Nhung Dieu Can Ban Ve Vay Tien
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Nhung Dieu Can Ban Ve Vay Tien as PDF for free.
More details
- Words: 4,205
- Pages: 16
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 1
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 2
Fannie Mae Foundation coù theå giuù p baè n g caù c h naø o Gioáng nhö phaàn ñoâng ngöôøi Myõ, vieäc quyù vò laøm chuû moät caên nhaø laø moät phaàn quan troïng cuûa giaác mô cuûa quyù vò. Fannie Mae Foundation coù theå giuùp quyù vò hieåu caùc giai ñoaïn caàn thieát ñeå ñaït ñeán giaác mô ñoù. Hoaëc, neáu quyù vò ñaõ laøm chuû moät caên nhaø roài, chuùng toâi vaãn coù theå giuùp quyù vò giöõ giaác mô ñoù laâu daøi. Laøm chuû moät caên nhaø laø moät traùch nhieäm lôùn, moät traùch nhieäm caàn chaáp nhaän trong nhieàu naêm. Daàu sao, noù cuõng laø phaàn thöôûng cho söï coá gaéng. Duø quyù vò nghó ñeán mua moät caên nhaø hoaëc ñaõ laøm chuû nhaø roài, Fannie Mae Foundation vaãn coù theå giuùp. Laø moät toå chöùc voâ vuï lôïi, ngoaøi caùc hoaït ñoäng khaùc, chuùng toâi coøn cung caáp nhöõng taøi lieäu höõu ích cho ngöôøi Myõ veà vieäc laøm chuû moät caên nhaø.
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 3
Tìm hieå u söï vieä c
Ñ
a soá moïi ngöôøi caàn vay tieàn ñeå mua nhaø, söûa nhaø, hoaëc mua saém nhieàu moùn quan troïng. Hieåu vaán ñeà vay tieàn coù theå khoù khaên, vì vaäy, nhö laø moät dòch vuï coâng coäng, chuùng toâi cung caáp caùc chæ daãn
“Nhöõng Ñieàu Caên Baûn veà Vay Tieàn: Nhöõng gì quyù vò khoâng bieát coù theå laøm mình thieät thoøi.” Chuùng toâi hy voïng taäp taøi lieäu naøy seõ giuùp quyù vò coù ñöôïc nhöõng quyeát ñònh ñuùng. Khi quyù vò nghe “Caàn tieàn? Tín duïng xaáu? Khoâng tín duïng? Khoâng thaønh vaán ñeà!” tieáp theo laø lôøi höùa tieàn baïc deã daøng, haõy coi chöøng! Vay tieàn töø nguoàn taøi trôï ñoù coù theå ñöa ñeán moät laàm laãn ñaét giaù. Neáu quyù vò ñoàng yù vay soá tieàn ñoù vaø sau ñoù traû tieàn haøng thaùng treã naûi, quyù vò coù theå huûy hoaïi tín duïng cuûa mình. Quyù vò cuõng coù theå maát tieàn tieát kieäm, xe, ñoà ñaïc trong nhaø, vaø coù theå, luoân caû caên nhaø cuûa mình! Ña soá nhöõng nôi cho vay raát quyù meán khaùch haøng cuûa hoï vaø muoán daønh cho khaùch nhöõng löïa choïn vay tieàn caøng hay caøng toát. Neáu caàn vay tieàn vaø coù tín duïng toát — hoaëc coù theå ñöôïc caûi tieán baèng coá gaéng nhieàu hôn — quyù vò coù theå ñuû ñieàu kieän ñeå vay moät soá tieàn vôùi laõi xuaát hôïp lyù. Neân nhôù laø chæ vay vöøa ñuû soá tieàn caàn, töø moät nôi mình coù theå tin töôûng vaø vôùi soá tieàn haøng thaùng maø mình traû ñöôïc.
1
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 4
Cho vay kieå u lôï i duï n g laø gì vaø noù aû n h höôû n g ñeá n quyù vò ra sao?
Ñ
a soá nhöõng nôi cho vay ñeàu ñaùng tin caäy — tieác thay, moät soá ít khoâng ñöôïc nhö vaäy. Ñoâi luùc, hoï höôùng daãn ngöôøi vay ñi ra ngoaøi caùch vay tieàn vôùi laõi xuaát coù theå chaáp nhaän hôn. Thay vaøo ñoù, hoï
coáng hieán tieàn vay coù laõi xuaát thaät cao, vôùi chi phí mô hoà vaø phí toån khoâng caàn thieát. Nhöõng caùch thöùc cho vay naøy ñöôïc xem laø cho vay lôïi duïng. Moät nôi cho vay kieåu lôïi duïng coù theå laø moät haõng lôùn maø quyù vò bieát teân. Hoaëc coù theå laø moät haõng nhoû hay moät nôi trung gian cho vay maø quyù vò khoâng bao giôø nghe ñeán. Nhöõng nôi cho vay kieåu lôïi duïng coù nhieàu neùt gioáng nhau. Hoï: •
cho vay chæ caên cöù duy nhaát vaøo trò giaù caên nhaø, chôù khoâng ñaët treân caên baûn khaû naêng traû tieàn vay cuûa ngöôøi mua;
•
tính laõi xuaát cao baát thöôøng cho soá tieàn vay;
•
theâm quaù nhieàu ñieåm vaøo soá tieàn vay maø khoâng haï thaáp laõi xuaát;
•
tính leä phí quaù möùc; vaø
•
keøm theâm chi phí khoâng caàn thieát, nhö tieàn ñoùng traû tröôùc baûo hieåm tín duïng nhaân thoï. Duø coù hay khoâng coù phí toån phuï troäi naøy, quyù vò cuõng seõ bò khoù khaên hoaëc khoâng theå traû ñöôïc tieàn vay. Neáu sau naøy quyù vò traû tieàn treã naûi, coù theå seõ bò theâm chi phí. Hoaëc nôi cho vay coù theå ñeà nghò quyù vò xin taùi taøi trôï tieàn vay ñeå giaûm soá tieàn ñoùng haøng thaùng. Nhöng caùc soá tieàn chöa traû seõ coäng vaøo soá tieàn vay môùi, gaây toán keùm cho quyù vò nhieàu hôn veà sau naøy. Sau ñoù, tieàn vay cuõng trôû neân khoù khaên hôn ñeå traû. Neáu
2
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 5
khoâng theå traû, quyù vò coù theå maát nhöõng moùn ñoà ñaõ mua hoaëc söû duïng chuùng ñeå baûo ñaûm cho moùn tieàn ñaõ vay. Thoâng thöôøng, naïn nhaân cuûa vieäc cho vay kieåu lôïi duïng laø nhöõng ngöôøi coù lôïi töùc thaáp vaø lôïi töùc bò giôùi haïn, ngöôøi thieåu soá vaø ngöôøi cao nieân. Nhöng baát cöù ai — keå caû quyù vò — cuõng coù theå bò nôi cho vay lôïi duïng höôùng daãn sai laïc. Quyù vò coù theå traû toång coäng nôï theû tín duïng hoaëc mua caên nhaø ñaàu tieân. Neáu ñaõ laøm chuû moät caên nhaø, coù theå quyù vò muoán söûa chöõa noù. Lyù do vay tieàn laø toát, nhöng neáu vay tieàn sai laàm, quyù vò coù theå maát caên nhaø cuûa mình! Ñaây laø moät thí duï vieäc gì coù theå xaûy ra neáu khoâng caån thaän: Gia ñình Nguyeãn luoân luoân mô öôùc mua moät caên nhaø. Tuoåi hoï trong löùa ba möôi vaø lôïi töùc gia ñình laø $48,000 moät naêm. Hoï bò moät soá vaán ñeà veà tín duïng trong quaù khöù, nhöng ñaõ traû tieàn thieáu cuûa hoï ñuùng thôøi haïn trong hai naêm. Tuy vaäy, hoï vaãn sôï tín duïng xaáu trong quaù khöù coù theå laøm cho hoï khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå vay tieàn mua nhaø taïi moät ngaân haøng hoaëc nghieäp ñoaøn tín duïng. Hoï raát vui möøng khi nhaän ñöôïc moät laù thö töø ABC Credit coáng hieán tieàn vay mua nhaø “deã daøng” cho moïi ngöôøi. Sau khi noùi chuyeän vôùi nhaân vieân cuûa ABC, gia ñình Nguyeãn caûm thaáy töï tin laø moïi vieäc ñöôïc daøn xeáp toát ñeïp. Hoï khoâng caàn xeùt laïi vôùi caùc nôi cho vay khaùc xem mình coù theå ñöôïc moät laõi xuaát nheï hôn hay khoâng. Thay vì vaäy, hoï vay qua ABC. Nhaân vieân phuï traùch cho vay thaân thieän noùi vôùi hoï raèng oâng ta ñaõ giuùp nhieàu ngöôøi trong hoaøn caûnh cuûa hoï. Ñöôïc tieàn vay mua nhaø raát deã daøng — hoï nhaän $90,000 tieàn cho vay mua nhaø vôùi laõi xuaát coù theå ñieàu chænh; nhöng laø 15 phaàn traêm vôùi 7 ñieåm. Vaø, vôùi ñieàu kieän cho vay töø ABC laø hoï phaûi mua baûo hieåm tín duïng nhaân thoï laø $500.
