Ngu Van 11tron Bo

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 73 ppct Lu biÖt khi xuÊt d¬ng (XuÊt d¬ng lu biÖt) -Phan Béi Ch©uA. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS - Gióp häc sinh thÊy ®îc chÝ lín, khÝ ph¸ch anh hïng, tinh thÇn quyÕt liÖt cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬. C¶m nhËn ®îc nÐt ®Æc s¾c vÒ ph¬ng diÖn nghÖ thuËt cña bµi th¬ thÓ hiÖn qua giäng ®iÖu, lèi dïng tõ ng÷, m¹ch liªn tëng. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: +S¸ch GK, s¸ch GV +Th¬ v¨n Phan Béi Ch©u +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

Néi dung cÇn ®¹t I.T×m hiÓu chung 1.TiÓu dÉn T¸c gi¶ +Phan Béi Ch©u (1867-1940).Thuë nhá cã tªn lµ Phan V¨n San. HiÖu lµ Sµo Nam. +¤ng sinh trëng trong mét gia ®×nh nhµ Nho, t¹i lµng §an NhiÖm, Nam Hoµ, Nam §µn, NghÖ An +¤ng næi tiÕng thÇn ®ång: 13 tuæi ®ç ®Çu huyÖn, 16 tuæi ®ç ®Çu xø, 33 tuæi (1900) ®ç Gi¶i nguyªn trêng NghÖ An . +Phan Béi Ch©u lµ nhµ Nho ViÖt Nam ®Çu tiªn nu«i ý tëng t×m ®êng cøu níc. N¨m 1904, «ng lËp Héi Duy T©n-tæ chøc c¸ch m¹ng theo ®êng lèi d©n chñ t s¶n. +N¨m 1905, theo chñ tr¬ng cña Héi Duy T©n, Phan Béi Ch©u l·nh ®¹o phong trµo §«ng Du vµ xuÊt d¬ng sang NhËt. +N¨m 1912, «ng thµnh lËp ViÖt Nam 1

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Suy nghÜ cña em vÒ sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña Phan Béi Ch©u?

KÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm trong sù nghiÖp v¨n ch¬ng cña Phan Béi Ch©u?

Néi dung chÝnh th¬ v¨n Phan Béi Ch©u ?

Quang phôc héi. Còng n¨m nµy «ng bÞ Nam triÒu (®øng sau lµ thùc d©n Ph¸p) kÕt ¸n tö h×nh v¾ng mÆt. N¨m 1925, «ng bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t cãc ë Trung Quèc, chóng ®Þnh ®em «ng vÒ níc ®Ó thñ tiªu bÝ mËt. ViÖc b¹i lé, thùc d©n Ph¸p ph¶i ®em «ng ra xÐt xö c«ng khai, tríc sù ®Êu tranh m¹nh mÏ cña nh©n d©n, chóng ph¶i xo¸ ¸n khæ sai chung th©n vµ ®a «ng vÒ qu¶n thóc (giam láng) t¹i HuÕ. «ng mÊt ë ®©y n¨m 1940.  Phan Béi Ch©u lµ ngêi khëi xíng, lµ ngän cê ®Çu cña phong trµo yªu níc vµ c¸ch m¹ng ViÖt Nam, trong kho¶ng 20 n¨m ®Çu cña thÕ kØ XX. Sù nghiÖp cøu níc cña «ng tuy kh«ng thµnh, nhng ®· kh¬i dËy tinh thÇn yªu níc m¹nh mÏ trong mäi tÇng líp nh©n d©n. -N¨m 17 tuæi, viÕt : B×nh T©y thu B¾c, d¸n ë c¸c cæng trong lµng, ®Ó kªu gäi mäi ngêi hëng øng phong trµo CÇn V¬ng. -Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, Phan Béi Ch©u ®· s¸ng t¸c nhiÒu t¸c phÈm, thuéc nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau, b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. +B¸i th¹ch vi huynh phó (1987) +ViÖt Nam vong quèc sö (1905) +H¶i ngo¹i huyÕt th (1914) +Ngôc trung th (1906) +Trïng quang t©m sö (1921-1925) +V¨n tÕ Phan Ch©u Trinh (1926) +Phan Béi Ch©u niªn biÓu (1929) +Phan Béi Ch©u v¨n tËp vµ Phan Sµo Nam tiªn sinh quèc v¨n thi tËp (hai tËp v¨n th¬ nµy lµm trong thêi gian cô Phan bÞ thùc d©n Ph¸p giam láng t¹i HuÕ) -Th¬ v¨n Phan Béi Ch©u s«i sôc, nãng báng tinh thÇn yªu níc; Th¬ v¨n «ng ®· thµnh c«ng trong viÖc tuyªn truyÒn, cæ vò tinh thÇn, ý chÝ d©n téc vµ hµnh ®éng cøu níc. Th¬ v¨n «ng giµu nhiÖt huyÕt, cã ¶nh hëng s©u réng trong nh©n d©n. «ng ®îc coi lµ c©y bót xuÊt s¾c nhÊt trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX. T¸c phÈm: 2

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 -Duy T©n héi ®îc thµnh lËp n¨m 1905, khi phong trµo CÇn V¬ng ®· cho thÊy sù bÕ t¾c cña con ®êng cøu níc theo t tëng phong kiÕn do c¸c sÜ phu yªu níc l·nh ®¹o. Phan Sµo Nam, lóc nµy cßn rÊt trÎ ®· biÓu hiÖn quyÕt t©m vît qua gi¸o lÝ ®· lçi thêi Em h·y nªu bè côc bµi cña ®¹o Nho ®Ó ®ãn nhËn luång t tëng th¬? míi, t×m híng míi kh«i phôc giang s¬n. Phong trµo §«ng Du ®îc nhãm lªn, ®Æt c¬ së, t¹o cèt c¸n cho phong trµo c¸ch m¹ng trong níc vµ chñ tr¬ng cÇu NhËt gióp ViÖt Nam ®¸nh Ph¸p. -Lu biÖt khi xuÊt d¬ng ®îc viÕt trong b÷a c¬m ngµy tÕt cô Phan tæ chøc ë nhµ m×nh, ®Ó chia tay víi b¹n ®ång chÝ tríc lóc lªn ®êng. 2.V¨n b¶n Th¬ N«m §êng luËt còng nh th¬ §êng LuËt thêng cã bè côc 4 cÆp c©u (§Ò, thùc, Hs ®äc bèn c©u ®Çu luËn, kÕt) hay 4 c©u trªn, 4 c©u díi. C©u th¬ ®Çu nãi vÒ Cã thÓ chia bµi th¬ lµm hai phÇn: ®iÒu g×? *Bèn c©u trªn: Cã ph¶i cô Phan lµ ngêi Quan niÖm míi vÒ chÝ lµm trai, cïng ý thøc ®Çu tiªn nãi vÒ chÝ lµm cña c¸i t«i ®Çy tr¸ch nhiÖm. trai *Bèn c©u cßn l¹i: ý thøc ®îc nçi nhôc mÊt níc, sù lçi thêi cña nÒn häc vÊn cò, ®ång thêi thÓ hiÖn kh¸t C¸i l¹ Êy theo em lµ g×? väng h¨m hë, dÊn th©n trªn hµnh tr×nh cøu níc. II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1. Bèn c©u ®Çu ChÝ lµm trai cña cô Phan - Lµm trai ph¶i l¹ ë trªn ®êi cã ®iÒu g× kh¸c so víi c¸c Sinh ra lµm th©n nam nhi, ph¶i lµm ®îc bËc tiÒn nh©n? nh÷ng viÖc lín lao k× l¹, träng ®¹i cho ®êi. C¸c bËc tiÒn nh©n tríc nh: NguyÔn Tr·i, Ph¹m Ngò L·o, NguyÔn C«ng Trø ®· tõng nãi nhiÒu vÒ chÝ lµm trai.... - H¸ ®Ó cµn kh«n tù chuyÓn dêi Lêi nh¾c nhë: lµm trai ph¶i xoay trêi chuyÓn ®Êt, ph¶i chñ ®éng, kh«ng nªn tr«ng chê. (lÏ nµo cuéc sèng muèn ®Õn ®©u th× ®Õn, m×nh lµ kÎ ®øng ngoµi v« can. “Trõ ®éc, trõ tham, trõ b¹o ngîc 3

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Cã nh©n, cã chÝ, cã anh hïng” (NguyÔn Tr·i- B¶o kÝnh c¶nh giíi sè 5) Suy nghÜ cña em vÒ hai c©u th¬ tiÕp theo?

Th¸i ®é cña t¸c gi¶ tríc t×nh c¶nh ®Êt níc trong hiÖn t¹i?

Hs ®äc hai c©u th¬ cuèi

“C«ng danh nam tö cßn v¬ng nî Luèng thÑn tai nghe chuyÖn Vò HÇu” (Ph¹m Ngò l·o- Tá lßng) “Lµm trai sèng ë trong trêi ®Êt Ph¶i cã danh g× víi nói s«ng” (NguyÔn C«ng Trø- ChÝ lµm trai) ChÝ lµm trai mµ c¸c bËc tiÒn nh©n nh¾c ®Õn g¾n víi lÝ tëng phong kiÕn, g¾n víi nh©n nghÜa, chÝ khÝ, víi c«ng danh sù nghiÖp. ChÝ lµm trai theo quan niÖm míi mÎ cña cô Phan: Ph¶i xoay trêi chuyÓn ®Êt, ph¶i chñ ®éng, ph¶i lµm nh÷ng viÖc phi thêng, ph¶i g¾n liÒn víi sù nghiÖp cøu níc. ý tëng lín lao, míi mÎ nµy ®· gióp Phan Béi Ch©u thÓ hiÖn c¸i t«i ®Çy tr¸ch nhiÖm cña m×nh, trong nh÷ng c©u th¬ tiÕp theo. - Trong kho¶ng tr¨m n¨m cÇn cã tí Kh¼ng ®Þnh ®Çy tù hµo, ®Çy tr¸ch nhiÖm: dµnh trän cuéc ®êi m×nh cho sù nghiÖp cøu níc. Tù nhËn g¸nh v¸c viÖc giang s¬n mét c¸ch tù gi¸c, Nãi b»ng c¶ t©m huyÕt, b»ng tÊm lßng sôc s«i cña m×nh. Ph¸ vì tÝnh quy ph¹m cña v¨n häc trung ®¹i (TÝnh phi ng·). Gv: nghÖ thuËt tuyªn truyÒn chØ ®¹t ®îc hiÖu qu¶, khi t¸c phÈm ®îc viÕt b»ng c¶ tÊm lßng, t©m huyÕt, niÒm tin ch©n thËt! - Sau nµy mu«n thuë h¸ kh«ng ai? Cô Phan kh«ng hÒ kh¼ng ®Þnh m×nh vµ phñ nhËn mai sau, mµ muèn nãi lÞch sö lµ mét dßng ch¶y liªn tôc, cã sù gãp mÆt vµ tham gia g¸nh v¸c c«ng viÖc cña nhiÒu thÕ hÖ! cã niÒm tin víi m×nh nh thÕ nµo, víi mai sau nh thÕ nµo míi viÕt ®îc nh÷ng c©u th¬ nh thÕ. 2.Bèn c©u cuèi - Non s«ng ®· chÕt....HiÒn th¸nh cßn ®©u?... 4

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Nhôc....hoµi! ViÖc häc hµnh thi cö cò, kh«ng cßn phï hîp víi t×nh h×nh ®Êt níc hiÖn t¹i. (Cô kh«ng hÒ phñ nhËn Nho gi¸o, cô chØ muèn kªu §äc l¹i toµn bµi th¬ gäi sù thøc thêi, tinh thÇn hµnh ®éng v× Theo em? yÕu tè nghÖ sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc! Con ngêi thuËt nµo ®· t¹o nªn søc trµn ®Çy nhiÖt huyÕt, c¸ tÝnh m¹nh mÏ a l«i cuèn m¹nh mÏ cña bµi hµnh ®éng ®· dïng nh÷ng tõ phñ ®Þnh th¬? ®Çy Ên tîng: “Tö hÜ” (chÕt råi); “§å nhuÕ” (nh¬ nhuèc); “Si” (ngu) C¸c tõ trong b¶n dÞch: nhôc, hoµi; cha thÓ hiÖn ®îc c¸c tõ “§å nhuÕ”, “Si” trong nguyªn t¸c. -Kh¸t väng hµnh ®éng, t thÕ cña nh©n vËt tr÷ t×nh ®îc thÓ hiÖn qua c¸c tõ chØ kh«ng gian: “Trêng phong ®«ng h¶i” “Thiªn trïng b¹ch l·ng” võa k× vÜ, võa réng lín g©y Ên tîng s©u s¾c vÒ con ngêi cña vò trô. (Con ngêi trong th¬ xa cha ph¶i lµ con ngêi c¸c nh©n, c¸ thÓ mµ lµ con ngêi vò trô) H×nh ¶nh mang tÝnh vò trô Êy cã t¸c dông t« ®Ëm phÈm chÊt cña nh©n vËt tr÷ t×nh, ®ã lµ kh¸t väng lµ t thÕ h¨m hë lªn ®êng cøu níc. - Con ngêi nh muèn lao ngay vµo m«i trêng ho¹t ®éng míi mÎ s«i ®éng, bay lªn cïng c¬n giã lín lµm quÉy sãng ®¹i d¬ng. Ên tîng cña em vÒ h×nh t- M¹nh mÏ h¬n n÷a: cïng mét lóc bay lªn víi îng nh©n vËt tr÷ t×nh mu«n trïng sãng b¹c. trong bµi th¬? Thø nhÊt: Giäng ®iÖu th¬ ®Çy t©m huyÕt, kh¼ng ®Þnh, t¹o nªn søc l«i cuèn m¹nh mÏ: Hai c©u ®Çu ý th¬ më ra cã tÝnh chÊt m¹nh mÏ (híng ngo¹i). Nh÷ng c©u tiÕp:  Hs th¶o luËn nhãm kh¼ng ®Þnh ý thøc tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n mét c¸ch tù tin, giäng th¬ l¾ng xuèng khi nh×n vµo thùc tr¹ng ®Êt níc. Hai c©u cuèi: tø th¬ l¹i trµo lªn m¹nh mÏ, h¨m hë, víi kh¸t väng lªn ®êng. Nh©n vËt tr÷ t×nh ®îc thÓ hiÖn râ qua giäng ®iÖu bµi th¬:®ã lµ con ngêi tù tin, d¸m kh¼ng ®Þnh m×nh; ý thøc râ vÒ nçi 5

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: NghÜa cña c©u

vinh nhôc ë ®êi, cã kh¸t väng lín lao, trªn hµnh tr×nh ®i t×m ®êng cøu níc, gi¶i phãng d©n téc. Thø hai: C¸ch sö dông tõ ng÷: Cµn kh«n, non s«ng, kho¶ng tr¨m n¨m (nh÷ng tõ ng÷ chØ ®¹i lîng kh«ng gian, thêi gian réng lín, mang tÇm vãc vò trô§Æc trng th¬ tá chÝ trung ®¹i (móa gi¸o non s«ng...) ®ã còng lµ ®Æc trng trong bót ph¸p th¬ cña Phan Béi Ch©u. Nh÷ng tõ phñ ®Þnh m¹nh mÏ, ®· t¸c ®éng ®Õn ®éc gi¶ mét c¸ch s©u s¾c (Tö hÜ, ®å nhuÕ, si) III.Cñng cè H×nh tîng nh©n vËt tr÷ t×nh lµ h×nh tîng mét ngêi anh hïng, trµn ®Çy ý thøc vÒ c¸i t«i cña m×nh, c¸i t«i ý thøc ®Çy tr¸ch nhiÖm vÒ sù tån vong cña ®Êt níc, ®Ó tõ ®ã thÓ hiÖn vai trß cña m×nh víi giang s¬n ®Êt níc. LuyÖn tËp ChÝ lµm trai cña Phan Béi Ch©u ®îc kh¼ng ®Þnh trªn mÊy c¬ së sau ®©y: +Søc v¬n lªn m¹nh mÏ cña tuæi trÎ, cña c¸i t«i. lµm trai ph¶i xoay trêi chuyÓn ®Êt, xuèng ®«ng ®«ng tÜnh, lªn ®oµi ®oµi yªn +Vai trß cña tuæi trÎ víi sù tån vong cña d©n téc, thanh niªn lµ lùc lîng cøu níc chÝnh. Cøu níc ph¶i t×m ®êng, ph¶i häc hái. kh«ng thÓ theo lèi mßn cò! +NÐt míi: sù nh¹y c¶m cña Phan Béi Ch©u tríc ®ßi hái cña lÞch sö, døt kho¸t tõ bá kiÓu häc vÊn cò. ChÝ lµm trai g¾n liÒn víi sù tån vong cña d©n téc, chuyÖn lu danh mu«n thuë kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých chÝnh!

6

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 74 ppct

NghÜa cña c©u A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS - Gióp häc sinh n¾m ®îc kh¸i niÖm “nghÜa sù viÖc” “nghÜa t×nh th¸i” trong c©u. - BiÕt c¸ch vËn dông hiÓu biÕt nghÜa cña c©u vµo viÖc ph©n tÝch , t¹o lËp c©u. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 I.T×m hiÓu chung - Hs lµm viÖc víi SGK 1.NghÜa cña sù viÖc vµ nghÜa t×nh th¸i - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t -NghÜa cña sù viÖc lµ thµnh phÇn ph¶n nh÷ng ý c¬ b¶n ¸nh sù t×nh trong c©u. ThÕ nµo lµ nghÜa sù viÖc? Vd: “TiÕng trèng thu kh«ng trªn c¸i chßi canh cña phè huyÖn. Tõng tiÕng mét vang xa gäi buæi chiÒu” - Sù viÖc: b¸o an toµn kh«ng cã g× x¶y ra, chuÈn bÞ ®ãng cöa thµnh khi bãng Hs lµm viÖc víi sgk chiÒu s¾p hÕt. ThÕ nµo lµ nghÜa t×nh - NghÜa t×nh th¸i lµ thµnh phÇn ph¶n th¸i? ¸nh th¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ngêi nãi ®èi víi sù viÖc ®îc nãi ®Õn trong c©u. Nªu c¸c lo¹i nghÜa t×nh th¸i 2. Mét sè lo¹i nghÜa t×nh th¸i quan 7

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 híng vÒ sù viÖc?

Hs lµm viÖc theo nhãm

Hs lµm viÖc theo nhãm

Hs lµm viÖc theo nhãm

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: Bµi viÕt sè n¨m (nghÞ luËn v¨n häc)

träng a. NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc +ChØ sù viÖc ®· x¶y ra hay cha x¶y ra. +ChØ kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc +ChØ sù viÖc ®îc nhËn thøc nh lµ mét ®¹o lÝ b. NghÜa t×nh th¸i híng vÒ ngêi ®èi tho¹i C¸c tõ ng÷ biÓu ®¹t ë cuèi c©u: µ, «i, nhØ, nhÐ, ®©u, ®Êy...híng vÒ phÝa ngêi ®èi tho¹i. II. LuyÖn tËp Bµi sè 1 +Cam: nghÜa t×nh th¸i ®îc nhËn thøc nh mét ®¹o lÝ +VÉn: chØ sù viÖc ®· x¶y ra +LiÒn : chØ sù viÖc x¶y ra ngay sau ®ã +Kh«ng thÓ : nghÜa t×nh th¸i chØ kh¶ n¨ng x¶y ra. +C©u 5,6,7,8: nghÜa t×nh th¸i chØ kh¶ n¨ng x¶y ra.. Bµi sè 2 +Trêi ma mÊt! > pháng ®o¸n sù viÖc ch¾c ch¾n x¶y ra +Trêi ma ch¾c? > pháng ®o¸n sù viÖc cã thÓ x¶y ra hoÆc kh«ng? Tõ “ mÊt”, “ch¾c” ë cuèi c©u thuéc vÒ nghÜa t×nh th¸i híng vÒ ngêi ®èi tho¹i. “MÊt”: g¾n liÒn víi viÖc ®¸nh gi¸ tiªu cùc, nªn kh«ng thÓ ®i víi trêng hîp tÝch cùc (kh«ng thÓ nãi “anh Êy sèng mÊt” “Ch¾c”: Kh«ng cã hµm ý tÝch cùc, hay tiªu cùc “Xong råi nhØ”: s¾c th¸i th©n mËt, chê ®îi sù ®ång t×nh ë phÝa ngêi ®èi tho¹i. “Xong råi mµ”: s¾c th¸i nghi ng¹i Trong c©u cÇu khiÕn “¨n ®i mµ”: th× l¹i cã hµm ý n¨n nØ. Bµi sè 3 +B¸c Êy ®· thëng cho em t«i ba cuèn s¸ch +B¸c Êy cha thëng cho em t«i ba cuèn s¸ch 8

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 +Ch¾c ch¾n b¸c Êy thëng cho em t«i ba cuèn s¸ch +B¸c Êy rÊt quan t©m thëng cho em t«i ba cuèn s¸ch +B¸c Êy thëng cho em t«i nh÷ng ba cuèn s¸ch. +B¸c Êy chØ thëng cho em t«i ba cuèn s¸ch.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 75 ppct

Bµi viÕt sè n¨m (nghÞ luËn v¨n häc) A.Môc tiªu cÇn ®¹t Gióp häc sinh biÕt viÕt bµi nghÞ luËn v¨n häc ph©n tÝch mét vÊn ®Ò vÒ cña t¸c phÈm v¨n xu«i. RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch ®Ò, kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n nghÞ luËn ph©n tÝch mét vÊn ®Ò cña t¸c phÈm v¨n xu«i. Häc sinh biÕt tr×nh bµy vµ diÔn ®¹t néi dung bµi viÕt mét c¸ch râ rµng, m¹ch l¹c, ®óng quy c¸ch. H¹n chÕ ®îc nh÷ng sai sãt ë c¸c bµi viÕt tríc. B.Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n 9

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn nh¾c nhë häc sinh trung thùc tù gi¸c, nghiªm tóc thùc hiÖn ®óng quy chÕ kiÓm tra thi cö, trªn tinh thÇn cña cuéc vËn ®éng “Hai kh«ng” gi¸o viªn kiÓm tra ý thøc häc sinh trong giê lµm bµi t¹i líp. D.TiÕn tr×nh lªn líp 1.Gi¸o viªn nh¾c nhë chung. ChÐp ®Ò lªn b¶ng: T¸c dông cña nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n trong truyÖn ng¾n “Hai ®øa trΔ (Th¹ch Lam) 2. Häc sinh lµm bµi. Gi¸o viªn theo dâi qu¸ tr×nh lµm bµi cña häc sinh trong giê kiÓm tra. Gi¸o viªn thu bµi, dÆn dß khi hÕt giê. §¸p ¸n chÊm Më bµi +Häc sinh giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm, t¸c gi¶. +Nªu kh¸i qu¸t nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n cña Th¹ch Lam trong t¸c phÈm. Th©n bµi +Giíi thiÖu nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n, thñ ph¸p nghÖ thuËt mµ chñ nghÜa l·ng m¹n thêng sö dông trong viÖc t¸i hiÖn ®êi sèng vµ lµm næi bËt t tëng chñ ®Ò cña t¸c phÈm. +ChØ ra nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n trong t¸c phÈm: Bãng tèi / ¸nh s¸ng; BÇu trêi / mÆt ®Êt... +Ph©n tÝch vai trß vµ t¸c dông cña nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n: ¸nh s¸ng chØ lµm t« ®Ëm thªm bãng ®ªm; BÇu trêi ®Ñp “hµng ngµn ng«i sao ganh nhau lÊp l¸nh” t« ®Ëm thªm c¶nh nghÌo díi mÆt ®Êt “Trªn ®Êt chØ cßn r¸c rëi, vá bëi, vá thÞ, l¸ nh·n vµ l¸ mÝa...MÊy ®øa trÎ con nhµ nghÌo ë ven chî cói lom khom trªn mÆt ®Êt ®i l¹i t×m tßi...” Thñ ph¸p nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n cßn lµm t¨ng thªm chÊt th¬, t« ®Ëm mµu s¾c l·ng m¹n, phï hîp víi ©m hëng bao trïm cña thiªn truyÖn: t©m t×nh ,thñ thØ... ThÓ hiÖn niÒm c¶m th¬ng lÆng lÏ, ch©n thµnh cña Th¹ch Lam víi cuéc s«ng ch×m khuÊt, mßn mái, tï tóng, quÈn quanh cña nh÷ng con ngêi nhá nhoi n¬i phè huyÖn b×nh lÆng, tèi t¨m.... KÕt bµi +Kh¸i qu¸t l¹i c¸c ý cña bµi viÕt +Suy nghÜ riªng cña c¸ nh©n BiÓu ®iÓm §iÓm 9 >10: Bµi cã kÕt cÊu m¹ch l¹c, diÔn ®¹t lu lo¸t, cã c¶m xóc, ®¸p øng ®ñ nh÷ng yªu cÇu trªn.Ch÷ viÕt cÈn thËn. 10

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 §iÓm 7>8: C¨n b¶n ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu trªn, kÕt cÊu bµi gän, diÔn ®¹t t¬ng ®èi tèt, cã thÓ cßn cã mét vµi sai sãt nhá vÒ lçi chÝnh t¶. §iÓm 5>6: DiÔn ®¹t hîp lÝ, n¾m ®îc s¬ lîc nh÷ng yªu cÇu trªn, cßn m¾c tõ 5 ®Õn 6 lçi chÝnh t¶. §iÓm 3>4 : HiÓu ®Ò mét c¸ch s¬ lîc, diÔn ®¹t lóng tóng, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p. §iÓm 1>2 : Kh«ng ®¹t c¸c yªu cÇu trªn. Ph©n tÝch chung chung toµn truyÖn. §iÓm 0 : L¹c ®Ò, ®Ó giÊy tr¾ng, hoÆc viÕt linh tinh kh«ng phï hîp yªu cÇu ®Ò Thu bµi Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: HÇu trêi (T¶n §µ) -----------------------

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 76- 77 ppct

HÇu trêi 11

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

T¶n §µ A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS - hiÓu ®îc ý thøc c¸ nh©n, ý thøc nghÖ sÜ cña T¶n §µ, ®îc thÓ hiÖn qua c¸ch nhµ th¬ h cÊu c©u chuyÖn HÇu trêi ®Çy k× thó. ThÊy ®îc nh÷ng c¸ch t©n nghÖ thuËt trong bµi th¬ vµ quan niÖm míi vÒ nghÒ v¨n cña «ng. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc, Th¬ v¨n T¶n §µ NguyÔn Kh¾c HiÕu. - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng bµi th¬ “Lu biÖt khi xuÊt d¬ng”, nÐt míi trong quan niÖm vÒ chÝ lµm trai cña Phan Béi Ch©u. 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

Néi dung cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1. TiÓu dÉn T¸c gi¶ : T¶n §µ (1889-1939) Tªn khai sinh lµ NguyÔn Kh¾c HiÕu Quª lµng Khª Thîng, huyÖn BÊt B¹t, tØnh S¬n T©y ; nay lµ huyÖn Ba V×, tØnh Hµ T©y. quª «ng n»m ë bê s«ng §µ, gÇn nói T¶n Viªn, v× thÕ «ng lÊy bót danh T¶n §µ. +¤ng sinh ra trong mét gia ®×nh cã truyÒn thèng khoa b¶ng. Theo con ®êng cö nghiÖp, nhng hai lÇn thi H¬ng «ng ®Òu kh«ng ®ç. ¤ng chuyÓn sang viÕt b¸o, viÕt v¨n vµ lµ ngêi ®Çu tiªn ë níc ta sèng b»ng nghÒ viÕt v¨n xuÊt b¶n. +¤ng cã ý tëng c¶i c¸ch x· héi theo con ®êng hîp ph¸p, dïng b¸o chÝ lµm ph¬ng tiÖn. +¤ng sèng phãng tóng, tõng ®eo “tói th¬” ®i kh¾p ba k× B¾c, Trung, Nam. Tõng nÕm ®ñ mïi cay ®¾ng, vinh h¹nh, tuy nhiªn «ng vÉn gi÷ ®îc cèt c¸ch nhµ Nho vµ phÈm chÊt trong s¹ch. 12

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Nªu ®Æc ®iÓm v¨n ch¬ng T¶n §µ? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Nªu bè côc bµi th¬? - C¸ nh©n tr¶ lêi

NhËn xÐt vÒ bè côc bµi th¬? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Sù nghiÖp v¨n ch¬ng: +Th¬: Khèi t×nh con I (1916) Khèi t×nh con II (1918) Khèi t×nh con III (1932) Cßn ch¬i (1921) Th¬ T¶n §µ (1925) +V¨n xu«i: GiÊc méng lín (1928) GiÊc méng con I (1916) GiÊc méng con II (1932) T¶n §µ v¨n tËp (1932) +Chó gi¶i: TruyÖn KiÒu +DÞch: Kinh thi, th¬ §êng, Liªu Trai chÝ dÞ +So¹n: T©y Thi (tuång), Thiªn Thai (tuång) «ng ®¹t thµnh tùu trªn nhiÒu lÜnh vùc, nhng thùc sù næi bËt vÒ th¬. Th¬ «ng lµ ®iÖu t©m hån míi mÎ víi c¸i t«i l·ng m¹n bay bæng; võa hµi hoµ, phãng kho¸ng, ng«ng nghªnh l¹i võa c¶m th¬ng u ¸i. “Th¬ «ng lµ g¹ch nèi cña hai thêi ®¹i thi ca” ¤ng lµ “ngêi d¹o b¶n ®µn më ®Çu cho cuéc hoµ nh¹c t©n k× ®¬ng s¾p söa” (Hoµi Thanh). ¤ng lµ “ngêi b¸o tin xu©n” cho phong trµo Th¬ míi 1932-1945. 2.V¨n b¶n Bè côc: bèn ®o¹n §o¹n I: Tõ ®Çu ®Õn c©u 20 “Trêi ®· sai gäi thêi ph¶i lªn” (LÝ do vµ thêi ®iÓm ®îc lªn ®äc th¬ hÇu trêi) §o¹n II: TiÕp ®ã ...®Õn c©u 68 “S«ng §µ nói T¶n níc Nam ViÖt” (Cuéc ®äc th¬ cho trêi vµ ch tiªn gi÷a chèn thiªn m«n ®Õ khuyÕt) §o¹n III: TiÕp ®ã ®Õn ...c©u 98 “Lßng th«ng chí ng¹i chi s¬ng tuyÕt” T©m t×nh víi trêi vÒ t×nh c¶nh khèn khã cña nghÒ viÕt v¨n vµ thùc hµnh thiªn l¬ng ë h¹ giíi. §o¹n IV: cßn l¹i 13

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Nªu chñ ®Ò cña bµi th¬? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Hs ®äc Sgk-T¸c gi¶ kÓ l¹i lÝ do, thêi ®iÓm lªn hÇu trêi nh thÕ nµo? - C¸ nh©n tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, bæ sung

C©u chuyÖn lªn tiªn ®îc kÓ víi giäng ®iÖu nh thÕ nµo?

Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c©u th¬ sau? - C¸ nh©n tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, bæ sung

Phót chia li ®Çy xóc ®éng gi÷a nhµ th¬ víi trêi vµ ch tiªn. +Bè côc m¹ch l¹c, râ rµng. +M¹ch chÝnh lµ kÓ chuyÖn theo tr×nh tù thêi gian, gióp ngêi ®äc dÔ theo dâi. Xen vµo kÓ chuyÖn lµ nh÷ng chi tiÕt ®îc h cÊu, tëng tîng kÝch thÝch trÝ tß mß cña ngêi ®äc. +¢m ®iÖu bµi th¬ còng cã sù chuyÓn biÕn linh ho¹t; ©m ®iÖu g¾n liÒn víi m¹ch truyÖn. §o¹n I vµ II, vui, s«i næi, hµo høng. §o¹n III: nh©n vËt tr÷ t×nh thÓ hiÖn sù xãt xa, cã xen vµo sù an ñi vç vÒ cña trêi. §o¹n cßn l¹i: ©m ®iÖu th¬ cã vÎ ngËm ngïi. Chñ ®Ò: Miªu t¶ lÝ do vµ thêi ®iÓm lªn ®äc th¬ hÇu trêi ®Ó béc lé c¸i t«i thËt tµi hoa, phãng tóng vµ khao kh¸t ®îc kh¼ng ®Þnh gi÷a cuéc ®êi. §ång thêi trÇn t×nh t×nh c¶nh khèn khæ cña nghÒ viÕt v¨n vµ thùc hµnh “Thiªn l¬ng” ë h¹ giíi, phót lu luyÕn tiÔn biÖt khi trë vÒ. II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1. T¸c gi¶ lªn hÇu trêi -Tr¨ng s¸ng, canh ba (rÊt khuya) -Nhµ th¬ kh«ng ngñ ®îc, thøc bªn ngän ®Ìn xanh, v¾t ch©n ch÷ ngò...T©m tr¹ng buån, ngåi dËy ®un níc, ng©m ngîi th¬ v¨n, ng¾m tr¨ng trªn s©n nhµ -Hai c« tiªn xuÊt hiÖn, cïng cêi, nãi: trêi ®ang m¾ng v× ngêi ®äc th¬ mÊt giÊc ngñ cña trêi, trêi sai lªn ®äc th¬ cho trêi nghe! -Trêi ®· sai gäi buéc ph¶i lªn! “§ªm qua ch¼ng biÕt cã hay kh«ng Ch¼ng ph¶i ho¶ng hèt, kh«ng m¬ mµng ThËt hån! ThËt ph¸ch! ThËt th©n thÓ! ThËt ®îc lªn tiªn - síng l¹ lïng. C¸ch kÓ tù nhiªn, nh©n vËt tr÷ t×nh nh gi·i bµy, kÓ l¹i mét c©u chuyÖn cã thËt! (mét sù tho¶ thuËn ngÇm víi ngêi ®äc). C¸ch ®äc th¬: “TiÕng ng©m vang c¶ s«ng Ng©n Hµ” Giäng ®äc võa cã ©m vùc (cao), võa cã tr14

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Hs ®äc ®o¹n hai (?) T¸c gi¶ kÓ chuyÖn m×nh ®äc th¬ cho trêi vµ c¸c vÞ ch tiªn nh thÕ nµo? - Hs ®éc lËp tr¶ lêi

(?)V¨n sÜ h¹ giíi – ngêi ®äc th¬ ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? - Gv ph¸t vÊn, hs tr¶ lêi

(?)Trêi, ch tiªn nghe ®äc th¬ nh thÕ nµo?

(?)Em thÊy th¸i ®é cña c¸c vÞ ch tiªn cã ®iÒu g× ®Æc biÖt? - C¸ nh©n tr¶ lêi

êng ®é(dµi), väng lªn c¶ s«ng Ng©n Hµ trªn trêi “¦íc m·i b©y giê míi gÆp tiªn Ngêi tiªn nghe tiÕng l¹i nh quen” C©u thø nhÊt néi dung b×nh thêng, nhng ®Õn c©u thø hai, thËt l¹: quen c¶ víi tiªn! nhµ th¬ còng lµ vÞ “trÝch tiªn” - tiªn bÞ ®µy xuèng h¹ giíi. ViÖc lªn ®äc th¬ hÇu trêi còng lµ viÖc bÊt ®¨c dÜ: “Trêi ®· sai gäi thêi ph¶i lªn” Cã chót g× ®ã ng«ng nghªnh, kiªu b¹c! tù n©ng m×nh lªn trªn thiªn h¹, trêi còng ph¶i nÓ, ph¶i sai gäi lªn ®äc th¬ hÇu trêi! 2. T¸c gi¶ ®äc th¬ hÇu trêi -Theo lêi kÓ cña nh©n vËt tr÷ t×nh, kh«ng gian, c¶nh tiªn nh hiÖn ra: “§êng m©y” réng më “Cöa son ®á chãi” -> t¹o vÎ rùc rì “Thiªn m«n ®Õ khuyÕt” -> n¬i ë cña vua, vÎ sang träng. “GhÕ bµnh nh tuyÕt v©n nh m©y” -> t¹o vÎ quý ph¸i. Kh«ng gian bao la, sang träng, quý ph¸i cña trêi. nhng kh«ng ph¶i ai còng ®îc lªn ®äc th¬ cho trêi nghe. C¸ch miªu t¶ lµm næi bËt c¸i ng«ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh. + “Võa tr«ng thÊy trêi sôp xuèng l¹y”-vµo n¬i thiªn m«n ®Õ khuyÕt ph¶i nh thÕ! +§îc mêi ngåi: “truyÒn cho v¨n sÜ ngåi ch¬i ®Êy”, ®äc th¬ say sa “®¾c ý ®äc ®· thÝch” (cã c¶m høng, cµng ®äc cµng hay) “ChÌ trêi nhÊp giäng cµng tèt h¬i” (hµi híc), “v¨n dµi h¬i tèt ran cung m©y”. +Trêi khen: “trêi nghe, trêi còng lÊy lµm hay”. Trêi t¸n thëng “Trêi nghe trêi còng bËt buån cêi”. Trêi kh¼ng ®Þnh c¸i tµi cña ngêi ®äc th¬: “ Trêi l¹i phª cho v¨n thËt tuyÖt V¨n trÇn nh thÕ ch¾c cã Ýt” +Trêi khen: “trêi nghe, trêi còng lÊy lµm hay”. Trêi t¸n thëng “Trêi nghe trêi còng bËt buån cêi”. Trêi kh¼ng ®Þnh c¸i tµi cña ngêi ®äc th¬: “ Trêi l¹i phª cho v¨n thËt tuyÖt V¨n trÇn nh thÕ ch¾c cã Ýt” Në d¹: më mang nhËn thøc ®îc nhiÒu c¸i 15

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 hay. LÌ lìi: v¨n hay lµm ngêi nghe ®Õn bÊt ngê! “Chau ®«i mµy” v¨n hay lµm ngêi nghe ph¶i suy nghÜ tëng tîng. “L¾ng tai ®øng” ®øng ng©y ra ®Ó nghe. T¸c gi¶ viÕt tiÕp hai c©u th¬: TiÕt 2 “Ch tiªn ao íc tranh nhau dÆn (?) Qua viÖc ®äc th¬ hÇu Anh g¸nh lªn ®©y b¸n chî trêi” trêi t¸c gi¶ muèn bµy Nh÷ng ph¶n øng vÒ mÆt t©m lÝ cña trêi tá th¸i ®é cña m×nh vµ c¸c vÞ ch tiªn ®an xen vµo nhau lµm vÒ ®iÒu g×? cho c¶nh ®äc th¬ diÔn ra thËt s«i næi, - Hs chia nhãm th¶o luËn hµo høng, linh ho¹t... - Gv quan s¸t, ®Þnh híng Ngêi ®äc th¬ hay mµ t©m lÝ ngêi nghe th¬ còng thÊy hay! khiÕn ngêi ®äc bµi th¬ nµy còng nh bÞ cuèn hót vµo c©u chuyÖn ®äc th¬ Êy, còng c¶m thÊy “®¾c ý” “síng l¹ lïng”!

(?) Tuy T¶n §µ kh«ng nãi trùc tiÕp, nhng em cã thÓ nhËn biÕt quan niÖm cña T¶n §µ vÒ v¨n ch¬ng nh thÕ nµo?

3.Th¸i ®é cña t¸c gi¶ qua viÖc ®äc th¬ hÇu trêi +ThÓ hiÖn quan niÖm vÒ tµi n¨ng (tµi th¬) Nhµ th¬ nãi ®îc nhiÒu tµi n¨ng cña m×nh mét c¸ch tù nhiªn, qua c©u chuyÖn tëng tîng HÇu trêi ®äc th¬: +“V¨n dµi h¬i tèt ran cung m©y Trêi nghe, trêi còng lÊy lµm hay” + “V¨n ®· giµu thay, l¹i l¾m lèi” + “Trêi l¹i phª cho v¨n thËt tuyÖt V¨n trÇn nh thÕ ch¾c cã Ýt Nhêi v¨n chuèt ®Ñp nh sao b¨ng KhÝ v¨n hïng m¹nh nh m©y chuyÓn £m nh giã tho¶ng, tinh nh s¬ng §Çm nh ma sa, l¹nh nh tuyÕt” ***C¸c nhµ Nho tµi tö thêng khoe tµi (thÞ tµi), tµi n¨ng mµ hä nãi ®Õn lµ tµi Kinh bang tÕ thÕ! T¶n §µ khoe tµi th¬, nãi th¼ng ra “hay” “thËt tuyÖt” mµ l¹i nãi víi trêi. Tù khen m×nh (v× xa nay ai thÊy trêi nãi ®©u?!), tù ph« diÔn tµi n¨ng cña m×nh. Trêi khen: lµ sù kh¼ng ®Þnh cã søc nÆng, kh«ng thÓ phñ ®Þnh tµi n¨ng cña t¸c gi¶ lèi kh¼ng ®Þnh rÊt ng«ng cña v¨n sÜ h¹ giíi, vÞ trÝch tiªn - nhµ th¬. 16

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 *Bµi th¬ thÓ hiÖn ý thøc c¸ nh©n cña T¶n §µ vÒ c¸i t«i tµi n¨ng cña m×nh!

(?)ý thøc c¸ nh©n cña T¶n §µ qua lêi tù nãi vÒ m×nh nh thÕ nµo? - C¸ nh©n ®éc lËp tr¶ lêi

+Quan niÖm cña T¶n §µ vÒ nghÒ v¨n: V¨n ch¬ng lµ mét nghÒ, nghÒ kiÕm sèng. Cã kÎ b¸n, ngêi mua, cã chuyÖn thuª, mîn; ®¾t rÎ... vèn, l·i... Qu¶ lµ bao nhiªu chuyÖn hµnh nghÒ v¨n ch¬ng! mét quan niÖm míi mÎ lóc bÊy giê. +“Nhê trêi v¨n con cßn b¸n ®îc” + “Anh g¸nh lªn ®©y b¸n chî trêi” + “Vèn liÕng cßn mét bông v¨n ®ã” + “GiÊy ngêi, mùc ngêi, thuª ngêi in Mín cöa hµng ngêi b¸n phêng phè V¨n ch¬ng h¹ giíi rÎ nh bÌo KiÕm ®îc ®ång l·i thùc lµ khã” Kh¸t väng ý thøc s¸ng t¹o, trong nghÒ v¨n: Ngêi viÕt v¨n ph¶i cã nhËn thøc phong phó, ph¶i viÕt ®îc nhiÒu thÓ lo¹i: th¬, truyÖn, v¨n, triÕt lÝ, dÞch thuËt (®a d¹ng vÒ thÓ lo¹i).

