MEME KANSERİ Prof. Dr. Varol Çelik
Epidemiyoloji
Kadınlarda en sık görülenkanser Kanser ölümlerinin % 19’u Ortalama 25/100.000 popülasyon Batı toplumlarında (gelişmiş) sık Japonyada düşük → artış 1:13 (1970 1:11 (1980) 1:9 (1992)
Etyoloji
Yaş 35 yaş altında nadir
Yaş 30-34 50-54
insidens 19.6 145.9
mortalite /100.000 (UK) 5.9 73.7 ve artmakta
Genetik Faktörler 1 Lynch sistemi Kalıtsal meme kanseri
Meme kanseri aile anamnezi ve kolonik endometrial gibi diğer kanserler (lynch sendromu tip II) Otomozal dominant, yüksek penetrasyonlu etkilenebilirlik faktörü (genellikle daha genç yaşta, multipl primer veya bilateral meme ca ve diğer tümörler)
Ailesel meme kanseri
Bir veya daha fazla birinci derece veya ikinci derece akrabada meme kanseri anamnezi
Genetik Faktörler 2
Germline mutasyonlar (meme kanserlerini % 5-10’u) İki major gen BRCA1 kromozom 17q (tümör supressor) BRCA2 kromozom 13q 70 yaşına kadar % 70-85 meme ca
Meme Kanseri Riskini Artıran Faktörler Faktörler Aile Hikayesi Birinci derece yakınlarında meme ca. Premenopozal 3.2 Premenopozal-bilateral 8.5-9.0 Postmenopozal Postmenopozal-bilateral Menstrual Hikaye Menarş yaşı <12 Menopoz yaşı >55 Gebelik İlk doğum 25-29 arasında İlk doğum 30’dan sonra İlk doğum 35’den sonra Doğurmamış kadınlar 3.0 Selim Meme Hastalıkları Nonproliferatif Fibrokistik Değişiklik Atipi göstermeyen proliferatif hastalık Atipik hiperplazi ile birlikte proliferatif hastalık Lobular karsinoma insitu
Rölatif Risk 1.2-3.0 1.5 4.0-5.4 1.3 1.5-2.0 1.5 1.9 2.0-3.0 1.0 1.5-2.0 4.0-5.0 6.9-12.0
Çeşitli Faktörler
Menarş, menopoz, doğum, fertilite Emzirme Diyet Obezite Eksojen hormonlar Geçirilmiş meme ca. Radyasyon Gebelikte görülmesi Geçirilmiş selim meme hastalıkları
Karsinom Saptanmayan Meme Dokularının Histolojik İnceleme Esasına Dayanan Rölatif İnvaziv Meme Kanseri Riskine Göre Sınıflandırılması Risk yok Apokrin Değişiklik Duktus Ektazisi Hafif Epitel Hiperplazisi Hafifçe Artmış Risk (1.5-2.0 katı) Orta Derecede veya Yoğun Epitel Hiperplazisi Sklerozan Adenozis İntraduktal Papilloma Orta Derecede Artmış Risk (4-5 katı) Atipik Duktal Hiperplazi (ADH) Atipik Lobüler Hiperplazi (ALH) ADH ve ALH Karışımları Yüksek Risk Grupları (8-10 kat) Duktal Karsinoma İn Situ (DCIS) Lobüler KArsinoma İn Situ (LCIS)
MEME KANSERİNDE TNM SINIFLANDIRMASI (2002)
Singletary SE et al. “Revision of the American Joint Committee on Cancer Staging System for Breast Primer tümör (T) Cancer”.
