإ واﻟﻰ ﺗﺮﻫﻐـﻪ ﺳـﻤﻮاﻟﻲ أ‪４‬ـﺮ‬

‫＊ﻪ دى ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻇﻠـﻢ ﺳـﺮه ﺷـﻮى وي او داﺳـ‪ ３‬اﻧـﺼﺎف ﻧـﻪ ﭘـﻪ ؤوﻣﺒﻨـ‪９‬‬

‫زﻣﺎﻧـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﭼــﺎﻛﺆى دى او ﻧـﻪ ﻣــ‪－ ３‬ﻮﻣـﺎن ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼـ‪ ３‬وروﺳــﺘﻪ ﺑـﻪ ﻳــ‪３‬‬ ‫ﭘﺎﭼﺎﻫﺎن وﻛﺆي‪.‬‬

‫ﭘﺎﭼﺎ ﭼ‪ ３‬دا ﺧﺒﺮې د ﻗﺎﺻﺪ ﻟﻪ ﺧﻮﻟ‪＇ ３‬ﺨﻪ واور‪４‬ﺪﻟ‪ ،３‬أ‪４‬ـﺮ ﺧﻮﺷـﺤﺎﻟﻪ‬

‫ﺷﻮ‪ .‬اﻧﻌﺎم ﻳ‪ ３‬ورﻛﺆ‪ ،‬ﭘﻪ أ‪４‬ﺮ ﻋﺰت ﻳ‪ ３‬رﺧﺼﺖ ﻛﺆ‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﭘﻪ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· ﻟﻪ ＇ﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ＇ﺨﻪ دې وﻏﻮاړي ﭼ‪ ３‬د ﻣﺘﻦ ﭘﺮ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﻗﺎ‪請‬ﺪ‬ ‫ﻣﺎ‪９１‬‬ ‫ﺑﻮډۍ‬

‫اﺳﺘﺎزى‪ ،‬ﺧﺒﺮ رﺳﻮوﻧﮑﻰ‬ ‫ﮐﻮر‪ ،‬د ﺑﺎدﺷﺎه ﻗﺼﺮ‬ ‫زړه ＊‪％‬ﻪ‬

‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﺣﮑﺎﻳﺖ ﻣﻄﻠﺐ وﻟﻴﮑﻲ او ﺣﮑﺎﻳﺖ دې ﻟﻪ ﻳﺎده زده ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٢٢‬‬

‫ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ‬

‫د ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ ﺗﻌﺮﻳﻒ او ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﻫﻐﻪ ﭘﺮاﺧ‪ ３‬ﻣﻔﻬﻮم ﻟﺮوﻧﻜ‪ ،３‬ﭘﻪ وزن ﺑﺮاﺑـﺮې او ﻟﮕﻨـﺄې وﻳﻨـﺎوې‬ ‫دي ﭼ‪ ３‬داﺳﺘﺪﻻل د ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻟﭙﺎره دﺧﺒﺮو اﺗﺮو ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛ‪ ３‬وﻳﻞ ﮐ‪８５‬ي‪.‬‬

‫ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ د وﻟﺴﻲ ادب ﻳﻮه ﭘﻪ زؤه ﭘﻮرې ﺑﺮﺧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻠﻮي ﭼ‪ ３‬د ﻫﻐﻮ ﭘـﻪ‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ د ﻳﻮې ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬اﻓﻜﺎر‪ ،‬ﻛﻠﺘﻮر او دودوﻧـﻪ ﻟـﻪ ﻳـﻮه ﻧـﺴﻞ ＇ﺨـﻪ ﺑـﻞ‬

‫ﻧﺴﻞ ﺗﻪ او ﻟﻪ ﻳﻮه وﻟﺲ ＇ﺨﻪ ﺑﻞ وﻟﺲ ﺗﻪ د ﻫﻐﻪ وﻟﺲ د ﻋﺎﻣـﻪ ذﻫﻨﻴـﺖ‬ ‫ﭘﻪ ﻣﻨﻞ ﺷﻮي ﭼﻮﻛﺎټ ﻛ‪ ３‬ﻟ‪５‬ﺈدول ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫ﻣﺘﻠﻮﻧــﻪ د ﻓﻮﻟﻜﻠــﻮر ﻳــﻮه ﻏــﻮره ﺑﺮﺧــﻪ ﺗــﺸﻜﻴﻠﻮي‪ .‬د اﺳــﺘﺪﻻل ﻟــﻪ‬ ‫ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻧﻪ ﭘﺮﺗﻪ د ﺧﺒﺮو د ＊ﻜﻼ ﻟﭙﺎره ﻫﻢ اﺳـﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي او اﻏ‪５‬ـﺰه ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ‬

‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟـﻮري دوﻣـﺮه زﻳﺎﺗـﻪ وي ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ‪＄‬ﻴﻨـﻮ ﻣـﻮاردو ﻛـ‪ ３‬د ﻣﻄﻠـﺐ د‬ ‫ﺛﺒﻮت ﻟﭙﺎره ﻳﻮازې د ﻳﻮه ﻳﺎ ＇ﻮ ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ وﻳﻞ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻛﻮي‪ .‬ﭘـﻪ ﺷـﻔﺎﻫﻲ‬ ‫ادب ﻛ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑﻪ د ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ ﻟـﻪ درﻛـﻪ ﻳـﻮه ﺷـﺘﻤﻨﻪ ژﺑـﻪ ده ﭼـ‪ ３‬ﺷـﻤ‪５‬ﺮ‬ ‫ﻳ‪ ３‬زر‪－‬ﻮﻧﻮ ﺗﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧــﻪ د ﻣﺘﻠﻮﻧــﻮ ﻟــﻪ اﺳــﺘﻌﻤﺎل ﺳــﺮه أ‪４‬ــﺮه ﻣﻴﻨــﻪ ﻟــﺮي او زﻳــﺎﺗﺮه‬ ‫وﺧــــﺖ ﻳــــ‪ ３‬د اﺧﻼﻗــــﻲ ﻧــــﺼﻴﺤﺘﻮﻧﻮ او ！ــــﻮﻟﻨﻴﺰو ﻻر＊ﻮوﻧــــﻮ ﻟﭙــــﺎره‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎﻟﻮي د اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻤﻮﻧ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ دې أول دي‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﻛﻮإ ﺑﺎر ﺗﺮ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻧﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫دا ﻣﺘــﻞ ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧــﻪ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ‪＄‬ــﺎى ﻛــ‪ ３‬واﻳــﻲ ﭼــ‪ ３‬ﮐــﻪ ＇ــﻮك وﻏــﻮاؤي ﭘــﻪ‬

‫！‪／‬ﺔ‪ ،‬ﺑﺮ‪ ９－‬او دروﻏـﻮ ﺳـﺮه ‪＄‬ـ ﺎن ﻳـﻮې رﺗـﺒ‪ ３‬او ‪＄‬ـﺎى ﺗـﻪ ورﺳـﻮي‪ .‬د‬

‫دﻧﻴﺎ ﭘ‪＋５‬ﻮ او ﺗﺠﺮﺑﻮ دا ＊ﻮدﻟ‪ ３‬ده ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ د ﻳﻮه دﻳـﻮال ﺑﻨـﺴ＀ ﺳـﻢ او‬ ‫ﭘــﻮخ وي ﻧــﻮ دﻟـﻮ‪４‬ـﺪو ﺧﻄــﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻛــﻢ وي او ﻛــﻪ ﻧــﻪ ﭘــﻪ ﻟــﺈ وﺧــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﺑــﻪ‬

‫وﻟﻮ‪４‬ﺈي‪.‬‬

‫‪٢٣‬‬

‫دا ﻣﺘــﻞ ﭘــﻪ ﻫﻐــﻪ ‪＄‬ــﺎى ﻛــ‪ ３‬ﻫــﻢ وﻳــﻞ ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼــ‪ ３‬د ﻳــﻮه ﻛــﺎر اﺳــﺎس ﭘــﻪ‬ ‫دروﻏﻮ ﺑﻨﺎوي او ﻫﻐـﻪ ﻛـﺎر د ﻛ‪５‬ـﺪو وؤﻧـﻪ وي‪ .‬ﻟﻜـﻪ ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﺷـﺎﻋﺮ ﻫـﻢ‬ ‫وﻳﻠﻲ دي‪:‬‬ ‫و ﻣﻨﺰل ﺗﻪ ﻧـــﻪ رﺳ‪５‬ﺈي ﻛــــﻪ ﭘﻮﻫ‪５‬ﺈې‬ ‫ﻫﻐﻪ ﺧﻠﻚ ﭼ‪ ３‬ﺗﺆﻟﻰ ﻳ‪ ３‬وي ﺑﺎرﻛﻮإ‬ ‫‪＇ -٢‬ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻛﺮې ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ر‪４‬ﺒ‪:３‬‬

‫دﻧﻴﺎ د ﭘ＂ﻲ ﻣﺜﺎل ﻟﺮي او د اﻧﺴﺎن ！ﻮل اﻋﻤﺎل او ﻛﺎروﻧﻪ د ﺗﺨﻢ ﭘﻪ ＇ﻴﺮ‬ ‫دي‪ .‬اﻧـﺴﺎن ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ دﻧﻴـﺎ ﻛــ‪ ３‬ﻫــﺮ ＇ـﻪ ﻛــﻮي او ﻫــﺮ ﻋﻤـﻞ ﺳــﺮﺗﻪ رﺳــﻮي‬

‫اروﻣـﺮو ﺑــﻪ د ﺧﭙــﻞ ﻋﻤـﻞ ﻣ‪５‬ـﻮه او ﺣﺎﺻــﻞ ﻻس ﺗـﻪ راوؤي‪ .‬ﻛــﻪ ﻳـ‪＊ ３‬ــﻪ‬ ‫ﻛﺆي وي ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻪ ﻳ‪＊ ３‬ﻪ وي او ﻛـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺑـﺪ ﻛـﺆي وي ﻧـﻮ ﺣﺎﺻـﻞ ﺑـﻪ‬

‫ﻳ‪ ３‬ﺑﺪ وي‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﻣ‪７５‬وﻧﻪ ﻣﺮي او ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬ ‫دا ﻣﺘﻞ ﭘﻪ ﻫﻐﻪ ‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬وﻳﻞ ﻛ‪５‬ﺈي ﭼ‪ ３‬ﻳﻮ ﺳﺆى ﺑﻞ ＇ﻮك ﺳـﻤ‪ ３‬ﻻرې‬ ‫ﺗﻪ ﻫ（ﻮي او ﻻر＊ﻮوﻧﻪ ورﺗﻪ ﮐﻮي‪ ،‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ـﻪ د ﻧﻮﻣﻴـﺎﻟﻴﻮ ﭘـﻪ ﺳـﺘﺎﻳﻨﻪ‬ ‫او د ﻫﻐﻮى د ﻳﺎدوﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﻴﺴﻮ ﻛ‪ ３‬وﻳﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﭼ‪ ３‬ﻏﻮر ‪＄‬ﻲ ﻫﻐﻪ ﭘﺮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬

‫دا ﻣﺘــﻞ ﺳــﺆي ﺗــﻪ ور＊ﻴ ـﻲ ﭼــ‪ ３‬اﻧــﺴﺎن ﺑﺎﻳــﺪ ﭘ ـﻪ ﻫــﺮ ﮐــﺎر ﻛــ‪ ３‬اﻋﺘــﺪال‬

‫وﺳﺎﺗﻲ او ﭘﻪ ﻛﺎروﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﺣﺪ او اﻧﺪازې ﻧﻪ ﺗﻴﺮى وﻧﻪ ﻛـﺆي ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﻪ ﻧﻮ داﺳ‪ ３‬ﺗﺎواﻧﻮﻧﻪ ﺑﻪ ورﭘ‪ ）５‬ﺷﻲ ﭼ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﭼﺎ ره ﻧﺸﻲ ﻛﻮﻟﻰ‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﭼ‪ ３‬ﻣﺆ ﺷﻲ ﻫﻐﻪ ﭘﺆ ﺷﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻪ دې ﻣﺘﻞ ﻛـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺑـ‪ ３‬وﻓـﺎ دوﺳـﺘﺎﻧﻮ او ﻳـﺎراﻧﻮ ＇ﺨـﻪ ‪５－‬ﻠـﻪ ﻛـﻮل دي‪.‬‬

‫‪＄‬ﻜـﻪ ﺑـ‪ ３‬اﻧـﺼﺎﻓﻪ او ﺣـﻖ ﻧـﻪ ﭘ‪５‬ﮋﻧـﺪوﻧﻜﻲ و‪－‬ـﺆي ﺗـﺮ ＇ـﻮ ﭼـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﺳــﺆى‬ ‫ژوﻧﺪى وي ﭘﻪ ＊ﻮ ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬ﺳﺘﺎﻳﻲ‪ .‬ﺧﻮ ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺆ ﺷﻲ ﻧـﻮ ﺑﻴـﺎ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ‬ ‫ﺑﺪو ﻳﺎدوي او ﻳﺎ ﻳ‪ ３‬ﻫ‪５‬ﺮ ﻛﺆي‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬

‫‪ -٦‬ﺧﭙﻠﻪ ژﺑﻪ ﻫﻢ ﻛﻼ ده ﻫﻢ ﺑﻼ ده‪:‬‬ ‫＇ﺮﻧ‪／‬ﻪ ﭼ‪ ３‬ژﺑﻪ ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧﺪ ﻛ‪ ３‬زﻳﺎت ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻟﺮي ﻧﻮ ﻛﻪ ژﺑـﻪ ﭘـﻪ ＊ـﻪ‬ ‫ﺗﻮ‪－‬ــــﻪ اﺳــــﺘﻌﻤﺎل ﺷــــﻲ د وﻳــــﻮﻧﻜﻲ د ＊ــــﻪ ﺷــــﻬﺮت‪ ،‬ﻧ‪５‬ـــﻚ ﻧﺎﻣــــﺔ او‬

‫ﺑﺮﻳﺎﻟﻴﺘﻮب ﺳﺒﺐ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ او ﻛﻪ ﭘﻪ ﺑﺪو وﮐﺎروﻟﻪ ﺷﻲ ﻧﻮ دوﻳﻮﻧﻜﻲ د ﺑـﺪ‬

‫ﻧﺎﻣــﺔ‪ ،‬ﺧﻮاﺷــﻴﻨﺔ او ﻧﺎﻛﺎﻣــﺔ ﺳــﺒﺐ ﻛ‪５‬ــﺈي‪ .‬ﺧﻮﺷــﺤﺎل ﺧــﺎن ﺑﺎﺑــﺎ دې‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ داﺳ‪ ３‬اﺷﺎره ﻛﻮي‪-:‬‬ ‫ﭘﻪ واك ﭼ‪ ３‬ﻧﻪ ﻟﺮي ﭘﻪ ﻛﺎم ﻛ‪ ３‬ژﺑﻪ‬ ‫ﭼ‪－ ３‬ﻮﻧ‪ ，‬ﺷﻲ ＊ﻪ دى ﭘﻪ ﻟﻮﻳﻪ ﺗﺒـﻪ‬ ‫ﭘﻪ ﺑﺪه "ژﺑﻪ" ‪＄‬ﺎن ‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ‪＄‬ﻲ‬ ‫اﻳــﻤــﺎن ﻻ ﻫـــﻢ ‪＄‬ـــﻲ واوره ﻃﺎﻟـــﺒﻪ‬ ‫‪ -٧‬ﻣ‪７５‬ه ﻣﺆﻛﺆه‪ .‬ﻣ‪７５‬اﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻣﻪ ورﻛﻮه‪.‬‬ ‫＇ﺮﻧ‪／‬ﻪ ﭼ‪ ３‬اﻓﻐﺎﻧﺎن ﻣ‪７５‬ﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺸﺮ دوﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻨ‪／‬ﻴﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺣﻖ ﻏﻮ＊ﺘﻮﻧﻜﻲ‬

‫او ﺣﻖ ﭘﺎﻟﻮﻧﻜﻲ دي ﻧـﻮ ﺗﺮﺧـﻪ ﺧﺒـﺮه دوى ﺗـﻪ ﻫﻐـﻪ ده ﭼـ‪＇ ３‬ـﻮك ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬ ‫ﭘﻮرﺗﻨﻴﻮ ﺻﻔﺎﺗﻮ ＇ﺨﻪ ﻣﻨﻜﺮ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫‪ -٨‬ﺧﭙﻞ ﻋﻤﻞ د ﻻرې ﻣﻞ‪.‬‬ ‫دا ﻣﺘــﻞ ﭘــﻪ داﺳــ‪＄ ３‬ــﺎى ﻛــ‪ ３‬وﻳــﻞ ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼــ‪ ３‬وﻳــﻮﻧﻜﻲ ﺗــﻪ ﻣﻄﻠــﺐ‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻮل وي ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﺑﻞ ﺳﺆى ＊ﻪ ﻛﻮﻟﻮ ﺗﻪ راﺑﻮﻟﻲ‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻟﻪ دې ﻧﺆة ＇ﺨﻪ ‪＄‬ﻲ او د ﺑﻠ‪ ３‬دﻧﻴﺎ ﻻر ﻧﻴﺴﻲ ﻧﻮ ﭘﻪ دﻏﻪ وﺧﺖ ﻛـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬ ‫ﻫﻐــﻪ ﭘﻮ＊ﺘﻨــﻪ ﻛ‪５‬ــﺈي‪ .‬د دﻏــ‪ ３‬ﭘــﻮ＊ﺘﻨ‪ ３‬ﻏــﻮره ‪＄‬ــﻮاب او ＊ــﻪ وﺳــﻴﻠﻪ‬ ‫ﺳﭙ‪（５‬ﻠﻰ ﻋﻤﻞ دى ﻛﻪ ＊ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﺆي وي ﺧﻼﺻﻰ ﺑـﻪ ﻣـﻮﻣﻲ‪ ،‬او ﻛـﻪ ﺑـﺪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﻛﺆي وي ﻧﻮ ﺳﺰا ﺑﻪ ووﻳﻨﻲ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﭘﻪ دﻧﻴـﺎ ﻛـ‪ ３‬ﻫـﻢ ﺳـﺆي ﺗـﻪ د‬ ‫ﺧﭙﻞ ﻋﻤﻞ ﺑﺪﻟﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ژﺑﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﺧﻮرا أ‪４‬ﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﻟﺮي‪ ،‬ﻫﺮ ﻳـﻮ ﭘـﻪ ﺧﭙـﻞ‬ ‫‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي او ﻟﻪ ﻫﺮ ﻣﺘﻞ ＇ﺨـﻪ ﺟـﻼ ﺟـﻼ ﻣﻄﻠـﺐ اﺧﻴـﺴﺘﻞ‬

‫‪٢٥‬‬

‫ﻛ‪５‬ﺈي‪＇ .‬ﺮﻧ‪／‬ـﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ژﺑـ‪ ３‬د ！ﻮﻟـﻮ ﻣﺘﻠـﻮ ﻧـﻮ ﺗـﺸﺮﻳﺢ ﻛـﻮل دﻟﺘـﻪ‬ ‫اﻣﻜﺎن ﻧﻪ ﻟﺮي ﻧﻮ ﻳﻮ ﺷﻤ‪５‬ﺮ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول وړاﻧﺪې ﮐ‪８５‬ي‪:‬‬ ‫_ د ‪－‬ﻮر ﺷﭙﻪ ﻧﻪ ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫_ ﻣﺎر ﺧﻮؤﻟﻰ ﻟﻪ ﭘﺆي ﻫﻢ ﺑ‪５‬ﺮ‪４‬ﺈي‪.‬‬ ‫_ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﻤﻪ د ﺳﭙﺮوﺷﻲ‪ .‬ﻫﻐﻪ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣ‪５‬ﺮو ﺷﻲ‪.‬‬ ‫_ ﺑﻨﺪه ﺗﺮ ﺧﭙﻞ وس ﭘﺆ دى‪.‬‬ ‫_ اوﺑﻪ ﭘﻪ أاﻧ‪ ，‬ﻧﻪ ﺑ‪５‬ﻠ‪８５‬ي‪.‬‬ ‫_ اوﺑﻮ اﺧﻴﺴﺘﻰ ‪ ，＄‬ﺗﻪ ﻫﻢ ﻻس اﭼﻮي‪.‬‬ ‫_ ﭼ‪ ３‬اوﺳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﻮى ﺑﻪ د ﻫﻐﻮ ﺳ‪.３‬‬ ‫_ د ﻛﺒﺮ ﻛﺎﺳﻪ ﻧﺴﻜﻮره ده‪.‬‬ ‫_ ﻣﻪ ﻛﻮه ﭘﺮ ﭼﺎ ﭼ‪ ３‬وﺑﻪ ﺷﻲ ﭘﺮ ﺗﺎ‪.‬‬ ‫_ ﺧﭙﻞ ﻋﻴﺐ دوﻟﻮ ﻣﻨ‪ ＃‬او د ﺑﻞ ﻋﻴﺐ دﮐﻠﻮ ﻣﻨ‪.＃‬‬ ‫_ ﻟﻪ ﻳﻮه ﻻﺳﻪ ！ﻚ ﻧﻪ ﺧ‪５‬ﮋي‪.‬‬ ‫_ ﭘﻪ ﻳﻮه ＇ﭙ‪７５‬ه ﺳﻞ ﻣﺨﻪ ﺧﻮإ‪８４‬ي‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪＊ o‬ﻮوﻧﻜﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺘﻠﻮﻧﻮ د اﺳﺘﻌﻤﺎل ‪＄‬ﺎﻳﻮﻧﻪ زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﺆي‪.‬‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻳﺎدوزده ﻛﺆي‪.‬‬ ‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺘﻠﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛﻲ وﻟﻴﻜﻲ او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺧﻮ＊ﻪ دې د ﻳﻮ ﻳـﻮ‬ ‫ﻣﺘﻞ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻔﻬﻮم ﻫﻢ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٢٦‬‬

‫اﺧﻼص‬ ‫‪－‬ﻮره ＇ﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻘﺎم دى د اﺧﻼص‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺟـﻬـــــﺎن واؤه ﻏــــﻼم دى د اﺧــﻼص‬ ‫ﻛﻪ ﻟﻪ ‪＄‬ﻤﻜ‪ ３‬و آﺳﻤﺎن ﺗﻪ ﺧﺎﺗﻪ ‪－‬ﺮان دي‬ ‫دا ﺳــﻔﺮ ﭘﻪ ﻳﻮه ‪－‬ﺎم دى د اﺧﻼص‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺧــﺒﺮﻛــﺎ ﻣﺨﻠـــــﺼﺎن ﻟﻪ ﻋـﻠﻢ ﻏﻴﺒﻪ‬ ‫دا ﻫﻤﻪ واؤه اﻟﻬﺎم دى د اﺧـــﻼص‬ ‫درواج او رﺳﻢ ﻋﻤﺮ ﻣﺪام ﻧـﻪ وي‬ ‫ﻟﻜﻪ ﻋﻤﺮ ﭼ‪ ３‬ﻣﺪام دى د اﺧﻼص‬ ‫ﺑ‪ ３‬اﺧﻼﺻﻪ ﺣﻼوت د اﺳـــﻼم ﻧـــﺸــﺘــﻪ‬ ‫ﻛﻪ اﺳﻼم دى ﺧﻮ اﺳـــــــﻼم دى د اﺧــﻼص‬ ‫＇ﻪ ﻋﺠﺐ دى ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺎن وي ﺗﺮې ﭼﺎﭘﻴﺮه‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺎﻗﻲ ＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬ﺟـــﺎم دى د اﺧــــﻼص‬ ‫＇ﻪ ﻋـﺠﺐ دى ﻛﻪ ﻫــﻤﺎ ﻳـــــ‪ ３‬ﭘﻪ دام ﻧ‪＋‬ـــﻠﻲ‬ ‫ﻫﺮﺻﻴﺎد ＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬دام دى د اﺧـــــــــﻼص‬ ‫ﭘﺲ ﻟﻪ ﻣﺮ‪－‬ﻪ ﺑــﻪ دا ﻣﻬــﺮ و اﺧـــﻼص ﻧـــﻪ وي‬ ‫ﻛﻪ اﺧﻼص ﻛﺆې ﻧــﻦ ﻫﻨــــ‪／‬ﺎم دى د اﺧــــﻼص‬ ‫د رﺣﻤﺎن ﻛﻼم ﭘﻪ داﺳﺒﺐ ﺷــﻴﺮﻳـــﻦ دى‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫﺮ ﻛﻼم‪ ،‬ﻛﻼم دى د اﺧــﻼص‬ ‫)رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ(‬ ‫‪٢٧‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪ o‬ﻫـﺮ زده ﻛــﻮوﻧﻜﻰ دې ﻟــﻪ ﭘـﻮرﺗﻨﻲ ﺷــﻌﺮ＇ﺨــﻪ ﻳـﻮ ﻳــﻮ ﺑﻴــﺖ ﭘـﻪ ﻧﺜــﺮ واؤوي او ﭘــﻪ‬ ‫ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬دې وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د اﺧﻼص ﭘﻪ اړه ﻳﻮه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬ ‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻮ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺆي‪:‬‬

‫‪-‬ﻋﻠﻢ‬

‫‪ -‬اﺧﻼص ‪－ -‬ﺎم‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫اﻟﻬﺎم‬

‫د اﷲ‬

‫‪Y‬‬

‫ﺣﻼوت‬

‫ﺧﻮږواﻟﻰ‬

‫ﺻﻴﺎد‬

‫＊ﮑﺎري‬

‫‪ -‬ﺻﻴﺎد ‪ -‬ﺣﻼوت‬

‫‪ -‬ﻫﻨ‪／‬ﺎم‪.‬‬

‫ﻟﻪ ﻟﻮري د ﻣﺆﻣﻦ ﭘﻪ زؤه ﻛ‪ ３‬د ﻧﻴﻜ‪ ９‬ﺧﺒﺮې ﻏﻮر‪＄‬ﻮل دي‪.‬‬

‫‪٢٨‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﺑﻦ اﺑﻲ وﻗﺎص‬

‫‪y‬‬

‫ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ د ﺳــﺘﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒــﺮ ﻣﺤﻤــﺪ‬

‫‪r‬‬

‫‪y‬‬

‫د ﻟﻮﻣﺆﻧﻴــﻮ او ﻟــﻮؤ رﺗﺒــﻪ‬ ‫‪y‬‬

‫اﺻﺤﺎﺑﻮ ﻟﻪ ﺟﻤﻠ‪＇ ３‬ﺨﻪ دى‪ .‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬د ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﻣﻮر )ﺣﻤﻨﻪ( د‬ ‫ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧ‪５‬ﺪو ＇ﺨﻪ ﺧﺒﺮه ﺷﻮه‪ .‬دوﻣﺮه ﻏﻤﺠﻨﻪ ﺷﻮه ﭼـ‪ ３‬ﺧـﻮراك‪،‬‬ ‫＇‪＋‬ــﺎك او ﺧﺒــﺮې ﻳــ‪ ３‬ﺑﻨــﺪې ﻛــﺆې او وﻳــ‪ ３‬وﻳــﻞ "ﺗــﺮ ＇ــﻮ ﭼــ‪ ３‬ﺳــﻌﺪ ﻟــﻪ‬ ‫اﺳﻼم ＇ﺨﻪ ﻻس واﻧﺨﻠﻲ ﻧﻮ زه ﺑﻪ ﻫﻤﺪاﺳ‪ ３‬ﻳﻢ ﺗﺮ ﻫﻐ‪ ３‬ﭼـ‪ ３‬ﻣـﺆه ﺷـﻢ"‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ﺗـﺮ درې ور‪＄‬ـﻮ ﭘـﻮرې ﭘـﻪ ﮐـﻮر ﮐـ‪ ３‬ﭘﺮﺗـﻪ وه او ﻫﻤـﺪا ﻳـﻮه ﺧﺒـﺮه ﻳـ‪３‬‬ ‫ﻛﻮﻟﻪ‪ .‬ﻣ‪／‬ﺮ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ‬

‫‪y‬‬

‫ﻟﻪ ﻣﻮر ﺳـﺮه د زﻳـﺎﺗ‪ ３‬ﻣﻴـﻨ‪ ３‬ﺳـﺮه ﺳـﺮه ﭘـﻪ‬

‫ﺧــﭙﻠ‪ ３‬اﺳــﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴــﺪې ！‪５‬ــﻨ‪ ，‬وﻻؤ و‪ ،‬او ﺧــﭙﻠ‪ ３‬ﻣﻮرﺗــﻪ ﻳــ‪ ３‬داﺳــ‪３‬‬

‫وﻳﻞ‪ :‬ﻣﻮرې! ﺗﻪ ﭘﺮﻣﺎ أ‪４‬ـﺮه ‪－‬ﺮاﻧـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺧـﻮ ﭘـﻪ ﺧـﺪاى‪ Y‬ﺳـﻮ‪－‬ﻨﺪ او ﻟـﻮړه‬ ‫ﮐﻮم ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ ﺳﺘﺎ زر ﺳﺎ‪－‬ﺎﻧ‪ ３‬وي او ﻫﺮه ﺷ‪５‬ﺒﻪ دې ﻳﻮه ﻳﻮه ﺳـﺎ و‪＄‬ـﻲ ﻧـﻮ ﺑﻴـﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻢ زه اﺳﻼم ﭘﺮې ﻧﻪ إدم‪.‬‬

‫‪y‬‬

‫ﻳﻮه ورځ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﻟﻪ ﻣﻜ‪ ３‬ﻧﻪ ﺑﻬﺮﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮ ＇ـﻮ ﺗﻨـﻮ ﻣﻠ‪／‬ـﺮو ﺳـﺮه‬ ‫ﭘﻪ ﻳﻮه ﭘ＀ ‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬ﻛﺎوه‪ ،‬ﻧﺎ＇ﺎﭘﻪ ﻫﻠﺘﻪ ﻳﻮ ＇ﻮ ﺗﻨـﻪ ﻣـﺸﺮﻛﻴﻦ را‬ ‫ﭘﻴﺪا ﺷﻮل‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆى ﻳ‪ ３‬ورﺗـﻪ ﺳـﭙﻜ‪ ３‬ﺳـﭙﻮرې ﺧﺒـﺮې وﻛـﺆې او ﺑﻴـﺎ ﻳـ‪３‬‬ ‫‪y‬‬

‫ﭘﺮې ﺣﻤﻠﻪ وﻛـﺆه ﭘـﻪ دﻏـﻪ وﺧـﺖ ﻛـ‪ ３‬ﭼـ‪ ３‬د ﺣـﻀﺮت ﺳـﻌﺪ د ‪＄‬ﻮاﻧـﺔ‬ ‫ﭘـﺴﺮﻟﻰ و ﺳـﺨﺘﻪ ﻏﻮﺳـﻪ ورﻏﻠـﻪ‪ ،‬ﻳـﻮې ﺧﻮاﺗـﻪ د اوښ د ﭘ‪＋‬ـ‪ ３‬ﻫــﺄوﻛﻰ‬ ‫ﭘﺮوت و ﻫﻐﻪ ﻳ‪ ３‬را اوﭼﺖ ﻛﺆ او ﭘﺮ ﻣﺸﺮﻛﺎﻧﻮ ﻳ‪ ３‬ﺣﻤﻠﻪ وﻛﺆه د ﺟ‪／‬ـﺆې‬ ‫ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻣﺸﺮك ﺳﺮ ﻣـﺎت ﻛـﺆ او وﻳﻨـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﭘـﺮې وﺑﻬـﻮﻟ‪.３‬‬

‫وروﺳﺘﻪ ﺑﻴﺎ ﻫﻐـﻪ ﻧـﻮر ﺗـﺮې وﺗ‪＋‬ﺘ‪５‬ـﺪل‪ .‬ﻋﻼﻣـﻪ اﺑـﻦ اﺛﻴـﺮ)رح( واﻳـﻲ ﭼـ‪３‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ‪ y‬ﻟﻮﻣـﺆﻧﻰ ﻣـﺴﻠﻤﺎن دى ﭼـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺣـﻖ ﻧـﻪ ددﻓـﺎع ﭘـﻪ ﻻره‬ ‫ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻣﺸﺮک وﻳﻨﻪ وﺑﻬﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺮ ﻫﺠﺮت د ﻣﺨﻪ ﻳـ‪ ３‬درې ﻛﺎﻟـﻪ د‬

‫‪٢٩‬‬

‫‪r‬‬

‫رﺳــــــﻮل اﷲ ﭘـــﻪ ﻣﻠ‪／‬ﺮﺗﻴـــﺎ د ﻣﻜـــ‪ ３‬د ﻣـــﺸﺮﻛﻴﻨﻮ ﭘـــﻪ اﻗﺘـــﺼﺎدي او‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻨﺪﻳﺰ ﻛ‪ ３‬ﺑ‪ ３‬ﺳﺎري ﻛﺆاووﻧﻪ و‪－‬ﺎﻟﻞ‪.‬‬ ‫‪y‬‬

‫ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ د ﺑــﺪر‪ُ ،‬اﺣــﺪ‪ ،‬اﺣــﺰاب‪ ،‬ﺧﻴﺒــﺮ‪ ،‬ﺣﻨــﻴﻦ‪ ،‬د ﻣــــﻜ‪ ３‬د‬ ‫ﻓﺘﺤ‪ ３‬او ﺗﺒﻮك ﭘﻪ ﻏﺰا‪－‬ﺎﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‬

‫‪r‬‬

‫ﺳـﺮه د ﻣﻠ‪／‬ﺮﺗﻴـﺎ‬ ‫‪y‬‬

‫وﻳـﺎؤ ﻻس ﺗــﻪ راوړى و‪.‬د اُﺣـﺪ ﭘــﻪ ﺟ‪／‬ــﺆه ﻛـ‪ ３‬د ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ ورور‬

‫ﻋﺘﺒﻪ د ﻣﺸﺮﻛﻴﻨﻮ ﭘﻪ ﻛﺘﺎر ﻛ‪ ３‬وﻻؤ و او د ﺟ‪／‬ﺆې ﭘـﻪ ﺗـﺮڅ ﻛـ‪ ３‬د ﻋﺘﺒـﻪ‬ ‫د أﺑﺮې ﭘﻪ ‪－‬ﻮزار ﺳﺮه د رﺳﻮل اﷲ‬

‫‪r‬‬

‫‪y‬‬

‫ﻣﺒﺎرك ﻏﺎښ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪ ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ دې ﭘ‪ ３＋５‬ﻧﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﻮ ﻧﻮ ！ﻮل ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﻳـ‪ ３‬وﻳـﻞ‪:‬‬

‫)ﭘﻪ ﺧﺪاى‬

‫‪Y‬‬

‫ﺳﻮ‪－‬ﻨﺪ ﭼ‪ ３‬زه ﻟﻪ ﻋﺘﺒﻪ ﻧـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ د ﻫﻴﭽـﺎ وﻳﻨـ‪ ３‬ﺗـﻪ دوﻣـﺮه‬

‫ﺗﺈى ﺷﻮى ﻧﻪ ﻳﻢ‪(.‬‬

‫‪y‬‬

‫‪y‬‬

‫ﺣــﻀﺮت ﺳــﻌﺪ داﺑــﻮ ﺑﻜــﺮ د ﺧﻼﻓــﺖ او ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ــﻪ د ﺣــﻀﺮت‬ ‫‪y‬‬

‫‪y‬‬

‫ﻋﻤــﺮ او ﺣــﻀﺮت ﻋﺜﻤــﺎن د ﺧﻼﻓــﺖ ﭘــﻪ دورو ﻛــ‪ ３‬ﻣﻬﻤ ـ‪ ３‬دﻧــﺪې‬ ‫اﺟﺮا ﻛﺆې دي‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﻪ ﻛﺎل ‪ ٥٥‬ﻫـ ﻛ‪ ３‬د )‪ (٨٢‬ﻛﺎﻟﻮ ﭘـﻪ ﻋﻤـﺮ وﻓـﺎت‬ ‫او د ﻣﺪﻳﻨ‪ ３‬ﻣﻨﻮرې ﭘﻪ ﺟﻨﺔ اﻟﺒﻘﻴﻊ ﻫﺪﻳﺮه ﻛ‪ ３‬ﺧﺎوروﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﺑ‪ ３‬ﻛﭽﻪ‬

‫ﺑ‪ ３‬اﻧﺪازې‪ ،‬ﻟﻪ ﺣﺪ ＇ﺨﻪ زﻳﺎت‬

‫رﭘﻲ‬

‫رﭘ‪８５‬ي‬

‫ﺳﺘﻮﻧﺰې‬

‫ﻣﺸﮑﻼت‬

‫‪＊ v‬ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﻣﺘﻦ ﭘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻮرې ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧ‪ ３‬ﻫﻢ وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻣﺘﻦ ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٣٠‬‬

‫ﻫﻤﺪردي‬ ‫ژاؤي ﭘـــﻪ ﻏــﻤﻮﻧــﻮ ﻛ‪ ３‬ﺧــﻮاﺧﻮإي ﻟـــﻪ ﻫﺮ ﭼـــﺎ ﺳــﺮه‬ ‫ﺳﻞ ﭘﺘﻨ‪／‬ﺎن ﺳﻮ‪＄‬ﻲ د ﻳـــﻮې ﺷﻤﻌ‪ ３‬ژؤا ﺳــــــﺮه‬ ‫أك زؤ‪－‬ﻰ ﻟﻪ او＊ﻜﻮ ‪－‬ـﺮ‪＄‬ﻲ ور‪ ３％４‬ﭘﻪ آﺳﻤﺎنﻛ‪ ３‬ﺑﻴﺎ‬ ‫＇ﻪ ژؤا ﻣــﻠــــ‪／‬ﺮې ده د ژوﻧﺪ ﻳﻮې ﺑﺮ‪＋４‬ﻨﺎﺳﺮه‬ ‫！ﻮل ﺑـــﺎغ ژؤ‪４‬ـﺪﻟﻰ ‪＄‬ــﻜﻪ او＊ﮑ‪ ３‬دي د ‪－‬ﻞ ﭘﻪ ﻣــﺦ‬ ‫أ‪４‬ﺮ ﻟﻜﻪ ﻻﻟﻪ داﻏـــــﻠﻲ زؤوﻧﻪ ﺷﺘﻪ ﺻﺤﺮا ﺳﺮه‬ ‫ﻧﻪ ＊ﺎﻳﻲ اﻧﺴـﺎن ﺗـﻪ ﭼ‪ ３‬د ﺑﻞ ﭘــﻪ ﻏـﻢ ﻏﻤﺠﻦ ﻧﻪ ﺷﻲ‬ ‫ﻟﻮﻳﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ده ﻛﻪ ＇ﻮك ﻧﻪ ژاؤي ﻟﻪ ﭼــﺎﺳﺮه‬ ‫داﺳ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﻐﻤﻲ دې ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﻫ‪ ＆５‬ﻛﻮر ﻛ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﻧﻪ ﻛﺆي‬ ‫ﻳﻮﻛﻮرﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬وﻳﺮ وي او ﺑﻞ ﺧﺎﻧﺪي ﻟﻪ ﻟﻴﻼﺳﺮه‬ ‫)اروا ＊ﺎد ‪－‬ﻞ ﭘﺎﭼﺎ اﻟﻔﺖ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ ﮐ‪ ３‬ﻫﻤﻘﺎﻓﻴﻪ ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻫﻤﺪردي‬ ‫وﻳﺮ‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﺧﻮاﺧﻮږي‬

‫ﻏﻢ او ﺧﭙ‪／‬ﺎن‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٣١‬‬

‫ﻣﺬﻛﺮ او ﻣ ْﻮﻧﺚ‬

‫！ﻮل ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬د ﺟﻨﺴﻴﺖ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﻪ دوه أوﻟﻪ دي‪.‬‬ ‫ﻧﺮﻳﻨﻪ او ＊‪％‬ﻴﻨﻪ‪.‬‬

‫دﻏﻪ دواؤه ډوﻟﻪ ‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧ‪ ３＋‬ﻟﺮي ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول ＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬

‫‪ .١‬د ﻧﺮﻳﻨﻪ ﻧﻮم ﻧ‪ :３＋‬ﻛﻮم ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ او ﺻـﻔﺘﻮﻧﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﭘـﺎى ﻛـ‪３‬‬