TÊu tr×nh víi trêi vÒ nguån gèc cña m×nh: “Con tªn Kh¾c HiÕu hä lµ NguyÔn Quª ë ¸ Ch©u vÒ ®Þa cÇu S«ng §µ nói T¶n níc Nam ViÖt” So víi c¸c danh sÜ kh¸c: “ BÊt tri tam b¸ch d niªn hËu Thiªn H¹ hµ nh©n khÊp Tè Nh” (NguyÔn Du - §äc TiÓu Thanh kÝ) HoÆc: “¤ng Hi V¨n tµi bé ®· vµo lång” (NguyÔn C«ng Trø – Bµi ca ngÊt ngëng) Hay: “Qu¶ cau nho nhá miÕng trÇu h«i - Hs nhËn xÐt nh÷ng nÐt Nµy cña Xu©n H¬ng míi quÖt råi” ®¸ng chó ý vÒ nghÖ (Hå Xu©n H¬ng – Mêi trÇu) thuËt cña bµi th¬? T¶n §µ giíi thiÖu vÒ m×nh, víi nÐt riªng: - Mét vµi c¸ nh©n tr¶ lêi, +T¸ch tªn, hä. bæ sung +Nãi râ quª qu¸n, ch©u lôc, hµnh tinh. 17

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Nãi râ ®Ó trêi hiÓu NguyÔn Kh¾c HiÕu (ý c¸i t«i c¸ nh©n) vµ thÓ hiÖn lßng tù t«n , tù hµo vÒ d©n téc m×nh “s«ng §µ nói T¶n níc Nam ViÖt” ... TiÓu kÕt:

- Gv gîi thªm: (?) Nh÷ng biÓu hiÖn cña nÐt “ng«ng” riªng cña T¶n §µ

C¸i t«i c¸ nh©n biÓu hiÖn trong bµi th¬: +H cÊu chuyÖn hÇu trêi ®Ó gi·i bµy c¶m xóc c¸ phãng kho¸ng cña con ngêi c¸ nh©n. +Nhµ th¬ nãi ®îc nhiÒu vÒ tµi n¨ng cña m×nh. +ThÓ hiÖn quan niÖm vÒ nghÒ v¨n +C¸ch tÊu tr×nh víi trêi vÒ nguån gèc cña m×nh. **C¶m høng l·ng m¹n vµ hiÖn thùc ®an xen nhau, trong bµi th¬. (hiÖn thùc: ®o¹n nhµ th¬ kÓ vÒ cuéc sèng cña chÝnh m×nh), kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ th¬ T¶n §µ lµ“g¹ch nèi cña hai thêi ®¹i thi ca” NghÖ thuËt:

*Lèi kÓ d©n gi·, giäng ®iÖu kh«i hµi Cã nhiÒu c©u chuyÖn vÒ ngêi trÇn gÆp tiªn, nhng HÇu trêi vÉn cã c¸i míi, c¸i l¹ cuèn hót ngêi ®äc, c©u chuyÖn trêi nghe th¬! +Nh©n vËt tr÷ t×nh víi trêi vµ c¸c ch tiªn, cã quan hÖ suång s·, th©n mËt. (Ch tiªn gäi nhµ th¬ b»ng anh!) +Ngêi trêi biÓu hiÖn c¶m xóc nh con ngêi: (?) NÐt míi trong néi dung lÌ lìi, chau ®«i mµy, l¾ng tai ®øng, vç tay, bËt buån cêi, tranh nhau dÆn... cña bµi th¬? *C¸ch dïng tõ cã nhiÒu thó vÞ: (?) Nh÷ng nÐt ®Æc s¾c Tõ dïng n«m na nh v¨n nãi, phï hîp víi sù h vÒ nghÖ thuËt cña bµi cÊu cña nhµ th¬. “V¨n dµi h¬i tèt ran cung th¬? m©y” “v¨n ®· giµu thay, l¹i l¾m lêi” “Trêi - Suy nghÜ trao ®æi, nghe trêi còng bËt buån cêi” “KiÕm ®îc tr×nh bµy thêi Ýt, tiªu th× nhiÒu” “lo ¨n lo mÆc hÕt ngµy th¸ng”  Hs th¶o luËn nhãm: - §¹i diÖn tr×nh bµy

*Nh©n vËt tr÷ t×nh béc lé ý thøc c¸ nh©n, t¹o nªn c¸i “ng«ng” riªng cña T¶n §µ: +Tù cho m×nh v¨n hay ®Õn møc trêi còng ph¶i t¸n thëng. +Tù ý thøc, kh«ng cã ai ®¸ng lµ kÎ tri ©m 18

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 víi m×nh ngoµi trêi vµ c¸c ch tiªn! Nh÷ng ¸ng v¨n cña m×nh chØ cã trêi míi hiÓu vµ phª b×nh ®îc. +Tù xem m×nh lµ mét “TrÝch tiªn” bÞ ®µy xuèng h¹ giíi v× téi ng«ng! +NhËn m×nh lµ ngêi nhµ trêi, trêi sai xuèng ®Ó thùc hµnh “thiªn l¬ng” [Theo T¶n §µ, con ngêi ph¶i cã “thiªn l¬ng” gåm: “l¬ng tri” (kh¶ n¨ng nhËn thøc cuéc sèng); “l¬ng n¨ng” (kh¶ n¨ng lµm viÖc tèt); “l¬ng t©m” (®¹o ®øc tèt)] 3. Cñng cè, híng dÉn, III. Cñng cè dÆn dß -C¸i “ng«ng” - Hs ®äc ghi nhí sgk ThÓ hiÖn ý thøc cao vÒ tµi n¨ng cña b¶n Híng dÉn häc bµi, chuÈn th©n, nhÊt lµ tµi n¨ng vÒ v¨n ch¬ng. C¸i “ng«ng” nµy gãp phÇn lµm nªn c¸i míi, c¸i bÞ bµi sau: hay cña bµi th¬. NghÜa cña c©u -TÝnh chÊt “giao thêi” trong nghÖ thuËt (tiÕp) th¬ T¶n §µ: - Gv rót kinh nghiÖm bµi tÝnh chÊt b×nh d©n trong lèi kÓ chuyÖn; d¹y giäng ®iÖu kh«i hµi; c¸ch dïng tõ ®Ó lµm næi bËt c¸i t«i tµi hoa nh÷ng nÐt míi vÒ thi ph¸p so víi th¬ ca trung ®¹i. LuyÖn tËp Th¸i ®é “NgÊt ngëng” cña NguyÔn C«ng Trø vµ c¸i “ng«ng” cña T¶n §µ NÐt gièng nhau: C¶ hai t¸c gi¶ ®Òu ý thøc rÊt cao vÒ tµi n¨ng b¶n th©n, coi m×nh vît lªn trªn thiªn h¹. Ph« bµy toµn bé con ngêi m×nh tríc mÆt thiªn h¹, nh muèn “giìn mÆt: thiªn h¹. “®¹c ngùa bß vµng ®eo ngÊt ngëng” -NguyÔn C«ng Trø; “Thiªn tiªn ë l¹i, trÝch tiªn xuèng”- T¶n §µ Coi trêi, tiªn, bôt, nh con ngêi, nªn cã c¸ch nãi giao tiÕp nh con ngêi. Kh¸c nhau: +C¸i “ng«ng”cña T¶n §µ tù do, phãng tóng h¬n, kh«ng víng bËn vÒ “ nghÜa vua t«i cho vÑn ®¹o s¬ chung” nh NguyÔn C«ng Trø. +T¶n §µ kh¼ng ®Þnh c¸i tµi thuéc lÜnh 19

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 vùc v¨n ch¬ng; NguyÔn C«ng Trø muèn “ngÊt ngëng” vît lªn trªn thiªn h¹, muèn hoµ m×nh vµo triÕt lÝ v« vi trong c¸ch sèng coi thêng danh lîi, ®îc, mÊt, khen, chª trong cuéc ®êi.

Ngµy so¹n Ngµy gi¶ng TiÕt sè : 78 ppct

NghÜa cña c©u (TiÕp) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS Gióp häc sinh biÕt vËn dông hiÓu biÕt vÒ nghÜa cña c©u vµo viÖc ph©n tÝch, t¹o lËp c©u. Thùc hµnh lµm bµi tËp. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 I. Thùc hµnh - Hs lµm viÖc víi SGK 1. C©u 1 1.B»ng chÊp nª g¸nh v¸c...NghÜa t×nh  Hs lµm viÖc theo nhãm th¸i híng vÒ sù viÖc nhÊt ®Þnh x¶y ra. - - Gv ®Þnh híng b»ng 2.¥ gien mãc tói vµ thÊy kh«ng cßn nh÷ng c©u hái gîi më ®ång nµo...NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù - Gv nhËn xÐt tæng hîp viÖc ®ang x¶y ra. 3. DÔ hä kh«ng ph¶i ®i gäi ®©u. NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc cã thÓ x¶y ra, hoÆc kh«ng x¶y ra 4.ChuyÕn tµu ®ªm nay...nghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc cã kh¶ n¨ng x¶y ra. 5.Th«i ®i.. 20

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs lµm viÖc theo nhãm - Gv ®Þnh híng, bá sung

 Hs lµm viÖc theo nhãm - §¹i diÖn tr×nh bµy, nhËn xÐt chÐo

 Hs lµm viÖc theo nhãm

- Hs kh¸ nh¾c l¹i néi dung c¸c bµi tËp ®· thùc hµnh

6. Mét duyªn hai nî... 7. Hái thêi ta ph¶i nãi ra... 8. Nì nµo lÊy ®«i m¬i n¨m lµm mét kiÕp. (c©u 5,6,7,8 =>nghÜa t×nh th¸i híng vÒ ®¹o lÝ) 9. §óng lµ Gia-ve ®· ... NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc ch¾c ch¾n x¶y ra. 10. T«i ®· suýt kªu lªn...NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc s¾p x¶y ra. 11. H¾n võa gÆp ®îc mét ®o¹n hay l¾m... NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc cã quan hÖ víi nhau vÒ nguyªn nh©n. 12. Mong c¸c chó lîng t×nh cho c¸i sù l¹c hËu. NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc mong ®îi 13. B©y giê m×nh íc...NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc mong ®îi. 14. õ, nÕu m¾t nµng lªn thay cho sao...NghÜa t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc cã kh¶ n¨ng x¶y ra. C©u 2 1a. Anh bÌn dïng bóa...ChÊp nhËn ®îc, miªu t¶ sù viÖc x¶y ra. C¸c c©u: 1b; 2b; 3b; 4b;5b kh«ng chÊp nhËn ®îc C©u 6a ChÊp nhËn ®îc, v× quyÕt cã hµm ý, sù C©u 6b viÖc cã thÓ x¶y ra hoÆc kh«ng x¶y ra. C©u 3 C¸c tõ “DÇu, tuy, dÉu, mÆc dï” ®Òu lµ c©u t×nh th¸i chØ sù viÖc, nhng hµm nghÜa kh¸c nhau. “DÇu, dÉu”: ®Òu chØ c©u t×nh th¸i híng vÒ sù viÖc cã quan hÖ ®iÒu kiÖn gi¶ thiÕt, nªn chØ hµnh ®éng, sù viÖc cha x¶y ra. “Tuy, mÆc dï”: xuÊt hiÖn trong c©u t×nh th¸i chØ sù viÖc ®· x¶y ra. C©u 4 a. Sù viÖc ®· x¶y ra: “§· mÊy th¸ng,«ng Ba rÊt vui” b.Sù viÖc cha x¶y ra: “Råi ®©y, «ng Ba sÏ vui” 21

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß - Hs ®äc ghi nhí sgk Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: Véi vµng - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

c. Kh¶ n¨ng x¶y ra cña sù viÖc: “mÆc dï vËy, «ng Ba råi sÏ vui” d. NghÜa t×nh th¸i chØ sù viÖc ®îc nhËn thøc nh mét ®¹o lÝ: “¤ng Ba vui v× ®· lµm trßn tr¸ch nhiÖm cña mét ngêi cha” II.Cñng cè Gv: nhÉn m¹nh thªm trêng hîp kh¸c biÖt:dÇu, dÉu víi tuy (kh¶ n¨ng chØ sù viÖc ®· x¶y ra)

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 79-80 ppct

Véi Vµng -Xu©n DiÖuA. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc lßng ham sèng bång bét, m·nh liÖt cña nhµ th¬ víi quan niÖm míi vÒ thêi gian, tuæi trÎ vµ h¹nh phóc. ThÊy ®îc sù kÕt hîp nhuÇn nhÞ gi÷a m¹ch c¶m xóc dåi dµo vµ m¹ch triÕt luËn s©u s¾c trong bµi th¬ cïng nh÷ng s¸ng t¹o míi l¹ trong h×nh thøc thÓ hiÖn. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc+Th¬ Xu©n DiÖu - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 22

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

(?) Nªu c¸c s¸ng t¸c chÝnh cña Xu©n DiÖu? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Néi dung cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ . * Xu©n DiÖu (1916-1985) Tªn thËt lµ: Ng« Xu©n DiÖu - ¤ng sinh ra vµ lín lªn ë quª ngo¹i: V¹n Gß Båi, x· Tïng Gi¶n, huyÖn Tuy Phíc, tØnh B×nh §Þnh. - Quª néi: Lµng Tr¶o Nha, nay lµ x· §¹i Léc, huyÖn Can Léc, Hµ TÜnh. +Häc xong tó tµi, «ng ®i d¹y häc t, råi lµm cho së §oan ë MÜ Tho, TiÒn Giang. Sau ®ã «ng ra Hµ Néi sèng b»ng nghÒ viÕt v¨n, cã ch©n trong nhãm “Tù lùc V¨n ®oµn +N¨m 1943, Xu©n DiÖu bÝ mËt tham gia Héi v¨n ho¸ cøu quèc, díi sù l·nh ®¹o cña mÆt trËn ViÖt Minh. Trong hai cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc vµ nh÷ng n¨m x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn b¾c, Xu©n DiÖu lÊy sù nghiÖp v¨n ch¬ng cña m×nh phôc vô §¶ng, phôc vô nh©n d©n. ¤ng ®îc bÇu lµ ®¹i biÓu quèc héi kho¸ I, 1946. ViÖn sÜ th«ng tÊn viÖn Hµn l©m nghÖ thuËt, Céng hoµ d©n chñ §øc n¨m 1983. Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 1996. Th¬: Th¬ Th¬ (1938); Göi h¬ng cho giã (1945); Riªng chung (1960); Mòi Cµ Mau cÇm tay (1962); Hai ®ît sãng (1967); T«i giµu ®«i m¾t (1970); Thanh ca (1982) V¨n xu«i: PhÊn th«ng vµng (1939); Trêng ca (1945); Nh÷ng bíc ®êng t tëng cña t«i (1958); C¸c nhµ th¬ cæ ®iÓn ViÖt nam I, II (1981); C«ng viÖc lµm th¬ (1984) DÞch thuËt: C¸c nhµ th¬ Hung-ga-ri DÞch th¬ NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du sang tiÕngPh¸p => Xu©n DiÖu ®em ®Õn cho th¬ ca ®¬ng thêi søc sèng míi, c¶m xóc míi, 23

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 cïng víi c¸ch t©n nghÖ thuËt ®Çy s¸ng t¹o. ¤ng lµ nhµ th¬ cña t×nh yªu, mïa (?) Nªu xuÊt xø bµi th¬? xu©n vµ tuæi trÎ. (?) Bè côc cña bµi th¬? Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945, th¬ - C¸ nh©n dùa sgk tr¶ lêi Xu©n DiÖu híng vµo thùc tÕ ®êi sèng, rÊt giµu tÝnh thêi sù. 2. V¨n b¶n * Véi vµng in trong tËp “Th¬ Th¬” (1938) Lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu biÓu cña Xu©n DiÖu tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m * Bè côc: ba ®o¹n - §o¹n mét: Tõ ®Çu...®Õn “t«i kh«ng chê n¾ng h¹ míi hoµi xu©n” (Miªu t¶ cuéc sèng trÇn thÕ nh mét thiªn ®êng trªn mÆt ®Êt vµ niÒm c¶m xóc ng©y ngÊt tríc cuéc sèng Êy. - §o¹n hai: TiÕp ®ã...®Õn “mïa cha ng¶ chiÒu h«m” (quan niÖm vÒ mïa xu©n, t×nh yªu vµ tuæi trÎ víi nhËn thøc: con ngêi chØ cã  Hs ®äc khæ th¬ ®Çu (?) C¸ch nh©n vËt tr÷ t×nh thÓ tËn hëng nguån h¹nh phóc khi cßn trÎ. Tuæi trÎ l¹i v« cïng ng¾n ngñi, thêi xng t«i nãi lªn ®iÒu g× ? C¶m nhËn cña em vÒ khæ gian cã thÓ l¹i cíp ®i tÊt c¶) - §o¹n ba: th¬ ®Çu? Cßn l¹i (ch¹y ®ua víi thêi gian ®Ó tËn h- Hs lµm viÖc theo nhãm, ëng cuéc sèng t¬i ®Ñp n¬i trÇn thÕ) trao ®æi th¶o luËn II. §äc-hiÓu v¨n b¶n - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh 1. §o¹n mét bµy “T«i” muèn béc b¹ch víi mäi ngêi, víi cuéc ®êi. (th¬ míi). T«i muèn “t¾t n¾ng” “ buéc giã”, muèn ®o¹t quyÒn cña t¹o ho¸, thiªn nhiªn, ®Ò gi÷ l¹i h¬ng vÞ, mµu s¾c, gi÷ l¹i c¸i ®Ñp cña cuéc ®êi. (?) Nh©n vËt tr÷ t×nh muèn nãi víi ngêi ®äc ®iÒu Cuéc sèng trÇn thÕ: hoa ®ång néi xanh r×, l¸ cµnh t¬, khóc t×nh si, ¸nh s¸ng g×? hµng mi, ngon nh cÆp m«i gÇn... C¸i ®Ñp say ®¾m cña mïa xu©n, t×nh  Hs ®äc ®o¹n hai yªu vµ tuæi trÎ; nh©n vËt tr÷ t×nh nh Quan niÖm cña t¸c gi¶ vÒ ®ang ng©y ngÊt tríc cuéc sèng thiªn ®mïa xu©n? êng n¬i trÇn thÕ. 24

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

( ?) Quan niÖm cña t¸c gi¶ vÒ tuæi trÎ? t×nh yªu? ( ?) Quan niÖm cña nhµ th¬ vÒ quy luËt cña thêi gian ? - C¸ nh©n tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc

(?) Tõ quan niÖm vÒ thêi gian, nhµ th¬ muèn béc lé t tëng tiÕn bé g×?

 Hs ®äc ®o¹n ba (?) C¶m xóc cña ®o¹n th¬ ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng tõ

- Cuéc ®êi ®Ñp l¾m, ®¸ng sèng, ®¸ng yªu l¾m! H·y tËn hëng cuéc ®êi ®Ñp Êy ngay trÇn thÕ nµy! CÇn g× ph¶i lªn tiªn (ý th¬ ThÕ L÷). 2. §o¹n hai - Mïa xu©n: thêi xu©n s¾c nhÊt cña tuæi trÎ, c¶nh vËt (nµo ong bím, tuÇn th¸ng mËt, hoa ®ång néi, l¸ cµnh t¬, khóc t×nh si, th¸ng giªng, cÆp m«i gÇn) Nhng mïa xu©n cßn lµ dÊu hiÖu cña bíc chuyÓn thêi gian: “Xu©n ®¬ng tíi nghÜa lµ xu©n ®¬ng qua Xu©n cßn non nghÜa lµ xu©n sÏ giµ” Mïa xu©n g¾n liÒn víi c¸i ®Ñp cña t×nh yªu, tuæi trÎ, cña c¶nh vËt, nªn “mµ xu©n hÕt nghÜa lµ t«i còng mÊt” - Mïa xu©n g¾n liÒn víi tuæi trÎ, t×nh yªu, song quy luËt cuéc ®êi,tuæi trÎ kh«ng tån t¹i m·i, nhµ th¬ xãt xa, tiÕc nuèi nªn b©ng khu©ng t«i tiÕc c¶ ®Êt trêi - Nhµ th¬ kh«ng quan niÖm thêi gian tuÇn hoµn (thêi gian liªn tôc, t¸i diÔn, lÆp ®i lÆp l¹i, quan niÖm lÊy sinh mÖnh vò trô lµm thíc ®o thêi gian) - Quan niÖm cña nhµ th¬ vÒ quy luËt thêi gian: Thêi gian nh mét dßng ch¶y xu«i chiÒu, mét ®i kh«ng bao giê trë l¹i. Nhµ th¬ lÊy sinh mÖnh c¸ nh©n con ngêi lµm thíc ®o thêi gian, lÊy thêi gian h÷u h¹n cña ®êi ngêi ®Ó ®o ®Õm thêi gian cña vò trô. Nãi lµm chi r»ng xu©n vÉn tuÇn hoµn NÕu tuæi trÎ ch¼ng hai lÇn th¾m l¹i C¶m nhËn vÒ thêi gian cña Xu©n DiÖu lµ c¶m nhËn mÊt m¸t, hÉng hôt: Mïi th¸ng n¨m ®Òu rím vÞ chia ph«i Kh¾p s«ng nói vÉn than thÇm tiÔn biÖt HiÖn t¹i ®ang l×a bá ®Ó trë thµnh qu¸ khø, ®îc h×nh dung nh mét cuéc chia li. Mçi sù vËt trong ®êi sèng tù nhiªn nh ®ang ngËm ngïi tiÔn biÖt mét phÇn ®êi cña chÝnh nã. T¹o nªn sù phai tµn cña tõng c¸ thÓ. 25

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ng÷ nµo? - Hs trao ®æi ph¸t hiÖn, ph©n tÝch

(?) C¶m xóc vµ m¹ch triÕt luËn ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong bµi th¬? - C¸ nh©n suy nghÜ tr¶ lêi

(?) NÐt míi trong quan niÖm cña Xu©n DiÖu vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn, vÒ cuéc sèng trong bµi th¬? - Hs ®éc lËp tr¶ lêi

Con giã xinh th× thµo trong l¸ biÕc Ph¶i ch¨ng hên v× nçi ph¶i bay ®i? Chim rén rµng bçng ®øt tiÕng reo thi Ph¶i ch¨ng sî ®é phai tµn s¾p söa + Gi¸ trÞ cña cuéc sèng c¸ thÓ, mçi kho¶nh kh¾c trong cuéc ®êi con ngêi ®Òu quý gi¸, thiªng liªng + Con ngêi ph¶i biÕt quý tõng gi©y, tõng phót cña ®êi m×nh! BiÕt lµm cho tõng kho¶nh kh¾c cña ®êi m×nh trµn ®Çy ý nghÜa thiªng liªng! 3. §o¹n ba -Ta muèn «m.. -Ta muèn riÕt... -say, th©u, c¾n... C¶m xóc trµn trÒ, µo ¹t, vå vËp h¨m hë... ®éng tõ m¹nh, t¨ng tiÕn dÇn...Mét chuçi c©u lÆp l¹i: ta muèn... ta muèn... -TiÕng lßng khao kh¸t, m·nh liÖt cña chñ thÓ tr÷ t×nh, g¾n víi mçi íc muèn lµ mét biÓu hiÖn cô thÓ cña tr¹ng th¸i: “Cho chÕnh cho¸ng...” “Cho ®· ®Çy...” “Cho no nª...” TËn hëng cuéc sèng thanh t©n t¬i trÎ: Sù sèng míi b¾t ®Çu m¬n mën M©y ®a vµ giã lîn... Cá r¹ng, mïi th¬m, ¸nh s¸ng, thêi t¬i xu©n hång, c¸i h«n... Véi vµng ch¹y ®ua víi thêi gian, thÓ hiÖn khao kh¸t sèng m·nh liÖt, cuång nhiÖt cha tõng thÊy! cña c¸i “t«i” thi sÜ. +lÝ lÏ: v× sao ph¶i sèng véi vµng? TrÇn thÕ nh mét thiªn ®êng , bµy s½n bao nguån h¹nh phóc k× thó! Con ngêi chØ cã thÓ tËn hëng h¹nh phóc Êy khi ®ang cßn trÎ; mµ tuæi trÎ l¹i v« cïng ng¾n ngñi .VËy chØ cßn mét c¸ch lµ ch¹y ®ua víi thêi gian! ph¶i “véi vµng” ®Ó sèng, ®Ó tËn hëng!

(?) Nªu chñ ®Ò bµi th¬? +C¶nh thiªn nhiªn quyÕn rò, t×nh tø, k× thó: Cña ong bím nµy ®©y tuÇn th¸ng mËt 26

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Th¸ng giªng ngon nh mét cÆp m«i gÇn C¶nh vËt mang t×nh ngêi trµn trÒ xu©n - Hs nh¾c l¹i néi dung chÝnh s¾c, Xu©n DiÖu miªu t¶ c¶nh vËt b»ng cña bµi th¬? c¶m xóc vµ c¸i nh×n trÎ trung! cña “CÆp m¾t xanh non vµ biÕc rên”! Khai th¸c vÎ xu©n t×nh cña c¶nh vËt vµ nhµ th¬ trót c¶ vµo c¶nh vËt xu©n t×nh cña m×nh!  Hs lµm viÖc theo nhãm +Quan niÖm míi mÎ, ®éc ®¸o cña Xu©n DiÖu: gi¸ trÞ lín nhÊt cña ®êi ngêi lµ tuæi trÎ! H¹nh phóc lín nhÊt cña tuæi trÎ lµ t×nh yªu! §ã lµ c¸i nh×n tÝch cùc giµu gi¸ trÞ nh©n v¨n! 4. Chñ ®Ò Bµi th¬ miªu t¶ cuéc ®êi ®Ñp l¾m, ®¸ng sèng, ®¸ng yªu. §Ó tõ ®ã nhµ th¬ bµy tá nhËn thøc míi vÒ thêi gian, t×nh yªu, tuæi trÎ vµ giôc gi· sèng hÕt m×nh, m·nh liÖt ®Ó tËn hëng cuéc ®êi nµy! III. Cñng cè -C¸i t«i cña Xu©n DiÖu ®iÓn h×nh cho 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn thêi ®¹i míi: dß +C¸ch c¶m nhËn c¸i ®Ñp cña cuéc ®êi - Hs ®äc ghi nhí sgk +Quan niÖm vÒ thêi gian, tuæi trÎ Híng dÉn häc bµi, chuÈn +ThÓ hiÖn c¸ch sèng cuång nhiÖt, say sbÞ bµi sau: a Thao t¸c lËp luËn b¸c luyÖn tËp bá. - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y +H×nh ¶nh thiªn nhiªn, sù sèng quen thuéc quanh ta ®îc t¸c gi¶ c¶m nhËn: Mçi buæi sím thÇn vui h»ng gâ cöa => niÒm vui cuéc ®êi ®îc thÇn th¸nh ho¸. Th¸ng giªng ngon... c¶m nhËn b»ng c¶m gi¸c nhôc thÓ! hìi xu©n hång ta muèn c¾n vµo ng¬i C¸ch miªu t¶ nh gi·i bµy, mêi mäc mäi ngêi h·y tËn hëng thiªn ®êng trÇn thÕ cña cuéc ®êi nµy! +Kh¸t khao giao c¶m víi ®êi, víi vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn chÝnh lµ ®Ó kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp cña con ngêi. Mïa xu©n còng nân nµ, t¬i t¾n nh con ngêi! Qua c¸ch nh×n trÎ trung cña cÆp m¾t “xanh non, biÕc rên” cña thi sÜ! +Hån th¬ yªu ®êi, yªu sèng ®Õn cuèng 27

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 quýt, véi vµng, giôc gi·, tha thiÕt mêi gäi... h·y sèng hÕt m×nh, m·nh liÖt, cuång nhiÖt, ®Ó tËn hëng...

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 81 ppct

Thao t¸c lËp luËn b¸c bá A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh n¾m ®îc yªu cÇu vµ c¸ch sö dông thao t¸c lËp luËn b¸c bá trong v¨n nghÞ luËn. Bíc ®Çu h×nh thµnh kÜ n¨ng vËn dông thao t¸c lËp luËn b¸c bá. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t 28

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t) - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

I. T×m hiÓu chung 1. Kh¸i niÖm Thao t¸c lËp luËn bá lµ c¸ch dïng lÝ lÏ dÉn chøng, ®Ó phª ph¸n, g¹t bá nh÷ng ý kiÕn sai, kh«ng chÝnh x¸c. Tõ ®ã nªu ý kiÕn ®óng thuyÕt phôc ngêi ®äc ngêi nghe 2. Yªu cÇu  Hs lµm viÖc víi Sgk ( ?) Nªu yªu cÇu cña thao t¸c -TrÝch dÉn ý kiÕn ®ã mét c¸ch ®Çy ®ñ, kh¸ch quan trung thùc lËp luËn b¸c bá ? -Lµm s¸ng tá ý kiÕn ®ã sai ë chç nµo? v× sao sai? - CÇn ®äc kÜ, xem xÐt ba yÕu tè: +LuËn ®iÓm +LuËn cø +C¸ch lËp luËn (xem ý kiÕn ®ã sai ë chç nµo? cÇn b¸c bá luËn ®iÓm? luËn cø? hay c¸ch lËp luËn? ) (?) Nªu nh÷ng c¸ch sö dông - Tr¸nh nãi qu¸ (phãng ®¹i c¸i sai, hoÆc cha nãi tíi c¸i sai) thao t¸c lËp luËn b¸c bá? 3. C¸ch sö dông thao t¸c lËp luËn b¸c bá -Ba c¸ch: * C¸ch mét: b¸c bá luËn ®iÓm. + Dïng thùc tÕ ®Ó b¸c bá luËn ®iÓm VÝ dô “TruyÖn KiÒu cßn th× tiÕng ta cßn. TiÕng ta cßn th× níc ta cßn” (Ph¹m Quúnh) Cô Ph¹m quúnh ®Ò cao tiÕng ViÖt qu¶ kh«ng sai. Nhng luËn ®iÓm ®a ra cã t×nh lËp lê: TruyÖn kiÒu cßn ®Êy, nhng thùc tÕ níc ta ®ang bÞ thùc d©n Ph¸p ®« hé. Thùc tÕ luËn ®iÓm nµy cã lîi cho thùc d©n Ph¸p lóc bÊy giê. +Dïng phÐp suy luËn ®Ó b¸c bá luËn ®iÓm. Vd: Ph¹m Quúnh ®Ò cao c¸i g×? TruyÖn KiÒu? tiÕng ViÖt? hay d©n téc? th¸i ®é cña t¸c gi¶ kh«ng ®îc minh b¹ch, râ  Hs ph©n tÝch vÝ dô rµng. - Gv ®Þnh híng bæ sung, * C¸ch hai: b¸c bá luËn cø chuÈn kiÕn thøc Lµ c¸ch v¹ch ra sai lÇm gi¶ t¹o trong lÝ lÏ vµ dÉn chøng ®îc sö dung VÝ dô: “§äc v¨n Vò Träng Phông, thÊy phÉn uÊt khã chÞu: v× c¶m thÊy t tëng 29

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

- Hs nh¾c l¹i néi dung bµi häc

h¾c ¸m, c¨m hên nhá nhen Èn trong ®ã” (NhÊt Chi Mai) +§Ó b¸c bá Vò Träng Phông, luËn ®iÓm cña NhÊt Chi Mai gåm ba luËn cø: H¾c ¸m C¨m hên Nhá nhen +Vò Träng Phông viÕt bµi, b¸c bá mét c¸ch dâng d¹c “H¾c ¸m, cã! V× t«i lµ mét ngêi bi quan; C¨m hên còng cã, v× t«i cho r»ng c¸i x· héi níc nhµ mµ kh«ng ®¸ng c¨m hên, mµ l¹i cø “vui vÎ trÎ trung”, trëng gi¶, ¨n mÆc t©n thêi, khiªu vò, v.v. Nh c¸c «ng chñ tr¬ng th× mét lµ kh«ng muèn c¶i c¸ch g× x· héi, hai lµ Ých kØ mét c¸ch ®¸ng sØ nhôc. Cßn nhá nhen th× thÕ nµo? T¶ thùc c¸i x· héi khèn n¹n, c«ng kÝch c¸i xa hoa, d©m ®·ng cña bän ngêi cã nhiÒu tiÒn, kªu ca nh÷ng sù thèng khæ bÞ bãc lét, bÞ ¸p chÕ, bÞ cìng bøc, muèn cho x· héi c«ng b×nh h¬n n÷a...mµ b¶o lµ nhá nhen th× h¸ dÔ D«-la, Huy-g«, Man-r«, §èt-xt«i-Ðp-ki M.Goãc-ki l¹i kh«ng còng lµ nhá nhen” Vò Träng Phông b¸c bá tõng luËn cø mµ NhÊt Chi Mai ®a ra, ®Ó kh¼ng ®Þnh t tëng tiÕn bé, cã tÝnh chiÕn ®Êu ®èi víi cuéc sèng lóc bÊy giê. * C¸ch ba: b¸c bá c¸ch lËp luËn B¸c bá lËp luËn lµ v¹ch ta sù m©u thuÉn kh«ng nhÊt qu¸n, phi l«gic trong lËp luËn cña ®èi ph¬ng. ChØ ra sù ®æi thay ®¸nh tr¸o kh¸i niÖm trong qóa tr×nh lËp luËn cña ®èi ph¬ng. VÝ dô: “Mét níc kh«ng thÓ kh«ng cã quèc hoa, TruyÖn KiÒu lµ quèc hoa cña ta; Mét níc kh«ng thÓ kh«ng cã quèc tuý, TruyÖn KiÒu lµ quèc tuý cña ta; Mét níc kh«ng thÓ kh«ng cã quèc hån, TruyÖn KiÒu lµ quèc hån cña ta” (Ph¹m quúnh) Hoa => tinh hoa Tuý => tinh tuý Hån => thiªng liªng ChØ cã truyÖn KiÒu lµ nhÊt, ngoµi ra níc 30

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ta kh«ng cßn g× ®Ó ®¸ng nãi! LËp luËn nãi qu¸, kh«ng chÆt chÏ, mang tÝnh phiÕn diÖn! Cô Ng« §øc KÕ ®· b¸c bá c¸ch lËp luËn Hs lµm bµi theo nhãm nµy: - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh “ThÕ th× tõ Gia Long vÒ tríc, cha cã bµy - Gv ®Þnh híng b»ng nh÷ng truyÖn KiÒu, th× níc ta kh«ng quèc hoa, kh«ng quèc tuý, kh«ng quèc hån. c©u hái gîi më ThÕ th× v¨n trÞ vò c«ng (sù nghiÖp dùng níc b»ng ph¸p luËt, gi¸o dôc, qu©n sù) mÊy triÒu ®Òu lµ ë ®©u ®em ®Õn?” II. Cñng cè +Kh¸i niÖm +ThÕ nµo lµ b¸c bá luËn ®iÓm? luËn cø? Hs lµm bµi theo nhãm lËp luËn? III. LuyÖn tËp Bµi 1 Bíc-na-s« ®· b¸c bá ý kiÕn cña c« vò n÷ 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn b»ng chÝnh c¸ch lËp luËn cña c« ta: dß +¤ng vµ em cã thÓ lÊy nhau (thùc tÕ, - Hs ®äc ghi nhí sgk chuyÖn nµy cã thÓ x¶y ra) - Gv dÆn dß, híng dÉn Hs +Song con cña chóng ta sÏ th«ng minh chuÈn bÞ bµi: “ Trµng nh «ng, xinh ®Ñp nh em! Th× cha cã g× giang”- Huy CËn - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y ®¶m b¶o c¶. +C¸ch lËp luËn Êy cha chÆt chÏ, kh«ng l«gic, nªn nhµ viÕt kÞch b¸c l¹i “con cña chóng ta l¹i ®Ñp nh t«i, th«ng minh nh em th× ®¸ng sî biÕt bao” Bµi 2 +Cã tiÒn: “Cã tiÒn kh«n nh con mµi m¹i, kh«ng tiÒn d¹i nh con thßng ®ong”; “Cã tiÒn mua tiªn còng ®îc, kh«ng tiÒn mua lîc ch¼ng xong”. +TiÒn: kh«ng mua ®îc h¹nh phóc, ®êi sèng tinh thÇn, h¹nh phóc, t×nh yªu... +C¸ch ®Æt vÊn ®Ò, dÉn chøng ®a ra kh«ng ®óng ,

31

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 82 ppct Trµng Giang Huy CËn A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc nçi sÇu cña mét c¸i t«i c« ®¬n tríc thiªn nhiªn mªnh m«ng hiu qu¹nh, trong ®ã thÊm ®îm c¶ nçi sÇu nh©n thÕ vµ tÊm lßng yªu níc thÇm kÝn cña t¸c gi¶. NhËn ra vÎ ®Ñp cæ ®iÓn trong mét bµi th¬ míi. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc+Th¬ Huy CËn - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t) - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

Néi dung cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ :

* Cuéc ®êi :

Huy CËn (1919-2005) -Tªn thËt Cï Huy CËn, «ng sinh trëng trong mét gia ®×nh nhµ Nho nghÌo t¹i ¢n Phó, H¬ng S¬n, nay lµ §øc ¢n, Vò Quang, Hµ TÜnh. +N¨m 1939 ®ç tó tµi toµn phÇn ë HuÕ (THPT) +1943 ®ç kÜ s canh n«ng t¹i Hµ Néi +1942, tham gia Héi v¨n ho¸ cøu quèc, ®îc tham dù quèc d©n ®¹i héi T©n Trµo, ®îc bÇu vµo uû ban d©n téc gi¶i phãng toµn quèc. +Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945, «ng 32

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 tõng gi÷ nhiÒu chøc vô trong chÝnh phñ vµ héi liªn hiÖp v¨n häc nghÖ thuËt ViÖt  Nªu nh÷ng s¸ng t¸c Nam. chÝnh cña nhµ th¬? +1996, ®îc nhËn gi¶i thëng Hç ChÝ minh Nªu ®Æc ®iÓm th¬ Huy vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. CËn? * Sù nghiÖp: Löa thiªng (1940); Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng (1958) §Êt në hoa (1960); Bµi th¬ cuéc ®êi (1963); Hai bµn tay em (1967); Nh÷ng n¨m s¸u m¬i (1968) ChiÕn trêng gÇn ®Õn chiÕn trêng xa (1973);Ta vÒ víi biÓn (1997) => Th¬ Huy CËn thÓ hiÖn lßng khao  Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c kh¸t víi cuéc sèng, thÓ hiÖn sù hoµ ®iÖu cña bµi th¬?  X¸c ®Þnh bè côc bµi th¬? gi÷a hån ngêi vµ t¹o vËt, gi÷a c¸ thÓ vµ nh©n quÇn. V× thÕ th¬ «ng hµm sóc, - C¸ nh©n tr¶ lêi giµu chÊt suy tëng vµ triÕt lÝ. 2.T¸c phÈm: * XuÊt xø Bµi th¬ viÕt n¨m 1939, in trong tËp “Löa thiªng” XuÊt b¶n n¨m 1940. C¶m xóc cña bµi th¬ ®îc gîi tõ c¶nh sãng níc mªnh mang cña s«ng Hång (lóc nµy nhµ th¬ ®ang häc t¹i trêng canh n«ng Hµ Néi); Mét tho¸ng nhí nhµ, nhí quª céng víi th©n phËn ngêi d©n mÊt níc t¹o ®· t¹o c¶m høng ®Ó Huy CËn viÕt bµi th¬ nµy! §©y lµ bµi th¬ tiªu biÓu cña Huy CËn tríc c¸ch m¹ng. * Bè côc: + §o¹n mét: Khæ th¬ 1, 2 vµ 3 C¶nh thiªn nhiªn trªn s«ng, bªn s«ng, nçi  Nªu c¸ch hiÓu cña em vÒ buån c« ®¬n hoµ chung cïng nçi sÇu nh©n thÕ, thÊu ®îc t×nh ngêi, t×nh tiªu ®Ò bµi th¬? - Mét vµi c¸ nh©n nªu nhËn ®êi. + §o¹n hai: Khæ th¬ 4 xÐt  Suy nghÜ cña em vÒ c©u Lßng yªu níc thÇm kÝn cña nhµ th¬ II. §äc-hiÓu v¨n b¶n th¬ ®Ò tõ cña bµi th¬? 1. Tiªu ®Ò vµ c©u th¬ ®Ò tõ - C¸ nh©n ®éc lËp tr¶ lêi - Tõ H¸n ViÖt - S«ng dµi: chØ míi gîi ®Þnh lîng. Trµng giang: gîi chiÒu dµi, chiÒu réng (cô thÓ) [Trµng:dµi; hai nguyªn ©m /a/ liªn tiÕp 33