Tx: Primer değerlendirilemiyor J Clintümör Oncol 2002; 20:3628-36 To: Primer tümör yok Tis: İnsitu kanser -Tis(DCİS): Duktal karsinoma insitu -Tis(LCİS): Lobüler karsinoma insitu -Tis(Paget): Kitlesiz paget hastalığı T1: Tümörün en geniş çapı 2.0 cm ye kadar - T1mic: Mikroinvaziv tümör çapı 0.1 cm veya daha az - T1a: Tümör çapı 0.5 cm veya altında - T1b: Tümör çapı 0.5-1.0 cm arasında - T1c: Tümör çapı 1.0-2.0 cm arasında T2: Tümörün en geniş çapı 2.0-5.0 cm arasında T3: Tümörün en geniş çapı 5.0 cm’den büyük T4: Boyutları ne olursa olsun deri veya göğüs duvarına yayılmış tümör - T4a: Göğüs duvarına yayılmış tümör - T4b: Meme derisinde ödem ülser ya da satellit deri nodülleri - T4c: T4a ve T4b’nin birlikte olması
MEME KANSERİNDE TNM SINIFLANDIRMASI (2002)
Singletary SE et al. “Revision of the American Joint Committee on Cancer Staging System for Breast Cancer”. J Clin Oncolbölgesel 2002; 20:3628-36 Tümörün olduğu tarafta lenf nodları (N)
Nx: Lenf nodları değerlendirilemiyor No: Lenf nod metastazı yok N1: Aynı taraf aksillada bir veya daha fazla hareketli lenf nodunda metastaz N2: Aynı taraf aksillada bir veya daha fazla,birbirlerine ya da çevreye yapışık lenf nodunda metastaz -N2a: Birbirine veya çevreye fikse lenf nod metastazı -N2b: Klinik olarak aksillada lenf nod metastazı yokluğunda, aynı taraf mam. internada saptanan metastaz varlığı N3: -Aynı taraf aksiller ve infraklaviküler lenf lenf nod metastazı -Aksiller lenf nodu metastazı ile birlikte aynı taraf mam. internada metastaz varlığı -Mam. interna ve aksiller lenf nod metastazının varlığında veya yokluğunda aynı taraf supraklaviküler lenf nodu met. -N3a: Aynı taraf aksiller ve infraklaviküler lenf lenf
MEME KANSERİNDE TNM SINIFLANDIRMASI (2002)
Singletary SE et al. “Revision of the American Joint Committee on Cancer Staging System for Breast Cancer”. Clin Oncol 2002; patolojik 20:3628-36 BölgeselJ lenf nodlarının sınıflandırılması (pN):
pNx: pNo:
Bilinmiyor (çıkarılmış?) Bölgesel LN His (-) İzole tümör hücreleri (İTH) araştırması yapılmaz -pNo(i-): His (-), İTH (-) -pNo(i+): His (-), İTH (+) <0.2 mm -pNo(mol -): His (-), RT-PCR(-) -pNo(mol+): His (-), RT-PCR(+) pN1: -pN1mi: Mikrometastaz (+) (0.2-2.0 mm arasında) -pN1a: 1-3 ALN (+) -pN1b: MİLN (+) (SLN biopsisinde) -pN1c: pN1a+pN1b pN2: -pN2a: 4-9 ALN (+) -pN2b: ALN (-) + MİLN (+) (klinik muayenede) pN3: -pN3a: ALN (+) ≥ 10 veya infraklaviküler (+) -pN3b: MİLN (+) (klinik) + ALN (+) ≥ 1 veya SLN + MİLN + ALN ≥ 3 -pN3c: Supraklaviküler LN(+)
AJCC (American Joint Comission on Cancer) Kanser Evreleme Sistemi 4
Uzak metastaz (M) MX: Uzak yayılım değerlendirilemiyor M1: Uzak metastaz yok M2: Uzak metastaz (ipsilateral supraklavikuler (servikal) yada kontralateral internal mammary lenf nodlarına yayılım dahil)
Evrelendirme
Erken evre
Evre 0
Tis
N0
M0
Evre I
T1
N0
M0
Evre IIA T0
N1
M0
T1
N1
M0
T2
N0
M0
Evre IIB T2
N1
M0
T3
N0
M0
T0
N2
M0
T1
N2
M0
T2
N2
M0
T3
N1
M0
T3
N2
M0
T4
N(herhan gi) N3
M0
N(herhan
M1
Evre IIIA
Lokal ileri evre Evre IIIB Evre IV
T(herhan gi) T(herhan
M0
Diğer Prognostik Faktörler (İyi Prognoz)
Düşük tümör grade’i Yüksek elastoz oranı Bölgesel lenf nodlarında reaktif değişiklikler Östrojen reseptör pozitifliği
Kötü Prognoz
Tümörde vasküler ve lenfositik invazyon Yaygın anjiogenezis Proto onkogen C-erb-B2 ekspresyonu Supretor p53 geninde ekspresyon kaybı