‫ﻳــ‪ ３‬دﻏــﻪ وروﺳــﺘﻪ ﻋﻼﻣــ‪ ３‬راﺷــﻲ ﻣــﺬﻛﺮ )ﻧﺮﻳﻨــﻪ( ﻧــﻮم ‪２－‬ــﻞ‬ ‫ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫اﻟﻒ‪ - :‬ﻧﺮﻣﻪ )ى( ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻟﺮ‪－‬ﻰ‪ ،‬ﻣﻨ‪／‬ﻰ‪ ،‬ﺳﺆى‪ .‬وإى‪ ،‬ﺗﺈى‪....‬‬ ‫ب‪＇ -:‬ﺮ‪－‬ﻨﺪ واو‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺗﺎﻟﻮ‪ ،‬ﭼﺎﻛﻮ‪ ،‬ﺑﺎ‪１‬ﻮ‪....‬‬ ‫ج‪ -:‬ﻛﻮﭼﻨﺔ )ه( ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺗﺮه‪ ،‬وراره‪ ،‬زؤه‪ ،‬ﻧﻴﻜﻪ‪....‬‬ ‫د‪ -:‬ﻧﺮم واو ﻟﻜﻪ‪ :‬ﭘﻠﻮ‪ ،‬ﻟﻮ‪ ،‬ﻛﻨﺄو‪....‬‬ ‫ﻫﻐــﻪ ！ــﻮل ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﭘــﺎى ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬اﺻــﻠﻲ ﺗــﻮري راﻏﻠـﻲ وي او ﺳــﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻪ وي ﻣﺬﻛﺮ ‪２－‬ﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪ .‬ﻟﻜﻪ ﻣ‪５‬ﺰ‪ ،‬ﻻس‪ ،‬اور‪ ،‬ﻏﻞ‪ ،‬ﻣﻞ‪....‬‬

‫ﻳﺎدوﻧـﻪ‪ :‬ﻫﻐـﻪ ﺳــﺎﻛﻨﻪ )ى( ﭼـ‪ ３‬د ﻣﺨــﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺳــﺎﻛﻦ "و" او ﻳـﺎ اﻟــﻒ وي د‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺗﻮري ﺣﻜﻢ ﻟﺮي ﻟﻜﻪ‪ :‬زوى‪ ،‬ﺳﻮى‪ ،‬ﻟﻮى‪＄ ،‬ﺎى‪ ،‬ﭼﺎى‪....‬‬ ‫‪ -٢‬د ﻣﺆﻧــﺚ ﻧ‪＋‬ــ‪ :３‬ﻫﻐــﻪ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﭘــﺎى ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﻳــﻮه ﻟــﻪ دﻏ ـﻮ‬ ‫وروﺳﺘﻨﻴﻮ ﻧ‪＋‬ﻮ ＇ﺨﻪ راﻏﻠ‪ ３‬وي ﻣﻮﻧﺚ )＊‪％‬ﻴﻨﻪ( ﻧﻮم ‪２－‬ﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫‪＇ -١‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ه( ﻟﻜﻪ‪ :‬اﺳﭙﻪ‪ ،‬ﻟ‪＋‬ﺘﻪ‪ ،‬ﭘ‪２‬ﻪ‪،‬ﺗﻮره‪....‬‬ ‫‪ -٢‬زورﻛﺔ واﻟﻪ )ة( ﻟﻜﻪ ﺧﻮﻟﺔ‪ ،‬أوأة‪＇ ،‬ﭙﻠﺔ‪＇ ،‬ﻮﻛﺔ‪....‬‬ ‫‪) -٣‬اﻟﻒ( ﻟﮑﻪ ژؤا‪ ،‬ﺧﻨﺪا‪ ،‬ﻧ（ﺎ‪ ،‬ﻣﻼ‪ ،‬ﺷﺎ‪＊ ،‬ﻮروا‪....‬‬

‫‪ -٤‬اوإد)و(‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪＊ :‬ﺎرو‪ ،‬زاﻧ‪／‬ﻮ‪ ،‬ﻻﻣﺒﻮ‪....‬‬ ‫‪＇ -٥‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ي( ﻟﻜﻪ‪ :‬ﺑﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬دوﺳﺘﻲ او ＊ﺎدي‪ ،‬ﻣ‪／‬ﺮ ﭘﻪ ﻧﺴﺒﺘﻲ‬ ‫ﺻﻔﺘﻮﻧﻮ ﻛ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ي( د ﻣﺬﻛﺮ ﻟﭙﺎره را‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪ :‬دوﺑﻲ‪ ،‬ﻣﻮﭼﻲ‬ ‫او داﺳ‪ ３‬ﻧﻮر‪.‬‬ ‫‪٣٢‬‬

‫‪ -٦‬اوإده )ې( ﻟﻜﻪ‪ :‬ادې‪ ،‬ﻧﺎوې‪ ،‬ﻣﻠ‪／‬ﺮې‪ .‬ﺗﺈې‪....‬‬

‫د ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮم ډوﻟﻮﻧﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮم ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﺮ ＇ﻠﻮرو أوﻟﻮ و‪４‬ﺸﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫‪ .١‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧﺚ‪) :‬ﺳﺎﻛ） ﻧ‪＋‬ـﻪ وال( ﭼـ‪ ３‬د ﺳـﺎﻛ） او ذﻳـﺮوح‬ ‫ﻧﻮم او د ﺗﺎﻧﻴﺚ ﻧ‪＋‬ﻪ ﻫﻢ ﭘﻜ‪ ３‬وي ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻏﻮا‪ ،‬ﭼﺮ‪－‬ﻪ‪ ،‬اﺳﭙﻪ‪....‬‬

‫‪ .٢‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻏﻴﺮ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧـﺚ‪) :‬ﺳـﺎﻛ） ﺑـ‪ ３‬ﻧ‪＋‬ـ‪ (３‬ﭼـ‪ ３‬د ﻳـﻮه ﺳـﺎﻛ）‬ ‫ﻧﻮم وي او د ﺗﺎﻧﻴﺚ ﻧ‪＋‬ﻪ ﻧﻠﺮي ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻣﻮر‪ ،‬ﺧـﻮر‪ ،‬ﺗـﺮور‪ ....‬دې ډول‬

‫ﻣﺆﻧﺚ ﺗﻪ ﻣﻌﻨﻮي ﻣﺆﻧﺚ ﻫﻢ واﻳﻲ‪.‬‬

‫‪ .٣‬ﻏﻴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧﺚ‪) :‬ﺑ‪ ３‬ﺳﺎه ﻧ‪＋‬ﻪ وال( ﻫﻐﻪ ﻣﺆﻧـﺚ ﺗـﻪ واﻳـﻲ‬ ‫ﭼ‪ ３‬د ﺑـ‪ ３‬ﺳـﺎه ﺷـﻴﺎﻧﻮ ﻧـﻮم وي او د ﺗﺎﻧﻴـﺚ ﻋﻼﻣـﻪ ﻫـﻢ ﭘـﻪ ﻛـ‪ ３‬وي‬ ‫ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻟ‪＋‬ﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺎ‪１‬ﻪ‪ ،‬ﻏﺮﻣﻪ‪＇ ،‬ﻮﻛﺔ‪ ،‬ر‪１‬ﺎ‪ ،‬زاﻧ‪／‬ﻮ‪....‬‬

‫‪ .٤‬ﻏﻴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻏﻴﺮ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﺆﻧﺚ‪) :‬ﺑـ‪ ３‬ﺳـﺎه ﺑـ‪ ３‬ﻧ‪＋‬ـ‪ (３‬ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ واﻳـﻲ ﭼـ‪ ３‬د ﺑـ‪３‬‬

‫ﺳـــﺎه ﺷـــﻴﺎﻧﻮ ﻧـــﻮم وي او دﺗﺎﻧﻴـــﺚ ﻧ‪＋‬ـــﻪ )ه( ﺗـــﺮې ﻟﻮ‪４‬ـــﺪﻟ‪ ３‬وي‪ ،‬ﻟﻜـــﻪ‪ :‬ﻟﻤـــﻦ‪،‬‬

‫ْﻧﺚ ﺗﻪ ﺳﻤﺎﻋﻲﻣﺆﻧﺚ ﻫﻢ واﻳﻲ‪.‬‬ ‫ﺳﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺆﺳﺘﻦ او ﻣ‪５‬ﭽﻦ‪ .‬دې ډول ﻣﻮ‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣــﺬﮐﺮ او ﻣﺆﻧــﺚ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮﭘــﻪ ﻫﮑﻠــﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت ﻟــﻪ ﻣﺜــﺎﻟﻮﻧﻮ ﺳــﺮه‬ ‫وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې د ﻣﺬﮐﺮ او ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺟﻤﻠـﻮ‬ ‫ﮐ‪ ３‬وﮐﺎر وي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ دﻏﻪ ﻻﻧﺪې ﭘﻨ‪％‬ﻪ ) ى ( ‪－‬ﺎﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧـﻮ او ﮐﻠﻤـﻮ ﮐـ‪３‬‬ ‫ﻣــﺸﻖ او ﺗﻤــﺮﻳﻦ ﮐــ‪７‬ي‪ ) .‬ﻧﺮﻣــﻪ ى ( زورﮐــ‪ ９‬واﻟــﻪ ) ۍ ( ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪه ) ي ( اوږده ) ې (‬ ‫ﻓﻌﻠﻴﻪ ﻳﺎ اﻣﺮﻳﻪ ) ئ (‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻣﺆﻧﺚ او ﻣﺬﮐﺮ ‪－‬ﺮاﻣﺮي ﺟﻮړ＊ﺖ ﻟﻪ ﻳﺎدو زده ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪٣٣‬‬

‫ﭼ‪＂－ ３‬ﻞ ﺧﻮرول ﺑﺨ‪＋‬ﻞ ﻛﺎ ‪＄‬ﻮان ﻫﻐﻪ‬ ‫ﭼ‪＂－ ３‬ﻞ‪ ،‬ﺧﻮرول‪ ،‬ﺑﺨ‪＋‬ﻞ ﻛﺎ ‪＄‬ﻮان ﻫﻐﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺗــﻮره ﻟـﺮي د ﺗــــﻮرې ﺧـــﺎن ﻫـــﻐﻪ‬ ‫ﻛﺎن د ﻟــﻌــﻠــﻮ د ﻳﺎﻗــﻮﺗـﻮ ‪－‬ــﻮﻫﺮ ＇ﻪ دي‬ ‫ﭼ‪ ３‬اﺣﺴﺎن ﺗﺮې ﭘﻴﺪا ﮐ‪８５‬ي ﻛــــــﺎن ﻫــﻐـﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﺗـﻪ ﭘــﻪ ‪５－‬ﺄه وﺧــــﻮرې ﺣـﺒﻄـــﻪ ﺷـــــﻲ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺮه ﺧـﻮاؤه ﺷ‪ ３‬ﺧــــﻮان ﻫـــﻐـﻪ‬ ‫ﻛــﻪ د ﻣﺎل دى ﻛــﻪ د ﻣـــﻠــﻚ دى ﻛﻪ د ﻟ‪５‬ﭽــﻮ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺗـــﻮان د ﭼﺎ ﭘﻪ ﻛﺎر ﺷﻲ ﺗﻮان ﻫﻐـﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬دې ＇ﻮك د وؤاﻧـﺪې وروﺳـﺘﻪ ‪＄‬ﻲ دا ＇ـﻪ ﺷﻮ‬ ‫ﭘﻪ ﺗــﻨــﻬﺎ وﺟــﻮد ﭼ‪ ３‬ﺷﺎن دى ﺷــﺎن ﻫـــﻐﻪ‬ ‫وﻧـــﻮر ﭼـــﺎوﺗــﻪ وران ﻣـــــــﻪ واﻳــﻪ "ﺧــﻮﺷﺤﺎﻟﻪ"‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﭘــــــﻪ ﻗــــــــﻮل و ﻋﻬﺪ وران ﺷـﻮ وران ﻫـﻐﻪ‬ ‫)ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﺎن ﺧ＂ﮏ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫·‬

‫＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي او ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ دې ﻟﻨ‪６‬ې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫·‬

‫＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﺑﻴﺘﻮﻧـﻮ دﻫـﺮې ﻣـﺴﺮې ﺳـ‪５‬ﻼﺑﻮﻧﻪ وﺷـﻤ‪５‬ﺮي او ﺑﻴـﺎ دې ﭘـﻪ‬ ‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﮑﺮار ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﻳﻮ د ﺑﻞ ﭘﻪ ﻣﺮﺳﺘﻪ د اﻣﻼ ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ o‬داﺷﻌﺮ وﻟﻮﻟﺊ او د ﻫﻐﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﭘﻪ ﺳﺎده اﻟﻔﺎﻇﻮ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﻜﺊ‪.‬‬ ‫‪٣٤‬‬

‫د وﺧﺖ ارز＊ﺖ‬ ‫ﻫﻐﻪ ＇ﻮك ﭼ‪ ３‬ﺧﭙﻞ ازر＊ﺘﻨﺎك وﺧﺖ د ﻋﻠﻢ ﭘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻛ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ ﻛﺆي‪،‬‬ ‫ﻧﻮ ﻋﺎﻟﻢ او ﻓﺎﺿﻞ ﺑﻪ ﺷﻲ دﻏﺴ‪ ３‬ﻛﺴﺎن ﺑﻪ ﻟﻪ ﻳﻮې ﺧﻮا د ژوﻧﺪاﻧـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﺳــﺘﻮﻧﺰو ﺳــﺮه ﭘــﻪ اّﺳــﺎﻧﺔ ﻣﻘﺎﺑﻠــﻪ وﻛــﺆي او ﻟــﻪ ﺑﻠــ‪ ３‬ﺧــﻮا ﺑــﻪ د ﺧــﭙﻠ‪３‬‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﻟﭙﺎره د ﺧﺪﻣﺖ وؤ و‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ﺧﻠﻚ ﭼ‪ ３‬د وﺧﺖ ﭘﻪ ارز＊ﺖ ﻧﻪ ﭘﻮﻫ‪５‬ـﺈي‪ ،‬وﺧـﺖ ﻏﻨﻴﻤـﺖ ﻧـﻪ ‪２－‬ـﻲ‬ ‫ﻟﻪ ﺧﭙﻞ وﺧﺖ ＇ﺨﻪ ﻟـﻪ ﺗﻌﻠـﻴﻢ ﭘـﻪ زده ﻛـﺆه ﻛـ‪ ３‬ﻛـﺎر ﻧـﻪ اﺧﻠـﻲ‪ ،‬دﻏـﺴ‪３‬‬ ‫و‪－‬ﺆي د ﻋﻠﻢ ﻟﻪ ‪＇ ３＂－‬ﺨﻪ ﺑ‪ ３‬ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﻛ‪５‬ﺈي او ﻧﻪ ﺷﻲ ﻛـﻮﻟﻰ ﭼـ‪３‬‬ ‫ﺧﭙﻠ‪ ３‬ور‪＄‬ﻨﺔ ﭼﺎرې ﭘﻪ ＊ﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ ﺳﺮﺗﻪ ورﺳﻮي‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﻛﻪ ﻣﻮإ او ﺗﺎﺳ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ ﺗ‪５‬ـﺮ ﺷـﻮي ﻋﻤـﺮ ﺗـﻪ ‪＄‬ﻴـﺮ ﺷـﻮ ﻧـﻮ دې‬ ‫ﻧﺘﻴﺠ‪ ３‬ﺗﻪ ﺑﻪ ورﺳ‪５‬ﺈو ﭼ‪ ３‬زﻣﻮإ ！ـﻮ ل ﻋﻤـﺮ أ‪４‬ـﺮ ﻟﻨـﺄ دى‪ .‬رﺣﻤـﺎن ﺑﺎﺑـﺎ‬ ‫دﻏـﻪ ﻣﻄﻠــﺐ ﭘــﻪ أ‪４‬ـﺮو ﺧــﻮإو او ﻋــﺎم ﻓﻬﻤـﻪ اﻟﻔــﺎﻇﻮ ﺳــﺮه أ‪４‬ـﺮ ＊ــﻪ ﺑﻴــﺎن‬ ‫ﻛﺆى دى ﻟﻜﻪ ﭼ‪ ３‬واﻳﻲ‪:‬‬ ‫زﻧﺪ ‪－‬ﻲ ﻛﻪ ＇ﻮك ﭘﻮﻫ‪５‬ﺈي ﺣﻀﻮر دم دى‬ ‫اّﻳــــﻨـــــﺪه او رﻓــﺘﻪ ﻛــﻠﻪ د ﭼـــﺎ ﻳــﺎد ﺷﻲ‬

‫‪٣٥‬‬

‫ددې ﻟﭙــﺎره ﭼــ‪ ３‬اﺧــﺮوي او دﻧﻴ ـﻮي ‪＂－‬ــ‪ ３‬ﺗــﺮ ﻻﺳــﻪ ﻛــﺆو او د ＊ــﻪ ژوﻧــﺪ‬ ‫ﺧﺎوﻧﺪان ﺷﻮ ﻧﻮ ﭘﻜﺎ رده ﭼ‪ ３‬وﺧﺖ ﺗﻪ ﭘﻪ درﻧﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻪ و‪－‬ﻮرو‪ .‬ﺧـﻮﺷـ‪３‬‬ ‫او ﺑﻴ‪％‬ﺎﻳﻪ ﻳ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ ﻧﻪ ﻛﺆو‪ ،‬ﺗـﻞ ﻫ（ـﻪ وﻛـﺆو ﭼـ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ وﺧـﺖ د اﷲ‪ Y‬ﭘـﻪ‬ ‫ﻋﺒــﺎدت او د ﻋﻠــﻢ ﭘــﻪ زده ﻛــﺆه ﻛــ‪ ３‬ﺗ‪５‬ــﺮ ﻛــﺆو‪ .‬ﺑﻴــﺎ ﻫــﻢ د ﭘ‪＋‬ﺘــﻮ ژﺑــ‪３‬‬ ‫ﻧﻮﻣﻴﺎﻟﻰ ﺷﺎﻋﺮ رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ دې ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ داﺳ‪ ３‬اﺷﺎره ﻛﻮي ‪:‬‬ ‫ﻳﻮ ﻧﻔﺲ ﻣﻪ ﺷﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻟﻪ ﻧﻔﺲ ﻛ‪＋‬ﻮ‬ ‫ﻣـﺒﺎدا ﭼ‪ ３‬دې دﻏﻪ اﺧــﺮ ﻧﻔــﺲ وي‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫·‬

‫＊ــﺎﻏﻠﻰ ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د وﺧــﺖ د ارز＊ــﺖ ﭘــﻪ اړه زده ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ﺗــﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت‬

‫·‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﻟﻪ ＇ﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ＇ﺨﻪ وﻏﻮاړي ﭼ‪ ３‬د وﺧﺖ ﭘﻪ ارز＊ـﺖ‬

‫وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫·‬

‫ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻫﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬ﭘﻨ‪％‬ﻪ ﭘﻨ‪％‬ﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ او ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻴـﺪا‬ ‫ﮐ‪７‬ي‬

‫·‬

‫زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې دا ﭼــ‪ ３‬وﺧــﺖ ＇ــﻪ ارز＊ــﺖ ﻟــﺮي ＇ﻮﮐﺮ＊ــ‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫·‬

‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬ﺑﻴﺘﻮﻧـﻪ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﮐﺘـﺎﺑﭽﻮ ﮐـ‪ ３‬وﻟﻴﮑـﻲ او ﺑﻴـﺎ دې‬

‫ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٣٦‬‬

‫ﻣﻔﺮد او ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻧﻮم د ﺷﻤ‪５‬ﺮ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﭘﺮدوه أوﻟﻪ دى‪ .‬ﻣﻔﺮد او ﺟﻤﻊ‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻫﻐﻪ دى ﭼ‪ ３‬ﭘﺮ ﻳﻮه ﺷﻲ ﻳﺎ ﻳﻮه ﻛﺲ ﺑﺎﻧﺪې دﻻﻟـﺖ ﻛـﻮي‪ .‬ﻟﻜـﻪ‪:‬‬ ‫ﻫﻠﻚ‪ ،‬وﻧﻪ‪ ،‬ﻟﺮ‪－‬ﻰ‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻫﻐﻪ ده ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮه ﻧﻪ ﭘﺮزﻳـﺎﺗﻮ ﺷـﻴﺎﻧﻮ او ﻳـﺎ ﻛـﺴﺎﻧﻮ دﻻﻟـﺖ ﻛـﻮي‬ ‫ﻟﻜﻪ‪ :‬ﻫﻠﻜﺎن‪ ،‬وﻧ‪ ،３‬ﻟﺮ‪－‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪！ ３‬ﻮﻟ‪ ３‬ﺟﻤﻌﻲ ﻟـﻪ ﻣﻔـﺮد ＇ﺨـﻪ د ‪＄‬ﻴﻨـﻮ ﻧـ‪＋‬ﻮ ﭘـﻪ راوؤﻟـﻮ ﺳـﺮه ﺟﻮؤ‪４‬ـﺈي‪.‬‬ ‫د ﻧﺮﻳﻨﻪ د ﺟﻤﻊ ﺟﻮؤوﻟﻮ ﻧ‪ ３＋‬دادي‪ ) .‬ي‪،‬ه ﮓﮔ‪－،‬ﺎن‪ ،‬ﻳﺎن‪،‬ان‪ ،‬وﻧﻪ‪ -‬اه(‬ ‫＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤﻊ ددې ﻋﻼﻣﻮ)ې‪－،‬ﺎﻧ‪،３‬ﻳﺎﻧ‪ ،３‬وې( ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﺟﻮؤ‪４‬ﺈي‪.‬‬

‫د ﻧﺮﻳﻨﻪ ﺟﻤﻊ د ﺟﻮؤوﻟﻮ ﻗﺎﻋﺪې ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول دي‪:‬‬ ‫‪ -١‬د ﻫﺮ ﻣﻔﺮد ﻧﻮم او ﺻﻔﺖ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﻧﺮﻣـﻪ )ى( راﻏﻠـ‪３‬‬ ‫وي ﭘــﻪ ﺟﻤــﻊ ﻛــ‪ ３‬دﻏــﻪ )ى( ﭘــﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪه )ي( ﺑــﺪﻟ‪５‬ﺈي‪ .‬ﻟﻜــﻪ ﭘــﻪ ﻻﻧــﺪې‬ ‫ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﻛ‪:３‬‬

‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﺳﺘﻮرى‬

‫ﺳﺘﻮري‬

‫ﻧﻮى‬

‫ﻧﻮي‬ ‫‪٣٧‬‬

‫ﻟﻮ＊ﻰ‬

‫ﻟﻮ＊ﻲ‬

‫ﭘﻠﻰ‬

‫ﭘﻠﻲ‬

‫اﻏﺰى‬

‫اﻏﺰي‬

‫ﻟﺮ‪－‬ﻰ‬

‫ﻟﺮ‪－‬ﻲ‬

‫ﻳﺎدوﻧـــﻪ‪ -:‬ﭘـــﻪ دې ډول ﻧﻮﻣﻮﻧـــﻮ ﻛـــ‪ ３‬ﺳـــﺎﻛ） ﻧﻮﻣﻮﻧـــﻪ ﻳـــﺎ ﺻـــﻔﺘﻮﻧﻪ او‬ ‫ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺳﺎﻛ） ﺻﻔﺘﻮﻧﻪ د ﻣﻔﺮد ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬د )ان( ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﻫـﻢ ﺟﻤـﻊ‬ ‫ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻣﻴﺈى‪ ،‬ﻏﻮﻳﻰ‪ ،‬ﺧﻮرﻳﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺑﻠﻰ‪ ،‬ﻛﻨﺪﻫﺎرى‪،‬ﺳﺪوزى‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻣﻴﺈﻳﺎن‪ ،‬ﻏﻮﻳﺎن‪ ،‬ﺧﻮرﻳﺎن‪ ،‬ﻛﻨﺪﻫﺎرﻳﺎن‪ ،‬ﮐﺎﺑﻠﻴﺎن ‪ ،‬ﺳﺪوزﻳﺎن‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﺳﺎﻛ） ﺻﻔﺎت ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ اّﺧﺮ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨـﺪه )ي( ﻳـﺎ ＇ﺮ‪－‬ﻨـﺪ واو‬ ‫راﻏﻠﻰ وي د "ان" ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻣﻮﭼﻴﺎن‪ ،‬دوﺑﻴﺎن‪.‬‬

‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻣﻮﭼﻲ‪ ،‬دوﺑﻲ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﻫﺮ ﺻﻔﺖ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ﻛ‪ ３‬ﻳـ‪" ３‬واو" ﻳـﺎ )ى( راﻏﻠـ‪ ３‬وي او دﻏـﻪ‬ ‫"واو" ﻳﺎ )ى( ﭘﻪ ﻣﺆﻧﺚ ﻛ‪ ３‬ﻏﻮر‪５＄‬ﺪﻟ‪ ３‬وي ﻧﻮ ﭘﻪ ﺟﻤﻊ ﻛ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﭘﻪ اﻟـﻒ‬ ‫ﺑﺪﻟ‪５‬ﺈي او ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻛﻮﭼﻨﺔ )ه( زﻳﺎﺗ‪５‬ﺈي‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﭘ‪＋‬ﺘﻮن‪ ،‬ؤوﻧﺪ‪ ،‬روڼ‪ ،‬ﺗﺮﻳﺦ‪ ،‬ﺗﺮﻳﻮ‪.‬‬ ‫‪٣٨‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ‪ ،‬ؤاﻧﺪه‪ ،‬را‪１‬ﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺧﻪ‪ ،‬ﺗﺮوه‪.‬‬ ‫‪＄ -٤‬ﻴﻨ‪ ３‬دوه ﺗﻮرﻳﺰ ﻳﻮ＇ﭙـﻪ ﻳﻴـﺰ ﻧﻮﻣﻮﻧـﻪ او ﺻـﻔﺘﻮﻧﻪ د ﻛﻮﭼﻨـﺔ)ه(‬ ‫ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي‪ ،‬ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﻏﻞ‪ ،‬ﻣﻞ‪ ،‬ﻣﺆ‪ ،‬ﺳﻮر‪ ،‬ﺷﻴﻦ‪ ،‬اوم‪ ،‬اوإد‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﻏﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺆه‪ ،‬ﺳﺮه‪ ،‬ﺷﻨﻪ‪ ،‬اوﻣﻪ‪ ،‬اوإده‪.‬‬

‫‪ -٥‬ﻫﻐــﻪ ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ او ﺻــﻔﺘﻮﻧﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬اﺻــﻠﻲ ﺣــﺮف‬ ‫راﻏﻠﻰ وي ﻛﻪ ﺳﺎﻛ） وي ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ د "ان" ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ او ﻛﻪ ﺑ‪ ３‬ﺳﺎه وي‬ ‫د "وﻧﻪ" ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﭼﺮګ‪ ،‬اوښ‪＄ ،‬ﻮان‪ ،‬ﻣﻴﻦ‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﭼﺮ‪－‬ﺎن‪ ،‬او＊ﺎن‪＄ ،‬ﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﻣﻴﻨﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪ :‬ﻛﻮر‪ ،‬ﻛﺎل‪ ،‬ﭘﻮر‪！ ،‬ﻮﭘﻚ‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻊ‪ :‬ﻛﻮروﻧﻪ‪ ،‬ﻛﺎﻟﻮﻧﻪ ﻳﺎ ﮐﻠﻮﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻮروﻧﻪ‪！ ،‬ﻮﭘﻜﻮﻧﻪ‪.‬‬ ‫＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤﻊ‪:‬‬ ‫د ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤﻌ‪ ３‬د ﺟﻮؤوﻟﻮ ﻗﺎﻋﺪې او ﻧ‪ ３＋‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول دي‪.‬‬

‫‪٣٩‬‬

‫ْﻧــﺚ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪" ３‬و" او ﻳــﺎ "ا" وي د‬ ‫‪ -١‬ﻫــﺮ ﻣﻔــﺮد ﻣﻮ‬ ‫"‪－‬ﺎﻧ‪ "３‬ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫زاﻧ‪／‬ﻮ‬

‫زاﻧ‪／‬ﻮ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ﭘﻴﺸﻮ‬

‫ﭘﻴﺸﻮ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ورﺷﻮ‬

‫ورﺷﻮ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ژؤا‬

‫ژؤا‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ر‪１‬ﺎ‬

‫ر‪１‬ﺎ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ﻏﻮا‬

‫ﻏﻮا‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫‪＄‬ﻴﻨ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ د اﻟﻒ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ د "وې" ﭘﻪ راوؤﻟﻮ ﺟﻤﻊ ﻛﻮي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ژؤاوې‪،‬‬

‫ر‪１‬ﺎوې‪،‬‬

‫ﻏﻮاوې او‬

‫اﻧﺎوې‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﻫﺮ ﻣﻔﺮد ﻣﺆﻧﺚ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨﺪه "ي" ﻳﺎ زورﮐ‪９‬‬ ‫واﻟﻪ "ۍ" راﻏﻠ‪ ３‬وي ﻛﻪ ﺳﺎﻛ） وي ﭘـﻪ "‪－‬ـﺎﻧ‪ "３‬ﺟﻤـﻊ ﻛ‪５‬ـﺈي او ﻛـﻪ ﺑـ‪３‬‬ ‫ﺳﺎوي ﻧﻮ ﺟﻤﻊ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ زورﻛ‪ ９‬واﻟﻪ "ۍ" را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬

‫‪٤٠‬‬

‫ﺳﺎﻛ）‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺑ‪ ３‬ﺳﺎ‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﻣﺎﻣ‪９‬‬

‫ﻣﺎﻣ‪－ ９‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫دوﺳﺘﻲ‬

‫دوﺳﺘﺔ‬

‫اﻧ‪９‬‬

‫اﻧﺔ ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫وداﻧﻲ‬

‫وداﻧﺔ‬

‫د＊ﻤﻨﻲ‬

‫د＊ﻤﻨﺔ‬

‫‪ -٤‬ﻛﻮم ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اوإده "ې" راﻏﻠ‪ ３‬وي ﭘﻪ "اﻧـ‪"３‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻛ‪５‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬ ‫ﻧﺎوې‬

‫ﺧﻮا＊‪３‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﻧﺎوﻳﺎﻧ‪ ،３‬ﻳﺎ ﻧﺎوې ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ﺧﻮا＊ﻴﺎﻧ‪،３‬ﻳﺎ ﺧﻮا＊‪－ ３‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫！ﻮل ﺳﻤﺎﻋﻲ ﻣﺆﻧﺜـﺎت ﭘـﻪ اﺻـﻞ ﻛـ‪" ３‬ه" ﻟـﺮي ﻧـﻮ ‪＄‬ﻜـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺟﻤـﻊ ﭘـﻪ‬ ‫اّﺧﺮ ﻛ‪ ３‬د اوإدې "ې" ﭘﻪ راوؤﻟﻮ را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﻏ‪５‬ﺈ‬

‫ﻏ‪５‬ﺈې‬

‫ﻻر‬

‫ﻻرې‬

‫ﻟﻤﻦ‬

‫ﻟﻤﻨ‪３‬‬

‫‪٤١‬‬

‫‪ -٥‬د ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺻﻔﺎﺗﻮ او ﺷﺮﻳﻜﻮ ﺻﻔﺎﺗﻮ ＊‪％‬ﻴﻨﻪ ﺟﻤـﻊ ﻟـﻪ ﻧﺮﻳﻨـﻪ ﺟﻤـﻊ‬ ‫＇ﺨﻪ د اوإدې "ې" ﭘﻪ زﻳﺎﺗﻮﻟﻮ ﺟﻮؤ‪４‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﺬﻛﺮ ﺟﻤﻊ‬

‫ﻣﺆﻧﺚ ﺟﻤﻊ‬

‫ﻛﺎﺑﻠﻴﺎن‬

‫ﻛﺎﺑﻠﻴﺎﻧ‪３‬‬

‫ﻛﻮﻻﻻن‬

‫ﻛﻮﻻﻻﻧ‪３‬‬

‫ﺳﺎده ‪－‬ﺎن‬

‫ﺳﺎده ‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫ﺧﻮاران‬

‫ﺧﻮاراﻧ‪３‬‬

‫ْﻧﺜــﻮ ﺟﻤــﻊ ﺗﺮﻳــﻮې ﻗﺎﻋــﺪې ﻻﻧــﺪې ﻧــﻪ را‪＄‬ــﻲ او ﭘــﻪ‬ ‫‪ -٦‬د ﻣﻌﻨــﻮى ﻣﻮ‬ ‫وروﺳﺘﻪ أول ﺟﻮؤ‪４‬ﺈي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻣﻔﺮد‪:‬‬

‫ﺟﻤﻊ‪:‬‬

‫ﻣﻮر‬

‫ﻣﻴﻨﺪې‬

‫ﺧﻮر‬

‫ﺧﻮﻳﻨﺪې‬

‫ﺗﺮور‬

‫ﺗﺮﻳﻨﺪې‬

‫ﻧﺠﻠﺔ‬

‫ﻧﺠﻮﻧ‪３‬‬

‫ورﻳﻨﺪار‬

‫ورﻳﻨﺪارې‪ ،‬ﻳﺎ ور‪４‬ﻨﺪار‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬

‫‪٤٢‬‬

‫وﻃﻦ واﻳﻲ‬ ‫زﻣﺎ د آﺑﺎدة ﻟﭙـــﺎره ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﺊ اوﭼﺖ ﺷـــﺊ‬

‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــــﺆئ زﻟـــــــﻤﻮ‬ ‫ﻻﺳﻮﻧﻪ ﺳﺮه ورﻛﺆئ ！ﻮل ﭘﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﻳﻮ ﻗﻮت ﺷﺊ‬ ‫٭٭٭٭‬

‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــــﺆئ زﻟـــــــﻤﻮ‬

‫زﻣﺎ ﭘﻪ ﻫﺮه ﺗﻴﺈه ﻛ‪ ３‬د ﺳﺮو زرو ﻗ‪５‬ﻤﺖ ﺷـــﺘﻪ‬

‫ﭘﻪ ﻗـﺪرﻳ‪ ３‬ﻛــــﻪ ﭘــﻮه ﺷﺊ‬ ‫زﻣﺎ ﭘﻪ دوؤه ﺧﺎوره ﻛ‪ ３‬اﻛﺴﻴﺮ ﻏﻮﻧﺪې ﺣﻜﻤﺖ ﺷﺘﻪ‬ ‫ﭘﻪ ﻗـﺪر ﻳ‪ ３‬ﻛـــــﻪ ﭘﻮه ﺷﺊ‬ ‫د ﭘﻮﻫ‪ ３‬ر‪１‬ﺎ واﺧﻠﺊ ﭼ‪＊ ３‬ﻪ ﭘﻮه ﭘﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺷﺊ‬ ‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــــــﺆئ زﻟــــــﻤﻮ‬ ‫٭٭٭٭‬ ‫زﻣﺎ د ﻏﺮوﻧﻮ ‪６５－‬ې دﻟﻌﻠﻮﻧﻮ ﺧﺰاﻧ‪ ３‬دي‬

‫ﭼ‪ ３‬دي ﺳﺘﺎﺳﻮ ﻟــــﭙﺎره‬

‫د ﺟ‪／‬ﻮ ﻏﺮوﻧﻮ ＇ﻮﮐ‪ ３‬ﻣ‪ ３‬د ﻋﺰم ﻧ‪＋‬ﺎﻧ‪ ３‬دي‬

‫ﭼ‪ ３‬دي ﺳﺘﺎﺳﻮ ﻟــﭙﺎره‬

‫ﻫﺮ ﻧﺎو‪ ،‬ﻫﺮه دره ﻣ‪ ３‬د ﻧﻨ‪／‬ﻮ ﻧﻮ اﻓﺴــﺎﻧ‪ ３‬دي‬ ‫ﭼ‪ ３‬دي ﺳﺘﺎﺳﻮ ﻟــﭙﺎره‬

‫ﻧﻮرﻣﻪ ﮐ‪５＋‬ﻨﺊ را ﭘﺎ＇ﺊ ﻣ＂ﻮرو ﻳﻮ ﻏﻴﺮت ﺷﺊ‬ ‫٭٭٭٭‬

‫ﻣـــــــﻼ وﺗــــﺆئ زﻟــــــــﻤﻮ‬

‫زﻣﺎ ﭘﻪ ﻫﺮ ﻳﻮ ﺑﻮ！ﻲ ﻛ‪ ３‬دارو ﺷــﺘﻪ د رﻧ‪％‬ﻮﻧﻮ‬ ‫ﺻﺤﺖ ﺑﻪ ﺳﺘﺎﺳــﻮ ＊ﻪ ﻛﺆي‬ ‫‪٤٣‬‬

‫زﻣﺎ اﻏﺰي ＊ﻪ و‪２－‬ﺊ د ﻧﻮرو ﻟﻪ ‪－‬ﻠﻮﻧﻮ‬

‫ﺻﺤﺖ ﺑـــﻪ ﺳﺘﺎﺳﻮ ＊ﻪ ﻛﺆي‬ ‫زﻣﺎ ﺧﻮإې ﻣ‪５‬ﻮې ﻣﻮ ﻛﻪ روزي ﺷﻲ د ﺑ‪２‬ﻮﻧﻮ‬

‫ﺻﺤﺖ ﺑــــﻪ ﺳﺘﺎﺳﻮ ＊ﻪ ﻛﺆي‬ ‫ﻧﺼﻴﺐ ﭘﺴ‪ ３‬ﺑﻪ ＇ﻮ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﺊ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﺧﭙﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺊ‬ ‫ﻣـــــــﻼ وﺗـــــــــﺆئ زﻟــــــﻤﻮ‬ ‫٭٭٭٭‬

‫زﻣﺎ رو＊ﺎﻧﻪ ﻟﻤﺮ‪ ،‬ﺧﻮإې اوﺑــــﻪ ＊ﮑﻠ‪ ３‬ﻫــــﻮا ده‬

‫ﻛﻪ ﭘﻮه ﺷﻮئ ＊ﻜﻠـﻰ ژوﻧﺪ دى‬ ‫ﻓﻀﺎ د ازادة ﻣ‪＇ ３‬ﻪ ﻋﺠﻴﺒﻪ ﺷﺎن دﻧ ﻴﺎ ده‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻮه ﺷﻮئ ＊ﻜﻠﻰ ژوﻧــﺪ دى‬ ‫ﺳﻮدا را ﺳﺮه ﻧﺸﺘﻪ او ﻛـــﻪ وي دﻏﻪ ﺳﻮدا ده‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻮه ﺷﻮئ ＊ﻜﻠﻰ ژوﻧــﺪ دى‬ ‫روان ﭘﻪ ﺳﻤﻪ ﻻره دورورة او د وﺣﺪت ﺷﺊ‬ ‫ﻣـــــــﻼ وﺗـــــــﺆئ زﻟـــــــــﻤﻮ‬ ‫٭٭٭٭‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د وﻃﻦ ﺷـﻌﺮ د ﺗﺮاﻧـ‪ ３‬ﭘـﻪ ډول ﭘـﻪ ＇ـﻮ زده ﮐﻮوﻧﮑـﻮ ﺑﺎﻧـﺪې ﭘـﻪ ﻟـﻮړ‬ ‫آواز وﻟﻮﻟﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــﻪ ﺷــﻌﺮ ﮐــ‪ ３‬ﻫﻤﻮزﻧــﻪ ﮐﻠﻤــ‪ ３‬ﭘﻴــﺪا او ﺑﻴــﺎ دې ﭘــﻪ ﺟﻤﻠــﻮ ﮐــ‪３‬‬ ‫وﮐﺎروي‪.‬‬

‫‪٤٤‬‬

‫د ﺣﻀﺮت ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي)رح( ﻟﻪ وﻳﻨﺎوو ＇ﺨﻪ‬ ‫‪ .١‬ﻫﺮه وﻳﻨﺎ ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﺣﻜﻤﺖ ＇ﺨﻪ ﺧﺎﻟﻲ وي ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ اّﻓﺖ وي‪.‬‬

‫‪ .٢‬ﻫــﺮه ﻫﻐــﻪ ﭼﻮﭘﺘﻴــﺎ ﭼــ‪ ３‬د ﻳــﻮه ﻛــﺎر د ﺗــﺪﺑﻴﺮ ﻟﭙــﺎره ﻧــﻪ وي ﺑــ‪３‬‬ ‫ﭘﺮواﻳﻲ او ﺗﻨﺒﻠﻲ ده‪.‬‬

‫‪ .٣‬د درﻳﻮ ﻛﺴﺎﻧﻮ ﻏﻨﺪﻧﻪ ﭘﻪ ﻏﻴﺒﺖ ﻛ‪ ３‬ﻧﻪ ﺷﻤ‪５‬ﺮل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬د ﻧﻔﺲ او ﻫﻮا ﺗﺎﺑﻊ‬