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 gîi chiÒu réng, sù xa x«i! ©m H¸n ViÖt trang träng nh cßn gîi ®Õn mét con s«ng cña thuë hång hoang lÞch sö nµo ®ã! +Lêi ®Ò tõ: lµ ®iÓm tùa cho c¶m høng, cho ý tëng ®Ó t¸c gi¶ triÓn khai t¸c phÈm (kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét trang søc nghÖ thuËt) +Trêi réng (b©ng khu©ng) nhí s«ng dµi! hay nh©n vËt tr÷ t×nh ®ang trong ©m  Hs ®äc ba khæ th¬ ®Çu tr¹ng b©ng khu©ng th¬ng nhí +§iÓm tùa nghÖ thuËt ®éc ®¸o: (?) C¶nh thiªn nhiªn ®îc KÕt hîp gi÷a nçi nhí cña con ngêi vµ nçi miªu t¶ nh thÕ nµo? nhí cña t¹o vËt. Con ngêi nÆng lßng th- Hs lµm viÖc theo nhãm, ¬ng nhí mµ t¹o vËt còng trµn ngËp nçi trao ®æi th¶o luËn nhí ®Õn b©ng khu©ng! T©m tr¹ng cña - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh nh©n vËt tr÷ t×nh ®· hoµ c¶m ®îc víi bµy - Gv ®Þnh híng b»ng nh÷ng nçi sÇu cña s«ng nói! 2. Khæ th¬ mét, hai vµ ba c©u hái gîi më C¶nh trªn s«ng: - Gv nhËn xÐt tæng hîp +Sãng gîn +ThuyÒn xu«i m¸i +Níc song song +ThuyÒn vÒ +Níc sÇu tr¨m ng¶ +Cñi mét cµnh kh« (?) Nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh miªu t¶ c¶nh bªn s«ng? +bÌo d¹t nèi hµng +Kh«ng ®ß, kh«ngcÇu. - C¸ nh©n tr¶ lêi C¶nh bªn s«ng: +Cån nhá +Kh«ng gian ba chiÒu: “N¾ng xuèng, trêi lªn s©u chãt vãt” +Bê xanh tiÕp b·i vµng.  C¶nh gîi nh÷ng c¸i h÷u h¹n nhá bÐ: +ThuyÒn, sãng gîn, cµnh cñi kh«, nh÷ng hµng bÌo tr«i næi trªn s«ng! Võa gîi nçi buån hiÖn t¹i võa gîi nçi sÇu nh©n thÕ, l¹i võa gîi nçi sÇu cña kiÕp ngêi! +ThuyÒn vÒ / níc l¹i. tiÓu ®èi gîi sù chia l×a, tan t¸c...Sãng gîn (nhá) gîi nçi buån b©ng khu©ng, da diÕt (®iÖp ®iÖp: l¸y ©m gîi nçi buån liªn tiÕp, trïng ®iÖp; l¹i võa nh ®ãng l¹i bëi phô ©m t¾c / p / v« thanh, nçi buån nh ñ kÝn trong lßng kh«ng nãi ®îc thµnh lêi! +Cµnh cñi kh«, hµng bÌo dËt dê tr«i 34

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs t×m nh÷ng chi tiÕt chøng minh

(?) Theo em v× sao c¶nh s«ng níc, còng cßn gäi lµ c¶nh cña t©m tr¹ng? - Hs kh¸ tr¶ lêi - Gv tæng hîp

 Hs lµm viÖc víi Sgk (?) H×nh ¶nh c¸nh chim trong bãng chiÒu gîi cho em suy nghÜ g×? - §éc lËp suy nghÜ, tr¶ lêi

 Hs th¶o luËn nhãm: (?) Em hiÓu hai c©u th¬ cuèi nh thÕ nµo?

næi... ®i vÒ ®©u gi÷a s«ng níc mªnh mang?! gîi liªn tëng ®Õn nh÷ng kiÕp ngêi, nh÷ng cuéc ®êi buån! +Nçi buån riªng cña thÕ hÖ nh÷ng ngêi cÇm bót lóc bÊy giê, nçi buån cña Th¬ míi hoµ nhËp víi nçi sÇu nh©n thÕ ®Ó t¹o ra ©m hëng buån da diÕt “Mang mang thiªn cæ sÇu”, nçi buån cña nh÷ng con ngêi g¾n bã víi ®Êt níc nhng c« ®¬n,bÊt Lùc  C¶nh mªnh m«ng v« h¹n, réng ®Õn kh«ng cïng: S«ng dµi, trêi réng, m©y cao, nói b¹c, bê xanh, b·i vµng, giã, lµng xa.. Cån ®· nhá l¹i l¬ th¬, gîi tha thít hoang v¾ng. Trªn dßng s«ng mªnh m«ng cã tíi hai lÇn phñ ®Þnh “Mªnh m«ng kh«ng mét chuyÕn ®ß ngang Kh«ng cÇu gîi chót niÒm th©n mËt” TÊt c¶ ®Òu lÆng lÏ, trèng v¾ng, c« tÞch: “S«ng dµi trêi réng bÕn c« liªu” +Kh«ng gian ba chiÒu: chiÒu réng cña c¶nh vËt mÆt ®Êt, chiÒu cao cña bÇu trêi, chiÒu s©u cña s«ng níc. §èi diÖn víi c¶nh vËt Êy lµ con ngêi nhá bÐ, c« ®¬n! +C¶nh bªn s«ng, trªn s«ng còng lµ c¶nh cña t©m tr¹ng, c¶m xóc cña t©m tr¹ng. T©m tr¹ng cña thi sÜ vµ còng lµ t©m tr¹ng cña mét líp ngêi thña Êy: g¾n bã víi quª h¬ng ®Êt níc nhng bÊt lùc! Hä thêng t×m ®Õn c¶nh mªnh m«ng hoang v¾ng, c¶nh chiÒu tµ, c¶nh chia li, nh÷ng sù vËt nhá nhoi, gîi nh÷ng kiÕp ngêi nhá bÐ b¬ v¬...Trµng giang tiªu biÓu cho phong c¸ch th¬ Êy! 3.Khæ th¬ bèn “Chim nghiªng c¸nh nhá bãng chiÒu sa” Trªn c¸i nÒn mªnh m«ng cña kh«ng gian, m©y næi thµnh cån, thµnh líp “®ïn nói b¹c”! C¸nh chim nhá nhoi ®Õn téi nghiÖp, nghiªng c¸nh (søc nÆng cña bãng chiÒu nh ®ang ®Ì nÆng lªn c¸nh chim nhá bÐ 35

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Êy) C¸nh chim cña th¬ míi l·ng m¹n: gîi sù nhá bÐ mµ c« lÎ, lÆng lÏ (®èi lËp trong kh«ng gian réng lín) +Dîn dîn: cã c¸i g× gîn lªn, dÊy lªn trong lßng. T©m tr¹ng th¬ng nhí quª h¬ng b¾t nguån tõ sãng níc trµng giang! Thiªn - Hs chia nhãm th¶o luËn vÒ nhiªn lµ n¬i göi g¾m nçi buån, göi g¾m nghÖ thuËt bµi th¬ nçi lßng th¬ng nhí quª h¬ng! - Gv gîi më: (yªu thiªn nhiªn còng lµ t×nh c¶m yªu n(?) §äc bµi th¬ em cã nhËn íc) +Th«i HiÖu cÇn khãi sãng ®Ó nhí quª hxÐt g× vÒ ©m ®iÖu ? ¬ng ! “NhËt mé h¬ng quan hµ xø thÞ Yªn ba giang thîng sö nh©n sÇu” (Quª h¬ng khuÊt bãng hoµng h«n Trªn s«ng khãi sãng cho buån lßng ai) +Huy CËn kh«ng cÇn ®Õn khãi sãng, mµ nçi nhí nhµ, nhí quª nh ïa ®Õn, trµo (?) NhËn xÐt cña em vÒ d©ng trong lßng, hoµ vµo t×nh yªu s«ng thanh ®iÖu cña bµi th¬? nói ! §ã lµ t©m tr¹ng cña cn ngêi biÕt gép nçi buån, nçi sÇu nh©n thÕ, thiÕu v¾ng quª h¬ng vµo m×nh®ã còng lµ t©m tr¹ng chung cña ngêi d©n mÊt níc lóc bÊy giê !

(?) NhËn xÐt cña em vÒ thÓ th¬ - C¸ nh©n tr¶ lêi

4- NghÖ thuËt * ¢m ®iÖu: §îc t¹obëi sù hoµ hîp cña nhÞp ®iÖu,thanh ®iÖu +NhÞp th¬ toµn bµi cã xu híng tr¶i dµi theo nhÞp 4/3: “Sãng gîn trµng giang / buån ®iÖp ®iÖp Con thuyÒn xu«i m¸i / níc song song” Cã nh÷ng c©u t¸c gi¶ cè ý ®Ó h¬i l¹c ®iÖu thµnh nhÞp 2/2/3 “ThuyÒn vÒ / níc l¹i / sÇu tr¨m ng¶ Cñi mét / cµnh kh« / l¹c mÊy dßng” * Thanh ®iÖu: Nhµ th¬ tu©n thñ quy ®Þnh cña luËt b»ng, tr¾c vµ cã nh÷ng nÐt riªng: +Sö dông tõ l¸y nguyªn: ®iÖp ®iÖp, song song, líp líp, dîn dîn. +Tæ chøc ng«n tõ t¹o h×nh ¶nh, kÕt hîp 36

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 nhÞp ®iÖu gîi ©m hëng tr«i ch¶y, xu«i chiÒu, mªnh mang, xao xuyÕn cña hån thi nh©n vµ t¹o vËt. ThuyÒn vÒ - níc l¹i N¾ng xuèng – trêi lªn S«ng dµi – trêi réng Bê xanh – b·i vµng * ThÓ th¬: Trµng giang lµ bµi Th¬ míi l·ng m¹n, nhng mang ®Ëm dÊu Ên §êng thi  Nªu chñ ®Ò cña bµi th¬? +Sè tiÕng trong mét c©u, sè c©u trong mét khæ th¬ - Mét vµi c¸ nh©n ®¹i diÖn (Cã thÓ coi ®©y lµ mét bµi tø tuyÖt liªn tr×nh bµy hoµn, mçi khæ th¬ lµ mét bµi) +Huy CËn mîn nguyªn t¾c t¬ng xøng cña phÐp ®èi §êng thi, t¹o vÎ c©n xøng trang träng më ra c¸c chiÒu cña kh«ng gian: “N¾ng xuèng trêi lªn s©u chãt vãt Hs nh¾c l¹i nÐt chÝnh vÒ S«ng dµi trêi réng bÕn c« liªu” néi dung vµ nghÖ thuËt cña +Sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh mang ý vÞ bµi th¬? cæ thi: “Líp líp m©y cao ®ïn nói b¹c” (mîn tõ “®ïn” trong th¬ §ç Phñ “Lng trêi sãng dùng lßng s«ng th¼m / MÆt ®Êt m©y ®ïn cöa ¶i xa”) C¸nh chim trong th¬ cæ xuÊt hiÖn trong th¬ cæ kh¸ nhiÒu, “ngµn mai giã cuèn Hs lµm viÖc theo nhãm chim bay mái” (ChiÒu h«m nhí nhµ- bµ - Gv quan s¸t, ®Þnh híng, HuyÖn Thanh Quan) tæng hîp ý vÞ cæ thi: h×nh ¶nh nhµ th¬ mét m×nh ®øng tríc vò trô ®Ó c¶m nhËn ®îc c¸i vÜnh viÔn, v« cïng v« tËn cña kh«ng gian, thêi gian víi kiÕp ngêi! * Chñ ®Ò: Mîn bøc tranh thiªn nhiªn s«ng dµi, trêi réng Huy CËn thÓ hiÖn nçi buçn c« ®¬n cña kiÕp ngêi, ®ång thêi thÓ hiÖn tÊm lßng th¬ng nhí quª h¬ng III. Cñng cè -Bµi th¬ ghi l¹i h×nh ¶nh t¹o vËt thiªn 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn nhiªn, võa mªnh m«ng, v« biªn; võa hiu dß qu¹nh hoang v¾ng! - Hs ®äc ghi nhí sgk Híng dÉn häc bµi chuÈn bÞ -C¸i t«i c« ®¬n, b¬ v¬ tríc thiªn nhiªn trêi réng, s«ng dµi, kh«ng biªt tr«i d¹t 37

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 bµi sau: LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn b¸c bá. - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

vµo ®©u gi÷a dßng s«ng v« ®Þnh cña cuéc ®êi! -C¶m xóc chñ ®¹o cña bµi th¬: t×nh c¶m thiÕt tha yªu thiªn nhiªn, ®Êt níc quª h¬ng! -Bµi th¬ mang ®Ëm phong c¸ch §êng thi cæ kÝnh LuyÖn tËp +Kh«ng gian v« tËn, mªnh m«ng cña c¶nh thiªn nhiªn: S«ng dµi, trêi réng, bê canh tiÕp b·i vµng, n¾ng xuèng trêi lªn s©u chãt vãt. +Kh«ng gian qu¹nh hiu, hoang v¾ng ®i liÒn víi c¶nh vËt: bÌo d¹t, cñi tr«i, chim nghiªng c¸nh, m©y næi (®ïn) thµnh cån, thµnh nói. *Thêi gian: Buæi chiÒu muén “Chim nghiªng c¸nh nhá bâng chiÒu sa” “§©u tiÕng lµng xa v·n chî chiÒu” “Kh«ng khãi hoµng h«n còng nhí nhµ” *Mèi quan hÖ gi÷a kh«ng gian vµ thêi gian: mèi quan hÖ diÔn ra ®ång thêi, phô ho¹ cho nhau. Buæi chiÒu (thêi gian), kh«ng gian chiÒu ph« hÕt vÎ hoang s¬, hiu qu¹nh; C¶ hai gîi nçi buån c« ®¬n cho nh©n vËt tr÷ t×nh. C¶ kh«ng gian, thêi gian ®îc miªu t¶ theo sù vËn ®éng, hoµ ®iÖu gîi c¶nh vËt mªnh m«ng xa v¾ng, gîi nçi buån c« ®¬n cña lßng ngêi.

38

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 83 ppct

LuyÖn tËp vÒ thao t¸c lËp luËn b¸c bá

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh n¾m v÷ng thao t¸c lËp luËn b¸c bá. BiÕt vËn dông thao t¸c lËp luËn b¸c bá trong häc tËp vµ ®êi sèng thùc tÕ. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng kh¸i qu¸t  Hs lµm bµi tËp theo nhãm- Gv kiÓm tra, híng dÉn thªm

Néi dung cÇn ®¹t I.Thùc hµnh C©u 1 §o¹n a: +B¸c bá luËn ®iÓm b»ng luËn cø: LuËn ®iÓm cÇn b¸c bá: “Cã ngêi nghÜ r»ng th¬ lµ nh÷ng lêi ®Ñp” +C¸c luËn cø ®îc sö dông ®Ó b¸c bá gåm: * “Díi ngßi bót cña Hå Xu©n H¬ng, nh÷ng ch÷ tÇm thêng cña lêi nãi hµng ngµy, n«m na m¸ch quÐ ®· trë thµnh 39

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 nh÷ng lêi th¬ ®îc truyÒn tông” *NguyÔn Du víi c©u th¬ “tho¾t tr«ng nhên nhît mµu da” th× lµm sao? §o¹n b §Æng Thai Mai ®· b¸c bá luËn ®iÓm b»ng c¸ch dïng lËp luËn ph©n tÝch ®Ó b¸c bá: LuËn ®iÓm cÇn b¸c bá: “trong s¸ng t¸c v¨n nghÖ lÝ tÝnh kh«ng tham dù” -Dïng lËp luËn ph©n tÝch ®Ó b¸c bá: +LÝ tÝnh t¸c ®éng ®Õn sù lùa chän ®Ò tµi +S¾p ®Æt t tëng, nghiªn cøu, ph©n Hs th¶o luËn ý cÇn b¸c bá tÝch tµi liÖu... +VËn dông kinh nghiÖm vÒ bót ph¸p +LÝ tÝnh lu«n tØnh t¸o ®Ó lµm cho h×nh thøc phï hîp víi néi dung. B¸c bá luËn ®iÓm b»ng luËn cø vµ lËp luËn: +Níc MÜ chØ 20% d©n sè lµ ngêi s¶n xuÊt, cßn 80% lµ ¨n b¸m...  Hs lµm bµi tËp theo nhãm +Bin GhÕt l¹i tèt h¬n mÑ Tª- rª-®a ? +Lµ nhµ v¨n nhng ¢y Ren –D¬ l¹i khinh Tranh luËn, b¶o vÖ ý kiÕn rÎ chñ nghÜa nh©n v¨n - Ngîc l¹i thiªn cña m×nh? chøc cña v¨n häc C©u 2 LuËn ®iÓm cÇn b¸c bá: “chØ cã vµo ®¹i häc th× cuéc ®êi míi cã t¬ng lai” +KhuyÕn khÝch Hs tranh luËn, dïng c¸c luËn cø, lËp luËn ®Ó b¸c bá +ý kiÕn ®ã ®óng ë chç nµo? +Sai ë chç nµo? +Dïng luËn cø ®Ó b¸c bá: d©n sè mét lµng, x· cã bao nhiªu ngêi ®ç vµo ®¹i häc? Trong mét trêng THPT cã tØ lÖ bao nhiªu b¹n ®ç ®¹i häc? +Dïng lËp luËn ®Ó b¸c bá: Cho Hs kh¸ nh¾c l¹i néi -Ai còng vµo ®¹i häc, vËy ai lµ ngêi lµm dung bµi tËp. ra cña c¶i vËt chÊt, nu«i sèng hä trong Híng dÉn häc bµi, chuÈn thêi gian häc tËp? bÞ bµi sau: -Cã ph¶i ai vµo ®¹i häc còng ®Òu h¹nh Tr¶ bµi viÕt sè n¨m phóc? -Cã b»ng ®¹i häc, nhng kh«ng cã viÖc lµm theo yªu cÇu ®µo t¹o? liÖu cã h¹nh phóc? 40

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 II.Cñng cè +Gv: nhÊn m¹nh thªm phÇn lÝ thuyÕt.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 84 ppct

Tr¶ bµi viÕt sè n¨m A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc ng÷ v¨n ®· häc trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 11; Bíc ®Çu häc sinh tù ®¸nh gi¸ ®îc kÕt qu¶ lµm bµi cña m×nh, biÕt c¸ch ch÷a lçi, söa nh÷ng luËn ®iÓm, luËn cø cha tèt trong bµi viÕt cña m×nh. B.Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh

41

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh trao ®æi th¶o luËn, thùc hµnh tù söa c¸c lçi trong bµi viÕt cña m×nh. D.TiÕn tr×nh lªn líp 1.KiÓm tra bµi cò: 2.Giíi thiÖu bµi míi: I. §Ò bµi T¸c dông cña nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n trong truyÖn ng¾n “Hai ®øa trΔ (Th¹ch Lam) MB: +Häc sinh giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm, t¸c gi¶. +Nªu kh¸i qu¸t nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n cña Th¹ch Lam trong t¸c phÈm. TB: +Giíi thiÖu nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n, thñ ph¸p nghÖ thuËt mµ chñ nghÜa l·ng m¹n thêng sö dông trong viÖc t¸i hiÖn ®êi sèng vµ lµm næi bËt t tëng chñ ®Ò cña t¸c phÈm. +ChØ ra nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n trong t¸c phÈm: Bãng tèi / ¸nh s¸ng; BÇu trêi / mÆt ®Êt... +Ph©n tÝch vai trß vµ t¸c dông cña nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n: ¸nh s¸ng chØ lµm t« ®Ëm thªm bãng ®ªm; BÇu trêi ®Ñp “hµng ngµn ng«i sao ganh nhau lÊp l¸nh” t« ®Ëm thªm c¶nh nghÌo díi mÆt ®Êt “Trªn ®Êt chØ cßn r¸c rëi, vá bëi, vá thÞ, l¸ nh·n vµ l¸ mÝa...MÊy ®øa trÎ con nhµ nghÌo ë ven chî cói lom khom trªn mÆt ®Êt ®i l¹i t×m tßi...” Thñ ph¸p nghÖ thuËt miªu t¶ t¬ng ph¶n cßn lµm t¨ng thªm chÊt th¬, t« ®Ëm mµu s¾c l·ng m¹n, phï hîp víi ©m hëng bao trïm cña thiªn truyÖn: t©m t×nh ,thñ thØ... ThÓ hiÖn niÒm c¶m th¬ng lÆng lÏ, ch©n thµnh cña Th¹ch Lam víi cuéc s«ng ch×m khuÊt, mßn mái, tï tóng, quÈn quanh cña nh÷ng con ngêi nhá nhoi n¬i phè huyÖn b×nh lÆng, tèi t¨m.... KB: +Kh¸i qu¸t l¹i c¸c ý cña bµi viÕt +Suy nghÜ riªng cña c¸ nh©n BiÓu ®iÓm §iÓm 9 >10: Bµi cã kÕt cÊu m¹ch l¹c, diÔn ®¹t lu lo¸t, cã c¶m xóc, ®¸p øng ®ñ nh÷ng yªu cÇu trªn.Ch÷ viÕt cÈn thËn. §iÓm 7>8: C¨n b¶n ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu trªn, kÕt cÊu bµi gän, diÔn ®¹t t¬ng ®èi tèt, cã thÓ cßn cã mét vµi sai sãt nhá vÒ lçi chÝnh t¶. §iÓm 5>6: DiÔn ®¹t hîp lÝ, n¾m ®îc s¬ lîc nh÷ng yªu cÇu trªn, cßn m¾c tõ 5 ®Õn 6 lçi chÝnh t¶. §iÓm 3>4 : HiÓu ®Ò mét c¸ch s¬ lîc, diÔn ®¹t lóng tóng, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p. 42

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 §iÓm 1>2 : Kh«ng ®¹t c¸c yªu cÇu trªn. Ph©n tÝch chung chung toµn truyÖn. §iÓm 0 : L¹c ®Ò, ®Ó giÊy tr¾ng, hoÆc viÕt linh tinh kh«ng phï hîp yªu cÇu ®Ò II. Ch÷a bµi - Cho Hs ®äc l¹i nh÷ng c©u tr¶ lêi cña m×nh trong bµi lµm +Chän bµi Hs kh¸ ®äc +Hs tù rót kinh nghiÖm trong viÖc lùa chän c¸c ph¬ng ¸n triÓn khai ý +C«ng bè ®¸p ¸n +Cho Hs ®èi chiÕu, so s¸nh víi ®iÓm cña bµi viÕt - Cho Hs ®äc l¹i bµi viÕt cña m×nh, tù söa lçi trong bµi. +Tæng hîp l¹i u khuyÕt ®iÓm chÝnh - Híng dÉn häc bµi chuÈn bÞ bµi sau: Bµi viÕt sè s¸u lµm t¹i nhµ (§Ò SGK) So¹n bµi: §©y th«n VÜ D¹

Ngµy so¹n: 43

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy d¹y: TiÕt sè: 85- 86 ppct

§©y Th«n VÜ D¹ Hµn MÆc Tö A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc t×nh yªu ®êi, lßng ham sèng m·nh liÖt mµ ®Çy uÈn khóc cña hån th¬ Hµn MÆc Tö. NhËn ra ®îc d¹ng liªn kÕt võa ®øt ®o¹n võa nhÊt qu¸n cña m¹ch th¬ vµ lèi t¹o h×nh gi¶n dÞ mµ tµi hoa cña bµi th¬. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Cho Hs xem vµi h×nh ¶nh vÒ nhµ Th¬ Hµn MÆc Tö b»ng Powerpiont Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t) - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

Néi dung cÇn ®¹t I.T×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶ Cuéc ®êi Hµn MÆc Tö: Hµn MÆc Tö (1912-1940) Tªn thËt lµ NguyÔn Träng TrÝ Quª: lµng LÖ MÜ, Tæng Vâ X¸, huyÖn Phong Léc nay thuéc §ång Híi, Qu¶ng B×nh. Cha lµ mét viªn chøc nghÌo mÊt sím, «ng ë víi mÑ t¹i Quy Nh¬n, häc trung häc ë HuÕ. -Tèt nghiÖp trung häc, Hµn MÆc Tö ®i lµm ë së ®¹c ®iÒn B×nh §Þnh, råi vµo Sµi Gßn lµm b¸o; n¨m 1936 (24 tuæi) «ng m¾c c¨n bÖnh hiÓm nghÌo-bÖnh phong. «ng vÒ ë h¼n t¹i Quy Nh¬n vµ mÊt t¹i nhµ th¬ng Quy Hoµ -Quy Nh¬n n¨m 1940 (28 tuæi) Sù nghiÖp v¨n ch¬ng: «ng lµm th¬ tõ n¨m 14,15 tuæi víi c¸c bót danh: Phong TrÇn, LÖ Thanh, Minh DuÖ Thi víi 44

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Nªu xuÊt xø bµi th¬ Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ tËp th¬ §iªn - C¸ nh©n tr¶ lêi

Nªu bè côc bµi th¬? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Hs ®äc ®o¹n mét C¶nh th«n VÜ ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? - Hs chia nhãm trao ®æi th¶o luËn

c¸c bµi th¬ §êng luËt; sau ®ã «ng chuyÓn h¼n sang th¬ míi l·ng m¹n * C¸c t¸c phÈm chÝnh: G¸i quª (1936) ; Th¬ ®iªn (1938) {sau ®æi thµnh §au th¬ng} ; Xu©n nh ý, Thîng thanh khÝ, CÈm ch©u duyªn (1939) ; Duyªn k× ngé (kÞch th¬-1939) QuÇn tiªn héi (kÞch th¬-1940); Ch¬i gi÷a mïa tr¨ng (th¬ v¨n xu«i-1940) Th¬ Hµn MÆc Tö thÓ hiÖn mét t×nh yªu ®Õn ®au ®ín híng vÒ cuéc ®êi trÇn thÕ (yÕu tè tÝch cùc nhÊt cña th¬ «ng) 2- T¸c phÈm * XuÊt xø: - Bµi th¬ lóc ®Çu cã tªn: ë ®©y th«n VÜ D¹. Sau ®æi thµnh: ®©y th«n VÜ D¹ - Th¬ “§iªn” (1938) §iªn kh«ng ph¶i tr¹ng th¸i bÖnh thÇn kinh, mµ lµ mét tr¹ng th¸i tinh thÇn s¸ng t¹o: miªn man, m·nh liÖt, mét quan niÖm thÈm mÜ cña Hµn MÆc Tö víi nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n sau: +C¶m xóc chÝnh cña tËp th¬ lµ ®au th¬ng +Nh©n vËt tr÷ t×nh tù ph©n th©n thµnh nhiÒu nh©n vËt kh¸c +T¹o nhiÒu h×nh ¶nh k× dÞ +M¹ch th¬ ®øt, nèi ®Çy bÊt ngê +Tõ ng÷ ®Æc t¶ ( Bµi §©y th«n VÜ D¹ tiªu biÓu cho nh÷ng ®Æc trng trªn cña tËp th¬ ®iªn) * Bè côc Bµi th¬ cã m¹ch liªn kÕt ®øt nèi, v× thÕ mçi khæ th¬ lµ mét ®o¹n th¬. - §o¹n I: (khæ mét) Miªu t¶ c¶nh th«n VÜ , c¶m xóc say ®¾m m·nh liÖt víi c¶nh vµ ngêi. - §o¹n II: (khæ hai) C¶nh s«ng níc ªm ®Òm vµ c¶m xóc buån chia li - §o¹n III: (khæ ba) C¶nh ch×m trong méng ¶o II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1.Khæ th¬ mét 45

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - §¹i diÖn tr×nh bµy

Nçi lßng nhµ th¬ ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? - C¸ nh©n tr¶ lêi

TiÕt sè 2:  Thiªn nhiªn trong khæ th¬ hai ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? - Hs lµm viÖc theo nhãm, trao ®æi th¶o luËn - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy

Em cã suy nghÜ g× vÒ c©u hái nµy?

(§äc hiÓu theo chñ ®Ò) H×nh ¶nh n¾ng ban mai: tinh kh«i, thanh khiÕt “ nh×n n¾ng hµng cau n¾ng míi lªn” N¾ng trong th¬ Hµn MÆc Tö: “Trong lµn n¾ng öng, khãi m¬ tan” “Däc bê s«ng tr¾ng n¾ng chang chang” C©u th¬ s¾p xÕp kh¸ ®Æc biÖt: N¾nghµng cau-n¾ng C©u th¬ chØ gîi chø kh«ng t¶. Hoµ víi n¾ng lµ s¾c mµu: “vên ai mít qu¸ xanh nh ngäc” Mít: gîi mÒm m¹i, mît mµ, mì mµng, m¬n mën cña l¸ non! ThÊp tho¸ng sau rÆng tróc lµ nh÷ng khu«n mÆt phóc hËu “mÆt ch÷ ®iÒn” – c¶nh, t×nh nh cã mét søc hót l¹ k× ®Ó nhµ th¬ híng tíi! (Mét híng tham kh¶o: kiÕn tróc nhµ vên HuÕ cã thê ch÷ §iÒn ®»ng tríc s©ntham quan t¹i HuÕ 1977) +Thiªn nhiªn nh mêi gäi, biÓu hiÖn nçi lßng khao kh¸t muèn trë vÒ th«n VÜ- n¬i cã mét t×nh yªu Êp ñ trong lßng! “Sao anh kh«ng vÒ ch¬i th«n VÜ” Lêi cña ai? c« g¸i? hay m×nh tù hái m×nh? nh©n vËt tr÷ t×nh tù ph©n th©n, ®em ®Õn cho lêi hái nhiÒu c¶m xóc (mêi mäc, tr¸ch mãc nhÑ nhµng)béc lé nçi lßng th¬ng nhí ®Õn b©ng khu©ng! +C©u hái t¹o c¶m xóc ®a chiÒu, chøa ®ùng c¶ nh÷ng uÈn khóc trong lßng (bµi th¬ ®îc viÕt trong lóc t¸c gi¶ l©m bÖnh nÆng). Kh¼ng ®Þnh c¶m xóc m·nh liÖt: t×nh yªu cuéc sèng vµ con ngêi! 2.Khæ th¬ hai Sù chia l×a li t¸n: “Giã theo lèi giã, m©y ®êng m©y” Giã m©y vèn kh«ng thÓ t¸ch rêi l¹i chia l×a ? Phi lÝ cña thùc tÕ, nhng cã lÝ trong c¶m xóc ! c¶nh vËt hiÖn ra trong sù mÆc c¶m, kh«ng miªu t¶ b»ng m¾t- ®ã lµ mÆc c¶m cña sù chia l×a ! - C¶nh nhuèm nçi buån cña con ngêi Dßng níc buån thiu hoa b¾p lay 46

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11  Hs th¶o luËn: Kh¸ch ®êng xa lµ ai?

Theo em? tø th¬ cña bµi th¬ lµ g×? - C¸ nh©n tr¶ lêi

(?) Bót ph¸p nghÖ thuËt cña bµi th¬? (Hs kh¸)

Giã, m©y, s«ng níc nh chia l×a- C¶m xóc bËt lªn c©u hái, nh mét lêi nh¾n göi: “ThuyÒn ai ®Ëu bÕn s«ng tr¨ng ®ã / cã chë tr¨ng vÒ kÞp tèi nay?” - Khung c¶nh huyÒn ¶o, th¬ méng ®Çy tr¨ng! hái ai? hái lßng m×nh? tõ m¬ (khæ mét) chuyÓn sang méng ( khæ hai) h ¶o trong ¸nh tr¨ng! (nçi lßng nhµ th¬khi ®ang bÖnh) 3.Khæ th¬ ba Kh¸ch ®êng xa: Lµ em? lµ chÝnh thi sÜ mong ®îc ho¸ thµnh kh¸ch ®êng xa ®Ó tho¶ lßng m×nh? lµ ngêi thi sÜ híng tíi? khao kh¸t íc mong vµ hi väng, h ¶o chËp chên “S¬ng khãi mê nh©n ¶nh”. C¶nh thËt xø HuÕ nh÷ng ®ªm tr¨ng? thiªn nhiªn diÔn t¶ nh÷ng uÈn khóc trong lßng thi sÜ ®Ó bËt tiÕp c©u hái: “ai biÕt t×nh ai cã ®Ëm ®µ” Ai: thi sÜ? em? -Ai (thø hai) em? hay kh¸ch ®êng xa? Hoµi nghi? hi väng ®an xen! tÊm lßng thiÕt tha hi väng vµo cuéc ®êi ! nhng còng ®Çy mÆc c¶m! +Tø th¬: ý chÝnh, ý lín lµm ®iÓm tùa cho c¶m xóc th¬ vËn ®éng xung quanh +Tø th¬ cña bµi th¬: h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµ con ngêi VÜ D¹; C¶m xóc vËn ®éng xung quanh tø th¬ Êy lµ nçi lßng th¬ng nhí b©ng khu©ng, lµ hi väng, tin yªu nhng ®Çy uÈn khóc vµ mÆc c¶m!

- X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña bµi th¬ - C¸ nh©n tr¶ lêi

- Hs kh¸ nh¾c l¹i nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ

+T¶ thùc, l·ng m¹n, tr÷ t×nh. C¶nh th«n VÜ (t¶ thùc), nhng trÝ tëng tîng dÇy th¬ méng (l·ng m¹n) Thiªn nhiªn vµ t×nh ngêi th«n VÜ (t¶ thùc), diÔn t¶ nçi lßng b©ng khu©ng, th¬ng nhí, da diÕt ®¾m say (tr÷ t×nh), íc m¬ (l·ng m¹n), hoµi nghi, kh«ng hi väng (hiÖn thùc) 47

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 thuËt cña bµi th¬?

+T©m tr¹ng t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong ba khæ th¬: ao íc ®¾m say=> hoµi väng phÊp pháng => m¬ tëng hoµi nghi. * Chñ ®Ò: Miªu t¶ thiªn nhiªn vµ t×nh ngêi th«n VÜ ®Ó béc lé lßng th¬ng nhí ®Õn b©ng khu©ng, da diÕt, ®¾m say vµ nçi buån chia li, íc m¬ nhng trµn ngËp hoµi nghi kh«ng hi väng.

III.Cñng cè - Hs th¶o luËn nhãm +T×nh c¶m thiÕt tha g¾n bã víi cuéc 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn sèng, kh«ng biÓu hiÖn theo lèi xu«i dß chiÒu mµ ®Çy uÈn khóc cña thi sÜ. - Hs ®äc ghi nhí sgk +C¶nh s¾c thiªn nhiªn ®îc miªu t¶ Híng dÉn häc bµi,chuÈn bÞ kh«ng tu©n thñ theo tÝnh liªn tôc cña thêi gian, tÝnh duy nhÊt cña kh«ng gian. bµi sau: ChiÒu tèi. - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y +Nh÷ng h×nh ¶nh ®éc ®¸o, ng«n ng÷ g©y Ên tîng giµu søc liªn tëng. +Bµi th¬ lµ mét bøc tranh ®Ñp vÒ xø HuÕ méng m¬, lµ tiÕng lßng cña mét ngêi tha thiÕt yªu ®êi, yªu cuéc sèng! luyÖn tËp “¸o em tr¾ng qu¸ nh×n kh«ng ra” => nh÷ng c©u th¬, ý th¬ miªu t¶ theo phong c¸ch nµy: “vên ai mít qu¸ xanh nh ngäc”, “n¾ng hµng cau”, “bÕn s«ng tr¨ng” => tÊt c¶ ®Òu ®Ñp l¹ lïng trong h ¶o, trong kh¸t väng cña nhµ th¬ => h×nh ¶nh th¬ kh«ng xuÊt ph¸t tõ viÖc lùa chän ng«n ng÷, mµ xuÊt ph¸t tõ câi lßng s©u th¼m cña nhµ th¬! Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 87 ppct

ChiÒu tèi Hå ChÝ Minh A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh hiÓu vµ n¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬; Tõ ®ã hiÓu thªm phong c¸ch nghÖ thuËt cña tËp NhËt kÝ trong tï B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc+TËp th¬ NhËt kÝ trong tï. - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp 48

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t) - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

Néi dung cÇn ®¹t I. TiÓu dÉn -Bµi sè 31 cña tËp th¬ (mét trong sè nh÷ng bµi ®îc s¸ng t¸c trong giai ®o¹n bèn th¸ng ®Çu- bèn th¸ng Ngêi bÞ hµnh h¹, ®µy ¶i d· man nhÊt) -Bµi th¬ ra ®êi khi B¸c bÞ chuyÓn lao tõ TÜnh T©y ®Õn Thiªn B¶o, th¸ng 9 /1942. II. §äc-hiÓu v¨n b¶n (?) Hai c©u ®Çu cã thÓ 1. Hai c©u ®Çu ®Æt tiªu ®Ò nh thÕ nµo? C¶nh chiÒu muén (?) C¶nh chiÒu muén ®îc -§iÓm nh×n miªu t¶: §Ønh trêi, xung miªu t¶ nh thÕ nµo? quanh lµ rõng nói ©m u, nhµ th¬ chØ cã - Hs lµm viÖc theo nhãm, thÓ ngíc m¾t nh×n ®Ó quan s¸t. trao ®æi th¶o luËn +Bøc tranh thiªn nhiªn ®©ú tÝnh íc lÖ - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh cña thi ca cæ ®iÓn: miªu t¶ thiªn nhiªn bµy thêng chó ý tíi bÇu trêi, chßm m©y - Gv ®Þnh híng b»ng nh÷ng (chïm th¬ thu cña NguyÔn KhuyÕn, thu c©u hái gîi më høng cña §ç Phñ, Hoµng H¹c l©u cña - Gv nhËn xÐt tæng hîp Th«i HiÖu) +Miªu t¶ c¶nh chiÒu muén thêng cã h×nh ¶nh cña c¸nh chim vÒ rõng: Chim h«m thoi thãt vÒ rõng (TruyÖn KiÒu-NguyÔn Du) Chim kªu vÒ nói tèi råi (Ca dao) Ngµn mai giã cuèn chim bay mái (?) T©m tr¹ng cña B¸c ®îc (ChiÒu h«m nhí nhµ-Bµ HuyÖn Thanh thÓ hiÖn nh thÕ nµo? Quan) -Bøc tranh cña t©m trang, ngo¹i c¶nh còng lµ t©m c¶nh. T©m tr¹ng cña ngêi tï bÞ lu ®µy, c¸nh chim mÖt mái, chßm m©y c« ®¬n...Bót ph¸p íc lÖ vµ sù ch©n thËt, tù nhiªn thèng nhÊt lµm mét. Sù t¬ng ®ång gi÷a nh©n vËt tr÷ t×nh vµ ngo¹i c¶nh, nÐt tinh tÕ: c¶m nhËn 49

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 (?) Néi dung miªu t¶ cña hai c©u th¬ cuèi?

thiªn nhiªn trong hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt, cña mét t©m hån lín... 2. Hai c©u cuèi (?) NhËn xÐt vÒ c¸ch miªu -Cuéc sèng thêng nhËt: h×nh ¶nh c« g¸i t¶ cña hai c©u th¬ cuèi? xay ng« tèi vµ lß than rùc hång. Gîi cuéc sèng gia ®×nh, kh¸t väng thÇm kÝn cña ngêi tïbÞ lu ®µy trªn ®Êt kh¸ch vÒ cuéc 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn sèng tù do. dß -Th¬ xa con ngêi còng thêng xuÊt hiÖn - Hs ®äc ghi nhí sgk tríc c¶nh thiªn nhiªn (Lom khom díi nói - Gv dÆn dß, híng dÉn Hs tiÒu vµi chó/ chuÈn bÞ bµi: G¸c m¸i ng «ng vÒ viÔn phè) nhng chØ - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y lµm t¨ng thªm c¸i vÎ hoang s¬ cña c¶nh vËt. Con ngêi trong th¬ B¸c xuÊt hiÖn mét c¸ch khoÎ kho¾n, lµm dÞu ®i nçi c« ®¬n cña ngêi tï. III. Cñng cè: Bµi th¬ cã sù vËn ®éng cña thêi gian, kh«ng gian (tõ kh«ng gian hiu qu¹nh cña rõng nói ®Õn kh«ng khÝ ®Çm Êm cña gia ®×nh). Cã sù vËn ®éng cña t tëng (ch÷ hång-nh·n tù nh ¸nh lªn niÒm vui) Sù vËn ®éng cña c¶nh (th¬ xa c¶nh thêng tÜnh). Sù vËn ®éng Êy híng vÒ sù sèng, nh©n vËt tr÷ t×nh Lµ chñ thÓ cña bøc tranh phong c¶nh (th¬ xa, nh©n vËt tr÷ t×nh thêng Èn vµo c¶nh vËt)

50

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè:88 ppct

Tõ Êy Tè H÷u A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh c¶m nhËn ®îc niÒm vui lín cña nhµ th¬ khi gi¸c ngé lÝ tëng c¸ch m¹ng vµ nhê ®ã biÕt g¾n bã víi nh©n d©n lao khæ, t¹o cho m×nh mét søc m¹nh tinh thÇn to lín.ThÊy ®îc nghÖ thuËt diÔn t¶ t©m tr¹ng vui síng say mª, b»ng h×nh ¶nh t¬i s¸ng, giäng th¬ s¶ng kho¸i, nhÞp th¬ dån dËp. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc, th¬ tè H÷u - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t) - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp thi ca cña Tè H÷u? Nªu xuÊt xø bµi th¬? Nªu bè côc cña bµi th¬?