3
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 6
Neáu ñaõ tìm hoûi chung quanh, gia ñình Nguyeãn coù theå nhaän thöùc raèng hoï coù theå ñuû ñieàu kieän cho moät soá tieàn vay toát hôn — vôùi laõi xuaát coá ñònh 8% chæ coù 2 ñieåm vaø khoâng caàn coù baûo hieåm tín duïng nhaân thoï. Nhaân vieân cho vay cuûa ABC khuyeân hoï neân tin töôûng oâng ta — vaø tieác thay, ñoù laø vieäc gia ñình Nguyeãn ñaõ laøm nhö vaäy. Vaøo cuoái naêm thöù nhaát, laõi xuaát tieàn vay mua nhaø taêng leân 2 phaàn traêm, ñeán 17 phaàn traêm,— vaø tieàn vay mua nhaø taêng $145 moãi thaùng! Ngay sau ñoù gia ñình Nguyeãn bò treã naûi trong vieäc traû tieàn. Hoï tìm caùch xin giuùp ñôõ, nhöng ñaõ quaù treã. Hoï maát caên nhaø.
4
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 7
Laø m sao coù ñöôï c soá tieà n vay toá t nhaá t ? •
Haõy tìm hoûi chung quanh xem soá tieàn cho vay naøo toát nhaát cho hoaøn caûnh cuûa quyù vò. Hoûi taïi nôi naøo maø quyù vò caûm thaáy thoaûi maùi, nhö ngaân haøng, nghieäp ñoaøn tín duïng, hoaëc moät cô quan gia cö voâ vuï lôïi hay taïi nhöõng vaên phoøng coá vaán tín duïng ngöôøi tieâu thuï ñòa phöông. Muoán xaùc nhaän laõi xuaát hieän haønh, tìm trong muïc “business” (thöông maïi) hoaëc “real estate” (ñòa oác) cuûa tôø baùo ñòa phöông. Goïi ñieän thoaïi hoûi nhieàu nôi nhö ngaân haøng, nôi cho vay vaø tieát kieäm, hoaëc haõng cho vay tieàn mua nhaø. Bieåu ñoà döôùi ñaây cho thaáy laø coù nhieàu laõi xuaát khaùc nhau cho soá tieàn vay mua nhaø trong 30 naêm, laõi xuaát coá ñònh, coù theå aûnh höôûng ñeán soá tieàn traû goùp haøng thaùng. SOÁ TIEÀN MÖÔÏN NÔÏ
LAÕI XUAÁT
6%
7%
8%
9%
10%
11%
12%
13%
14%
15%
$ 20,000
$120
$133
$147
$161
$176
$190
$206
$221
$237
$253
30,000
180
200
220
241
263
286
309
332
355
379
40,000
240
266
294
322
351
381
411
442
474
506
50,000
300
333
367
402
439
476
514
553
592
632
60,000
360
399
440
483
527
571
617
664
711
759
70,000
420
466
514
563
614
667
720
774
829
885
80,000
480
532
587
644
702
762
823
885
948
1,012
90,000
540
599
660
724
790
857
926
996
1,066
1,138
100,000
600
665
734
805
878
952
1,029
1,106
1,185
1,264
110,000
660
732
807
885
965
1,048
1,131
1,217
1,303
1,391
120,000
719
798
881
966
1,053
1,143
1,234
1,327
1,422
1,517
130,000
779
865
954
1,046
1,141
1,238
1,337
1,438
1,540
1,644
140,000
839
931
1,027
1,126
1,229
1,333
1,440
1,549
1,659
1,770
150,000
899
998
1,101
1,207
1,316
1,428
1,543
1,659
1,777
1,897
Soá tieàn möôïn nôï
•
Laõi xuaát
Tieàn traû haøng thaùng
Chæ neân vay soá tieàn quyù vò caàn vaø coù theå traû ñöôïc. Quyù vò coù theå ñöôïc khuyeán khích vay nhieàu hôn soá tieàn caàn duøng. Vì vaäy, tröôùc khi quyeát ñònh veà soá tieàn seõ vay, neân bieát laø quyù vò seõ söû duïng tieàn ñoù ra sao vaø döï tính seõ traû tieàn ñoù nhö theá naøo. Neáu ñaõ maéc nôï vaø coù
5
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 8
vaán ñeà trong vieäc traû tieàn, quyù vò khoâng neân vay tieàn theâm nöõa. Thay vì theá, quyù vò haõy tìm caùch thöông löôïng moät chöông trình traû nôï vôùi nôi cho vay hieän taïi. •
Haõy hieåu chính xaùc toaøn theå soá tieàn vay seõ toán keùm bao nhieâu. Haõy duyeät xeùt laïi toaøn theå thôøi bieåu traû tieàn. Haõy bieát chaéc toång soá tieàn phaûi traû laø bao nhieâu khi hoaøn taát laàn traû cuoái cuøng. Treân heát, haõy löu yù ñeán tieàn vay vôùi kieåu “traû doàn” cao vaøo luùc cuoái. Neáu gaëp khoù khaên trong luùc traû tieàn laàn cuoái khi ñaùo haïn, quyù vò coù theå phaûi vay laïi moät moùn nôï ñeå traû cho moùn tieàn vay traû doàn naøy. Neáu soá tieàn vay ñaàu tieân khoâng baûo ñaûm cho moät soá tieàn vay môùi vôùi laõi xuaát hôïp lyù, soá tieàn vay taùi taøi trôï coù theå laøm cho quyù vò toán nhieàu hôn vì bò nhieàu ñieåm vaø theâm leä phí coäng vaøo.
•
Haõy bieát chaéc raèng leä phí tieàn vay laø hôïp lyù. Trong ña soá tröôøng hôïp, leä phí tieàn vay khoâng neân vöôït quaù 5% soá tieàn vay, tröø khi quyù vò traû nhieàu hôn ñeå ñöôïc laõi xuaát thaáp hôn. Thí duï, neáu soá tieàn vay laø $70,000, leä phí tieàn vay khoâng neân vöôït quaù $3,500
6
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 9
($70,000 x .05=$3,500). Tuy nhieân, coù vaøi tröôøng hôïp coù theå laøm cho leä phí tieàn vay cao hôn. Neáu quyù vò khoâng chaéc, haõy hoûi moät ngöôøi coá vaán ñaùng tin caäy nhö coá vaán vieân taïi vaên phoøng coá vaán gia cö voâ vuï lôïi. •
Haõy ñoïc moãi chöõ trong taøi lieäu cho vay, vaø kieåm soaùt moïi vieäc cho chính xaùc. Khoâng chaáp nhaän caùc töø ngöõ tieàn vay chæ vì ngöôøi cho vay noùi laø “Tieâu chuaån.” Haõy bieát chaéc laø quyù vò hieåu roõ lyù do — vaø haäu qua û — cuûa moãi töø ngöõ tieàn vay tröôùc khi kyù teân.