‫ب‪＇ :‬ﺮ‪－‬ﻨﺪ ﻓﺎﺳﻖ‬

‫ج‪ :‬ﻇﺎﻟﻢ اﻣﻴﺮ‪.‬‬

‫‪ .٤‬زﻣﺎ ﭘﻪ وؤاﻧﺪې ‪＄‬ﻴﺮك او ﻫﻮ＊ﻴﺎر ﻫﻐﻪ ＇ﻮك دى ﭼـ‪ ３‬اّﺧـﺮت ﻟـﻪ‬ ‫دﻧﻴﺎ ＇ﺨﻪ ＊ﻪ او ﻏﻮره و‪２－‬ﻲ‪.‬‬

‫‪ .٥‬ﻛــﻪ ﻏــﻮاؤئ ﭼــ‪ ３‬ﺧﭙﻠــﻪ دﻧﻴــﺎ ﻟــﻪ ﻣــﺮګ ＇ﺨــﻪ وروﺳــﺘﻪ ووﻳﻨــﺊ‬ ‫و‪－‬ﻮرئ ﭼ‪ ３‬د ﻧﻮرو ﻟـﻪ ﻣـﺮګ ＇ﺨـﻪ وروﺳـﺘﻪ د ﻫﻐـﻮى دﻧﻴـﺎ ＇ـﻪ‬ ‫ﺷﻮه؟‬

‫‪ .٦‬ﻫﻐــﻪ ＇ــﻮك اﺣﻤــﻖ دى ﭼــ‪ ３‬ﻛﻠــﻪ ﻗــﻮم ورﭘــﺴ‪ ３‬روان ﺷــﻲ ﻛﺒــﺮ او‬ ‫ﻟﻮﻳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺆي‪.‬‬ ‫‪＇ .٧‬ﻮك ﭼ‪ ３‬د ﺧﻠﻜﻮ ﺧﺒﺮې ﺗﺎﺗﻪ راوؤي‪ ،‬ﭘﻪ دې وﭘﻮﻫ‪５‬ﺈه ﭼ‪ ３‬ﺳـﺘﺎ‬ ‫ﺧﺒﺮې ﻫﻢ ﻧﻮرو ﺗﻪ وؤي‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ــﺎﻏﻠﻰ ＊ــﻮوﻧﻜﻰ دې زده ﻛﻮوﻧﻜــﻮ ﺗــﻪ د ﺣــﺴﻦ ﺑــﺼﺮي رﺣﻤــﺔ اﷲ ﻋﻠﻴـــﻪ د‬ ‫ﭘ‪５‬ﮋﻧﺪﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﻜﻠﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ورﻛﺆي‪.‬‬

‫· زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﻧﺼﺎﻳﺢ ﭘﻪ ﻳﺎدو زده ﻛﺆي او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛـ‪ ３‬دې‬ ‫وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐــــﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘــــﻪ ﻟﻮﺳــــﺘﻞ ﺷــــﻮو وﻳﻨــــﺎوو ﮐــــ‪ ３‬ﺿــــﻤﻴﺮوﻧﻪ ﭘﻴــــﺪا او ﭘــــﻪ‬ ‫ﺧﭙﻠﻮﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪٤٥‬‬

‫ﺗﺎﺗﻪ راﺷﻤﻪ زؤ‪－‬ﻰ زﻣﺎ ﻓﺎرغ ﺷﻲ‬ ‫ﺳﺘﺎ د ﻋﺸﻖ ﻟﻪ وﻳﻨﻮ أك ﺷﻮل ‪＄‬ﻴ‪／‬ﺮوﻧﻪ‬ ‫ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ﻻره ﻛ‪ ３‬ﺑـﺎﻳـﻠﻲ زﻟﻤﻲ ﺳـﺮوﻧﻪ‬ ‫ﺗﺎﺗـــﻪ راﺷﻤﻪ زؤ‪－‬ﻰ زﻣـــﺎ ﻓـــــــﺎرغ ﺷﻲ‬

‫ﺑ‪ ３‬ﻟــﻪ ﺗﺎ ﻣ‪ ３‬اﻧﺪ‪＋４‬ﻨ‪ ３‬د زړه ﻣــﺎروﻧﻪ‬

‫د أﻳﻠﻲ ﺗــــــﺨـــﺖ ﻫﻴـــﺮوﻣـــﻪ ﭼـــ‪ ３‬راﻳــﺎد ﻛـﺆم‬ ‫زﻣــــﺎ د ＊ﮑﻠ‪ ３‬ﭘـــ‪＋‬ـــﺘﻮﻧﺨﻮا د ﻏــﺮو ﺳـــﺮوﻧـــﻪ‬ ‫د رﻗــــﻴــــﺐ د ژوﻧــﺪ ﻣــﺘﺎع ﺑـــﻪ ﺗــﺎر ﭘـﻪ ﺗـﺎر ﻛﺎ‬ ‫ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺗــﻮرو ﭘــ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ ﻛﺎ ‪－‬ﻮزاروﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻪ دﻧﻴﺎ ﻳﻮ ﺧﻮا ﺗﻪ ﺑﻠﻪ ﺧـﻮاﻳ‪３‬‬ ‫زﻣﺎ ﺧﻮښ دي ﺳﺘﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﺗــﺶ أ‪－‬ــﺮوﻧﻪ‬ ‫اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﻪ دﻏﻪ ﺳﺘﺎ ﻗﺪر ﻫ‪５‬ﺮ ﻧﻪ ﻛﺎ‬ ‫ﻛﻪ وﻧﻴﺴﻲ د ﺗــﻤﺎم ﺟــﻬﺎن ﻣــﻠﻜﻮﻧﻪ‬ ‫)اﺣﻤﺪ ﺷﺎه ﺑﺎﺑﺎ(‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ واړوي او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬دې وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫‪ .١‬ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ د ＇ﻪ ﺷﻲ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ وﻳﻞ ﺷﻮى دى‪ ،‬ﻣﻄﻠﺐ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﺊ ؟‬

‫‪٤٦‬‬

‫د زوى روزﻧﻪ‬ ‫ﻧـﺎزوﻟـــﻰ زوﻳﻪ ﻧـــﻪ اﺧﻠــــﻲ ادب‬ ‫او د ﺳــﻴـﻮري ﻧﺨﻞ ﻧــــﻪ ﻧﻴﺴﻲ رﻃﺐ‬ ‫وﻧﻴﻮ ﻣﻪ ﺷﻪ ﻫﻐﻪ زوﻳﻪ ﭘﻪ ﺧﻮا ﭘــﻮرې‬

‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻧﻴﻮﻟﻰ درس وي ﻧـﻪ ﻣﻜـــﺘﺐ‬

‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﺷﻲ ﻳﻮ ﻧﺎﻛﺲ ﭘﻪ ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻛــ‪３‬‬ ‫وؤاﻧﺪې وروﺳﺘﻪ ﺣﺒﻄﻪ ﻛﺎﻧﺪي ﻧﺴــــﺐ‬ ‫د ﭘﺴﺮ ﭘﻪ ﻧﻴﻜﻮ ﺑــﺪ و ﭘـــﻼر ﻳــﺎد‪４‬ـــﺈي‬ ‫دا ﺧﺒﺮدى ﭘـــــﻪ ﺟﻬـــﺎن ﻛ‪ ３‬ﻣﺠﺮب‬ ‫ﭘﻪ ﺳﻮاره ﺑﺎﻧﺪې ﻳ‪－ ３‬ﻮﺗﻪ ﺷﻲ اﻳ‪＋‬ﻮده‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬اّس ﺑــﺮاﺑـــﺮ ﻧﻪ ‪＄‬ــﻲ ﭘﻪ ﺟــﻠـــﺐ‬ ‫ﭘﻪ زؤه ﻣﻬﺮ ﭘﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻗـــﻬﺮ زوى ﺗﻪ ﺑـــﻮﻳﻪ‬ ‫＇ﻪ ＊ــﻪ واﻳﻲ "ﭼ‪５‬ﺮﺗﻪ أب ﻫــﻠــــﺘﻪ ادب"‬ ‫ﻫﺮ ﻧﺎﻛﺲ ﻟﻜﻪ ﻣ‪／‬ﺲ ﺑﺎﻧﺪې ﺑ‪５２‬ﺈي‬ ‫ﭼ‪" ３‬ﺣﻤﻴﺪ" ﻧﺮم ‪－‬ﻮﻳﻲ ﻛــﺎ ﺷــﻜﺮ ﻟﺐ‬ ‫)ﺣﻤﻴﺪ ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫·‬ ‫·‬ ‫·‬

‫‪v‬‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮى ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ژﺑﻪ وواﻳﻲ‪:‬‬ ‫زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د ﻻﻧﺪې ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻳﻮه ﻟﻨ‪６‬ه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬ ‫د ﭘﺴﺮ ﭘﻪ ﻧ‪５‬ﻜﻮ ﺑﺪو ﭘﻼر ﻳﺎد‪４‬ﺈي‬ ‫دا ﺧﺒﺮ دى ﭘﻪ ﺟﻬﺎن ﻛـــ‪ ３‬ﻣﺠﺮب‬ ‫ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬وﮐﺎروئ‪.‬‬ ‫ادب‪ ،‬ﻧﺴﺐ‪ ،‬ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻮﻳﻪ‪.‬‬

‫‪٤٧‬‬

‫ﻳﻮ ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺳﺆى‬ ‫داﺳ‪ ３‬واﻳﻲ ﭼ‪ ３‬ﭘﺨﻮا ﭼ‪５‬ﺮﺗﻪ ﻳﻮ وﻟﺲ ودان و‪ .‬دا وﻟﺲ ﭘﻪ ﺧﭙﻠـﻪ زﻣﺎﻧـﻪ‬ ‫ﮐ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﻧﺎﻣﺘﻮ و‪ .‬ﭘﻪ دې وﻟﺲ ﻛـ‪ ３‬ډول ډول ﮐـﺴﺒﻪ ﻛـﺎر اوﺳـ‪５‬ﺪل‪ .‬ﭼـﺎ‬ ‫ﺑـﻪ ﺑﺰ‪－‬ـﺮي ﻛﻮﻟـﻪ‪ ،‬ﭼـﺎ ﺑـﻪ ﺟـﻮﻻﻳﻲ ﻛﻮﻟـﻪ‪＄ .‬ﻴﻨـﻮ ﻧـﺪاﻓﻲ او ‪＄‬ﻴﻨـ‪ ３‬ﻫـﻢ ﭘـﻪ‬ ‫ﻧﻮرو ﻧﻮرو ﻛﺎروﻧﻮ ﺑﻮﺧﺖ وو‪ .‬ﭘـﻪ دې وﻟـﺲ ﻛـ‪ ３‬ﻳـﻮ ﺳـﺆى داﺳـ‪ ３‬ﻫـﻢ و‬ ‫ﭼ‪ ３‬دده ‪－‬ﺬاره ﭘﻪ ＊ﻜﺎر وه‪ .‬ددې وﻟﺲ ﭘﻪ ﺷﺎوﺧﻮا ﻛ‪ ３‬ﻳﻮ ﻟﻮى ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻞ‬

‫ﻣﻮﺟــﻮد و‪ ،‬ﭘــﻪ دې ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻫــﺮ ډول ﻣﺮﻏــﺎن او د ＊ﻜــﺎر ﺣﻴﻮاﻧــﺎت‬

‫ﭘﻴـﺪا ﻛ‪５‬ــﺪل‪ .‬دا ＊ﻜـﺎري ﺑــﻪ اﻛﺜــﺮه دې ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠـﻪ ﺗــﻪ ﺗﻠــﻮ او ﻫﻠﺘـﻪ ﺑــﻪ ﻳـ‪３‬‬ ‫＊ﻜﺎر ﻛﺎوه‪ ،‬او ﭘﻪ دﻏﻪ ＊ﻜﺎر ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬د ﻛﺎﻟﻪ ‪－‬ﻮزران ﭼﻠﻮﻟﻮ‪.‬‬ ‫ﺷﭙ‪ ３‬او ور‪ ３＄‬ﻫﻤﺪﻏﺴ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ‪４‬ﺪﻟ‪ .３‬ﻳﻮه ورځ د ＊ﻜﺎر ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛـ‪ ３‬ده‬ ‫ﺗﻪ ﻳﻮ ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺳ‪７‬ى ﭘـﻪ ﻣﺨـﻪ ورﻏـﻰ‪ .‬ده ﻫ（ـﻪ وﻛـﺆه او ﻫﻐـﻪ ﻳـ‪ ３‬وﻧﻴـﻮ‪.‬‬ ‫ﻛﻠــﻲ ﺗــﻪ ﻳــ‪ ３‬راووﺳــﺖ‪ .‬دا ﺧﺒــﺮه ﭘــﻪ وﻟــﺲ ﻛــ‪ ３‬ﺧﭙــﺮه ﺷــﻮه ﭼــ‪ ３‬ﻓﻼﻧــﻲ‬ ‫‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺑﻨﻴﺎدم راوﺳﺘﻰ دى‪ .‬ﭼـ‪ ３‬ﺳـﺒﺎ ﺷـﻮ ﻧـﻮ ﺟـﻮﭘـ‪ ３‬ﺟـﻮﭘـ‪ ３‬ﺧﻠـﻚ ﺑـﻪ‬

‫راﺗﻠـﻞ او د ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠـﻲ ﺳـﻴﻞ ﺑـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻛـﺎوه ﭘـﻪ دې ﺷـﺎن ﺳـﺮه أ‪４‬ـﺮې ور‪＄‬ـ‪３‬‬ ‫ﺗﻴﺮې ﺷﻮې‪＊ .‬ﻜﺎري د ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﺳ‪７‬ي ﭘﻪ ﺳﺎﺗﻨﻪ او ﭘﺎﻟﻨﻪ ﺗﻨ‪ ，‬ﺷﻮ‪ .‬اّﺧـﺮ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ‪＄‬ﺎن ﺳﺮه ووﻳﻞ ﭼ‪ ３‬دا ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻲ ﻧﻪ ﺧﺒﺮې ﻛﻮي او ﻧﻪ ﻛـﺎر‪ .‬زﻳـﺎﺗﻲ‬ ‫ﻣ‪ ３‬ﻻ ﺗﺎواﻧﻲ ﻛﻮي‪＇ .‬ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﻮم‪ ،‬ﭘﺮې ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬إدم ﭼـ‪ ３‬دروﻣـﻲ‪ ،‬ﻧـﻮ ﻳـ‪３‬‬

‫ﭘﺮ‪４‬ــ‪＋‬ﻮد‪＄ .‬ﻨ‪／‬ﻠــﻲ ﺑ‪５‬ﺮﺗــﻪ ﺧﭙﻠــﻪ ﻣﺨــﻪ وﻧﻴــﻮه او ‪＄‬ﻨ‪／‬ــﻞ ﺗــﻪ ﻧﻨــﻮت‪ .‬ﻧــﻮر‬ ‫‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻴﺎن ﭼ‪ ３‬دده ﭘﻪ ورﻛ‪５‬ﺪو ﺧﭙـﻪ وو دده ﭘـﻪ راﺗـ‪ ，‬ﺧﻮﺷـﺤﺎل ﺷـﻮل‪.‬‬ ‫！ﻮل ورﺗﻪ راﻏﻮﻧﺄ ﺷﻮل‪ ،‬ورﺗﻪ ﻳ‪ ３‬ووﻳﻞ‪＊ :‬ﻪ ﺷﻮ ﭼ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﻣـﻮ وﻟﻴـﺪې او‬ ‫ﭘــﻪ ﺧﻴــﺮ راﻏﻠــ‪ .３‬ﺑﻴــﺎ ﻳــ‪ ３‬ﭘﻮ＊ﺘﻨــﻪ ‪＄‬ــﻨ‪ ３‬وﻛــﺆه ﭼــ‪ ３‬واﻳــﻪ ﭘــﻪ دې دوﻣــﺮه‬ ‫‪٤٨‬‬

‫ﻣﻮده ﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺪﻧﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﻣـﺎﻧﻮ ﺳـﺮه اوﺳـ‪５‬ﺪې ＇ـﻪ دې وﻟﻴـﺪل؟ ده‬ ‫ورﺗﻪ ﭘﻪ ﺑﻴﺎن ﻻس ﭘﻮرې ﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ دوى ﻛـ‪ ３‬ﻣـ‪ ３‬ﺳـﺨﺖ ﻛـﻢ ﻋﻘﻠﺘـﻮب‬ ‫او ﻟﻴﻮﻧﺘﻮب وﻟﻴﺪ‪ .‬اور‪４‬ﺪو ﻧﻜﻮ ﭘﻪ ﺧﻮرا ﻣﻴﻨﻪ او ﺷﻮق ورﺗﻪ ووﻳﻞ ﭼـ‪３‬‬ ‫＊ﻪ ＇ﻨ‪／‬ﻪ؟‬ ‫ده ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ دوى ﻛ‪ ３‬ﺧﻮ ﻟﻴﻮﻧﺘﻮب دادى ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛـﻮرﻧـ‪ ９‬ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻳـﻮه‬ ‫ﺑﺎﻧﺪې د ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬دادا‪ ،‬ﻻﻻ‪ ،‬ﺗﺮه ﻳﺎ د ﻣﺸﺮ ﻧﻮم ﮐ‪８５＋‬دي‪ ،‬ﻧﻮ ﺑـﺲ ＇ـﻪ ﻏـﻢ‬ ‫او ﻛــﺆاو ﭼــ‪ ３‬دى ！ــﻮل د ﻫﻐــﻪ ﭘــﺮ ﺳــﺮوي‪ .‬ﻧ ـﺮ او ＊‪％‬ــ‪ ３‬داوښ ﭘــﻪ ﺷــﺎ‬ ‫ﺳﭙﺎره ﻟﻪ ﻫﺮ ＇ﻪ ＇ﺨﻪ ﺑ‪ ３‬ﺧﺒـﺮه دي‪ ،‬ﺷـﭙ‪ ３‬او ور‪＄‬ـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺧﺒـﺮو اﺗـﺮو او‬ ‫ﺧﻮﺷ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮوي او ﻫﻐﻪ ﻧﻮر ﻳ‪ ３‬ﺗﺮ درﻧﻮ ﺑﺎروﻧﻮ ﻻﻧﺪې ﺧـﻮﻟ‪ ３‬ﺧـﻮﻟ‪ ３‬وي‬ ‫او دوى د ﺑﻴﻜﺎرة ﻟﻪ ﻻﺳـﻪ ﺗﻤـﺎم ﻋﻤـﺮ ﻫﻮﺳـﻮﻧﻪ ﻛـﻮي‪ ،‬ﻳـﻮ ﻳـ‪＂－ ３‬ـﻲاو‬ ‫ﺳﻞ ﻳ‪＂＇ ３‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻪ ﮐﻴﺴ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﻧﺎﻣﺘﻮ‬

‫ﻣﺸﻬﻮر‬

‫ﺟﻮﭘ‪ ３‬ﺟﻮﭘ‪３‬‬

‫ډﻟ‪ ３‬ډﻟ‪３‬‬

‫ﭘﺎﻟﻨﻪ‬

‫روزﻧﻪ‬

‫ﮐ‪７‬او‬

‫ﺳﺘﻮﻧﺰې‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﻣﺘﻦ ﮐ‪ ３‬د ﺟﻤﻊ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻴﺪا او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې دﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮې ﮐﻴﺴ‪ ３‬ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٤٩‬‬

‫ﺣﻘﺎﻳﻖ‬

‫ﭼــﺎ ﭼــ‪ ３‬ﺧـــﭙﻞ ﻗــﺪر ﭘــﻪ ﺧﭙ ﻠـﻪ وﻛﺆ ‪－‬ـــﻠــﻪ!‬ ‫ﺳﺘــﺎره د ﻫـﻐــﻪ ﻗــﻮم ﭘــﻪ ﻋــﺮوج ﺷــﻮﻟﻪ‬ ‫ﺧﺪاى ﻫــﻢ ﻧـﻪ ﺑـــﺪﻟﻮي ﺣـــﺎل د ﻫــﻐـﻪ ﻗــﻮم‬ ‫＇ﻮك ﭼ‪ ３‬ﻧﻪ ﺑﺪﻟﻮي ﺧﭙﻞ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻪ ＊ﺎﻳﻲ ﭘﻪ ﺧﭙﻞ ﻻس ﻣﻮﻗﻊ ﭘﻴﺪا ﻛـﺆې‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر د ﻣﻮﻗﻊ ﭼ‪５‬ﺮې داﻧﺎ ﻧﻪ ﻛـــــﺆي‬ ‫ﺗﻪ ﻧﺎز ﻛﺆې ﭼــ‪ ３‬ﺑـــﺪل ﻛـﺆى زﻣﺎﻧــــ‪ ３‬ﻳــﻢ‬ ‫ﻣـــﺮد ﻫــﻐـﻪ دى ﭼ‪ ３‬ﺑﺪﻟﻪ زﻣﺎﻧﻪ ﻛـــــــﺆي‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﺒﻞ او ﺣﺎل ﺣﺎﺻﻞ ﺳﺘﺎ د ﺗﺪﺑﻴﺮدى‬ ‫ﺗــﻪ ﺟــﻬـﺪ وﻛﺆه ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ﻻس ﻛ‪ ３‬ﺳﺘﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮ دى‬ ‫ﺗﺎ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﭘﻪ ‪＄‬ﺎن ﻫﺴــ‪ ３‬ﭼﺎرې وﻛــﺆې‬ ‫ﺑــﺮ ﻧــﺎﺣﻖ دې ﺑـــﺪ ﻧــــﺎم ﻛــﺆى ﺧــ ﭙﻞ ﺗﻘــــﺪﻳﺮ دى‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﻮر ﻛ‪ ３‬د ＊ﻴ‪＋‬ﻮ اوﺳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ‬ ‫وﻟـ‪ ３‬ﻛــــﻮر د ‪－‬ــﺎوﻧــﺄي ﭘـــﻪ ‪－‬ـ＂ــ ﻮ ＇ـــــﻠﻪ‬ ‫ﻓـــــــﺮﻣﺎﻳــــﻠﻰ ﻣﻮ ﻣـــــﺸﺮاﻧﻮ دا ﻣــﺘﻞ دى‬ ‫ﭼ‪)３‬ﭘﻪ ﻣــــﺎﻟ‪／‬ﻪ ﻣــﻪ ﺷﻠﻮه د ‪－‬ـــــﻮﻧ‪７／‬و ﺗﻠﻪ(‬ ‫د ﺣﺎﺳـــــﺪ ﺧـــﻮﻧــﻪ ﻟـﻪ ﻏــﻤﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻪ ﺷﻮه‬ ‫د ﻃﺎﻣـﻊ ﭼـ‪５‬ﺮې ﻧـﺼﻴﺐ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﻧﻪ ﺷﻮه‬ ‫‪٥٠‬‬

‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻛﻢ ﻧﻈﺮ د ﺧﺪاى ﻣﺨﻠﻮق ﺗﻪ ‪－‬ﻮري‬ ‫ﻣــﺮﺗﺒـﻪ د ﻫـــﻐــﻮ ﺧﻠــﻜﻮ ﻋــﺎﻟﻲ ﻧـــﻪ ﺷـﻮه‬ ‫‪－‬ﻮره وﻧﻪ ﭘﺮ ﻫﻐﻮ ﻫﻢ ﺳﻴﻮرى ﻛــﺎﻧــﺪې‬ ‫ﭼـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺑ‪５‬ﺨﻪ ﻳ‪ ３‬وﻫـﻲ ﭘـﻪ ﺗﺒﺮ ﺑــﺎﻧـــــﺪې‬ ‫ﺗﻪ ﺳﺆى ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ د＊ﻤﻦ ﺳﺮه ﺑـــــﺪ ﻣـــﻪ ﻛﺆه‬ ‫ﭘـﻪ اﺣـﺴﺎن ﺳﺮه ﻳـ‪ ３‬ﻛـﺆه ﺗﺮ ﻗــﺎﺑﻮ ﻻﻧﺪې‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺳﺆى وي ﻫﻐﻪ ﻫﻴ＆ وﺧﺖ وز‪－‬ﺎر ﻧﻪ وي‬ ‫د ﻫـﻐـ ﻪ ژوﻧﺪون ﭘﺮ ﭼـﺎ ﺑﺎﻧـــﺪې ﺑـﺎرﻧـﻪ وي‬ ‫ﻫﺮ ﻳﻮ ﻛﺎر ﻛﻪ ﺗﻪ ﻫﻤﺖ وﻛـــﺆې اﺳﺎن دى‬ ‫ﻛـﺎر ﻟـﻪ دې ﻛـﺎره ‪－‬ـﺮان ﻧﺸﺘﻪ ﭼ‪ ３‬ﻛﺎر ﻧﻪ وي‬ ‫)ﻓﻀﻞ اﺣﻤﺪ ﺧﺎن ﻏﺮ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﺳﺮه ﭘﺮ ﺗﺨﺘﻪ وﻟﻴﮑﻲ ‪.‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې دﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻔﻬﻮم زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﻟﻨ‪６‬و ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٥١‬‬

‫د ﺑﺪ ﻧﻴﺘﺔ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫＇ﻮ ورو‪１‬ﻮ ﺗﻪ ﻟﻪ ﭘﻼر ＇ﺨﻪ ﻳﻮ ﻣ‪５‬ﻮه ﻟﺮوﻧﻜﻰ ﺑﺎغ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻮ ﭼ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ‬ ‫ﻛ‪ ３‬ﻧﻮره ﻛﺮﻧﻪ ﻫﻢ ﻛ‪５‬ﺪه‪！ ،‬ﻮﻟﻪ ﻛﻮرﻧﺔ د ﺑ‪ ０‬ﭘﻪ ﺣﺎﺻﻼﺗﻮ ﻫﻮﺳﺎوه‪.‬‬ ‫ﭘــﻼر ﺑــﻪ ﻳــ‪ ３‬ﭼــ‪ ３‬د ﺑــ‪ ０‬ﻣﻴــﻮې ！ﻮﻟــﻮﻟ‪ ３‬او ﻳــﺎ ﺑــﻪ ﻛ‪＋‬ــﺖ رﻳﺒــﻞ ﻛ‪５‬ــﺪه‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻮزﻟﻲ او اؤ ﺧﻠﻚ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﺧﺒﺮول‪ ،‬ﻟﻪ ﻣ‪５‬ﻮو او ﻛ‪＋‬ﺘﻮﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫـﺮ‬ ‫ﭼــﺎ ﺗــﻪ ﺑﺮﺧــﻪ ورﻛﻮﻟــﻪ‪ .‬د ﻫﻤــﺪې ﺧﻴــﺮات او ﺻــﺪﻗ‪ ３‬ﻟــﻪ اﻣﻠــﻪ د ﺑــﺎغ ﭘــﻪ‬ ‫ﺣﺎﺻﻼﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﻟﻮﻳﻪ ‪＂－‬ﻪ او ﺑﺮﻛﺖ و‪.‬‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻼر ﻳ‪ ３‬ﻣﺆ ﺷﻮ‪ ،‬زاﻣﻨﻮ ﻳ‪ ３‬دا ﭘﺮ‪４‬ﻜ‪７‬ه وﻛﺆه‪:‬‬ ‫دوﻣــﺮه ﻣ‪ ５‬ـﻮې او ﻛ‪＋‬ــﺖ ﭼــ‪ ３‬ﻓﻘﻴــﺮان ﻟــﻪ ﻣــﻮإ ＇ﺨــﻪ وؤي ﻛــﻪ دا ！ــﻮل‬ ‫ﭘﺨﭙﻠﻪ ﻛﻮرﺗﻪ ﻳﻮﺳﻮ‪ ،‬ﻧﻮ أ‪４‬ﺮه ‪＂－‬ﻪ ﺑﻪ وﻛﺆو‪ .‬ﺳﻬﺎر وﺧﺘـﻲ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺎغ ﺗـﻪ‬ ‫ﻻؤ ﺷﻮ ﭼ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﻮزﻟـﻲ ﻫـﻴ＆ ﺧﺒـﺮ ﻧـﻪ ﺷـﻲ‪ .‬ان ﺷـﺂء اﷲ ﺗﻌـﺎﻟﻰ ﻳـ‪ ３‬ﻫـﻢ وﻧـﻪ‬ ‫وﻳﻞ‪ .‬ﻫﻐﻪ و ﭼ‪ ３‬د ﺷﭙ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬داﺳـ‪ ３‬اّﻓـﺖ ﭘـﺮې ﻧـﺎزل ﺷـﻮ ﭼـ‪！ ３‬ـﻮل‬ ‫ﺑﺎغ او ﻛ‪＋‬ﺖ ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻛﺎره ووت او ﺗﻚ ﺗﻮر و‪－‬ﺮ‪５＄‬ﺪ‪.‬‬ ‫ورو‪１‬ـﻪ ﺳــﻬﺎر وﺧﺘــﻲ د ﺣﺎﺻــﻼﺗﻮ د ！ﻮﻟﻮﻟــﻮ ﻟﭙــﺎره وﺧﻮ‪５＄‬ــﺪل‪ .‬ﻛﻠــﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬د ﺑڼ ﺣﺪ ﺗﻪ ورﺳـ‪５‬ﺪل‪ ،‬ﺑـڼ أاګ ﺷـﻮى و‪ ،‬ﻫـ‪ ＆５‬ﻳـ‪ ３‬وﻧـﻪ ﭘ‪５‬ﮋاﻧـﺪ‪،‬‬ ‫‪－‬ﻮ ﻣﺎن ﻳ‪ ３‬وﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﻻره ﻳ‪ ３‬ورﻛـﻪ ﻛـﺆ‪４‬ـﺪه او ﺑـﻞ ﻟﻮرﺗـﻪ ﺗﻠﻠـﻲ دي‪＊ ،‬ـﻪ‬

‫‪٥٢‬‬

‫ﭼ‪ ３‬ورﺗﻪ ‪＄‬ﻴﺮ ﺷﻮل وﭘﻮﻫ‪５‬ﺪل ﭼ‪＄ ３‬ﺎى ﺧﻮ ﻫﻤﻐـﻪ دى‪ ،‬ﻣ‪／‬ـﺮدوى ﺗـﺮې‬ ‫ﺑ‪ ３‬ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﺷﻮي دي‪.‬‬ ‫د دوى ﭘﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ﻛ‪ ３‬ﻣﻨ‪％‬ﻨﻰ ورور أ‪４‬ﺮ ﭘﻮه او ﻫﻮ＊ﻴﺎر و‪ ،‬د ﻣـﺸﻮرې ﭘـﻪ‬ ‫وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻫﻐﻮى ﺗﻪ وﻳﻠﻲ وو‪:‬‬ ‫"ورو‪１‬ــــﻮ! اﷲ ﺗﻌــــﺎ ٰﻟﻰ‪ Y‬ﻣــــﻪ ﻫﻴــــﺮوئ‪＄ ،‬ﻜــــﻪ ﭼــــ‪ ３‬دا ！ــــﻮل د ﻫﻐــــﻪ‬ ‫ﺧـــﺪاى‪ Y‬اﺣـــﺴﺎن او اﻧﻌـــﺎم دى‪ ،‬ﻧـــﻮ ﺗﺎﺳـــ‪ ３‬ﻳـــ‪ ３‬ﻫـــﻢ ﻟـــﻪ ﺑ‪５‬ـ ـﻮزﻟـــﻮ او‬ ‫ﻣﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ ＇ﺨﻪ ＇ﻪ ﻣﻪ ﺳﭙﻤﻮئ‪".‬‬ ‫ﻣ‪／‬ﺮ ﻛﻠـﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻣﻨ‪％‬ﻨـﻲ ورور ﺧﺒـﺮو ﭘـﺮ ﻫﻐـﻮى ﺑﺎﻧـﺪې ＇ـﻪ اﻏ‪５‬ـﺰه وﻧـﻪ‬ ‫ﻛﺆه‪ ،‬دى ﻫﻢ ﭼﭗ ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻮ او ﭘﻪ ﭘ＂ﻪ ﺧﻮﻟﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮى ﺳﺮه ﻣﻠ‪／‬ـﺮى ﺷـﻮ‪.‬‬ ‫！ﻮﻟﻮ ورو‪１‬ﻮ ﭼ‪ ３‬د ﺑ‪ ０‬ﺧﺮاﺑﻲ وﻟﻴﺪه‪ ،‬ﻧﻮ ﻣﻨ‪％‬ﻨﻲ ورور ﻫﻐـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ ﺧﺒـﺮه‬ ‫ﺑﻴﺎ ور ﭘﻪ ﻳـﺎد ﻛـﺆه‪ .‬دوى ووﻳـﻞ‪ :‬ﭘـﺎﻛﻲ ده زﻣـﻮإ رب ﻟـﺮه ﺑ‪５‬ـﺸﻜﻪ ﻣـﻮإ‬ ‫ﻇﺎﻟﻤﺎن وو‪.‬‬ ‫ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪！ ３‬ﻮﻟﻮ ووﻳﻞ‪ :‬ﭘﻪ ر＊ﺘﻴـﺎ ﭼـ‪ ３‬گﻣـﻮإ ‪－‬ـﺮم او ﻣﻼﻣـﺖ ﻳـﻮ‪＄ ،‬ﻜـﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻣﻮإ د ﻓﻘﻴﺮاﻧﻮ او ﻏﺮﻳﺒﺎﻧﻮ د ﺑـﺮﺧ‪ ３‬د ﺧﻮؤﻟـﻮ ﭘـﻪ ﻧﻴـﺖ وﺗﻠـﻲ وو دا‬ ‫＇ــﻪ ﺧﺮاﺑــﻲ او ﺗــﺎوان ﭼــ‪ ３‬ﻣــﻮإ ﺗــﻪ را ورﺳــ‪５‬ﺪ د ﻫﻐــﻪ ذﻣــﻪ وار ﻣــﻮإ ﭘ ـﻪ‬ ‫ﺧﭙﻠﻪ ﻳﻮ ﻣ‪／‬ﺮ اوس ﻫﻢ د اﷲ ﺗﻌﺎ ٰﻟﻰ‪ Y‬ﻟﻪ رﺣﻤﺖ ＇ﺨﻪ ﺑـ‪ ３‬ﻫـﻴﻠ‪ ３‬ﻧـﻪ ﻳـﻮ‬ ‫‪٥٣‬‬

‫او د ﻫﻐﻪ ﻟﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧ‪＇ ９‬ﺨﻪ دا ﺧﺒﺮه ﻟ‪５‬ﺮې ﻧﻪ ده ﭼ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺧﭙـﻞ ﻓـﻀﻞ او‬ ‫رﺣﻤﺖ ‪＄‬ﻨ‪ ３‬ﻣﻮإ ﺗﻪ ﻟـﻪ ﭘﺨـﻮاﻧﻲ ﺑـﺎغ ＇ﺨـﻪ ﻳـﻮ ﺑـﻞ ＊ـﻪ ﺑـﺎغ را ﭘـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ‬ ‫ﻛﺆي‪.‬‬ ‫)ﻟﻪ ﮐﺎﺑﻠﻰ ﺗﻔﺴﻴﺮ ＇ﺨﻪ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫ﻼ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺆي‪.‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨ‪ ９‬ﻣﻮﺿﻮع زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ ﻣﻔﺼ ً‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻪ درس زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ د اﻣﻼء ﭘﻪ أول وواﻳﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﻫﻮﺳﺎ‬

‫آرام‬

‫ډاګ‬

‫ﻣﻴﺪان‬

‫‪＄‬ﻴﺮ‬

‫دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ‬

‫‪－‬ﺮم‬

‫ﻣﻼﻣﺖ‬

‫ﺑ‪ ３‬ﻫﻴﻠ‪３‬‬

‫ﻧﺎ اﻣﻴﺪ‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨ‪ ９‬ﮐﻴﺴﻪ ﻟـﻪ ﻳـﺎده زده ﮐـ‪７‬ي او ﻫـﻢ دې ا‪請‬ـﻠﻲ ﻣﻄﻠـﺐ ﭘـﻪ‬ ‫＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٥٤‬‬

‫د ﻧﻮم ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬ ‫د "ﻧـﻮم" ﺣﺎﻟﺘﻮﻧــﻪ ﭘـﺮ دوه أوﻟــﻪ دي‪ :‬ﻣﻌﻨــﻮي او ﻟﻔﻈـﻲ‪ ،‬ﻟﻮﻣــﺆى ﻏــﻮاؤو‬ ‫ﭼ‪ ３‬د ﻧﻮم ﻣﻌﻨﻮي ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ و＊ﻴﻮ‪:‬‬ ‫‪ -١‬د ﻧﻮم ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻌﻨـﻮي ﺣﺎﻟﺘﻮﻧـﻪ ＇ﻠـﻮر دي‪ ،‬ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻻﻧـﺪې أول‬ ‫＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﻛﻮم ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﻛـ‪ ３‬ﻓﺎﻋـﻞ وي‪ ،‬ﻳﻌـﻨ‪ ３‬ﻳـﻮ‬ ‫ﻛــﺎر ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ＇ﺨــﻪ ﺻــﺎدر او وﮐــ‪７‬ل ﺷــﻲ ﻳــﺎ ور ﭘــﻮرې ﺗــﺆﻟﻰ وي ﻫﻐــﻪ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻪ ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ واﻳﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻜﻪ‪ :‬زﻟﻤﻰ ﺧﻂ ﻟﻴﻜﻲ‪ .‬اﺣﻤﺪ ＊ﻮوﻧ‪％‬ﻲ ﺗﻪ ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﭘﻪ دې ﺟﻤﻠﻮ ﻛــ‪ ３‬زﻟﻤﻰ او اﺣﻤﺪ دواؤه ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻟﺮي‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻣﻔﻌﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﻛـﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻳـﻮ ﻧـﻮم ﭘـﻪ ﺟﻤﻠـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﻣﻔﻌـﻮل واﻗـﻊ‬ ‫ﺷﻲ‪ ،‬ﻫﻐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻪ ﻣﻔﻌﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟﺖ واﻳـﻲ‪ .‬ﻟﻜـﻪ ﺑﺮﻳـﺎﻟﻰ أوأة ﺧـﻮري‪.‬‬ ‫ﻣﻼﻟﺔ ﺳﺒﻖ واﻳﻲ‪ .‬ﭘﻪ دې ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬أوأة او ﺳﺒﻖ ﭘﻪ ﻣﻔﻌـﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫ﻛ‪ ３‬دي‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﻛﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻳـﻮه ﻧـﻮم ﺗـﻪ ﻏـﺈ او ﻧـﺪا وﻛـﺆى ﺷـﻲ ﻧـﻮ‬ ‫ﻫﻐـــﻪ ﻧـــﻮم ﭘـــﻪ ﻧـــﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟـــﺖ ﻛـــ‪ ３‬دى‪ ،‬ﻟﻜـــﻪ‪ :‬اى وروره! اى ﻫﻠﻜـــﻪ!‬ ‫اى ﺧﻮرې! ﺧﻮرﻛﺔ! ﺗﺎ ﺗﻪ واﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﻪ دې ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬ورور‪ ،‬ﻫﻠﻚ‪ ،‬ﺧﻮر‪ ،‬ﺧﻮرﻛﺔ ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻟﺮي‪.‬‬ ‫‪٥٥‬‬