Néi dung cÇn ®¹t I. TiÓu dÉn 1- T¸c gi¶ -Tè H÷u (1920-2002) lµ nhµ th¬ lín cña nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i. - Quª: Lµng Phï Lai, x· Qu¶ng Thä, Qu¶ng §iÒn, Thõa Thiªn-HuÕ. N¨m 1937 (17 tuæi)Tè H÷u ®îc gi¸c ngé c¸ch m¹ng. N¨m 1938 (18 tuæi), ®îc kÕt n¹p vµo §¶ng. -Sù nghiÖp thi ca cña Tè H÷u g¾n liÒn víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng.Néi dung th¬ Tè H÷u b¸m s¸t c¸c chÆng ®êng c¸ch m¹ng ®Ó ph¶n ¸nh. C¸c tËp th¬: Tõ Êy, ViÖt B¾c, Giã léng, Ra trËn, M¸u vµ hoa, Mét 51

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Hs ®äc khæ th¬ ®Çu (?) Hai tiÕng Tõ Êy cã ý nghÜa nh thÕ nµo? - C¸ nh©n tr¶ lêi

(?) Trong khæ th¬ cã h×nh ¶nh nµo ®¸ng chó ý? - C¸ nh©n ®éc lËp tr¶ lêi

(?) Hai c©u th¬ 3 vµ 4 t¹o cho em c¶m nhËn g×? - C¸ nh©n tr¶ lêi

tiÕng ®ên, Ta víi ta... ®Òu theo s¸t c¸c chÆng ®êng lín cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. NghÖ thuËt th¬ Tè H÷u thÓ hiÖn ë phong c¸ch tr÷ t×nh chÝnh trÞ, ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc. C¶m høng (t×nh c¶m chñ yÕu) cña th¬ Tè H÷u lµ c¶m høng l·ng m¹n kÕt hîp khuynh híng sö thi. 2- T¸c phÈm a-XuÊt xø bµi th¬: - Tõ Êy lµ tËp th¬ ®Çu cña Tè H÷u, ®îc s¸ng t¸c tõ n¨m 1937 ®Õn n¨m 1946. gåm ba phÇn: M¸u löa, XiÒng xÝch, Gi¶i phãng. - Bµi th¬ Tõ Êy, s¸ng t¸c th¸ng7/1938. n»m trong phÇn M¸u löa vµ ®îc mang tiªu ®Ò cho c¶ tËp th¬. b- Bè côc: Ba ®o¹n: - §o¹n mét: khæ th¬ ®Çu (NiÒm say mª n¸o nøc cña nhµ th¬ khi ®ãn nhËn lÝ tëng cña §¶ng) - §o¹n hai: khæ hai (Lêi tù nguyÖn cña nhµ th¬ khi gi¸c ngé lÝ tëng cña §¶ng) - §o¹n ba: khæ ba (Sù kh¼ng ®Þnh cña nhµ th¬ khi gi¸c ngé lÝ tëng cña §¶ng) II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1. NiÒm say mª n¸o nøc cña nhµ th¬ khi ®ãn nhËn lÝ tëng cña §¶ng - ThÓ hiÖn thêi gian DÊu Ên quan träng trong cuéc ®êi ngêi thanh niªn Tè H÷u: ®ãn nhËn ¸nh s¸ng lÝ tëng cña §¶ng. - Tõ Êy nh ®iÓm chèt cña thêi gian, kh«ng gian ®· x¸c ®Þnh: tõ bãng ®ªm cña cuéc ®êi cò, ¸nh s¸ng lÝ tëng cña §¶ng lµm bõng s¸ng cuéc ®êi nhµ th¬. -MÆt trêi ch©n lÝ: To¶ ¸nh s¸ng rùc rì, chãi chang, m¹nh mÏ Ch©n lÝ : ®óng ®¾n nhÊt. Bõng: bÊt ngê ®ét ngét. Chãi: nguån s¸ng lÝ tëng cã søc xuyªn thÊu m¹nh mÏ. §ãn nhËn lÝ tëng c¸ch m¹ng b»ng trÝ tuÖ. “Hån t«i lµ mét vên hoa l¸ 52

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

- Hs ®äc khæ 2 vµ 3 (?) Nhµ th¬ nhËn thøc vÒ lÏ sèng nh thÕ nµo? - Hs lµm viÖc theo nhãm, trao ®æi th¶o luËn - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy

RÊt ®Ëm h¬ng vµ rén tiÕng chim” §ãn nhËn ¸nh s¸ng lÝ tëng b»ng trÝ tuÖ, b»ng t×nh c¶m r¹o rùc, say mª, s«i næi, l·ng m¹n. So s¸nh tu tõ: diÔn ®¹t c¶m xóc, ®ãn nhËn lÝ tëng, nh cá c©y ®ãn nhËn ¸nh s¸ng mÆt trêi. LÝ tëng céng s¶n ®· mang l¹i niÒm tin yªu cuéc ®êi vµ søc sèng cho con ngêi!

2. Lêi t©m nguyÖn ch©n thµnh Khæ hai: nhËn thøc míi vÒ lÏ sèng: sù g¾n bã gi÷a c¸i t«i riªng vµ c¸i ta chung. C¸c tõ “buéc”, “trang tr¶i”: thÓ hiÖn tÝnh tù nguyÖn “Lßng t«i” “T×nh” “Hån t«i” => ba tr¹ng th¸i cña tinh thÇn ý thøc t×nh c¶m, g¾n liÒn víi “mäi ng(?) Sù chuyÓn biÕn s©u êi”, “tr¨m n¬i”, “bao hån khæ” diÔn t¶ s¾c trong t×nh c¶m cña sù ®ång c¶m, t×nh yªu th¬ng con ngêi nhµ th¬ ®îc thÓ hiÖn nh cña nhµ th¬. thÕ nµo trong khæ th¬ +Khæ hai: chuyÓn biÕn t tëng thÓ hiÖn cuèi? ë viÖc gi¸c ngé lËp trêng giai cÊp. Tõ bá c¸i t«i c¸ nh©n cña giai cÊp tiÓu t s¶n, ®Ó hoµ nhËp vµo khèi ®êi chung cña nh©n d©n lao khæ. - Hs nªu l¹i nh÷ng ý chÝnh +Khæ ba: cña tõng khæ th¬ T×nh c¶m kh«ng cßn chung chung, mµ t¸c ®éng ®Õn c¸c ®èi tîng cô thÓ. Tù 3. Cñng cè, híng dÉn, dÆn kh¼ng ®Þnh m×nh: Lµ con, lµ em, lµ dß anh > gÇn gòi, ®Çm Êm th©n thiÐt. Víi - Hs ®äc ghi nhí sgk “v¹n nhµ” “v¹n kiÕp ph«i pha” “v¹n ®Çu em nhá”. ChuyÓn biÕn vÒ t×nh c¶m lµ Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: §äc thªm: Lai biÓu hiÖn cô thÓ cho viÖc gi¸c ngé lÝ tëng céng s¶n cña nhµ th¬. T©n, nhí ®ång... - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y III. Tæng kÕt - Néi dung: Tõ Êy lµ tiÕng më ®Çu cho hån th¬ c¸ch m¹ng cña Tè H÷u. bµi th¬ mang s¾c th¸i riªng cña mét t©m hån thanh niªn lÇn ®Çu b¾t gÆp lÝ tëng: TrÎ trung, trµn trÒ søc sèng, giäng ®iÖu say sa, h¨m hë... - NghÖ thuËt: 53

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Bµi th¬ t¹o ®îc nhiÒu h×nh ¶nh Èn dô ®Ñp “mÆt trêi ch©n lÝ” “Vên hoa l¸” “®¹m h¬ng, rén tiÕng chim”. Sö dông nhiÒu ®iÖp tõ “®· lµ” “lµ con” “lµ em” “lµ anh” thuéc trêng nghÜa gia ®×nh... NhÞp ®iÖu: khæ mét say mª, n¸o nøc. Khæ hai vµ ba: da diÕt s©u l¾ng bëi nh÷ng ®iÖp tõ...

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 89 ppct §äc thªm Lai t©n ( Hå ChÝ Minh) Nhí ®ång( Tè H÷u) T¬ng t ( NguyÔn BÝnh) ChiÒu xu©n ( Anh Th¬) 54

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh c¸ch hiÓu, n¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c bµi th¬ trong phÇn ®äc thªm B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

Néi dung cÇn ®¹t I. Bµi Lai T©n 1. TiÓu dÉn * XuÊt xø - Bµi th¬ mang ®Þa danh cô thÓ nµy lµ bµi sè 97 trong sè 134 bµi cña tËp nhËt kÝ trong tï.(Bµi th¬ s¸ng t¸c ë giai ®o¹n bèn th¸ng ®Çu) Bµi th¬ cã thÓ chia mÊy - Lai T©n n»m trªn ®êng tõ Thiªn Giang phÇn? nhËn xÐt vÒ néi ®Õn LiÔu Ch©u, Qu¶ng T©y, Trung dung chÝnh cña bµi th¬? Quèc. * Bè côc + PhÇn mét: ba c©u ®Çu: Thùc tr¹ng bé m¸y chÝnh quyÒn ë Lai T©n + PhÇn hai: C©u kÕt: th¸i ®é ch©m biÕm 2.§äc-hiÓu v¨n b¶n Ba c©u ®Çu ghi l¹i néi dung a. Ba c©u ®Çu g×? c¸ch miªu t¶ hiÖn thùc -Ba c©u th¬ tù sù (kÓ), ghi l¹i h×nh ¶nh trong ba c©u ®Çu? mét c¸ch tù nhiªn, nh chôp l¹i hiÖn thùc: - C¸ nh©n tr¶ lêi Ban trëng => ®¸nh b¹c C¶nh trëng => kiÕm ¨n quanh HuyÖn trëng => lµm c«ng viÖc TÝnh híng ngo¹i thÓ hiÖn râ trong c¸ch t¶.Sù thùc cña bé m¸y chÝnh quyÒn Lai T©n: thèi n¸t, v« tr¸ch nhiÖm. T¹o m©u thuÉn (tiÕng cêi ch©m biÕm chØ bËt lªn khi t¹o ®îc m©u thuÉn) víi c©u cuèi. 55

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 NÐt ®Æc s¾c cña giäng ®iÖu ch©m biÕm cña c©u th¬ cuèi ?

- Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

- Hs ®äc ®o¹n 1 - C¶m høng cña bµi th¬ ®îc g× lªn tõ ®©u?

- C¶m gi¸c hiu qu¹nh ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? - TiÕng hß ®îc lÆp ®i lÆp l¹i cã ý nghÜa g×?

b. C©u cuèi Ba tiÕng: “Th¸i b×nh thiªn” H¹ mét c¸ch tù nhiªn, nhÑ nhµng, bÊt ngê (ngêi ®äc chê mét c©u kÕt tùa nh mét có ®ßn sÊm sÐt, h¹ gôc ®èi thñ). Giäng ®iÖu cã vÎ döng dng, nhng hiÖu qu¶ ch©m biÕm thËt th©m thuý s©u s¾c, ®©u cø ph¶i ®ao to bóa lín, míi h¹i gôc ®îc ®èi ph¬ng! Liªn hÖ hoµn c¶nh thùc tÕ: 1942-NhËt ®ang x©m lîc Trung Quèc- míi thÊy hÕt ý nghÜa phª ph¸n m·nh liÖt cña bµi th¬. II. Nhí §ång 1. TiÓu dÉn * XuÊt xø: - N¨m 1939 nguy c¬ chiÕn tranh thÕ giíi thø hai bïng næ (1939-1945), thùc d©n Ph¸p t¨ng cêng ®µn ¸p c¸ch m¹ng ë §«ng D¬ng. Ngµy 29/4/1939, Tè H÷u bÞ b¾t, bÞ giam cÇm t¹i nhµ lao Thõa phñ, HuÕ. Th¸ng 7/1939, Tè H÷u s¸ng t¸c bµi th¬ nµy (sau ba th¸ng bÞ giam trong tï) - Bµi th¬ n»m trong phÇn “XiÒng xÝch” cña Tõ Êy * Bè côc: Ba ®o¹n + §o¹n mét: tõ ®Çu ®Õn “Khoai s¾n t×nh quª rÊt thiÖt Nçi nhí da diÕt cuéc sèng bªn ngoµi nhµ tï. + §o¹n hai: TiÕp ®ã ®Õn “ trªn chÝn tÇng cao b¸t ng¸t trêi” (Nçi nhí vÒ chÝnh m×nh trong nh÷ng ngµy cha bÞ giam cÇm) + §o¹n ba: cßn l¹i (trë l¹i víi thùc t¹i giam cÇm, lßng trÜu nÆng nçi nhí triÒn miªn) 2- Híng dÉn ®äc thªm a. Nçi nhí cña ngêi tï céng s¶n víi cuéc sèng bªn ngoµi. - TiÕng hß: TiÕng hß ®îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn, trong bµi th¬. TiÕng hß lÎ loi ®¬n ®éc gi÷a trêi tra, khiÕn nh©n vËt tr÷ t×nh c¶m nhËn tÊt c¶ sù hiu qu¹nh. 56

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Nh÷ng h×nh ¶nh cô thÓ cña nçi nhí? - C¸ nh©n tr¶ lêi

- So s¸nh t×nh c¶m nhí th¬ng cña Tè H÷u víi c¸c nhµ th¬l·ng m¹n ®¬ng thêi

DiÔn biÕn t©m tr¹ng ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong bµi th¬?

Em hiÓu thÕ nµo vÒ tiªu ®Ò cña bµi th¬?

+ Hiu + Hiu + Hiu nh»n + Hiu cÇm.

qu¹nh cña kh«ng gian ®ång v¾ng. qu¹nh cña thêi gian tra v¾ng qu¹nh cña cuéc ®êi buån tñi nhäc qu¹nh cña lßng ngêi ®ang bÞ giam

- Liªn kÕt c¸c c¶m xóc - NhÊn m¹nh, t« ®Ëm c¶m xóc qu¹nh hiu - T¹o nhÞp ®iÖu triÒn miªn, c¶m xóc da diÕt kh«n ngu«i cña nçi nhí. -Nhí ®ång, nhí quª, nhí con ngêi... -TÊt c¶ ®Òu rÊt ch©n thËt vµ ®Ëm t×nh th¬ng mÕn -Cuéc sèng bªn ngoµi nhµ tï h«m qua cßn gÇn gòi, g¾n bã, th©n thiÕt, giê ®· trë nªn c¸ch biÖt xa x«i -Th¬ l·ng m¹n còng gîi nçi nhí vÒ con ngêi (Nçi nhí d»ng dÆc cña Huy CËn vÒ quª nhµ; nçi nhí b©ng khu©ng cña Hµn MÆc Tö vÒ th«n VÜ; Nçi nhí th¬ng trong biÖt li cña Tèng biÖt hµnh...) Tè H÷u dµnh nhí th¬ng cho tÊt c¶ mäi ngêi, trong ®ã næi bËt lªn lµ h×nh ¶nh ngêi lao ®éng. “Tè H÷u lµ nhµ th¬ cña t×nh th¬ng mÕn” (Xu©n DiÖu) b- DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chñ thÓ tr÷ t×nh -DiÔn biÕn t©m tr¹ng tù nhiªn, ch©n thùc, liÒn m¹ch -Nçi nhí b¾t ®Çu ®îc gîi lªn tõ tiÕng hß -TiÕng hß gîi c¶nh ®ång quª -Gîi nçi nhí vÒ con ngêi , råi nhí chÝnh m×nh. -HiÖn t¹i > qu¸ khø < hiÖn t¹i TÊt c¶ thÓ hiÖn nçi niÒm da diÕt nhí th¬ng, yªu cuéc sèng, khao kh¸t tù do (yÕu tè l·ng m¹n kÕt hîp víi tinh thÇn c¸ch m¹ng) 57

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Em h·y nªu vµi c©u ca dao hoÆc th¬ vÒ chñ ®Ò nµy mµ em biÕt? (KhuyÕn khÝch häc sinh ph¸t biÓu)

DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chµng trai ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng c¶m xóc nµo? - Hs chia nhãm trao ®æi

(?) C¸ch t¹o h×nh ¶nh cÆp ®«i thÓ hiÖn nçi nhí víi ngêi m×nh yªu cña chµng trai ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong bµi th¬?

(?) Tõ nhí nhung chµng trai béc lé t©m tr¹ng dçi hên nh thÕ nµo?

III. T¬ng T 1- Nhan ®Ò: T¬ng t : trai g¸i th¬ng nhí nhau (Tõ ®iÓn H¸n ViÖt - Phan V¨n C¸c). T¬ng t: nçi nhí th¬ng ®¬n ph¬ng ñ kÝn trong lßng ngêi nµo ®ã. (nghÜa dïng trong ®êi thêng) Nguån gèc cña t¬ng t lµ khao kh¸t ®îc gÇn kÒ, ®îc chung t×nh, v× thÕ diÔn biÕn t©m lÝ cña ngêi t¬ng t rÊt phøc t¹p. “Ba c« ®éi g¹o lªn chïa Mét c« yÕm th¾m bá bïa cho s S vÒ s èm t¬ng t èm l¨n èm lãc nªn s träc ®Çu” (ca dao) HoÆc: “Ngì chµng thÊu hÕt tÊm lßng t¬ng t” (Chinh phô ng©m) Khi t¬ng t: ngêi ta thêng nhí nhung, th¬ng c¶m, tr¸ch mãc giËn hên...§Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng Êy, ngêi ta thêng dïng c¸ch nãi lÊp löng, vßng vo, m¸t mÎ hay béc b¹ch kh«ng hÒ giÊu diÕm nçi nhí th¬ng khao kh¸t dµnh cho nhau L¸ nµy gäi l¸ xoan ®µo T¬ng t th× gäi thÕ nµo hìi em... .............................. M×nh ¬i! M×nh ë m×nh ®i §i th× ta nhí ë th× ta th¬ng Ph©n li c¸ch trë ®o¹n trêng Con s«ng nho nhá con ®êng c¸t bay ................................... T¬ng t ¨n ph¶i miÕng måi §øng ®i trong löa n»m ngåi trªn s¬ng (Xu©n DiÖu) 2-DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña chµng trai Nhí nhung  B¨n khu¨n dçi hên  Than thë  58

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Kh¸t väng mong mái - Tõ tr¸ch mãc ®Õn thë than, lêi than thë ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo ? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Chµng trai than thë råi l¹i tr¸ch mãc m¸t mÎ nh thÕ nµo?

- Khao kh¸t m¬ tëng cña chµng trai ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?

- T×m nh÷ng h×nh ¶nh cÆp ®«i trong bµi th¬? - C¸ nh©n tr¶ lêi ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh cÆp ®«i ?

Th«n §oµi (T©y) - Nhí - th«n §«ng Mét ngêi - chÝn nhí mêi mong - mét ngêi +§Þa danh t¹o nçi nhí song hµnh (ngêi nhí ngêi, th«n nhí th«n) +Khi t¬ng t: nçi nhí bao trïm c¶ kh«ng gian, quy luËt t©m lÝ cña nh÷ng t©m hån ®ang yªu! +Ng«n ng÷ ch©n quª: §«ng, §oµi, thµnh ng÷ “chÝn nhí mêi mong” +C¸ch bè trÝ ng«n ng÷: ®èi tîng nhí th¬ng ®îc ®Èy ra hai ®Çu c©u th¬, gi÷a hä lµ kho¶ng c¸ch ngËp trµn nçi nhí th¬ng! “Hai th«n chung l¹i mét lµng Cí sao bªn Êy ch¼ng sang bªn nµy” - Ngêi con trai mµ nh thô ®éng? Chê ®îi mµ cßn tr¸ch mãc? V« lÝ mµ cã lÝ: chµng trai quª yªu vông nhí thÇm, tëng m×nh bÞ hê h÷ng nªn sinh ra hên dçi, tr¸ch nhÑ tr¸ch yªu: “Cí sao”? “Ch¼ng sang”? Ngµy qua ngµy l¹i qua ngµy L¸ xanh nhuém ®· thµnh c©y l¸ vµng -“L¹i”: ®iÓm nhÊn ng÷ ®iÖu, bíc ®i chËm ch¹p cña thêi gian, ng¸n ngÈm, v« väng, kÐo dµi ®Õn møc hÐo mßn “l¸ xanh ®· thµnh l¸ vµng” => t©m tr¹ng hÐo hon, sÇu muén t¬ng t! B¶o r»ng c¸ch trë ®ß giang Kh«ng sang lµ ch¼ng ®êng sang ®· ®µnh Nhng ®©y c¸ch mét ®Çu ®×nh Cã xa x«i mÊy mµ t×nh xa x«i T¬ng t thøc mÊy ®ªm råi BiÕt cho ai, hái ai ngêi biÕt cho! + Kh«ng gian c¶nh vËt: miÒn quª ngµn ®êi, t×nh vµ c¶nh hoµ quyÖn vµo nhau, ®iÖp tõ “xa x«i” ®a nghÜa võa chØ kho¶ng c¸ch, võa m¸t mÎ tr¸ch mãc 59

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Gv: nhÊn m¹nh: =>

Hµng lo¹t nh÷ng h×nh ¶nh sãng ®«i l·ng m¹n, thÓ hiÖn kh¸t väng t×nh yªu g¾n liÒn víi h¹nh phóc, h«n nh©n gia ®×nh: BÕn / ®ß; Hoa khuª c¸c / bím giang hå ; - Em h·y nhËn xÐt vÒ phong Nhµ em / nhµ anh ; Giµn giÇu / hµng cau c¸ch th¬ NguyÔn BÝnh? ; Th«n §oµi / th«n §«ng ; Cau / giÇu - Mét vµi ®¹i diÖn tr×nh bµy Mèi duyªn quª hoµ quyÖn víi c¶nh quª ngµn ®êi Th«n §oµi / th«n §«ng; T«i / nµng; Bªn Êy / bªn nµy ; Hai th«n / mét lµng ; BÕn / ®ß; Hoa khuª c¸c /bím giang hå ; Nhµ em / nhµ anh ; Giµn giÇu / hµng cau ; Th«n §oµi / th«n §«ng ; Cau / giÇu *T©m tr¹ng nhí nhung ®îc diÔn t¶ qua h×nh ¶nh, ®Þa danh, gÇn gòi quen thuéc cña cuéc sèng n«ng th«n: th«n §oµi, th«n §«ng, giã ma... **T©m tr¹ng b¨n kho¨n, dçi hên ®îc diÔn t¶ qua h×nh ¶nh, ®Þa danh, tõ ng÷ gÇn gòi, quen thuéc, ®Ëm chÊt - NÐt chÝnh vÒ néi dung vµ d©n gian: hai th«n, mét lßng, bªn Êy, nghÖ thuËt cña bµi th¬? bªn nµy... *Lêi than thë ®îc diÔn t¶ qua h×nh ¶nh quen thuéc L¸ xanh nhuém, c©y l¸ vµng... - So s¸nh bµi T¬ng t víi chïm *Lêi tr¸ch mãc m¸t mÎ: ®îc diÔn t¶ qua ca dao yªu th¬ng, t×nh h×nh ¶nh gÇn gòi víi lµng quª: §ß giang, nghÜa trong s¸ch ng÷ v¨n ®Çu ®×nh, ai.. 10 n©ng cao, tËp mét? *ThÓ hiÖn kh¸t väng m¬ íc b»ng hµng lo¹t h×nh ¶nh sãng ®«i: hoa khuª c¸c / bím giang hå; nhµ em / nhµ anh; cau / giÇu; th«n §oµi / th«n §«ng... TÊt c¶ tõ ng÷, h×nh ¶nh, ®Þa danh, c©y cá, c¶nh vËt ®Òu thuéc vÒ chèn quª bao ®êi, t¹o kh«ng gian quª, ®Ó nh©n vËt tr÷ t×nhbéc lé t©m tr¹ng: duyªn quª, c¶nh quª hoµ quyÖn víi nhau. Thø nhÊt: Th¬ NguyÔn BÝnh lµ sù kÕt hîp tiÕng th¬ cña thêi ®¹i víi nh÷ng biÓu hiÖn cña v¨n ho¸ d©n gian. ¤ng ®· kÕt hîp ®îc nh÷ng yÕu tè truyÒn thèng d©n gian 60

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Gv: nhÊn m¹nh =>

trong viÖc s¸ng t¹o th¬ míi. NguyÔn BÝnh ®· lµm sèng dËy nÐt “ch©n quª”, “duyªn quª”, “t×nh quª”, “hån quª” b»ng sù hoµ ®iÖu gi÷a néi dung vµ h×nh thøc, b»ng giäng ®iÖu quª, víi lèi nãi quª, lêi quª! Thø hai: Th¬ NguyÔn BÝnh nghiªng vÒ thÓ th¬ lôc b¸t (t¸c gi¶ kh«ng thiªn vÒ th¬ lôc b¸t cæ ®iÓn nh NguyÔn Du), th¬ lôc b¸t cña NguyÔn BÝnh ph¶ng phÊt h¬i thë cña ca dao, mang ®îc c¸i hån cña ca dao ë giäng ®iÖu, c¸ch vÝ von, c¸ch lùa chän tæ chøc lêi th¬, c¸ch ®a khÈu ng÷ vµo th¬ mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn (c©u th¬ ®iÖu nãi)

(?) Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ +T¬ng t thÓ hiÖn ch©n thËt t©m tr¹ng t¸c gi¶ Anh Th¬ cña chµng trai n«ng th«n kh«ng tªn tuæi, trong t×nh yªu... +Duyªn quª, c¶nh quª hoµ quyÖn víi nhau t¹o nªn nÐt ch©n quª trong th¬ lôc b¸t cña NguyÔn BÝnh.

(?) Bøc tranh quª ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? - C¸ nh©n hs ®éc lËp tr¶ lêi (?) Bøc tranh buæi chiÒu xu©n ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo?

+ThÓ lo¹i: §Òu lµ ca dao Chïm ca dao thêng lµ cÆp c©u lôc b¸t ng¾n, cßn t¬ng t lµ bµi th¬ lôc b¸t trêng thiªn hiÖn ®¹i. +VÒ kÕt cÊu m¹ch th¬: Chïm ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa: kÕt cÊu m¹ch th¬ t¬ng ®èi dµi, t©m tr¹ng th¬ng nhí thêng ®îc g¾n víi nh÷ng h×nh ¶nh, thÓ hiÖn kho¶nh kh¾c nhÊt ®Þnh nµo ®ã cña t©m tr¹ng: bªn dßng s«ng (c©u 1 vµ 2); tríc c¶nh vËt: g¬ng soi, c¬i ®ùng trÇu (c©u 3); C©y ®a, con ®ß (c©u 5 vµ 6) T¬ng t: triÓn khai trän vÑn m¹ch c¶m xóc t©m tr¹ng cña t¬ng t (t×nh yªu mét phÝa cña chµng trai) + VÒ c¸ch thÓ hiÖn t©m tr¹ng: T¬ng ®ång: ca dao yªu th¬ng t×nh nghÜa thÓ hiÖn©m tr¹ng qua nh÷ng h×nh ¶nh, sù vËt cô thÓ (dßng s«ng, 61

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - Em cã suy nghÜ g× vÒ nh÷ng h×nh ¶nh nµy?

cµnh hång, d¶i yÕm, g¬ng soi, c¬i ®ùng trÇu, kh¨n, ®Ìn, c©y ®a, con ®ß) T¬ng t: còng mîn nh÷ng h×nh ¶nh quen thuéc (nhÊt lµ nh÷ng tõ s¸nh ®«i): th«n, lµng, n¾ng, ma, ®ß giang, con ®êng, bÕn, hµng cau, giµn giÇu...®Ó t¹o nªn t×nh c¶m ch©n quª quen thuéc. + H×nh tîng nh©n vËt tr÷ t×nh: T¬ng ®ång: Chïm ca dao lµ nh÷ng chµng trai c« g¸i n«ng th«n kh«ng tªn §äc xong bµi th¬, em cã suy tuæi nghÜ g× vÒ t©m tr¹ng vµ T¬ng t: lµ chµng trai, ®ang yªu vông nhí tÊm lßng cña t¸c gi¶? thÇm, mét c« g¸i kh¸c xãm nhng cïng lµng... *So s¸nh gióp ta thÊy ®îc NguyÔn BÝnh häc ®îc rÊt nhiÒu ca dao truyÒn thèng. Híng dÉn häc bµi, chuÈn Mèi quan hÖ gi÷a v¨n häc truyÒn thèng bÞ bµi sau: vµ v¨n häc hiÖn ®¹i. TiÓu sö tãm t¾t IV. ChiÒu xu©n 1- T¸c gi¶ Anh Th¬ (1921- 2005) Tªn thËt: V¬ng KiÒu ¢n Quª B¾c Giang Ham v¨n ch¬ng, chÞu khã ®äc s¸ch, Anh Th¬ t×m ®Õn v¨n ch¬ng nh mét c¸ch tù gi¶i tho¸t vµ kh¼ng ®Þnh m×nh. N¨m 1937 (mêi s¸u tuæi) bµ ®· cã th¬ ®¨ng b¸o. 1941 (hai m¬i tuæi) xuÊt b¶n tËp “Bøc tranh quª” gåm 41 bµi viÕt vÒ c¶nh n«ng th«n. NguyÔn BÝnh viÕt vÒ nÐt “ch©n quª”, th× Anh Th¬ l¹i thiªn vÒ “c¶nh quª” th©n thuéc pha chót t©m sù b©ng khu©ng, u buån cña c¸i t«i th¬ míi! Anh Th¬ ®îc truy tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2007 +Bµi ChiÒu xu©n in trong tËp bøc tranh quª. 2-Híng dÉn ®äc thªm + Kh«ng gian: Buæi chiÒu xu©n vïng ®ång b»ng B¾c Bé (thêi gian buæi chiÒu: gîi c¶m gi¸c buån, th¬ míi coi c¸i buån, nçi ®au lµ mét ph¹m trï thÈm mÜ quen thuéc) 62

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 + H×nh ¶nh bøc tranh quª: Ma bôi (ma xu©n nho nhá, nh r¾c bôi li ti) -Dßng s«ng, bÕn níc, con ®ß -Qu¸n tranh nhá -Hoa xoan tÝm rông t¬i bêi -C¸nh ®ång lóa, con ®ª, cá non xanh biÕc -Con cß, con tr©u, s¸o, bím -H×nh ¶nh con ngêi xuÊt hiÖn +S¾c xu©n: hoa xoan tÝm rông t¬i bêi, cá non trµn biÕc cá… +KhÝ xu©n: “ma ®æ bôi ªm ®Òm trªn bÕn v¾ng” +NhÞp sèng lÆng lÏ: ®ß biÒng lêi n»m mÆc níc s«ng tr«i, qu¸n tranh ®øng im l×m trong v¾ng lÆng.  TÊt c¶ gîi nçi buån man m¸c cña buæi chiÒu quª, nçi buån Êy tõ lßng ngêi nhuèm sang c¶nh vËt. Mét chót ®éng: lò cß con v« t×nh bay lªn lµm giËt m×nh c« nµng yÕm th¾m, còng lµm lßng ngêi b©ng khu©ng bõng tØnh dËy! LÊy ®éng ®Ó t¶ tÜnh. - C¸i t«i cña t¸c gi¶ rung ®éng tríc c¶nh vËt quen thuéc b×nh dÞ. T×nh quª bao trïm lªn bøc tranh quª buæi chiÒu xu©n b×nh dÞ nµy! Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 90 ppct

TiÓu sö tãm t¾t

A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh n¾m ®îc yªu cÇu cña v¨n b¶n tiÓu sö tãm t¾t. BiÕt c¸ch thøc viÕt tiÓu sö tãm t¾t. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. 63

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n ThÕ nµo lµ tiÓu sö tãm t¾t? Tiªñ sö tãm t¾t cã vai trß nh thÕ nµo trong ®êi sèng?

Nªu yªu cÇu cña v¨n b¶n tiÓu sö tãm t¾t?

Giíi thiÖu tiÓu sö mét b¹n häc sinh cã nhiÒu thµnh tÝch cao trong häc tËp, nªn viÕt nh thÕ nµo?

Nªu c¸c bíc chuÈn bÞ?

 Hs lµm viÖc theo nhãm

 Hs thùc hµnh viÕt b¶n tiÓu sö tãm t¾t

Néi dung cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1. Kh¸i niÖm TiÓu sö tãm t¾t lµ v¨n b¶n ghi l¹i nh÷ng th«ng tin kh¸ch quan, c¬ b¶n vÒ mét c¸ nh©n, nh»m giíi thiÖu mét c¸ch kh¸i qu¸t víi ngêi ®äc, ngêi nghe vÒ cuéc ®êi, qu¸ tr×nh häc tËp, c«ng t¸c, nh÷ng thµnh tÝch ®ãng gãp cña c¸ nh©n ®ã. 2. Vai trß cña tiÓu sö tãm t¾t -HiÓu nh÷ng nÐt chñ yÕu vÒ mét con ngêi -Gióp ngêi qu¶n lÝ hiÓu nh©n viªn vµ ph©n c«ng c«ng viÖc hîp lÝ, hiÖu qu¶. 3. Yªu cÇu c¬ b¶n cña tiÓu sö tãm t¾t - Giíi thiÖu ng¾n gän - Ph¬ng thøc tr×nh bµy chñ yÕu: thuyÕt minh - Sè liÖu vµ mèc thêi gian cô thÓ. + Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ th©n thÕ: tªn gäi, ngµy th¸ng n¨m sinh, quª qu¸n, gia ®×nh, bè mÑ... + Sù kiÖn quan träng trong cuéc ®êi vµ sù nghiÖp? + §¸nh gi¸ chung: nh÷ng danh hiÖu vµ n¨ng lùc ... VÝ dô: TiÓu sö tãm t¾t cña mét hs -Tªn khai sinh: -Ngµy sinh: -Quª qu¸n: -Së thÝch: -N¨ng lùc ®Æc biÖt: Thµnh tÝch næi bËt: 4. C¸c bíc chuÈn bÞ +T×m hiÓu, su tËp ®Çy ®ñ th«ng tin +X¸c ®Þnh néi dung c¬ b¶n cÇn tãm t¾t +X¸c ®Þnh môc ®Ých viÕt tiÓu sö tãm t¾t +ViÕt tiÓu sö tãm t¾t II. LuyÖn tËp 64

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: §Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng ViÖt

+X¸c ®Þnh nh÷ng t×nh huèng cÇn viÕt tiÓu sö tãm t¾t : Ngêi cã nhiÒu thµnh tÝch, ngêi ®îc giíi thiÖu vµo c¬ quan cÊp trªn, nhµ l·nh ®¹o, nhµ v¨n, nhµ v¨n ho¸ lín... -X¸c ®Þnh néi dung: §oµn viªn u tó, ®îc tham gia øng cö vµo ban chÊp hµnh ®oµn cÊp trªn -Néi dung cÇn viÕt: +Hä vµ tªn.................. +Ngµy th¸ng n¨m sinh...... +Chøc vô ®oµn............ +Thµnh tÝch häc tËp.... +Thµnh tÝch vÒ c«ng t¸c ®oµn..... +N¨ng lùc næi bËt......

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 91-92 ppct 65

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

§Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng viÖt

A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh n¾m ®îc ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng ViÖt-mét ng«n ng÷ ®¬n lËp ®Ó häc tËp vµ sö dông tiÕng ViÖt tèt h¬n. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2 Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 -Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i I. T×m hiÓu chung qu¸t 1. Lo¹i h×nh ng«n ng÷ - Hs lµm viÖc víi SGK -ThÕ giíi hiÖn cã trªn 5000 ng«n ng÷ - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t kh¸c nhau nh÷ng ý c¬ b¶n +C¸ch ph©n chia thø nhÊt: (?) ThÕ nµo lµ lo¹i h×nh Dùa vµo nguån gèc ng«n ng÷ ®Ó ph©n ng«n ng÷? c¸ch ph©n chia chia thµnh mét sè ng÷ hÖ nh: ng÷ hÖ dùa theo nh÷ng tiªu chÝ Ên-¢u ((trong ®ã cã tiÕng Anh, §øc, nµo? Nga...); Ng÷ hÖ Nam ¸ (trong ®ã cã - Hs dùa vµo sgk tr×nh bµy tiÕng ViÖt, Mêng, Khmer...) +C¸ch ph©n chia thø hai: Mét sè ng«n ng÷ tuy kh«ng cïng nguån gèc, nhng cã nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n gièng nhau (ng÷ ©m, tõ vùng, ng÷ ph¸p). Dùa trªn sù gièng nhau ®ã ngêi ta xÕp c¸c ng«n ng÷ vµo mét sè lo¹i h×nh, nh: Lo¹i h×nh ng«n ng÷ ®¬n lËp (tiÕng ViÖt, Th¸i, Hµn...). Lo¹i h×nh ng«n (?) Nªu nh÷ng ®Æc trng c¬ ng÷ hoµ kÕt (Nga, Anh, Ph¸p...) b¶n cña ng«n ng÷ ®¬n 2. §Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng ViÖt lËp? -TiÕng ViÖt thuéc lo¹i h×nh ng«n ng÷ - C¸ nh©n tr¶ lêi ®¬n lËp- §Æc trng c¬ b¶n cña ng«n ng÷ ®¬n lËp lµ: +TiÕng lµ ®¬n vÞ c¬ së cña ng÷ ph¸p. VÒ mÆt ng÷ ©m, tiÕng lµ ©m tiÕt. VÒ mÆt sö dông, tiÕng cã thÓ lµ tõ. [/¨/n/] -> lµ mét tõ. + Tõ trong tiÕng ViÖt kh«ng biÕn ®æi 66

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs ph©n tÝch vÝ dô

 Hs ph©n tÝch vÝ dô

 Hs ph©n tÝch vÝ dô  Hs ph©n tÝch vÝ dô

(?) §Æc ®iÓm ng÷ ©m cña tiÕng? - C¸ nh©n tr¶ lêi (?) CÊu t¹o ©m tiÕt cña tiÕng ViÖt cã ®Æc ®iÓm g×?

h×nh th¸i khi cÇn biÓu thÞ ý nghÜa ng÷ ph¸p . + BiÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó biÓu thÞ ý nghÜa ng÷ ph¸p lµ s¾p ®Æt tõ theo thø tù tríc, sau vµ sö dông c¸c h tõ. TrËt tù s¾p ®Æt tõ ng÷ thay ®æi th× ý nghÜa cña c©u còng thay ®æi. VÝ dô 1: “TrÌo lªn c©y bëi h¸i hoa Bíc xuèng vên cµ h¸i nô tÇm xu©n Nô tÇm xu©n në ra c¸nh biÕc Em cã chång råi anh tiÕc l¾m thay” Nô tÇm xu©n => bæ ng÷ cho ®éng tõ h¸i Nô tÇm xu©n => chñ ng÷. §Òu lµ tõ ng÷ lÆp l¹i nhng kh¸c nhau vÒ chøc n¨ng ng÷ ph¸p (mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ ®¬n lËp) VÝ dô 2: +§·: h tõ (chØ ho¹t ®éng x¶y ra trong qu¸ khø, viÖc ®· lµm) +C¸c: h tõ, chØ sè nhiÒu +§Ó: h tõ, cã ý nghÜa chØ môc ®Ých +L¹i: h tõ, chØ ho¹t ®éng t¸i diÔn, ®¸p l¹i. +Mµ: h tõ, ý nghÜa chØ môc ®Ých. VÝ dô 3:“ThuyÒn ¬i! cã nhí bÕn ch¨ng BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn” +BÕn: bæ ng÷ cho ®éng tõ nhí +BÕn: chñ ng÷. VÝ dô 4:“Nµng r»ng: “ th«i thÕ th× th«i, R»ng kh«ng th× còng v©ng lêi r»ng kh«ng” H tõ: (Th«i1, th×1, th×2, kh«ng1, kh«ng2, r»ng3, còng) 3. §¬n vÞ ng÷ ph¸p c¬ b¶n cña tiÕng ViÖt -TiÕng -B¾t ®Çu tõ tiÕng, cã thÓ t¹o nªn nh÷ng ®¬n vÞ cã nghÜa nh tõ, côm tõ, c©u. * §Æc ®iÓm ng÷ ©m cña tiÕng: +Mçi tiÕng lµ mét ©m tiÕt +X¸c ®Þnh ®îc ranh giíi tõng tiÕng trong mét c©u 67

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

- Nªu ®Æc ®iÓm ng÷ nghÜa cña tiÕng?