Tarama Mammografiler
50-64 yaş arası var 3 yılda 1 50 yaş altı yok 64 yaş üstü yok (UK) 35-39 yaş arasında ilk mammografi 50 yaşına kadar 2 yılda 1 50 yaş sonrası her yıl (USA) Tarama → erken evre, mortalite % 30 ↓,
Karsinoma in situ
Belirgin malign transformasyon var ancak bazal membran invazyonu yok Lobüler karsinoma in situ LCIS Duktal karsinoma in situ DCIS
Lobüler olarak tanımlanmayan tüm in situ karsinomlardır. Alt grupları:
Komedo (sık mikro invaziv odaklar ve lenfatik metastaz) Solid Kribriform Mikropapiller
LCIS radyolojik bulgular belirsiz → geç tanı % 10-37 her iki memede her iki karsinomun gelişme riski DCIS diğerinden 3 kad sık % 30-50 aynı memede invaziv duktal
İnvaziv Meme Karsinomu
İnvaziv Lobüler Karsinom
Sıklıkla bilateral (% 30) Multisentrik, multifokal Tüm meme ca.ların % 5-10’u Periton, plevra, menings gibi Membranlı dokulara metastaz sık
Haagensen’in Columbia Presbyterian Medical Center’da 1943 ile 1980 yılları arasında, primer meme karsinomlu 2198 hastada saptadığı ilk semptom ve bulgular Semptom ve Bulgular Memede kitle 65.3 Ağrı 5.4 Memede büyüme Meme cildinde retraksiyon Meme başında yassılaşma ve retraksiyon Meme cildinde ülserasyon Meme cildinde ödem 0 Meme cildinde kırmızılık Meme başı akıntısı Meme başında kaşıntı 0.4 Meme başı epitelinde kırmızılık ve kalınlaşma Meme başında kabuklanma ve erozyon Aksiller tümör 2.0 Semptom yok-karsinom fizik muayenede bulunmuş Hasta sayısı
2198
% Oranı 1 3.1 0.2
2.1
0.8 1.8 0.1 1.1 14.1
Diğer Malign Meme Tümörleri
Paget hastalığı % 2 Kronik egzama sanılır Meme başı ve aerola ekzamatiform görünümde kanseridir
İnflatamuar karsinom % 1 Hızlı seyir, kızarıklık, ödem, memede diffüz büyeme, aşırı fibrozis ile seyrederse (carcinoma en cuirosse) Malign fillodes tümörü (cystosarcoma phillodes) % 0.5
Fizik Muayene
Asimetri Görülebilir kitle Eritem Cilt ödemi, ülserasyon Şekil bozukluğu Deride çekilme Anormal fiksasyon Meme başında retraksiyon ve yön değiştirme
Görüntüleme
Mammografi USG CT MRI PET
Biyopsi
Aspirasyon sitolojisi (İAB) Tru-cut (core biopsi) Açık biopsi Eksizyonel İnsizyonel
Mammografi-USG rehberliğinde iğne biopsisi (işaretlemeler)
Sentinel lenf nodülü biyopsisi
T1, T2? tümörlerde Klinik olarak aksilla (-) Tc 99m, isosulphan blue Dış kadran tm. İç kadran tümörlerinde mammaria interna lenf nodülleri?
Cerrahi
Tedavi
Meme koruyucu cerrahi tedavi Lumpektomi, geniş lokal eksizyon Kadrantektomi, parsiyel mastektomi, segmental mastektomi,lobektomi, tylektomi, tümörektomi
Mastektomiler Basit (total,simple) mastektomi, tuvalet mastektomi Modifiye radikal mastektomi Radikal mastektomi Genişletilmiş veya süper radikal mastektomi
Sitotoksik kemoterapi
Tedavi
Karsinoma in situ MKC+Radyoterapi Mastektomi (4 cm↑, komedo, yüksek grade, östrojen reseptörü (-))
Evre I ve II
MKC+Radyoterapi
Endikasyonlar
Kontrendikasyonlar
Unifokal tm Uygun meme volümü Sağlam sınırlar (lumpektomi, kadrantektomi) Hasta isteği 4 cm.den büyük tm Multisantrik tm. Radyoterapi görmüş meme Santral yerleşim Küçük, çok büyük meme Sınırlar (+) patoloji Hasta seçimi
Modifiye Radikal Mastektomi (kemoterapi+radyoterapi)
Evre III ve IV
Kemoterapi+radyoterapi+cerrahi
Cerrahi Tedavi Komplikasyonları
Erken komplikasyonlar Kanama İnfeksiyon Seroma
Geç komplikasyonlar Kozmetik deformite Omuz hareketlerinde kısıtlılık Sinir yaralanmaları lenfödem