•
Khoâng neân ñeå bò aùp löïc phaûi kyù nhaän moät soá tieàn vay maø mình khoâng coù khaû naêng traû. Nhöng neáu bò aùp löïc phaûi kyù nhaän moät soá tieàn vay maø khoâng coù khaû naêng traû, quyù vò phaûi haønh ñoäng ngay. Quyù vò coù quyeàn phaùp lyù ñeå huûy boû, hoaëc “choáng laïi” moät hôïp ñoàng vay tieàn khi nhaø quyù vò ñöôïc söû duïng laøm baûo chöùng cho moät soá tieàn vay treân trò giaù caên nhaø (home-equity loan). Nhöng, thoâng thöôøng, quyù vò phaûi huûy boû soá tieàn vay baèng vaên baûn trong voøng ba ngaøy laøm vieäc keå töø ngaøy kyù taøi lieäu vay tieàn.
7
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 10
Quyù vò coù theå laø m gì ñeå traù n h moä t nôi cho vay lôï i duï n g? •
Haõy caån thaän ñoái vôùi soá tieàn vay do moät ngöôøi goïi ñieän thoaïi cho quyù vò hoaëc ñeán goõ cöûa nhaø quyù vò maø khoâng ñöôïc môøi. Haõy quaêng vaøo soït raùc thö cuûa haõng ñeà nghò daøn xeáp moät soá tieàn cho quyù vò vay. Quaûng caùo höùa heïn tieàn deã daøng neân ñöôïc xem xeùt caån thaän. Neân nhôù, moät lôøi höùa quá toát, chöa chaéc ñaõ ñuùng.
•
Haõy caån thaän vôùi loái quaûng caùo quaù hoái thuùc trong vieäc buoân baùn, nhö nhöõng lôøi ñeà nghò moùn haøng chæ coù hieäu löïc trong moät thôøi gian giôùi haïn. Neáu ñeà nghò toá t — vaø hôïp le ä — hoâm nay, noù vaãn coù theå toát ngaøy mai. Haõy daønh thôøi giôø ñeå tìm hieåu noù.
•
Neáu muoán keát hôïp moùn nôï cuûa mình vaøo moùn nôï môùi theo kieåu vay mua nhaø theo trò giaù caên nhaø, tröôùc heát, haõy tham khaûo vôùi vaên phoøng gia cö voâ vuï lôïi taïi ñòa phöông hoaëc vaên phoøng coá vaán tín duïng daønh cho ngöôøi tieâu thuï. Caùc cô quan naøy coù nhöõng ñieàu toát maø quyù vò caàn. Hoï coù theå giuùp tìm caùch saép xeáp tín duïng ñeå traùnh keát hôïp nôï chung vôùi nhau. Neáu keát hôïp caùc moùn nôï laïi laø caùch löïa choïn thích hôïp nhaát, hoï coù theå giuùp quyù vò choïn caùch hay nhaát hieän ñang ñöôïc aùp duïng. Khoâng coù söï giuùp ñôõ cuûa hoï, coù theå quyù vò seõ choïn moät caùch vay tieàn xaáu vaø keát cuoäc seõ maát nhaø.
•
Traùnh vay tieàn coù keøm nhieàu phuï troäi maø quyù vò khoâng caàn. Tieàn vay khoâng neân bao goàm phí toån khoâng caàn thieát, nhö tieàn ñoùng
8
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 11
baûo hieåm tín duïng nhaân thoï. Ngöôøi cho vay kieåu lôïi duïng coù theå ñoøi hoûi quyù vò mua moät kheá öôùc baûo hieåm tín duïng nhaân thoï tröôùc khi hoï cho vay. Ñieàu naøy khoâng caàn thieát. Caùc khoaûn tieàn phuï troäi naøy seõ coäng vaøo toång soá phí toån cuûa tieàn vay vaø quyù vò seõ phaûi traû tieàn haøng thaùng cao hôn. •
Khoâng bao giôø kyù moät hôïp ñoàng maø khoâng hieåu heát. Vaø khoâng bao giôø tin lôøi ngöôøi cho vay raèng hôïp ñoàng laø “tieâu chuaån”. Neáu hôïp ñoàng xem chöøng nhö voâ lyù, hoaëc duøng nhöõng chöõ khoâng quen thuoäc, haõy xin moät baûn sao ñaày ñuû cuûa hôïp ñoàng vay tieàn. Hoûi yù kieán cuûa moät ngöôøi thöù hai maø quyù vò tin töôûng tröôùc khi kyù. Haõy ñem baûn hôïp ñoàng ñeán ngöôøi coá vaán cuûa quyù vò hoaëc ñeán moät tham vaán vieân cuûa moät vaên phoøng gia cö ñòa phöông hoaëc coá vaán tín duïng daønh cho ngöôøi tieâu thuï ñeå duyeät laïi cho quyù vò. Moät baûng chuù giaûi cuõng coù saün nôi trang 12 ñeå hieåu roõ hôn.
•
Haõy ñieàn vaøo nhöõng khoaûng troáng. Vieát leân “N/A” (khoâng aùp duïng) trong khoaûng troáng neáu khoâng caàn moät caâu traû lôøi. Khoâng kyù treân hoà sô cho ñeán khi ñaõ ñieàn xong moïi nôi. Ngöôøi khaùc coù theå ñieàn vaøo khoaûng troáng sau naøy vaø laøm cho quyù vò phaûi chòu traùch nhieäm veà nhöõng gì maø mình khoâng bieát hoaëc khoâng chaáp thuaän.
9
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 12
Coù phaû i taá t caû tieà n cho vay hoaë c theû tín duï n g vôù i laõ i xuaá t cao laø lôï i duï n g khoâ n g?
K
hoâng, khoâng nhaát thieát laø nhö theá. Thoâng thöôøng, noù hôïp lyù cho theû tín duïng ngaân haøng, tieäm buoân, vaø traïm xaêng ñeå coù laõi xuaát cao. Caùc theû naøy thöôøng coù thôøi haïn aân hueä khoâng tính lôøi, do ñoù,
quyù vò khoâng phaûi traû tieàn lôøi neáu traû ñaày ñuû tieàn hoùa ñôn moãi thaùng. Ngöôïc laïi, laõi xuaát cuûa tieàn vay mua nhaø, tieàn vay theo trò giaù cuûa ngoâi nhaø, xe hôi, hoaëc tieàn vay caù nhaân thöôøng thaáp hôn raát nhieàu. Laõi xuaát tieàn vay coù theå thay ñoåi tuøy theo nôi cho vay, tuøy theo loaïi tieàn vay, vaø tuøy theo quaù trình tín duïng rieâng cuûa quyù vò. Quyù vò neân lieân laïc ít nhaát ba nôi cho vay ñeå so saùnh laõi xuaát vaø nhöõng khoaûn löïa choïn cuûa hoï. Quyù vò cuõng coù theå xem laïi muïc “real state” vaø “business” treân tôø baùo taïi ñòa phöông — hoaëc duøng phöông tieän tìm kieám thoâng duïng treân Maïng löôù i — ñeå xem laõi xuaát hieän haønh.
10
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 13
Ñi ñaâu ñeå xin giuùp ñôõ?
Q
uyù vò coù theå tìm taøi lieäu höõu ích vaø söï chæ daãn cuûa moät cô quan gia cö voâ vuï lôïi taïi ñòa phöông hoaëc taïi moät vaên phoøng coá vaán tín duïng. Haõy tìm caùc vaên phoøng naøy trong trang vaøng cuûa soå ñieän
thoaïi nieân giaùm ñòa phöông. Phaàn ñoâng caùc cô quan naøy cung caáp dòch vuï mieãn phí hoaëc chæ tính moät leä phí töôïng tröng. Caùc vaên phoøng Dòch Vuï Phaùp Lyù Ñòa Phöông hoaëc caùc toå chöùc Giuùp Ñôõ Phaùp Lyù cuõng coù theå cung caáp nhöõng giuùp ñôõ quyù baùu. Caùc coá vaán taïi nôi ñoù seõ duyeät laïi hôïp ñoàng vay tieàn. Hoï cuõng coù theå höôùng daãn laøm ñôn khieáu naïi vôùi ngöôøi cho vay. Dòch Vuï Phaùp Lyù Ñòa Phöông hoaëc caùc toå chöùc Giuùp Ñôõ Phaùp Lyù ñöôïc lieät keâ trong muïc “business” cuûa soå ñieän thoaïi nieân giaùm.