‫‪ -٤‬ارﺗﺒــﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟــﺖ‪ :‬ﻛــﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻳــﻮ ﻧــﻮم د ارﺗﺒــﺎط ﻟــﻪ ﺣﺮوﻓــﻮ ﺳــﺮه‬ ‫راوړل ﺷــﻲ‪ ،‬ﻫﻐــﻪ ﻧــﻮم ارﺗﺒــﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟــﺖ ﻟــﺮي‪ ،‬ﻟﻜــﻪ‪ :‬ﻟــﻪ ﻛــﻮره راﻏﻠــﻢ‪،‬‬ ‫ﺑﺎزار ﺗﻪ ‪＄‬ﻢ‪ .‬ﭘﻪ دې ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﻛ‪ ،３‬ﻛﻮر‪ ،‬ﺑﺎزار ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻟـﺮي او‬ ‫د ارﺗﺒـﺎط ﺗـﻮري ﭘـﻪ ﻛـ‪" ３‬ﻟـﻪ‪ ،‬ﺗـﻪ" دي‪ ،‬ﭘـﻪ ﭘ‪＋‬ﺘـﻮ ﻛـ‪ ３‬د ارﺗﺒـﺎط ﺗـﻮري‬ ‫دادي‪:‬‬ ‫ﭘﻪ‪ ،‬ﭘﺮ‪ ،‬د‪ ،‬ﺗﺮ‪ ،‬ﺑ‪ ،３‬ﻧﺎ‪ ،‬ﻟﻪ‪ ،‬ﺗﻪ‪ ،‬ﻟﺮه‪ ،‬ﻧﻪ‪＇ ،‬ﺨﻪ‪＄ ،‬ﻴﻨ‪ ،３‬ﺳﺮه‪.‬‬ ‫ﻛـــﻪ ﭼ‪５‬ـ ـﺮې دوه ﻧﻮﻣﻮﻧـــﻪ د "د" ﭘـــﻪ واﺳـــﻄﻪ ﻟـــﻪ ﻳـــﻮ ﺑـــﻞ ﺳـــﺮه ارﺗﺒـــﺎط‬ ‫ﭘﻴــﺪا ﻛــﺆي‪ ،‬ﻧــﻮ ﻫﻐــﻪ وﺧــﺖ ورﺗــﻪ اﺿــﺎﻓﻲ ارﺗﺒــﺎط واﻳــﻲ ﭘــﻪ اﺿــﺎﻓﻲ‬ ‫ارﺗﺒــــﺎط ﻛــــ‪ ３‬ﻟﻮﻣــــﺆى ﻣــــﻀﺎف اﻟﻴــــﻪ او وروﺳــــﺘﻪ ﻣــــﻀﺎف را‪＄‬ــــﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻜــﻪ‪ :‬د زﻟﻤ ـﻲ ﻗﻠــﻢ د اﺧﺘــﺮ ورځ‪ .‬او ﻛــﻪ ﻣــﻀﺎف اﻟﻴــﻪ اﺿــﺎﻓﻲ ﺿــﻤﻴﺮ‬ ‫وي‪ ،‬ﻧﻮ ﺑﻴﺎ ﻣﻀﺎف د ﻣﺨﻪ را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻗﻠﻢ ﻣ‪ ３‬راﻛﻪ‪ .‬ﻛﺘﺎب دې ＇ﻪ ﺷﻮ؟‬ ‫ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻪ ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬زﻟﻤﻰ او اﺧﺘﺮ ﻣﻀﺎف اﻟﻴﻪ ﻗﻠﻢ او ورځ ﻣﻀﺎف دي‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻧـﻮم د ﺣـﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﭘـﻪ اړه ﺑـ‪ ３‬ﻟـﻪ دې ﻧـﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧـﻪ ﻫـﻢ وړاﻧـﺪې‬ ‫ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫‪ .١‬د ﻧﻮم ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ＇ﻮ ډوﻟﻪ دي ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬واﺧﻠﺊ؟‬

‫‪ .٢‬د ﻧﻮم ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻌﻨﻮي ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ ﮐﻮم دي وﻳ‪ ３‬ﺳﭙ‪７‬ئ؟‬ ‫‪ .٣‬ﻣﻔﻌﻮﻟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ＇ﻪ ډول ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻪ واﻳﻲ؟‬

‫‪ .٤‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻓــﺎﻋﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻔﻌــﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻧــﺪاﻳﻲ او ارﺗﺒــﺎﻃﻲ ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ＇ــﻮ‬ ‫ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪٥٦‬‬

‫د ﻧﻮم ﻟﻔﻈﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻪ‬

‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ د ﭘﺎى د ﺑﺪﻟﻮن ﭘﻪ ﻟﺤﺎظ ﭘﻪ ＇ﻮ أوﻟﻪ دي‪ .‬ﭼ‪ ３‬ﭘـﻪ‬ ‫ﻻﻧﺪې أول ＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻧﺮﻣﻪ )ى( ﺧـﺘﻢ ﺷـﻮى وي ﭘـﻪ ﻧـﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـ‪３‬‬ ‫ﻣﻔﺘﻮح را‪＄‬ﻲ او ﻓﺘﺤﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ )ه( ﻟﻴﻜـﻞ ﻛ‪５‬ـﺈي او ﭘـﻪ ﻓـﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟـﺖ او‬ ‫ارﺗﺒـــﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟـــﺖ ﻛـــ‪ ３‬د ﺟﻤـــﻊ گ ﭘـــﻪ ﺷـــﻜﻞ اوؤي‪ .‬ﻳﻌـــﻨ‪ ３‬ﻧﺮﻣـــﻪ "ى" ﭘـــﻪ‬ ‫＇ﺮ‪－‬ﻨﺪه "ي" ﺑـﺪﻟ‪５‬ﺈي او ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﺣـﺎﻻﺗﻮ ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺻـﻠﻲ ﺷـﻜﻞ را‪＄‬ـﻲ‪،‬‬ ‫ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ ، :‬اى زﻟﻤﻴﻪ!‬ ‫ﻓﺎﻋﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬زﻟﻤﻲ ﺧﻂ وﻟﻴﻜﻪ‪.‬‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬زﻟﻤﻲ ﺗﻪ ﺧﺪاى ﺗﻌﺎﻟﻰ ＊ﻪ ﭘﻮﻫﻪ ورﮐ‪７‬ىده‪.‬‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬ﺗﻮرﻳﺎﻟﻰ ﺳﺒﻖ واﻳﻲ‪ ،‬زﻟﻤﻰ ＇ﻪ واﻳﻲ؟‬ ‫ﺗﻮرﻳﺎﻟﻰ ﻳ‪ ３‬ﺑﻮت‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻫﻐﻪ ﺻـﻔﺖ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻣـﻨ‪ ＃‬ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪" ３‬و" وي ﭘـﻪ ﻧـﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـ‪３‬‬ ‫ﻣﻔﺘﻮح او ﭘﻪ ﻓـﺎﻋﻠﻲ او ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺣﺎﻟـﺖ ﻛـ‪ ３‬دﺟﻤـﻊ ﭘـﻪ ﺻـﻮرت را‪＄‬ـﻲ‬ ‫ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫اى ﭘ‪＋‬ﺘﻮﻧﻪ! واؤه ﻫﻠﻚ وﺧﻨﺪل‪ .‬ﺑ‪ ３‬ﻧﻨ‪／‬ﻲ د ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ ﻣﺮګ دى‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻛﻮم ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﺣﺮف ﺧـﺘﻢ ﺷـﻮي وي‪ ،‬ﺟﻤـﻊ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ‬ ‫"ان‪ -‬ون" ﮐ‪８５‬ي ﭘﻪ ﻧﺪاﻳﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻛـ‪ ３‬ﻣﻔﺘـﻮح ﻳﻌﻨـ‪ ３‬د ‪請‬ـﺤﻴﺢ ﺗـﻮري د‬ ‫زور ﭘﻪ ‪＄‬ﺎى)ه( ورﺳﺮه ﻧـ‪＋‬ﻠﻮل ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي او ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﺣـﺎﻻﺗﻮ ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺻـﻠﻲ‬ ‫ﺻﻮرت را‪＄‬ﻲ ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫اى ‪＄‬ﻮاﻧﻪ! اى ﻫﻠﻜﻪ!‬ ‫‪٥٧‬‬

‫ﻳﺎدوﻧﻪ‪ :‬دﻏﻪ راز د "ﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺮ‪ ،‬ﺑ‪ ،３‬ﻧﺎ" ﻟﻪ اداﺗﻮ ﺳﺮه ﻫﻢ ﻣﻔﺘﻮح را‪＄‬ﻲ‬ ‫ﻟﻜﻪ! ﺑ‪ ３‬ﻓﻜﺮه ﺳﺆى‪ ،‬دى ﻧﺎﺷﻜﺮه دى‪.‬‬ ‫ﺗﺮ ﻛﻮره ﭘﻮرې ‪＄‬ﻢ‪ .‬ﻟﻪ ﻛﻮره راﻏﻠﻢ‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﺳـــﻤﺎﻋﻲ ﻣﺆﻧـــﺚ او ﭘـــﻪ "ه" او ＇ﺮ‪－‬ﻨـــﺪه "ي" ﻣﺨﺘـــﻮم ﻣﺆﻧـــﺚ ﭘـــﻪ‬ ‫ﻧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻠﻲ او ارﺗﺒـﺎﻃﻲ درې واؤو ﺣـﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺟﻤـﻊ ﺑـﺪﻟ‪５‬ﺈي‬ ‫ﻟﻜـﻪ‪ :‬اى ﻣ‪５‬ﺮﻣﻨـ‪ !３‬د＊ﻤﻨـﺔ أ‪４‬ـﺮ ﻛﻮروﻧـﻪ وران ﻛـﺆل‪ .‬ﻧـﻦ د＊ـﺎدۍ ورځ‬ ‫ده‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﻫﻐـﻪ ﻣﻌﻨــﻮي ﻣﺆﻧـﺚ ﭼــ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺻــﺤﻴﺢ ﺣـﺮف ﺧــﺘﻢ وي ﭘـﻪ ﻧــﺪاﻳﻲ‬ ‫ﺣﺎﻟــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬اوإده "ې" زﻳﺎﺗ‪５‬ــﺈي د "ﻟــﻪ‪،‬ﺑ ـ‪ ،３‬ﺗــﺮ" ﺳــﺮه‬ ‫ﻣﻔﺘﻮح او ﭘﻪ ﻧﻮرو ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ ﺧـــﭙﻞ ﺷﻜﻞ را‪＄‬ﻲ ﻟـﻜــﻪ‪ :‬اى ﻣﻮرې!‬ ‫اى ﺧﻮرې‪ :‬ﻟﻪ ﻣﻮره ﺑﻞ ＇ﻮك ﺧﻮإ ﻧﺸﺘﻪ‪ .‬دا ﻫﻠﻚ ﺑ‪ ３‬ﻣﻮره دى‪ .‬دى ﺗـﺮ‬ ‫ﻣﻮره ورﺳﻮه‪.‬‬ ‫‪ -٦‬د ﺟﻤـﻊ او ﺟـﻨﺲ ﻧﻮﻣﻮﻧـﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘـﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨـﺪه "ي" اوإده "ې" ﻳـﺎ ﭘــﻪ‬ ‫"ه" ﻣﺨﺘﻮم وي ﭘﻪ ﻧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻠﻲ‪ ،‬ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬د اّﺧـﺮ "ى"‬ ‫او "ه" ﭘــﻪ اوإد "و" ﺑــﺪﻟ‪５‬ﺈي ﻟﻜــﻪ‪ :‬اى ﺳــﺆﻳﻮ! ﻣ‪５‬ﻠﻤﻨــﻮ أوأة وﺧــﻮؤه‪ .‬د‬ ‫ﻏﻮؤو ﻗ‪５‬ﻤﺖ زﻳﺎت ﺷﻮى دى‪ .‬دﻏﻮ ﺳﺆﻳﻮ أ‪４‬ﺮ ﻛﺎر وﻛﺆ‪.‬‬ ‫اى ＊‪％‬ﻮ! دﻏﻮ ＊‪％‬ﻮ ﻛﺎﻟﻲ ووﻳﻨ‪％‬ﻞ‪ ،‬د ﻣ‪５‬ﻠﻤﻨﻮ ﻛﻮ！ﻪ ﭼ‪５‬ﺮې ده؟‬ ‫‪ -٧‬ﺟﻤــﻊ ﻣــﺬﻛﺮ او ﺟــﻨﺲ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﺻــﺤﻴﺢ ﺣــﺮف ﺧــﺘﻢ وي ﭘــﻪ‬ ‫ﻧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻠــﻲ او ارﺗــﺒﺎﻃــﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛــ‪ ３‬ﻳـــ‪ ３‬اّﺧـــﺮ ﺗـﻪ ﻛـﻮﭼﻨﻰ واو‬

‫‪٥٨‬‬

‫زﻳﺎﺗ‪５‬ـﺈي ﻟﻜـﻪ‪ :‬اى ﻫﻠﻜـﺎﻧﻮ! ﻫﻠﻜـﺎﻧﻮ ﺳــﺒﻖ وواﻳـﻪ‪ .‬د ﻏﻨﻤـﻮ ﻧـﺮخ ＇ﻨ‪／‬ــﻪ‬ ‫دى؟‬ ‫اى ‪＄‬ﻮاﻧﺎﻧﻮ! دﻏﻮ ‪＄‬ﻮاﻧـﺎﻧﻮ أ‪４‬ـﺮ ﻛـﺎر وﻛـﺆ‪ .‬د او＊ـﺎﻧﻮ ﺑﺎروﻧـﻪ دراﻧـﻪ‬ ‫دي‪.‬‬ ‫ﻳﺎدوﻧﻪ‪:‬‬ ‫اﻟﻒ‪！ :‬ﻮل ﺻﻔﺎت ﭼ‪ ３‬ﺟﻤﻊ ﻧﻪ ﻟـﺮي ﻛـﻪ ﭼ‪５‬ـﺮې ﻣﻮﺻـﻮف ﻳـ‪ ３‬ﺟﻤـﻊ‬ ‫وي ﻧــﻮ ﭘــﻪ در‪４‬ـﻮاؤو ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬واو زﻳﺎﺗ‪５‬ــﺈي ﻟﻜــﻪ‪:‬‬ ‫اى ﻏﻤﺠﻨــﻮ! ﻟــﺈو ﻛــﺴﺎﻧﻮ ﻛــﺎر وﻛــﺆ‪ .‬اى ﺷــﺘﻤﻨﻮ! أ‪４‬ــﺮو ﺧﻠﻜــﻮ ﺧﺒــﺮې‬ ‫وﻛﺆې‪ .‬ﭘﻪ أ‪４‬ﺮو ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﻮره‪ ،‬ﭘﻪ ﻟﺈو ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬و‪４‬ﺸﻪ‪.‬‬ ‫ب‪ -‬ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬ﻣﺼﺪر د ﺟﻤﻊ ﻣﺬﻛﺮ ﺣﻜـﻢ ﻟـﺮي او ﭘـﻪ دﻏـﻮ درې‬ ‫واؤو ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬واو زﻳﺎﺗ‪５‬ــﺈي ﻟﻜــﻪ‪ :‬أ‪４‬ــﺮو ﻟﻴﻜﻠ ـﻮ‬ ‫ﺳﺘﺆى ﻛﺆم‪ .‬دا د ﺧﻮؤﻟﻮ ＇‪＋‬ﻠﻮ وﺧﺖ ﻧﻪ دى‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ــﺎﻏﻠﻰ ＊ ـﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻧــﻮم د ﻟﻔﻈــﻲ ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻧــﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧــﻪ د ﺗﺨﺘــ‪ ３‬ﭘــﺮﻣﺦ‬ ‫وﻟﻴﮑﻲ او ﭘﺮ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺑﺎﻧﺪې دې ﻣﺸﻖ او ﺗﻤﺮﻳﻦ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧــﻮم دﻟﻔﻈــﻲ ﺣــﺎﻟﺘﻮﻧﻮ ﻧــﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧــﻪ ﭘــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ ﮐﺘــﺎﺑﭽﻮ ﮐــ‪３‬‬ ‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪٥٩‬‬

‫ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن‬ ‫د ﺧﺘــﻴ‪ ＃‬ﺳــﺘﺮ اﺳــﻼم ﭘــﻮه ﻋﻼﻣــﻪ ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن د ﻛﻮﻧــﺆ‬ ‫وﻻﻳﺖ د ﺳﺎداﺗﻮ ﭘـﻪ ﻳـﻮه ﻋﻠﻤـﻲ او دﻳﻨـﺪاره ﻛﻮرﻧـﺔ ﻛــ‪ ３‬ز‪４‬ـﺈ‪４‬ﺪﻟـــﻰ و‪.‬‬ ‫د ﭘــﻼر ﻧــــﻮم ﻳـــ‪ ３‬ﺳــﻴﺪ ﺻــﻔﺪر او دﻧﻴﮑــﻪ ﻧــﻮم ﻳــ‪ ３‬ﺳــﻴﺪ ﻋﻠــﻰ و او ﭘــﻪ‬ ‫اﺗﻠﺴﻢ ﭘﻼر ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻧﺴﺐ ﻟ‪７‬ۍ ﺳﻴﺪ ﺟﻼل ﺗﻪ ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ‪－‬ـﻨﺞ اﻟﻌﻠـﻢ ﻳـ‪３‬‬ ‫ﺷﻬﺮت درﻟﻮد رﺳ‪５‬ﺈي‪ .‬د ﻧﻮﻣﻴﺎﻟﻰ ﺳﻴﺪ د ﻧﺴﺐ ﻟﺆة ﭘـﻪ د‪４‬ﺮﺷـﻢ ﭘـ‪＋‬ﺖ‬ ‫‪y‬‬

‫ﻛ‪ ３‬ﺳﻴﺪ اﻟﺸﻬﺪاء ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﺗﻪ رﺳ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن)رح( د ﻛﻮﻧﺆوﻻﻳﺖ د اﺳﻌﺪ اّﺑﺎد ﭘﻪ ﺳـﻴﻤﻪ ﻛـ‪ ３‬د‬ ‫‪ ١٢٥٤‬ﻫـــ ﻛــﺎل ﭘــﻪ ﺷــﻌﺒﺎن ﻛــ‪ ３‬ﭼــ‪ ３‬د ‪ ١٨٣٨‬م ﻛــﺎل ﻟــﻪ اﻛﺘــﻮﺑﺮ ﺳــﺮه‬ ‫ﺳﻤﻮن ﺧﻮري ز‪４‬ﺈ‪４‬ﺪﻟﻰ دى‪.‬‬ ‫د ﺳﻴﺪ ﺟﻤـﺎل اﻟـﺪﻳﻦ ﭘـﻼر ﺳـﻴﺪ ﺻـﻔﺪر د اﻣﻴـﺮ دوﺳـﺖ ﻣﺤﻤـﺪ ﺧـﺎن د‬ ‫ﭘﺎﭼﺎﻫ‪ ９‬ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙــﻠ‪ ３‬ﻛﻮرﻧﺔ او ﺧﭙﻠﻮاﻧﻮ ﺳـﺮه ﻟـﺲ ﻛﺎﻟـﻪ ﭘـﻪ‬ ‫ﻛﺎﺑﻞ ﻛـ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ ﻛـــﺆل‪ .‬ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ ﺗﺮ اﺗﻠﺲ ﻛﻠﻨﺔ ﭘﻮرې ﻟﻪ ﺧﭙﻠ‪３‬‬ ‫ﻛﻮرﻧﺔ ﺳﺮه ﭘﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻛ‪ ３‬و‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆﻧﺔ زده ﻛﺆې ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﺧﭙﻞ ﭘـﻼر ＇ﺨـﻪ‬ ‫ﻛــﺆې وې‪ .‬ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ أ‪４‬ــﺮ ذﻛــﻲ او ذﻫــﻴﻦ و‪ ،‬ﺗــﺮ اﺗﻠــﺲ ﻛﻠﻨــﺔ‬ ‫ﭘـــﻮرې ﻳـــ‪ ３‬ادب‪ ،‬ﻧﺤـــﻮ‪ ،‬ﺑﻼﻏـــﺖ‪ ،‬ﺗـــﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻓﻘـــﻪ‪ ،‬ﺗﻔـــﺴﻴﺮ‪ ،‬ﺣـــﺪﻳﺚ‪،‬‬ ‫ﺗﺼﻮف‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﻛﻼم‪ ،‬اﻟﻬﻴﺎت‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﻴﺎت او ﻃـﺐ‬ ‫وﻟﻮﺳﺘﻞ ﭼ‪ ３‬دا د ﻫﻤﺎﻏﻪ وﺧﺖ ﻣﺮوﺟﻪ ﻋﻠﻮم وو او ﻧﻮﻣﻴـﺎﻟﻲ ﺳـﻴﺪ ﭘـﻪ‬ ‫ﻟﺈ ﻋﻤﺮ ﻛ‪ ３‬ﭘﺮې ﺑﺸﭙﺆ ﺗﺴﻠﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﺆى و‪.‬‬

‫ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن ﭘﻪ دري او ﻋﺮﺑﻲ ژﺑﻮ د ﺧـﭙﻠ‪ ３‬ﻣﻮرﻧـﺔ ژﺑـ‪３‬‬

‫"ﭘ‪＋‬ﺘﻮ" ﭘﻪ ＇‪５‬ﺮ وﻳﻨﺎ او ﻟﻴﻚ ﻛﻮﻟﻰ ﺷﻮل ﭘﻪ اردو ژﺑﻪ ﻳـ‪ ３‬ﻫـﻢ د ﻣﻮرﻧـﺔ ژﺑـ‪３‬‬ ‫‪٦٠‬‬

‫ﭘــﻪ ＇‪５‬ــﺮ ﺧﺒــﺮې ﻛــﻮﻟـ‪ .３‬ﭘــﺮ دې ﺳــﺮ ﺑ‪ ５‬ـﺮه ﻳــ‪ ３‬وروﺳــﺘﻪ ﺑﻴــﺎ اﻧ‪／‬ــﺮ‪ ４‬ـﺰي‪،‬‬ ‫ﻓﺮاﻧﺴﻮي او روﺳﻲ ژﺑ‪ ３‬ﻫﻢ زده ﻛـﺆې‪ .‬ﺗـﺮﻛﻴ‪ ３‬ﺗـﻪ ﻟـﻪ ورﺗـ‪ ，‬وروﺳـﺘﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟﺈه ﻣﻮده ﻛ‪ ３‬ﭘﺮ ﺗﺮﻛﻲ ژﺑﻪ ﻫﻢ د ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻀﺎﻣﻴﻨﻮ د ﻟﻴﻜﻠﻮ ﺗـﻮان‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻛﺆ‪ .‬ﭘﻪ اﻧ‪／‬ﺮ‪４‬ﺰي او ﻓﺮاﻧﺴﻮي ژﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻟﻴﻜﻞ‪.‬‬ ‫ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﻏﻮ＊ﺘــﻞ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ！ﻮﻟــﻪ اﺳــﻼﻣﻲ ﻧــﺆة ﻛــ‪３‬‬ ‫و‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ ﭼ‪ ３‬د ﻫﻐﻮى ﻟﻪ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻧـﻪ ﺧﺒـﺮ ﺷـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ ﻟﻮﻣـﺆى‬ ‫ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﻪ ﻻؤ‪ .‬ﺗﺮ ﻳﻮه ﻛﺎل وروﺳﺘﻪ ﭘﻪ ‪١٨٥٧‬م ﻛﺎل ﻛ‪ ３‬ﺣﺞ ﺗـﻪ ﻻؤ‪.‬‬

‫ﻫﻠﺘﻪ ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﻳـﻮ ﻛـﺎل ﺗ‪５‬ـﺮ ﻛـﺆ‪ .‬وروﺳـﺘﻪ ﺑﻴـﺎ ﺷـﺎم‪ ،‬ﻓﻠـﺴﻄﻴﻦ‪ ،‬ﻋـﺮاق او‬ ‫اﻳﺮان ﺗـﻪ وﻻؤ او د ﻳـﻮه رواﻳـﺖ ﭘﺮاﺳـﺎس ﺗـﺮﻛﻴ‪ ３‬او ﺑﺨـﺎرا ﺗـﻪ ﻫـﻢ ﺗﻠﻠـﻰ‬

‫دى او أ‪４‬ﺮه ﻣﻮده ﻳ‪ ３‬ﭘﻜ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮه ﻛﺆ‪４‬ﺪه‪.‬‬ ‫ﭘـﻪ دﻏــﻪ ﻟﻮﻣــﺆي او اوإده ﺳــﻔﺮ ﻛــ‪ ３‬ﺳــﻴﺪ ﭘــﺮ ﻧــﻮو ﻋﻠﻮﻣــﻮ ﺳــﺮ ﺑ‪５‬ــﺮه ﻳــ‪３‬‬ ‫ددﻏـــﻮ ﺳـــﻴﻤﻮ د ！ـــﻮﻟﻨﻴﺰو او ﺳﻴﺎﺳـــﻲ ﺣـــﺎﻻﺗﻮ ﭘـــﻪ ﻫﻜﻠـــﻪ ﻫـــﻢ ‪＂－‬ـــﻮر‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻻس ﺗﻪ راوؤل‪ .‬ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐـﺎن ﭘـﻪ دﻏـﻪ ﺳـﻔﺮﻛ‪ ３‬د‬ ‫ﻣــﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﻟــﻪ ﺣــﺎﻻﺗﻮ او ﻣــﺴﺎﻳﻠﻮ＇ﺨــﻪ ﭘــﻪ ＊ــﻪ ﺗﻮ‪－‬ــﻪ ‪＄‬ــﺎن ﺧﺒﺮﻛــﺆ‪ .‬د‬ ‫ﻫﻤﺪﻏﻮ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻮ او ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻮ ﭘﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛ‪ ３‬د ﺳـﻴﺪ ﭘـﻪ ذﻫـﻦ ﻛـ‪ ３‬د‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ اﻣﺖ د ﺑﻴﺪارة او ﻳـﻮواﻟﻲ ﺳـﺘﺮ ﻓﻜـﺮ ﻏﺰوﻧـﻪ وﻛـﺆه‪ .‬ﻧﻮﻣﻴـﺎﻟﻲ‬

‫ﺳﻴﺪ د ﻫﻤﺪﻏ‪ ３‬ﻫﻴﻠـ‪ ３‬ﻟﭙـﺎره ﺑﻴـﺎ د ژوﻧـﺪ ﺗـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ﻣﺒـﺎرزه او ﻣﺠﺎﻫـﺪه‬ ‫وﻛﺆه‪.‬‬ ‫ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن ﻟـﻪ دﻏـﻪ اوإده ﭘﻨ‪％‬ـﻪ ﻛﻠـﻦ ﺳـﻔﺮ＇ﺨـﻪ وروﺳـﺘﻪ‬ ‫ﺑ‪５‬ﺮﺗـﻪ ﻫـﺮات‪ ،‬ﻛﻨـﺪﻫﺎر او ﻟـﻪ ﻫﻐـﻪ ‪＄‬ﺎﻳـﻪ ﺟـﻼل اّﺑـﺎد ﺗـﻪ راﻏـﻰ‪ .‬ﻫﻠﺘـﻪ د‬ ‫اﻣﻴﺮ دوﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن ﭘﻪ درﺑﺎر ﻛ‪ ３‬د ﻣﺼﺎﺣﺐ او ﺳﻼ ﮐﺎر ﭘﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ‬

‫‪٦١‬‬

‫وﻣﻨﻞ ﺷﻮ‪ .‬ﺳﺮﺑ‪５‬ﺮه ﭘﺮدې ﻳ‪ ３‬د ﺷﻬﺰاده ﻣﺤﻤﺪ اﻋﻈﻢ ﺧﺎن د ＊ـﻮوﻧ‪ ３‬او‬ ‫روزﻧ‪ ３‬ﭼﺎرې ﻫﻢ وروﺳﭙﺎرﻟ‪.３‬‬ ‫ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﻟــﻪ )‪١٨٦١‬م ﻧــﻪ ﺗــﺮ ‪١٨٦٨‬م (ﻛــﺎل ﭘــﻮرې د‬ ‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د درې اﻣﻴﺮاﻧﻮ) اﻣﻴﺮ دوﺳﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﺷﻴﺮ ﻋﻠـﻲ‬

‫ﺧـــﺎن( ﺧـــﺎص ﺳـــﻼﮐـــﺎر او د ﻣﺤﻤـــﺪ اﻋﻈـــﻢ ﺧـــﺎن ﻟﻮﻣـــﺆى وزﻳـــﺮ و‪ .‬د‬

‫ﻣﺤﻤﺪاﻋﻈﻢ ﺧﺎن ﻟﻪ وروﺳﺘﺔ ﻣﺎﺗ‪ ３‬وروﺳﺘﻪ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ د ﻛﻮرﻧﻴـﻮ ﺟ‪／‬ـﺆو‬ ‫او ﺑ‪ ３‬اﺗﻔﺎﻗ‪ ９‬ﻟﻪ اﻣﻠﻪ دﻟﺘﻪ اﺳﺘﻮ‪－‬ﻨﻪ ﺳﺨﺘﻪ ﺷـﻮه‪ .‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ ﻳـ‪３‬‬ ‫ﻟﻪ ﺷ‪５‬ﺮ ﻋﻠﻲ ﺧﺎن ＇ﺨﻪ ﺣﺞ ﺗﻪ د ﺗﻠﻮ اﺟـﺎزه وﻏﻮ＊ﺘﻠـﻪ او د ﻛﻨـﺪﻫﺎر ﭘـﺮ‬ ‫ﻻره ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺗﻪ روان ﺷﻮ‪.‬‬ ‫دوﻳﻢ ﺳﻔﺮ‪:‬‬ ‫د ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن زﻣﺎﻧـﻪ د ﻟـﻮ‪４‬ـﺪﻳـ‪ ＃‬ﺻـﻨﻌﺖ د ﻟﻮؤﺗﻴـﺎ‬ ‫او ﭘﺮ ﻣﺨﺘ‪ ，‬زﻣﺎﻧﻪ وه‪ .‬ﭼ‪ ３‬دى ﻟـﻪ ﺑـ‪ ３‬ﺷـﻤ‪５‬ﺮه ﺳـﺘﻮﻧﺰو ﺳـﺮه ﻣﺨـﺎﻣﺦ‬ ‫ﺷــــﻮ‪ .‬ﻣﻄﻠﻘــــﻪ ﺷــــﺎﻫﻲ ﺣﻜﻮﻣﺘﻮﻧــــﻪ ﭘــ ـﻪ ﻛــ ـ‪ ３‬دود وو او زﻳــــﺎﺗﺮه ﻳــــ‪３‬‬ ‫داﻧ‪／‬ﻠﻴﺲ‪ ،‬ﻓﺮاﻧـﺴ‪ ３‬او روﺳـﻴ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧـﻪ اﺳـﺘﻌﻤﺎري ﻗﻮﺗﻮﻧـﻮ ﺳـﺮه‬ ‫ﻣﺨﺎﻣﺦ وو‪ .‬ﻟﻪ ﻫﻤﺪې اﻣﻠﻪ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺳـﻼﻣﻲ ﻫﻴﻮادوﻧـﻮ ﻛـ‪ ３‬د اﺳـﻼﻣﻲ‬ ‫وروروﻟــ‪ ،９‬ﻳــﻮواﻟﻲ او اّزادة ﻟﭙــﺎره ﻫﻠــ‪＄ ３‬ﻠــ‪ ３‬ﭘﻴــﻞ ﻛــﺆې‪ .‬ﻋﻼﻣــﻪ‬ ‫اﻓﻐــﺎن د ﺧﭙــﻞ ﻗﻠﻤــﻲ ﺟﻬــﺎد د ﻣﻮﺛﺮﻳــﺖ ﻟﭙــﺎره د اروﭘــﺎ د اﺳــﺘﻌﻤﺎري‬ ‫ﻫﻴﻮادوﻧﻮ‪ ،‬ﻟﻜﻪ اﻧ‪／‬ﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴ‪ ،３‬روﺳﻴ‪ ３‬او ﻧﻮرو ﻣﻄﻠـﻖ اﻟﻌﻨﺎﻧـﻪ‬ ‫ﺣﻜﻤﺪاراﻧﻮ ﭘﺮ ﺿﺪ د ))اﻟﻌﺮوﺓ اﻟﻮﺛﻘﻰ(( ﻧﻮﻣﻲ ﺟﺮﻳﺪې ﭘـﻪ ﺧﭙﺮوﻟـﻮ ﭘﻴـﻞ‬ ‫وﻛﺆ‪ .‬دﻏ‪ ３‬ﺟ ﺮﻳﺪې ﭘﻪ أ‪４‬ـﺮه ﻟـﺈه ﻣـﻮده ﻛـ‪ ３‬ﻧﺆﻳـﻮال ﺷـﻬﺮت ﭘﻴـﺪا ﻛـﺆ‪ .‬د‬ ‫اﻟﻌﺮوﺓ اﻟﻮﺛﻘﻰ ﻣﺆﺳﺲ او ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣـﺪﻳﺮ ﺳـﻴﺪ ﺟﻤـﺎل اﻟـﺪﻳﻦ اﻓﻐـﺎن و‪.‬‬ ‫ﻟﻮﻣﺆى ﻣﺤﺮر ﻳ‪ ３‬د ﻣـﺼﺮﻧﺎﻣﺘﻮ ﻣﻔﺘـﻲ او ﻟﻴﻜـﻮال ﺷـﻴﺦ ﻣﺤﻤـﺪ ﻋﺒـﺪه‬ ‫و‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆة ‪２－‬ﻪ ﻳ‪ ３‬د )‪ (١٨٨٤‬م ﻛﺎل دﻣﺎرچ ﭘﻪ )‪ (١٣‬ﻧ‪＂５‬ﻪ ﺧﭙﺮه ﺷـﻮه‪.‬‬ ‫د اﻟﻌﺮوه اﻟﻮﺛﻘﻰ ﺟﺮﻳﺪې ﭘﻪ ﻟـﺈه ﻣـﻮده ﻛـ‪ ３‬ﭘـﻪ ！ﻮﻟـﻪ اﺳـﻼﻣﻲ ﻧـﺆة ﻛـ‪３‬‬ ‫ﻧﻮم او ﻟﻮﺳﺘﻮﻧﻜﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺆل‪ .‬اﻧ‪／‬ﺮ‪４‬ﺰاﻧﻮ ﺗـﻪ د دﻏـ‪ ３‬ﺟﺮﻳـﺪې د اﻫﻤﻴـﺖ‬ ‫‪٦٢‬‬

‫او ﻣﺤﺒﻮﺑﻴـﺖ ﭘـﻪ اړه اﻧـﺪ‪４‬ـ‪＋‬ﻨﻪ ﭘﻴـﺪا ﺷـﻮه‪ .‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ ﻳـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻫــﺮه‬ ‫ﻣﻤﻜﻨﻪ وﺳﻴﻠﻪ د ﻫﻐ‪ ３‬د ﺑﻨﺪوﻟﻮ ﻫ（‪ ３‬ﭘﻴﻞ ﻛﺆې‪.‬‬ ‫د ﻫﻤــﺪﻏﻮ ﻫ（ــﻮ ﭘــﻪ ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻧﻮﻣــﻮؤې ﺟﺮﻳــﺪه د ‪ ١٨٨٤‬م ﻛــﺎل د‬ ‫اﻛﺘﻮﺑﺮ ﭘﻪ ﻣﻴﺎﺷﺖ ﻛـ‪ ３‬د اﺗﻠـﺴﻤ‪２－ ３‬ـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺧﭙﺮ‪４‬ـﺪو ﻧـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﺑﻨـﺪه‬ ‫ﺷﻮه‪.‬‬ ‫د ﻋﻼﻣﻪ اﻓﻐﺎن د ژوﻧﺪ وروﺳﺘﺔ ور‪ ３＄‬ﭘﻪ ﺗﺮﻛﻴـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﺗ‪５‬ـﺮې ﺷـﻮې‪ .‬د‬ ‫اﺳــﻼﻣﻲ ورور وﻟ ـ‪ ９‬او وﺣــﺪت دﻏــﻪ داﻋــﻲ د ﺗــﺮﻛﻴ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻧــﺸﺎن ﺗــﺎش‬ ‫ﻧﻮﻣ‪＄ ３‬ﺎى ﻛ‪ ３‬د ﺳﺨﺘ‪ ３‬ﻧﺎروﻏﺔ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ د ‪١٨٩٧‬م ﻛﺎل د ﻣـﺎرچ ﭘـﻪ‬ ‫ﻧﻬﻤﻪ ﻧ‪＂５‬ﻪ ﭘﻪ اﺳﺘﺎﻧﺒﻮل ﻛ‪ ３‬د ﺷﭙ‪５‬ﺘﻮ ﻛﺎﻟﻮ ﭘﻪ ﻋﻤﺮ وﻓﺎت ﺷﻮ‪.‬‬ ‫د اروا＊ــﺎد ﻋﻼﻣــﻪ ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﻣــﺆى ＇ﻠﻮ‪４‬ــ‪＋‬ﺖ ﻛﺎﻟــﻪ‬ ‫وروﺳﺘﻪ د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ د ﺗـﺮﻛﻴ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺟـﺎزه ﻛﺎﺑـﻞ ﺗـﻪ راووؤ د‬ ‫ﻛﺎﺑــﻞ ﭘﻮﻫﻨﺘــﻮن ﭘــﻪ ﺳــﺎﺣﻪ ﻛــ‪ ３‬د أ‪４‬ــﺮو ﭘﺮﺗﻤﻴﻨــﻮ ﻣﺮاﺳــﻤﻮ ﭘــﻪ ﺗــﺮڅ ﻛــ‪３‬‬ ‫ﺧﺎورو ﺗﻪ وﺳﭙﺎرل ﺷﻮ‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺳــﻴﺪ ﺟﻤــﺎل اﻟــﺪﻳﻦ اﻓﻐــﺎن ﭘــﻪ اړه ﻟــﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ＇ﺨــﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣــﺎت‬ ‫وﻏﻮاړي‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻋﻼﻣﻪ ﺳﻴﺪ ﺟﻤﺎل اﻟﺪﻳﻦ اﻓﻐﺎن ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻳﻮه ﻟﻨ‪６‬ه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﺳﻴﻤﻪ‬ ‫ذﮐﻲ‬ ‫ﺑﻼﻏﺖ‬ ‫ﺑﺸﭙ‪７‬‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻮ‬ ‫ﺳﻼ ﮐﺎر‬ ‫ﻫﻴﻠ‪３‬‬ ‫＊ﮑ‪５‬ﻼک‬

‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﻫﻮ＊ﻴﺎر‬ ‫ﻓﺼﺎﺣﺖ او د وﺧﺖ ﻟﻪ ﻏﻮ＊ﺘﻨ‪ ３‬ﺳﺮه ﺳﻤﻪ وﻳﻨﺎ‬ ‫ﭘﻮره‬ ‫ﮐﺘﻨﻮ‬ ‫ﻣﺸﺎور‬ ‫آرزو‪－‬ﺎﻧ‪３‬‬ ‫اﺳﺘﺜﻤﺎر‬

‫‪٦٣‬‬

‫ﻋﻠﻢ‬

‫ﺑ‪ ３‬ﻟﻪ ﻋﻠﻤﻪ ﺑﻪ ＇ﻪ ﻏﻮاؤي ﭘﻪ دﻧﻴﺎ ＇ـــــــﮕﻮك‬

‫ﻛﻪ ﻋﺎﻗﻞ وي ﻛﻪ ﻫﻮ＊ﻴﺎر وي ﻛﻪ داﻧﺎ ＇ﻮك‬ ‫ﺗﺮدې ＊ﻪ ﻣﺘﺎع ﭘﻪ دې دﻛﺎن ﻛــــــ‪ ３‬ﻧﺸـــــﺘﻪ‬ ‫ﺳﻮد ﺑﻪ وﻛﺎ ﻛﻪ ﻛﻮي دﻏﻪ ﺳﻮدا ＇ﻮك‬ ‫درﺳﺖ ﺟﻬﺎن ﻗﺮﺑﺎن د ﻋﻠﻢ ﺗﺮ ‪－‬ﻮﻫــــــــﺮ ﺷﻪ‬ ‫دﻏﻪ واﻳﻢ ﻛﻪ ﻣ‪ ３‬وﭘﻮ＊ﺘﻲ ر＊ـــــ ـﮕﺘﻴﺎ ＇ﻮك‬ ‫ﺗﺮ ﻗﻴﺎﻣﺘﻪ ﺧﺮاﺑﻲ ﭘـﺮې اﺛﺮ ﻧﻪ ﻛﺎ‬ ‫ﻛﻪ د ﻋﻠﻢ ﭘﻪ اﺳﺎس ﻛ‪５‬ﺈدي ﺑــــــــــﻨﺎ ＇ﻮك‬ ‫ﭼ‪ ３‬د ﻋﻠــــﻢ د ﻃﺒﻴﺐ دارو وﻧـــــــﻪ ﺧــــﻮري‬ ‫ﻟﻪ ﻣﺮض د ﺟﻬﻠﻪ ﻧﻪ ﻣﻮﻣﻲ ﺷﻔﺎ ＇ﻮك‬ ‫ﭼ‪ ３‬د ﻋــﻠـﻢ رﻫﻨــﻤﺎ ﭘﻪ ﺟﻬﺎن ﻧــﻪ وي‬ ‫ﻧﻮر ﺑﻪ ﻧﻪ وي د ‪－‬ﻤﺮاﻫﻮ رﻫﻨﻤﺎ ＇ﻮك‬ ‫ﺗــﺮ ﺑﻼ د ﺟﻬﻞ ﭘﻮرﺗـــﻪ ﺑﻼ ﻧــﺸـﺘﻪ‬ ‫ﭘﺮ دا ﻫﺴ‪ ３‬ﺑﻼ ﻣﺸﻪ ﻣﺒــــــــــــﺘﻼ ＇ـــــــﻮك‬ ‫ﻫﻐﻪ ＊ﻪ دى ﭼ‪ ３‬د ﺧﭙﻞ ﻣـــــــــــﻠﺖ ＊ﻪ واﻳﻲ‬ ‫ﺧﺪاى‪ Y‬دې ﻧﻪ ﻛﺎﻧﺪې ﭘﻪ ﺑﺪ وﻳﻞ ‪－‬ﻮﻳﺎ ＇ﻮك‬ ‫ﻫــــﺮ ﻣﻠـــﺖ ﭼ‪ ３‬وي ﺑ‪ ３‬ﻋــــــﻠﻤﻪ ﻧﺎ ﺑــــــــﻴﻨـــﺎ وي‬ ‫ﺑﺎرې ﻣﻪ ﺷﻪ ﭘﻪ ﺟﻬﺎن ﻛ‪ ３‬ﻧـــــﺎ ﺑــــﻴﻨﺎ ＇ـــــــــﻮك‬ ‫‪٦٤‬‬