- Nªu ®Æc ®iÓm ng÷ ph¸p cña tiÕng? - C¸ nh©n tr¶ lêi

 Hs lµm viÖc theo nhãm - Gv ®Þnh híng gîi më

+Ph¸t ©m cÇn râ rµng tõng tiÕng. * C¸ch cÊu t¹o ©m tiÕt : -Thø nhÊt: ©m tiÕt nµo còng cã thanh ®iÖu, sù phèi hîp c¸c thanh mang l¹i hiÖu qu¶ ®Æc biÖt vÒ nh¹c ®iÖu cña c©u. -Thø hai: ©m tiÕt cã hai thµnh phÇn chÝnh: phÇn ©m ®Çu vµ phÇn vÇn Vd: “Nhanh” [nh (©m ®Çu), a (phÇn vÇn), nh(©m cuèi vÇn) PhÇn vÇn cã h¹t nh©n lµ mét nguyªn ©m gi÷a vÇn, ®îc gäi lµ ©m chÝnh. Cïng víi thanh ®iÖu, ©m chÝnh bao giê còng ph¶i cã mÆt trong ©m tiÕt *§Æc ®iÓm ng÷ nghÜa: +Trong tiÕng ViÖt, tiÕng lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt cã nghÜa hoÆc tiÒm tµng kh¶ n¨ng trë thµnh ®¬n vÞ cã nghÜa. +NghÜa cña tiÕng dïng ®Ó gäi tªn sù vËt (bót, tÈy...) +NghÜa cña tiÕng cã thÓ nhËn biÕt qua sù ®èi chiÕu víi c¸c tæ hîp chøa chóng Thñy, ho¶, th¶o (®øng riªng kh«ng gäi tªn sù vËt) Thuû xa (xe léi níc) Ho¶ xa (xe löa); th¶o dîc (thuèc tõ c©y cá) +Cã nh÷ng tiÕng kh«ng gi¶i nghÜa ®îc: l¹nh lÏo +Cã nh÷ng tiÕng kh«ng cã nghÜa (ki, l«) *§Æc ®iÓm ng÷ ph¸p cña tiÕng: +Mçi tiÕng lµ mét tõ ®¬n, cã thÓ ®¶m nhiÖm chø n¨ng ng÷ ph¸p nµo ®ã trong c©u +Mçi tiÕng lµ mét thµnh tè cÊu t¹o nªn tõ ghÐp +TiÕng lµ mét thµnh tè t¹o nªn tõ phøc, nhng vÉn cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng nh mét tõ Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y dÉn ®Õn sù m¬ hå vÒ kÕt hîp trong c©u II. LuyÖn tËp Bµi 1: Ch¬i ch÷: ®ång nghÜa, ®ång 68

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ©m Bµi 2: L¸y phô ©m ®Çu (miªu t¶ chiÕc l¸ run rÈy l×a cµnh tríc lµn giã nhÑ) L¸y tîng h×nh (gîi h×nh ¶nh m¶nh mai, gÇy guéc) Bµi 3 ThuËn nghÞch ®äc ®îc v×: mçi tiÕng ®Òu cã nghÜa, tõ kh«ng biÕn ®æi h×nh th¸i Bµi 4 Hai c©u ®Çu cña mçi khæ th¬ ®Òu ®èi nhau Do: ®Æc ®iÓm mçi tiÕng ®Òu cã nghÜa, mçi tiªng ®Òu lµ mét ©m tiÕt (hoÆc mét tõ) gióp phÐp ®èi dÔ dµng thùc hiÖn.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 94 ppct

T«i yªu em

Pu-skin

A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh n¾m ®îc vÎ ®Ñp cña t×nh yªu ch©n thµnh, cao thîng cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬. ThÊy ®îc nÐt næi bËt trong nghÖ thuËt th¬ cæ ®iÓn cña Pu-skin: gi¶n dÞ, tinh tÕ vµ hµm sóc. 69

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc+TuyÓn tËp th¬ Pu-skin - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 1. TiÓu dÉn ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i 1- T¸c gi¶: Pu-skin (1799-1837) qu¸t) * Con ngêi vµ cuéc ®êi - Hs lµm viÖc víi SGK - A-lÕch-xan-®r¬ XÐc-ghª-ª-vich Pu-skin - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t sinh trëng trong mét gia ®×nh quý téc nh÷ng ý c¬ b¶n: l©u ®êi ë M¸t-xc¬-va. - Pu-skin sím tiÕp thu nh÷ng t tëng tiÕn bé, sím næi tiÕng víi nh÷ng bµi th¬ yªu níc ngîi ca tù do, ph¶n ®èi chÕ ®é Nga hoµng thèi n¸t. - 1820-1826 v× nh÷ng bµi th¬ tiÕn bé Pu-skin bÞ Nga hoµng ®µy ®i ph¬ng nam råi ph¬ng b¾c. - 1827 h¹n ®i ®µy ®îc gi¶m, Pu-skin ®îc trë vÒ kinh ®«. - 1837 Pu-skin bÞ s¸t h¹i trong mét cuéc ®Êu sóng gi÷a «ng víi §¨ng-tÐc, mét tªn ngêi ph¸p sèng lu vong (do chÝnh quyÒn (?) Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña Nga hoµng chñ mu). N¨m ®ã «ng míi ba Pu-skin cã ®Æc ®iÓm g× ? m¬i t¸m tuæi. * Sù nghiÖp s¸ng t¸c - Pu-skin viÕt nhiÒu thÓ lo¹i: +8000 bµi th¬ tr÷ t×nh +TiÓu thuyÕt th¬ Ðp-ghª-nhi-¤- nhªghin (?) §Æc ®iÓm th¬ Pu-skin ? +Trêng ca Ru-xlan vµ Li-ót-mi-la... - C¸ nh©n tr¶ lêi +TruyÖn ng¾n: Con ®Çm pÝch, c« tiÓu th n«ng d©n +TiÓu thuyÕt lÞch sö: con g¸i viªn ®¹i uý Vµ nhiÒu vë kÞch, truyÖn cæ tÝch b»ng th¬. * §Æc ®iÓm s¸ng t¸c cña Puskin 70

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - §îc mÖnh danh lµ “MÆt trêi cña thi ca Nga” - “Th¬ Pu-skin cã ý nghÜa to lín kh«ng chØ trong lÞch sö v¨n ch¬ng mµ c¶ trong lÞch sö thøc tØnh cña d©n téc Nga” (N.A.§«-br«-liu-bèp) - “Qua th¬ Pu-skin, thiªn nhiªn Nga, lÞch sö Nga, con ngêi Nga, t©m hån Nga hiÖn lªn thuÇn khiÕt, ®Ñp tíi møc nh ®îc soi qua mét thÊu kÝnh diÖu k×” [G«-g«n (1819-1852)] - Hs tr×nh bµy xuÊt xø, x¸c - Hai chñ ®Ò c¬ b¶n xuyªn suèt dßng ®Þnh bè côc cho bµi th¬ ch¶y thi ca Pu-skin lµ c¶m høng tù do vµ t×nh yªu: “Ta sÏ m·i ®îc nh©n d©n yªu mÕn V× th¬ ta ®· ®¸nh thøc nh÷ng t×nh c¶m tèt lµnh V× trong thÕ kØ b¹o tµn ta ®· ca ngîi tù do Vµ gîi tõ t©m ®èi víi kÎ sa c¬” - Th¬ Pu-skin lµ tiÕng nãi cña t©m hån - Hs ®äc bèn c©u th¬ ®Çu Nga trong s¸ng, thuÇn khiÕt, thÓ hiÖn (?) T©m tr¹ng nh©n vËt tr÷ cuéc sèng mét c¸ch gi¶n dÞ vµ ch©n t×nh ®îc thÓ hiÖn nh thÕ thùc. nµo? 2- T¸c phÈm: T«i yªu em - Hs chia nhãm th¶o luËn * XuÊt xø : Sgk tr×nh bµy * Bè côc: Ba phÇn - gv quan s¸t ®Þnh híng gîi + PhÇn mét: bèn c©u ®Çu: (Nh÷ng më vµ tæng hîp m©u thuÉn gi»ng xÐ trong t©m tr¹ng nh©n vËt tr÷ t×nh) +PhÇn hai: c©u 5 vµ c©u 6: (ThÓ hiÖn nçi ®au khæ tuyÖt väng) +PhÇn ba: hai c©u cßn l¹i (Sù ch©n thµnh vÞ tha, cao thîng cña nh©n vËt tr÷ t×nh) II- §äc hiÓu v¨n b¶n 1. Nh÷ng m©u thuÉn gi»ng xÐ trong t©m tr¹ng nh©n vËt tr÷ t×nh -Ba tiÕng “t«i yªu em” më ®Çu nh mét tÝn hiÖu thÈm mÜ, mét mÜ tõ ®Ñp nhÊt cña loµi ngêi. - Hs ®äc c©u 5 vµ 6 -Gi·i bµy, ch©n thµnh, thõa nhËn gi¶n (?) T©m tr¹ng cña nh©n vËt dÞ, ®¸ng yªu tr÷ t×nh ®îc thÓ hiÖn qua “Cã g× ®Ñp trªn ®êi h¬n thÕ nh÷ng tõ ng÷ nµo? Ngêi yªu ngêi sèng ®Ó yªu nhau” (Tè 71

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - Hs liÖt kª nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶ t©m tr¹ng

H÷u) -Chõng cã thÓ: qu¸ khø Ngän löa t×nh: Êp ñ, dai d¼ng ch¸y - Hs ®äc c©u 7 vµ 8 ®Õn nay. (?) Em cã suy nghÜ g× vÒ -C©u 3 vµ 4: ®ét ngét chuyÓn m¹ch lêi cÇu chóc nµy? c¶m xóc: - C¸ nh©n tr¶ lêi “Kh«ng ®Ó em ph¶i bËn lßng” “Hån em ph¶i gîn bãng u hoµi” LÝ trÝ m¸ch b¶o, lÖnh cho con tim ph¶i ngõng yªu, tù dËp t¾t ngän löa t×nh yªu! M©u thuÉn gi÷a lÝ trÝ vµ c¶m xóc: nh©n vËt em ®îc phÇn nµo hÐ më qua c¸c tõ “em bËn lßng”, “hån em gîn bãng u hoµi” 2. T©m tr¹ng ®au khæ cña nh©n vËt tr÷ t×nh * “¢m thÇm” ; “kh«ng hi väng”; “Rôt rÌ” “hËm hùc lßng ghen” * §ñ mäi cung bËc c¶m xóc cña t×nh yªu ®¬n ph¬ng ,v« väng mét phÝa. * §au khæ , ghen tu«ng , Ých kØ, nhng lÝ trÝ ®· chiÕn th¾ng, t«i kh«ng r¬i vµo  Hs lµm viÖc theo nhãm Thñ ph¸p nghÖ thuËt chÝnh tr¹ng th¸i thÊp hÌn, Ých kØ cña t×nh yªu thêng t×nh! trong bµi th¬? Híng dÉn häc bµi chuÈn bÞ 3. Lêi cÇu chóc ch©n thµnh cao thîng - D©ng hiÕn, ch©n thµnh, cao thîng, bµi sau: §äc thªm: bµi th¬ sè 28 thÓ hiÖn t×nh yªu: t«i gi÷ l¹i mäi ®au khæ, ®Ó cÇu cho em:®îc ngêi t×nh nh t«i ®· yªu em! Kh«ng ph¶i lµ sù so s¸nh h¬n kÐm gi÷a t«i vµ ngêi t×nh em ®· chän. Hµm Èn trong ®ã lµ lêi nh¾n nhñ cao thîng: “§©u h¬n em lÊy, ®©u b»ng ®îi anh”.( ca dao). Yªu say ®¾m, ch©n thµnh vµ ®au khæ, nhng ®ñ tØnh t¸o ®Ó vÜnh biÖt mét t×nh yªu ®¬n ph¬ng kh«ng thµnh. “HÕt råi t×nh ®· vì tan Anh h«n lÇn chãt ®«i bµn ch©n em Nh÷ng lêi chua xãt thèt lªn Anh nghe lêi ®¸p cña em hÕt råi” (Kh«ng ®ÒPu-skin) T«n vinh phÈm gi¸ con ngêi, dÉu t×nh 72

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 yªu kh«ng thµnh, nhng vÉn ®Ó l¹i dÊu Ên ®Ñp ! ®ã chÝnh lµ t©m hån trong s¸ng cña Pu-skin! III. Cñng cè - ®iÖp tõ “t«i yªu em”, h×nh ¶nh ngän löa, m©u thuÉn gi÷a lÝ trÝ vµ c¶m xóc, d©ng hiÕn...

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 95 ppct §äc thªm

Bµi th¬ sè 28 -

Ta-go -

A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh c¸ch t×m hiÓu vµ n¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc, th¬ Tagore - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 73

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t) - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n (?) Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp Tagore? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Néi dung cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung - Ra-bin-®ra-n¸t Ta-go (1861-1941), nhµ v¨n, nhµ v¨n ho¸ lín cña Ên §é - ¤ng sinh trëng trong mét gia ®×nh quý téc Bµ La M«n næi tiÕng t¹i thµnh phè Can-cót-ta, bang Ben-gan. ¤ng ®Ó l¹i mét sù nghiÖp v¨n häc ®å sé:(52tËp th¬; 42 vë kÞch; 12 bé tiÓu thuyÕt; Hµng tr¨m truyÖn ng¾n, hµng ngh×n ca khóc vµ tranh vÏ) - Nh©n d©n Ên §é t«n vinh «ng lµ “th¸nh s” - 1913, Ta-go lµ ngêi ch©u ¸ ®Çu tiªn ®îc nhËn gi¶i thëng N«-ben vÒ v¨n häc víi tËp “Th¬ D©ng” Gåm 103 bµi, s¸ng t¸c tõ 1890-1912 vµ «ng tù dÞch ra tiÕng Anh. - Bµi th¬ sè 28 trÝch trong tËp Ngêi lµm vên, th¬ «ng thêng kh«ng cã ®Çu ®Ò. II. Híng dÉn ®äc thªm 1. Bè côc: Ba ®o¹n - §o¹n mét: 6 c©u ®Çu. Tõ ®Çu ®Õn ... “kh«ng biÕt g× tÊt c¶ vÒ anh”: (T×nh yªu lµ sù hiÓu biÕt hoµ ®iÖu gi÷a hai t©m hån con ngêi) - §o¹n hai: tiÕp ®ã ®Õn c©u 12 “em cã biÐt g× vÒ biªn giíi cña nã ®©u”: (T×nh yªu lµ sù hiÕn d©ng vµ ®ãn nhËn) - §o¹n ba: cßn l¹i: (Nh÷ng nghÞch lÝ ®Ó Hs ®äc Sgk diÔn t¶ sù ®a d¹ng phong phó cña t×nh (?) H×nh ¶nh më ®Çu bµi yªu vµ cuéc ®êi) th¬ lµ ®«i m¾t, ý nghÜa 2. T×nh yªu lµ sù hoµ ®iÖu cña t©m cña chi tiÕt nghÖ thô©t nµy hån hai ngêi - Hs chia nhãm th¶o luËn, cö -§«i m¾t: ®¹i diÖn tr×nh bµy +Sù biÓu ®¹t cña t©m hån +§«i m¾t em b¨n khu¨n dß hái, khao kh¸t ®îc hiÓu thÊu ngêi m×nh yªu! +So s¸nh: ®«i m¾t “nh tr¨ng kia muèn lÆn s©u vµo biÓn c¶”. Tr¨ng hiÓu biÓn, biÓn hiÓu tr¨ng, t©m hån muèn t×m hiÓu t©m hån. +Anh hiÓu em vµ anh gi·i bµy: 74

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 “Anh ®· ®Ó cuéc ®êi anh trÇn trôi díi m¾t em Anh kh«ng dÊu em mét ®iÒu g×” - Hs ®äc khæ th¬ tiÕp theo Ch©n thµnh vµ m·nh liÖt, em híng vÒ (?) CÊu tróc cña ®o¹n th¬ anh, anh hiÓu em, cïng híng vÒ nhau, nµy cã g× ®Æc biÖt? t×nh yªu ®ßi hái sù hoµ ®iÖu cña hai - C¸ nh©n tr¶ lêi t©m hån, nÕu kh«ng: “Dï tin tëng chung mét ®êi mét méng Anh lµ anh, em vÉn cø lµ em” (?) C©u th¬ tiÕp xuÊt hiÖn (Xa c¸ch- Xu©n DiÖu) nghÞch lÝ g×? 3.T×nh yªu lµ sù hiÕn d©ng tù nguyÖn +Gi¶ ®Þnh kh«ng thùc: anh lµ.. anh lµ... +KiÓu c©u th¬ sãng ®«i Tù nguyÖn hiÕn d©ng, dÞu dµng ©u yÕm. Anh lµ viªn ngäc, lµ ®o¸ hoa, quµng vµo - Hs ®äc khæ th¬ cuèi cæ, ®Æt lªn m¸i tãc em! (?) §o¹n th¬ cã cÊu tróc + §êi anh lµ tr¸i tim gièng ®o¹n hai ë chç nµo? +T×nh yªu kh«ng thÓ dùa trªn nÒn t¶ng - C¸ nh©n tr¶ lêi vËt chÊt! + Tr¸i tim: võa cô thÓ, võa tr×u tîng, võa nhá be, võa lín lao...dÉu em cã c¶ v¬ng quèc tr¸i tim t×nh yªu cña anh, em còng  Suy nghÜ cña em sau khi kh«ng thÓ nµo hiÓu hÕt ®îc nã! T×nh yªu kh«ng thÓ hiÓu b»ng quan s¸t, häc xong bµi th¬ nµy? - Mét vµi ®¹i diÖn tr×nh bµy ph©n tÝch, chØ cã thÓ hiÓu t×nh yªu b»ng chÝnh t×nh yªu 4. T×nh yªu lµ sù ®a d¹ng, phong phó, lµ cuéc sèng -CÊu tróc sãng ®«i: Anh lµ A, lµ B, lµ C Híng dÉn häc bµi chuÈn bÞ -Tr¸i tim t×nh yªu víi nh÷ng cung bËc c¶m xóc tëng chõng nh ®èi lËp nhau: bµi sau: niÒm vui/ nçi khæ ®au; tÝnh triÕt lÝ: LuyÖn tËp viÕt tiÓu sö t×nh yªu ch¼ng dÔ tá bµy, ch¼ng dÔ tãm t¾t ph¶n ¸nh vµ béc lé trän vÑn III. Cñng cè +T×nh yªu ®ßi hái sù hiÓu biÕt, tù nguyÖn hiÕn d©ng ë c¶ hai phÝa +T×nh yªu lµ thÕ giíi cña sù v« bê, thiªng liªng vµ nhiÒu bÝ Èn +T×nh yªu chÝnh lµ cuéc sèng, t×nh yªu t¹o sù híng thiÖn, lµm ®Ñp t©m hån con ngêi, lµ c¬ së ®Ó loµi ngêi tån tai vµ ph¸t triÓn. Ngµy so¹n: 75

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy d¹y: TiÕt sè: 96 ppct LuyÖn tËp viÕt tiÓu sö tãm t¾t A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh c¸ch viÕt tiÓu sö tãm t¾t theo c¸c ®èi tîng vµ c¸c yªu cÇu kh¸c nhau. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo lµ tiÓu sö tãm t¾t? nªu môc ®Ých? yªu cÇu cña tiÓu sö tãm t¾t? 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs  Hs lµm viÖc theo nhãm Hs tr×nh bµy tríc líp NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c thµnh viªn kh¸c

 Hs lµm viÖc theo nhãm Hs tr×nh bµy tríc líp NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c thµnh viªn kh¸c

 Hs lµm viÖc theo nhãm

Néi dung cÇn ®¹t I. LuyÖn tËp *TiÓu sö tãm t¾t vÒ mét ngêi th©n trong gia ®×nh Hä vµ tªn...... Tuæi............. Quª............... NghÒ nghiÖp.... Së trêng .... Thµnh tÝch.... *TiÓu sö tãm t¾t mét anh hïng thêi k× ®æi míi Hä tªn...... Giíi tÝnh..... BÝ danh.......... N¨m sinh....... Quª qu¸n.............. Tr×nh ®é v¨n ho¸........ Qu¸ tr×nh v¬n lªn phÊn ®Êu lµm giµu cho gia ®×nh §ãng gãp tÝch cùc...... TÊm g¬ng tiªu biÓu vÒ t tëng ®¹o ®øc..... *TiÓu sö tãm t¾t mét danh nh©n Hä vµ tªn...... 76

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Hs tr×nh bµy tríc líp NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c thµnh viªn kh¸c

Tªn tù.......... Tªn hiÖu...... N¨m sinh, mÊt....... Quª qu¸n......... Gia ®×nh (cha mÑ, anh chÞ em).... Qóa tr×nh v¬n lªn trë thµnh......  Hs lµm viÖc theo nhãm Vai trß trong ®êi sèng vµ lÞch sö d©n Hs tr×nh bµy tríc líp NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c téc..... *TiÓu sö tãm t¾t §oµn viªn u tó giíi thiÖu thµnh viªn kh¸c lªn ®oµn cÊp trªn. Hä tªn....... Giíi tÝnh....... Ngµy th¸ng n¨m sinh...... Quª qu¸n......... Gia ®×nh.............. Hs kh¸ nªu nhËn xÐt chung T tëng, lËp trêng , ®¹o ®øc..... vÒ c¸c b¶n tiÓu sö Híng dÉn häc bµi chuÈn bÞ Thµnh tÝch næi bËt............. II. Cñng cè. bµi sau: Gv: chèt l¹i Ngêi trong bao §¸nh gi¸, cho ®iÓm mét sè em.

77

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n Ngµy d¹y TiÕt sè 97-98 ppct Ngêi trong bao Sª-khèp A. MôC TIªU CÇN §¹T

Gióp HS: - HiÓu ®îc gi¸ trÞ t tëng cña truyÖn ng¾n “Ngêi trong bao”: phª ph¸n s©u s¾c lèi sèng trong bao hÌn nh¸t, c¸ nh©n, Ých kØ vµ hñ lËu cña mét bé phËn trÝ thøc Nga cuèi thÕ kØ XIX, qua h×nh tîng nh©n vËt Ngêi trong bao cña Bªlicèp. - HiÓu ®îc nghÖ thuËt x©y dùng h×nh tîng nh©n vËt ®iÓn h×nh, s¸ng t¹o biÓu tîng, c¸ch kÓ chuyÖn ®éc ®¸o; giäng ®iÖu võa mØa mai ch©m biÕm võa trÇm buån. Cñng cè kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt vµ kh¸i qu¸t chñ ®Ò cña truyÖn. - Cã th¸i ®é c¨m ghÐt vµ ®Êu tranh víi lèi sèng thu m×nh trong bao: h¸o danh, xu nÞnh, gi¸o ®iÒu, sî h·i, hÌn h¹ tríc quyÒn lùc. Tõ ®ã, gãp phÇn x©y dùng ®¹o ®øc vµ lèi sèng trung thùc, tù tin, lµnh m¹nh, chan hoµ víi mäi ngêi v× lÝ tëng cao ®Ñp. B. PH¬NG TIÖN THùC HIÖN

SGK, SGV, Gi¸o ¸n, Tµi liÖu tham kh¶o, h×nh ¶nh (nÕu cã). C. C¸CH THøC TIÕN HµNH

GV sö dông hÖ thèng c©u hái dÉn d¾t HS c¾t nghÜa, ph©n tÝch, b×nh luËn chi tiÕt, h×nh ¶nh, nh©n vËt, lêi v¨n, chñ ®Ò t tëng… cña t¸c phÈm. D. TIÕN TR×NH LªN LíP

1. æn ®Þnh líp 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS - GV giíi thiÖu ng¾n gän nh÷ng ®Æc s¾c cña v¨n häc Nga TK XIX vµ nhµ v¨n Sªkhèp.

KiÕn thøc cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶: SGK

78

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - Sªkhèp lµ mét trong nh÷ng ®¹i biÓu lín cuèi cïng cña CNHT Nga. Lµ nhµ c¸ch t©n thiªn tµi trong lÜnh vùc truyÖn ng¾n vµ kÞch nãi.

HS tãm t¾t t¸c phÈm. HS th¶o luËn, t×m hiÓu bè côc truyÖn (cã thÓ cã nh÷ng c¸ch chia bè côc kh¸c nhau). GV híng dÉn HS ®äc mét sè ®o¹n tiªu biÓu (giäng ®äc chËm, h¬i buån, tho¸ng chót mØa mai, ch©m biÕm. Chó ý thay ®æi giäng ®äc trong nh÷ng ®o¹n ®èi tho¹i). GV cã thÓ cho HS th¶o luËn theo nhãm. - Nhãm 1: T¸i hiÖn ch©n dung ngo¹i h×nh cña Bªlicèp? NhËn xÐt.

- T¸c phÈm cña Sªkhèp ®· nghiªm kh¾c lªn ¸n chÕ ®é x· héi bÊt c«ng, thãi cêng b¹o vµ cuéc sèng ¨n h¹i cña nh÷ng tÇng líp cÇm quyÒn Nga ®¬ng thêi; phª ph¸n sù bÊt lùc cña giíi trÝ thøc vµ sù sa ®o¹ vÒ tinh thÇn cña mét bé phËn trong sè hä; ®ång thêi biÓu hiÖn s©u s¾c sù ®ång c¶m, tr©n träng ®èi víi ngêi lao ®éng nghÌo; t×nh yªu th¾m thiÕt vµ niÒm tin m¹nh mÏ vµo t¬ng lai cña nh©n d©n Nga, ®Êt níc Nga. 2. T¸c phÈm a. XuÊt xø: Ngêi trong bao (1898) lµ mét trong ba truyÖn ng¾n (Khãm phóc bån tö, Mét chuyÖn t×nh yªu) cã chung chñ ®Ò phª ph¸n lèi sèng tÇm thêng, dung tôc tiÎu t s¶n, lèi sèng cña mét kiÓu ngêi, mét bé phËn trÝ thøc trong x· héi Nga nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XIX. b. Tãm t¾t c. Bè côc: 3 phÇn - Më truyÖn: Cuéc trß chuyÖn gi÷a hai ngêi b¹n – Ivan Ivanøt vµ thÇy gi¸o Bur¬kin. - Th©n truyÖn: Cuéc ®êi vµ tÝnh c¸ch Bªlic«p. - KÕt truyÖn: NhËn xÐt cña b¸c sÜ thó y – ngêi nghe chuyÖn. II. §äc – hiÓu 1. Nh©n vËt Bªlicèp 79

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - Nhãm 2: lµm râ tÝnh c¸ch, lèi sèng cña Bªlicèp. + Chän mét vµi chi tiÕt tiªu biÓu miªu t¶ tÝnh c¸ch Bªlicèp?

+ T×m c©u v¨n kh¸i qu¸t tÝnh c¸ch Bªlicèp?

+ B¶n th©n Bªlicèp nh×n nhËn nh thÕ nµo vÒ lèi sèng cña m×nh ?

Bªlicèp cã biÕt th¸i ®é, suy nghÜ cña mäi ngêi vÒ m×nh kh«ng ? §iÒu ®ã lµm y trë nªn nh thÕ nµo? V× sao Bªlicèp chÕt ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸i chÕt cña Bªlic«p? ý nghÜa chi tiÕt c¸i chÕt cña Bªlicèp?

* Ngo¹i h×nh: - G¬ng mÆt nhît nh¹t, nhá bÐ, cho¾t l¹i nh mÆt chån. - C¸ch ¨n mÆc phôc søc: giµy, ñng, kÝnh, «… tÊt c¶ ®Òu ®Ó trong bao, mang bao, cho vµo bao → Kh¸c ngêi, k× dÞ. * TÝnh c¸ch, lèi sèng - ý nghÜ còng cè giÊu trong bao, kh«ng bao giê d¸m cã ý kiÕn riªng vÒ bÊt cø mét vÊn ®Ò nhá, lín nµo. → Kh¸t väng m·nh liÖt, k× dÞ: thu m×nh vµo trong vá, t¹o cho m×nh mét thø bao cã thÓ ng¨n c¸ch, b¶o vÖ mäi ¶nh hëng, t¸c ®éng cña cuéc sèng con ngêi >< mäi ngêi trong trêng häc, trong m«i trêng x· héi. - Nhót nh¸t, ghª sî hiÖn t¹i nhng l¹i ngîi ca, t«n sïng qu¸ khø (say mª tiÕng Hi L¹p cæ). - ThÝch sèng theo nh÷ng th«ng t, chØ thÞ mét c¸ch m¸y mãc, gi¸o ®iÒu, rËp khu«n nh c¸i m¸y v« hån… (buång ngñ, quan hÖ víi b¹n ®ång nghiÖp, t×nh yªu muén m»n víi Varenca…). - C« ®éc, lu«n lu«n lo l¾ng, sî h·i, sî tÊt c¶ - “sî nhì l¹i x¶y ra chuyÖn g×”. ⇒ Con ngêi hÌn nh¸t, cæ lç, k× qu¸i. - B¶n th©n l¹i lu«n lu«n tho¶ m·n, lu«n hµi lßng, tù tin víi lèi sèng cña m×nh. (xem ®ã míi lµ sèng, míi lµ ngêi cã tr¸ch nhiÖm, lµ c«ng d©n tèt cña nhµ níc, lµ viªn chøc mÉn c¸n víi cÊp trªn. §ã lµ lÏ sèng, lèi sèng, triÕt lÝ sèng tù nhiªn cña y. y ng¹c nhiªn vµ kh«ng thÓ chÞu ®îc c¸ch sèng cña chÞ em Varenca, y ng¹c nhiªn ®Õn hèt ho¶ng v× cã ngêi vÏ 80

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Qua nh÷ng chi tiÕt ®· t×m hiÓu, em h·y nhËn xÐt vÒ nh©n vËt Bªlicèp? KiÓu ngêi Bªlicèp, lèi sèng Bªlic«p ®îc gäi lµ g×? Lèi sèng vµ con ngêi Bªlic«p ®· ¶nh hëng ®Õn tinh thÇn vµ ho¹t ®éng cña mäi ngêi ra sao?

tranh ch©m biÕm chÕ giÔu t×nh yªu ®Çu cña y, y kh«ng hiÓu v× sao c¸i anh chµng C«valenc« l¹i cã thÓ ®èi xö th« b¹o, bÊt nh· ®Ó ®¸p l¹i thÞnh t×nh cña y…) - Bªlic«p tù nguyÖn, tù gi¸c tu©n thñ nghiªm tóc vµ thêng xuyªn “lèi sèng trong bao” ®ã. Y kh«ng hÒ biÕt vµ kh«ng thÓ biÕt suy nghÜ, th¸i ®é ghª sî, khinh ghÐt, chÕ giÔu,… cña mäi ngêi ®èi víi y. §ã chÝnh lµ c¸i lµm cho y trë nªn k× qu¸i nhÊt, c« ®éc nhÊt. - Bªlic«p chÕt → C¸i chÕt bÊt ngê nhng tÊt yÕu (vÒ mÆt logic) + BiÖn ph¸p nghÖ thuËt Sªkh«p dïng ®Ó ®Èy tÝnh c¸ch nh©n vËt lªn ®Ønh cao, Bªlic«p cuèi cïng ®· t×m cho m×nh ®îc c¸i bao tèt nhÊt, bÒn v÷ng nhÊt – n»m vÜnh viÔn trong quan tµi.

Th¸i ®é xö sù cña mäi ngêi ®èi víi y khi y cßn sèng? §iÒu ®ã cã ⇒ Bªlic«p ®iÓn h×nh cho mét kiÓu ngêi, lµm thay ®æi Bªlic«p mét hiÖn tîng x· héi ®· vµ ®ang tån t¹i trong hay kh«ng? cuéc sèng cña mét bé phËn trÝ thøc Nga: hÌn nh¸t, cæ hñ, m¸y mãc, gi¸o ®iÒu. ®ã lµ kiÓu ngêi trong bao, lèi sèng trong bao. Gi¶i thÝch th¸i ®é, t×nh c¶m cña mäi ngêi 2. ¶nh hëng cña lèi sèng vµ con ngêi ®èi víi Bªlicèp khi y ®· Bªlic«p ®Õn mäi ngêi vµ th¸i ®é cña mäi ngqua ®êi. T×nh c¶m vµ êi ®Õn Bªlic«p th¸i ®é Êy nãi lªn ®iÒu - Lèi sèng vµ con ngêi Bªlic«p ®· ¶nh hëng g×? m¹nh mÏ vµ dai d¼ng ®Õn lèi sèng vµ tinh Sau khi Bªlic«p chÕt, thÇn cña anh chÞ em trong trêng n¬i y lµm tÝnh c¸ch Êy ®· chÊm viÖc, trong c¶ thµnh phè n¬i y sèng. døt vÜnh viÔn cha? V× - Khi Bªlicèp cßn sèng: mäi ngêi ghÐt, sî y, sao nh thÕ? Qua ®ã, tr¸nh xa y. Cã ngêi mu«n thay ®æi y b»ng t¸c gi¶ muèn nãi lªn c¸ch g¸n víi Varenca, cã ngêi khinh ghÐt ra ®iÒu g× ? mÆt, m¾ng th¼ng vµo mÆt, g©y gæ víi y, ®Èy y ng· l¨n xuèng cÇu thang,… → KÕt qu¶: kh«ng thÓ thay ®æi, biÕn ®æi tÝnh c¸ch, c¸ch sèng cu¶ Bªlic«p mµ ngîc l¹i cßn lu«n bÞ tÝnh c¸ch vµ lèi sèng Êy ®Çu ®éc, lµm cho sî h·i, ¸m ¶nh tinh thÇn mäi ngêi suèt 15 n¨m trêi, cho ®Õn tËn khi y chÕt. - Sau khi Bªlic«p chÕt, mäi ngêi nhÑ nhâm, nhng sau ®ã cuéc sèng nÆng nÒ l¹i trë l¹i. TÝnh c¸ch Êy l¹i tiÕp tôc xuÊt hiÖn vµ g©y 81

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Nªu nh÷ng ®Æc s¾c vÒ mÆt nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?

Rót ra chñ ®Ò t tëng cña t¸c phÈm?

GV híng dÉn HS th¶o luËn vÒ ý nghÜa thêi sù cña truyÖn ng¾n Ngêi trong bao. Thö chØ ra nh÷ng biÕn thÓ cña kiÓu ngêi trong bao, lèi sèng trong bao mµ b¶n th©n ®îc biÕt hoÆc ®îc chøng kiÕn ? HS ®äc ghi nhí SGK. GV híng luyÖn tËp.

dÉn

HS

¶nh hëng nÆng nÒ ®Õn cuéc sèng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña c¶ d©n thµnh phè. → Qua ®ã, t¸c gi¶ kh¸i qu¸t ¶nh hëng, t¸c ®éng dai d¼ng, nÆng nÒ cña kiÓu ngêi Bªlicèp, lèi sèng Bªlic«p ®· ¸m ¶nh, ®Çu ®éc bÇu kh«ng khÝ trong lµnh cña v¨n ho¸, ®¹o ®øc vµ tiÕn bé x· héi níc Nga ®¬ng thêi. Y chÝnh lµ con ®Î, lµ hÖ qu¶ cña chÕ ®é phong kiÕn chuyªn chÕ ®ang ph¸t triÓn m¹nh trªn con ®êng t b¶n ho¸ ë níc Nga cuèi TK XIX. HiÖn tîng, lèi sèng, kiÓu ngêi Bªlic«p cßn sèng l©u dµi nh mét hiÖn tîng x· héi mang tÝnh phæ biÕn réng r·i, mang tÝnh qui luËt trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. TÝnh c¸ch, lèi sèng vµ kiÓu ngêi Êy chØ cã thÓ chÊm døt, hoÆc thay ®æi tËn gèc cïng víi c¶ x· héi víi mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi. III. Tæng kÕt 1. Nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt - Chän ng«i kÓ: nh©n vËt kÓ chuyÖn (Bur¬kin - xng t«i), ngêi kÓ chuyÖn (t¸c gi¶ ng«i thø ba) → Võa ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan võa thÓ hiÖn tÝnh chñ quan, g©y c¶m gi¸c gÇn gòi, ch©n thËt. - Cèt truyÖn: lång • TruyÖn kÓ cña t¸c gi¶ vÒ hai ngêi ®i s¨n vÒ muén. • TruyÖn kÓ cña Bur¬kin vÒ Bªlic«p. - Giäng kÓ: mØa mai, ch©m biÕm mµ trÇm tÜnh, chËm buån, bÒ ngoµi cã vÎ kh¸ch quan, b×nh th¶n nhng giÊu bªn trong sù bøc xóc, tr¨n trë m¹nh mÏ, s©u s¾c. - NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt ®iÓn h×nh víi tÝnh c¸ch k× qu¸ mµ vÉn ch©n thùc, cã ý nghÜa tiªu biÓu. - §èi lËp gi÷a c¸c kiÓu ngêi, c¸c tÝnh c¸ch vµ lèi sèng tr¸i ngîc. - NghÖ thuËt x©y dùng biÓu tîng: h×nh ¶nh (c¸i bao) vµ lêi nãi (sî nhì l¹i x¶y ra chuyÖn g×) võa cã ý nghÜa cô thÓ võa cã ý nghÜa biÓu trng (chi tiÕt c¸i chÕt cña Bªlic«p). - KÕt thóc truyÖn b»ng c¸ch trùc tiÕp 82

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ph¸t biÓu chñ ®Ò qua mét c©u c¶m g©y Ên tîng m¹nh víi ngêi ®äc. 2. Néi dung - T¸c phÈm lªn ¸n, phª ph¸n m¹nh mÏ kiÓu ngêi trong bao, lèi sèng trong bao vµ t¸c h¹i cña nã ®èi víi hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña níc Nga. - T¸c phÈm bøc thiÕt c¶nh b¸o vµ kªu gäi mäi ngêi cÇn ph¶i thay ®æi cuéc sèng, c¸ch sèng, kh«ng thÓ sèng tÇm thêng, hÌn nh¸t, Ých kØ, v« vÞ vµ hñ lËu m·i nh thÕ! - “Ngêi trong bao” cã ý nghÜa thêi sù réng r·i vµ s©u s¾c víi ®¬ng thêi ë níc Nga vµ cã ý nghÜa toµn thÕ giíi, l©u dµi ®Õn tËn ngµy nay. (Khi nµo x· héi loµi ngêi trë nªn trong s¸ch, lµnh m¹nh vµ tù do, khi mçi c¸ nh©n ý thøc ®îc môc ®Ých vµ c¸ch sèng cña m×nh thèng nhÊt víi c¸c chuÈn mùc v¨n ho¸, ®¹o ®øc cña céng ®ång hiÖn ®¹i… th× “lèi sèng trong bao” míi triÖt ®Ó chÊm døt, kiÓu “ngêi trong bao” míi kh«ng cßn lÝ do tån t¹i). * Ghi nhí : SGK III. LuyÖn tËp 1. KÓ s¸ng t¹o truyÖn b»ng c¸ch nhËp vai nh©n vËt Bªlic«p – xng t«i (m×nh), (kÓ c¶ sau khi chÕt). 2. ViÕt ®o¹n kÕt kh¸c cho truyÖn, ®¶m b¶o thÓ hiÖn râ chñ ®Ò t tëng cña t¸c phÈm. 3. Nhan ®Ò truyÖn lµ s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña t¸c gi¶, kh«ng nªn vµ kh«ng thÓ thay. 4. Thµnh ng÷ VN: Co vßi rôt cæ, Rïa rôt cæ, Con èc n»m co, R¾n mång n¨m, Nh¸t nh thá ®Õ… 3. Híng dÉn häc sinh tù häc : ViÕt mét ®o¹n v¨n nãi vÒ ý nghÜa thêi sù cña truyÖn ng¾n Ngêi trong bao. 4. DÆn dß: ChuÈn bÞ bµi Thao t¸c lËp luËn b×nh luËn.

83

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 99 ppct Thao t¸c lËp luËn b×nh luËn A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh hiÓu vµ n¾m ®îc néi dung, t¸c dông vµ c¸ch vËn dông thao t¸c lËp luËn b×nh luËn vÒ mét vÊn ®Ò x· héi hoÆc v¨n häc. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 I. T×m hiÓu chung - Hs lµm viÖc víi SGK 1.B×nh luËn vµ t¸c dông cña b×nh luËn - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t B×nh luËn: lµ bµn b¹c, ®¸nh gi¸ vÒ sù nh÷ng ý c¬ b¶n ®óng sai, thËt gi¶, lîi h¹i cña c¸c hiÖn tîng ®êi sèng nh: ý kiÕn, chñ tr¬ng, sù Nªu ®Þnh nghÜa Sgk viÖc, con ngêi, t¸c phÈm vh... 84

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 So s¸nh víi ph©n tÝch, b×nh gi¶ng v¨n häc? Nªu t¸c dông cña thao t¸c b×nh luËn? Nªu yªu cÇu víi ngêi tham gia b×nh luËn?

Hs ®äc v¨n b¶n Sgk V¨n b¶n bµn vÒ vÊn ®Ò g×?

T¸c gi¶ hiÓu vµ ®¸nh gi¸ thêi gian nhµn rçi cña con ngêi nh thÕ nµo? C¸ch b×nh luËn mét vÊn ®Ò trong ®êi sèng x· héi hoÆc trong v¨n ch¬ng cÇn sö dông c¸c thao t¸c nh thÕ nµo cho phï hîp?

Hs lµm viÖc theo nhãm §Þnh híng cho Hs t×m ®îc c¸c ý sau:

So víi ph©n tÝch, b×nh gi¶ng v¨n häc, b×nh luËn kh«ng nh»m t×m ra b¶n chÊt, c¸i hay, c¸i ®Ñp cña vÊn ®Ò mµ ®i s©u vµo ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò. T¸c dông: Kh¼ng ®Þnh c¸i ®óng? sai? tèt? xÊu? lîi? h¹i? Khen ngîi cæ vò c¸i tèt; phª ph¸n c¸i dë c¸i sai... Môc ®Ých: lµm cho x· héi ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n. 2. Yªu cÇu cña b×nh luËn -Ngêi tham gia: cã lËp trêng t tëng tiÕn bé, v÷ng vµng, cã kiÕn thøc vµ hiÓu biÕt cuéc sèng. -Bµi b×nh luËn: cã ba phÇn nh c¸c thao t¸c lµm v¨n kh¸c. phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cã bèn bíc. Bíc 1: chØ ra vÊn ®Ò c©n b×nh luËn Bíc 2: Kh¼ng ®Þnh hay phñ ®Þnh vÊn ®Ò Bíc 3: bµn b¹c më réng Bíc 4: nªu ý nghÜa t¸c dông cña vÊn ®Ò 3.C¸ch b×nh luËn Thêi gian nhµn rçi cña con ngêi. C¸ch ph©n tÝch ®Ó ®a ngêi ®äc tiÕp cËn vÊn ®Ò: chia thêi gian ra lµm ba phÇn: t¸m giê lµm viÖc, t¸m giê ngñ, t¸m giê nhµn rçi. +Thêi gian ®Ó mçi ngêi sèng cuéc sèng riªng cña b¶n th©n m×nh +§¸nh gi¸ ®êi sèng nh×n vµo thêi gian nhµn rçi cña con ngêi. +§¸nh gi¸ x· héi: t¹o ®iÒu kiÖn cho con ngêi sö dông thêi gian nhµn rçi nh thÕ nµo? -X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn b×nh luËn b»ng c¸c thao t¸c: ph©n tÝch, gi¶i thÝch ®Ó chØ ra cho ngêi ®äc thÊy râ -Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò: chó ý c¶ hai chiÒu ®óng? sai? -Më réng vÊn ®Ò: +Më réng b»ng c¸ch gi¶i thÝch, chøng minh. 85

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: Ngêi cÇm quyÒn kh«i phôc uy quyÒn

+Më réng b»ng c¸ch ®µo s©u thªm vÊn ®Ò. +Më réng b»ng c¸ch lËt ngîc vÊn ®Ò II. LuyÖn tËp -Lßng ®è kÞ -TÝnh xÊu ( dÉn chøng vµ ph©n tÝch) -Lßng ®è kÞ cã thÓ g¾n víi sù hiÕu th¾ng, nhng thùc tÕ nã chØ lµ sù biÕn d¹ng cña lßng hiÕu th¾ng, nã lµ t©m lÝ cña kÎ thÊt b¹i. “Ngêi ®è kÞ së dÜ c¶m thÊy d»n vÆt ®au ®ín kh«ng chØ v× c¶m thÊy m×nh thua kÐm mµ cßn v× ph¶i nh×n thÊyngêi kh¸c thµnh c«ng” Lßng ®è kÞ lµ Ých kØ, dï cã ®è kÞ còng kh«ng thÓ ng¨n ®îc ngêi kh¸c thµnh c«ng. Cao thîng gióp con ngêi thanh th¶n, thóc ®Èy x· héi vµ ®ång lo¹i tiÕn bé!

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 101- 102 ppct

Ngêi cÇm quyÒn kh«i phôc uy quyÒn 86

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

(TrÝch : nh÷ng ngêi khèn khæ)

Huy-g«

A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh hiÓu t×nh c¶m yªu, ghÐt cña Huy-g« ®ãi víi c¸c nh©n vËt trong ®o¹n trÝch. N¾m ®îc nghÖ thuËt tinh tÕ t¸c gi¶ sö dông trong viÖc t¸c gi¶ t¹o dùng t×nh huèng vµ kh¾c ho¹ nh©n vËt B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc, t¸c phÈm Huy G« - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 ( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i I. T×m hiÓu chung qu¸t) 1. T¸c gi¶ - Hs lµm viÖc víi SGK V.Huy-g« (1802-1885) nhµ th¬, nhµ tiÓu - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t thuyÕt, nhµ so¹n kÞch næi tiÕng cña níc nh÷ng ý c¬ b¶n Ph¸p vµ thÕ giíi. Th¬: - Nh÷ng khóc ca ph¬ng §«ng (1829) - L¸ thu (1831) - Trõng ph¹t (1853) - MÆc tëng (1856) TiÓu thuyÕt: + Nhµ thê §øc Bµ Pa-ri (1831) +Nh÷ng ngêi khèn khæ (1862) kÞch: HÐc-na-ni (1830) 2. T¸c phÈm: * Tãm t¾t: Sgk * §o¹n trÝch : Cã thÓ chia ba phÇn: - PhÇn mét: tõ ®Çu ®Õn...chÞ rïng m×nh (Gi¨ng Van-gi¨ng cha mÊt hÕt uy quyÒn) - PhÇn hai: TiÕp ®ã ®Õn Ph¨ng-tin ®· t¾t thë (Gi¨ng Van-gi¨ng ®· mÊt hÕt uy quyÒn) - PhÇn ba: cßn l¹i  Hs lµm viÖc víi Sgk T¹i sao Gi¨ng Van-gi¨ng l¹i lµ (Gi¨ng Van-gi¨ng kh«i phôc uy quyÒn) II. §äc-hiÓu v¨n b¶n ngêi cÇm quyÒn kh«i phôc 87

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 uy quyÒn mµ kh«ng ph¶i lµ Gia-ve?