11
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 14
Chuù giaû i töø ngöõ vay tieà n Tieàn vay traû doàn (Balloon loan): Ñaây laø moät loaïi tieàn vay ngaén haïn vôùi tieàn traû haøng thaùng thaáp neân khoâng ñuû ñeå traû döùt toaøn theå soá tieàn ñaõ vay, vì vaäy soá tieàn traû doàn, hoaëc soá tieàn traû moät laàn, phaûi ñöôïc traû vaøo cuoái thôøi haïn vay tieàn. Loaïi tieàn vay naøy coù theå coù moät ñieàu khoaûn ñeå taùi taøi trôï khi tieàn traû doàn. Ñoùng soå (hoaëc keát thuùc soå saùch) [(Closing (or settlement)]: Moät buoåi hoïp ñeå keát thuùc vieäc baùn moät taøi saûn. Ngöôøi mua ñoàng yù traû tieàn vay mua nhaø vaø toång soá chi phí keát thuùc cuõng ñöôïc traû. Phí toån taïi luùc keát thuùc (Closing cost): Taát caû chi phí do ngöôøi cho vay ñoøi hoûi ñeå keát thuùc vieäc mua baùn nhaø. Chi phí coù theå thay ñoåi giöõa caùc cô sôû cho vay, nhöng coù theå bao goàm leä phí ñôn xin, leä phí khôûi xöôùng, ñieåm, leä phí ñaùnh giaù, leä phí tìm giaáy chuû quyeàn, leä phí baûo hieåm chuû quyeàn, v.v. Neáu quyù vò khoâng bieát chaéc veà baát cöù leä phí naøo, haõy hoûi cho roõ. Tòch thu (Foreclosure): Tieán trình phaùp lyù theo ñoù moät taøi saûn hoaëc caên nhaø coù hôïp ñoàng vay tieàn coù theå phaûi baùn ñi khi tieàn vay khoâng traû ñöôïc. Trò giaù thaät söï (equity): söï khaùc bieät giöõa trò giaù thò tröôøng hieän taïi cuûa moät taøi saûn vaø soá tieàn ngöôøi chuû nhaø coøn thieáu treân taøi saûn ñoù. Leä phí (Fee): Taát caû phí toån coäng vaøo moät soá tieàn cho vay. Tieàn vay treân trò giaù thaät söï (Home equity loan): tieàn vay döïa vaøo trò giaù thaät söï maø moät ngöôøi vay tieàn coù treân nhaø cuûa mình. Tieàn lôøi (Interest): Chi phí ñaõ traû ñeå vay tieàn. Noù ñöôïc tính theo phaàn traêm cuûa soá tieàn vay. Ñieåm (hoaëc ñieåm cuûa loaïi vay tieàn haï giaù) [Point (or loan discount points)]: Leä phí moät laàn do ngöôøi cho vay tính ñeå giaûm laõi xuaát treân soá tieàn vay. Moãi ñieåm baèng moät phaàn traêm cuûa soá tieàn vay. Thí duï moät ñieåm treân soá tieàn vay mua nhaø $100,000 laø $1,000. Phaït vaï traû tieàn sôùm (Prepayment penalty): Soá tieàn phaït vaï maø moät vaøi nôi cho vay tính vaøo khi tieàn cho vay ñöôïc traû sôùm. Kieåm soaùt ñeå xem tieàn vay coù tieàn phaït hay khoâng vaø coù hieäu löïc trong bao laâu. Neáu quyù vò döï ñònh traû tieàn tröôùc khi ñaùo haïn, hoaëc nghó raèng mình coù theå baùn nhaø tröôùc khi traû döùt tieàn vay, tieàn phaït vaï coù theå gaây toán keùm cho quyù vò. Tieàn voán (Principal): Soá tieàn ñöôïc vay. Taùi taøi trôï (Refinancing): Tieán trình ñeå traû döùt moät moùn nôï baèng tieàn vay môùi do caên nhaø hoaëc taøi saûn ñoù baûo chöùng.
12
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 15
Caù c taø i lieä u khaù c cuû a Fannie Mae Foundation.
N
eáu quyù vò muoán coù theâm taøi lieäu veà caùch thöùc mua nhaø, Fannie Mae Foundation coù nhöõng saùch chæ daãn mieãn phí. Nhöõng saùch naøy ñöôïc moâ taû döôùi ñaây. Quyù vò cuõng coù theå tìm caùc taøi lieäu naøy treân maïng
löôùi Fannie Mae Foundation: www.fanniemaefoundation.org. •
Knowing and Understanding Your Credit (Bieát vaø hieåu tín duïng cuûa baïn). Taäp chæ daãn naøy giaûi thích taïi sao tín duïng toát raát quan troïng khi muoán mua moät caên nhaø vaø chæ nhieàu ñieàu höõu ích ñeå caûi thieän tín duïng vaø ñeå giöõ tín duïng toát. Muoán nhaän moät taäp chæ daãn mieãn phí naøy baèng tieáng Anh, Trung Hoa, Ñaïi Haøn, vaø Vieät Nam, goïi 1-800605-5200. Muoán nhaän mieãn phí moät baûn cuûa quyeån chæ daãn naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-541-6300.
•
Opening the Door to a Home of Your Own (Môû caùnh cöûa ñeå laøm chuû moät caên nhaø). Taäp chæ daãn deã ñoïc naøy giaûi thích thuû tuïc mua nhaø, keå caû taøi lieäu veà taøi trôï vaø tieàn vay mua nhaø. Muoán nhaän moät taäp chæ daãn naøy baèng tieáng Anh, Trung Hoa, Ñaïi Haøn, Vieät Nam, Nga, Haiti, Creole, Ba Lan, hoaëc Boà Ñaøo Nha, goïi 1-800-688-HOME (4663). Muoán nhaän mieãn phí taäp chæ daãn naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-782-2729.
•
Choosing the Morgage That's Right for You (Choïn tieàn vay thích hôïp ñeå mua nhaø). Taäp chæ daãn naøy seõ giuùp quyù vò bieát nhieàu hôn veà caùch tìm moät loaïi vay tieàn thích hôïp ñeå mua moät caên nhaø. Muoán nhaän mieãn phí moät taäp chæ daãn baèng tieáng Anh, goïi 1-800-688-HOME (4663). Muoán nhaän mieãn phí taäp chæ daãn baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-782-2729.
13
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 16
Borrowing Basics: What You Don't Know Can Hurt You (Nhöõng Ñieàu Caên Baûn veà Vay Tieàn: Nhöõng gì quyù vò khoâng bieát coù theå laøm quyù vò thieät thoøi) Taäp taøi lieäu naøy ñöôïc Fannie Mae Foundation cung caáp nhö laø moät dòch vuï coâng coäng. Khoâng neân xem hoaëc tin töôûng taäp taøi lieäu naøy nhö laø moät coá vaán phaùp lyù. Haõy tham khaûo vôùi ngöôøi coá vaán phaùp lyù ñeå ñöôïc giuùp ñôõ veà vaán ñeà phaùp lyù. Fannie Mae Foundation luoân taïo ra nhöõng cô hoäi ñeå coù theå laøm chuû moät caên nhaø, qua nhöõng söï hôïp taùc ñoåi môùi vaø ñaày saùng kieán ñeå xaây döïng nhöõng coäng ñoàng khoûe maïnh vaø naêng ñoäng treân toaøn Hoa Kyø. Ñaëc bieät, toå chöùc naøy quyeát taâm caûi tieán giaù trò cuûa ñôøi soáng con ngöôøi taïi tænh nhaø laø Washington D.C. vaø naâng cao söï sinh soáng cuûa nhöõng vuøng laân caän.
FMF C 100 11/00 Vietnamese © 2000 Fannie Mae Foundation. All rights reserved.