‫ﻛــﻪ د ﺟـﻬــﻞ ﻋـــﻼج ﻏـــﻮاؤي ﭘـــــﻪ ﺟــــﻬﺎن ﻛــ‪３‬‬ ‫ﺑ‪ ３‬ﻟﻪ ﻋﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎ ﻧﻪ ﻣﻮﻣﻲ دوا ＇ـــــــــــﻮك‬ ‫ﭘ‪５‬ﺶ ﺑﻴﻨﻲ د اﻧﺴﺎن ＊ﻪ ده ﭘﻪ ﻫـــﺮ ﻛـــــﺎر ﻛ‪３‬‬ ‫دا ＊ﻪ ﻧﻪ ده ﭼ‪ ３‬د ﻧﻦ ﻛﺎر ﻛﺆي ﻓﺮدا ＇ﻮك‬ ‫＇ﻮك وﺗﻠـــﻰ ﻟـــﻪ ﻋـــــﻬـــــﺪې د دې ﺑﻴـــــﺎن ﺷــــﻲ‬ ‫ﺑﺲ ده‪ ،‬زه ＇ﻮك د ﻣﻠﺖ ﻣﺪح وﺛﻨﺎ ＇ﻮك‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫·‬

‫＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫·‬

‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ ﺷﻌﺮ ﮐ‪ ３‬د ﺿﻤﻴﺮ ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا او ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫·‬

‫زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٦٥‬‬

‫ﭘﻪ اﺳﻼم ﻛ‪ ３‬د ﻛﺎر ارز＊ﺖ‬ ‫اﺳﻼم د ژوﻧﺪ ﻣﻜﻤـﻞ ﻗـﺎﻧﻮن دى او د اﻧـﺴﺎﻧﻲ ژوﻧـﺪ ﻣﺨﺘﻠـﻒ اؤﺧﻮﻧـﻪ‬ ‫داﺳ‪ ３‬ﺗﻨﻈﻴﻤﻮي ﭼ‪ ３‬د ذرې ﭘﻪ اﻧﺪازه ﻛﻤﻰ ﭘﻜ‪ ３‬ﻧﻪ وي‪.‬‬ ‫ﻫﻮ! ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ژوﻧﺪ د اﻟٰﻬﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻲ ﭘﺮ ﻫﻐﻪ‬ ‫ﺑﻴﺎ د‪－‬ﻮﺗﻮ اﻳ‪＋‬ﻮدﻟﻮ ﻣﺠﺎل ﻧﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻛﺎر ﻫـﻢ ﭼـ‪ ３‬د اﻧـﺴﺎﻧﻲ ژوﻧﺪاﻧـﻪ ﻟـﻪ‬ ‫ﻣﻬﻤﻮ اؤﺧﻮﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﺷﻤ‪５‬ﺮل ﻛ‪５‬ﺈي د اﺳﻼم ﻟﻪ ﻧﻈﺮه أ‪４‬ﺮ ارز＊ﺖ ﻟﺮي‪.‬‬ ‫اﺳﻼم ﺗﻞ ﺧﭙﻠﻮ ﭘﻴﺮواﻧـﻮ ﺗـﻪ ﺣﻜـﻢ ﻛـﻮي ﭼـ‪ ３‬د ﺣـﻼل رزق د ﺣﺎﺻـﻠﻮﻟﻮ‬ ‫ﻟﭙــﺎره ﻫﻠــ‪＄ ３‬ﻠــ‪ ３‬وﻛــﺆي او ﻟــﻪ ﻫﻤــﺪې ﻻرې ﺧﭙــﻞ ژوﻧــﺪ ﺗــﺎﻣﻴﻦ ﻛــﺆي‪.‬‬

‫اﺳﻼم اﻣﺮ ﻛﻮي ﭼ‪ ３‬د ﻛﺎر‪－‬ﺮ ﻣﺰدوري ﭘﺮﺗﻪ ﻟﻪ ﻛﻮم ‪＄‬ﻨﺄ ＇ﺨـﻪ ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ‬ ‫ﭘﻮره ورﻛﺆﻟﻪ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫اﷲ ﺗﻌﺎﻟﻰ‬

‫‪Y‬‬

‫د ﻛﺎر ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻛ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪:‬‬

‫" ﻳﻌﻨ‪ ３‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬د ﺟﻤﻌ‪ ３‬ﻟﻤﻮﻧ‪ ＃‬اداء ﻛﺆ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻮ ﭘﺮ ‪＄‬ﻤﻜﻪ ﺧﭙـﺎره ﺷـﺊ‬ ‫او د ﺣﻼﻟ‪ ３‬روزة ﻃﻠﺐ او ﻏﻮ＊ﺘﻨﻪ وﻛﺆئ‪".‬‬ ‫‪r‬‬

‫ﻟﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ＇ﺨـﻪ ﻫـﻢ د ﻛـﺎر د ارز＊ـﺖ ﭘـﻪ اړه زﻳـﺎت اﺣﺎدﻳـﺚ‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺷﻮي دي‪ .‬ﻟﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪:‬‬ ‫ْﻣﻦ ﺧﻮ＊ﻮي ﭼ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻛﺴﺐ ﭘﻪ واﺳﻄﻪ‬ ‫" ﭘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﺮه اﷲ‪ Y‬ﻫﻐﻪ ﻣﻮ‬ ‫‪＄‬ﺎن ﺗﻪ روزي ‪＂－‬ﻲ‪".‬‬ ‫ﺑﻞ ‪＄‬ﺎى ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‪ " :‬ﻫ‪（５‬ﻜﻠﻪ ﺳﺘﺎﺳـ‪ ３‬ﻛـﻮم ﻳـﻮه د ﺧﭙـﻞ ﻻس ﻟـﻪ ‪＂－‬ﻠـ‪３‬‬ ‫روزۍ ＇ﺨﻪ ﺑﻠﻪ ＊ﻪ روزي ﻧﻪ ده ﺧﻮؤﻟ‪".３‬‬

‫‪٦٦‬‬

‫اﺳﻼم ﻛﺎرﺗﻪ ﭘﻪ درﻧﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻪ ‪－‬ﻮري او دﻛـﺎ ر‪－‬ـﺮ ﻣـﺰدوري د ﻫﻐـﻪ ﻣﻨـﻞ‬ ‫ﺷﻮى ﺣﻖ ‪２－‬ﻲ‪ ،‬ﻟﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﺗﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ ﻛﻮي‪:‬‬ ‫" ﻣﺨﻜ‪ ３‬ﻟﻪ دې ﭼ‪ ３‬د ﻣﺰدور ﺧﻮﻟ‪ ３‬و ﭼ‪ ３‬ﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺰدوري ﻳ‪ ３‬ورﻛﺆئ‪".‬‬ ‫‪r‬‬

‫د رﺳـــﻮل اﷲ ﻳـــﻮ ﺑــــــﻞ ﺣــــــﺪﻳﺚ دى ﭼـــــ‪ ３‬ﺗــﺮﺟـﻤـــﻪ ﻳـــ‪ ３‬داﺳـــ‪ ３‬ده‪" :‬درې‬ ‫ﻛـﺴﻪ دي ﭼـ‪ ３‬د ﻗﻴﺎﻣــﺖ ﭘـﻪ ورځ ﻳــ‪ ３‬زه ﻣـﺪﻋﻲ ﻳـﻢ‪ .‬ﻳــﻮ ﻫﻐـﻪ ﺳــﺆى ﭼـ‪ ３‬ﭼﺎﺗــﻪ‬ ‫زﻣــﺎ ﭘــﻪ ﻧﺎﻣــﻪ ﺳــﻮ‪－‬ﻨﺪ ﺧﻮؤﻟــﻮ ﺳــﺮه ﭘﻨــﺎه ورﻛــﺆي او ﺑﻴــﺎ ﻟــﻪ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺮه ﺧﻴﺎﻧــﺖ‬ ‫ﻛــﻮي‪ .‬دوﻳــﻢ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺆى ﭼــ‪ ３‬ﻳــﻮ اّزاد ﺷــﺨﺺ ﺧــﺮڅ ﻛــﺆي او د ﻫﻐــﻪ ﺑﻴــﻪ ﭘــﻪ‬ ‫ﻻس راوؤي‪ .‬در‪４‬ـﻴﻢ ﻫﻐــﻪ ﺳــﺆى ﭼــ‪ ３‬ﻣــﺰدور ﭘــﻪ ﻣــﺰدورة وﻧﻴــﺴﻲ او ﻫﻐــﻪ ﺗــﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﭘﻮره ﻛﺎرﻛـــﻮﻟــﻮ ＇ﺨﻪ وروﺳﺘﻪ د ﻫـﻐـﻪ ﻣــﺰدوري ور ﻧﻪ ﻛﺆي‪".‬‬ ‫ﻛــﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻴــﻮ ﻧــﺼﻴﺤﺘﻮﻧﻮ ﺗــﻪ ‪＄‬ﻴــﺮ ﺷــﻮﻧﻮ راﺗــﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪه ﺑــﻪ ﺷــﻲ ﭼــ‪ ３‬ﻛــﺎر د‬ ‫اﺳــﻼم ﻟــﻪ ﻧﻈــﺮه أ‪４‬ــﺮ اﻫﻤﻴــﺖ ﻟــﺮي او ﻛــﺎر‪－‬ﺮ د ﺧــﺪاى‪ Y‬او د ﻫﻐــﻪ د رﺳــﻮل‬

‫‪r‬‬

‫دوﺳﺖ دى او د ﻫﻐﻪ د ﺣﻘﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﻛ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻮي‪.‬‬ ‫‪＊ v‬ــﺎﻏﻠﻰ ＊ــﻮوﻧﮑﻰ دې د ﮐــﺎر د ارز＊ــﺖ او ‪＂－‬ــﻮ ﭘــﻪ اړه ﻟــﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑــﻮ ＇ﺨــﻪ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت وﻏﻮاړي‪.‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د دې درس ﺣــﺪﻳﺚ ﭼــ‪ ３‬د ﮐــﺎر ﭘــﻪ ﻫﮑﻠــﻪ وﻳــﻞ ﺷــﻮي دي ﻟــﻪ‬ ‫ﻳﺎده زده ﻛﺆي‪.‬‬

‫‪ v‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې د ﻛﺎر د ارز＊ﺖ ﭘﻪ اړه ﻳﻮه ﻟﻨﺄه ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬اﷲ‬

‫‪Y‬‬

‫د ﮐﺎر ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪＇ ３‬ﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي؟‬

‫‪ .٢‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ‬

‫‪r‬‬

‫د ﮐﺎر د ارز＊ﺖ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ＇ﻪ وﻳﻠﻲ دي؟‬

‫‪ .٣‬د ﮐﺎر او ﺑ‪ ３‬ﮐﺎرۍ ﺗﺮ ﻣﻨ‪ ＃‬ﮐﻮم ﺗﻮﭘﻴﺮوﻧﻪ ﻣﻮﺟﻮد دي؟‬ ‫‪٦٧‬‬

‫‪r‬‬

‫د رﺳﻮل اﻛﺮم ﻧﺼﻴﺤﺖ‬ ‫ﻳﻮه ﺳﺆي ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ‬

‫‪r‬‬

‫＇ﺨﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ او ﭘﻨﺪ وﻏﻮ＊ﺖ‪.‬‬

‫‪r‬‬

‫رﺳﻮل اﻛﺮم ورﺗﻪ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪:‬‬ ‫)ﻛﻪ درﺗﻪ وواﻳﻢ ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪３‬؟(‬ ‫ﺳﺆي ووﻳﻞ‪ :‬ﻫﻮ‪.‬‬ ‫رﺳﻮل اﷲ‬

‫‪r‬‬

‫وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪) :‬ﻛﻪ وﻳ‪ ３‬واﻳﻢ ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪３‬؟(‬

‫ﺳﺆي ووﻳﻞ وﻟ‪ ３‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫‪r‬‬

‫رﺳﻮل اﷲ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪) :‬ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪３‬؟(‬ ‫ﺳﺆي ووﻳﻞ‪＇ :‬ﻨ‪／‬ﻪ ﻳ‪ ３‬ﻧﻪ ﻣﻨﻢ!؟‬ ‫‪r‬‬

‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻛﺮم ﻟﻪ درې ‪＄‬ﻠﻪ ！ﻴﻨ‪／‬ﺎر او ﭘﺎم اؤوﻧ‪ ３‬وروﺳﺘﻪ ورﺗـﻪ ووﻳـﻞ‪:‬‬ ‫)د ﻫﺮﻛــﺎر اراده ﭼــ‪ ３‬دې وﻛــﺆه‪ ،‬ﻟﻮﻣــﺆى ﻳــ‪ ３‬ﻧﺘﻴﺠــﻪ وﺳــﻨﺠﻮه‪ .‬ﻛــﻪ دې‬ ‫وﻟﻴﺪه ﭼ‪ ３‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳ‪＊ ３‬ﻪ ده‪ ،‬وﻳ‪ ３‬ﻛﺆه او ﻛﻪ دې وﻟﻴﺪه ﭼ‪ ３‬ﻛـﻮإواﻟﻰ‬ ‫ﻟﺮي ﻣﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﻮه‪(.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم‬

‫‪r‬‬

‫دا ﺟﻤﻠﻪ )ﻛﻪ وﻳ‪ ３‬واﻳﻢ ﻣﻨ‪ ３‬ﻳ‪ (３‬د ﻛﻮم ﻣﻘﺼﺪ ﻟﭙﺎره درې ‪＄‬ﻠﻪ‬

‫د ﺗﻜﺮار ﭘﻪ أول ﻓﺮﻣﺎﻳﻠ‪ ３‬ده؟‬

‫‪ .٢‬ﻫﻐﻪ ﺳ‪７‬ي د ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﮐـﺮم‬ ‫ﮐﻮﻣﻮ ﮐﺎروﻧﻮ ﻧﻪ ډ ډه ﮐ‪７‬ې وه ؟‬

‫‪r‬‬

‫ﻧـﺼﻴﺤﺖ واور‪４‬ـﺪه ﺳﺘﺎﺳـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺧﻴـﺎل ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﻟـﻪ‬

‫‪ .٣‬ﻋﺰم او اراده ﭘﻪ ﻛﺎ رﻛ‪＇ ３‬ﻪ اﻏ‪５‬ﺰې ﻟﺮي؟‬ ‫‪ .٤‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د رﺳﻮل اﮐﺮم‬ ‫وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪r‬‬

‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻟﻪ ﻳﺎدو زده ﮐ‪７‬ي او ﺑﻴﺎ دې ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘـﺎﺑﭽﻮ ﮐـ‪３‬‬

‫‪ .٥‬د ﭘﻮرﺗﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ا‪請‬ﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﺊ‪.‬‬

‫‪٦٨‬‬

‫د ﺣﺞ ﻗ‪５‬ﻤﺖ‬

‫واﻳﻲ ﭼ‪ ３‬ﻳﻮه ﭘﺎدﺷﺎه د ﺣﺞ ﻧﻴﺖ وﻛﺆ‪ ،‬وزﻳﺮاﻧﻮ ﻋﺮض وﻛــ‪ ７‬ﭼ‪:３‬‬

‫دﭘﺎدﺷﺎه ﭘﻪ وﺗﻮﻛ‪ ３‬د ﻣﻠـﻚ ﺧﻠـﻞ دى‪ .‬ﻋـﺎﻟﻢ ﺑـﻪ ﺳـﺮه وران ﺷـﻲ‪ .‬ﭘـﻪ دې‬ ‫ﻣﻠﻚ ﻛ‪ ３‬ﻳﻮ ﻓﻘﻴﺮ ﭼ‪ ３‬أ‪４‬ﺮ ﺣﺠﻮﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻛﺆي دي ﻫﻐـﻪ ﺗـﻪ ﺑـﻪ ورﺷـﻮ او د‬ ‫ﻳﻮه ﺣﺞ ﺛﻮاب ﺑﻪ ﺗﺮې ﭘﻪ ﻗ‪５‬ﻤﺖ واﺧﻠﻮ‪.‬‬ ‫ﻏﺮض دا ﭼ‪ ３‬ﭘﺎدﺷﺎه ﻓﻘﻴﺮ ﺗﻪ وﻻؤ‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮ ورﺗﻪ ووﻳﻞ‪:‬‬ ‫ﭼ‪！ ３‬ﻮل ﺛــــﻮاﺑــﻮﻧﻪ د ！ﻮﻟﻮ ﺣﺠﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﻗ‪５‬ﻤﺖ درﻛــﻮم ﭘﺎﭼﺎ ووﻳﻞ‪ :‬د ﻳـﻮه‬ ‫ﺣــﺞ ﻗــ‪５‬ﻤــﺖ ﺑــﻪ ＇ــﻮﻣـــﺮه وي؟‬

‫ﻓــﻘﻴﺮ ووﻳﻞ‪:‬‬ ‫ﻫﺮ ﻗﺪم ﭼ‪ ３‬ﻣﺎ د ﺣـﺞ ﭘـﻪ ﻻرﻛـ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ـﻰ دى د ﻳـﻮه ﻗـﺪم ﺑﻴـﻪ ！ﻮﻟـﻪ دﻧﻴـﺎ‬ ‫ده‪ .‬ﭘﺎدﺷﺎه ﻋﺮض وﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﻟـﻪ ﻣـﺎ ＇ﺨـﻪ دﻏـﻪ ﻗ‪５‬ﻤـﺖ ﭼ‪５‬ﺮﺗـﻪ دى‪！ ،‬ﻮﻟـﻪ‬

‫دﻧﻴﺎ ﭼ‪ ３‬د ﻳﻮه ﻗﺪم ﻗ‪５‬ﻤـﺖ ﺷـﻮه‪ ،‬ﻧـﻮ ﺣـﺞ ﺑـﻪ ＇ﺮﻧ‪／‬ـﻪ او ﭘـﻪ ＇ـﻪ وﺷـﻲ؟‬ ‫ﻓﻘﻴﺮ ووﻳﻞ‪ :‬ﭼ‪ ３‬اى ﭘﺎدﺷﺎه! زﻣﺎ د ！ﻮﻟﻮ ﺣﺠﻮﻧﻮ ﻗ‪５‬ﻤﺖ ﺗﺎﺗﻪ أ‪４‬ـﺮ اّﺳـﺎن‬

‫دى!‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎه ووﻳﻞ‪:‬‬ ‫＇ﺮﻧ‪／‬ﻪ؟‬ ‫ﻓﻘﻴﺮ ووﻳﻞ‪:‬‬

‫ﮐﻪ ﺗﻪ ﻳﻮ ﺳﺎﻋﺖ د ﻣﻈﻠﻮم ﭘﻪ اﻧﺼﺎف ﺧﺎ‪請‬ﺔ ﷲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷ‪ ３‬او د ﻫﻐـﻪ‬

‫ﺳـﺎﻋﺖ ﺛــﻮاب ﻣﺎﺗــﻪ ﺑﺨــﺸﺶﻛــﺆې ﻧــﻮ زه ﺑــﻪ د ﺷــﭙ‪５‬ﺘﻮ واؤو ﺣــﺠــﻮﻧـــــﻮ‬ ‫ﺛﻮاب دروﺑــﺨــ‪＋‬ﻢ‪ ،‬ﻧـــﻮ ﭘﻪ دﻏ‪ ３‬ﺳﻮدا ﻛ‪ ３‬ﺑﻪ زه أ‪４‬ﺮ ﺳﻮد ﻣﻦ ﻳﻢ‪.‬‬

‫)ﻟﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﻨﺼﺎﻳﺢ ＇ﺨﻪ(‬

‫‪＊ v‬ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﻟﻮﺳﺖ ﻣﻄﻠﺐ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ ﺑﻴﺎن ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪＊ v‬ﻮوﻧﮑﻰ دې ﻧﻮي ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ ﺗﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺖ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫‪٦٩‬‬

‫ر＊ﺘﻴﺎوﻳﻞ‬ ‫ر＊ﺘﻴﻨﻮﻟﻲ او ﺻﺪاﻗﺖ د ﻗﺮاّﻧﻲ اﺧﻼﻗﻮ ﻟﻪ ﺟﻤﻠ‪＇ ３‬ﺨﻪ ﻳﻮ ﻏـﻮره ﺧـﻮى‬ ‫دى‪ .‬اﺳﻼم د اﺧﻼﻗﻲ ﻓـﻀﺎﻳﻠﻮ او ﻣﻜـﺎرﻣﻮ د ﺗﻜﻤﻴـﻞ دﻳـﻦ دى‪ .‬ﻏـﻮره‬ ‫اﺧــﻼق او ﺳــﭙ‪（５‬ﻠﻲ ﺧﻮﻳﻮﻧــﻪ د ﻣــﺆﻣﻦ ﭘــﻪ ﻋﻤﻠــﻲ ژوﻧــﺪ ﻛــ‪ ３‬د اﻳﻤــﺎن د‬ ‫ﻧ‪＋‬ﻮ او ﻧﺘﺎﻳﺠﻮ ﭘﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ ！ﺎﻛﻞ ﺷﻮي دي‪.‬‬ ‫د "اﻟﻤﺆﻣﻨـﻮن" ﭘــﻪ ﺳــﻮرت ﻛـ‪ ３‬ﻟــﻪ ﻋﺒــﺎداﺗﻮ ﺳـﺮه اﺧــﻼق ﻫــﻢ د اﻳﻤــﺎن د‬

‫ﺧﺎوﻧﺪاﻧﻮ ﭘﻪ ﺿﺮوري ﺻﻔﺎﺗﻮ او ﻧ‪＋‬ﻮ ﻛ‪ ３‬ﺷـﻤ‪５‬ﺮل ﺷـﻮي دي‪ ،‬د ﻗﺮاّﻧـﻲ‬

‫اﺧﻼﻗﻮ ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﻛ‪ ３‬ر＊ﺘﻴﺎ وﻳـﻞ‪ ،‬د دروﻏـﻮ ﻏﻨﺪﻧـﻪ‪ ،‬د ﺑـ‪ ３‬ﻋﻤﻠـﻪ ﻋﻠـﻢ‬ ‫ﻣﺬﻣﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﻔﻮه او ﺑ‪＋‬ﻨﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻛﻞ‪ ،‬ﺻﺒﺮ‪ ،‬ﺷـﻜﺮ‪ ،‬ﭘـﻪ ﺣـﻖ ！ﻴﻨ‪／‬ـﺎر‬ ‫او د ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﻻر ﻛ‪ ３‬ﺳﺮ ورﻛﻮل ﺗﺮ ！ﻮﻟﻮ ﻟﻮﻣﺆى ذﻛﺮ ﺷﻮي دي‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﻮإ دﻏ‪ ３‬ﻣﺴﺌﻠ‪ ３‬ﺗﻪ ﻟﺈ ‪＄‬ﻴﺮ ﺷﻮ‪ ،‬ﻧﻮ دا ﺑﻪ ﭘﻪ ﺧﭙﻠـﻪ راﺗـﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨـﺪه ﺷـﻲ‬ ‫ﭼ‪ ３‬د اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴﺪې ﺑﻨﺴ＀ ﭘﻪ اﻳﻤﺎن او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ ا‪＋４‬ﻮدل ﺷﻮى دى‪.‬‬ ‫ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ او ر＊ﺘﻴﻨـﻮﻟﻲ د ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧـﻮ ﺿـﺮوري او ﻻزﻣـﻲ ﺻـﻔﺖ دى او دا‬ ‫‪r‬‬

‫ﺻﻔﺖ ﻟﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮاﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﻫ‪（５‬ﻜﻠﻪ ﻫﻢ ﺟﻼ ﻛ‪５‬ﺪﻟﻰ ﻧـﻪ ﺷـﻲ‪ .‬رﺳـﻮل اﷲ‬ ‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮۍ ﻣﺨﻜ‪ ３‬ﻫﻢ ﭘﻪ اﻣﺎﻧﺖ او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ ﮐ‪ ３‬ز＊ﺖ زﻳﺎت ﺷﻬﺮت درﻟﻮد‪.‬‬

‫ﻟـﻪ‬

‫ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ او ﺻﺪاﻗﺖ ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧﺪ ﻛ‪ ３‬د و‪－‬ﺆو او ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﺛﺒﺎت‪ ،‬أاأ‪،‬‬ ‫ﺑﺎور او د ﻋﺰﺗﻤﻦ ژوﻧﺪ ﺿﻤﺎﻧﺖ ﻛﻮي‪.‬‬ ‫ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ د ژوﻧﺪﻳﻮ ﻣﻠﺘﻮﻧﻮ او ！ﻮﻟﻨﻮ د ﭘﺮ ﻣﺨﺘ‪ ，‬او ﺑﻘﺎ ﺳﺘﺮ ﻋﺎﻣـﻞ دى‪.‬‬ ‫د ﻛﻮر‪ ،‬ﻛﻠﻲ او ﻧﻮرو ！ﻮﻟﻨﻴﺰو ﭼﺎرو ﺳـﻤﻮن د ！ـﻮﻟﻨ‪ ３‬د و‪－‬ـﺆو د ﺧﭙـﻞ ﻣﻨ‪％‬ـﻲ‬ ‫ﺑــﺎور‪ ،‬ﺻــﺪاﻗﺖ او ر＊ﺘﻴــﺎ وﻳﻠــﻮ ﭘــﺮ ﺑﻨــﺴ＀ وﻻؤ دى‪ .‬اﷲ ﺗﻌــﺎﻟﻰ‪ Y‬دﺧﭙﻠــﻮ‬ ‫ﺑﻨـﺪ ‪－‬ــﺎﻧﻮ د ﻻر＊ــﻮوﻧﻮ او ！ــﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧــﺪ د ﭼـﺎرو د ﺳــﻤﻮن ﻟﭙــﺎره‪ ،‬ﭘــﻪ ﺗﻘــﻮى‪،‬‬ ‫ﺻﺪاﻗﺖ او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ اﻣﺮ ﻛﺆى دى‪.‬‬ ‫ﺧﺪاى ‪ Y‬ﭘﻪ ﻗﺮآن ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﮐ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي‪:‬‬

‫‪٧٠‬‬

‫ژﺑﺎړه‪:‬‬

‫اى ﻣﺆﻣﻨــﺎﻧﻮ! ﻟــﻪ ﺧــﺪاى‬

‫‪Y‬‬

‫＇ﺨــﻪ و‪４‬ــﺮه وﻛــﺆئ او ﺗــﻞ ﻟــﻪ ر＊ﺘﻴﻨــﻮ‬

‫ﺧﻠﻜﻮ ﺳﺮه اوﺳ‪５‬ﺈئ‪.‬‬ ‫اى ﻣﺆﻣﻨــﺎﻧﻮ! ﻟــﻪ ﺧــﺪاى‪＇ Y‬ﺨــﻪ و‪４‬ــﺮه وﻛــﺆئ او وواﻳــﺊ ﭘﺨــﻪ او‬ ‫ﻣﺤﻜﻤﻪ ﺧﺒﺮه‪.‬‬

‫‪r‬‬

‫واﻳﻲ ﭼــ‪ ３‬ﻳـــﻮ ﺳﺆى رﺳﻮل اﷲ ﺗــﻪ ورﻏﻰ او وﻳــ‪ ３‬وﻳـــــــﻞ‪:‬‬ ‫‪r‬‬

‫ﻳﺎ رﺳﻮل اﷲ ! ﭘﻪ ﻣﺎ ﻛ‪＇ ３‬ﻠـﻮر ﺑـﺪ ﺧﻮﻳﻮﻧـﻪ دي‪ :‬ﻳـﻮ دا ﭼـ‪ ３‬ﺑـﺪ ﻛـﺎره‬ ‫ﻳﻢ‪ ،‬دوﻳـﻢ دا ﭼـ‪ ３‬ﻏـﻞ ﻳـﻢ‪ ،‬در‪４‬ـﻴﻢ دا ﭼـ‪ ３‬ﺷـﺮاﺑﻲ ﻳـﻢ او ＇ﻠـﻮرم دا ﭼـ‪３‬‬

‫دروﻏﺠﻦ ﻫﻢ ﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺳ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﻣﺎﺗﻪ ﭘﻪ دې ＇ﻠﻮر واؤو ﻛ‪ ３‬د ﻫﺮ ﻳﻮه دﭘﺮ‪＋４‬ﻮدﻟﻮ اﻣﺮ ﻛﻮئ‪،‬‬ ‫ﻧﻮ زه ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﭘﺮ‪４‬ﺈدم‪.‬‬ ‫‪r‬‬

‫رﺳﻮل اﷲ ﻫﻐﻪ ﺗﻪ وﻓﺮﻣﺎﻳﻞ‪)) :‬دروغ وﻳـــﻞ ﭘـــﺮ‪４‬ـــــﺈده‪((.‬‬ ‫ﻫﻐﻪ ﺳﻤﺪﻻﺳﻪ د دروغ ﻧﻪ وﻳﻠﻮ ﻛﻠﻜﻪ ژﻣﻨﻪ وﻛﺆه او ﻛﻮر ﺗﻪ ﻻؤ‪.‬‬ ‫د ﺷﭙ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﺗ‪５‬ﺮ ﭘﻪ ＇‪５‬ﺮ ﺷﺮاب ＇‪＋‬ﻠـﻮ ﺗـﻪ زؤه وﺷـﻮ او ددې ﺗـﺮ ＇ـﻨ‪，‬‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې ﺑﺪ ﻟﻤﻨ‪ ３％＊ ３‬ﺳﺮه ﺑﺪ ﻛﺎرﺗـﻪ ﻫـﻢ زؤه وﭘﺎر‪４‬ـﺪه‪ .‬ﭘـﻪ ﻫﻤـﺪې‬ ‫‪r‬‬

‫ﺷﻴﺒﻪ ﻛ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﺗﻪ ﻟﻪ رﺳﻮل اﷲ ﺳﺮه ﺧﭙﻠﻪ ژﻣﻨـﻪ ورﭘـﻪ ﻳـﺎد ﺷـﻮه‪ .‬ﻫﻐـﻪ‬ ‫‪r‬‬

‫ﻓﻜﺮ وﻛﺆ ﭼ‪ ３‬ﻛﻪ ﺳﺒﺎ ﺗﻪ رﺳﻮل اﷲ ﻟﻪ ﻣﺎ＇ﺨﻪ د ﺷﺮاب ＇‪＋‬ﻠـﻮ او ﺑـﺪ‬ ‫ﻛﺎرۍ ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ وﻛﺆي ﻧﻮ زه ﺑﻪ ＇ﻪ واﻳﻢ‪ ،‬ﻛـﻪ ر＊ﺘﻴـﺎ وواﻳـﻢ ﻧـﻮ د ﺷـﺮاﺑﻮ‬ ‫او زﻧﺎ ﺳﺰا ﺑﻪ راﻛﺆل ﺷﻲ او ﻛﻪ دروغ وواﻳـﻢ ﻧـﻮ ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ ژﻣﻨـﻪ ﺑـﻪ ﻣـ‪３‬‬ ‫وﻓﺎ ﻧﻪ وي ﻛﺆې‪ .‬ﭘﻪ ﻫﻤﺪې اﻧﺪ‪＋４‬ﻨﻪ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ دﻏﻮ دواؤو ﻧـﺎوؤه ﻋﻤﻠﻮﻧـﻮ‬

‫＇ﺨﻪ ﺗ‪５‬ﺮ ﺷﻮ‪ ،‬ﺷﭙﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﺨﻪ ﺷﻮه ﻧـﻮ د ﻏـﻼ ﭘـﻪ ﻧﻴـﺖ راﭘـﻮر ﺗـﻪ ﺷـﻮ ﺧـﻮ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻫﻢ ورﺳﺮه ﻫﻤﺪا ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ او اﻧﺪ‪＋４‬ﻨﻪ ﭘﻴﺪا ﺷـﻮه ﭼـ‪ ３‬ﺳـﺒﺎ ﺑـﻪ رﺳـﻮل‬ ‫‪r‬‬

‫اﷲ ﺗـﻪ ＇ــﻪ واﻳـﻢ ﻛــﻪ دروغ واﻳــﻢ ﻧـﻮ ژﻣﻨــﻪ ﻣــ‪ ３‬ﻣﺎﺗ‪５‬ـﺈي او ﻛــﻪ ر＊ﺘﻴــﺎ‬ ‫واﻳﻢ ﻧﻮ ﻻس ﻣ‪ ３‬ﻏﻮ＇‪５‬ﺈي‪ ،‬ﭘﻪ دې ﺗﻮ‪－‬ﻪ ﻫﻐﻪ ﻏﻼ ﻫﻢ ﭘﺮ‪＋４‬ﻮده‪.‬‬ ‫‪٧١‬‬

‫ﺳﻬﺎر ﻳ‪ ３‬رﺳﻮل اﷲ‬

‫‪r‬‬

‫ﺗﻪ ！ﻮﻟﻪ ﻛﻴﺴﻪ وﻛﺆه او ورﺗﻪ وﻳ‪ ３‬وﻳـــــﻞ‪:‬‬

‫د د روغ ﻧﻪ وﻳﻠﻮ او ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻠﻮ ﻟﻪ اﻣﻠﻪ ﺧﺪاى ﻟـﻪ ＇ﻠـﻮر واؤو ﻧـﺎوؤو‬ ‫‪Y‬‬

‫‪r‬‬

‫ﺧﻮﻳﻮﻧــﻮ او ﻋﻤﻠﻮﻧــﻮ＇ﺨــﻪ وژﻏــﻮرﻟﻢ‪ .‬رﺳــﻮل اﷲ د ﻫﻐــﻪ ﭘــﻪ ﺧﺒــﺮه أ‪４‬ــﺮ‬ ‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻪ ﺷﻮ‪.‬‬ ‫را‪＄‬ــﺊ ！ــﻮل دا ژﻣﻨــﻪ وﻛــﺆو ﭼــ‪ ３‬د ﺧﭙــﻞ ﻣــﺆﻣﻦ ﺑــﻪ ﻛﺘــﺎب ﻗــﺮاّن ﻋﻈــﻴﻢ‬ ‫اﻟﺸﺎن ﭘﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪ او ﭘﺮ‪４‬ﻜﻨﺪه ﺣﻜﻢ ﻋﻤﻞ وﮐ‪７‬و ﭼ‪ ３‬ﻓـــﺮﻣــﺎﻳــﻲ‪:‬‬

‫ژﺑﺎړه‪:‬‬

‫"ﻟﻪ ﺧﺪاى‬

‫‪Y‬‬

‫＇ﺨﻪ و‪４‬ﺮه وﻛﺆئ او ﺗﻞ ﻟﻪ ر＊ﺘﻴﻨﻮ ﺧﻠﻜـﻮ ﺳـﺮه اوﺳـ‪５‬ﺈئ"‪.‬‬

‫دا ‪＄‬ﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﻤﺪې ﻛ‪ ３‬د دﻧﻴﺎ او اّﺧﺮت د ﺑﺮي رﻣﺰ ﻧﻐ‪＋‬ﺘﻰ دى‪.‬‬ ‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬

‫‪ .١‬ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ ＇ﻪ ‪ ３＂－‬ﻟﺮي؟‬

‫‪ .٢‬ر＊ﺘﻴﺎ وﻳﻞ د ﭼﺎ ﺻﻔﺖ دى؟‬

‫‪ .٣‬د ﻋﺒﺎدت ﺗﺮ ＇ﻨ‪ ，‬ﮐﻮم ‪請‬ﻔﺖ ﺿﺮوري دى؟‬

‫‪ .٤‬د اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻘﻴﺪې ﺑﻨﺴ＀ ﭘﺮ ＇ﻪ اﻳ‪＋‬ﻮدل ﺷﻮى دى؟‬

‫‪r‬‬

‫‪ .٥‬رﺳﻮل اﷲ ﻫﻐﻪ ﺑﺪ ﻋﻤﻠﻪ ﺳـﺆي ﺗـﻪ د ﻛـﻮم ﻧـﺎوؤه ﺧـﻮى د ﭘـﺮ‪４‬ـ‪＋‬ﻮدﻟـﻮ اﻣـﺮ ﻛـﺆى و او‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳ‪＇ ３‬ﻪ ﺷﻮه‪.‬‬

‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ژﻣﻨﻪ‬ ‫！ﻮﻟﻨﻴﺰ‬ ‫ﻣﺬﻣﺖ‬ ‫ﭘﺮ‪４‬ﻜﻨﺪه‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫وﻋﺪه‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻏﻨﺪﻧﻪ‬ ‫ﻗﺎﻃﻊ‬

‫‪ v‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛـﺆي او ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻮ ﻛﺘـﺎﺑﭽﻮ‬ ‫ﻛ‪ ３‬دې وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫‪٧٢‬‬

‫ﻧﺎﭘﻮﻫﻲ رﻧ‪ ＃‬دى‬ ‫ﻧﺎ ﭘﻮﻫﻲ ﻏﻮﻧﺪې ﺑﻞ ﻧﺸﺘﻪ ﭘﻪ ﺟــــــــﻬﺎن رﻧـــ‪＃‬‬ ‫اﺧﺘﻪ ﻣﻪ ﺷﻪ ＇ﻮك ﭘﻪ ﻫﺴ‪ ３‬ﺑ‪ ３‬درﻣـــــﺎن رﻧ‪＃‬‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻧﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻋﻼج ﻛﺆاى ﺷﻲ ﻧﻪ ﺑﻞ ﭘﻮه ﻛﺆي‬ ‫ﭼــــﺎره ﻧﻪ ﻟﺮي ﺑ‪ ３‬ﻣﺮ‪－‬ﻪ د ﺣﻴــــــــــــﻮان رﻧــــ‪＃‬‬ ‫ﻛﻮم وﻃﻦ ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ﻋﻠﻢ ﺑﺮﺧــــــــــﻪ ﻟـــــﺈ وي‬ ‫ﻫﻢ ﻟﻪ ﻣ‪％‬ﻜ‪ ３‬ﻧـــﻪ ور‪＄‬ﻲ ﻫﻢ ﻟﻪ آﺳﻤﺎن رﻧ‪＃‬‬ ‫‪＄‬ﺎن ‪＄‬ﺎﻧﻲ ﻟﻮﻳﻪ ﺑـــــــﻼ ده و ﻫــــﺮ ﻗـــــﺎم ﺗــﻪ‬ ‫ﺧﺪاى دې ﻧﻪ وروﻟـــﻲ ﭼﺎﺗﻪ داﺳ‪ ３‬ﺷﺎن رﻧ‪＃‬‬ ‫ﭘﻪ ﻳﻮه زؤه ﭼ‪ ３‬د ﺧﭙـﻠﻮاﻧﻮ ﺳــﺮه ژوﻧﺪ ﻛﺆي‬ ‫ﺧﻮد ﺑﻪ ورك وي ﻟﻪ دې ！ﻮﻟﻮ د اّرﻣﺎن رﻧ‪＃‬‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻪ ﻫﺮ＇ﻪ اؤ ＇ﻮك ﻻس ﺗﻪ د د＊ﻤﻦ وي‬ ‫ﺗﺮ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﭘﺮ دﻧﻴﺎ ﻧﺸﺘﻪ ﺑـــــﻞ ‪－‬ﺮان رﻧ‪＃‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﻰ ﮐ‪７‬ي او د ﻧﺎﭘﻮﻫ‪ ９‬ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ دې ﻟﻨ‪ ６‬ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ورﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﺳﺮه د ﺷﻌﺮ ﻳﻮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٧٣‬‬

‫ﻣﺮﺳــﺘﻪ‬

‫د ！ــﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧــﺪ ﭘــﻪ ﺑﻬﻴــﺮ ﻛ ـ‪ ３‬د ﻳــﻮه ﺑــﻞ ﻣﺮﺳــﺘﻮ ﺗــﻪ اؤﺗﻴــﺎ ﻳــﻮ ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪ‬

