Panda

1

-sarrera…………………………………………….1.or -Izena………………………………………………2.or -Popolazioa……………………………………….2.or -Klazifikazioa…………………………………….3.or -Distribuzioa……………………………………..3.or -Itxura……………………..……………3.or eta 4.or -Dieta…………………………………...4.or eta 5.or -Ugalketa……………………………….5.or eta 6.or -Mantenimendu egoera………………………………….6.or eta 7.or -Ohiturak………………………………………..7.or

Wikipediatik aterata aterata. ta.

2

Sarrera Sarrera Hartz panda edo panda erraldoia ugaztun haragijalea da. Azkeneko ikasketak esaten dutenez, hartzen familiakoa da. Hartz gorria Ailuride familiakoa da. Panda erraldoia bizitzen da leku menditsuetan, Sichuan eta Tibeten moduko lekuetan. Desagertzeko zorian dago, 1.600 espezie basoetan bizitzen daude eta 188 kaptibitatean. Datu batzuk esaten dutenez, gero eta panda gehiago daude libre bizitzen. Panda jaten duen jaki gehiena banbua da. Baita ere jaten dute, landareak, sustraiak. bulboak, arrautzak eta beste animalia txiki batzuk.

1

3

Izena Panda izena, txinatarrez, hartz-katua handia esan nahi du. Izen hau ez dakigu zehazki nondik datorren, baina pentsatzen dugu Himalaiako hizkuntza batetik datorrela.

Populazioa Panda ezagutu zen 1869 mendebaldean, ehiztari batek panda baten larrua eraman zuenean misiolari jesuita frantses bati. 1936ean, Ruth Harkenessek Estatu Batuetara panda kume bat eraman zuen. 1936tik 1946 era, 14 panda eraman ziren atzerrira Txinatik aterata. 1957an Txina, pandak banatzen hasi zen beste estatu batzuen artean.

2 4

Klasifikazioa Denbora askotan, egon zen sartuta procionidosen familian. Proba genetikoak, hartzen familian sartzen dute. Bi subespezie daude: -“ Ailuropoda melanoleuca melanoleuca”, panda gehienak subespezie honetakoak dira. - “ Ailuropoda melanoleuca qinlingensis”, nabarmentzen da beste subespezietik kolore marroixka daukalako. Aurkitutako fosilen arabera, pandak bizitzen ziren lekuak oso desberdinak dira gaur egun bizi diren tokiekin konparatuz. Beste fosil batzuen arabera, beste espezie bat egon zela, baina gaur egun espezie hori ez da existitzen. Espezie hori “Ailuropoda minor da, panda normala baino txikiagoa da.

Distribuzioa Aurkitu ziren fosilak, Myanmarren, Vietnamen eta Txinako leku batzuetan aurkitu ziren. Gaur egun, bakarrik daude pandak hego-mendebaldean.

Itxura Sichuaneko panda zuria eta beltza da. Qingeing espeziea kolore marroixkak ditu.

3

5

Belarriak, sudurra, begien inguruko ilea, sorbaldak eta hankak eta besoak ilunak dira. Aurpegia, tripa eta bizkarra zuriak dira. Pandaren hanka, sei atzamar ditu, hatz lodia. Pandaren begiak , txikiak dira eta begi-ninia katuen modukoa da, horregatik txinatarrez hartz-katua esan daiteke. Pandaren kumeak jaiotzera direnean 90g eta 130g bitarteko pisua izaten dute. Nagusiek 70kg-tik 125 kg-ko pisura heldu daitezke.

Dieta Nahiz eta haragijaleen tokian egon , pandak herbiboroak dira. Beraien dietako %90 banbua da. Baita ere jaten dituzte intsektuak eta arrautzak. 40kg banbu jan behar dute egunero, horretarako 14 ordu behar dute. Ur asko edaten dute, banbuaren %40 ura delako. 4 6

Kaptibitatean banbuak, azukre kanaberak, arroz-ahia, gaileta espezialak, azenarioak, sagarrak eta batatak jaten dituzte.

Ugalketa 5 eta 7 urteren artean, hazten dira ugaltzen. Ugalketa garaia, udaberrian gertatzen da. Ugaltzeko denbora motza da, 30 segundotik 5 minutuetara. Kumea 135 egun behar da bere amaren barruan. Normalean bi edo bat kume jaiotzen dira. Bi kume jaiotzen direnean, amak bakarrik zaintzen du kume bat. Abandonatzen den kumea, hil egiten da. 5 7

Jaiotzerakoan itsua da. Amak, 6 edo 14 aldiz esnea emango dio 30 minutu aldi bakoitzean. Kumea hasten da ibiltzen 75 egunetik aurrera. Kumea bere amarekin biziko da bi urte ditueneraino. Pandak, normalean, 12 urte baino gehiagora ez dira heltzen. 2005ean, Txinan eme panda bat 25 urte izatera heldu zen ( gizakien kasuan 100 urte bezalakoak izango ziren). Urte berdinean, kaptibitatean hasitako panda batek 36 urterekin hil zen ( gizakien kasuan 144 urte bezalakoak izango ziren).

Mantenimendu egoera Txinako legeak oso zorrotzak dira panden ehizaketri buruz. 1995ean, lurjabe batek betirako atxilotu zuten, panda bati tiro egiteagatik. Hurrengo urtean, bi gizon atxilotuta daude panden azala garraiotzeagatik. 6 8

Hartz beltzentzako eta oreinentzako jartzen dituzte tranpak arriskutsuak dira pandentzako.

Ohiturak Normalean pandak, bakartiak izaten dira. Gehien mugitzen direnean da, eguzkia ateratzen eta joaten denean. Denbora gehiena pasatzen dute banbuko basoetan lo egiten. Animalia subitropikala denez, ez dute hibernatzen.

Zoologikoetako pandak Munduko zoologiko askok pandak dituzte, nahiz eta mantentze oso gareztia izatea. panda bat mantentzeko prezioa bost bider handiagoa da elefante batena baino. 7 9