12/6/00
10:55 AM
Page 1
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 2
Fannie Mae Foundation coù theå giuù p baè n g caù c h naø o Gioáng nhö phaàn ñoâng ngöôøi Myõ, vieäc quyù vò laøm chuû moät caên nhaø laø moät phaàn quan troïng cuûa giaác mô cuûa quyù vò. Fannie Mae Foundation coù theå giuùp quyù vò hieåu caùc giai ñoaïn caàn thieát ñeå ñaït ñeán giaác mô ñoù. Hoaëc, neáu quyù vò ñaõ laøm chuû moät caên nhaø roài, chuùng toâi vaãn coù theå giuùp quyù vò giöõ giaác mô ñoù laâu daøi. Laøm chuû moät caên nhaø laø moät traùch nhieäm lôùn, moät traùch nhieäm caàn chaáp nhaän trong nhieàu naêm. Daàu sao, noù cuõng laø phaàn thöôûng cho söï coá gaéng. Duø quyù vò nghó ñeán mua moät caên nhaø hoaëc ñaõ laøm chuû nhaø roài, Fannie Mae Foundation vaãn coù theå giuùp. Laø moät toå chöùc voâ vuï lôïi, ngoaøi caùc hoaït ñoäng khaùc, chuùng toâi coøn cung caáp nhöõng taøi lieäu höõu ích cho ngöôøi Myõ veà vieäc laøm chuû moät caên nhaø.
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 3
Tìm hieå u söï vieä c
Ñ
a soá moïi ngöôøi caàn vay tieàn ñeå mua nhaø, söûa nhaø, hoaëc mua saém nhieàu moùn quan troïng. Hieåu vaán ñeà vay tieàn coù theå khoù khaên, vì vaäy, nhö laø moät dòch vuï coâng coäng, chuùng toâi cung caáp caùc chæ daãn
“Nhöõng Ñieàu Caên Baûn veà Vay Tieàn: Nhöõng gì quyù vò khoâng bieát coù theå laøm mình thieät thoøi.” Chuùng toâi hy voïng taäp taøi lieäu naøy seõ giuùp quyù vò coù ñöôïc nhöõng quyeát ñònh ñuùng. Khi quyù vò nghe “Caàn tieàn? Tín duïng xaáu? Khoâng tín duïng? Khoâng thaønh vaán ñeà!” tieáp theo laø lôøi höùa tieàn baïc deã daøng, haõy coi chöøng! Vay tieàn töø nguoàn taøi trôï ñoù coù theå ñöa ñeán moät laàm laãn ñaét giaù. Neáu quyù vò ñoàng yù vay soá tieàn ñoù vaø sau ñoù traû tieàn haøng thaùng treã naûi, quyù vò coù theå huûy hoaïi tín duïng cuûa mình. Quyù vò cuõng coù theå maát tieàn tieát kieäm, xe, ñoà ñaïc trong nhaø, vaø coù theå, luoân caû caên nhaø cuûa mình! Ña soá nhöõng nôi cho vay raát quyù meán khaùch haøng cuûa hoï vaø muoán daønh cho khaùch nhöõng löïa choïn vay tieàn caøng hay caøng toát. Neáu caàn vay tieàn vaø coù tín duïng toát — hoaëc coù theå ñöôïc caûi tieán baèng coá gaéng nhieàu hôn — quyù vò coù theå ñuû ñieàu kieän ñeå vay moät soá tieàn vôùi laõi xuaát hôïp lyù. Neân nhôù laø chæ vay vöøa ñuû soá tieàn caàn, töø moät nôi mình coù theå tin töôûng vaø vôùi soá tieàn haøng thaùng maø mình traû ñöôïc.
1
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 4
Cho vay kieå u lôï i duï n g laø gì vaø noù aû n h höôû n g ñeá n quyù vò ra sao?
Ñ
a soá nhöõng nôi cho vay ñeàu ñaùng tin caäy — tieác thay, moät soá ít khoâng ñöôïc nhö vaäy. Ñoâi luùc, hoï höôùng daãn ngöôøi vay ñi ra ngoaøi caùch vay tieàn vôùi laõi xuaát coù theå chaáp nhaän hôn. Thay vaøo ñoù, hoï
coáng hieán tieàn vay coù laõi xuaát thaät cao, vôùi chi phí mô hoà vaø phí toån khoâng caàn thieát. Nhöõng caùch thöùc cho vay naøy ñöôïc xem laø cho vay lôïi duïng. Moät nôi cho vay kieåu lôïi duïng coù theå laø moät haõng lôùn maø quyù vò bieát teân. Hoaëc coù theå laø moät haõng nhoû hay moät nôi trung gian cho vay maø quyù vò khoâng bao giôø nghe ñeán. Nhöõng nôi cho vay kieåu lôïi duïng coù nhieàu neùt gioáng nhau. Hoï: •
cho vay chæ caên cöù duy nhaát vaøo trò giaù caên nhaø, chôù khoâng ñaët treân caên baûn khaû naêng traû tieàn vay cuûa ngöôøi mua;
•
tính laõi xuaát cao baát thöôøng cho soá tieàn vay;
•
theâm quaù nhieàu ñieåm vaøo soá tieàn vay maø khoâng haï thaáp laõi xuaát;
•
tính leä phí quaù möùc; vaø
•
keøm theâm chi phí khoâng caàn thieát, nhö tieàn ñoùng traû tröôùc baûo hieåm tín duïng nhaân thoï. Duø coù hay khoâng coù phí toån phuï troäi naøy, quyù vò cuõng seõ bò khoù khaên hoaëc khoâng theå traû ñöôïc tieàn vay. Neáu sau naøy quyù vò traû tieàn treã naûi, coù theå seõ bò theâm chi phí. Hoaëc nôi cho vay coù theå ñeà nghò quyù vò xin taùi taøi trôï tieàn vay ñeå giaûm soá tieàn ñoùng haøng thaùng. Nhöng caùc soá tieàn chöa traû seõ coäng vaøo soá tieàn vay môùi, gaây toán keùm cho quyù vò nhieàu hôn veà sau naøy. Sau ñoù, tieàn vay cuõng trôû neân khoù khaên hôn ñeå traû. Neáu
2
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 5
khoâng theå traû, quyù vò coù theå maát nhöõng moùn ñoà ñaõ mua hoaëc söû duïng chuùng ñeå baûo ñaûm cho moùn tieàn ñaõ vay. Thoâng thöôøng, naïn nhaân cuûa vieäc cho vay kieåu lôïi duïng laø nhöõng ngöôøi coù lôïi töùc thaáp vaø lôïi töùc bò giôùi haïn, ngöôøi thieåu soá vaø ngöôøi cao nieân. Nhöng baát cöù ai — keå caû quyù vò — cuõng coù theå bò nôi cho vay lôïi duïng höôùng daãn sai laïc. Quyù vò coù theå traû toång coäng nôï theû tín duïng hoaëc mua caên nhaø ñaàu tieân. Neáu ñaõ laøm chuû moät caên nhaø, coù theå quyù vò muoán söûa chöõa noù. Lyù do vay tieàn laø toát, nhöng neáu vay tieàn sai laàm, quyù vò coù theå maát caên nhaø cuûa mình! Ñaây laø moät thí duï vieäc gì coù theå xaûy ra neáu khoâng caån thaän: Gia ñình Nguyeãn luoân luoân mô öôùc mua moät caên nhaø. Tuoåi hoï trong löùa ba möôi vaø lôïi töùc gia ñình laø $48,000 moät naêm. Hoï bò moät soá vaán ñeà veà tín duïng trong quaù khöù, nhöng ñaõ traû tieàn thieáu cuûa hoï ñuùng thôøi haïn trong hai naêm. Tuy vaäy, hoï vaãn sôï tín duïng xaáu trong quaù khöù coù theå laøm cho hoï khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå vay tieàn mua nhaø taïi moät ngaân haøng hoaëc nghieäp ñoaøn tín duïng. Hoï raát vui möøng khi nhaän ñöôïc moät laù thö töø ABC Credit coáng hieán tieàn vay mua nhaø “deã daøng” cho moïi ngöôøi. Sau khi noùi chuyeän vôùi nhaân vieân cuûa ABC, gia ñình Nguyeãn caûm thaáy töï tin laø moïi vieäc ñöôïc daøn xeáp toát ñeïp. Hoï khoâng caàn xeùt laïi vôùi caùc nôi cho vay khaùc xem mình coù theå ñöôïc moät laõi xuaát nheï hôn hay khoâng. Thay vì vaäy, hoï vay qua ABC. Nhaân vieân phuï traùch cho vay thaân thieän noùi vôùi hoï raèng oâng ta ñaõ giuùp nhieàu ngöôøi trong hoaøn caûnh cuûa hoï. Ñöôïc tieàn vay mua nhaø raát deã daøng — hoï nhaän $90,000 tieàn cho vay mua nhaø vôùi laõi xuaát coù theå ñieàu chænh; nhöng laø 15 phaàn traêm vôùi 7 ñieåm. Vaø, vôùi ñieàu kieän cho vay töø ABC laø hoï phaûi mua baûo hieåm tín duïng nhaân thoï laø $500.