‫ﺣﻘﻴﻘــﺖ دى‪ .‬د ！ــﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧــﺪ اؤﺗﻴــﺎوې‪ ،‬ﻣــﺴﺎﻳﻞ او ﺳــﺘﻮﻧﺰې دوﻣــﺮه‬ ‫أ‪４‬ﺮې دي ﭼ‪ ３‬ﻫﻴ（ﻮك ﻳ‪ ３‬ﻫﻢ ﭘﻪ ﻳﻮازې ‪＄‬ﺎن د ﭘـﻮره ﻛﻮﻟـﻮ او اواروﻟـﻮ‬ ‫ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﻪ ﻧﺸﻲ وﺗﻼى‪ .‬د ﻣﺮﺳﺘ‪ ３‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ دا دى ﭼـ‪ ３‬اﻏ‪５‬ـﺰه ﻳـ‪ ３‬ﻟـﻪ‬ ‫اﻧﻔﺮادي ﻛﺎر او ﻓﻜﺮ ＇ﺨﻪ ＇ﻮ ﭼﻨﺪه زﻳﺎﺗﻪ وي‪.‬‬

‫د ﺧﭙﻞ ﻣﻨ‪％‬ﻲ ﻣﺮﺳﺘﻮ ﺿـﺮورت ﻧـﻪ ﻳـﻮازې دﻛـﻮر‪ ،‬ﻛﻠـﻲ او ﻳـﻮه ﻫ‪５‬ـﻮاد د و‪－‬ـﺆو ﺗـﺮ‬ ‫ﻣ ـﻨ‪ ＃‬ﻣﻮﺟــﻮد دى‪ ،‬ﺑﻠﻜــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻧﺆﻳﻮاﻟــﻪ ﺳــﻄﺤﻪ د ﻫ‪５‬ﻮادوﻧــﻮ ﺗــﺮﻣﻨ‪ ＃‬ﻫــﻢ د ژوﻧــﺪ ﭘــﻪ‬

‫‪２－‬ﻮ اؤﺧﻮﻧﻮ ﻛ‪ ３‬د ﻣﺮﺳﺘ‪ ３‬ارز＊ﺖ او ﺿﺮورت ورځ ﭘﻪ ورځ زﻳﺎﺗ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫اﺳﻼم د ﻧﺆة ﺗﺮ ！ﻮﻟﻮ ادﻳﺎﻧﻮ ﻏـﻮره‪ ،‬ژوﻧـﺪى او ！ـﻮﻟﻨﻴﺰ دﻳـﻦ دى ﭼـ‪ ３‬د‬ ‫و‪－‬ــﺆو ！ــﻮﻟﻨﻴﺰو ﺣﻘﻮﻧـﻮ‪ ،‬ﻫﻮﺳــﺎ او ﭘــﺘﻤﻦ ژوﻧــﺪ ﺗــﻪ ﭘﻜــ‪ ３‬زﻳﺎﺗــﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧــﻪ‬ ‫ﺷــﻮې ده ﻟـــﻪ ﻫﻤـــﺪې اﻣﻠـــﻪ ﻳـــ‪ ３‬د ﻳـــﻮې ﻣـــﺬﻫﺒﻲ او ﺳـــﻮﻛﺎﻟﻪ ！ـــﻮﻟﻨ‪ ３‬د‬ ‫ﺟﻮؤوﻟﻮ او ﺧﭙﻞ ﻣﻨ‪％‬ﻲ ﻣﺮﺳﺘﻮ ﻟﭙﺎره أ‪４‬ﺮ رو＊ﺎﻧﻪ اﺻﻮل وؤاﻧﺪې ﻛﺆي‬ ‫دي‪.‬‬ ‫ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﻗﺮآن ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﮐ‪ ３‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ ﭼ‪:３‬‬

‫！ﻮل د ﺧﺪاى‪ Y‬ﭘﻪ ﭘﺆي )د اﺳﻼم دﻳﻦ( ﻣﻨ‪／‬ـﻮﻟ‪＊ ３‬ﺨـ‪ ３‬ﻛـﺆئ )ﺳـﺮه‬ ‫ﻳﻮﺷﺊ( ﻣﺘﻔﺮق او ﺧﻮاره ﻛ‪５‬ﺈئ ﻣﻪ‪.‬‬ ‫ﭘﻪ ﻧ‪５‬ﻚ ﻛﺎر او ﺗﻘﻮى ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮه ﺑﻞ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﻛﺆئ ﻧﻪ ﭘـﻪ ‪－‬ﻨـﺎه‬ ‫او ﻇﻠﻢ ﻛ‪.３‬‬ ‫ْﻣﻨـﺎن ﺳـﺮه ورو‪１‬ـﻪ دي ﻧـﻮ د دوو ورو‪１‬ـﻮ ﺗـﺮ ﻣـﻨ‪＃‬‬ ‫ﭘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﺮه ﻣﻮ‬

‫ﻣﻮ روﻏﻪ ﺟﻮؤه او ﺳـﻮﻟﻪ وﻛـﺆئ‪ .‬اﺳـﻼم د ﻳـﻮ ﺑـﺸﭙﺆ او ﺟـﺎﻣﻊ دﻳـﻦ‬ ‫ﭘﻪ ﺣﻴﺚ د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﺳﻤﻮن ﻟﭙﺎره زﻳﺎﺗﻪ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧﻪ ﻛـﺆې ده او د ﺧﭙﻠـﻮ‬

‫ﻻر＊ﻮوﻧﻮ ﭘﻪ ﺗﺮڅ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬د ！ـﻮﻟﻨﻴﺰو ﻣﺮﺳـﺘﻮ ﻏـﻮره ﻻرې ﭼـﺎرې او‬ ‫ﺑﻨﻴﺎدي اﺻﻮل ﺑﻴﺎن ﻛﺆي او ﻫﻐﻪ ﭘﻪ ﻻﻧﺪې ډول دي‪:‬‬ ‫‪٧٤‬‬

‫‪ .١‬د ﻫﺮ ﻛﺎر ﻟﭙﺎره ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻮﻣﺆى ﻣﻘﺪﻣﺎت ﺑﺮاﺑـﺮ ﺷـﻲ‪ ،‬ﻟـﻪ ﻫﻤـﺪې اﻣﻠـﻪ‬ ‫اﺳﻼم ﻟﻮﻣﺆى د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬و‪－‬ﺆي وﺣﺪت او ﻳﻮواﻟﻲ ﺗـﻪ راﺑـﻮﻟﻲ‪＄ ،‬ﻜـﻪ‬ ‫ﻣﺮﺳﺘﻪ او ﺗﻌـﺎون د ﻧﻈـﺮ او ﻋﻤـﻞ ﻟـﻪ وﺣـﺪت ＇ﺨـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ ‪－‬ـﺮان ﻛـﺎر‬ ‫دى‪.‬‬

‫‪ .٢‬ﻣﺮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ د ﺧﻴﺮ او ﺗﻘﻮى ﻟﭙﺎره وﺷﻲ‪ .‬ددې اﺻـﻞ ﺳـﺎﺣﻪ دوﻣـﺮه‬ ‫ﭘﺮاﺧﻪ ده ﭼـ‪ ３‬ﺑـ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺷـﻜﻪ ﻫﻐـﻪ ！ـﻮﻟ‪＊ ３‬ـ‪ ３２／５‬ﭘﻜـ‪ ３‬راﺗـﻼى ﺷـﻲ‬ ‫ﭼــ‪ ３‬د و‪－‬ــﺆو او ！ــﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﻫﻮﺳــﺎ او ﭘــﺘﻤﻦ ژوﻧــﺪ او ﭘــﺮ ﻣﺨــﺘ‪，‬‬ ‫ﻟﭙﺎره ﺿﺮور دي‪.‬‬ ‫‪ .٣‬ﻟﻪ ﻳﻮ ﺑﻞ ﺳـﺮه د ﻣﺮﺳـﺘ‪ ３‬اﺣـﺴﺎس ﺑﺎﻳـﺪ د اﺳـﻼﻣﻲ وروروﻟـ‪ ９‬او ﻋـﺪاﻟﺖ‬

‫ﻏــﻮ＊ﺘﻨ‪ ３‬ﭘــﺮ ﻋــﺎﻟﻲ روﺣﻴــﻪ وﻻؤ وي‪ .‬ﻫﻤﺪﻏــﻪ اﺻــﻞ‪！ ،‬ﻮﻟﻨــﻪ او و‪－‬ــﺆي د‬ ‫ﻧ‪５‬ﻜﻤﺮﻏ ـ‪ ９‬ﭘــﻪ ﻟــﻮر ﺑﻴــﺎ ﻳــﻲ‪ .‬ددې ﺑــﺮ ﻋﻜــﺲ ﭘــﻪ ﻫــﺮه ！ﻮﻟﻨــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﭼــ‪ ３‬د‬ ‫اﺳــﻼﻣﻲ اﺧــﻮت‪ ،‬ﻣﺮﺳــﺘ‪ ３‬او ﺗﻌــﺎون ‪＄‬ــﺎى د ﺣــﺎﻛﻢ او ﻣﺤﻜــﻮم‪ ،‬ﻇــﺎﻟﻢ او‬ ‫ﻣﻈﻠﻮم اؤﻳﻜﻮ ﻧﻴﻮﻟﻰ وي‪ ،‬ﻫﻐﻪ ！ﻮﻟﻨﻪ ﻟﻪ زوال ﺳﺮه ﻣﺨﺎﻣﺦ ﮐ‪８５‬ي‪.‬‬

‫‪ .٤‬ﭘــﻪ ﻧ‪５‬ﻜ ـ‪ ９‬او ﺧﻴــﺮ ﻛــ‪ ３‬ﻣﺮﺳــﺘﻪ ﻛــﻮل ﺑﺎﻳــﺪ د ﻳــﻮه ﺳــﭙﻴ（ﻠﻲ اﺳــﻼﻣﻲ‬ ‫اﺣﺴﺎس او ﺗﻘـﻮى ﭘـﺮ ﺑﻨـﺴ＀ وﻻؤه وي‪ ،‬ﻛـﻪ ﻧـﻪ ﻧـﻮ ﻫﻐـﻪ ﺑـﻪ ﭘـﻪ ر＊ـﺘﻴﻨ‪３‬‬

‫ﺗﻮ‪－‬ﻪ داﺳ‪－ ３‬ﮕ＂ﻮره ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻧـﻪ وي ﭼـ‪ ３‬اﺳـﻼم ﻣـﻮإ ﺗـﻪ ﭘـﺮې اﻣـﺮ ﻛـﻮي‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻜ‪ ３‬ﻫﻐﻪ ﺑﻪ ﭘﻪ ‪－‬ﻨﺎه‪ ،‬ﺗﻴﺮي او ﺣﻖ ﺧﻮؤﻟﻮ ﻛ‪ ３‬ﻣﺮﺳﺘﻪ وي‪.‬‬

‫‪ .٥‬ﭘﻪ ﻇﻠﻢ‪ ،‬ﻧﺎوؤه او ﻧﺎروا ﻛﺎروﻧﻮ ﻛ‪ ３‬ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻪ ﻫﻴﭽﺎ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﻧـﻪ‬ ‫ﺷﻲ ﻛﻪ ＇ﻪ ﻫﻢ زﻣﻮإ أ‪４‬ﺮ ﻧﮋدې دوﺳﺘﺎن او ﻳﺎ ﺧﭙﻠﻮان وي‪ .‬ﭘـﻪ ﻇﻠـﻢ‬ ‫او ﻧﺎروا ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﭼﺎ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻛﻮل ﺳﺘﺮ ﻇﻠﻢ او ‪－‬ﻨﺎه ده او ﻇﻠـﻢ د‬ ‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﭘﺮﻣﺨﺘ‪ ，‬ﺑﻨﻴﺎدوﻧﻪ ﻟﻪ ﺑ‪５‬ﺨﻪ ﻧﺆوي‪.‬‬

‫‪ .٦‬اﺳﻼم د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺑ‪５‬ﻮزﻟﻮ‪ ،‬اؤو‪ ،‬ﺑ‪ ３‬ﻻﺳﻮ‪ ،‬ﺑ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﻮ‪ ،‬ؤﻧﺪو او ﻧﻮرو ﺗـﻪ‬ ‫أول أول ﺗـــﺪاﺑﻴﺮ ﻏـــﻮره ﻛـــﺆي دي ﭼـــ‪ ３‬د ！ـــﻮﻟﻨ‪ ３‬ددﻏـــ‪ ３‬ﻃـــﺒﻘ‪３‬‬ ‫اؤﺗﻴﺎوې ﺗﺮ ﺳﺮه ﺷﻲ او ！ﻮﻟﻨﻴﺰ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﻳ‪ ３‬ﺧﻮﻧﺪي ﭘﺎﺗ‪ ３‬ﺷﻲ‪.‬‬ ‫‪٧٥‬‬

‫ﻋ ـﺸﺮ او ﻧــﻮرو ﺻــﺪﻗﺎﺗﻮ د و‪ ４‬ـﺶ ﭘــﻪ‬ ‫ﭘــﻪ دې ﻣﻨﻈــﻮر اﺳــﻼم د زﻛــﺎت‪ُ ،‬‬

‫ﻫﻜﻠﻪ ﻣﻨﻈﻢ اﺻﻮل او ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻟﺮي‪.‬‬ ‫‪r‬‬

‫رﺳـــﻮل اﷲ ﻫﻐـــﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒـــﺮ دى ﭼـــ‪ ３‬ﺧﭙـــﻞ ژوﻧـــﺪ ﻳـــ‪ ３‬د ﺑ‪５‬ـــﻮزﻟـــﻮ او‬ ‫ﻣﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ ﭘﻪ أول ﺗ‪５‬ﺮ ﻛﺆ او دا دﻋﺎ ﻳ‪ ３‬وﻛﺆه‪:‬‬ ‫)اى ﺧﺪاﻳﻪ! ﻣﺎ ﭘﻪ ﻣﺴﻜﻴﻨﺔ ﻛ‪ ３‬ژوﻧﺪى وﻟﺮه او د ﻣـﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ‬ ‫‪r‬‬

‫ﭘﻪ أﻟﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣ‪ ３‬ﭘﻮرﺗـﻪ ﻛـﺆه( ﺳـﺮ ﺑ‪５‬ـﺮه ﭘـﺮدې رﺳـﻮل اﷲ ﻫـﻢ د ！ـﻮﻟﻨ‪ ３‬د‬ ‫ﻫﺮې ﻃﺒﻘ‪ ３‬ﺧﻠﻜﻮ ﭘﻪ ﺗ‪５‬ﺮه ﺑﻴﺎ ﻟﻪ ﺑ‪５‬ﻮزﻟﻮ او اړو ﺳﺮه ﺧﭙﻠـﻪ ﺧﻮاﺧـﻮإي‪،‬‬ ‫ﻼ ﺛﺎﺑﺘﻪ ﻛﺆې ده‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺪردي او ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻋﻤ ً‬ ‫‪r‬‬

‫د رﺳﻮل اﷲ د ﻛﻮر ﭼﻮﺗﺮه د ﺑ‪５‬ـﻮزﻟـﻮ او ﻣـﺴﻜﻴﻨﺎﻧﻮ د ﭘﻨـﺎه ‪＄‬ـﺎى او د‬ ‫ﺳﺮ ﺳﻴﻮرى و‪.‬‬ ‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬ﭘﻪ اﺳﻼم ﻛ‪ ３‬ﻟـﻪ ﺑ‪５‬ـﻮزﻟـﻮ ﺳـﺮه د ﻣﺮﺳـﺘ‪ ３‬ﻟﭙـﺎره ﻛـﻮم أول ﻋﻤﻠـﻲ ﺗـﺪاﺑﻴﺮ ﻏـﻮره‬ ‫ﻛﺆاى ﺷﻮي دي؟‬ ‫‪ .٢‬ﻣﺮﺳﺘﻪ ﭘﻪ ﻛﻮﻣﻮ ﻣﻮاردو ﻛ‪ ３‬ﻏﻮره ده؟‬ ‫‪ .٣‬د ﻣﺮﺳﺘ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫﻜﻠﻪ ﺧﺪاى‪＇ Y‬ﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﻠﻲ دي؟ ﻟﻪ ﻳﺎدو ﻳ‪ ３‬زده ﮐ‪７‬ئ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻪ ！ـﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧـﺪ ﻛـ‪ ３‬د ﻣﺮﺳـﺘ‪ ３‬د اﻫﻤﻴـﺖ ﭘـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﻟـﺲ‬ ‫ﻛﺮ＊‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬ ‫‪＊ .٥‬ــﻮوﻧﻜﻰ دې ﻟــﻪ ﻫﻤــﺪې ﻟﻮﺳــﺖ ＇ﺨــﻪ زده ﻛﻮوﻧﻜــﻮ ﺗــﻪ ﻳــﻮ ﭘــﺎرا‪－‬ﺮاف اﻣــﻼ‬ ‫وواﻳﻲ‪.‬‬

‫‪٧٦‬‬

‫د ﻋﺎﳌﺎﻧﻮ ﻓﻀﻴﻠﺖ‬

‫ﻋﺎﻟﻤﺎن دي رو＊ﻨﺎﻳـــــــﻲ ددې دﻧﻴـــﺎ‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﺎن دي د ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﭘ‪５‬ﺸﻮا‬ ‫‪r‬‬

‫ﻛﻪ ＇ﻮك ﻻر ﻏﻮاؤي و ﺧﺪاى‪ Y‬وﻫﻢ رﺳﻮل ﺗﻪ‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﺎن دي ددې ﻻرې رﻫﻨــــﻤﺎ‬ ‫ﻛﻴﻤﻴﺎ ‪－‬ﺮ ﻛﻪ د ﻛﻴﻤﻴﺎ ﭘﻪ ﻃﻠﺐ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ‬

‫ﻫﻤﺪﻣﻲ د ﻋـــــﺎﻟﻤﺎﻧﻮ ده ﻛﻴﻤﻴﺎ‬

‫ﭘﻪ ﻣﺠﻠﺲ د ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻮ ﺑﻪ ﺳﺮه زر ﺷــــﻲ‬ ‫ﻛﻪ ＇ﻮك ﻛﺎ‪１‬ﻰ وي ﻳــــﺎ ﻟﻮ！ﻪ د ﺻﺤﺮا‬ ‫ﺟﺎﻫﻼن دي ﭘﻪ ﻣﺜﺎل د ﻣُـــــــﺮد‪－‬ﺎﻧـــــﻮ‬ ‫ﻋــﺎﻟﻤــﺎن دي ﭘﻪ ﻣﺜﺎل د ﻣﺴﻴﺤﺎ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻣﺮده ﻳ‪ ３‬ﻟﻪ ﻧﻔﺴــــﻪ ژوﻧﺪى ﻛ‪８５‬ي‬ ‫ﻋـﺎﻟــﻤـﺎن دي واؤه ﻫﺴ‪ ３‬اوﻟﻴﺎ‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺆى ﭼ‪ ３‬رﺗﺒﻪ ﻧـــــــــــﻪ ﻟﺮي د ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺳﺆى ﻧﻪ دى ﺧﺎﻟــﻲ ﻧﻘﺶ دى ‪－‬ﻮﻳﺎ‬ ‫زه "رﺣﻤﺎن" ﺣﻠﻘﻪ ﺑ‪／‬ﻮش د ﻫﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻳﻢ‬

‫ﻛـﻪ اﻋﻠﻰ دى ﻛـــﻪ اوﺳﻂ دى ﻛﻪ ادﻧﺎ‬ ‫)رﺣﻤﺎن ﺑﺎﺑﺎ(‬ ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬

‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺘﻮﻧﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺆي‪.‬‬ ‫‪ -‬ﭘ‪５‬ﺸﻮا ‪ -‬ﺻﺤﺮا ‪ -‬اﻋﻠـٰﻰ‬

‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛ‪ ３‬وﻟﻴﻜﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﭘﻪ ﻧﺜﺮ واړوي‪.‬‬ ‫‪＊ o‬ـﺎﻏﻠﻰ ＊ـﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣـﺘﻦ ﻫﻤﻘﺎﻓﻴـﻪ ﮐﻠﻤــ‪ ３‬ﻟـﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑـﻮ ＇ﺨـﻪ وﭘﻮ＊ــﺘﻨﻲ او د‬ ‫ﻫﻐﻮى ﻏﻠﻄ‪ ９‬دې ور ﭘﻪ ‪－‬ﻮﺗﻪ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫‪٧٧‬‬

‫ﻧﻪ ﺑﺪ ﻟ‪５‬ﺪوﻧﻜﻲ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ‬ ‫ﭘﻪ ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻛ‪＄ ３‬ﻴﻨ‪ ３‬ﻧﻪ ﺑﺪﻟ‪５‬ﺪوﻧﮑﻲ ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﻫﻢ ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬ﻫﻐـﻪ ﭘـﻪ ！ﻮﻟـﻮ‬ ‫ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻪ ﻳﻮ ډول اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي او ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪ ３‬ﻛـﻮم ﺑـﺪﻟﻮن ﻧـﻪ‬

‫را‪＄‬ﻲ‪ .‬دﻏﻪ ډول ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﺑ‪５‬ﻼﺑ‪５‬ﻠﻮ ﺣﺎﻻﺗﻮ ﻛ‪ ３‬ﻻﻧﺪې ＊ﻮدل ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬

‫‪ -١‬ﻫﻐﻪ ﻧـﻮم ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﭘـﺎى ﻛـ‪ ３‬ﻳـ‪) ３‬اﻟـﻒ( راﻏﻠـﻰ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬اى ﻛﺎﻛـﺎ!‬ ‫دادا ﻣ‪ ３‬راﺗﻪ ﻳﻮ ＊ﻪ ﻗﻠﻢ راووؤ‪ .‬ﺣﻤﻴﺪ ﭘﻪ ﺧﻨﺪا راﻏﻰ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻫﻐــﻪ ﻧﺮﻳﻨــﻪ ﻧــﻮم ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻛﻮﭼﻨــﺔ )ه( ﺧــﺘﻢ وي‪ ،‬ﻟﻜــﻪ‪ :‬اى ﻧﻴﻜــﻪ!‬ ‫‪＄‬ﻠﻤﻲ ﺗﻪ ﺧﭙﻞ ﺗﺮه ﻗﻠﻢ وﺑﺎ＊ﻪ‪ ،‬ﺑ‪ ３‬زؤه ﺳﺆى ﻫ‪ ＆５‬ﻧﻪ ﺷﻲ ﻛﻮﻻى‪.‬‬ ‫‪ -٣‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎى ﻛ‪ ３‬ﻳـ‪＇ ３‬ﺮ‪－‬ﻨـﺪ او اوإد واو وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ﭘ‪５‬ـﺸﻮ‬ ‫ﻏﻮ＊ﻪ وﺗ‪＋‬ﺘﻮﻟﻪ‪ .‬زه د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﭘﻪ ژب دود ﭘﻮﻫ‪５‬ﺈم‪.‬‬

‫‪ -٤‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ زورﮐـ‪ ９‬واﻟـﻪ )ة( ﺧـﺘﻢ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ﻧﺠﻠـﺔ‪ ،‬إﻟـﺔ‪،‬‬ ‫＇ﻮﻛﺔ‪ ،‬ﻧ‪７‬ۍ‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﻫﻐﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ اوإده )ې( ﺧﺘﻢ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ادې ﺷـﻮدې راوړې‪ ،‬ﻟـﻪ‬ ‫ﺧﻮا＊‪ ３‬ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬وﺧﻮړې‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ﻫﻐﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ي( ﺧـﺘﻢ وي ﻟﻜـﻪ‪ :‬ﻣـﻮ ﭼـﻲ ﺑﻮ！ﻮﻧـﻪ‬ ‫و‪－‬ﻨﺄل‪ ،‬دوﺑﻲ زﻣﺎ در‪４‬ﺸﻲ ﺳﺒﺎﺗﻪ راوړي‪.‬‬ ‫‪ -٧‬ﻫﻐﻪ ﻣﺬﻛﺮ ﻧﻮم ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪه )ه( ﺧﺘﻢ وي ﻟﻜﻪ‪:‬‬ ‫‪－‬ﺮاﻧﻪ ﻣ‪５‬ﻠﻤﻪ! أوأة وﺧﻮره‪ .‬ﮐﻮرﺑﻪ ﻣ‪５‬ﻠﻤﻪ ﺗﻪ ﭘﻪ درﻧﻪ ﺳﺘﺮ‪－‬ﻪ ‪－‬ﻮري‪.‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧــﻪ ﺑﺪﻟﻴــﺪوﻧﮑﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧــﻮ ﻣــﺘﻦ وﻟــﻮﻟﻲ او ﻣﻬــﻢ ！ﮑــﻲ دې ﻟــﻪ‬ ‫ﻳﺎدو زده ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻧﻪ ﺑﺪﻟﻴﺪوﻧﮑﻮ ﻧﻮﻣﻮﻧﻮ ﻧﻮر ﻣﺜﺎﻟﻮﻧﻪ ﭘـﻪ ﮐﻠﻤـﻮ او ﺟﻤﻠـﻮ ﮐـ‪３‬‬ ‫ﻳﻮ ﻟﻪ ﺑﻞ ﺳﺮه ﻣﺸﻖ او ﺗﻤﺮﻳﻦ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪٧٨‬‬

‫ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮې‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﻪ ﭘﻪ ﻛﺎر دي ﭼ‪ ３‬دﻏﻪ ﻻﻧﺪﻳﻨﻲ ﻟﺴ‪／‬ﻮﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ اﺣﮑـﺎم‬ ‫ﻫﻢ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺆي او ﻫﻢ ﻳـ‪ ３‬ﻧـﻮرو ﺗـﻪ د ﻋﻤﻠـﻲ ﻛﻮﻟـﻮ ﺳﭙﺎر＊ـﺘﻨﻪ‬ ‫وﻛﺆي‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﻛﻠﻪ ﭼ‪ ３‬اّذان واورې ﻧﻮ ﭘﻪ ﻫﺮ ﻛﺎر ﭼ‪ ３‬ﻟ‪／‬ﻴﺎ ﻳ‪ ３‬ﻫﻐـﻪ ﭘﺮ‪４‬ـﺈده او د‬ ‫ﻟﻤﺎﻧ‪％‬ﻪ ادا ﻛﻮﻟﻮ ﺗﻪ ﺗﻴﺎرى وﻧﻴﺴﻪ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬د ﻗﺮاّن ﻛﺮﻳﻢ ﺗـﻼوت ﻛـﻮه‪ ،‬ﻏـﻮإ ورﺗـﻪ ﻧﻴـﺴﻪ او د ﺧﭙـﻞ ژوﻧـﺪ ﻳـﻮه‬ ‫ﺷ‪５‬ﺒﻪ ﻫﻢ ﭘﻪ ﺑ‪ ３‬ﻫﺪﻓﻪ او ﺑ‪ ３＂－ ３‬ﻛﺎر ﻣﻪ ﻟ‪／‬ﻮه‪.‬‬ ‫‪ -٣‬زﻳــﺎر ﺑﺎﺳــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻋﺮﺑــﻲ او ﻧــﻮرې ژﺑــ‪ ３‬زده ﻛــﺆې او ﺧﺒــﺮې ﭘــﺮې‬ ‫وﻛﺆې‪.‬‬ ‫‪ -٤‬ﭘﻪ ﻫ‪ ＆５‬ﻛﺎرﮐ‪ ３‬زﻳﺎﺗﻪ ﺷﺨﺆه او ﺟ‪／‬ﺆه ﻣﻪ ﻛﻮه‪.‬‬ ‫‪ -٥‬ﻟــــﻪ زﻳــــﺎﺗ‪ ３‬ﺧﻨــــﺪا ＇ﺨــــﻪ أأه وﻛــــﺆه ‪＄‬ﻜــــﻪ ﭼــــ‪ ３‬زﻳﺎﺗــــﻪ ﺧﻨــــﺪا‬ ‫د ﺧﺪاى‬

‫‪Y‬‬

‫ﻟﻪ ذﻛﺮ ﻧﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻮي‪.‬‬

‫‪ -٦‬ﺑ‪＄ ３‬ﺎﻳﻪ ！ﻮﻛ‪ ３‬ﻣﻪ ﻛﻮه ‪＄‬ﻜﻪ ﭼ‪ ３‬ﺑ‪＄ ３‬ﺎﻳﻪ ！ﻮﻛـ‪ ３‬د ﺳـﺆي وﻗـﺎر او‬ ‫ﻋﺰت ﻟﻪ ﻣﻨ‪％‬ﻪ وؤي‪.‬‬ ‫‪ -٧‬د ﺧﺒﺮو ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ اؤﺗﻴﺎ ＇ﺨﻪ زﻳﺎت ﺧﭙﻞ اّواز ﻣﻪ اوﭼﺘﻮه‪.‬‬ ‫‪٧٩‬‬

‫‪ -٨‬ﻟﻪ ﻏﻴﺒـﺖ ﻛﻮﻟـﻮ ＇ﺨـﻪ ډډه وﮐـ‪７‬ه او د ﻧ‪５‬ﻜـ‪ ９‬ﻟـﻪ ﺧﺒـﺮو ＇ﺨـﻪ ﭘﺮﺗـﻪ‬ ‫ﻧﻮرې ﺧﺒﺮې ﻛﻮﻣﻪ ‪＂－‬ﻪ ﻧﻪ ﻟﺮي‪.‬‬ ‫‪ -٩‬ﻛﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻟــﻪ ﺧﭙﻠــﻮ اﺳــﻼﻣﻲ ورو‪ １‬ـﻮ ﺳــﺮه ﻣﺨــﺎﻣﺦ ﻛ‪５‬ــﺈئ ﻧــﻮ ﻟــﻪ‬ ‫اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ ＇ﺨﻪ وروﺳﺘﻪ ﺧﭙﻞ ‪＄‬ـﺎن ورﺗـﻪ ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﻛـ‪７‬ئ ‪＄‬ﻜـﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬د اﺳﻼﻣﻲ دﻋﻮت ﺑﻨﺴ＀ ﭘﺮﻣﻌﺮﻓﺖ او ﻣﺤﺒﺖ وﻻؤ دى‪.‬‬ ‫‪ -١٠‬أ‪４‬ﺮ ﻛﺎروﻧﻪ ﭘﻪ ﻟـ‪ ８‬وﺧـﺖ ﮐـ‪ ３‬ﺗﺮﺳـﺮه ﻛـﻮه د ﻧـﻦ ور‪＄‬ـ‪ ３‬ﻛـﺎر ﺳـﺒﺎﺗﻪ ﻣـﻪ‬ ‫ﭘﺮ‪４‬ﺈده‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﺳﺮه د ﺣﮑﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮو ﭘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﻧﺪې ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﺣﮑﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﺒﺮې ﻟﻪ ﻳﺎدو زده ﮐـ‪７‬ي او ﭘـﻪ ﺧﭙﻠـﻪ رواﻧـﻪ ژﺑـﻪ دې‬ ‫ﭘﻪ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬ﮐﻪ ﺗﺎﺳ‪ ３‬ﺧﭙﻞ ﮐﺸﺮ ورور ﺗﻪ ﻻر＊ﻮوﻧﻪ وﮐ‪７‬ئ ＇ﻪ ﺑﻪ ورﺗﻪ و واﻳﺎﺳﺖ؟‬ ‫‪ .٢‬ﭘﻮرﺗﻨﺔ ﭼﺎرې ﺗﺮ ﺳﺮه ﻛﻮل د ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭘﻪ ژوﻧﺪ ﻛ‪＇ ３‬ﻪ ﺑﺪﻟﻮن راوﻟﻲ؟‬ ‫‪＊ .٣‬ﻮوﻧﻜﻰ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﻟﻮﺳﺖ زده ﻛﻮوﻧﻜﻮ ﺗﻪ داﻣﻼ ﭘﻪ أول وواﻳﻲ‪.‬‬

‫‪٨٠‬‬

‫ﻃﻤﻊ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺳﺆى ﻟـــﻪ ﺳﺆي ﻛـــﺆي د دﻧﻴﺎ ﻃﻤـــــﻊ‬ ‫ﺳﺆﻳﺘﻮب ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬ﺳﭙﻴﺘﻮب ﺷﻲ ﭘﻪ دا ﻃﻤﻊ‬ ‫د ﻫــﻐــﻮ د ﺣـــﻴﺎ ﭘ‪＋‬ﻪ ﻣــــــﺪام ＊ﻮﻳ‪５‬ـــــ‪８‬ي‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬واﺧﻴﺴﺘﻪ د ﻧﺲ ﭘﻪ ﻫﻮا ﻃﻤﻊ‬ ‫د داﻧ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻃﻤــﻌــﻪ ﺑﻨـﺪ ازاد ﻣــﺮﻏﻪ ﺷﻲ‬ ‫ژر ﺑﻪ ﺳﺘﺎ ﭘﻪ ‪＄‬ﺎن ﺑﻼ ﺷﻲ داﺳﺘﺎ ﻃﻤﻊ‬ ‫ﻟﻪ ﻫـــﻐـﻮ ﺗــﺮﺧﻪ وﻳــﻞ د ﺣـﻖ ﺷﻲ ﭘــﺎﺗــــﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧـــﻮﻟﻪ ﻛﺎﻧﺪي ﺧﻮإه د ﺣﻠﻮا ﻃﻤﻊ‬ ‫ژر ﻳ‪ ３‬ﻛﺎر د اﺷﻨﺎﻳــﻴﻪ ﺳــــﺮه وران ﺷﻲ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﺷﻲ ﻟﻪ اﺷﻨﺎ د اﺷﻨﺎ ﻃﻤﻊ‬ ‫د اوﺑﻮ ＇ﺎ＇ﻜﻰ ﻳ‪ ３‬دُر ﺷﻲ ﭘﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﻛ‪３‬‬ ‫＇ﻮ ﭼ‪ ３‬ﭘﺮې ﻛﺎﻧﺪي ﺻﺪف د درﻳﺎ ﻃﻤﻊ‬ ‫ﻫ‪ ＆５‬ﻋﻼج ﻳ‪ ３‬د ﺟﻬﺎن ﭘﻪ ﺣﻜﻤﺖ ﻧﻪ ﺷﻲ‬ ‫ﭼ‪ ３‬اﻳﺴﺎره ﭘﻪ وﺟﻮد ﻛــ ﺆي ﺑﻼ ﻃــﻤـ ﻊ‬ ‫‪٨١‬‬

‫ﭘﺮ دي ﭘﺮ‪４‬ﺈده ﻛﻪ ﭘﻪ ﻗﻄﻊ ﭘﻼر و ﻣﻮر وي‬ ‫د ﻫﻴـــﭽﺎ وﭼﺎﺗﻪ ﻣﻪ ﺷﻪ ﭘﻴﺪا ﻃﻤﻊ‬ ‫ﻟﻪ دﻏ‪ ３‬ﻃﻤﻌ‪ ３‬ﻃﺎﻋﻮن ＊ﻪ دى "ﺣﻤﻴﺪه"‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻛـــﻮې د ﻧــﻔﺲ ﻟـــﭙــﺎره ﻟــﻪ ﭼﺎ ﻃﻤﻊ‬ ‫)د ﺣﻤﻴﺪ ﻣﻮﻣﻨﺪ ﻟﻪ دﻳــــﻮان ＇ﺨﻪ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې ﭘﻮرﺗﻪ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﺳﺮه ﻳﻮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ وﻟﻮﻟﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﭘﺮ ＇ﭙﻮ ﺑﺎﻧﺪې ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺷﻌﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٨٢‬‬

‫ﻟﻨﺄة‬ ‫ﻟﻨﺄة ﻫﻐﻪ اﺷـﻌﺎر دي ﭼـ‪ ３‬ﺷـﺎﻋﺮ ﻳـ‪ ３‬ﻣﻌﻠـﻮم ﻧـﻪ دى او د ﻫـﺮ ﺣـﺴﺎس‬ ‫ﭘ‪＋‬ﺘﺎﻧﻪ او ﺣﺴﺎﺳ‪ ３‬ﭘ‪＋‬ﺘﻨ‪ ３‬د اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻮ ﻫﻨﺪاره ده‪.‬‬ ‫د ﭘ‪＋‬ﺘﻨﻮ ﭘﻪ ﻏﺮو‪ ،‬ﻛﻠﻴﻮ او ＊ﺎروﻛ‪ ،３‬ﭘﻪ ﺷﻨﻮ درو او ﻟﻮﻳﻮ د＊ﺘﻮ ﻛ‪ ３‬د‬ ‫‪＄‬ﺆوﺑﻲ "اﺑﺸﺎر" ﺗﺮ＇ﻨ‪ ，‬او د ﻛ‪５‬ﺈدة اؤخ ﺗـﻪ‪ ،‬د ﺷـﭙﺎﻧﻪ ﭘـﻪ ﺷـﭙ‪５‬ﻠ‪ ９‬او‬ ‫د ﺑ‪２‬ﻮال ﭘﻪ ﻧﻰ ﻛ‪ ３‬او ﺑﺎﻻﺧﺮه د ﭘ‪＋‬ﺘﻨ‪ ３‬ﺧﺎورې ﭘﻪ ﻫﺮ ‪－‬ﻮټ ﻛ‪ ３‬ﻟـﻪ دې‬ ‫اﺷﻌﺎرو ＇ﺨﻪ ﭘﻪ ﻳﻮ ﺷﺎن ﺧﻮﻧﺪ اﺧﻴﺴﺘﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫زاؤه ﻳ‪ ３‬د ‪＄‬ﻮاﻧﺔ د ﺧﺎﻃﺮاﺗﻮ ﭘﻪ ﻳﺎد واﻳـﻲ‪ ،‬زﻟﻤﻴـﺎن او ﭘ‪５‬ﻐﻠـ‪ ３‬د ﺧﭙـﻞ‬ ‫زﻟﻤﻴﺘــﻮب ﺷــﻮر او ﻣــﺴﺘﻲ ﭘ ـﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻟ＂ــﻮي‪ ،‬ﻣﻴﻨــﺎﻧﻮ ﺗــﻪ د راز او ﻧﻴــﺎز‬ ‫رﻳﺒــﺎري ﻛــﻮي‪ ،‬ﺗﻮرﻳــﺎﻟﻲ ورﺳــﺮه د ﺗــﻮرو ﭘــﻪ ﻣﻴــﺪان ﻛــ‪－ ３‬ﺄ‪４‬ــﺈي او‬ ‫ﭘﺮد‪４‬ﺴﻴﺎن ﭘﻪ ﭘﺮد‪４‬ﺴ‪ ９‬ﮐ‪ ３‬د ﺧﭙﻞ وﻃﻦ ﻣﻴﻨ‪ ３‬ﭘﺮې ﺗﺎزه ﻛﻮي‪.‬‬ ‫دا اﺷﻌﺎر ＇ﻮﻣﺮه ﭼ‪ ３‬ﺳﺎده‪ ،‬ﺳﻠﻴﺲ او روان دي ﻫﻐﻮﻣﺮه د ﭘﺮدﻳـﻮ ژﺑـﻮ‬ ‫ﻟـﻪ اﻏ‪５‬ـﺰې ＇ﺨـﻪ ﻫــﻢ ﭘــﺎك دي او د ﺳـﻴﻼﺑﻲ ﺳﻴــﺴﺘﻢ ﭘـﻪ اﺳــﺎس ‪＄‬ﺎﻧﺘــﻪ‬ ‫ﻋﺮوض ﻟﺮي‪ ،‬ﻟﻮﻣﺆة ﺑﺮﺧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻟﻨﺄه )‪ (٩‬ﺳـ‪５‬ﻼﺑـﻪ‪ ،‬او دوﻳﻤـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ ﻳـ‪３‬‬ ‫اوإده‪ (١٣) .‬ﺳ‪５‬ﻼﺑﻪ ده‪.‬‬