? C¸ch miªu t¶ Gia-ve? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Th¸i ®é vµ hµnh ®éng cña Gia-ve khi ph¸t hiÖn ra Gi¨ng Van-gi¨ng?

(?) Th¸i ®é cña Gia-ve víi Ph¨ng-tin ? - C¸ nh©n tr¶ lêi

1. Gia-ve hiÖn th©n cña con ¸c thó - Gia-ve l©u nay vÉn phôc tïng «ng thÞ trëng Ma-®¬-len, khi Gi¨ngVan-gi¨ng trë l¹i víi tªn thËt cña m×nh, tªn mËt th¸m tëng ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó kh«i phôc l¹i quyÒn hµnh cña h¾n. - Song ë ®o¹n trÝch nµy ta thÊy: trong con m¾t mäi ngêi, nhÊt lµ Ph¨ng-tin, «ng thÞ trëng Ma-®¬-len vÉn lµ vÞ cøu tinh. Ngay c¶ Gia-ve còng ph¶i khÐp nÐp, phôc tïng nghe theo Gi¨ng Van-gi¨ng, V× thÕ ngêi kh«i phôc uy quyÒn chÝnh lµ Gi¨ng Van-gi¨ng (lu ý ë ®o¹n cuèi t¸c phÈm: chÝnh Gi¨ng Van-gi¨ng ®· tha chÕt cho Gia-ve) - Miªu t¶ Gia-ve, Huy-g« sö dông lèi so s¸nh ngÇm + Giäng nãi: kh«ng ph¶i tiÕng ngêi nãi, mµ lµ tiÕng thó gÇm. + CÆp m¾t “nh c¸i mãc s¾t, víi c¸i nh×n Êy h¾n ®· quen kÐo giËt vµo h¾n bao kÎ khèn khæ” + C¸i cêi “Ph« ra tÊt c¶ hai hµm r¨ng, xung quanh c¸i mòi lµ vÕt nh¨n nhóm man rî, tr«ng nh mâm ¸c thó, Gia-ve mµ nghiªm nÐt mÆt l¹i th× lµ mét con chã d÷, khi cêi l¹i lµ mét con cäp” Gia-ve lµ con ¸c thó! Gia-ve chØ cßn mçi cö chØ gÇn gièng nh©n lo¹i ë chç: “khi nµo ®¾c ý, h¾n tù thëng cho m×nh mét måi thuèc l¸” - Nhµ v¨n Huy-g« miªu t¶ hµnh ®éng cña h¾n hÖt nh mét con ¸c thó: “Cø ®øng l× mét chç” (nãi nh gÇm, nh th«i miªn con måi) “TiÕn vµo gi÷a phßng” “ n¾m lÊy cæ ¸o” (tùa nh con ¸c thó lóc ®Çu im lÆng r×nh mß. sau ®ã lao tíi ngo¹m vµo cæ con måi) + Kh«ng ®Ó ý vµ quan t©m ®Õn Ph¨ng-tin (¸c thó r×nh måi chØ tËp trung vµo con måi chÝnh) + H¾n qu¸t th¸o trong nhµ bÖnh + H¾n kh«ng giÊu ®iÒu mµ Gi¨ng Van88

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 gi¨ng cÇn ph¶i bÝ mËt víi Ph¨ng-tin “mµy xin tao ba ngµy... ®Ó ®i t×m ®øa con cho con ®Ü kia! ¸ µ! Tèt thËt! tèt thËt ®Êy!” + H¾n vïi dËp tia hi väng cuèi cïng Ph¨ng-tin vµo «ng thÞ trëng b»ng c¸ch tuyªn bè “ChØ cã mét tªn kÎ c¾p, mét tªn kÎ cíp, mét tªn tï khæ sai lµ Gi¨ng Van-gi¨ng, tao b¾t ®îc nã ®©y nµy! TiÕt 2 chØ cã thÕ th«i” + Tríc nçi ®au cña ngêi mÑ cËn kÒ c¸i chÕt mµ cha ®îc gÆp con “con t«i! thÕ ra nã cha ®Õn ®©y”ai còng ph¶i mñi lßng mµ Gia-ve tµn b¹o tuyªn bè “Giê l¹i ®Õn lît con nµy! §å khØ, cã c©m häng kh«ng?”... 2. Gi¨ng Van-gi¨ng hiÖn th©n cña t×nh (?) Chi tiÕt bµ x¬ Xem-pliyªu th¬ng nh÷ng ngêi nghÌo khæ x¬ tr«ng thÊy nô cêi cña + V× ch¸u ®ãi mµ ph¶i lÜnh ¸n 19 n¨m Ph¨ng-tin cã ý nghÜa g×? tï khæ sai + Víi Ph¨ng-tin: giäng «ng nhÑ nhµng ®iÒm tÜnh (?) Qua h×nh ¶nh Gi¨ng + H¹ m×nh, ®Ó xin ba ngµy ®i t×m Van-gi¨ng em hiÓu thÕ nµo con cho Ph¨ng-tin. Th× thÇm nãi víi vÒ b¶n chÊt cña ngêi cÇm Ph¨ng-tin, nãi víi linh hån ngêi ®· khuÊt! quyÒn? ¤ng nãi g×? «ng cÇu chóc cho linh hån - Mét vµi c¸ nh©n tr×nh bµy chÞ siªu tho¸t! «ng høa víi chÞ sÏ ®i t×m suy nghÜ C«-dÐt vÒ cho chÞ! T×nh yªu th¬ng nh÷ng con ngêi cïng khæ-t×nh yªu th¬ng cña nhµ v¨n víi c¸c nh©n vËt Gi¨ng Van-gi¨ng vµ Ph¨ng-tin - Chi tiÕt tëng chõng v« lÝ (ngêi ®· chÕt kh«ng thÓ cêi), nh mét ¶o ¶nh l·ng m¹n, thÓ hiÖn t×nh ngêi díi ngßi bót l·ng m¹n cña Huy-g«. Cuéc sèng cÇn ph¶i cã t×nh - Hs kh¸ nh¾c l¹i ý chÝnh vÒ yªu th¬ng gi÷a con ngêi víi con ngêi! néi dung vµ nghÖ thuËt **Quan niÖm thø nhÊt: Ngêi cÇm quyÒn khi ®· th©u tãm quyÒn lùc vÒ m×nh, muèn thÓ hiÖn quyÒn lùc, b¾t mäi ngêi ph¶i phôc tïng m×nh! **Quan niÖm cña Huy-g«:  Hs lµm viÖc theo nhãm, Ngêi cÇm qyÒn lµ con ngêi lÝ tëng, ®îc luyÖn tËp tÊt c¶ mäi ngêi híng tíi. §ã lµ con ngêi hiÖn th©n cña c¸i ®Ñp, c¸i thiÖn, cã t©m hån th¸nh thiÖn, cïng chia sÎ, nÕm 89

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs lµm viÖc theo nhãm

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn b×nh luËn

tr¶i mäi nçi khæ ®au, bÊt h¹nh cña con ngêi. Gi¨ng Van-gi¨ng lµ hiÖn th©n cña con ngêi lÝ tëng Êy, díi ngßi bót l·ng m¹n cña Huy-g« III. Cñng cè- LuyÖn tËp T×nh yªu thíng cña Huy-g« víi c¸c nh©n vËt: - C¶m th«ng s©u s¾c víi nçi bÊt h¹nh cña ngêi mÑ -T¹o mét ¶o ¶nh l·ng m¹n: chi tiÕt bµ x¬ Xem-pli-x¬ kÓ l¹i...cã ý nghÜa t×nh yªu th¬ng con ngêi ®· t¹o nªn vÎ ®Ñp vµ niÒm tin hi väng cho con ngêi + §Ó Gi¨ng Van-gi¨ng to¶ s¸ng t×nh yªu th¬ng: Cøu Ph¨ng-tin, høa ®i t×m C«-dÐt vÒ cho nµng. + §Ó Gi¨ng Van-gi¨ng kh«i phôc uy quyÒn cña m×nh, lµm cho kÎ thï ph¶i run sî, lÏ ph¶i, t×nh yªu th¬ng ®· chiÕn th¾ng b¹o lùc + Nh©n vËt Ph¨ng-tin DiÔn biÕn t©m tr¹ng: chê ®îi > sî h·i > thÊt väng > tuyÖt väng C¸i ¸c xuÊt hiÖn (Gia-ve) c¸i thiÖn bÞ ®e do¹, nhng cuèi cïng niÒm tin vµo t×nh yªu th¬ng cña con ngêi ®· chiÕn th¾ng. §ã còng lµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm. Vai trß cña nh©n vËt Ph¨ng-tin: +T¹o ra m©u thuÉn ®èi lËp gay g¾t gi÷a thiÖn vµ ¸c +Lµm râ t×nh yªu th¬ng, ®ång c¶m cña con ngêi Trong mèi quan hÖ víi Gi¨ng Van-gi¨ng vµ bµ x¬ Xem-pli-x¬ Sù ph©n tuyÕn nh©n vËt cña t¸c gi¶: Cã nÐt gÇn gòi, t¬ng ®ång víi v¨n häc d©n gian + Cuéc ®Êu tranh gi÷a hai phe thiÖn vµ ¸c + NiÒm tin cña ®éc gi¶: c¸i thiÖn sÏ chiÕn th¾ng 90

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè: 102 ppct luyÖn tËp thao t¸c lËp luËn b×nh luËn A. Môc tiªu bµi häc: Híng dÉn häc sinh n¾m v÷ng thao t¸c lËp luËn b×nh luËn, biÕt vËn dông thao t¸c lËp luËn b×nh luËn vµo viÖc ®äc-hiÓu v¨n b¶n vµ lµm v¨n. 91

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc - Gi¸o ¸n c¸ nh©n lªn líp C. C¸ch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc 1 KiÓm tra bµi cò: Nh÷ng Èn dô mµ Huy-g« gîi lªn h×nh ¶nh Gia-ve ? 2. Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS Ho¹t ®éng 1 - Hs lµm viÖc víi SGK - Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n - Hs th¶o luËn nhãm - §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy - Gv tæng hîp

- Hs th¶o luËn nhãm - Cö ®¹i diÖn nhãm lªn thuyÕt tr×nh tríc líp Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: VÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta.

Néi dung cÇn ®¹t 1.Bµi sè 1 -§èi tîng b×nh luËn: cuéc sèng x· héi -Néi dung b×nh luËn: cuéc sèng cña mçi thanh niªn kh«ng thÓ quy cho sè phËn -C¸ch b×nh luËn cña t¸c gi¶: +Gi¶i thÝch: thÕ nµo lµ phËn? +Chøng minh: cuéc sèng ngµy xa , ngµy nay, ®Ó thÊy sù kh¸c nhau... +Kh¼ng ®Þnh: xa theo sè phËn, nay kh«ng thÓ vËy. +Bµn b¹c: xa theo quy ®Þnh. Nay ba c©u hái: yªu ai ? häc g× ®©y ? sèng nh thÕ nµo ®©y? cïng víi thêi gian gióp thanh niªn x¸c ®Þnh râ vÒ m×nh. + ý nghÜa vÊn ®Ò: cÇn cã ph¬ng híng cho cuéc sèng cña m×nh. *V¨n b¶n thÇy bãi xem voi: -§èi tîng b×nh luËn cuéc sèng x· héi -Néi dung b×nh luËn: muèn hiÓu sù thËt, con ngêi cÇn cã ph¬ng ph¸p nhËn thøc ®óng, chø kh«ng cÇn vò lùc. 2. Bµi tËp 2 +Tù an ñi, tù b»ng lßng, thiÕu ý chÝ v¬n lªn +T¸c h¹i cña viÖc ®ua ®ßi hót thuèc +Vai trß cña ngêi phô n÷ trong cuéc sèng gia ®×nh. Ngêi phô n÷ hi sinh rÊt nhiÒu ®Ó mang l¹i h¹nh phóc, sù thµnh ®¹t cho chång con.

Ngµy so¹n: 92

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy d¹y: TiÕt 103 vµ 104 ppct VÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta (TrÝch ®¹o ®øc vµ lu©n lÝ ®«ng t©y) Phan Ch©u Trinh

A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh thÊy ®îc tinh th©n yªu níc vµ mèi quan t©m ®Æc biÖt cña Phan Ch©u Trinh tíi vÊn ®Ò d©n trÝ, khi kªu gäi x©y dùng nÒn lu©n lÝ x· hé ë níc ta, ThÊy ®îc søc thuyÕt phôc cña bµi diÔn thuyÕt. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò ) -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh -Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng 2 ( T×m hiÓu chung, kh¸i qu¸t )  Hs lµm viÖc víi Sgk - Gv híng dÉn hs tiÕp thu nh÷ng ý chÝnh

Yªu cÇu cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1. TiÓu dÉn - Phan Ch©u Trinh (1872-1926) Tù lµ Tö C¸n HiÖu lµ :T©y Hå BiÖt hiÖu lµ: Hi M· - Quª: lµng T©y Léc, huyÖn Tiªn Phíc, phñ Tam K× (nay lµ th«n T©y Hå, x· Tam Léc, huyÖn Phó Ninh, tØnh Qu¶ng Nam) -N¨m 1901, «ng ®ç Phã b¶ng, cã ra lµm quan mét thêi gian ng¾n råi c¸o vÒ - ¤ng cã sang Trung Quèc, NhËt B¶n ®Ó xem xÐt thêi cuéc, «ng chñ tr¬ng b·i bá chÕ ®é qu©n chñ thùc hiÖn d©n chñ, khai th«ng d©n trÝ, më mang c«ng th¬ng nghiÖp. lîi dông chiªu bµi khai ho¸ thuéc ®Þa ®Ó ®Êu tranh hîp ph¸p, kh«ng t¸n thµnh b¹o ®éng c¸ch m¹ng. - N¨m 1908, phong trµo chèng su thuÕ næ ra ë Trung k×, «ng bÞ b¾t ®µy ra C«n §¶o ba n¨m. Sau ®ã «ng sang Ph¸p, tranh thñ sù gióp ®ì cña héi Nh©n quyÒn Ph¸p, ®ßi chÝnh phñ Ph¸p ë §«ng D¬ng ph¶i c¶i thiÖn bÇu kh«ng khÝ chÝnh trÞ, chèng khñn bè, ®µn ¸p, su thuÕ...Song viÖc 93

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 (?) NhËn xÐt cña em vÒ cuéc ®êi Phan Ch©u Trinh? - Hs suy nghÜ tr¶ lêi c¸ nh©n (?) Nªu c¸c s¸ng t¸c cña Phan Ch©u Trinh? - Hs tr¶ lêi dùa theo sgk

kh«ng thµnh -N¨m 1925, «ng vÒ Sµi Gßn, cha kÞp triÓn khai kÕ ho¹ch míi cña m×nh th× bÞ èm nÆng vµ mÊt ngµy 24 /3 /1926. §¸m tang «ng trë thµnh phong trµo vËn ®éng ¸i quèc réng kh¾p trong c¶ níc. *Phan Ch©u Trinh lµ mét trong nh÷ng nhµ c¸ch m¹ng lín cña níc ta nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX

* C¸c s¸ng t¸c: + §Çu Ph¸p chÝnh phñ th (1906) + Giai nh©n k× ngé diÔn ca (1915) + T©y Hå thi tËp (1904-1915) + X¨ng-tª thi tËp (1914-1915)  Hs lµm viÖc víi Sgk +ThÊt ®iÒu trÇn (1922) Nªu xuÊt xø v¨n b¶n? + §¹o ®øc vµ lu©n lÝ §«ng T©y (1925) + Qu©n trÞ chñ nghÜa vµ d©n trÞ chñ nghÜa (1925) (?) Hs nªu bè côc v¨n b¶n? 2. V¨n b¶n a. XuÊt xø: - §o¹n trÝch n»m trong phÇn ba bµi viÕt “§¹o ®øc vµ lu©n lÝ §«ng T©y” do t¸c gi¶ diÔn thuyÕt vµo ®ªm 19 /11 /1925 t¹i nhµ héi thanh niªn Sµi Gßn Ho¹t ®éng 3 b. Bè côc: ( T×m hiÓu v¨n b¶n) -Ba phÇn  Hs lµm viÖc theo nhãm (?) Nªu quan niÖm cña t¸c gi¶ + PhÇn mét: Nªu vÊn ®Ò lu©n lÝ x· héi ë ViÖt Nam cha cã kh¸i niÖm vµ lu©n lÝ vÒ lu©n lÝ x· héi? quèc gia bÞ tiªu vong - §¹i diÖn c¸c nhãm tr¶ lêi + PhÇn hai: Lu©n lÝ x· héi ë ph¬ng T©y - §¹i diÖn kh¸c nhËn xÐt (Ph¸p) vµ thùc tÕ lu©n lia x· héi ë níc ta - Gv tæng hîp + PhÇn ba: Bµy tá kh¸t väng mong muèn II. §äc-hiÓu v¨n b¶n (?) T¸c gi¶ nhËn ®Þnh nÒn lu©n lÝ x· héi ë níc ta nh thÕ 1. Quan niÖm vÒ lu©n lÝ x· héi cña t¸c gi¶ nµo? - ë ph¬ng T©y, lu©n lÝ ph¸t triÓn qua - Hs tr¶ lêi c¸ nh©n ba giai ®o¹n Gia ®×nh, quèc gia, x· héi (?) T¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh lËp - Nªu râ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t luËn b»ng nh÷ng dÉn chøng triÓn. nµo - B¶n chÊt cña lu©n lÝ x· héi: coi träng (13 dÉn chøng) sù b×nh ®¼ng cña con ngêi; Quan t©m 94

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs th¶o luËn nhãm (?) ý nghÜa cña nh÷ng dÉn chøng ®ã ?

(?) Th¸i ®é cña t¸c gi¶ ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? - hs c¸c nhãm lÇn lît tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, bæ sung

(?) K× väng cña t¸c gi¶ ®îc dùa trªn c¬ së nµo? - Hs tr¶ lêi c¸ nh©n

®Õn gia ®×nh, quèc gia vµ c¶ x· héi - ViÖt Nam cha cã lu©n lÝ x· héi Thø nhÊt: Lu©n lÝ gia ®×nh vµ lu©n lÝ quèc gia ®Òu ®· bÞ tiªu vong (nguyªn nh©n mÊt níc) Thø hai: Lu©n lÝ x· héi nh ë ph¬ng T©y, ta cha cã ý niÖm g× hÕt. * DÉn chøng: +Hai tiÕng “thiªn h¹” (chØ x· héi), “ngµy nay...chØ lµm trß cêi cho bËc thøc gi¶ ®Êy th«i. C¸i chñ ý b×nh thiªn h¹ mÊt ®i ®· tõ l©u råi” + D©n m×nh “ph¶i ai tai nÊy” “ai chÕt mÆc ai” +GÆp ngêi yÕu bÞ kÎ m¹nh b¾t n¹t còng ng¬ m¾t ®i. +Kh«ng ph¸t huy ®îc tÝnh ®oµn thÓ, c«ng Ých +Tri thøc th× ham quyÒn tíc, b¶ vinh hoa... +Dùng lªn luËt ph¸p ph¸ tan tµnh ®oµn thÓ cña quèc d©n +Vua quan kh«ng quan t©m g× tíi d©n +D©n cµng n« lÖ cµng ngu, ng«i vua cµng l©u dµi, quan l¹i cµng phó quý +Mét ngêi lµm quan c¶ nhµ cã phíc... +§ua chen, ch¹y chät ®Ó ®îc lµm quan... +Xa Nho häc lµ cö nh©n, tiÕn sÜ; nay T©y häc lµ kÝ lôc, th«ng ng«n. +Bän quan l¹i ®óng lµ lò ¨n cíp cã giÊy phÐp.. +Ngêi d©n “kÎ ë vên’ còng ch¹y chät mét chøc x· trëng, cai tæng ®Ó ®îc ngåi trªn, ¨n tríc... * ý nghÜa: Thø nhÊt: Kh¼ng ®Þnh níc ta ngµy Êy cha cã lu©n lÝ x· héi Thø hai: T¹o sù thuyÕt phôc b»ng nh÷ng dÉn chøng ch©n thùc Thø ba: ThÓ hiÖn sù hiÓu biÕt vµ th¸i ®é t¸c gi¶

* Th¸i ®é cña t¸c gi¶ (?) T¸c gi¶ mong mái mçi ngêi + Xãt xa tríc thùc tr¹ng cña ngêi d©n 95

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 d©n nh thÕ nµo ? - Hs tr¶ lêi c¸ nh©n

Ho¹t ®éng 4 ( Cñng cè, híng dÉn, luyÖn tËp) - Hs nh¾c l¹i néi dung chÝnh ®· häc? §o¹n trÝch thÓ hiÖn søc hÊp dÉn cña v¨n diÔn thuyÕt ë chç nµo? - Gv híng dÉn hs luyÖn tËp  Hs lµm viÖc theo nhãm T©m tr¹ng cña t¸c gi¶ khi viÕt ®o¹n trÝch nµy?  Hs lµm viÖc theo nhãm TÊm lßng cña t¸c gi¶ ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo trong ®o¹n trÝch nµy?

TÝnh thêi sù cña vÊn ®Ò lu©n lÝ x· héi? - Mét vµi c¸ nh©n hs ph¸t biÓu Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ

+ §¶ kÝch vua quan Nam triÒu thèi n¸t... +Th¸i ®é ®îc thÓ hiÖn b»ng giäng ®iÖu c©u v¨n chÝnh luËn (h×nh ¶nh, vÝ von, so s¸nh, sö dông thµnh ng÷, tôc ng÷, c©u c¶m th¸n) S¾c s¶o, trong lËp luËn (lÝ trÝ), xãt xa. lo l¾ng. c¨m giËn (t×nh c¶m) 2.Kh¸t väng cña Phan Ch©u Trinh -T¸c gi¶ nªu dÉn chøng ë ph¬ng T©y...lu©n lÝ x· héi cô thÓ, ®Ó so s¸nh, ®èi chiÕu vµ cßn béc lé kh¸t väng: muèn ®Êt níc m×nh còng ®îc nh thÕ, cã mét nÒn lu©n lÝ x· héi thùc sù. +D©n ViÖt Nam ph¶i cã ®oµn thÓ +Cã d©n trÝ +HiÓu lu©n lÝ x· héi Cã nh vËy, níc m×nh míi giµnh tù do, ®éc lËp Mçi ngêi d©n: - Cã ý thøc t¬ng trî gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n - Lµm trßn ý thøc c«ng d©n - Tinh thÇn hîp t¸c T¸c gi¶ lu ý viÖc truyªn b¸ x· héi chñ nghÜa trong d©n ViÖt Nam (chñ nghÜa x· héi theo quan niÖm cña Phan Ch©u Trinh lµ cã sù ph¸t triÓn cao cña ý thøc c«ng d©n) TÊt c¶ thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña t¸c gi¶ víi ®Êt níc, thÓ hiÖn lßng yªu níc cña Phan Ch©uTrinh. III. Cñng cè Søc hÊp dÉn cña v¨n diÔn thuyÕt thÓ hiÖn trong ®o¹n trÝch: + LËp luËn râ rµng rµnh m¹ch + Lêi v¨n giµu c¶m xóc + Nªu cao ý thc d©n chñ, ®¸nh ®æ phong kiÕn + KÕ ho¹ch râ rµng LuyÖn tËp 96

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 bµi sau §äc thªm: tiÕng mÑ ®Î... - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

-Th¬ng xãt ®ång bµo m×nh - C¨m ghÐt bän quan l¹i Nam triÒu - Lo l¾ng cho ®Êt níc, k× väng vµo t¬ng lai * TÊm lßng cña t¸c gi¶: + Yªu con ngêi, yªu ®Êt níc, quan t©m tíi vËn mÖnh cña d©n téc, xãt xa th¬ng c¶m víi ngêi d©n vµ vËn mÖnh cña ®Êt níc + C¨m giËn bän quan l¹i thèi n¸t.... + ThÓ hiÖn tÇm nh×n xa tr«ng réng: d©n trÝ níc m×nh qu¸ thÊp kÐm, muèn giµnh ®éc lËp ph¶i truyÒn b¸ lu©n lÝ x· héi, g©y dùng ®oµn thÓ, x©y dùng ý thøc c«ng d©n. -X©y dùng ý thøc c«ng d©n -C¶nh b¸o nguy c¬ ®¹o ®øc xuèng cÊp... - LÝ thuyÕt vµ hµnh ®éng cô thÓ cña mçi ngêi.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 105 ppct TiÕng mÑ ®Î- Nguån gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc NguyÔn An Ninh A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh n¾m ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi chÝnh luËn xuÊt s¾c nµy, n¾m ®îc ý nghÜa thêi sù cña vÊn 97

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ®Ò lËp luËn.ThÊy ®îc søc thuyÕt phôc vµ tÊm lßng cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn trong bµi viÕt B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò) - KiÓm tra bµi cò: Quan niÖm cña Phan Ch©u Trinh vÒ lu©n lÝ x· héi? I. T×m hiÓu chung Ho¹t ®éng 2 1. T¸c gi¶ ( T×m hiÓu chung, kh¸i qu¸t ) - NguyÔn An Ninh (1900-1943) Nhµ v¨n, nhµ b¸o, nhµ yªu níc næi tiÕng  Hs lµm viÖc víi Sgk tríc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 Quª: x· MÜ Hoµ, huyÖn Hãc M«n, tØnh Gia §Þnh (nay thuéc thµnh phè Hå ChÝ Minh) -Tèt nghiÖp ®¹i häc Xooc-bon (Sorbonne) Ph¸p n¨m 1920, «ng ®· ®i nhiÒu níc ch©u ¢u t×m hiÓu thùc tÕ. N¨m 1922, «ng trë vÒ níc. ¤ng nhiÒu lÇn bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t tï ®µy v× viÕt baã, diÔn thuyÕt chèng ®Õ quèc. N¨m1939, «ng bÞ ®i ®µy ë C«n §¶o, bÞ thùc d©n Ph¸p hµnh h¹ ®Õn kiÖt søc vµ chÕt trong tï 1943 2- T¸c phÈm XuÊt xø: Ho¹t ®éng 3 Bµi chÝnh luËn nµy, ®îc ®¨ng trªn b¸o ( T×m hiÓu v¨n b¶n) “TiÕng chu«ng rÌ” th¸ng 12 /1925 víi bót danh NguyÔn TÞnh (?)Bµi viÕt lµ mét v¨n b¶n chÝnh luËn xuÊt s¾c? - Hs suy nghÜ tr¶ lêi c¸ nh©n II. Híng dÉn ®äc thªm LÝ do: - gv nhËn xÐt, tæng hîp +Néi dung ®Ò cËp mét vÊn ®Ò vÒ ®êi sèng chÝnh trÞ x· héi +Sö dông ng«n ng÷ chÝnh luËn + HÖ thèng luËn ®iÓm. luËn cø râ rµng (?) VÊn ®Ò chÝnh cña bµi + Cã ®¸nh gi¸, bµn b¹c, phª ph¸n viÕt lµ g×? C¸ch ®Æt vÊn ®Ò cña t¸c gi¶ +ThÓ hiÖn râ th¸i ®é lËp trêng cña ng98

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 cã g× ®éc ®¸o? - Hs suy nghÜ tr¶ lêi c¸ nh©n - gv nhËn xÐt, tæng hîp

êi viÕt. * VÊn ®Ò chÝnh cña bµi viÕt -Vai trß cña tiÕng mÑ ®Î-nguån gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. - Phª ph¸n ®Ó ngÇm kh¼ng ®Þnh (Phñ ®Þnh ®Ó kh¼ng ®Þnh)

(?) Nh÷ng hiÖn tîng t¸c gi¶ ®Æt vÊn ®Ò phª ph¸n lµ g× ? C¸ch phª ph¸n cña t¸c gi¶? * HiÖn tîng phª ph¸n + HiÖn tîng T©y ho¸ (häc ®ßi) + DÉn chøng cô thÓ: BËp bÑ n¨m ba tiÕng T©y, níc, rîu khai vÞ, cãp nhÆt nh÷ng c¸i tÇm thêng cña T©y ph¬ng.... (?) Theo quan niÖm cña t¸c + NhÑ nhµng, th©m thuý, s©u s¾c gi¶ tiÕng mÑ ®Î-nguån gi¶i (dïng tõ ng÷, dÉn chøng chÝnh x¸c...) phãng c¸c d©n téc, v× sao? T¸c gi¶ ®øng trªn lËp trêng cña d©n téc ®Ó phª ph¸n (Tinh thÇn d©n téc,  Hs th¶o luËn nhãm yªu níc) - Gv nhËn xÐt tæng hîp

(?) TÝnh khoa häc trong quan niÖm vÒ mèi quan hÖ gi÷a tiÕng mÑ ®Î vµ tiÕng níc ngoµi cña t¸c gi¶? - Hs tr¶ lêi c¸ nh©n (?) Anh chÞ cã nhËn xÐt g× vÒ tÝnh chÊt thêi sù cña bµi viÕt?

Ho¹t ®éng 4 ( Cñng cè, híng dÉn, luyÖn tËp) - Hs chuÈn bÞ bµi sau: Ba cèng hiÕn vÜ ®¹i cña M¸c - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

* TiÕng mÑ ®Î- nguån gèc gi¶i phãng... +TiÕng mÑ ®Î cã tÇm quan träng víi vËn mÖnh d©n téc (dÉn chøng: nã tù phæ biÕn c¸c kiÕn thøc khoa häc cña ch©u ¢u cho ngêi ViÖt) +LÝ lÏ lËp luËn: ngêi ViÖt tõ chèi tiÕng mÑ ®Î ®ång nghÜa víi.....tù do cña m×nh. +Quan hÖ gi÷a tiÕng mÑ ®Î víi tiÕng níc ngoµi.. *Quan niÖm ®óng ®¾n: - ChØ ngêi ViÖt míi hiÓu ng«n ng÷ ViÖt - TiÕng mÑ ®Î lµ c¬ së ®Ó hiÓu tiÐng níc ngoµi - Con ngêi cÇn biÕt nhiÌu thø tiÕng.... * TÝnh thêi sù cña bµi b¸o +Thêi k× bµi viÕt ra ®êi: gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc, nhng khuyÕn khÝch tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ ph¬ng T©y (häc tiÕng Ph¸p) +Thêi ®¹i chóng ta: yªu cÇu häc ngo¹i ng÷..

99

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt sè 106-107 ppct Ba cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C¸c m¸c ¡ng-ghen A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh n¾m ®îc nh÷ng ®¸nh gi¸ cña ¨ng-ghen vÒ nh÷ng cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C¸c M¸c. N¾m ®îc thao t¸c lËp luËn t¨ng tiÕn mµ ¨ng-ghen sö dông trong bµi viÕt. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò ) -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh -Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng 2 ( T×m hiÓu chung, kh¸i qu¸t )  Hs lµm viÖc víi Sgk - Gv híng dÉn hs tiÕp thu nh÷ng ý chÝnh

 Hs lµm viÖc víi Sgk Nªu xuÊt xø v¨n b¶n? (?) Hs nªu bè côc v¨n b¶n?

Yªu cÇu cÇn ®¹t I. T×m hiÓu chung 1- T¸c gi¶ * ¨ng-ghen (1820-1895) Nhµ triÕt häc, nhµ lÝ luËn vµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, l·nh tô cña giai cÊp v« s¶n toµn thÕ giíi ¤ng lµ ngêi §øc, nhng sèng ë Anh vµ mÊt t¹i ®ã n¨m 1895 N¨m 1844, «ng gÆp vµ kÕt b¹n th©n víi C¸c M¸c * C¸c M¸c (1818-1883) Nhµ triÕt häc, nhµ lÝ luËn vµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, l·nh tô cña giai cÊp v« s¶n trªn toµn thÕ giíi. ¤ng lµ ngêi §øc. Do ho¹t ®éng chÝnh trÞ, nªn «ng ph¶i di chuyÓn vµ sèng ë nhiÒu níc; sau ®ã sang ë h¼n t¹i Lu©n §«n M¸c qua ®êi ngµy 14/3/1883, an t¸ng t¹i nghÜa trang Hai-ghÕt (Lu©n §«n). 2- T¸c phÈm XuÊt xø: Bµi ph¸t biÓu cña ¨ng-ghen ®äc tríc mé C¸c M¸c lµ mét bµi v¨n nghÞ luËn 100

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ho¹t ®éng 3 ( T×m hiÓu v¨n b¶n) (?) Thêi ®iÓm M¸c vÜnh biÖt cuéc ®êi ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? - C¸ nh©n tr¶ lêi

(?) ý nghÜa cña hai tõ hiÖn ®¹i?

 Hs lµm viÖc víi Sgk

(?) Nªu cèng hiÕn thø hai? - C¸ nh©n tr¶ lêi

tiªu biÓu vµ cã gi¸ trÞ v¨n ch¬ng Bè côc: -Ba phÇn + PhÇn mét: Tõ ®Çu...Êy g©y ra (Thêi ®iÓm C¸c M¸c vÜnh biÖt cuéc ®êi) + PhÇn hai: TiÕp ®ã ...dï ngêi ®ã kh«ng lµm g× thªm n÷a (nh÷ng cèng hiÕn to lín cña M¸c víi cuéc sèng nh©n lo¹i) + PhÇn ba: Cßn l¹i §¸nh gi¸ sù cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C¸c M¸c II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1. Thêi gian kh«ng gian vµ mét con ngêi -Kh«ng gian: mét c¨n phßng nhá - Thêi kh¾c: chiÒu 14/3/1883, lóc 3 giê kÐm 15 phót - C¸c M¸c: ra ®i, mét vÜ nh©n ®· vÜnh biÖt câi ®êi - C¸ch giíi thiÖu: ng¾n gän, s©u s¾c “nhµ t tëng vÜ ®¹i nhÊt trong sè nh÷ng nhµ t tëng hiÖn ®¹i” => HiÖn ®¹i: Sù vît tréi h¬n h¼n trong t tëng cña C¸c M¸c. TÝnh c¸ch m¹ng, tÝnh chÊt míi mÎ vµ s¸ng t¹o cña C¸c M¸c. => C¸ch giíi thiÖu g©y Ên tîng, ®Ó ngêi ®äc, ngêi nghe theo dâi tiÕp phÇn sau. 2. Nh÷ng cèng hiÕn vÜ ®¹i cña C©c M¸c * Cèng hiÕn thø nhÊt: - “T×m ra quy luËt ph¸t triÓn cña lÞch sö loµi ngêi” B¶n chÊt cña quy luËt ®ã: C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh thîng tÇng kiÕn tróc NghÜa lµ: t liÖu s¶n xuÊt, c¸ch s¶n xuÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ (c¬ së h¹ tÇng) quyÕt ®Þnh hßnh thøc, thÓ chÕ nhµ níc, t«n gi¸o, v¨n häc, 101

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 nghÖ thuËt (kiÕn tróc thîng tÇng) Nªu cèng hiÕn thø ba? - C¸ nh©n tr¶ lêi

TrËt tù lËp luËn mµ t¸c gi¶ sö dông trong phÇn nµy? T¸c dông? - Mét vµi c¸ nh©n ®¹i diÖn tr×nh bµy

* Cèng hiÕn thø hai: M¸c t×m ra “quy luËt vËn ®éng riªng cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa hiÖn nay vµ cña x· héi t s¶n do ph¬ng thøc ®ã ®Î ra” §ã lµ quy luËt gi¸ trÞ thÆng d (PhÇn gi¸ trÞ d«i ra so víi kho¶n tiÒn ph¶i chi ®Ó lµm s¶n phÈm Êy. Do nhµ t b¶n kÐo dµi giê lµm viÖc vµ t¨ng cêng ®é lao ®éng) * Cèng hiÕn thø ba: Cèng hiÕn quan träng h¬n c¶ BiÕn lÝ thuyÕt c¸ch m¹ng thµnh hµnh ®éng c¸ch m¹ng, ®ã lµ sù kÕt hîp gi÷a lÝ luËn vµ thùc tiÔn

+TrËt tù t¨ng tiÕn +Cèng hiÕn sau lín h¬n cèng hiÕn tríc, mÆc dï chØ mét cèng hiÕn còng ®ñ vÜ ®¹i + So s¸nh víi cèng hiÕn cña §¸c(?) Bµi viÕt kh«ng nãi nhiÒu vÒ uyn...quy luËt cña M¸c “nh ¸nh s¸ng c¸i chÕt cña M¸c, mµ nhÊn xuÊt hiÖn ®èi lËp bãng tèi mµ c¸c nhµ m¹nh sù cèng hiÕn cña ngêi? kinh tÕ häc, c¸c nhµ phª b×nh x· héi V× sao? chñ nghÜa ®Òu mß mÉm” - C¸ nh©n tr¶ lêi +LuËn ®iÓm, luËn cø râ rµng: Gièng nh §¸c-uyn... (luËn ®iÓm) Sù thËt ®¬n gi¶n....phñ kÝn (luËn cø) Ngêi ®äc, ngêi nghe hiÓu M¸c tõ hai  Hs lµm viÖc víi Sgk (?) T×nh c¶m cña ¡ng ghen ®èi ph¬ng diÖn: con ngêi ph¸t m×nh kh¸m ph¸, con ngêi cña ho¹t ®éng víi M¸c ®îc thÓ hiÖn nh thÕ thùc tiÔn. nµo? Cao h¬n thÕ “Khoa häc ®èi víi M¸c lµ - Hs chia nhãm th¶o luËn, trao mét ®éng lùc lÞch sö, mét lùc lîng ®æi, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy c¸ch m¹ng” bëi v× M¸c lµ mét nhµ c¸ch m¹ng! *Víi nh©n lo¹i C¸c M¸c bÊt tö *NÐt ®éc ®¸o cña bµi viÕt, ý ®Þnh cña ngêi viÕt: nhÊn m¹nh ý nghÜa cuéc ®êi M¸c, nhÊn m¹nh ®ãng gãp 102

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 cña m¸c cho nh©n lo¹i! 3. T×nh c¶m xãt th¬ng cña ¨ng-ghen (?) ý nghÜa cña nh÷ng lêi ngîi víi M¸c ca tiÕc th¬ng ®ã? -§Ò cao, ca ngîi - C¸ nh©n tr¶ lêi -Ca ngîi c«ng lao cña M¸c: kh¼ng ®Þnh sù vît tréi “Ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¬ së ®ã (ph¸t minh cña M¸c) mµ gi¶i thÝch nh÷ng c¸i kia chø kh«ng ph¶i ngîc l¹i nh tõ tríc tíi nayngêi ta®· Ho¹t ®éng 4 lµm” ( Cñng cè, híng dÉn, luyÖn tËp) TiÕc th¬ng v« h¹n: “«ng mÊt ®i, hµng - Hs ®äc ghi nhí sgk triÖu ngêi ....®· t«n kÝnh, yªu mÕn vµ th¬ng khãc «ng” Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ Lêi kÕt : «ng cã thÓ cã nhiÒu kÎ ®èi bµi sau ®Þch, nhng cha ch¾c cã mét kÎ thï Phong c¸ch ng«n ng÷ riªng nµo c¶, tªn tuæi vµ sù nghiÖp chÝnh luËn cña «ng ®êi ®êi sèng m·i +M¸c chèng l¹i bÊt c«ng, cêng quyÒn, b¹o lùc +M¸c bªnh vùc nh÷ng ngêi lao ®éng cïng khæ, “tham gia vµo sù nghiÖp gi¶i phãng giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i ...” Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 108 ppct Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh n¾m ®îc kh¸i niÖm ng«n ng÷ chÝnh luËn, c¸c lo¹i v¨n b¶n chÝnh luËn vµ ®Æc ®iÓm cña phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nãi trªn vµo viÖc ®äc-hiÓu v¨n b¶n vµ lµm v¨n. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra 103

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 bµi cò ) -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh I. T×m hiÓu chung -Giíi thiÖu bµi míi: 1. V¨n b¶n chÝnh luËn vµ ng«n ng÷ Ho¹t ®éng 2 chÝnh luËn -Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn:  Hs lµm viÖc víi Sgk Lµ phong c¸ch ng«n ng÷ dïng trong nh÷ng v¨n b¶n tr×nh bµy t tëng, lËp trêng th¸i ®é, ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò thiÕt thùc, nãng báng cña ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt trong c¸c l×nh vùc chÝnh trÞ, x· héi . Nh÷ng v¨n b¶n nµy ®îc gäi chung lµ v¨n b¶n chÝnh luËn. V¨n b¶n chÝnh luËn thêi xa -HÞch, c¸o, th s¸ch, chiÕu, biÓu (chñ yÕu b»ng ch÷ H¸n) V¨n b¶n chÝnh luËn hiÖn ®¹i

-C¬ng lÜnh, tuyªn bè, tuyªn ng«n, lêi kªu gäi, hiÖu triÖu, c¸c bµi b×nh luËn, x· luËn, c¸c b¸o c¸o, tham luËn, ph¸t biÓu trong héi th¶o, héi nghÞ...

ThÓ lo¹i? môc ®Ých v¨n b¶n?

Tuyªn ng«n ®éc lËp +ThÓ lo¹i: v¨n chÝnh luËn +Môc ®Ých: tuyªn ng«n dùng níc cña nguyªn thñ quèc gia

Th¸i ®é, quan ®iÓm cña ngêi viÕt?

ThÓ lo¹i? môc ®Ých v¨n b¶n Th¸i ®é? quan ®iÓm cña ngêi viÕt?