3
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 6
Neáu ñaõ tìm hoûi chung quanh, gia ñình Nguyeãn coù theå nhaän thöùc raèng hoï coù theå ñuû ñieàu kieän cho moät soá tieàn vay toát hôn — vôùi laõi xuaát coá ñònh 8% chæ coù 2 ñieåm vaø khoâng caàn coù baûo hieåm tín duïng nhaân thoï. Nhaân vieân cho vay cuûa ABC khuyeân hoï neân tin töôûng oâng ta — vaø tieác thay, ñoù laø vieäc gia ñình Nguyeãn ñaõ laøm nhö vaäy. Vaøo cuoái naêm thöù nhaát, laõi xuaát tieàn vay mua nhaø taêng leân 2 phaàn traêm, ñeán 17 phaàn traêm,— vaø tieàn vay mua nhaø taêng $145 moãi thaùng! Ngay sau ñoù gia ñình Nguyeãn bò treã naûi trong vieäc traû tieàn. Hoï tìm caùch xin giuùp ñôõ, nhöng ñaõ quaù treã. Hoï maát caên nhaø.
4
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 7
Laø m sao coù ñöôï c soá tieà n vay toá t nhaá t ? •
Haõy tìm hoûi chung quanh xem soá tieàn cho vay naøo toát nhaát cho hoaøn caûnh cuûa quyù vò. Hoûi taïi nôi naøo maø quyù vò caûm thaáy thoaûi maùi, nhö ngaân haøng, nghieäp ñoaøn tín duïng, hoaëc moät cô quan gia cö voâ vuï lôïi hay taïi nhöõng vaên phoøng coá vaán tín duïng ngöôøi tieâu thuï ñòa phöông. Muoán xaùc nhaän laõi xuaát hieän haønh, tìm trong muïc “business” (thöông maïi) hoaëc “real estate” (ñòa oác) cuûa tôø baùo ñòa phöông. Goïi ñieän thoaïi hoûi nhieàu nôi nhö ngaân haøng, nôi cho vay vaø tieát kieäm, hoaëc haõng cho vay tieàn mua nhaø. Bieåu ñoà döôùi ñaây cho thaáy laø coù nhieàu laõi xuaát khaùc nhau cho soá tieàn vay mua nhaø trong 30 naêm, laõi xuaát coá ñònh, coù theå aûnh höôûng ñeán soá tieàn traû goùp haøng thaùng. SOÁ TIEÀN MÖÔÏN NÔÏ
LAÕI XUAÁT
6%
7%
8%
9%
10%
11%
12%
13%
14%
15%
$ 20,000
$120
$133
$147
$161
$176
$190
$206
$221
$237
$253
30,000
180
200
220
241
263
286
309
332
355
379
40,000
240
266
294
322
351
381
411
442
474
506
50,000
300
333
367
402
439
476
514
553
592
632
60,000
360
399
440
483
527
571
617
664
711
759
70,000
420
466
514
563
614
667
720
774
829
885
80,000
480
532
587
644
702
762
823
885
948
1,012
90,000
540
599
660
724
790
857
926
996
1,066
1,138
100,000
600
665
734
805
878
952
1,029
1,106
1,185
1,264
110,000
660
732
807
885
965
1,048
1,131
1,217
1,303
1,391
120,000
719
798
881
966
1,053
1,143
1,234
1,327
1,422
1,517
130,000
779
865
954
1,046
1,141
1,238
1,337
1,438
1,540
1,644
140,000
839
931
1,027
1,126
1,229
1,333
1,440
1,549
1,659
1,770
150,000
899
998
1,101
1,207
1,316
1,428
1,543
1,659
1,777
1,897
Soá tieàn möôïn nôï
•
Laõi xuaát
Tieàn traû haøng thaùng
Chæ neân vay soá tieàn quyù vò caàn vaø coù theå traû ñöôïc. Quyù vò coù theå ñöôïc khuyeán khích vay nhieàu hôn soá tieàn caàn duøng. Vì vaäy, tröôùc khi quyeát ñònh veà soá tieàn seõ vay, neân bieát laø quyù vò seõ söû duïng tieàn ñoù ra sao vaø döï tính seõ traû tieàn ñoù nhö theá naøo. Neáu ñaõ maéc nôï vaø coù
5
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 8
vaán ñeà trong vieäc traû tieàn, quyù vò khoâng neân vay tieàn theâm nöõa. Thay vì theá, quyù vò haõy tìm caùch thöông löôïng moät chöông trình traû nôï vôùi nôi cho vay hieän taïi. •
Haõy hieåu chính xaùc toaøn theå soá tieàn vay seõ toán keùm bao nhieâu. Haõy duyeät xeùt laïi toaøn theå thôøi bieåu traû tieàn. Haõy bieát chaéc toång soá tieàn phaûi traû laø bao nhieâu khi hoaøn taát laàn traû cuoái cuøng. Treân heát, haõy löu yù ñeán tieàn vay vôùi kieåu “traû doàn” cao vaøo luùc cuoái. Neáu gaëp khoù khaên trong luùc traû tieàn laàn cuoái khi ñaùo haïn, quyù vò coù theå phaûi vay laïi moät moùn nôï ñeå traû cho moùn tieàn vay traû doàn naøy. Neáu soá tieàn vay ñaàu tieân khoâng baûo ñaûm cho moät soá tieàn vay môùi vôùi laõi xuaát hôïp lyù, soá tieàn vay taùi taøi trôï coù theå laøm cho quyù vò toán nhieàu hôn vì bò nhieàu ñieåm vaø theâm leä phí coäng vaøo.
•
Haõy bieát chaéc raèng leä phí tieàn vay laø hôïp lyù. Trong ña soá tröôøng hôïp, leä phí tieàn vay khoâng neân vöôït quaù 5% soá tieàn vay, tröø khi quyù vò traû nhieàu hôn ñeå ñöôïc laõi xuaát thaáp hôn. Thí duï, neáu soá tieàn vay laø $70,000, leä phí tieàn vay khoâng neân vöôït quaù $3,500
6
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 9
($70,000 x .05=$3,500). Tuy nhieân, coù vaøi tröôøng hôïp coù theå laøm cho leä phí tieàn vay cao hôn. Neáu quyù vò khoâng chaéc, haõy hoûi moät ngöôøi coá vaán ñaùng tin caäy nhö coá vaán vieân taïi vaên phoøng coá vaán gia cö voâ vuï lôïi. •
Haõy ñoïc moãi chöõ trong taøi lieäu cho vay, vaø kieåm soaùt moïi vieäc cho chính xaùc. Khoâng chaáp nhaän caùc töø ngöõ tieàn vay chæ vì ngöôøi cho vay noùi laø “Tieâu chuaån.” Haõy bieát chaéc laø quyù vò hieåu roõ lyù do — vaø haäu qua û — cuûa moãi töø ngöõ tieàn vay tröôùc khi kyù teân.