‫‪٨٣‬‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﻨﺄة‪:‬‬ ‫ﺗــــﻞ ﭘـــﻪ زﺣـــﻤـﺖ ﭘﺴــ‪ ３‬راﺣــــــﺖ وي‬ ‫ﭼﺎ ﭼ‪ ３‬زﺣﻤﺖ ﻟﻴﺪﻟﻰ وي راﺣﺖ ﺑﻪ وؤﻳﻨﻪ‬ ‫ﭘـــﻪ دﻧـﻴﺎ ﻣــﻪ ﻧــﺎز‪４‬ــــــــــﺈئ ﺧــﻠـــﻜــﻮ‬ ‫دﻧﻴﺎ ﻓـﺎﻧﻲ ده ﭘﻪ ارﻣﺎن ﺑﻪ ‪＄‬ﻨ‪＄ ３‬ﻮﻧﻪ‬ ‫ﭘـــﻪ ﻧﺴﺐ ＇ـــﻮك ﻧـــﻪ ﺳـــﺆى ﻛـ‪５‬ﺈي‬ ‫ﺳــــﺆى ﻫﻐﻪ دى ﭼ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﻮى د ﺳﺆو وﻳﻨﻪ‬ ‫د ﺳﺮ د＊ﻤﻦ ﻣ‪ ３‬ﻫــﻮ＊ﻴﺎر ＊ـﻪ دى‬ ‫زه د ﺑ‪ ３‬ﻋﻘﻠﻮ ﭘﻪ دوﺳـــــــﺘ‪ ９‬ﺳﺘﻮﻣﺎﻧﻪ ﻳﻤﻪ‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻟﻨ‪６‬ﻳﻮ د وﻳﻠﻮ ﭘﻪ ﻣﻮﺧ‪ ３‬ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زد ه ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﻧﻮرې اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﻨ‪６‬ۍ د ﺧﭙﻠﻮ ﮐﻮرﻧﻴﻮ ﻏ‪７‬و ＇ﺨﻪ زده ﮐ‪７‬ي او‬ ‫ﺑﻴﺎ دې ﭘﻪ ！ﻮﻟ‪／‬ﻲ ﮐﻲ وواﻳﻲ‪.‬‬

‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗﻨﻴﻮ ﻟﻨ‪６‬ﻳﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٨٤‬‬

‫ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻟﻨ‪:‬‬ ‫راﺷــــﻪ ﭘـــﺮ ﻗﺒــﺮ ﻣـــ‪ ３‬اور ﺑـــﻞ ﻛــــــﺆه‬ ‫ﻛﻪ ﻣــــ‪ ３‬ﭘﺮﻣــــﺆﻳﻨ‪ ３‬ﭘﺮ ﺷﺎو وﻳﻨ‪！ ３‬ﭙﻮﻧﻪ‬ ‫ﺗــﻮري ﺑــﻪ ﻧــﻪ ﻛـــﺆو ﻧـﻮ ﺑﻪ ＇ﻪ ﻛــﺆو؟!‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻣﻮ ﺷــــــ‪５‬ﺪې د ﭘ‪＋‬ﺘﻨ‪ ３‬رودﻟ‪ ３‬دﻳﻨﻪ‬ ‫ﭘـــﻪ ﺗــﻮر ！ــﻮﭘــﻚ وﻳﺸﺘـــﻠﻰ راﺷ‪３‬‬ ‫د ﺑ‪ ３‬ﻧﻨ‪／‬ﺔ ا ﺣﻮال دې ﻣﻪ را‪＄‬ﻪ ﻣﻴﻨﻪ‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻟﻨ‪６‬ﻳﻮ ﭘﻪ اړه ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﮐﻮم وﺧﺖ ﮐ‪ ３‬وﻳﻞ ﮐ‪５‬ـ‪８‬ي‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ورﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﭘﻮرﺗــﻪ ﻟﻨــ‪６‬ﻳﻮ د ﺑﻴﺘﻮﻧــﻮ ﺳــﻴﻼﺑﻮﻧﻪ وﺷــﻤ‪５‬ﺮي او ﺑﻴــﺎ دې ﭘــﻪ‬ ‫ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٨٥‬‬

‫ﻣﺴﻠﻢ ﺗﻪ ﺧﻄﺎب‬ ‫＇ﻮداﺳﻼم ﻟﭙﺎره ﻧﻪ ﺷ‪ ３‬ﺳﺮ ﭘﻪ دارﻣﺴﻠﻤﻪ‬ ‫ﭘــﻴﺪا ﺑﻪ ﻧﻜﺆې ﺗﺮﻗﻲ د ﺧﭙﻞ دﻳﺎر ﻣﺴﻠﻤﻪ‬ ‫＇ـــﻮ د ﭘﺘﻨ‪ ，‬ﭘﻪ ﺷﺎن د ﺷﻤﻌ‪ ３‬ﭘﻪ ﻟﻤﺒﻪ ﭘﻮخ ﻧﻪ ﺷ‪３‬‬ ‫ﻧ ـﻪ ﺑـــﻪ واﺻﻞ ﺷ‪ ３‬د ﻣﺤﺒﻮب ﭘﻪ ＊ﻪ دﻳﺪار ﻣﺴﻠﻤﻪ‬ ‫＇ﻮ د ﺑــﻮرا ﭘﻪ ﺷﺎن وزر ﭘﻪ اﻏﺰو ﻧﻪ ﻛﺆې ＇ﻴــﺮې‬ ‫ﻧـــ ﻪ ﺑـــ ﻪ واﺻﻞ ﺷ‪ ３‬د ﭼﻤﻦ ﭘﻪ ‪－‬ﻠﻌﺬار ﻣـــﺴﻠــﻤﻪ‬ ‫＇ﻮ دې ﺳﺮې وﻳﻨ‪ ３‬ﺗﻮﻳـ‪ ３‬ﻧﻪ ﺷﻲ داﺳﻼم ﭘﻪ ﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﻧــــ ﻪ ﺑــﻪ ﻫــﺄو ﻧﻪ د د＊ﻤﻦ ﻛﺆې ﺗﺎر ﭘﻪ ﺗﺎر ﻣﺴﻠﻤﻪ‬ ‫‪r‬‬

‫＇ﻮ د ﻧﺒﻲ ﭘﻪ ﻫﺮ ﻗﺪم ﺑﺎﻧﺪې ﻗـﺪم ﻛ‪５＋‬ﻨ‪８‬دې‬ ‫ﭘﻴﺪا ﺑﻪ ﻧﻜﺆې ﭘﻪ ﻫﻴ＆ ‪＄‬ﺎى ﻛ‪ ３‬اﻗﺘﺪار ﻣﺴﻠﻤﻪ‬ ‫＇ﻮ د ﺻﺪﻳﻖ ﭘﻪ ﺷﺎﻧ‪ ３‬ﻧﺸ‪ ３‬ﭘﻪ اﺳﻼم ﻛ‪ ３‬ﺻﺎدق‬ ‫ﭘــ ﻪ ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﺔ ﺑﺎﻧﺪې ﺑﻪ ﻧﻜﺆې ﺗﻤﺎم ﻛﺎ رﻣـﺴﻠﻤﻪ‬

‫‪٨٦‬‬

‫‪y‬‬

‫＇ﻮ دې ﻏﻴﺮت ﻋﻤﺮي ﭘﻪ وﺟﻮد ﻧﻪ ﺷـــــﻲ ﻣــﺤﻜــﻢ‬ ‫ﻓــﺘﺢ ﺑــ ﻪ ﻧــﻪ ﻛﺆې روم او ﻣﺼﺮ ﭘﻪ دې ﭼﺎر ﻣــﺴﻠﻤﻪ‬ ‫＇ﻮ ﭼ‪ ３‬اوﺻﺎف "ﺣﻴﺪري" ﭘﻪ ‪＄‬ﺎن ﻛ‪ ３‬ﻧﻪ ﻛﺆې ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻛﻠــ ﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺮ ﻛـــﺆې د د＊ﻤﻦ ﭘـــﻪ ﺳﺮد دار ﻣـــﺴﻠﻤﻪ‬ ‫)ﺣﻴﺪري(‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪ o‬زده ﻛﻮوﻧﻜﻲ دې ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﺷﻌﺮ ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛـ‪ ３‬وﻟﻴﻜـﻲ او ﺑﻴـﺎ دې ﻣﻌﻨـﺎ‬ ‫ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ o‬ﻻﻧﺪې ﻟﻐﺎت ﻣﻌﻨﺎ او ﭘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻮ ﺟﻤﻠﻮ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺆئ‪:‬‬ ‫‪－ -‬ﻠﻌﺬار‬

‫‪ -‬اﻗﺘﺪار‬

‫‪ -‬ﺻﺪﻳﻖ‬

‫‪ -‬اوﺻﺎف‪.‬‬

‫‪ o‬ﭘﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﮐ‪ ３‬داﺳ‪ ３‬ﮐﻠﻤ‪ ３‬ﭘﻴﺪا ﮐ‪７‬ئ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ دﻏ‪ ) ３‬ې ( ﺑﺎﻧﺪې ﭘﺎى ﺗﻪ رﺳـ‪５‬ﺪﻟ‪３‬‬ ‫وي‪.‬‬

‫‪٨٧‬‬

‫ﻟﻴﮏ ﻧ‪３＋‬‬ ‫ﺑ‪ ３‬ﻟﻪ ﺗﻮرو او ﺣﺮوﻓﻮ ‪＄‬ﻴـﻨ‪ ３‬ﻧ‪＋‬ـ‪ ３‬او ﻋﻼﻣـ‪ ３‬ﻫـﻢ ﺷـﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻟﻴـﻚ ﭘـﻪ‬ ‫ﻟﻮﺳﺘﻠﻮ او وﻳﻠﻮ ﻛ‪ ３‬أ‪４‬ﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ ﻛﻮي ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻﻧﺪې أول ﺑﻴﺎﻧ‪５‬ﺈي‪:‬‬ ‫‪ -١‬ﮐﺎﻣﻪ )‪(،‬‬ ‫دا ﻋﻼﻣﻪ د ﻋﻄﻒ ﻳﻌﻨ‪ ３‬واو ﭘﻪ ‪＄‬ـﺎى د ﻣﺨﺘﻠﻔـﻮ ﺟﻤﻠـﻮ د ﺑ‪５‬ﻠـﻮﻟـﻮ او د‬ ‫وﻳﻨﺎ د اﻧﻔﺼﺎل ﻟﭙﺎره اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي‪ .‬ﻟﻜﻪ ﭘﻪ دې ﻋﺒﺎرﺗﻮﻧﻮ ﻛـ‪ :３‬ﻛﺎﺑـﻞ‪،‬‬ ‫ﮐﻨـــﺪﻫﺎر‪ ،‬ﻫـــﺮات‪ ،‬او ﻣـــﺰار د اﻓﻐﺎﻧـــﺴﺘﺎن ﻟـــﻮى ﻟـــﻮى ＊ﺎروﻧـــﻪ دي‪.‬‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﺑﺪ ‪－‬ﺮ‪＄‬ﻲ‪ ،‬ﺑﺪ ﺑﻪ ﭘﺮ‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫‪ -٢‬وﻗﻔﻪ )؛( دا ﻋﻼﻣﻪ د ﻣﺸﺎﺑﻬﻮ ﺟﻤﻠﻮ ﭘﻪ اّﺧﺮ ﻛـ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ـﻮدل ﻛ‪５‬ـﺈي او‬ ‫ﭘﻪ وﻳﻨﺎ ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﻓﺎﺻﻠ‪ ３‬ﻧﻪ زﻳﺎﺗﻪ وﻗﻔـﻪ او اﻧﻔـﺼﺎل را＊ـﻴﻲ‪ .‬ﻟﻜـﻪ ﭘـﻪ‬ ‫دې ﻋﺒﺎرت ﻛ‪＊ :３‬ﻮوﻧﮑﻰ ﺑﺎﻳـﺪ د ＊ـﻮوﻧ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺻـﻮﻟﻮ ＊ـﻪ ﭘـﻮه وي‬ ‫＇ﻪ ﭼ‪ ３‬واﻳﻲ؛ ﻫﻐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ زده ﻛﺆي‪.‬‬ ‫‪！ -٣‬ﮑــﻰ )‪ (٠‬دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﺟﻤﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮﻛ‪ ３‬را‪＄‬ــﻲ او ﻟــﻪ وﻗﻔــ‪＇ ３‬ﺨــﻪ‬ ‫زﻳﺎﺗﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ را＊ﻴﻲ ﻟﻜﻪ‪ :‬د وﻃـﻦ ﻣـﺸﺮان ﭘـﻪ ﻣـﻮإ ﺣـﻖ ﻟـﺮي‪ .‬ﻣـﻮإ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻪ دوى ﺳﺮه د زؤه ﻣﻴﻨﻪ وﻟﺮو او ﻫﺮ وﺧﺖ ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ＊ﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳـﺎد‬ ‫ﻛﺆو‪.‬‬ ‫‪ -٤‬دوې ﻧﻘﻄــ‪ ３‬ﻳــﺎ ﺷــﺎرﺣﻪ )‪ (:‬دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﻫﻐــ‪ ３‬ﺟﻤﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪３‬‬ ‫اﻳ‪＋‬ـﻮدل ﻛ‪５‬ــﺈي ﭼـ‪ ３‬وروﺳــﺘﻪ ﻳـ‪ ３‬ﺗﻔــﺼﻴﻞ او ﺷـﺮﺣﻪ را‪＄‬ــﻲ‪ ،‬ﻟﻜــﻪ‪:‬‬ ‫دوه ﻛﺎره ﺑﻪ ﻛﻮئ‪ :‬ﻳﻮ ﺑﻪ دروغ ﻧﻪ واﻳﺊ‪ .‬ﺑﻞ ﺑﻪ ﻟـﻪ ﭼﺎﺳـﺮه ﺣـﺴﺪ ﻧـﻪ‬ ‫ﻛﻮئ‪.‬‬ ‫‪٨٨‬‬

‫‪ -٥‬رﺑــﻂ )‪ (-‬دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﻳــﻮې ﻛﻠﻤــ‪ ３‬رﺑــﻂ ﻟــﻪ ﺑﻠــ‪ ３‬ﺳــﺮه ＊ﻴ ـﻲ‪ .‬ﻟﻜــﻪ‪:‬‬ ‫＇ﻠﻮر‪ -‬ﭘﻨ‪％‬ﻪ ﺗﻨﻪ راﻏﻠﻞ‪.‬‬ ‫ﻛﻪ ﭼ‪５‬ﺮې د ﻳﻮې ﻛﻠﻤ‪ ３‬ﻧﻴﻤـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ د ﻳـﻮې ﮐﺮ＊ـ‪ ３‬ﭘـﻪ اّﺧـﺮ ﻛـ‪ ３‬او ﻧﻴﻤـﻪ ﺑﺮﺧـﻪ‬ ‫ﻳ‪ ３‬د ﺑﻠ‪ ３‬ﮐﺮ＊ـ‪ ３‬ﭘـﻪ اﺑﺘـﺪاء ﻛـ‪ ３‬راﺷـﻲ ﻧـﻮ ﻫـﻢ دا ﻋﻼﻣـﻪ د ﻟﻮﻣـﺆۍ ﺑـﺮﺧ‪ ３‬ﭘـﻪ‬ ‫اّﺧﺮ ﻛ‪ ３‬اﻳ‪＋‬ﻮدﻟﻪ ﻛ‪５‬ﺈي ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ دوﻳﻤ‪ ３‬ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﺳﺮه ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ وﻟﻮﺳﺘﻠﻪ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫‪ -٦‬ﻟﻴﻨـﺪة ) ( ددې دوو ﻗﻮﺳـﻲ ﻛﺮ＊ــﻮ ﭘـﻪ ﻣـﻨ‪ ＃‬ﻛــ‪ ３‬ﻣﻌﺘﺮﺿـﻪ ﺟﻤﻠــﻪ‪،‬‬ ‫ﺧﺎص ﻧﻮﻣﻮﻧﻪ‪ ،‬اﻋﺪاد او ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻠـﻤﺎت ﻟﻴﻜﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪ ،‬ﻟـﻜــﻪ‪:‬‬ ‫د ﭘ‪＋‬ﺘﻮ ﻳﻮ ＊ﻪ ﻛﺘﺎب )ﭘ＂ﻪ ﺧﺰاﻧﻪ( ﭘﻪ دې ور‪＄‬ﻮ ﻛ‪ ３‬ﭼﺎﭘ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫‪ -٧‬ﺗﻔﺮﻳﻘﻴــﻪ ﻋﻼﻣــﻪ ] [ ﻫﺮﻛﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﭘــﻪ ﻳــﻮه ﻣﻌﺘﺮﺿــﻪ ﺟﻤﻠــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﺑﻠــﻪ‬ ‫ﻣﻌﺘﺮﺿــﻪ ﺟﻤﻠــﻪ ﻳــﺎ ﻛﻠﻤــﻪ راﺷــﻲ ﻧــﻮ ﻟﻮﻣــﺆى ﻣﻌﺘﺮﺿــﻪ د ﺗﻔﺮﻳﻘﻴــﻪ‬ ‫ﻋﻼﻣ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻨ‪ ＃‬ﻛ‪ ３‬او ﺑﻠﻪ ﻣﻌﺘﺮﺿﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻪ ﻣﻌﺘﺮﺿـﻪ ﻋﻼﻣـﻪ ﻛـ‪３‬‬ ‫ﭘﻪ دې أول ﻟﻴﻜﻞ ﻛ‪５‬ﺈي‪:‬‬ ‫ﻛﻪ ر＊ﺘﻴﺎ وواﻳﻢ ]ﺧﺪاى) ﺟﻞ ﺟﻼﻟـﻪ( ﻣـ‪ ３‬دې ﻏـﺎؤه ﻧـﻪ ﻧﻴـﺴﻲ [ دا ﺳـﺆى دﻏﻠـﻮ ﻣـﻞ‬ ‫دى‪.‬‬ ‫‪ -٨‬ﻏﺒــﺮ‪－‬ــ‪ ３‬ﻟﻴﻨــﺪۍ‪ ،‬ﻣﻤﻴــﺰه‬

‫))‬

‫(( ﻛﻠــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻳــﻮ ﻋﺒــﺎرت ﻟــﻪ ﻳــﻮه ﻛﺘﺎﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ‬

‫ﻛ‪５‬ﺈي ﻳﺎ ﻛﻮﻣﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ راوؤﻟﻪ ﻛ‪５‬ﺈي ﻧﻮ ﭘﻪ ﻣﻤﻴﺰه ﻋﻼﻣﻪ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﻟﻴﻜﻮ‪.‬‬ ‫‪ -٩‬د ﭘﻮ＊ــﺘﻨ‪ ３‬ﻧــ‪＋‬ﻪ )؟( دا ﻋﻼﻣــﻪ د ﻫﻐــ‪ ３‬ﺟﻤﻠــ‪ ３‬ﭘــﻪ اّﺧــﺮ ﻛــ‪ ３‬را‪＄‬ــﻲ ﭼــ‪３‬‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﺮې اﺳﺘﻔﻬﺎم او ﭘﻮ＊ﺘﻨﻪ وي‪.‬‬ ‫‪ -١٠‬د ﺗﻌﺠﺐ ﻋﻼﻣﻪ )!( دا ﻋﻼﻣـﻪ د ﺗﻌﺠـﺐ‪ ،‬ﺣﻴـﺮت‪ ،‬ﺗﺮدﻳـﺪ‪ ،‬اﻣـﺮ او ﻧـﺪا‬ ‫ﭘﻪ وﺧﺖ ﻛ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪５‬ﺈي‪.‬‬ ‫د ﺑ‪５‬ﻠ‪ ３／‬ﭘﻪ ډول‪ :‬اى ‪＄‬ﻮاﻧﻪ! دﻟﺘﻪ راﺷﻪ‪.‬‬ ‫‪٨٩‬‬

‫ﭘﺮون ﭘﻪ ﺷﻨﻪ آﺳﻤﺎن اور＊ﺖ وﺷﻮ!‬ ‫‪ -١١‬د اﻧـــﺼﺮاف ﻋﻼﻣـــﻪ )‪ (...‬د ﺧﺒـــﺮو د ﻗﻄـــﻊ ﻛﻮﻟـــﻮ ﭘـــﻪ ‪＄‬ـــﺎى ﻳـــﺎ د‬ ‫ﻣﺤــﺬوﻓﻮ ﺟﻤﻠــﻮ او ﻛﻠﻤ ـﻮ ﭘــﻪ ﻋــﻮض دﻏــﻪ ！ﻜــﻲ راوؤل ﻛ‪５‬ــﺈي‪ ،‬ﻛــﻪ‬ ‫ﭼ‪５‬ﺮې د ﻳﻮې ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﭘـﻪ ﭘـﺎى ﻛـ‪＇ (...) ３‬ﻠـﻮر ﻧﻘﻄـ‪ ３‬راﻏﻠـ‪ ３‬وي ﻧـﻮ‬ ‫درې ！ﮑﻲ د ﺣﺬف ﺷﻮو ﻛﻠﻤﻮ ﭘﻪ ‪＄‬ـﺎى او ＇ﻠـﻮرم ！ﻜـﻰ د ﺟﻤﻠـ‪ ３‬د‬ ‫ﺧﺘﻤ‪５‬ﺪو ﻟﭙﺎره را‪＄‬ﻲ‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﻮوﻧﻜﻰ دې د ﭘﻮرﺗﻴﻨﻮ ﻧ‪＋‬ﻮ د اﺳﺘﻌﻤﺎل ‪＄‬ﺎﻳﻮﻧﻪ ﭘﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺗﻮ‪－‬ﻪ زده ﮐﻮوﻧﮑﻮ‬ ‫ﺗﻪ و＊ﻴﻲ او ﭘﻪ ﻛﺘﺎﺑﭽﻮ ﻛ‪ ３‬دې وﻟﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬

‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻫﺮې ﻧ‪ ３＋‬ﻟﭙﺎره ＇ﻮ ﺟﻤﻠ‪ ３‬وﻟﻴﮑـﻲ اوﺑﻴـﺎ دې ﻟﻴـﮏ ﻧـ‪３＋‬‬ ‫ﭘﻪ ﮐ‪ ３‬وﮐﺎروي‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬ﮐﺎﻣﻪ ) ‪ ( ،‬د ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﭘﻪ ﮐﻮﻣﻮ ﺑﺮﺧﻮ ﮐ‪ ３‬را‪＄‬ﻲ؟‬ ‫‪！ .٢‬ﮑﻰ ) ‪ ( .‬دا ﻧ‪＋‬ﻪ د ﺟﻤﻠ‪ ３‬ﭘﻪ ﮐﻮﻣﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪８５‬ي؟‬ ‫‪ .٣‬دوې ﻧﻘﻄ‪ ３‬ﻳﺎ ﺷﺎرﺣﻪ ) ‪ ( :‬دا ﻧ‪＋‬ﻪ د ＇ﻪ ډول ﺟﻤﻠﻮ ﭘﻪ ﭘﺎى ﮐ‪ ３‬اﺳﺘﻌﻤﺎﻟ‪８５‬ي؟‬ ‫‪ .٤‬ﻟﻴﻨﺪۍ ) ( دا ﻧ‪＋‬ﻪ ﭘﻪ ＇ﻪ ډول ﮐﻠﻤﻮ او ﺟﻤﻠﻮ ﮐ‪ ３‬ﻟﻴﮑﻞ ﮐ‪８５‬ي؟‬

‫‪٩٠‬‬

‫ﻟﺈ وﻳﻞ أ‪４‬ﺮ ﻛﺎر ﻛﻮل‬ ‫ﻣـــﺮد ﻫـــﻐـــﻪ ﭼــ‪ ３‬ﻫــﻤﺘــﻨﺎك ﺑــﺮﻛﺘﻨــــﺎك‬ ‫د ﻋـــﺎﻟـﻤــﻪ ﺳﺮه ﺧﻮإ ﭘﻪ زﻳﺴﺖ و ژواك‬ ‫ﻣـــﺦ ﻳــ‪ ３‬ﻣـــﺦ‪ ،‬ﻗــــﻮل ﻳـ‪ ３‬ﻗــﻮل‪ ،‬ﻋـﻬـﺪ ﻳ‪ ３‬ﻋﻬـﺪ‬ ‫ﻧــــﻪ دروغ ﻧﻪ ﻳ‪ ３‬ﻓﺮ‪４‬ﺐ ﻧﻪ ﺗﺶ ﺗﭙﺎك‬ ‫ﻟــﺈ وﻳـﻞ أ‪４‬ـــﺮ ﻳ‪ ３‬ﻛــﻮل ﭘـــﻪ ﺧـﺎﻣﻮﺷﺔ ﻛ‪３‬‬ ‫دﻏــﻮﻧﭽ‪ ３‬ﻏﻮﻧﺪې ﺧﻮﻟﻪ أﻛﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﭼﺎك‬ ‫ﭼـ‪ ３‬ﺧــﺒـﺮه د ﭘﺴﺘﺔ د ﺑـﻠﻨـﺪة ﺷﻲ‬ ‫ﭘـــﻪ ﻟـﻮﻳﻲ ﻟﻜــﻪ آﺳﻤﺎن ﭘﻪ ﭘﺴﺘﺔ ﺧﺎك‬ ‫ﭘــﻪ ﺗــﻤﻜـﻴﻦ ﻛ‪ ３‬ﻟــﻜــﻪ ﺻﺒﺮ ﭘـﻪ ﭘﺴﺘ‪ ９‬ﻛــ‪３‬‬ ‫ﭘــﻪ ﻫــﺮ ﻟــﻮر ﻳـ‪＇ ３‬ﺎﻧ‪ ３／‬زاﻧ‪／‬ﻲ ﻟﻜﻪ ﺗﺎك‬ ‫ﻟﻜــﻪ ‪－‬ﻞ ﺷ‪／‬ﻔﺘﻪ روى ﺗـﺎزه ﭘــﻪ ﺑــــﺎغ ﻛــ‪３‬‬ ‫ﻫــﻤ‪５‬ﺸﻪ د ＊ﻮ ﺑﻠﺒــﻠــﻮ ﭘﺮې ﺑﻠﻐﺎك‬ ‫ﭼـ‪ ３‬دا ﻫﺴ‪＊ ３‬ـﻪ وﻳــــﻞ ﻛﺎ زه ﺣـﻴــﺮان ﻳــــﻢ‬ ‫ﭼــــ‪ ３‬ﺧــﻮﺷــﺤﺎل راوؤﻟـﻪ ﻛــﻮﻣـــﻪ دا ادراك‬ ‫)ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﺎﺑﺎ(‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬

‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻧﻈﻢ ﭘﻪ ﻣﻌﻨﺎ او ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺒﺮې وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬

‫‪ o‬ﭘﻮرﺗﻨﻰ ﻧﻈﻢ ﭘﻪ ﻧﺜﺮ وﻟﻴﻜﺊ؟‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې ﭘﻪ وار ﻳﻮ ﻳﻮ ﺑﻴﺖ وﻟﻮﻟﻲ او ﺑﻴﺎ دې ﻣﻌﻨﺎ ﮐ‪７‬ي؟‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻫﺮ ﺑﻴﺖ ﭘﻪ ＇ﭙﻮ ﮐﺎر وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪٩١‬‬

‫د ژوﻧﺪ دﭼﺎﭘ‪５‬ﺮ ﻳﺎل ﻟﻨ‪ ６‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫آﻳﺎ د ﻫﻮا ﻛﻜﺆﺗﻴﺎ ﻳﻮه ﻧﻮې ﭘ‪＋５‬ﻪ ده او ﻳﺎ دا ﭼ‪ ３‬اوس ورﺗﻪ زﻣـﻮإ ﭘـﺎم‬

‫ﺷــﻮى دى؟ د ﻫــﻮا د ﻛﻜﺆﺗﻴــﺎ ﻟــﻪ اﻗــﺴﺎﻣــﻮ ＇ﺨــﻪ ﻟﻜــﻪ ﻟــﻮ‪－‬ﻰ‪ ،‬ﻟــﺆې او‬ ‫دوؤې او ﻓﺘﻮ ﺷ‪５‬ﻤﺎﻳﻲ ﻧﻮې ﭘﺪﻳﺪې دي‪ ،‬ددﻏﻪ أول ﻛﻜﺆﺗﻴﺎوو راﻣـﻨ‪＃‬‬

‫ﺗــﻪ ﮐ‪５‬ــﺪل د ﻣــﻮ！ﺮو او ﻛﺎرﺧــﺎﻧﻮ ﭘــﻪ أ‪４‬ﺮ‪４‬ــﺪو ﭘــﻮرې ﭘــﻪ ﻣــﺴﺘﻘﻴﻤﻪ ﺗﻮ‪－‬ــﻪ‬

‫اړﻳﮑﻲ ﻟﺮي‪ .‬دا ﭘﻪ داﺳ‪ ３‬ﺣﺎل ﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬ﭘﺮ ﻟﻮ‪－‬ﻲ ﺑﺎﻧﺪې د ﻫﻮا ﻛﻜﺆﺗﻴـﺎ‬

‫ﻟﻪ ﭘﺨﻮا ＇ﺨﻪ ﻫـﻢ ﻣﻮﺟـﻮده وه‪ ،‬د اﻧ‪／‬ﻠـﺴﺘﺎن ﭘﺎﭼـﺎ ) ﻟﻮﻣـﺆي ادوارد( د‬ ‫ﺧــﭙﻠ‪ ３‬ﭘﺎﭼﺎﻫــﺔ ﭘــﻪ زﻣﺎﻧــﻪ ﻛــ‪ ３‬د ﻟﻨــﺪن ﭘــﻪ ＊ــﺎر ﻛــ‪ ３‬د أﺑــﺮ گو د ﺳــﻜﺮو‬ ‫ﺳــﻮز‪４‬ﺪل دﻟــﻮ‪－‬ﻲ او ﺑــﻮى ﻟــﻪ اﻣﻠــﻪ ﺑﻨــﺪ ﻛــﺆي وو‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫﻤــﺪې ﻋﻠــﺖ ﻟــﻪ‬ ‫اﻧﺪازې ＇ﺨﻪ د زﻳﺎﺗﻮ ﻟﺮ‪－‬ﻴﻮ ﭘﻪ ﺳﻮز‪４‬ﺪو ﺳﺮه د اﻧ‪／‬ﻠﺴﺘﺎن ‪＄‬ﻨ‪／‬ﻠﻮﻧﻪ ﭘﻪ‬ ‫ﭼ＂ﻜﺔ ﺳﺮه ﻛﻢ ﺷﻮل او د ﺳﻠﻄﻨﺖ د ﻓﺮﻣﺎن ﭘﺮ ﺧﻼف د أﺑﺮو د ﺳـﻜﺮو‬ ‫ﻟ‪＋／‬ﺖ زﻳﺎت ﺷﻮ‪ ،‬ﭘﻪ ‪١٦٦١‬م ﻛـﺎل ﻛـ‪)３‬ﺟـﺎن اوﻟـﻴﻦ( ﭘـﻪ ﻟﻨـﺪن ﻛـ‪ ３‬د‬ ‫ﻫﻮا او ﻟﻮ‪－‬ﻲ ﻧﻪ د راﭘﻴﺪا ﺷﻮې ﻧﺎ اّراﻣﺔ ﭘﻪ ﺑﺎب ﻛﺘـﺎب وﻟﻴﻜـﻪ‪ .‬دﻏـﻪ‬ ‫ﻛﺘﺎب ﭘﻪ ‪١٧٧٢‬م ﻛﺎل ﻛ‪ ３‬ﺧﭙـﻮر ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎر＊ﺘﻨﻪ‪:‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ژوﻧﺪ ﭼﺎﭘ‪５‬ﺮﻳﺎل د ﻟﻨ‪ ６‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ﻟﻨ‪６‬ې ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧ‪３‬‬ ‫وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· ＊ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ وﻫ（ﻮي ﭼ‪ ３‬د ژوﻧﺪ ﭼﺎﭘ‪５‬ﺮﻳﺎل د ﺳـﺎﺗﻠﻮ ﭘـﻪ‬ ‫اړه ﺧﭙﻞ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻧﻮرو ﺗﻪ وړاﻧﺪې ﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫· زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻟﻮﺳﺘﻞ ﺷﻮي ﻣﺘﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﻪ ＇ﻮ ﮐﺮ＊ﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٩٢‬‬

‫ﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻪ‬ ‫اﻧــﺴﺎﻧﻲ ！ﻮﻟــﻨﻪ ﭼــ‪ ３‬د ﻃﺒﻴﻌــﺖ ﺟــﺰ دى‪ ،‬ﭘــﻪ ﻫﻐــ‪ ３‬ﮐــ‪ ３‬اﻧــﺴﺎن ﻧـﻪ ﺷــﻲ‬ ‫ﻛـــﻮﻟﻰ ﻟﻪ ﻧــﻈﻢ او د ﺳﭙﻠﻴﻦ ﭘﺮﺗﻪ ژوﻧﺪ وﻛﺆي‪ ،‬ﻟﻪ أ‪４‬ﺮو ﻟﺮﻏﻮﻧـﻮ زﻣـﺎﻧﻮ‬ ‫را ﻫﻴﺴ‪ ３‬ﻋﺎﻟﻤﺎن ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻪ ﻛ‪ ３‬ﻣﻮﺟﻮد و ﻗﻮاﻧﻴﻨﻮ ﺗﻪ ﻣﺘﻮﺟـﻪ ﺷـﻮي او‬ ‫ﭘﻪ دې ﭘﻮﻫ‪５‬ﺪل ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ！ﻮﻟﻨﻪ ﻛ‪ ３‬ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد وي‪،‬‬ ‫‪＄‬ﻜـﻪ ﻟـﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ ﭘﺮﺗـﻪ د ﻧﻈـﻢ د ！ﻴﻨ‪５／‬ـﺪو اﻣﻜـﺎن ﻧـﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻧـﻮ ﻟـﻪ ﻫﻐـ‪３‬‬ ‫وروﺳﺘﻪ ﭘﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ！ﻮﻟﻨﻮ ﻛ‪ ３‬ﭘﻮﻫﺎﻧﻮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﺿﻊ ﻛـﺆل او د ﻫﻐـﻮ ﭘـﻪ‬ ‫ر‪１‬ﺎ ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺧﭙﻞ ژوﻧﺪ ﺗﻪ دوام ورﻛﺆ‪ ،‬د ﺟﻬـﺎن ！ـﻮل ﻫ‪５‬ﻮادوﻧـﻪ ﻗـﻮاﻧﻴﻦ‬ ‫ﻟﺮي‪ ،‬ﭘﻪ ﻟﻮﻣﺆۍ او دوﻳﻤﻪ ﻧ‪７‬ﻳﻮاﻟﻪ ﺟ‪７／‬ه ﻛ‪ ３‬ﺑﺸﺮﻳﺖ أ‪４‬ﺮ زﻳـﺎت ‪＄‬ـﺎﻧﻲ‬ ‫او ﻣﺎﻟﻲ زﻳﺎﻧﻮﻧﻪ وﻟﻴﺪل ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ دوﻳﻤ‪ ３‬ﻧﺆﻳﻮاﻟ‪ ３‬ﺟ‪／‬ﺆې ﻧـﻪ وروﺳـﺘﻪ د‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﺎﻧﻮ د ﺳﻮﻛﺎﻟﺔ ﭘﻪ ﺧﺎﻃﺮ د ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻣﻠﺘﻮ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻮؤه ﺷـﻮه ﭼـ‪３‬‬ ‫اوس د ！ﻮﻟــﻮ ﻫ‪ ５‬ـﻮادوﻧ ـﻮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪－‬ــﺔ ﭘــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﺷــﺘﻪ‪ ،‬دﻏــ‪ ３‬ﻣﻮﺳــﺴ‪ ３‬د‬ ‫ﻧﻮرو ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ ﺗـﺮ ＇ـﻨ‪ ，‬د ﺑـﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ ﻧﺎﻣـﻪ ﻳـﻮه اﻋﻼﻣﻴـﻪ ﺧﭙـﺮه‬ ‫ﻛــﺆه‪ ،‬دﻏـــﻪ اﻋﻼﻣﻴـــﻪ د دﻏـــ‪ ３‬ﻣﻮﺳــﺴ‪！ ３‬ﻮﻟـــﻮ ﺑﺮﺧـــﻪ واﻟـــﻮ ﻫ‪５‬ﻮادوﻧـــﻮ‬ ‫ﻻﺳﻠﻴﻚ ﻛﺆې ده ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﻣﻨﻠﻮ ﻳ‪！ ３‬ﻮل ژﻣﻦ ﻫﻴﻮادوﻧﻪ ﻣﻜﻠﻒ دي‪.‬‬

‫‪٩٣‬‬

‫دﻏــﻪ اﻋﻼﻣﻴــﻪ واﻳــﻲ ‪！ :‬ــﻮل ﺑــﺸﺮي و‪－‬ــﺆي اّزاد دﻧﻴــﺎ ﺗــﻪ را‪＄‬ــﻲ او د‬ ‫ﺣﻴﺜﻴــﺖ او ﺣﻘﻮﻧ ـﻮ ﻟــﻪ ﭘﻠــﻮه ﺑﺮاﺑــﺮ دي‪ ،‬ﻫ‪ （５‬ـﻮك ﭘــﻪ ﺧﭙــﻞ ﺳــﺮ ﺑﻨــﺪي‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻗﻴﻒ او ﺷ‪７‬ل ﻛ‪５‬ﺪاى ﻧﻪ ﺷﻲ‪ ،‬ﻫ‪（５‬ﻮك د ﭼﺎ ﭘﻪ ﺧﺼﻮﺻﻲ ژوﻧﺪ ﻛـ‪３‬‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﻪ ﺷﻲ ﻛـﻮﻟﻰ‪ ،‬ﻫـﺮ ＇ـﻮك د ＊ـﻮوﻧ‪ ３‬او روزﻧـ‪ ３‬ﺣـﻖ ﻟـﺮي‪！ ،‬ـﻮل‬ ‫ﺧﻠﻚ ﻟﻪ ﺗﻮﭘﻴﺮ ﭘﺮﺗﻪ ﻟﻪ ﻫﻐﻮ ﺣﻘﻮﻗﻮ او ازادﻳﻮ ＇ﺨـﻪ ‪＂－‬ـﻪ اﺧﻴـﺴﺘﻰ ﺷـﻲ‬ ‫ﭼــ‪ ３‬د ﮕﺑــﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧــﻮ ﭘــﻪ اﻋﻼﻣﻴــﻪ ﻛــ‪ ３‬ﻳــ‪ ３‬ﻳﺎدوﻧــﻪ ﺷــﻮې ده‪ .‬ﻧــﻮ ﻫــﺮ‬ ‫اﻧﺴﺎن ﭘﻪ دې ﻣﻜﻠـﻒ دى ﭼـ‪ ３‬د ﻗﻮاﻧﻴﻨـﻮ ﭘـﻪ ﭼﻮﻛـﺎټ ﻛـ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ ژوﻧـﺪ‬ ‫ﻋﻴﺎر ﻛﺆي او د ﻫﻐﻮ ﭘﻪ ر‪１‬ﺎ ﻛ‪！ ３‬ﻮل ﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻪ وﭘ‪５‬ﮋﻧﻲ او ﭘـﻪ ﻋﻤـﻞ‬ ‫ﻛ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﭘﻠﻲ ﻛ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬ ‫‪ o‬زده ﮐﻮوﻧﮑﻲ دې د ﺑﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧﻮ ﭘﻪ اړه ＇ﻮ ﮐﺮ＊‪ ３‬ﻣﻘﺎﻟﻪ وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫ﭘﻮ＊ﺘﻨ‪:３‬‬ ‫‪ .١‬د ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻣﻠﺘﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ اﻋﻼﻣﻴـﻪ ﮐـ‪ ３‬د ﺑـﺸﺮ د ﺣﻘﻮﻧـﻮ ﭘـﻪ اړه ＇ـﻪ وﻳـﻞ ﺷـﻮي‬ ‫دي؟‬ ‫‪！ .٢‬ﻮل اﻧﺴﺎﻧﺎن ﮐﻪ ﻧﺮﻳﻨﻪ دي او ﮐﻪ ＊‪ ３％‬د اﺳﻼم د ﺳﭙﻴ（ﻠﻲ دﻳﻦ ﻟﻪ ﻣﺨـ‪３‬‬ ‫ﭘﻪ ！ﻮﻟﻨﻪ ﮐ‪ ３‬ﮐﻮم ﺣﻘﻮﻧﻪ ﻟﺮي؟‬

‫‪٩٤‬‬

‫‪ ١٦‬ﺟﻮﺯﺍ ‪١٣٨١‬‬ ‫ﮐﻤﻴﺴﻴﻮﻥ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬

‫د ﺣﯿﺜﯿﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻮﻗﻮ او‬

‫ﻮ‬

‫ﻟﻨﯿﺰو ﻣﺴﺆوﻟﯿﺘﻮﻧﻮ ﻟﻪ ﻣﺨﯽ ﻟﻪ ﻧﺎرﯾﻨﻪ‬

‫ووﺳﺮه د‬

‫ﻮ‬

‫ﺑﺮاﺑﺮي‬

‫ﺩ ﻫﺠﺮﺕ ﭘﻪ ﺷﭙ‪‬ﻡ ﮐـاﻝ ﺣﻀﺮﺕ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ)ﺹ( ﺩ ﺣـﺞ ﻧﻴـﺖ ﻭﮐـ‪ ،‬ﻣﮑـﯥ ﺗـﻪ ﭼـﯥ‬ ‫ﻧ‪‬ﺩﻱ ﺷﻮ ﻣﮑﯥ ﻣﮑﺮﻣﯥ ﺗﻪ ﺩ ﺩﺍﺧﻠﯧﺪﻭ ﺩ ﻣﺨﻨﻴﻮﻱ ﻟﭙـﺎﺭﻩ ﻳـﯥ ﺩ ﻣﮑـﯥ ﻟـﻪ ﻣـﺸﺮﮐﻴﻨﻮ‬ ‫ﺳﺮﻩ ﭘﻪ ﺧﺒﺮﻭ ﭘﻴﻞ ﻭﮐ‪ ، ‬ﺍﻭ ﭘﻪ ﭘﺎﯼ ﮐﯽ ﺩ ﺣﺪﻳﺒﯥ ﺗ‪‬ﻭﻥ ﻻﺳﻠﻴﮏ ﺷﻮ‪.‬‬ ‫ﺩ ﺣﺪﻳﺒﯥ ﭘﻪ ﺗ‪‬ﻭﻥ ﮐﯥ ﻳﻮ ﺷﺮﻁ ﺩﺍ ﻭ ﭼﯥ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ )ﺹ( ﺑﻪ ﺳ‪‬ﮐـاﻝ ﺑﯿﺮﺗـﻪ ﻣـﺪﻳﻨﯥ‬ ‫ﺗﻪ ﻭﻻ‪ ‬ﺷﻲ ﺍﻭ ﭘﻪ ﺭﺍﺗﻠﻮﻧﮑﻲ ﮐـاﻝ ﮐﯥ ﺑﻪ ﺩ ﻣﮑﯥ ﺯﻳﺎﺭﺕ ﺗﻪ ﺭﺍﺷﻲ‪.‬‬ ‫ﺩ ﺣﺪﻳﺒﯥ ﺩ ﺳﻮﻟﯥ ﭘﻪ ﺗ‪‬ﻭﻥ ﮐﯥ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﺩ ﺧﭙﻠﯥ ﻣﻴﺮﻣﻨﯥ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻡ‬ ‫ﺳﻠﻤﻰ )ﺭﺽ( ﭘﻪ ﻣﺸﻮﺭﻩ ‪‬ﺎﻱ ﺍﻧﺘﺨـﺎﺏ ﮐـ‪ .‬ﺣـﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤـﺪ)ﺹ( ﭘـﻪ ﻫﻐـﻪ ﻭﺭ‪‬‬ ‫ﺧﭙﻠــﻮ ﻳــﺎﺭﺍﻧﻮ ﺗــﻪ ﺍﻣــﺮ ﻭﮐــ‪ ‬ﭼــﯥ ﺧﭙﻠــﯥ ﻗﺮﺑــﺎﻧﻲ ﻭﮐــ‪‬ﻱ ﺍﻭ ﻣــﺪﻳﻨﯥ ﺗــﻪ ﻭ‪‬ﺮ‪‬ــﻲ‪،‬‬ ‫ﺩﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﯾﺎﺭﺍﻧﻮ ﺩ ﺯﻳﺎﺭﺕ ﻣﻴﻨﻪ ﺩﺭﻟﻮﺩﻩ ﻧﻪ ﻳﯥ ﻏﻮ‪‬ﺘﻞ ﭼﯥ ﻣﮑﯥ ﺗﻪ ﻟﻪ‬ ‫ﺗ‪ ‬ﭘﺮﺗﻪ ﻣﺪﻳﻨﯥ ﺗﻪ ﻭﻻ‪ ‬ﺷﻲ‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﺩ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻡ ﺳﻠﻤﻰ)ﺭﺽ( ﺧﻴﻤﯥ ﺗﻪ ﺩﻧﻨﻪ ﮐﯧﺪﻭ ﮐﯥ ﻭﻭﻳـﻞ‪:‬‬ ‫ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻣﯥ ﻫﻼﮎ ﺷﻮﻝ‪ ،‬ﺮﻧ‪‬ﻪ ﭼﯥ ﺳﻮﻟﻪ ﻻﺳﻠﻴﮏ ﺷﻮﯤ ﻭﻩ‪ .‬ﭘﺪﯤ ﻭﺧﺖ ﮐﯥ‬ ‫ﺍﻡ ﺳﻠﻤﻰ )ﺭﺽ( ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ )ﺹ( ﺗﻪ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﻭﺭﮐ‪‬ﻩ ﺍﻭ ﻭﯾﯽ ﻭﯾﻞ ‪:‬‬ ‫ﺍﻱ ﺩ ﺧﺪﺍﯼ ﺍﺳﺘﺎﺯﯾﻪ )ﺹ( ﺗﺎﺳﻮ ﻟﻮﻣ‪‬ﻯ ﺧﭙﻠﻪ ﭘﻴﻞ ﻭﮐ‪‬ﺉ ﻧﻮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﺣﻞ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ )ﺹ( ﺍﻡ ﺳﻠﻤﻰ ﭘﻪ ﻣﺸﻮﺭﻩ ﺧﭙﻠﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺫﺑﺢ ﺍﻭ ﺧﭙـﻞ ﻭﻳـ‪‬ﺘﺎﻥ ﯾـﯽ‬ ‫ﮐﻞ ﮐ‪‬ﻝ ‪ .‬ﺍﺻﺤﺎﺑﻮ ﻫﻢ ﺳﻤﺪﺳﺘﻲ ﺩ ﺧﭙﻠﻮ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﻮ ﭘﻪ ﺫﺑﺢ ﮐﻮﻟـﻮ ﭘﻴـﻞ ﻭﮐـ‪ ، ‬ﭘـﺪﯤ‬ ‫‪‬ﻭﻝ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﭘﺎﻱ ﺗﻪ ﻭﺭﺳﯧﺪ‪ .‬ﺩﻏﻪ ﮐﺎﺭ ﺩﯤ ﺗـﻪ ﺍﺷـﺎﺭﻩ ﮐـﻮﻱ ﭼـﯥ ﺩ ﺗـﺼﻤﻴﻤﻮﻧﻮ ﭘـﻪ‬ ‫ﻧﻴﻮﻟﻮ ﺍﻭﺩ ‪‬ﻮﻟﻨﻴﺰﻭ ﻣﺴﺆﻭﻟﻴﺘﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺳﺮﺗﻪ ﺭﺳﻮﻟﻮ ﮐﯥ ‪‬ﯥ ﻟﻪ ﻧﺎﺭﻳﻨﻪ ﻭﻭ ﺳﺮﻩ ﺑﺮﺍﺑـﺮﻱ‬ ‫ﻟﺮﻱ‪.‬‬

‫‪ ١٦‬ﺟﻮزا ‪١٣٨١‬‬ ‫د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د ﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻮ ﺧﭙﻠﻮاک ﮐﻤﻴﺴﻴﻮن‬

‫د دواړو رﺿﺎﺋﻴﺖ )＊‪％‬ﻪ او ﻧﺮﻳﻨﻪ( دﻣﻴﺮﻣﻨ‪ ３‬او ﻣﻴ‪７‬ه ﭘﻪ ！ﺎﮐﻠﻮ ﮐ‪ ３‬دﮐﻮرﻧ‪ ９‬او‬ ‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺳﻼﻣﺘﻲ ده‪.‬‬

‫ﮐﻮرﻧ‪ ９‬د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬اﺳﺎﺳﻲ رﮐﻦ دى او د دوﻟﺖ ﺗﺮ ﭘﺎﻣﻠﺮﻧ‪ ３‬ﻻﻧﺪې ده‪.‬‬ ‫)داﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن داﺳﺎﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﻟﻪ ＇ﻠﻮرﭘﻨ‪％‬ﻮﺳﻤ‪ ３‬ﻣﺎدې ＇ﺨﻪ(‬

‫ﮐﻮرﻧ‪ ９‬د！ﻮﻟﻨ‪ ３‬دﺟﻮړوﻟﻮ ﺳﺘﻨﻪ ده او واده ﮐﻮل د ﻫﻐ‪ ３‬ﺑﻨﺴ＀ ﺟﻮړوي‪ ،‬ﻧﻮ‪＄‬ﮑﻪ ＊‪３％‬‬ ‫او ﻧﺮﻳﻨﻪ د واده ﮐﻮﻟﻮ ﺣﻖ ﻟﺮي او ﻫﻴ＆ داﺳ‪ ３‬ﻳﻮﺑﻨﺪ‪４‬ﺰ ﭼ‪ ３‬دﻧﮋاد‪ ،‬رﻧ‪ ，‬او ﻳﺎﻫﻢ دﻗﻮم‬

‫ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬وي‪ ،‬ﻧﻪ ﺷﻲ ﮐﻮﻻی ﭼ‪ ３‬د دﻏﻪ ﺣﻖ ﻣﺨﻪ وﻧﻴﺴﻲ‪.‬‬

‫)دﺑﺸﺮي ﺣﻘﻮﻧﻮ داﺳﻼﻣﻲ اﻋﻼﻣﻴ‪ ３‬ﭘﻨ‪％‬ﻤﻪ ﻣﺎده‪ ،‬داﻟﻒ ﺑﻨﺪ(‬

‫ﻣﺨﺪره ﺗﻮﮐﻲ‬ ‫د ژوﻧﺪ د ﭘﺎﻳ‪＋‬ﺖ ﭘـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ د ﺗـﺎرﻳﺦ ﭘـﻪ اوإدو ﻛـ‪ ３‬اﻧـﺴﺎﻧﻲ ＇‪７５‬ﻧـﻮ ﭘـﻪ‬ ‫زؤه ﭘﻮرې ﭘﺎﻳﻠ‪ ３‬ﺗﺮ ﻻﺳﻪ ﻛﺆې دي ﻫﻐﻪ ﻣﻮاد ﭼ‪ ３‬ﻏـﺬاﻳﻲ ﺧـﻮاص ﻟـﺮي‬ ‫او د اﻧﺴﺎن ﭘﻪ ﺑﺪن ﻛ‪ ３‬ﺷﺤﻤﻲ‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻗﻨﺪي ﻣﻮاد او ﻧـﻮر راز راز‬ ‫وﻳ＂ـﺎﻣﻴﻨﻮﻧــﻪ ﭘﻴــﺪا ﻛــﻮي ﻟﻜــﻪ ﻣ‪ ５‬ـﻮې‪ ،‬ﺳــﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻏــﻮؤي‪ ،‬ﻏﻮ＊ــﻪ‪ ،‬ﻣ‪２‬ــ‪،３‬‬ ‫اﻧ‪／‬ﻮر او ﭘﻪ ﺳﻞ ‪－‬ﻮﻧـﻮ ﻧـﻮر ﺷـﻴﺎن دا ﻫﻐـﻪ ＇ـﻪ دي ﭼـ‪ ３‬د ژوﻧـﺪ ﺑﻘـﺎ او‬ ‫روﻏﺘﻴﺎ‪ ،‬اوإد او ﺳﻮﻛﺎﻟﻪ ژوﻧـﺪ ور ﭘـﻮرې ﺗـﺆﻟﻰ دى‪ ،‬د دې ﭘـﺮ ﺧـﻼف‬ ‫ﻣﺨـــﺪره ﻣـــﻮاد ﻟﻜـــﻪ ﺗﺮﻳـــﺎك‪ ،‬ﭼـــﺮس‪ ،‬ﺷـــﺮاب او داﺳـــ‪ ３‬ﻧـــﻮر ﭼـــ‪ ３‬ﻟـــﻪ‬ ‫！ﻮﻟﻮ＇ﺨﻪ وژوﻧﻜ‪ ３‬ﻣﺎده ﻫﻴﺮوﻳﻴﻦ ﻫﻢ ﭘﻪ ﻛ‪ ３‬ﺷـﺎﻣﻞ دي ﻧـﻪ ﻳـﻮازې دا‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻏﺬاﻳﻲ او روﻏﺘﻴﺎﻳﻲ ارز＊ـﺖ ﻧـﻪ ﻟـﺮي ﻛﻠـﻪ ﭼـ‪ ３‬د اﻧـﺴﺎن ﺑـﺪن ﺗـﻪ‬ ‫داﺧﻞ ﺷﻲ د ﻳﻮ ﻟﺆ ﺑـﺪﻧﻲ وﻳﺠﺎؤﺗﻴـﺎوو ﻧـﻪ وروﺳـﺘﻪ ﺑ‪５‬ﺮﺗـﻪ دﻓـﻊ ﻛ‪５‬ـﺈي‪،‬‬ ‫ﻣﺨﺪره ﻣﻮاد اﺻﻼً ﭘﻪ ﺑﺪن ﻛ‪ ３‬ﻟﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﭘﺮﺗﻪ ﺑﻠﻪ دﻧﺪه ﻧﻪ ﻟـﺮي‪ ،‬ﻟﻜـﻪ‬ ‫ﻫﻴﺮوﻳ ﻴﻦ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ ﺑﺪن ﻛـ‪ ３‬وﻳﻨـﻪ وﭼـﻮي او روإدي ﻛـﺴﺎن ﭘـﻪ ﻟـﺈه ﻣـﻮده‬ ‫ﻛ‪ ３‬د ﻣﺮګ ﻛﻨﺪې ﺗﻪ ﻏـﻮر‪＄‬ـﻮ ي‪ ،‬ﻫﻐـﻪ ﻛـﺴﺎن ﭼـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﻣﺨـﺪره ﻣـﻮادو‬ ‫ﻋــﺎدت ﺷــﻲ ﻧــﻪ ﻳــﻮازې دا ﭼــ‪ ３‬ﺧﭙــﻞ ژوﻧــﺪ ﻟــﻪ ﺣﺘﻤــﻲ ﻧــﺎﺑﻮدة ﺳــﺮه‬ ‫ﻣﺨــﺎﻣﺦ ﻛــﻮي ﺑﻠﻜــ‪！ ３‬ــﻮل اﻧــﺴﺎﻧﻲ ﺻــﻔﺘﻮﻧﻪ ﻟﻜــﻪ ＊ﻮوﻧــﻪ او روزﻧــﻪ‪،‬‬ ‫！ﻮﻟﻨﻴﺰ ژوﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻪ ﺧﭙﻠﻮاﻧﻮ‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻮ او ﻫﻤﻨﻮﻋﺎﻧﻮ ﺳـﺮه د ﺿـﺮورت ﭘـﻪ‬ ‫وﺧــﺖ ﻛــ‪ ３‬ﻣﺮﺳــﺘﻪ‪ ،‬اﺧﻼﻗــﻲ ﻣﻌﻴﺎروﻧــﻪ او ﭘــﻪ ﻳــﻮ ！ﻜــﻲ ﻛــ‪ ３‬اﻧــﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﺨــﺼﻴﺖ ﻟــﻪ ﻻﺳــﻪ ورﻛــﻮي‪ ،‬د ﺧﭙﻠﻮاﻧــﻮ‪ ،‬ﻗﻮﻣﻴــﺎﻧﻮ او ﻫﻴﻮادواﻟــﻮ ﭘــﻪ‬ ‫‪－‬ــﺄون ﻫــﺮ ＇ــﻮك ورﺗــﻪ د ﻛــﺮﻛ ـ‪ ３‬او ﻧﻔــﺮت ﭘــﻪ ﺳــﺘﺮ‪－‬ﻪ ‪－‬ــﻮري‪＄ ،‬ﻜــﻪ‬ ‫روإدي ﻛﺴﺎن د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬ﭘـﺮ اوإو ﺑـﺎر وي او ﭘﺮﺗـﻪ ﻟـﻪ دې ﭼـ‪！ ３‬ـﻮل ﻋﻤـﺮ‬ ‫ﻳ‪ ３‬ﭘﻪ ﺗﺼﻮر ﻛ‪ ３‬ﺗ‪５‬ﺮ‪４‬ـﺈي د ژوﻧـﺪ د ﭼـﺎرو ﭘــــﻪ ﺗـﺮ ﺳـﺮه ﮐﻮﻟـﻮ ﻛـ‪ ３‬ﻓﻌﺎﻟـﻪ‬ ‫‪٩٥‬‬

‫وﻧــﺄه ﻧ ـﻪ ﺷــﻲ اﺧﻴ ـﺴﺘﻰ او ان ﻟــﻪ اﻧــﺴﺎﻧﻲ ！ــﻮﻟﻨ‪＇ ３‬ﺨــﻪ ﻟــﺮې و‪＄‬ــﻲ ‪＄‬ﻜــﻪ‬ ‫اﻧــﺴﺎن ﻟــﻪ ！ــﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺳــﺮه د ﻧــﮋدې اؤﻳﻜــﻮ ﻟــﻪ ﻣﺨــ‪ ３‬ﺧﭙــﻞ ‪＄‬ــﺎن او ！ــﻮﻟﻨ‪ ３‬ﺗــﻪ‬ ‫أ‪４‬ﺮه ‪＂－‬ﻪ رﺳﻮي او ﭘـﻪ ！ﻮﻟﻨـﻪ ﻛـ‪ ３‬ﺧﭙـﻞ ﺷﺨـﺼﻴﺖ ﭘـﻪ ﻧـﻮرو ﺑﺎﻧـﺪې د ﺧﭙـﻞ‬ ‫اﻫﻠﻴﺖ ﻟﻪ ﺑﺮﻛﺘﻪ ﻣﻨﻲ‪.‬‬ ‫ﻟﻪ دﻏﻮ ﻟﻨﺄو ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧﻮ ＇ﺨﻪ دا ﭘﺎﻳﻠـﻪ ﺗـﺮ ﻻﺳـﻪ ﻛ‪５‬ـﺈي ﭼـ‪ ３‬ﻣﺨـﺪره ﻣـﻮاد د‬ ‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﭘﻪ ﻟﻮﻣﺆة درﺟﻪ د＊ﻤﻨﺎﻧﻮ ﻛـ‪ ３‬را‪＄‬ـﻲ‪＄ ،‬ﻴـﻨ‪ ３‬ﺑـﺪ ﻣﺮﻏـﻪ ‪＄‬ﻮاﻧـﺎن ﭘـﺮ‬

‫دﻏﻮ ﻣﻮادو ﺑﺎﻧﺪې د اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻮ ﻟﻪ ﻣﺨ‪ ３‬او ﻟﻪ روإدو ﻛﺴﺎﻧﻮ ﺳﺮه د اؤﻳﻜـﻮ‬ ‫ﻟﻪ ﻻرې اﺧﺘﻪ ﻛ‪５‬ﺈي‪ .‬ﭘﻪ داﺳ‪ ３‬ﺣﺎل ﻛ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬د ＊ﻮ او ﺑﺪو ﺗﻤﻴﺰ د ﻋﻘﻞ دﻧـﺪه‬

‫ده‪ ،‬ﻧﻮ ﺑﺎﻳﺪ د ﻳﻮې اﻧـﺴﺎﻧﻲ وﻇﻴﻔـ‪ ３‬ﭘـﻪ ﺣﻴـﺚ دا ﭘـﻪ ﻳـﺎد وﺳـﺎﺗﻮ ﭼـ‪ ３‬زﻣـﻮإ‬

‫！ﻮل ﻛﺆه وؤه د ﻋﻘﻞ ﭘﻪ ر‪１‬ﺎ ﻛ‪ ３‬ﺗﺮ ﺳﺮه ﺷﻲ ﭼ‪ ３‬ﺑﻴﺎ ﻟﻪ وروﺳـﺘﺔ ﭘـ‪５＋‬ﻤﺎﻧـﺔ‬ ‫＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﻪ دﻏﻪ وﺧﺖ ﻛ‪＂－ ３‬ﻪ ﻧﻪ ﻟﺮي وژﻏﻮرل ﺷﻮ‪.‬‬

‫ﻟــﻪ ﭘﻮرﺗﻨﻴــﻮ ﻟﻨــﺄو ＇ﺮ‪－‬ﻨــﺪوﻧﻮ ＇ﺨـــﻪ ﺟﻮﺗ‪５‬ــﺈي ﭼــ‪ ３‬ﻣﺨــﺪره ﻣـــﻮاد او‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ دوه ﻣﺘﻀﺎد ﺷﻴﺎن دي‪ ،‬ﻧﻮ اوس د ﻫﺮ ﭼﺎ ﺧﻮ＊ﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﺨﺪره‬ ‫ﻣﻮاد ＊ﻪ ﺑﻮﻟﻲ او ﻛﻪ اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ؟‬ ‫ﻟﻐﺖ‪:‬‬

‫ﻣﻌﻨﻰ‪:‬‬

‫ﺗﻮﮐﻲ‬

‫ﻣﻮاد‪ ،‬اﺟﺰا‬

‫ﭘﺎﻳﻠ‪３‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠ‪３‬‬

‫روږدي‬

‫ﻣﻌﺘﺎد‪ ،‬ﻋﺎدت‬

‫وﻧ‪６‬ه‬

‫ﺑﺮﺧﻪ‬

‫ﺑﺪﻣﺮﻏﻪ‬

‫ﺑﺪﺑﺨﺘﻪ‬

‫‪＊ v‬ﺎﻏﻠﻰ ＊ﻮوﻧﮑﻰ دې د ﻣﺨﺪره ﻣﻮادو د زﻳﺎﻧﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﻫﮑﻠﻪ ＇ﺮ‪－‬ﻨﺪوﻧ‪ ３‬وﮐ‪７‬ي‪.‬‬ ‫‪ v‬زده ﮐــﻮوﻧﮑﻲ دې د ﻣﺨــﺪره ﻣــﻮادو ﻧﻮﻣﻮﻧــﻪ واﺧﻠــﻲ او ﺑﻴــﺎ دې د زﻳــﺎﻧﻮﻧﻮ ﭘــﻪ ﻫﮑﻠــﻪ‬ ‫＇ﻮﮐﺮ＊‪ ３‬ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ ﮐﺘﺎﺑﭽﻮ ﮐ‪ ３‬وﻟﻴﮑﻲ‪.‬‬

‫‪٩٦‬‬

‫دﺑﻴﺎ ﮐﺘﻨ‪ ３‬ﮐﻤ‪３＂５‬‬ ‫د ژﺑ‪ ３‬او ﻣﺤﺘﻮا ﮐﻤ‪＂５‬ﻪ‪:‬‬

‫_ ﺳﻴﺪ ﺍﺣﻤﺪ ﻣﻮﻣﻨﺪ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺳﻼﮐﺎﺭ‪.‬‬ ‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺰﻳﺰ ﺗﺤﺮﻳﮏ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ ﺍﻭ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﺁﻣﺮ‪.‬‬ ‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻓﻴﺾ ﺍﷲ ﻓﺎﺋﯧﺰ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ‬ ‫ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫_ ﺷﮑﻴﻼ ﺩﻭﺳﺖ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪‬‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﯤ‪.‬‬ ‫_ ﺩ ﺳﺮﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﮐﺎﺭ‪‬ﺮ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫_ ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺩ ﻣﻼﻟ‪ ‬ﺩ ﻟﻴﺴﯥ ‪‬ﻮﻭﻧﮑﻰ‪.‬‬

‫دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ او ﻓﺮﻫﻨ‪／‬ﻲ ﮐﻤ‪＂５‬ﻪ‪:‬‬

‫_ ﻇﻬﻮﺭ ﺍﻓﻐﺎﻥ ﺩ ﻧﺸﺮﺍﺗﻮ ﺭﺋﻴﺲ‪.‬‬ ‫_ ‪‬ﺍﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﻧﻴﺎﺯﻯ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺳﻼﮐﺎﺭ‪.‬‬ ‫_ ﺭﻗﻴﺐ ﺍﷲ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻤﻲ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎﺗﻮ ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫_ ﺩ ﻣﺆﻟﻒ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻬﺮﺍﺏ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩ‬ ‫ﭘ‪‬ﺘﻮ ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻭ ﻣﺴﻠﮑﻲ ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬

‫ﮐﻤﭙﻮز او ډﻳﺰاﻳﻦ‪:‬‬

‫_ ﺻﻔﺖ ﺍﷲ ﻣﻮﻣﻨﺪ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗـﺄﻟﻴﻒ ﺭﻳﺎﺳـﺖ ﺩ ﮐﻤﭙﻴـﻮ‪‬ﺮ‬ ‫ﺩﻳﭙﺎﺭﺗﻤﻨ‪ ‬ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫د ＇ﺎرﻧ‪ ３‬ﮐﻤ‪＂５‬ﻪ‪:‬‬

‫_ ‪‬ﺍﮐﺘﺮ ﻋﺒﺪﺍﻟﻐﻔﻮﺭ ﻏﺰﻧﻮﻱ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺗﺪﺭﻳﺴﻲ ﻣﺮﺳﺘﻳﺎﻝ‪.‬‬

‫ﺩ ﮐﻤﯧ‪‬ﯥ ﺭﺋﻴﺲ‪.‬‬

‫ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬ ‫_ ﻋﺒﺪﺍﻟﻮﺍﺳﻊ ﺁﺭﻳﻦ ﺩ ﭘﻮﻫﻨﯥ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺳﻼﮐﺎﺭ‪.‬‬ ‫_ ﻣﺆﻟﻒ ﻋﺒﺪﺍﻟﻈﺎﻫﺮ ‪‬ﻠﺴﺘﺎﻧﻲ ﺩ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎﺏ ﺩ ﭘﺮﺍﺧﺘﻴﺎ ﺍﻭ ﺩﺭﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﺩ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺭﺋﻴﺲ‪ .‬ﻏ‪‬ﻯ‪.‬‬

‫ﺏ‬

‫د ﻟﻮى ﺧﺪاى‬

‫‪Y‬‬

‫ﭘﻴﻐﺎﻡ‬ ‫ﺷﮑﺮ ادا ﮐﻮو ﭼ‪ ３‬زﻣﻮږ د ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻣﻠﺖ د ﮐﻠﮑ‪ ３‬ارادې‪ ،‬د ﻣﻠ‪／‬ﺮو ﻣﻠﺘﻮﻧﻮ او دوﺳﺘﻮ ﻫ‪５‬ﻮادوﻧﻮ‬

‫د ﻧ‪５‬ﮑﻮ ﻫﻠﻮ ‪＄‬ﻠﻮ ﭘﻪ ﭘﺎﻳﻠﻪ ﮐ‪ ３‬ﭘﻪ ﻫ‪５‬ﻮاد ﮐ‪ ３‬ﺳﺮاﺳﺮي ﺳﻮﻟﻪ او ﻣﺸﺮوع ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻈﺎم ！ﻴﻨ‪ ，‬ﺷﻮ او ﻟﻪ ﺟ‪７／‬ې ＇ﺨﻪ‬ ‫را ﭘﻴﺪاﺷﻮى ＇ﻮﮐﻠﻦ ﮐ‪７‬او ﻳ‪ ３‬ﭘﺎى ﺗﻪ ورﺳﺎوه‪.‬‬

‫د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري دوﻟﺖ او ﭘﻪ ﺳﺮﮐ‪ ３‬ﻳ‪＊ ３‬ﺎﻏﻠﻰ ﺣﺎﻣـﺪ ﮐـﺮزى‪ ،‬د واﮐﻤـﻦ و‪７－‬ﻧﻴـﺰ ﻧﻈـﺎم ﻟـﻪ ﭘﻴـﻞ‬

‫＇ﺨـﻪ ﻣﻠــﻲ ﺳــﺘﺮو ﻣﻮﺧــﻮ ﺗـﻪ د رﺳــ‪５‬ﺪو ﭘــﻪ ﻫﻴﻠــﻪ د ﻫ‪５‬ـﻮاد د ﺑﻴــﺎ رﻏــﺎوﻧ‪ ３‬او ﭘﺮاﺧﺘﻴــﺎ ﭘـﻪ ！ﻮﻟــﻮ ﺑﺮﺧــﻮ ﮐــ‪ ３‬د ﻧــﻮو‬ ‫ﭘﺮو‪－‬ﺮاﻣﻮﻧﻮ ﺗ‪／‬ﻼره د ﺧﭙﻞ ﮐﺎر ﭘﻪ دﺳﺘﻮر ﮐ‪ ３‬راوﺳﺘ‪ ３‬ده‪ .‬د دﻏﻪ ＊ـﺎﻏﻠﻲ د زﻳـﺎت ﻣﻼﺗـ‪ ７‬او ﻋﺎﻟﻤﺎﻧـﻪ ﻻر ＊ـﻮوﻧﻮ‬ ‫＇ﺨﻪ ﭘﻪ ﻣﻨﻨ‪ ３‬ﺳﺮه د ＊ﻮوﻧ‪ ３‬او روزﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﺑﺮﺧﻪ ﮐ‪ ３‬ﭘﺮﻟﻪ ﭘﺴ‪ ３‬ﻫﻠ‪＄ ３‬ﻠـ‪ ３‬او اﻏﻴـﺰ ﻣـﻦ ‪－‬ﺎﻣﻮﻧـﻪ او د ﻣﻌـﺎرف د‬

‫ﻧﻮي ﮐ‪５‬ﺪو او ﻏﻮړ‪４‬ﺪو ﭘﻪ ﻻره ﮐ‪ ３‬ﻫ（‪ ３‬او د ﻧﻮي ﻧﺴﻞ روزﻧﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻣﻠـﻲ ﻳـﻮ واﻟـﻲ د روﺣﻴـ‪ ３‬ﻟﺮوﻧﮑـ‪ ３‬او د‬ ‫ﻣﺘﻤﺪﻧﻮ‪ ،‬ر＊ﺘﻴﻨﻮ او ﭘ ﻴﺎوړو ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻮ ﭘﻪ ﺗﻮ‪－‬ﻪ د ﺗﻄﺒﻴﻖ ﭘﻪ ﺣﺎل ﮐ‪ ３‬دي‪ ،‬د ډ‪４‬ﺮ ارز＊ﺖ او اﻫﻤﻴﺖ وړ دي‪.‬‬

‫دﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت د ﻫﻐﻮ ﻧﻮ＊ﺘﻮﻧﻮ او ﻃﺮﺣﻮ د اﺟﺮاء ﭘﻪ ﻻره ﮐ‪ ３‬ﭼ‪ ３‬د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬د ﺑﻴﺎ رﻏﺎوﻧ‪ ３‬ﭘﻪ ﻻره‬

‫ﮐ‪ ３‬ﻳ‪ ３‬ﺗﺮﻻس ﻻﻧﺪې ﻟﺮي‪ ،‬د ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎب د ﭘﺮاﺧﺘﻴﺎ او درﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﺗﺎﻟﻴﻒ رﻳﺎﺳﺖ ﺗـﻪ دﻧـﺪه وﺳـﭙﺎرﻟﻪ‬ ‫ﭼ‪ ３‬ﻟﻪ ﻳﻮې ﺧﻮا د ＊ﻮوﻧ‪％‬ﻴﻮ د ﻟﻮﺳﺖ د ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﮐﻤـ‪＋‬ﺖ او ﻧـﺸﺘﻮاﻟﻲ ﺳـﺘﻮﻧﺰه ﻟـﺮې ﮐـ‪７‬ي او ﻟـﻪ ﺑـﻞ ﭘﻠـﻮه د‬ ‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري دوﻟﺖ د ﻋﻠﻤﻲ او ﻓﺮﻫﻨ‪／‬ﻲ ﭘﺎﻟﻴﺴ‪ ９‬او ﻣﻮﺧﻮ ﭘﻪ ر‪１‬ﺎ ﮐ‪ ３‬د واﺣﺪ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎب‬

‫ﭘﻪ ﺟﻮړ＊ﺖ او ﺗﺪوﻳﻦ ﺑﺎﻧﺪې ﭼ‪ ３‬د ﻫ‪５‬ﻮاد اوﺳﻨﻴﻮ او راﺗﻠﻮﻧﮑﻮ اړﺗﻴﺎوو ﺗﻪ ‪＄‬ﻮاب و واﻳﻲ ﺑﻮﺧﺖ ﺷﻲ‪.‬‬ ‫د ﻟﻮﺳﺖ د ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﮐﻤ‪＋‬ﺖ او ﻧﺸﺘﻮاﻟﻲ د ﺳﺘﻮﻧﺰې د ﻟﺮې ﮐﻮﻟﻮ ﭘﻪ ﻟﻮﻣ‪７‬ي ‪－‬ﺎم ﮐ‪ ３‬ﮐﻮ＊） وﺷﻮ ﺗـﺮ ＇ـﻮ ﻫﻐـﻪ‬

‫ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﭼ‪ ３‬ﭘﺨﻮا ﻟﻴﮑﻞ ﺷﻮي وو ور ﺑﺎﻧﺪې ﺑﻴﺎﮐﺘﻨﻪ وﺷﻲ‪ .‬دﻏﻪ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻪ ﻟﻪ ﺑﻴﺎ ﮐﺘﻨ‪ ３‬او ا‪請‬ﻼح وروﺳﺘﻪ ﭼـ‪ ３‬د‬ ‫اوﺳﻨﻲ وﺧﺖ ﻟﻪ ﻏﻮ＊ﺘﻨﻮ ﺳﺮه ﺑﺮاﺑﺮ دي ﭼﺎپ ﺷﻮل ﭼ‪ ３‬اوس ﺳﺘﺎﺳﻮ ﭘﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﮐ‪ ３‬دي‪.‬‬

‫ورﭘﺴ‪－ ３‬ﺎم د ﻧﻮي ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻧﺼﺎب ﺗﺮﺗﻴﺐ او ﺟﻮړول دي ﭼ‪ ３‬ﻣﻮﺧﻪ ﻳ‪ ３‬زﻣﻮږ د ！ﻮﻟﻨ‪ ３‬او ﻧ‪７‬ۍ واﻟﻮ ﻣﻌﻴﺎروﻧﻮ ﺳﺮه‬

‫ﻳﻮ ﺷﺎن د وﻃﻦ د ﺑﭽﻴﺎﻧﻮ ﻋﻠﻤﻲ او اﺳﻼﻣﻲ ＊ﻮ وﻧﻪ او روزﻧﻪ ده ﭼ‪ ３‬ﻣﺤﺘﻮا ﺑﻪ ﻳ‪ ３‬د ﺗﻨﮑﻴﻮ ‪＄‬ﻮاﻧﺎﻧﻮ او ‪＄‬ﻮاﻧﻮ زده‬ ‫ﮐﻮوﻧﮑﻮ د ﺳﺎﻟﻢ ﻓﮑﺮ ﮐﻮﻟﻮ ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﮐ‪７‬ي او ﻫﻐﻮى ﺑﻪ د ﻧﻮې ﭘﻮﻫ‪ ３‬ﻟﻪ ﻻس ﺗﻪ راوړﻧﻮ ﺳﺮه اﺷﻨﺎ ﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫زﻣﻮږ د ﻫ‪５‬ﻮاد ‪＄‬ﻮاﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ دﻳﻨﺪاره ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﻫ‪５‬ﻮاد ﭘﺎل‪ ،‬ﺧﻠﮏ ﺧﻮ＊ﻮوﻧﮑ‪ ،３‬د ﻋﻠﻢ او ﮐﻤﺎل ﭘـﻪ ＊ـﮑﻼ ﺳـﺮه‬

‫ﺳﻤﺒﺎل و اوﺳ‪ .３‬د اوﺳﻨﻲ ﻋﺼﺮ د ﺗﻤﺪن د ﭘﺮﻣﺨﺘ‪ ，‬او د ﻋﻠﻮﻣﻮ ﻟﻪ ﭘﺮاﺧﺘﻴﺎ ﺳﺮه اﺷﻨﺎ ﺷﻲ او ﭘﻪ ﭘﺎﻳﻠﻪ ﮐـ‪ ３‬ﭘـﻪ ！ﻴﻨـ‪，‬‬ ‫ﻋﺰم ﺳﺮه ﻟﻪ ﻧﻮو او ﻣﺜﺒﺘﻮ ﺗﺤﻮﻻﺗﻮ ＇ﺨﻪ ﭼ‪ ３‬ﻣﻨ‪ ＃‬ﺗﻪ راﻏﻠﻲ دي ‪＂－‬ﻪ واﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻫﻐـﻮى د ﻧـﻮي اﻓﻐﺎﻧـﺴﺘﺎن د ﺳـﻮﮐﺎﻟﻪ‬

‫！ﻮﻟﻨ‪ ３‬د ﺟﻮړ‪４‬ﺪو ﭘﻪ ﻫﻴﻠﻪ د ﺳﺎﻳﻨﺲ او ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژۍ ﻟﻪ ﺑﺪﻟﻮﻧﻮﻧﻮ ﺳﺮ ﺑ‪５‬ﺮه ﺑﺎﻳﺪ د اﻧـﺴﺎﻧﻲ ﻋﻠﻮﻣـﻮ ﻟـﻪ ﺑﻨـﺴ＂ﻮﻧﻮ‪ ،‬د ﺑـﺸﺮ د‬

‫ﺣﻘﻮﻧﻮ‪ ،‬ﺳﻮﻟ‪،３‬ﻫ‪５‬ﻮاد ﭘﺎﻟﻨ‪ ،３‬ﻣﻠﻲ ﻳﻮ واﻟﻲ او ﺳﻮﻟﻪ ﻳﻴﺰ ‪ ６－‬ژوﻧﺪ ＇ﺨﻪ ﻫﻢ ﺧﺒﺮ ﺷﻲ ‪ .‬ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﻟﻪ ﻫ‪５‬ﻮاد ﺳﺮه ﻣﻴﻨﻪ‬ ‫او د ﻫﻐﻪ د ازادۍ ﺳﺎﺗﻨﻪ‪ ،‬ﻟﻪ ﺗﺮور‪４‬ﺰم ﺳﺮه ﻣﺒﺎرزه ﭘﻪ ﺧﭙﻠﻮ روزﻧﻴﺰو او ＊ﻮ وﻧﻴﺰو ﻟﻮﻣ‪７‬ﻳﺘﻮﺑﻮﻧﻮﮐ‪ ３‬ﭘﻪ ﭘﺎم ﮐ‪ ３‬وﻧﻴﺴﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﻮږ ﻟﻪ ر＊ﺘﻴﻨﻮ‪ ،‬زړه ﺳﻮاﻧﺪو او ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻟﺮوﻧﮑـﻮ ﻣﺘﺨﺼـﺼﺎﻧﻮ ‪ ،‬ﻣﻮﻟﻔـﺎﻧﻮ او ＊ـﻮوﻧﮑﻮ ＇ﺨـﻪ ﭼـ‪ ３‬د ﻧـﻮي ﺗﻌﻠﻴﻤـﻲ‬

‫ﻧﺼﺎب ﭘﻪ ﺟﻮړ＊ﺖ او ﺗﻄﺒﻴﻖ ﮐ‪ ３‬د ﻫ‪５‬ﻮاد د ﺑﭽﻴﺎﻧﻮ د زده ﮐ‪７‬ې او روزﻧ‪ ３‬ﺳﺘﺮ ﻣﺴﺆﻟﻴﺖ ﭘـﻪ ﻏـﺎړه ﻟـﺮي‪ ،‬او ﻟـﻪ‬ ‫ﻧﻮرو ﻋﻠﻤﻲ او ﻓﺮﻫﻨ‪／‬ﻲ ﺷﺨﺼﻴﺘﻮﻧﻮ او د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬د ﺑﺮﺧ‪ ３‬ﻟﻪ ﭘﻮﻫﺎﻧﻮ ＇ﺨﻪ ﻫﻴﻠﻪ ﻟﺮو ﭼ‪ ３‬د ﺧﭙﻠﻮ رﻏﻨﺪه ﻧﻈﺮﻳﻮ او‬ ‫وړاﻧﺪﻳﺰوﻧﻮ ﭘﻪ وړاﻧﺪې ﮐﻮﻟﻮ ﺳﺮه د درﺳﻲ ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ ﭘﻪ ﺳﻤﻮن او ﻟﻴﮑﻠﻮ ﮐ‪ ３‬ﻟﻪ ﻣﻮﻧ‪ ８‬ﺳﺮه ﻣﺮﺳﺘﻪ وﮐ‪７‬ي‪.‬‬

‫ﻫﻤﺪارﻧ‪／‬ﻪ ﻟﻪ ﻣﺤﺘﺮﻣﻮ ﺗﻤﻮﻳﻠﻮوﻧﮑﻮ ﺳﺮﭼﻴﻨﻮ ＇ﺨﻪ ﻣﻨﻨﻪ ﮐﻮو ﭼ‪ ３‬د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬وزارت ﺳﺮه ﻳ‪ ３‬د ﮐﺘﺎﺑﻮﻧﻮ د ﭼﺎپ ﻟﻪ‬ ‫ﭘﺎره ﻣﺎدي ﻣﺮﺳﺘﻪ ﮐ‪７‬ې ده‪.‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺣﻨﻴﻒ اﺗﻤﺮ‬

‫د اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن د اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ د ﭘﻮﻫﻨ‪ ３‬وزﻳﺮ‬

‫ﺩ‬