-B¸c dÉn lêi cña b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp níc MÜ n¨m 1776 vµ tuyªn ng«n Nh©n quyÒn vµ D©n quyÒn n¨m 1791 cña Ph¸p lµm c¬ së cña ch©n lÝ vµ lÏ ph¶i. -Th¸i ®é ®µng hoµng, dâng d¹c, giäng v¨n hïng hån, ®anh thÐp. Ngêi viÕt ®øng trªn lËp trêng d©n téc, nguyÖn väng cña d©n téc ®Ó viÕt b¶n tuyªn ng«n lÞch sö nµy. Cao trµo chèng NhËt +ThÓ lo¹i: v¨n chÝnh luËn + Môc ®Ých: Tæng kÕt mét giai ®o¹n c¸ch m¹ng - §øng trªn lËp trêng d©n téc - LËp trêng cña nh÷ng ngêi céng s¶n, 104

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 trong sù nghiÖp chèng ®Õ quèc vµ ph¸t xÝt giµnh tù do ®éc lËp cho d©n téc. Hs so s¸nh: - Gv nhËn xÐt tæng hîp

2. NhËn xÐt vÒ v¨n b¶n chÝnh luËn vµ ng«n ng÷ chÝnh luËn NghÞ luËn dïng ®Ó chØ mét lo¹i thao t¸c (ph¬ng ph¸p) t duy. diÔn gi¶i, bµn b¹c, lËp luËn .trong hÖ thèng c¸c thao t¸c nh: miªu t¶, tù sù, thuyÕt minh, nghÞ luËn, v¨n häc, ®êi sèng. ®Ó chØ mét lo¹i v¨n b¶n (v¨n nghÞ luËn) ®Ó chØ mét kiÓu lµm v¨n trong nhµ trêng. ChÝnh luËn Kh¸i niÖm: chØ mét phong c¸ch ng«n ng÷ trong v¨n b¶n(chÝnh trÞ) nh»m tr×nh bµy quan ®iÓm chÝnh trÞ cña Ho¹t ®éng 3 mét ®¶ng ph¸i, ®oµn thÓ ( Cñng cè luyÖn tËp) Ng«n ng÷ chÝnh luËn: dïng ®Ó chØ ng«n ng÷ chñ yÕu ®îc sö dông trong c¸c v¨n b¶n chÝnh luËn, kh«ng gièng víi  Hs lµm viÖc theo nhãm - Gv theo dâi ®Þnh híng, tæng ng«n ng÷ hµnh chÝnh, nghÖ thuËt...tõ c¸ch thøc sö dông ®Õn hiÖu qu¶ tu tõ. hîp Nã lµ phong c¸ch ng«n ng÷ ®éc lËp víi c¸c phong c¸ch kh¸c.

 Hs lµm viÖc theo nhãm

II.Cñng cè LuyÖn tËp: Bµi sè 1 +Sö dông tõ ng÷ chung +Sö dông líp tõ ng÷ riªng (tõ chÝnh trÞ): yªu níc , truyÒn thèng, x©m l¨ng, b¸n níc, cíp níc. §Ó tõ ®ã B¸c nªu râ lËp trêng quan ®iÓm, kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña lßng yªu níc +Sö dông ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh: kÕt thµnh lµn sãng, lít qua, nhÊn ch×m +Sö dông linh ho¹t nhiÒu kiÓu c©u (2 c©u ng¾n, 1 c©u dµi), c©u têng thuËt, c©u miªu t¶. 105

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau Mét thêi ®¹i trong thi ca - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

Bµi tËp sè 2 -B¸c nªu râ t×nh thÕ: chóng ta buéc ph¶i chiÕn ®Êu -Sö dông líp tõ chÝnh trÞ: hoµ b×nh, cíp níc, hi sinh, mÊt níc, n« lÖ. ThÓ hiÖn râ lËp trêng quan ®iÓm cña ta vµ ©m mu cíp níc ta cña thùc d©n Ph¸p. Hai tõ cµng...cµng, ®Æt trong mèi quan hÖ ta Ph¸p thÓ hiÖn râ t×nh thÕ cô thÓ lóc ®ã -Chóng ta chiÕn ®Êu b»ng vò khÝ: bÊt k× ®µn «ng... gi÷ g×n ®Êt níc. C¸c tõ ng÷: sóng, g¬m, cuèc thuæng, gËy géc. kh¼ng ®Þnh: ®ã lµ cuéc chiÕn tranh nh©n d©n -ThÓ hiÖn niÒm tin vµo chiÕn th¾ng: nh÷ng tõ nhÊt ®Þnh th¾ng lîi, ®éc lËp, thèng nhÊt. Kh¼ng ®Þnh niÒm tin chiÕn th¾ng cña chóng ta.

106

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 109-110 ppct Mét thêi ®¹i trong thi ca (trÝch) Hoµi Thanh A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh n¾m ®îc quan niÖm cña t¸c gi¶ vÒ th¬ míi qua vÊn ®Ò cèt yÕu “tinh thÇn th¬ míi”. ThÊy ®îc c¸ch diÔn ®¹t tÕ nhÞ, tµi hoa, ®Çy søc thuyÕt phôc cña t¸c gi¶ trong ®o¹n trÝch. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +Thi nh©n ViÖt Nam +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò ) - KiÓm tra bµi cò: ThÕ nµo phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn? - Giíi thiÖu bµi míi: I. T×m hiÓu chung Ho¹t ®éng 2 1- T¸c gi¶ ( T×m hiÓu chung, kh¸i qu¸t ) Hoµi Thanh (1909-1982) Tªn khai sinh: NguyÔn §øc Nguyªn  Hs lµm viÖc víi Sgk - Gv híng dÉn hs tiÕp thu nh÷ng Quª: Nghi trung, Nghi Léc, NghÖ An, xuÊt th©n trong mét gia ®×nh nhµ ý chÝnh Nho nghÌo. Tham gia c¸c phong trµo yªu níc ngay tõ thêi ®i häc. N¨m 2000 ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc vµ nghÖ thuËt T¸c phÈm: +V¨n ch¬ng vµ hµnh ®éng (1936) +Thi nh©n ViÖt Nam (1942) +QuyÒn sèng cña con ngêi trong truyÖn KiÒu cña NguyÔn Du (1949) +Nãi chuyÖn th¬ kh¸ng chiÕn (1950) +Phª b×nh vµ tiÓu luËn (ba tËp: 107

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs lµm viÖc víi Sgk Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n

Ho¹t ®éng 3 ( §äc hiÓu v¨n b¶n)  Hs theo dâi v¨n b¶n Sgk LuËn ®iÓm chÝnh cña ®o¹n trÝch cã thÓ thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å, h·y tr×nh bµy?

C¸ch ph©n tÝch, thÈm b×nh cña Hoµi Thanh? - Hs chia nhãm trao ®æi th¶o luËn - Gv ®Þnh híng, tæng hîp

(?) ChØ râ luËn ®iÓm vµ c¸c

1960, 1965, 1971) Hoµi Thanh cã biÖt tµi trong thÈm th¬, «ng “lÊy hån t«i ®Ó hiÓu hån ngêi”. C¸ch phª b×nh cña «ng nhÑ nhµng, tinh tÕ, tµi hoa vµ lu«n thÊp tho¸ng nô cêi hãm hØnh! 2. V¨n b¶n -§o¹n trÝch lµ phÇn cuèi cña tiÓu luËn “mét thêi ®¹i trong thi ca” (TiÓu luËn më ®Çu cuèn “thi nh©n ViÖt Nam”-Lµ c«ng tr×nh tæng kÕt cã gi¸ trÞ vÒ phong trµo th¬ míi l·ng m¹n 1930-1945) -V¨n b¶n nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò v¨n häc II. §äc-hiÓu v¨n b¶n 1. Tinh thÇn th¬ míi Mét thêi ®¹i trong thi ca Nguyªn t¾c: so s¸nh gi÷a bµi hay víi bµi hay, gi÷a th¬ cò vµ th¬ míi, so s¸nh trªn ®¹i thÓ Tinh thÇn th¬ míi lµ ë ch÷ t«i +Ngµy tríc lµ ch÷ Ta +B©y giê lµ ch÷ T«i Ch÷ t«i ngµy tríc ph¶i Èn sau ch÷ ta, ch÷ t«i b©y giê theo ý nghÜa tuyÖt ®èi +C¸i T«i b©y giê ®¸ng th¬ng téi nghiÖp, nã kh«ng cßn cèt c¸ch hiªn ngang, nã rªn rØ, khæ së, th¶m h¹i, ®Çy bi kÞch. +Hä gi¶i quyÕt bi kÞch b»ng c¸ch göi c¶ hån m×nh vµo tiÕng ViÖt. Coi tiÕng ViÖt lµ vong hån cña thÕ hÖ ®· qua -T¸c gi¶ ®Æt ra nguyªn t¾c “Muèn 108

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 luËn cø cña t¸c gi¶? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Sù kh¸c nhau gi÷a th¬ cò vµ th¬ míi theo quan niÖm cña t¸c gi¶? - C¸ nh©n tr¶ lêi

(?) Hoµi Thanh c¶m nhËn c¸i T«i trong th¬ míi nh thÕ nµo? - C¸ nh©n tr¶ lêi

(?)V× sao c¸i t«i ban ®Çu cña th¬ míi l¹i ®¸ng th¬ng? téi nghiÖp? - Hs dùa vµo v¨n b¶n suy nghÜ tr¶ lêi

(?) C¸ch c¶m nhËn th¬ míi cña

hiÓu tinh thÇn th¬ cho ®óng ®¾n ph¶i s¸nh bµi hay víi bµi hay” “H«m nay®· ph«i thai tõ h«m qua vµ trong c¸i míi vÉn cßn rít l¹i Ýt nhiÒu c¸i cò. c¸c thêi ®¹i vÉn ph¶i liªn tiÕp cïng nhau vµ muèn râ ®Æc s¾c mçi thêi ph¶i nh×n vµo ®¹i thÓ” LuËn ®iÓm: “Tinh thÇn th¬ míi lµ ë ch÷ t«i” Ba luËn cø: +Kh¸c nhau gi÷a th¬ cò vµ th¬ míi lµ ë ch÷ t«i vµ ch÷ ta +C¸i t«i b©y giê ®¸ng th¬ng, téi nghiÖp +Hä gi¶i quyÕt b»ng göi hån m×nh vµo tiÕng ViÖt *C¸i t«i xuÊt hiÖn....mang theo quan niÖm cha tõng thÊy ë xø nµy: quan niÖm c¸ nh©n -X· héi ViÖt Nam tõ xa kh«ng cã c¸ nh©n... -Chñ nghÜa Phi ng· trong v¨n ch¬ng trung ®¹i ViÖt Nam (TrÇn Quèc TuÊn, NguyÔn C«ng Trø...) -ý thøc c¸ nh©n trçi dËy, lµm nªn c¸i t«i trong th¬ míi! víi chñ nghÜa tuyÖt ®èi cña nã. +Lóc ®Çu nã ph¶i høng bao nhiªu c¸i khã chÞu cña ngêi ®äc ®¬ng thêi, thËm chÝ cßn bÞ chØ trÝch. + “Nhng, ngµy mét ngµy hai, nã mÊt dÇn c¸i bì ngì. Nã ®îc v« sè ngêi quen. Ngêi ta l¹i cßn thÊy nã ®¸ng th¬ng. mµ thËt nã téi nghiÖp qu¸!” [ bèn c©u v¨n ng¾n, ba m¬i hai ©m tiÕt mµ nãi ®îc bao ®iÒu vÒ th¬ míi] 2. C¸i t«i ban ®Çu cña th¬ míi: “ThÊy nã ®¸ng th¬ng” “nã téi nghiÖp” +Bëi néi dung cña th¬ míi: Bµy tá nçi niÒm giao c¶m víi thiªn 109

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Hoµi Thanh cã nÐt g× ®¸ng chó nhiªn, con ngêi, víi t×nh yªu vµ c¶ t«n ý? gi¸o, cèt sao gi·i bµy ®îc sù c« ®¬n, - Hs kh¸ giái tr×nh bµy nçi buån cña ngêi cÇm bót. +T¸c gi¶ c¶m nhËn “T©m hån cña hä (c¸c nhµ th¬ míi) chØ võa thu trong - §o¹n v¨n “®êi chóng ta...ta khu«n khæ ch÷ t«i. §õng t×m ë cïng Huy CËn” thÓ hiÖn râ hä.....Nhng ta tr¸ch g× Xu©n phong c¸ch cña Hoµi Thanh, h·y DiÖu!...chØ nãi c¸i khæ së th¶m h¹i ph©n tÝch? cña hÕt th¶y chóng ta” - Hs chia nhãm th¶o luËn, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy *Bµn vÒ th¬ míi, t¸c gi¶ liªn hÖ ®Õn thêi thÕ, t©m lÝ b¹n ®äc trÎ tuæi => quan ®iÓm nghÖ thuËt ®óng ®¾n cña ngêi b×nh th¬!

(?) V× sao th¬ míi buån? - C¸ nh©n tr¶ lêi (?) C¸c nhµ th¬ míi ®· lµm g× ®Ó tho¸t ra khái bi kÞch? - Lßng yªu níc cña c¸c nhµ th¬ míi? - Mét vµi c¸ nh©n tr×nh bµy

+NhËn ®Þnh cã tÝnh kh¸i qu¸t cao vÒ sù bÕ t¾c cña c¸i t«i +ChØ ra ®îc phong c¸ch riªng cña tõng nhµ th¬ mét c¸ch tinh tÕ. +C©u v¨n nghÞ luËn giµu chÊt th¬, chÊt nh¹c, c¸ch viÕt mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cã t¸c dông khªu gîi c¶m xóc vµ høng thó +Khi nãi vÒ tõng nhµ th¬: giäng ®iÖu gi·i bµy, chia sÎ, t©m t×nh. “lÊy hån t«i ®Ó hiÓu hån ngêi” Hoµi Thanh chØ râ: “ta thiÕu mét ®iÒu: mét lßng tin ®Çy ®ñ” ®ã lµ bi kÞch: thiÕu niÒm tin vµo cuéc ®êi, vµo t¬ng lai.

Ho¹t ®éng 4 ( Cñng cè, híng dÉn, luyÖn tËp) - Hs nh¾c l¹i néi dung chÝnh - Gv híng dÉn hs luyÖn tËp - Hs lµm viÖc theo nhãm Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau Phong c¸ch ng«n ng÷

“Bi kÞch Êy hä göi c¶ vµo tiÕng ViÖt”... nçi buån, nçi ®au cña c¸c nhµ th¬ míi cã phÇn lµ nçi ®au, nçi buån cña cña ngêi d©n mÊt níc. +T¸c gi¶ ph©n tÝch: Lßng yªu níc cña hä kh«ng ph¶i nghiªng vÒ phÝa ®Êu tranh, kh«ng g¾n liÒn víi lao ®éng s¶n xuÊt. mµ biÓu hiÖn ë sù thiÕt tha víi nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ nç lùc s¸ng t¹o nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸. tríc hÕt lµ ë tiÕng ViÖt 110

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 chÝnh luËn (tiÕp) - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

vµ th¬ ca. Hä muèn tiÕng nãi cña nßi gièng ®Ñp h¬n, giµu h¬n. lßng yªu níc Êy ®¸ng tr©n träng. III.Cñng cè LuyÖn tËp Chó ý ba vÊn ®Ò : chñ ®Ò ®o¹n trÝch (tinh thÇn th¬ míi); C¸ch triÓn khai c¸c ý lµm râ chñ ®Ò; V¨n phong cña Hoµi Thanh (ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh, Ýt dïng kh¸i niÖm, thuËt ng÷ khoa häc mµ chuyÓn kh¸i niÖm thµnh h×nh ¶nh; C¸ch ng¾t nhÞp c©u v¨n, t¹o sù c©n ®èi nhÞp nhµng, t¹o søc gîi...)

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 111 ppct Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn (TiÕp) A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh n¾m ®îc kh¸i niÖm ng«n ng÷ chÝnh luËn, c¸c lo¹i v¨n b¶n chÝnh luËn vµ ®Æc ®iÓm cña phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn. BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nãi trªn vµo viÖc ®äc-hiÓu v¨n b¶n vµ lµm v¨n B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh 111

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò ) -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh -Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng 2  Hs lµm viÖc víi Sgk C¸ch sö dông tõ ng÷ cña phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn? - C¸ nh©n tr¶ lêi

KÕt cÊu ng÷ ph¸p cña phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn? - C¸ nh©n tr¶ lêi

 Hs lµm viÖc víi Sgk V× sao PCNN chÝnh luËn Ýt sö dông c¸c biÖn ph¸p tu tõ? - C¸ nh©n tr¶ lêi

 Hs lµm viÖc víi Sgk - Mét vµi c¸ nh©n ®¹i diÖn tr×nh bµy

Yªu cÇu cÇn ®¹t

1. C¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t vµ ®Æc trng cña phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn a- C¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t a.1 VÒ tõ ng÷ Líp tõ ng÷ chÝnh trÞ +Nh÷ng tõ quen dïng: ®éc lËp, tù do, thùc d©n... +Nh÷ng tõ l¹ (chuyªn):c«ng hµm, nghÞ ®Þnh th... a.2 Ng÷ ph¸p +KiÓu c©u ph¸n ®o¸n l«gic trong hÖ thèng lËp luËn (c©u tríc gîi c©u sau...) +KiÓu c©u phøc hîp dïng tõ ng÷ liªn kÕt (Do vËy, bëi thÕ, cho nªn, v× lÏ ®ã...) +kiÓu c©u ghÐp chÝnh phô víi nhiÒu mèi quan hÖ (Nguyªn nh©n kÕt qu¶, nhîng bé t¨ng tiÕn, ph¬ng tiÖn môc ®Ých) a.3 BiÖn ph¸p tu tõ +Môc ®Ých cña v¨n b¶n chÝnh luËn: thuyÕt phôc ngêi ®äc (nghe) b»ng lÝ lÏ, lËp luËn +C¸ch sö dông biÖn ph¸p tu tõ: Gióp lÝ lÏ lËp luËn thªm phÇn hÊp dÉn (kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých chñ yÕu) b.§Æc trng phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn b.1 TÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm chÝnh trÞ -TÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm 112

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

(?) TÝnh truyÒn c¶m , thuyÕt phôc ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong PCNN chÝnh luËn

Ho¹t ®éng 3 V× sao v¨n chÝnh luËn ë níc ta l¹i rÊt ph¸t triÓn? - C¸ nh©n tr¶ lêi

 Hs lµm viÖc theo nhãm - Gv ®Þnh híng theo dâi, tæng hîp

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau Mét sè thÓ lo¹i v¨n häc.... - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

chÝnh trÞ: râ rµng, c«ng khai vÒ quan ®iÓm, kh«ng m¬ hå, óp më. -Tr¸nh sö dông tõ ng÷ m¬ hå, c©u nhiÒu ý, dÔ lµm ngêi ®äc(nghe) nhÇm lÉn quan ®iÓm b.2 TÝnh chÆt chÏ trong biÓu ®¹t vµ suy luËn -LuËn ®iÓm, luËn cø, ý lín, ý nhá, c©u, ®o¹n ph¶i râ rµng, rµnh m¹ch. b.3 TÝnh truyÒn c¶m, thuyÕt phôc +Môc ®Ých: hÊp dÉn, l«i cuèn, ®Ó thuyÕt phôc +ThÓ hiÖn: hïng hån, tha thiÕt, thÓ hiÖn nhiÖt t×nh vµ s¸ng t¹o cña ngêi viÕt. 2. Cñng cè +BÒ dµy lÞch sö, thùc tÕ kh¸ch quan... +Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn ë níc ta, ®· trë thµnh mét phong c¸ch ng«n ng÷ ®éc lËp víi ba ®Æc trng: TÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm chÝnh trÞ, tÝnh chÆt chÏ trong diÔn ®¹t, suy luËn; tÝnh truyÒn c¶m vµ thuyÕt phôc. LuyÖn tËp * Bµi sè 1 §iÖp tõ “ai”, “sóng, g¬m” NhÊn m¹nh tr¸ch nhiÖm, ý thøc c«ng d©n, c¸ch ®¸nh giÆc cña d©n téc ta. * Bµi sè 2 +Ngêi quan t©m ®Õn thÕ hÖ trÎ... +C«ng lao häc tËp: chØ cã häc tËp míi cã nhËn thøc, tr×nh ®é, kh¶ n¨ng...phôc vô cuéc sèng +Häc tËp; lµ nghÜa vô, lÏ sèng, niÒm vui cña mçi ngêi. (cô thÓ c«ng viÖc cña häc sinh)

113

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 112-113 ppct mét sè thÓ lo¹i v¨n häc: kÞch, nghÞ luËn ....................... ........................ A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh n¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña mét sè thÓ lo¹i v¨n häc: kÞch, nghÞ luËn.BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nãi trªn vµo viÖc ®ächiÓu v¨n b¶n vµ lµm v¨n. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò ) -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh -Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng 2  Hs lµm viÖc víi Sgk Nªu ®Æc trng cña kÞch?

 Hs lµm viÖc víi Sgk Nªu c¸c kiÓu lo¹i kÞch? - C¸ nh©n tr¶ lêi

Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. §äc-hiÓu 1. KÞch §Æc trng cña kÞch: +Chän xung ®ét ®êi sèng lµm ®èi tîng miªu t¶ +Xung ®ét kÞch ®îc cô thÓ ho¸ b»ng hµnh ®éng kÞch (c¸ch tæ chøc hµnh ®éng kÞch, nh©n vËt kÞch.) +Nh©n vËt kÞch ®îc x©y dùng b»ng ng«n ng÷ kÞch (lêi tho¹i) +Ng«n ng÷ kÞch (®èi tho¹i, ®éc tho¹i, ®µm tho¹i) mang tÝnh hµnh ®éng vµ khÈu ng÷ cao. C¸c kiÓu lo¹i kÞch 114

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 * Ph©n chia theo néi dung, ý nghÜa xung ®ét kÞch +Bi kÞch Xung ®ét kÞch x¶y ra gi÷a nh÷ng nh©n vËt cao thîng tèt ®Ñp, víi nh÷ng nh©n vËt ®éc ¸c ®en tèi. Sù th¶m b¹i hay c¸i chÕt cña nh÷ng nh©n vËt cao thîng, tèt ®Ñp gîi lªn nçi xãt xa th¬ng c¶m... +Hµi kÞch: Nh÷ng t×nh huèng kÞch kh«i hµi, sù  Hs lµm viÖc víi Sgk ®èi lËp gi÷a c¸i ®Ñp víi c¸i xÊu...nh»m (?) Nªu c¸ch ph©n lo¹i kÞch lµm bËt lªn tiÕng cêi. theo h×nh thøc ng«n ng÷ +ChÝnh kÞch: biÓu diÔn Ph¶n ¸nh nh÷ng m©u thuÉn xung ®ét trong cuéc sèng hµng ngµy (buån,vui (?) Nªu nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n ®an xen..) *Ph©n lo¹i kÞch theo h×nh thøc ng«n cña viÖc ®äc kÞch b¶n v¨n ng÷ biÓu diÔn häc? KÞch th¬ KÞch nãi Ca kÞch: tuång, chÌo, c¶i l¬ng.

 Hs lµm viÖc víi Sgk Nªu ®Æc trng cña v¨n nghÞ luËn?

2. yªu cÇu cña viÖc ®äc kÞch b¶n v¨n häc -§äc tiÓu dÉn ®Ó cã hiÓu biÕt thªm vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm... -Chó ý lêi tho¹i cña nh©n vËt ®Ó hiÓu tÝnh c¸ch nh©n vËt -Ph©n tÝch hµnh ®éng kÞch, x¸c ®Þnh râ xung ®ét chñ yÕu vµ thø yÕu. 3. V¨n nghÞ luËn a. Kh¸i lîc vÒ v¨n nghÞ luËn -V¨n nghÞ luËn lµ thÓ lo¹i v¨n häc ®Æc biÖt dïng lÝ lÏ, ph¸n ®o¸n, chøng cø ®Ó bµn luËn vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã thuéc vÒ v¨n häc, ®êi sèng chÝnh trÞ, x· héi, triÕt häc, ®¹o ®øc... -VÊn ®Ò ®a ra nh mét c©u hái, cÇn ®îc gi¶i ®¸p, lµm s¸ng tá, bµn vÒ c¸i ®óng, sai, kh¼ng ®Þnh hoÆc b¸c bá ®Ó ngêi nghe (®äc) ®ång t×nh chia sÎ quan ®iÓm vµ niÒm tin cña m×nh. 115

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 (?) Nªu c¸c lo¹i v¨n nghÞ luËn?

Ho¹t ®éng 3

-Søc hÊp dÉn cña v¨n nghÞ luËn: t tëng s©u s¾c, m¹ch l¹c, tinh tÕ trong diÔn ®¹t; chÆt chÏ trong kÕt cÊu, quan ®iÓm râ rµng minh b¹ch. -V¨n nghÞ luËn sö dông nhiÒu thao t¸c nh gi¶i thÝch, chøng minh, ph©n tÝch, b×nh luËn, so s¸nh, b¸c bá ®Ó gióp ngêi ®äc hiÓu vÊn ®Ò. +V¨n chÝnh luËn: bµn b¹c nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ, triÕt häc, ®¹o ®øc +Phª b×nh v¨n häc: bµn vÒ c¸c vÊn ®Ò v¨n häc nghÖ thuËt

Hs nh¾c l¹i néi dung chÝnh  Hs th¶o luËn nhãm

 Hs lµm viÖc víi Sgk

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau LuyÖn tËp vËn dông kÕt hîp.... - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

b. Yªu cÇu ®äc v¨n nghÞ luËn -T×m hiÓu t¸c gi¶, hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c (VÊn ®Ò nªu trong t¸c phÈm xuÊt ph¸t tõ nhu cÊu thùc tÕ nµo? cã tÇm quan träng ra sao?) -N¾m ®îc t tëng, quan ®iÓm cña t¸c gi¶ -N¾m ®îc c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶. II. Cñng cè LuyÖn tËp * Bµi sè 1 + Kh«ng cã xung ®ét gi÷a t×nh yªu vµ thï hËn +ChØ cã t×nh yªu vît lªn trªn nÒn rhï hËn (xung ®ét trong ®o¹n trÝch lµ xung ®ét t©m tr¹ng) * Bµi sè 2 -Më bµi: giíi thiÖu.... -Th©n bµi: tr×nh bµy ba cèng hiÕn vÜ ®¹i cña M¸c -KÕt bµi: nhÊn m¹nh tæn thÊt, bµy tá ®au xãt, lêi cÇu nguyÖn...

116

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 114 ppct LuyÖn tËp vËn dông kÕt hîp c¸c thao t¸c lËp luËn A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh cñng cè nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng c¬ b¶n vÒ c¸c thao t¸c lËp luËn ®· häc. BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nãi trªn vµo lµm v¨n. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi

Yªu cÇu cÇn ®¹t

117

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 cò ) -KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh -Giíi thiÖu bµi míi: Ho¹t ®éng 2  Hs lµm viÖc víi Sgk Néi dung cña ®o¹n trÝch?

1. ®o¹n trÝch -Néi dung ®o¹n trich: ¶nh hëng cña c¸c nhµ th¬ Ph¸p víi c¸c nhµ th¬ míi ViÖt Nam

+¶nh hëng trong giao lu lµ tÊt yÕu Quan ®iÓm cña t¸c gi¶ vÒ vÊn ®Ò +Th¬ Ph¸p vÉn kh«ng lµm mÊt b¶n s¾c cña th¬ ViÖt, phong c¸ch nµy? riªng cña c¸c nhµ th¬ ViÖt Nam

Thao t¸c lËp luËn chñ yÕu mµ t¸c gi¶ sö dung? Cã ph¶i cø sö dông nhiÒu thao t¸c lËp luËn trong bµi viÕt lµ tèt? Ho¹t ®éng 3

 Hs lµm viÖc theo nhãm

 Hs lµm viÖc theo nhãm - Hs cö ®¹i diÖn tr×nh bµy - §Þnh híng Hs x©y dùng ®îc c¸c ý

-Thao t¸c so s¸nh vµ ph©n tÝch -Thao t¸c b¸c bá vµ b×nh luËn (cuèi ®o¹n) +Thao t¸c sö dông ph¶i phï hîp néi dung +CÇn xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò ®Æt ra mµ chän thao t¸c lËp luËn cho phï hîp. 2. C¸ch x©y dùng ®Ò c¬ng, vËn dông c¸c thao t¸c Bíc 1: chän vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn Híng dÉn x©y dùng ®Ò c¬ng, vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn §Þnh híng: chän vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn Bµn vÒ mét phÈm chÊt mµ thanh niªn cÇn cã Cô thÓ: thanh niªn cÇn cã ý chÝ v¬n lªn trong häc tËp vµ c«ng t¸c. Bíc hai: lËp dµn ý -Giíi thiÖu vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn -Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò: +Kh¼ng ®Þnh ý chÝ v¬n lªn trong häc tËp vµ c«ng t¸c lµ yªu cÇu ®óng ®¾n; Phï hîp quy luËt ph¸t triÓn cña con ngêi ë thêi ®¹i míi +T¹i sao ph¶i rÌn luyÖn? -Thanh niªn ngµy nay ®îc thõa hëng thµnh qu¶ cña cuéc sèng h¹nh phóc.....HÇu nh cha nÕm tr¶i gian khæ. 118

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

- §¹i diÖn c¸c nhãm Hs tr×nh bµy dµn ý Ho¹t ®éng 4 Cã ph¶i trong dµn ý nµy chØ sö dông mét thao t¸c lËp luËn?

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau ¤n tËp v¨n häc - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

-¶nh hëng cña nh÷ng mÆt tiªu cùc t¸c ®éng ®Õn tÇng líp thanh niªn.... -VÊn ®Ò gi¸o dôc lÝ tëng cho thanh niªn... +Phª ph¸n, b¸c bá nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i cña mét bé phËn thanh niªn trong thùc tÕ hiÖn nay. +C¸ch phÊn ®Êu rÌn luyÖn? -KÕt thóc vÊn ®Ò: NhËn thøc vµ hµnh ®éng cña b¶n th©n Bíc ba: tr×nh bµy tríc líp +Tr×nh bµy c¶ dµn ý + Chän Hs kh¸ tr×nh bµy mét sè ®o¹n v¨n hoµn chØnh trong dµn ý 3. Cñng cè +Sö dông phèi hîp nhiÒu thao t¸c +Sö dông c¸c thao t¸c phï hîp néi dung vÊn ®Ò cÇn nghÞ lô©n: ý chÝ v¬n lªn cña thanh niªn trong häc tËp vµ c«ng t¸c.

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 115-16 ppct 119

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ¤n tËp v¨n häc A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh cñng cè, hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n häc ViÖt nam vµ v¨n häc níc ngoµi ®· häc. BiÕt vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o nh÷ng tri thøc ®ã. rÌn n¨ng lùc ph©n tÝch v¨n häc theo tõng cÊp ®é: sù kiÖn, t¸c phÈm, h×nh tîng, ng«n ng÷ v¨n häc B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS  Hs th¶o luËn nhãm

Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. C©u 1

+Th¬ míi n¶y sinh trong hoµn c¶nh x· héi thùc d©n nöa phong kiÕn +T¸c gi¶ th¬ míi: tri thøc T©y häc (th¬ trung ®¹i: Nho sÜ vµ quan l¹i) +Th¬ míi thÓ hiÖn c¸i t«i c¸ nh©n mét c¸ch tuyÖt ®èi (th¬ trung ®¹i tÝnh phi ng·) +Th¬ míi ¶nh hëng thi ph¸p v¨n häc Ph¬ng T©y (th¬ trung ®¹i ¶nh Híng dÉn häc sinh lËp b¶ng so s¸nh hëng thi ph¸p v¨n häc trung ®¹i Trung Hoa) hai t¸c phÈm §Þnh híng: häc sinh b¸m vµo néi dung vµ nghÖ thuËt cña hai t¸c phÈm, ®Ó lËp b¶ng so s¸nh.

B¶ng thèng kª vÒ hai t¸c phÈm

Lu biÖt khi xuÊt d¬ng Néi dung

NghÖ thuËt

LÝ tëng cña trang nam nhi chñ ®éng xoay trêi chuyÓn ®Êt. Kh«ng phô thuéc vµo hoµn c¶nh cuéc sèng X©y dùng h×nh tîng k× vÜ, hµo hïng (Th¬ tuyªn truyÒn cæ ®éng c¸ch

HÇu trêi

C¸i t«i hµo hoa, phãng tóng, kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng v¨n ch¬ng Khao kh¸t muèn ®îc thÓ hiÖn m×nh gi÷a cuéc ®êi. Giäng ®iÖu tù nhiªn, cã nhiÒu s¸ng t¹o (h cÊu chuyÖn hÇu trêi...C¸i t«i ng«ng) 120

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 m¹ng) Ho¹t ®éng cña GV vµ HS  Hs th¶o luËn nhãm Nh¾c l¹i c¸c ý chÝnh ®· häc

 Hs ph¸t biÓu V× sao ph¶i ®Õn Xu©n DiÖu qóa tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ v¨n häc míi v¬n tíi ®Ønh cao cña sù hoµn tÊt?

Yªu cÇu cÇn ®¹t -Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ hai bµi th¬: +Thêi ®iÓm ra ®êi: Lu biÖt khi xuÊt d¬ng (1905), HÇu trêi (1921). §©y lµ thêi k× më ®Çu cho qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ v¨n häc ViÖt Nam +C¶ hai bµi th¬: ®Òu thÓ hiÖn phÇn nµo c¸i t«i, ý thøc c¸ nh©n. VÎ ®Ñp l·ng m¹n hµo hïng ë Phan Béi Ch©u, c¸i t«i tµi hoa, ng«ng ë T¶n §µ +C¶ hai bµi th¬ ®Òu n»m ë ®iÓm giao thêi, cña hai thêi ®¹i thi ca , tõ thi ca trung ®¹i chuyÓn sang thi ca hiÖn ®¹i. *Véi vµng: C¸i t«i c¸ nh©n thùc sù trçi dËy m¹nh mÏ, sù cuång nhiÖt ®Õn hÕt m×nh khi giao c¶m víi thiªn nhiªn, con ngêi. Quan niÖm míi mÎ vÒ nh©n sinh, vÒ thêi gian, cuéc ®êi.

B¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm

Néi dung Véi vµng (Xu©n diÖu)

Trµng giang (Huy CËn)

Sù giao c¶m hÕt m×nh víi thiªn nhiªn, con ngêi, cuéc ®êi. Quan niÖm míi mÎ vÒ nh©n sinh, nçi buån vÒ sù tr«i ch¶y cña thêi gian, ®Ó tõ ®ã cã c¸ch sèng véi vµng. C¸i t«i c« ®¬n tríc thiªn nhiªn, t×nh yªu quª h¬ng... Néi dung

NghÖ thuËt

Giäng ®iÖu say mª. s«i næi, cã nhiÒu s¸ng t¹o vÒ ng«n ng÷ vµ h×nh ¶nh.

Mµu s¾c cæ ®iÓn Giäng ®iÖu gÇn gòi, th©n thuéc NghÖ thuËt

121

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 T×nh c¶m thiÕt tha víi §©y th«n VÜ D¹ ®êi, víi ngêi. Nçi buån (Hµn MÆc Tö) b©ng khu©ng, víi bao uÈn khóc trong lßng... T©m tr¹ng cña chµng T¬ng t trai lóc t¬ng t, hån quª (NgiuÔn BÝnh) hoµ lÉn c¶nh quª, kh¸t väng h¹nh phóc løa ®«i gi¶n dÞ... C¶nh chiÒu xu©n ë ChiÒu xu©n ®ång b»ng B¾c Bé. (Anh Th¬) Kh«ng khÝ, nhÞp sèng ªm ¶, tÜnh lÆng.

Giµu h×nh ¶nh thÓ hiÖn néi t©m, ng«n ng÷ tinh tÕ, giµu søc gîi liªn tëng. Ng«n ng÷ th¬ gi¶n dÞ, ngät ngµo tha thiÕt, ph¶ng phÊt ca dao d©n gian...lµm sèng dËy hån xa ®Êt níc. NÐt ch©n quª. Thñ ph¸p nghÖ thuËt gîi t¶. (lÊy c¸i ®éng ®Ó t¶ c¸i tÜnh lÆng cña c¶nh quª)

B¶ng thèng kª c¸c t¸c phÈm

Néi dung ChiÒu tèi (Hå chÝ minh)

Lai t©n (hå chÝ Minh) Tõ Êy (Tè H÷u)

Nhí ®ång (Tè H÷u)

T«i yªu em (Pu-skin)

Nh©n vËt bª-licèp

NghÖ thuËt

Tinh thÇn l¹c quan, vît lªn trªn hoµn c¶nh kh¾c nghiÖt... T×nh yªu thiªn nhiªn..... T¶ thùc b»ng bót ph¸p ch©m biÕm (híng ngo¹i) NiÒm vui khi ®ãn nhËn lÝ tëng cña §¶ng, lêi t©m nguyÖn ch©n thµnh, thiÕt tha, r¹o rùc... Khao kh¸t tù do, say mª lÝ tëng, thÓ hiÖn qua nçi nhí da diÕt, ch¸y báng víi quª h¬ng, con ngêi.

VÎ ®Ñp cæ ®iÓn mµ hiÖn ®¹i Sù vËn ®éng cña t tëng, h×nh ¶nh, c¶m xóc.

T×nh yªu ch©n thµnh, m·nh liÖt vÞ tha, cao thîng Phª ph¸n lèi sèng Ých kØ, b¹c nhîc, b¶o thñ cña mét bé phËn tri thøc Nga cuèi thÕ kØ XIX, ®Æt vÊn ®Ò: ph¶i thay ®æi, lèi sèng, x· héi....

Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, thÓ hiÖn tinh tÕ c¶m xóc vµ lÝ trÝ cña “t«i” Nh©n vËt ®iÓn h×nh Chi tiÕt nghÖ thuËt ®éc ®¸o: c¸i vá bao. giäng ®iÖu chËm, mØa mai, ®îm buån.

M©u thuÉn ®Ó bËt lªn tiÕng cêi th©m thuý-> c©u cuèi VËn ®éng vÒ t©m tr¹ng thÓ hiÖn qua ng«n tõ, h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu (¶nh hëng cña th¬ míi) DiÔn biÕn t©m tr¹ng thÓ hiÖn qua ng«n tõ, h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu (®iÖp tõ, ®iÖp kiÓu c©u)

122

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Néi dung

Gi¨ng van-gi¨ng

NghÖ thuËt

Trong hoµn c¶nh bÊt c«ng, tuyÖt väng, con ngêi ch©n chÝnh vÉn cã thÓ b»ng ¸nh s¸ng cña t×nh yªu th¬ng ®Èy lïi bãng tèi cña cêng quyÒn b¹o lùc...®Æt niÒm tin vµo t¬ng lai.

Sù ®èi lËp gi÷a hai nh©n vËt: Gia-ve < > Gi¨ng Van-gi¨ng H×nh ¶nh l·ng m¹n: nô cêi cña Ph¨ng-tin NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt (cö chØ, ng«n ng÷, hµnh ®éng)

Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: Tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn

Ngµy so¹n: Ngµy d¹y : TiÕt 117 ppct Tãm T¾t v¨n B¶n NghÞ luËn A. Môc tiªu cÇn ®¹t 1. KiÕn thøc t tëng : Gióp häc sinh - HiÓu ®îc môc ®Ých, yªu cÇu cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn - Tãm t¾t ®îc c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn x· héi hoÆc v¨n b¶n nghÞ luËn v¨n häc kho¶ng trªn díi 1500ch÷ 2. TÝch hîp víi v¨n qua c¸c bµi ®äc v¨n :” VÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta “( Phan Ch©u Chinh ); “ Mét thêi ®¹i trong thi ca” ( Hoµi Thanh ) 3. KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn - Cñng cè c¸c kÜ n¨ng tæng hîp vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn B. Ph¬ng tiÖn 1. Gi¸o viªn : - SGK, SGV, SBT, tµi liÖu tham kh¶o - Mét sè v¨n b¶n nghÞ luËn 2. Häc sinh: SGK, SBT 123

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 C. Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh - Ph¬ng ph¸p ph¸p vÊn - Ph¬ng ph¸p quy n¹p - Ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm D. TiÕn tr×nh giê d¹y 1. æn ®Þnh líp 2.KiÓm tra bµi cò 3.DÉn vµo bµi míi Trong thùc tÕ cuéc sèng, do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ c«ng viÖc, kh«ng ph¶i lóc nµo chóng ta còng cã thÓ ®äc nguyªn v¨n mét v¨n b¶n nghÞ luËn , mµ ®«i khi ph¶i tãm t¾t sao cho ng¾n gän , ®ñ ý ®Ó ngêi ®äc cã thÓ nhanh chãng n¾m b¾t ®îc nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ ®èi tîng . Tõ yªu cÇu ®ã, h«m nay c« trß chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu c¸c thøc tiÕn hµnh tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn 1 c¸ch chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶ nhÊt Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Néi dung vµ yªu cÇu cÇn ®¹t HS ............................................................. ................................................ ........ .............. Ho¹t ®éng 1: (Híng dÉn HS t×m hiÓu môc I. Môc ®Ých yªu cÇu viÖc tãm t¾t ®Ých vµ yªu cÇucña viÖc tãm v¨n b¶n nghÞ luËn t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn.) 1. Tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn lµ g×?: - GV gäi HS ®äc môc I SGK/ - Lµ tr×nh bµy l¹i néi dung cña v¨n 117 b¶n ®ã mét c¸ch nh¾n gän theo môc (?)Tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ ®Ých ®· ®Þnh luËnlµ g× ? 2. Môc ®Ých - sö dông lµm tµi liÖu ®Ó biÖn minh (?)ViÖc tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ cho c¸c quan ®iÓm , ý kiÕn, mµ luËn m»m môc ®Ých g×? kh«ng lµm t¨ng qu¸ møc dung lîng v¨n b¶n - thu thËp ghi chÐp t liÖu cho b¶n th©n - luyÖn tËp n¨ng lùc ®äc- hiÓu, n¨ng lùc tãm lîc v¨n b¶n (?)V¨n b¶n tãm t¾t cÇn ph¶i 3. Yªu cÇu tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu nµo ? - Ph¶n ¸nh trung thµnh t tëng vµ c¸c - hs tr¶ lêi c¸ nh©n theo sgk luËn ®iÓm cña v¨n b¶n gèc - Ng¾n gän, sóc tÝch - DiÔn ®¹t trong s¸ng, chÆt chÏ , m¹nh 124

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 l¹c Ho¹t §éng 2: II. C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn (Híng dÉn häc sinh c¸ch tãm 1. T×m hiÓu ng÷ liÖu t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn) * V¨n b¶n “ VÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta” - Häc sinh tù ®äc l¹i v¨n b¶n 1.1 VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn ®îc thÓ “VÒ lu©n lÝ x· héi ë níc ta” hiÖn qua c©u ( Phan ch©u Trinh) “ X· héi lu©n lÝ thËt trong níc ta tuyÖt - Gäi 2 HS lªn b¶ng ®Ó tãm nhiªn kh«ng ai biÕt ®Õn” t¾t. C¸c thµnh viªn cßn l¹i tãm 1.2. Môc ®Ých : §Ò cao t tëng tiÕn bé, t¾t ta giÊy nh¸p theo híng dÉn v¹ch trÇn thùc tr¹ng ®en tèi cña x· héi, gîi ý SGK ( trong 10’) tõ c©u 1 híng vÒ mét ngµy mai t¬i s¸ng cña ®Õn 4 ®Êt níc - GV quan s¸t thêi gian quy - môc ®Ých nµy ®îc thÓ hiÖn ë : më ®Þnh , GV nhËn xÐt vµ híng bµi, kÕt bµi vµ c¸c ý kh¸i qu¸t ë c¸c dÉn häc sinh tãm t¾t. ®o¹n trÝch 1.3. C¸c luËn ®iÓm - Kh¸c víi ¢u ch©u, d©n VIÖt Nam kh«ng cã lu©n lÝ x· héi - Nguyªn nh©n : do sù suy ®åi tõ vua ®Õn quan, tõ quan ®Õn viªn chøc nhá ®Õn häc trß - Muèn ViÖt Nam tù do, ®éc lËp, d©n ViÖt Nam ph¶i cã ®oµn thÓ, cÇn truyÒn b¸ t tëng tiÕn bé 1.4. C¸c luËn cø: - LuËn ®iÓm 1 gåm: LuËn cø ®èi lËp gi÷a ViÖt Nam vµ ¢u ch©u - LuËn ®iÓm 2 gåm: (?) Tõ viÖc tãm t¾t v¨n b¶n +Lò vua quan thèi n¸t ph¶n ®éng trªn em h·y rót ra c¸ch thøc t×m c¸ch ph¸ ®oµn thÓ, thùc hiÖn tãm t¾t mét v¨n b¶n nghÞ chÝnh s¸ch ngu d©n ... luËn? +Bän ngêi xÊu ®ua nhau t×m mäi - GV chia líp thµnh 4 nhãm c¸ch lµm quan th¶o luËn trong 5’ +D©n kh«ng cã ý thøc ®oµn thÓ - Nhãm trëng tr×nh bµy - c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung 2. C¸c thao t¸c tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ - GV kh¸i qu¸t l¹i luËn - GV gîi ý b»ng mét sè c©u hái 2.1. §äc, t×m hiÓu néi dung, kÕt cÊu (?) khi ®äc v¨n b¶n gèc cÇn lu cña v¨n b¶n gèc . ý nh÷ng ®iÓm g×? - X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn: v¨n b¶n bµn vÒ vÊn ®Ò g×? ( C¨n cø vµo vÞ trÝ m¹nh cña v¨n b¶n: + Nhan ®Ò + C©u chñ ®Ò ë phÇn më bµi ) 125

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

(?) Trong qu¸ tr×nh tãm t¾t cÇn chó ý tíi nh÷ng thao t¸c cô thÓ nµo?