•
Khoâng neân ñeå bò aùp löïc phaûi kyù nhaän moät soá tieàn vay maø mình khoâng coù khaû naêng traû. Nhöng neáu bò aùp löïc phaûi kyù nhaän moät soá tieàn vay maø khoâng coù khaû naêng traû, quyù vò phaûi haønh ñoäng ngay. Quyù vò coù quyeàn phaùp lyù ñeå huûy boû, hoaëc “choáng laïi” moät hôïp ñoàng vay tieàn khi nhaø quyù vò ñöôïc söû duïng laøm baûo chöùng cho moät soá tieàn vay treân trò giaù caên nhaø (home-equity loan). Nhöng, thoâng thöôøng, quyù vò phaûi huûy boû soá tieàn vay baèng vaên baûn trong voøng ba ngaøy laøm vieäc keå töø ngaøy kyù taøi lieäu vay tieàn.
7
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 10
Quyù vò coù theå laø m gì ñeå traù n h moä t nôi cho vay lôï i duï n g? •
Haõy caån thaän ñoái vôùi soá tieàn vay do moät ngöôøi goïi ñieän thoaïi cho quyù vò hoaëc ñeán goõ cöûa nhaø quyù vò maø khoâng ñöôïc môøi. Haõy quaêng vaøo soït raùc thö cuûa haõng ñeà nghò daøn xeáp moät soá tieàn cho quyù vò vay. Quaûng caùo höùa heïn tieàn deã daøng neân ñöôïc xem xeùt caån thaän. Neân nhôù, moät lôøi höùa quá toát, chöa chaéc ñaõ ñuùng.
•
Haõy caån thaän vôùi loái quaûng caùo quaù hoái thuùc trong vieäc buoân baùn, nhö nhöõng lôøi ñeà nghò moùn haøng chæ coù hieäu löïc trong moät thôøi gian giôùi haïn. Neáu ñeà nghò toá t — vaø hôïp le ä — hoâm nay, noù vaãn coù theå toát ngaøy mai. Haõy daønh thôøi giôø ñeå tìm hieåu noù.
•
Neáu muoán keát hôïp moùn nôï cuûa mình vaøo moùn nôï môùi theo kieåu vay mua nhaø theo trò giaù caên nhaø, tröôùc heát, haõy tham khaûo vôùi vaên phoøng gia cö voâ vuï lôïi taïi ñòa phöông hoaëc vaên phoøng coá vaán tín duïng daønh cho ngöôøi tieâu thuï. Caùc cô quan naøy coù nhöõng ñieàu toát maø quyù vò caàn. Hoï coù theå giuùp tìm caùch saép xeáp tín duïng ñeå traùnh keát hôïp nôï chung vôùi nhau. Neáu keát hôïp caùc moùn nôï laïi laø caùch löïa choïn thích hôïp nhaát, hoï coù theå giuùp quyù vò choïn caùch hay nhaát hieän ñang ñöôïc aùp duïng. Khoâng coù söï giuùp ñôõ cuûa hoï, coù theå quyù vò seõ choïn moät caùch vay tieàn xaáu vaø keát cuoäc seõ maát nhaø.
•
Traùnh vay tieàn coù keøm nhieàu phuï troäi maø quyù vò khoâng caàn. Tieàn vay khoâng neân bao goàm phí toån khoâng caàn thieát, nhö tieàn ñoùng
8
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 11
baûo hieåm tín duïng nhaân thoï. Ngöôøi cho vay kieåu lôïi duïng coù theå ñoøi hoûi quyù vò mua moät kheá öôùc baûo hieåm tín duïng nhaân thoï tröôùc khi hoï cho vay. Ñieàu naøy khoâng caàn thieát. Caùc khoaûn tieàn phuï troäi naøy seõ coäng vaøo toång soá phí toån cuûa tieàn vay vaø quyù vò seõ phaûi traû tieàn haøng thaùng cao hôn. •
Khoâng bao giôø kyù moät hôïp ñoàng maø khoâng hieåu heát. Vaø khoâng bao giôø tin lôøi ngöôøi cho vay raèng hôïp ñoàng laø “tieâu chuaån”. Neáu hôïp ñoàng xem chöøng nhö voâ lyù, hoaëc duøng nhöõng chöõ khoâng quen thuoäc, haõy xin moät baûn sao ñaày ñuû cuûa hôïp ñoàng vay tieàn. Hoûi yù kieán cuûa moät ngöôøi thöù hai maø quyù vò tin töôûng tröôùc khi kyù. Haõy ñem baûn hôïp ñoàng ñeán ngöôøi coá vaán cuûa quyù vò hoaëc ñeán moät tham vaán vieân cuûa moät vaên phoøng gia cö ñòa phöông hoaëc coá vaán tín duïng daønh cho ngöôøi tieâu thuï ñeå duyeät laïi cho quyù vò. Moät baûng chuù giaûi cuõng coù saün nôi trang 12 ñeå hieåu roõ hôn.
•
Haõy ñieàn vaøo nhöõng khoaûng troáng. Vieát leân “N/A” (khoâng aùp duïng) trong khoaûng troáng neáu khoâng caàn moät caâu traû lôøi. Khoâng kyù treân hoà sô cho ñeán khi ñaõ ñieàn xong moïi nôi. Ngöôøi khaùc coù theå ñieàn vaøo khoaûng troáng sau naøy vaø laøm cho quyù vò phaûi chòu traùch nhieäm veà nhöõng gì maø mình khoâng bieát hoaëc khoâng chaáp thuaän.
9
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 12
Coù phaû i taá t caû tieà n cho vay hoaë c theû tín duï n g vôù i laõ i xuaá t cao laø lôï i duï n g khoâ n g?
K
hoâng, khoâng nhaát thieát laø nhö theá. Thoâng thöôøng, noù hôïp lyù cho theû tín duïng ngaân haøng, tieäm buoân, vaø traïm xaêng ñeå coù laõi xuaát cao. Caùc theû naøy thöôøng coù thôøi haïn aân hueä khoâng tính lôøi, do ñoù,
quyù vò khoâng phaûi traû tieàn lôøi neáu traû ñaày ñuû tieàn hoùa ñôn moãi thaùng. Ngöôïc laïi, laõi xuaát cuûa tieàn vay mua nhaø, tieàn vay theo trò giaù cuûa ngoâi nhaø, xe hôi, hoaëc tieàn vay caù nhaân thöôøng thaáp hôn raát nhieàu. Laõi xuaát tieàn vay coù theå thay ñoåi tuøy theo nôi cho vay, tuøy theo loaïi tieàn vay, vaø tuøy theo quaù trình tín duïng rieâng cuûa quyù vò. Quyù vò neân lieân laïc ít nhaát ba nôi cho vay ñeå so saùnh laõi xuaát vaø nhöõng khoaûn löïa choïn cuûa hoï. Quyù vò cuõng coù theå xem laïi muïc “real state” vaø “business” treân tôø baùo taïi ñòa phöông — hoaëc duøng phöông tieän tìm kieám thoâng duïng treân Maïng löôù i — ñeå xem laõi xuaát hieän haønh.
10
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 13
Ñi ñaâu ñeå xin giuùp ñôõ?
Q
uyù vò coù theå tìm taøi lieäu höõu ích vaø söï chæ daãn cuûa moät cô quan gia cö voâ vuï lôïi taïi ñòa phöông hoaëc taïi moät vaên phoøng coá vaán tín duïng. Haõy tìm caùc vaên phoøng naøy trong trang vaøng cuûa soå ñieän
thoaïi nieân giaùm ñòa phöông. Phaàn ñoâng caùc cô quan naøy cung caáp dòch vuï mieãn phí hoaëc chæ tính moät leä phí töôïng tröng. Caùc vaên phoøng Dòch Vuï Phaùp Lyù Ñòa Phöông hoaëc caùc toå chöùc Giuùp Ñôõ Phaùp Lyù cuõng coù theå cung caáp nhöõng giuùp ñôõ quyù baùu. Caùc coá vaán taïi nôi ñoù seõ duyeät laïi hôïp ñoàng vay tieàn. Hoï cuõng coù theå höôùng daãn laøm ñôn khieáu naïi vôùi ngöôøi cho vay. Dòch Vuï Phaùp Lyù Ñòa Phöông hoaëc caùc toå chöùc Giuùp Ñôõ Phaùp Lyù ñöôïc lieät keâ trong muïc “business” cuûa soå ñieän thoaïi nieân giaùm.
11
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 14
Chuù giaû i töø ngöõ vay tieà n Tieàn vay traû doàn (Balloon loan): Ñaây laø moät loaïi tieàn vay ngaén haïn vôùi tieàn traû haøng thaùng thaáp neân khoâng ñuû ñeå traû döùt toaøn theå soá tieàn ñaõ vay, vì vaäy soá tieàn traû doàn, hoaëc soá tieàn traû moät laàn, phaûi ñöôïc traû vaøo cuoái thôøi haïn vay tieàn. Loaïi tieàn vay naøy coù theå coù moät ñieàu khoaûn ñeå taùi taøi trôï khi tieàn traû doàn. Ñoùng soå (hoaëc keát thuùc soå saùch) [(Closing (or settlement)]: Moät buoåi hoïp ñeå keát thuùc vieäc baùn moät taøi saûn. Ngöôøi mua ñoàng yù traû tieàn vay mua nhaø vaø toång soá chi phí keát thuùc cuõng ñöôïc traû. Phí toån taïi luùc keát thuùc (Closing cost): Taát caû chi phí do ngöôøi cho vay ñoøi hoûi ñeå keát thuùc vieäc mua baùn nhaø. Chi phí coù theå thay ñoåi giöõa caùc cô sôû cho vay, nhöng coù theå bao goàm leä phí ñôn xin, leä phí khôûi xöôùng, ñieåm, leä phí ñaùnh giaù, leä phí tìm giaáy chuû quyeàn, leä phí baûo hieåm chuû quyeàn, v.v. Neáu quyù vò khoâng bieát chaéc veà baát cöù leä phí naøo, haõy hoûi cho roõ. Tòch thu (Foreclosure): Tieán trình phaùp lyù theo ñoù moät taøi saûn hoaëc caên nhaø coù hôïp ñoàng vay tieàn coù theå phaûi baùn ñi khi tieàn vay khoâng traû ñöôïc. Trò giaù thaät söï (equity): söï khaùc bieät giöõa trò giaù thò tröôøng hieän taïi cuûa moät taøi saûn vaø soá tieàn ngöôøi chuû nhaø coøn thieáu treân taøi saûn ñoù. Leä phí (Fee): Taát caû phí toån coäng vaøo moät soá tieàn cho vay. Tieàn vay treân trò giaù thaät söï (Home equity loan): tieàn vay döïa vaøo trò giaù thaät söï maø moät ngöôøi vay tieàn coù treân nhaø cuûa mình. Tieàn lôøi (Interest): Chi phí ñaõ traû ñeå vay tieàn. Noù ñöôïc tính theo phaàn traêm cuûa soá tieàn vay. Ñieåm (hoaëc ñieåm cuûa loaïi vay tieàn haï giaù) [Point (or loan discount points)]: Leä phí moät laàn do ngöôøi cho vay tính ñeå giaûm laõi xuaát treân soá tieàn vay. Moãi ñieåm baèng moät phaàn traêm cuûa soá tieàn vay. Thí duï moät ñieåm treân soá tieàn vay mua nhaø $100,000 laø $1,000. Phaït vaï traû tieàn sôùm (Prepayment penalty): Soá tieàn phaït vaï maø moät vaøi nôi cho vay tính vaøo khi tieàn cho vay ñöôïc traû sôùm. Kieåm soaùt ñeå xem tieàn vay coù tieàn phaït hay khoâng vaø coù hieäu löïc trong bao laâu. Neáu quyù vò döï ñònh traû tieàn tröôùc khi ñaùo haïn, hoaëc nghó raèng mình coù theå baùn nhaø tröôùc khi traû döùt tieàn vay, tieàn phaït vaï coù theå gaây toán keùm cho quyù vò. Tieàn voán (Principal): Soá tieàn ñöôïc vay. Taùi taøi trôï (Refinancing): Tieán trình ñeå traû döùt moät moùn nôï baèng tieàn vay môùi do caên nhaø hoaëc taøi saûn ñoù baûo chöùng.
12
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 15
Caù c taø i lieä u khaù c cuû a Fannie Mae Foundation.
N
eáu quyù vò muoán coù theâm taøi lieäu veà caùch thöùc mua nhaø, Fannie Mae Foundation coù nhöõng saùch chæ daãn mieãn phí. Nhöõng saùch naøy ñöôïc moâ taû döôùi ñaây. Quyù vò cuõng coù theå tìm caùc taøi lieäu naøy treân maïng
löôùi Fannie Mae Foundation: www.fanniemaefoundation.org. •
Knowing and Understanding Your Credit (Bieát vaø hieåu tín duïng cuûa baïn). Taäp chæ daãn naøy giaûi thích taïi sao tín duïng toát raát quan troïng khi muoán mua moät caên nhaø vaø chæ nhieàu ñieàu höõu ích ñeå caûi thieän tín duïng vaø ñeå giöõ tín duïng toát. Muoán nhaän moät taäp chæ daãn mieãn phí naøy baèng tieáng Anh, Trung Hoa, Ñaïi Haøn, vaø Vieät Nam, goïi 1-800605-5200. Muoán nhaän mieãn phí moät baûn cuûa quyeån chæ daãn naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-541-6300.
•
Opening the Door to a Home of Your Own (Môû caùnh cöûa ñeå laøm chuû moät caên nhaø). Taäp chæ daãn deã ñoïc naøy giaûi thích thuû tuïc mua nhaø, keå caû taøi lieäu veà taøi trôï vaø tieàn vay mua nhaø. Muoán nhaän moät taäp chæ daãn naøy baèng tieáng Anh, Trung Hoa, Ñaïi Haøn, Vieät Nam, Nga, Haiti, Creole, Ba Lan, hoaëc Boà Ñaøo Nha, goïi 1-800-688-HOME (4663). Muoán nhaän mieãn phí taäp chæ daãn naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-782-2729.
•
Choosing the Morgage That's Right for You (Choïn tieàn vay thích hôïp ñeå mua nhaø). Taäp chæ daãn naøy seõ giuùp quyù vò bieát nhieàu hôn veà caùch tìm moät loaïi vay tieàn thích hôïp ñeå mua moät caên nhaø. Muoán nhaän mieãn phí moät taäp chæ daãn baèng tieáng Anh, goïi 1-800-688-HOME (4663). Muoán nhaän mieãn phí taäp chæ daãn baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-782-2729.
13
PredLendGuide - VIET
12/6/00
10:55 AM
Page 16
Borrowing Basics: What You Don't Know Can Hurt You (Nhöõng Ñieàu Caên Baûn veà Vay Tieàn: Nhöõng gì quyù vò khoâng bieát coù theå laøm quyù vò thieät thoøi) Taäp taøi lieäu naøy ñöôïc Fannie Mae Foundation cung caáp nhö laø moät dòch vuï coâng coäng. Khoâng neân xem hoaëc tin töôûng taäp taøi lieäu naøy nhö laø moät coá vaán phaùp lyù. Haõy tham khaûo vôùi ngöôøi coá vaán phaùp lyù ñeå ñöôïc giuùp ñôõ veà vaán ñeà phaùp lyù. Fannie Mae Foundation luoân taïo ra nhöõng cô hoäi ñeå coù theå laøm chuû moät caên nhaø, qua nhöõng söï hôïp taùc ñoåi môùi vaø ñaày saùng kieán ñeå xaây döïng nhöõng coäng ñoàng khoûe maïnh vaø naêng ñoäng treân toaøn Hoa Kyø. Ñaëc bieät, toå chöùc naøy quyeát taâm caûi tieán giaù trò cuûa ñôøi soáng con ngöôøi taïi tænh nhaø laø Washington D.C. vaø naâng cao söï sinh soáng cuûa nhöõng vuøng laân caän.
FMF C 100 11/00 Vietnamese © 2000 Fannie Mae Foundation. All rights reserved.
Related Documents
Nhung Dieu Can Ban Ve Vay Tien
December 2019 5
Can Ban Ve Mau Nuoc
November 2019 9
Nhung Dieu Ban Muon Biet Ve Gioi Tinh
December 2019 3
Nhung Dieu Can Biet Ve Phau Thuat Tham My
December 2019 7
Hop Dong Vay Tien (aloc)
April 2020 1