- Gäi HS ®äc ghi nhí Ho¹t ®éng 3 (Híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp ) - Gäi HS ®äc bµi tËp 1 SGK/118 (?) Em h·y x¸c ®Þnh chñ ®Ò cña tõng v¨n b¶n? - GV gîi ý: Cã thÓ dùa vµo nhan ®Ò vµ phÇn më ®Çu ®Ó x¸c ®Þnh. - Gäi HS ®äc bµi tËp 2 SGK/119 - HS lµm viÖc theo nhãm ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi - Nhãm trëng tr×nh bµy - GV nhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t Ho¹t ®éng 4 ( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß) - C¸c bíc tãm t¾t mét v¨n b¶n nghÞ luËn: + §äc kÜ v¨n b¶n gèc + ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t + Söa ch÷a, bæ sung - Híng dÉn häc sinh - Lµm bµi tËp SGK/ 122, 123 - so¹n bµi “ ¤n tËp tiÕng viÖt ’’ - Rót kinh nghiÖm

- X¸c ®Þnh hÖ thèng luËn ®iÓm + C¨n cø vµo phÇn më bµi + X¸c ®Þnh chñ ®Ò ( ý kh¸i qu¸t cña v¨n b¶n) cña c¸c ®o¹n v¨n - X¸c ®Þnh c¸c luËn cø ( lu ý c©u chñ ®Ò cña ®o¹n , ph©n tÝch cÊu t¹o ®o¹n ) - T×m néi dung kh¸i qu¸t phÇn kÕt 2.2. ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t - ViÕt nhan ®Ò cña v¨n b¶n - LÇn lît viÕt phÇn më bµi - th©n bµi kÕt bµi + Sö dông nhiÒu thµnh phÇn + Sö dông nhiÒu ph¬ng tiÖn liªn kÕt 2.3. KiÓm tra vµ hoµn chØnh v¨n b¶n tãm t¾t - §äc l¹i v¨n b¶n tãm t¾t, ®èi chiÕu víi v¨n b¶n gèc - Bæ sung söa ch÷a ( nÕu cÇn ) III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1 ( SGK / 118 ) a. Sù ®a d¹ng mµ thèng nhÊt cña In ®« - nª - xi - a b. Xu©n DiÖu - nhµ nhgiªn cøu, phª b×nh v¨n häc 2. Bµi tËp 2 ( SGK /119) a. VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn: Sù l·ng phÝ níc s¹ch Môc ®Ých: Kh«ng nªn l·ng phÝ níc, h·y tiÕt kiÖm vµ b¶o vÖ nhuån níc b. C¸c luËn ®iÓm - Níc lµ tµi s¶n thêng bÞ huû ho¹i vµ l·ng phÝ nhiÒu nhÊt - D©n sè t¨ng dÉn ®Õn thiÕu níc s¹ch - vÝ dô vÒ t×nh tr¹ng thiÕu níc ë mét sè quèc gia c. Tãm t¾t Níc lµ nguån tµi nguyªn v« gi¸ nhng l¹i ®ang bÞ l·ng phÝ nhiÒu nhÊt. D©n sè t¨ng nhanh, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµm cho nguån níc bÞ « nhiÔm vµ 126

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 nh©n lo¹i ®ang bÞ ®èi mÆt víi nguy c thiÕu níc s¹ch. H·y cã ý thøc bo¶ vÖ vµ gi÷ g×n nguån níc Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt sè 118 ppct ¤n tËp TiÕng ViÖt A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh cñng cè, hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc vÒ tiÕng ViÖt ®· häc. RÌn kÜ n¨ng, sö dông, thùc hµnh vÒ tiÕng ViÖt. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò ) Nªu môc ®Ých yªu cÇu cña viÖc tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ I. ¤n tËp luËn? 1. C©u 1 Ho¹t ®éng 2 Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña x· héi v×: +Trong thµnh phÇn ng«n ng÷ cã yÕu tè  Hs lµm viÖc víi Sgk chung cho V× sao ng«n ng÷ lµ tµi s¶n tÊt c¶ c¸ nh©n trong céng ®ång. chung cña x· héi? §ã lµ: c¸c ©m, c¸c thanh. C¸c ©m tiÕt kÕt hîp víi c¸c thanh theo quy t¾c nhÊt ®Þnh C¸c tõ vµ ng÷ cè ®Þnh +TÝnh chung cßn thÓ hiÖn ë quy t¾c, ph¬ng thøc chung sö dông c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷ Quy t¾c cÊu t¹o c©u Ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ C¸c quy t¾c vµ ph¬ng thøc vÒ ng÷ ©m, tõ vùng, ng÷ ph¸p, phong c¸ch. V× sao lêi nãi l¹i lµ s¶n phÈm Lêi nãi lµ s¶n phÈm cña c¸c nh©n v×: +Giäng nãi c¸ nh©n cña c¸c nh©n? Tuy dïng c¸c ©m, c¸c thanh chung, nhng 127

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

 Hs lµm viÖc víi Sgk

 Hs lµm viÖc víi Sgk  Hs lµm viÖc víi Sgk

Ng÷ c¶nh ®· chi phèi néi dung vµ h×nh thøc cña c©u v¨n nh thÕ nµo?

 Hs lµm viÖc víi Sgk

mçi ngêi l¹i thÓ hiÖn chÊt giäng kh¸c nhau +Vèn tõ ng÷ c¸ nh©n C¸ nh©n a vµ quen dïng tõ ng÷ nhÊt ®Þnh Tõ ng÷ c¸c nh©n phô thuéc vµo t©m lÝ, løa tuæi. C¸ nh©n cã sù chuyÓn ®æi s¸ng t¹o tõ ng÷. T¹o tõ míi VËn dông s¸ng t¹o c¸c quy t¾c,ph¬ng thøcchung. 2.C©u 2 Bµi th¬ gåm 56 tiÕng, ®Òu lµ ng«n ng÷ chung Sù vËn dông s¸ng t¹o cña Tó X¬ng: + “LÆn léi th©n cß” lÊy tõ ng«n ng÷ chung, nhng ®· ®¶o trËt tù tõ + “Eo sÌo mÆt níc” (t¬ng tù) + “N¨m n¾ng mêi ma” (vËn dông thµnh ng÷) TÊt c¶: thÓ hiÖn sù chÞu th¬ng, chÞu khã, tÇn t¶o ®¶m ®ang cña bµ Tó. 3.C©u 3 Ng÷ c¶nh lµ bèi c¶nh ng«n ng÷ lµm c¬ së cho viÖc vËn dông tõ ng÷ vµ t¹o lËp lêi nãi, lµm c¨n cø ®Ó lÜnh héi ®îc néi dung, ý nghÜa cña lêi nãi. 4.C©u 4 Bèi c¶nh réng: hoµn c¶nh ®Êt níc bÞ x©m lîc Bèi c¶nh hÑp: NghÜa sÜ n«ng d©n CÇn Giuéc tù vò trang tËp kÝch giÆc ë ®ån CÇn Giuéc. Trong cuéc chiÕn ®Êu kh«ng c©n søc Êy: 21 nghÜa sÜ ®· hi sinh bµi v¨n tÕ ®· ra ®êi trong bèi c¶nh chung vµ cô thÓ ®ã. “Sóng giÆc ®Êt rÒn Lßng d©n trêi tá” TriÒu ®×nh nhµ NguyÔn ®Çu hµng giÆc, bá r¬i d©n chóng, chØ cã nh÷ng ngêi n«ng d©n yªu níc, dòng c¶m ®øng lªn ®¸nh giÆc. Ng÷ c¶nh chi phèi c¸ch 128

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 ThÕ nµo lµ nghÜa t×nh th¸i?

 Hs th¶o luËn

sö dông tõ ng÷ cña hai c©u tø tù më ®µu bµi v¨n tÕ: lßng d©n < > sóng giÆc 5.C©u 5 * NghÜa sù viÖc: -Lµ nghÜa t¬ng øng víi sù viÖc ®îc ®Ò cËp ®Õn trong c©u BiÓu hiÖn: +C©u biÓu hiÖn hµnh ®éng +C©u biÓu hiÖn tr¹ng th¸i, tÝnh chÊt. +C©u biÓu hiÖn qu¸ tr×nh +C©u biÓu hiÖn t thÕ +C©u biÓu hiÖn sù tån t¹i +C©u biÓu hiÖn quan hÖ * NghÜa t×nh th¸i: Lµ th¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ngêi nãi víi sù viÖc BiÓu hiÖn: +Kh¼ng ®Þnh tÝnh ch©n thùc +Pháng ®o¸n sù viÖc +§¸nh gi¸ vÒ møc ®é hay sè lîng +§¸nh gi¸ sù viÖc cã thùc, hay kh«ng cã thùc +§¸nh gi¸ sù viÖc ®· x¶y ra hay cha x¶y ra +Kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng sù viÖc +Lµ t×nh c¶m cña ngêi nãi ®èi víi ngêi nghe +T×nh c¶m th©n mËt, gÇn gòi +Th¸i ®é kÝnh cÈn +Th¸i ®é bùc tøc, h¸ch dÞch. 6.c©u 6 DÔ hä kh«ng ph¶i ®i gäi ®©u? NghÜa sù viÖc: c©u biÓu hiÖn hµnh ®éng NghÜa t×nh th¸i: pháng ®o¸n sù viÖc 7.C©u 7

§Æc ®iÓm lo¹i h×nh cña tiÕng ViÖt

VÝ dô minh ho¹

1. TiÕng lµ ®¬n vÞ c¬ së cña 1. “Th«n §oµi ngåi nhí th«n §«ng” ng÷ ph¸p 2. Tõ kh«ng biÕn ®æi h×nh th¸i 2. “Con ngùa ®¸ con ngùa ®¸” 3. ý nghÜa ng÷ ph¸p lµ ë chç 3. T«i ¨n c¬m . ¨n c¬m cïng t«i s¾p ®Æt tõ T«i ®ang ¨n c¬m vµ c¸ch dïng h tõ 129

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 8.C©u 8 Phong c¸ch ng«n ng÷ b¸o chÝ

1.C¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t: +Tõ vùng (phong phó) cho tõng lo¹i +Ng÷ ph¸p: c©u ®a d¹ng, ng¾n gän +BiÖn ph¸p tu tõ: kh«ng h¹n chÕ 2. §Æc trng c¬ b¶n: +TÝnhth«ng tin, thêi sù +TÝnh ng¾n gän +TÝnh sinh ®éng hÊp dÉn

Phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn

+Tõ ng÷ chung, líp tõ chÝnh trÞ +Ng÷ ph¸p: c©u chuÈn mùc +BiÖn ph¸p tu tõ: sö dông nhiÒu +TÝnh c«ng khai vÒ quan ®iÓm chÝnh trÞ +TÝnh chÆt chÏ trong diÔn ®¹t suy luËn +TÝnh truyÒn c¶m, thuyÕt phôc

II. Cñng cè: - Hs nh¾c l¹i néi dung c¸c phÇn «n tËp Híng dÉn häc bµi chuÈn bÞ bµi sau LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn

Ngµy so¹n : Ngµy d¹y : TiÕt sè:119 ppct luyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn A. Môc tiªu bµi häc

Gióp häc sinh n¾m v÷ng c¸ch tãm t¾t v¨n b¶n. Tãm t¾t ®îc v¨n b¶n cã ®é dµi h¬n 1000 ch÷. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn

+S¸ch GK, s¸ch GV 130

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh

Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh ®äc, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp 1.KiÓm tra bµi cò

Nªu môc ®Ých tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn? 2.Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS  Hs lµm viÖc víi Sgk C¸ch tãm t¾t ®· hîp lÝ cha?

 Hs lµm viÖc theo nhãm X¸c ®Þnh chñ ®Ò vµ môc ®Ých cña v¨n b¶n?

T¸c gi¶ triÓn khai bµi ý bµi viÕt nh thÕ nµo? - C¸ nh©n tr¶ lêi

 Hs tËp tãm t¾t

Yªu cÇu cÇn ®¹t I. LuyÖn tËp 1. V¨n b¶n 1 -Tãm t¾t võa thiÕu, l¹i võa thõa ý -Bá ý: th¬ míi lµ phong trµo v¨n häc phong phó, cã nhiÒu yÕu tè tÝch cùc -Thªm ý: Th¬ míi kh«ng nãi ®Õn ®Êu tranh c¸ch m¹ng, ®ã lµ mét ®Æc ®iÓm lín 2. V¨n b¶n 2 -Chñ ®Ò: C¶m nhËn vÒ tinh thÇn th¬ míi lµ ë ch÷ t«i - ý thøc c¸ nh©n trçi dËy mét c¸ch tuyÖt ®èi. ®ã lµ c¸i t«i ®¸ng th¬ng vµ téi nghiÖp chøa ®Çy bi kÞch. Kh¼ng ®Þnh: bi kÞch Êy khiÕn c¸c nhµ th¬ míi dån t×nh c¶m trong viÖc thÓ hiÖn t×nh yªu tiÕng ViÖt, yªu th¬, yªu quª h¬ng ®Êt níc. -Môc ®Ých: Bµn vÒ c¸i t«i trong th¬ míi ®Ó ngêi ®äc ngêi nghe hiÓu ®îc tinh thÇn chung vÒ néi dung cña th¬ míi, ®ång thêi thÊy ®îc ý nghÜa x· héi, thêi ®¹i vµ t©m lÝ cña líp trÎ -T¸c gi¶ triÓn khai ý bµi viÕt: +Nªu vÊn ®Ò bµn luËn: tinh thÇn th¬ míi +C¸i khã gi÷a ranh giíi th¬ m¬i vµ th¬ cò +§a ra nguyªn t¾c: Kh«ng c¨n cø vµo bµi dë, mµ ®èi s¸nh bµi hay víi bµi hay vµ trªn ®¹i thÓ +Tinh thÇn th¬ míi lµ ë ch÷ t«i “C¸i kh¸c nhau gi÷a th¬ míi vµ th¬ cò lµ ë ch÷ t«i vµ ch÷ ta. Ch÷ t«i tríc 131

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 - Hs nh¾c l¹i lý thuyÕt tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau ¤n tËp lµm v¨n

®©y cã còng ph¶i Èn m×nh trong ch÷ ta. Ch÷ t«i trong th¬ míi lµ theo nghÜa tuyÖt ®èi cña nã. C¸i t«i b©y giê ®¸ng th¬ng vµ téi nghiÖp. Nã diÔn t¶ c¸i bi kÞch vµ t©m hån líp trÎ. Hä gi¶i quyÕt bi kÞch Êy b»ng c¸ch göi vµo tiÕng ViÖt. V× tiÕng ViÖt lµ vong hån c¸c thÕ hÖ ®· qua” II. Cñng cè

Ngµy so¹n Ngµy d¹y 132

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 TiÕt sè 120 ppct ¤n tËp phÇn lµm v¨n

A. Môc tiªu bµi häc

Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh lµm v¨n líp 11. BiÕt c¸ch lËp luËn vµ vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn: so s¸nh, ph©n tÝch, b¸c bá, b×nh luËn trong bµi v¨n nghÞ luËn. BiÕt c¸ch tãm t¾t mét v¨n b¶n nghÞ luËn, viÕt tiÓu sö tãm t¾t vµ b¶n tin. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn

+S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n

C.C¸ch thøc tiÕn hµnh

Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái. D.TiÕn tr×nh lªn líp 1.KiÓm tra bµi cò

KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh 2.Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

 Hs nh¾c l¹i:

Yªu cÇu cÇn ®¹t C©u 1 1.Ph©n tÝch ®Ò lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn 2.Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch 3.LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch 4.Thao t¸c lËp luËn so s¸nh 5.LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn so s¸nh 6.LuyÖn tËp kÕt hîp thao t¸c ph©n tÝch vµ so s¸nh 7.B¶n tin 8.LuyÖn tËp viÕt b¶n tin 9.Pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn 10.Thao t¸c lËp luËn b¸c bá 11.LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn b¸c bá 12.TiÓu sö tãm t¾t 13.LuyÖn tËp viÕt tiÓu sö tãm t¾ 14.Thao t¸c lËp luËn b×nh luËn 15.LuyÖn tËp thao t¸c b×nh luËn 16.LuyÖn tËp vËn dông c¸c thao t¸c lËp luËn 133

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

B¶ng tæng hîp

Thao t¸c So s¸nh

Ph©n tÝch

B¸c bá

B×nh luËn

Tãm t¾t v¨n b¶n nghÞ luËn

ViÕt tiÓu sö tãm t¾t

Néi dung

Yªu cÇu vµ c¸ch lµm

So s¸nh ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a hai hay nhiÒu ®èi tîng Chia t¸ch, th¸o gì mét vÊn ®Ò ra thµnh nh÷ngvÊn®Ò nhá, ®Ó chØ ra b¶n chÊt cña chóng. Dïng lÝ lÏ, dÉn chøng ®Ó phª ph¸n, g¹t bá nh÷ng quan ®iÓm vµ ý kiÕn sai lÖch. Tõ ®ã nªu ý kiÕn ®óng, thuyÕt phôc ngêi ®äc, ngêi nghe. §Ò xuÊt ý kiÕn thuyÕt phôc ngêi ®äc, ngêi nghe ®ång t×nh víi nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cña m×nh vÒ ®êi sèng hoÆc v¨n häc. Tr×nh bµy ng¾n gän, néi dung cña v¨n b¶n gèc theo mét môc ®Ých nµo ®ã V¨n b¶n chÝnh x¸c cô thÓ vÒ cuéc ®êi, sù nghiÖp vµ qu¸ tr×nh sèng cña ngêi ®îc giíi thiÖu

§Æt ®èi tîng so s¸nh trªn cïng mét b×nh diÖn. §¸nh gi¸ trªn cïng mét tiªu chÝ. Nªu râ quan ®iÓm cña ngêi viÕt. Ph©n tÝch ®Ó thÊy ®îc b¶n chÊt sù vËt, sù viÖc. Ph©n tÝch ph¶i ®i liÒn víi tæng hîp

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS  Hs lµm viÖc víi Sgk

B¸c bá luËn ®iÓm, luËn cø Ph©n tÝch chØ ra c¸i sai DiÔn ®¹t rµnh m¹ch, râ rµng.

Tr×nh bµy râ rµng, trung thùc vÊn ®Ò bµn luËn §Ò xuÊt ®îc nh÷ng ý kiÕn ®óng Nªu ý nghÜa, t¸c dông cña vÊn ®Ò. §äc kÜ v¨n b¶n gèc.Lùa chän ý phï hîp víi môc ®Ých tãm t¾t. T×m c¸ch diÔn ®¹t l¹i luËn ®iÓm. Nguån gèc Qu¸ tr×nh sèng Sù nghiÖp Nh÷ng ®ãng gãp Yªu cÇu cÇn ®¹t LuyÖn tËp C©u 1 Phan Ch©u Trinh ®· sö dông c¸c thao t¸c: +Thao t¸c lËp luËn b¸c bá 134

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11  Hs th¶o luËn nhãm

 Hs th¶o luËn nhãm

. Cñng cè Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau KiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

+Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch +Thao t¸c lËp luËn b×nh luËn C©u 2 Ph©n tÝch: C¬ së ®Ó xuÊt hiÖn c©u “thÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng +Tr¶i qua thÊt b¹i +BiÕt rót ra bµi häc kinh nghiÖm B¸c bá: -Sî thÊt b¹i nªn kh«ng d¸m lµm g× -Bi quan ch¸n n¶n khi gÆp thÊt b¹i -Kh«ng biÕt rót ra bµi häc C©u 3 -T¸c gi¶ b¸c bá h¹ng ngêi kh«ng biÕt sî c¸i g× trªn ®êi nµy. §Êy lµ quû chø ®©u ph¶i lµ ngêi. Lo¹i ngêi nµy rÊt hiÕm, thùc ra kh«ng cã. -T¸c gi¶ b¸c bá lo¹i ngêi thø hai: “lo¹i ngêi sau ®©y th× ch¾c ch¾n kh«ng Ýt: sî rÊt nhiÒu thø nhÊt lµ quyÒn thÕ vµ ®ång tiÒn. Nhng ®èi víi c¸i tµi, c¸i thiªn l¬ng th× l¹i kh«ng biÕt sî, thËm chÝ s½n sµng l¨ng m¹ giµy xÐo. §Êy lµ h¹ng ngêi hÌn h¹ nhÊt, th« bØ nhÊt, ®åi b¹i nhÊt”

135

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11

Ngµy so¹n Ngµy d¹y TiÕt sè 121-122 ppct KiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m A. Môc tiªu bµi häc

Häc sinh n¾m v÷ng néi dung c¬ b¶n cña ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n trong s¸ch ng÷ v¨n 11; BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo viÖc lµm bµi kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m. BiÕt c¸ch lµm bµi tr¾c nghiÖm, viÕt ®îc mét bµi v¨n nghÞ luËn cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng chÝnh x¸c, hîp lÝ. §ång thêi thÓ hiÖn ®îc quan ®iÓm cña b¶n th©n vÒ mét ®Ò tµi quen thuéc trong ®êi sèng hoÆc trong v¨n häc. B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn

-S¸ch GK, s¸ch GV -Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C. C¸ch thøc tiÕn hµnh

Gi¸o viªn qu¸n triÖt chung häc sinh vÒ tinh thÇn lµm bµi kiÓm tra theo t tëng cña cuéc vËn ®éng “Hai kh«ng” víi bèn néi dung, ®· triÓn khai trong n¨m häc. D. TiÕn tr×nh lªn líp

1.KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña häc sinh 2.Gi¸o viªn ph¸t ®Ò cho häc sinh 3.Häc sinh lµm bµi kiÓm tra 4.Thu bµi, nhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh lµm bµi cña häc sinh. Ph¬ng ¸n I: KiÓm tra theo ®Ò chung cña nhµ trêng. Ph¬ng ¸n II: KiÓm tra theo ®Ò gi¸o viªn tù ra 136

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 (Bµi so¹n theo ph¬ng ¸n 2) A.PhÇn tr¾c nghiÖm (3,0 ®iÓm) C©u1. S¾p xÕp c¸c bµi th¬ sau theo tr×nh tù thêi gian s¸ng t¸c: A. Lu biÖt khi xuÊt d¬ng B. Tõ Êy C. ChiÒu tèi D. Nhí rõng C©u 2. X¸c ®Þnh nÐt riªng ®éc ®¸o cña Hå Xu©n H¬ng trong viÖc vËn dông quy t¾c chung vÒ ng«n ng÷ qua hai c©u th¬ sau: Xiªn ngang mÆt ®Êt rªu tõng ®¸m §©m to¹c ch©n m©y ®¸ mÊy hßn A. Dïng nh÷ng ®éng tõ diÔn t¶ c¶m gi¸c m¹nh: xiªn ngang, ®©m to¹c, cïng biÖn ph¸p ®èi rÊt chuÈn ®Ó nhÊn m¹nh nçi c« ®¬n, còng nh sù ph¶n kh¸ng cña mét con ngêi bÞ ®èi xö bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi. B. Dïng nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp: rªu vµ ®Êt, ®¸ vµ m©y, mét bªn rÊt yÕu mÒm, mét bªn rÊt cøng cái; mét bªn lµ lÎ loi, mét bªn lµ mªnh m«ng b¸t ng¸t ®Ó lµm t¨ng thªm nçi buån trong t©m tr¹ng cña m×nh. Mét ngêi cha tõng ®îc hëng h¹nh phóc trän vÑn trong cuéc ®êi. C. S¾p xÕp danh tõ trung t©m (rªu, ®¸) ë tríc tæ hîp ®Þnh tõ vµ danh tõ chØ lo¹i (tõng ®¸m, mÊy hßn); S¾p xÕp vÞ ng÷ ®øng tríc chñ ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh c¸c h×nh tîng th¬. D. Dïng nh÷ng h×nh ¶nh mµ xa nay cha tõng ai sö dông. Cha ai mang h×nh ¶nhrªu vµ ®¸ ®Ó diÔn t¶ nã trong mèi quan hÖ víi mét søc sèng m·nh liÖt, ngÇm chøa bªn trong bao nhiªu lµ phÉn uÊt, ph¶n kh¸ng. C©u 3. Trong c¸c t¸c phÈm díi ®©y, bµi th¬ nµo thÓ hiÖn nçi sÇu nh©n thÕ cña mét linh hån nhá tríc vò trô bao la? A. HÇu trêi B. Trµng giang C. Nhí ®ång D. Lu biÖt khi xuÊt d¬ng C©u 4. Trong c¸c bµi th¬ sau, cã mét bµi th¬ thÊt ng«n viÕt vÒ buæi chiÒu, nhng trong c¸c dßng th¬ kh«ng hÒ cã ch÷ chiÒu. §ã lµ bµi th¬ nµo? A. ChiÒu xu©n B. Nhí ®ång C. Lai T©n 137

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 D. ChiÒu tèi C©u 5. Hai c©u th¬ :

Lêi yªu máng m¶nh nh mµu khãi Ai biÕt lßng anh cã ®æi thay (Xu©n Quúnh, Hoa cá may) Ph¶ng phÊt tinh thÇn vµ c©u ch÷ trong hai c©u kÕt cña bµi th¬ nµo ? A. Véi vµng B. §©y th«n VÜ D¹ C. Trµng giang D. T¬ng t C©u 6. Trong c¸c tõ l¸ sau ®©y, tõ nµo ®îc dïng víi nghÜa gèc ? A. L¸ vµng. B. L¸ cê. C. L¸ phiÕu D. L¸ gan. C©u 7. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XX, ai lµ ngêi phª ph¸n : bän häc trong níc ham quyÒn thÕ, ham b¶ vinh hoa...mµ ch¼ng biÕt cã d©n ? A. Phan Ch©u Trinh B. Phan Béi Ch©u C. NguyÔn An Ninh D. T¶n §µ C©u 8. Tõ Êy trong t«i bõng n¾ng h¹ MÆt trêi ch©n lÝ chãi qua tim Hån t«i lµ mét vên hoa l¸ RÊt ®Ëm h¬ng vµ rén tiÕng chim (Tè H÷u, Tõ Êy) Khæ th¬ trªn thÎ hiÖn chÝnh x¸c t©m tr¹ng nµo cña nhµ th¬? A. NiÒm h©n hoan, phÊn khëi chµo ®ãn mïa h¹ B. NiÒm h¹nh phóc cña mét t©m hån hoµ hîp víi thiªn nhiªn C. NiÒm vui síng say mª khi b¾t gÆp lÝ tëng c¸ch m¹ng D. NiÒm vui síng khi lÇn ®Çu ®Õn víi thi ca C©u 9. Ng÷ c¶nh lµ... A. ...Bèi c¶nh v¨n ho¸ mµ ë ®ã lêi (c©u) ®îc t¹o lËp vµ lÜnh héi. B. ...v¨n c¶nh mµ ë ®ã mét ®¬n vÞ ng«n ng÷ ®îc t¹o lËp vµ lÜnh héi. C. ...Bèi c¶nh ng«n ng÷, ë ®ã ngêi nãi (viÕt) s¶n sinh ra lêi nãi thÝch øng, cßn Ngêi nghe (®äc) c¨n cø vµo ®ã ®Ó lÜnh héi ®óng c©u nãi. D. ...HiÖn thùc ®îc nãi tíi, t¹o nªn phÇn nghÜa sù viÖc cña c©u. C©u 10. Gi¶i nghÜa c¸c tõ sau: ®Ò b¹t, ®Ò ®¹t, ®Ò cö. C©u 11. §iÒn tõ cßn thiÕu vµo c©u sau: “Ng«n ng÷ lµ............lµ ph¬ng tiÖn giao tiÕp chung cña c¶...............cßn.............lµ s¶n phÈm ®îc...........t¹o nªn trªn c¬ së c¸c yÕu tè............vµ tu©n thñ.................” C©u 12. Häc hµnh lµ mét tõ ghÐp, khi dïng c¸ch nãi t¸ch tõ “häc víi ch¶ hµnh” 138

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngêi ta muèn biÓu thÞ nghÜa: A. Hµi lßng vÒ viÖc häc cña ai ®ã. B. Kh«ng hµi lßng vÒ viÖc häc cña ai ®ã. C. Lo l¾ng vÒ viÖc häc cña ai ®ã. D. §éng viªn viÖc häc cña ai ®ã. C©u 13. Sau ®©y lµ mét sè ®Çu ®Ò cña c¸c bµi b¸o: -C«-ta sang T©y - T×m hoa gÆp häa -Tõ mµn b¹c ®Õn kÐt b¹c - Trêng t, ®Çu t tõ ®©u ? -SÇu riªng víi nçi buån chung - Mü mµ xÊu -B»ng cÊp gi¶, con dÊu thËt - Hå than thë ®ang... thë than -KiÓm mµ kh«ng... s¸t -Ph¸ rõng b»ng...luËt rõng C¸ch ch¬i ch÷ nh vËy, nh»m : A. §¶m b¶o tÝnh th«ng tin-sù kiÖn cña v¨n b¶n b¸o chÝ B. Chøng tá quan ®iÓm, lËp trêng cña ngêi viÕt C. T¨ng tÝnh hÊp dÉn, thu hót sù chó ý cña ngêi ®äc. D. §¶m b¶o tÝnh ng¾n gän, sóc tÝch cña b¸o chÝ. C©u 14. Chän c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c vÒ thµnh phÇn nghÜa cña c©u A. NghÜa sù viÖc vµ nghÜa hµm Èn B. NghÜa sù viÖc vµ nghÜa t×nh th¸i C. NghÜa t×nh th¸i vµ nghÜa hµm Èn D. NghÜa têng minh vµ nghÜa sù viÖc C©u 15. Tõ gèc cña côm tõ “®¨m ®¨m chiªu chiªu” lµ: A. §¨m ®¨m. B. §¨m ®¾m C. §¨m chiªu D. §»m ®Æm. B. PhÇn tù luËn (7,0 ®iÓm) (chän mét trong hai ®Ò) §Ò 1 Nªu nh÷ng suy nghÜ vµ c¶m xóc riªng cña anh (chÞ) vÒ mét bµi th¬ ®· häc §Ò 2 Tr×nh bµy quan niÖm cña anh (chÞ) vÒ viÖc chän nghÒ trong t¬ng lai §¸p ¸n chÊm PhÇn tr¾c nghiÖm :3,0 ®iÓm (15 c©u, mçi c©u ®óng ®îc 0,2 ®iÓm) 1

2 3 4 5 6 7 8 9 12 13 14 15 C B D B A A C C B C B C C©u 10: Gi¶i nghÜa tõ: §Ò b¹t (CÊt nh¾c lªn ®Þa vÞ cao h¬n); §Ò ®¹t (chuyÓn lªn cÊp trªn, nãi vÒ ®¬n tõ, ý kiÕn); §Ò cö (Giíi thiÖu lªn cÊp trªn ®Ó thu dïng, hoÆc giíi thiÖu víi quÇn chóng ®Ó quÇn chóng bÇu, lùa chän). A-DB-C

139

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 C©u 11: §iÒn c¸c tõ theo thø tù sau: Tµi s¶n chung, céng ®ång x· héi, lêi nãi c¸ nh©n, c¸ nh©n, ng«n ng÷ chung, quy t¾c chung. PhÇn tù luËn (7,0 ®iÓm) §Ò 1 Bµi viÕt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý sau: +Nªu ®îc hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c bµi th¬ (truyÖn ng¾n) +Nªu ®îc c¶m xóc chñ ®¹o (bµi th¬), chñ ®Ò (truyÖn ng¾n) +C¶m nhËn tõng khÝa c¹nh cña bµi th¬ (chñ ®Ò truyÖn ng¾n) +Ph©n tÝch ®Ó lµm râ c¶m nhËn, c¶m nhËn ph¶i ch©n thµnh, kh«ng gi¶ t¹o. §Ò 2 Bµi viÕt cÇn ®¹t c¸c ý sau: +Nªu quan ®iÓm cña b¶n th©n vÒ viÖc chän nghÒ? +Gi¶i thÝch sù lùa chän cña m×nh +Híng x¸c ®Þnh cña b¶n th©n trong t¬ng lai víi nghÒ m×nh chän +Liªn hÖ thùc tÕ: phª ph¸n kiÓu chän nghÒ kh«ng ®óng víi kh¶ n¨ng thùc tÕ cña b¶n th©n (häc vÊn, søc khoÎ, hoµn c¶nh gia ®×nh) BiÓu §iÓm phÇn tù luËn §iÓm 7: §¸p øng nh÷ng yªu cÇu trªn. Bµi cã kÕt cÊu m¹ch l¹c, diÔn ®¹t lu lo¸t, cã c¶m xóc, chØ m¾c vµi lçi sai sãt nhá. §iÓm 6: C¨n b¶n ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu trªn, kÕt cÊu bµi gän, diÔn ®¹t t¬ng ®èi tèt, cã thÓ cßn cã mét vµi sai sãt nhá vÒ lçi chÝnh t¶. §iÓm 5: DiÔn ®¹t hîp lÝ, n¾m ®îc nh÷ng yªu cÇu trªn nhng c¸ch hiÓu cha s©u, cßn m¾c mét sè lçi chÝnh t¶. §iÓm 4 : HiÓu ®Ò mét c¸ch s¬ lîc, diÔn ®¹t cßn lóng tóng, c¸ch triÓn khai c¸c luËn ®iÓm cha râ rµng, cßn sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p. §iÓm 3: ChØ n¾m ®îc mét nöa c¸c ý trªn, cßn yÕu trong diÔn ®¹t vµ lËp luËn.Sai nhiÒu lçi chÝnh t¶ §iÓm 2 > 1 : Kh«ng ®¹t c¸c yªu cÇu trªn. §iÓm 0 : L¹c ®Ò, ®Ó giÊy tr¾ng, hoÆc viÕt linh tinh kh«ng phï hîp yªu cÇu ®Ò Gv: thu bµi Híng dÉn häc bµi, chuÈn bÞ bµi sau: Tr¶ bµi kiÓm tra cuèi n¨m

140

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 Ngµy so¹n Ngµy d¹y TiÕt sè 123 ppct Tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp A. Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc ng÷ v¨n ®· häc trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 11; Bíc ®Çu häc sinh tù ®¸nh gi¸ ®îc kÕt qu¶ lµm bµi cña m×nh, biÕt c¸ch ch÷a lçi, söa nh÷ng luËn ®iÓm, luËn cø cha tèt trong bµi viÕt cña m×nh. B.Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn +S¸ch GK, s¸ch GV +Gi¸o ¸n lªn líp c¸ nh©n C.C¸ch thøc tiÕn hµnh Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y theo c¸ch kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p: híng dÉn häc sinh trao ®æi th¶o luËn, thùc hµnh tù söa c¸c lçi trong bµi viÕt cña m×nh. D.TiÕn tr×nh lªn líp 1. §Ò tr¾c nghiÖm - Gv cho Hs ®äc l¹i nh÷ng c©u tr¶ lêi cña m×nh trong bµi lµm +Chän bµi Hs kh¸ ®äc +Hs tù rót kinh nghiÖm trong viÖc lùa chän c¸c ph¬ng ¸n tr¶ lêi +C«ng bè ®¸p ¸n tr¾c nghiÖm +Cho Hs ®èi chiÕu, so s¸nh víi ®iÓm cña bµi viÕt 2.§Ò tù luËn +Chän bµi Hs kh¸ ®äc §¸p ¸n tr¾c nghiÖm

1 A-DB-C

[3,0®iÓm (15 c©u, mçi c©u ®óng ®îc 0,2 ®iÓm)] 2 3 4 5 6 7 8 9 12 13 14 15 C B D B A A C C B C B C

C©u 10: Gi¶i nghÜa tõ: §Ò b¹t (cÊt nh¾c lªn ®Þa vÞ cao h¬n); §Ò ®¹t (chuyÓn lªn cÊp trªn, nãi vÒ ®¬n tõ, ý kiÕn); §Ò cö (giíi thiÖu lªn cÊp trªn ®Ó thu dïng, hoÆc giíi thiÖu víi quÇn chóng ®Ó quÇn chóng bÇu, lùa chän). C©u 11: §iÒn c¸c tõ theo thø tù sau: Tµi s¶n chung, céng ®ång x· héi, lêi nãi c¸ nh©n, c¸ nh©n, ng«n ng÷ chung, quy t¾c chung. §¸p ¸n phÇn tù luËn

§Ò 1 Bµi viÕt cÇn ®¹t ®îc c¸c ý sau: +Nªu ®îc hoµn c¶nh, môc ®Ých s¸ng t¸c bµi th¬ (truyÖn ng¾n) 141

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 11 +Nªu ®îc c¶m xóc chñ ®¹o (bµi th¬), chñ ®Ò (truyÖn ng¾n) +C¶m nhËn tõng khÝa c¹nh cña bµi th¬ (chñ ®Ò truyÖn ng¾n) +Ph©n tÝch ®Ó lµm râ c¶m nhËn, c¶m nhËn ph¶i ch©n thµnh, kh«ng gi¶ t¹o. §Ò 2 Bµi viÕt cÇn ®¹t c¸c ý sau: +Nªu quan ®iÓm cña b¶n th©n vÒ viÖc chän nghÒ? +Gi¶i thÝch sù lùa chän cña m×nh +Híng x¸c ®Þnh cña b¶n th©n trong t¬ng lai víi nghÒ m×nh chän +Liªn hÖ thùc tÕ: phª ph¸n kiÓu chän nghÒ kh«ng ®óng víi kh¶ n¨ng thùc tÕ cña b¶n th©n (häc vÊn, søc khoÎ, hoµn c¶nh gia ®×nh) BiÓu §iÓm phÇn tù luËn

§iÓm 7: §¸p øng nh÷ng yªu cÇu trªn. Bµi cã kÕt cÊu m¹ch l¹c, diÔn ®¹t lu lo¸t, cã c¶m xóc, chØ m¾c vµi lçi sai sãt nhá. §iÓm 6: C¨n b¶n ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu trªn, kÕt cÊu bµi gän, diÔn ®¹t t¬ng ®èi tèt, cã thÓ cßn cã mét vµi sai sãt nhá vÒ lçi chÝnh t¶. §iÓm 5: DiÔn ®¹t hîp lÝ, n¾m ®îc nh÷ng yªu cÇu trªn nhng c¸ch hiÓu cha s©u, cßn m¾c mét sè lçi chÝnh t¶. §iÓm 4 : HiÓu ®Ò mét c¸ch s¬ lîc, diÔn ®¹t cßn lóng tóng, c¸ch triÓn khai c¸c luËn ®iÓm cha râ rµng, cßn sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p. §iÓm 3: ChØ n¾m ®îc mét nöa c¸c ý trªn, cßn yÕu trong diÔn ®¹t vµ lËp luËn.Sai nhiÒu lçi chÝnh t¶ §iÓm 2 > 1 : Kh«ng ®¹t c¸c yªu cÇu trªn. §iÓm 0 : L¹c ®Ò, ®Ó giÊy tr¾ng, hoÆc viÕt linh tinh kh«ng phï hîp yªu cÇu ®Ò Gv: Chèt l¹i c¸c néi dung, dÆn häc sinh kÕ ho¹ch «n tËp trong hÌ 20072008

142