Medsos Energy Package Faqs

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, Αθήνα, 10440 Τηλ./Fax: 210 822 8795 Email: [email protected] Ιστοσελίδα: www.medsos.gr

   

Συνήθεις ερωτήσεις και απαντήσεις  Το Κλιματικό‐Ενεργειακό Πακέτο της ΕΕ και η Συνδιάσκεψη στο Πόζναν    Περιεχόμενα    1. 

Τι είναι το Κλιματικό‐Ενεργειακό Πακέτο; ........................................................................................... 2 

2. 

Τι περιέχει το Πακέτο; .......................................................................................................................... 2 

3. 

Πότε θα οριστικοποιηθεί το Πακέτο; ................................................................................................... 2 

4. 

Τι επιφυλάξεις διατυπώθηκαν από τα κράτη‐μέλη; ............................................................................ 3 

5. 

Τι προτείνουν οι Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου; .......................................................................... 3 

6. 

Τι ζητούν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις; ......................................................................................... 3 

7. 

Τι σημαίνουν οι στόχοι του Πακέτου για την Ελλάδα; ........................................................................ 4 

8. 

Τι θα γίνει στο Πόζναν; ......................................................................................................................... 5 

9. 

Τι θα ήθελε το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS από το Πόζναν ....................................................................... 5 

10.             

Μήπως η προστασία του κλίματος είναι πολυτέλεια μπροστά στην οικονομική κρίση; ............... 6 

 

1. Τι είναι το Κλιματικό­Ενεργειακό Πακέτο;  Πρόκειται  για  μια  δέσμη  μέτρων  που  καθορίζουν  την  πολιτική  της  ΕΕ  για  το  κλίμα  και  την  ενέργεια  μέχρι  το  2020.  Οι  προτάσεις  της  Ευρωπαϊκής  Επιτροπής  κατατέθηκαν  τον  Ιανουάριο  του  2008  και  συγκεκριμενοποιούσαν  την  απόφαση  των  αρχηγών  κρατών  το  Μάρτιο  2007  που  έθεσαν  για  το  2020  στόχους  μείωσης  των  εκπομπών  αερίων  του  θερμοκηπίου  κατά  20%  (ή  30%  σε  περίπτωση  επίτευξης  αντίστοιχης  παγκόσμιας  συμφωνίας)  και  συνεισφορά  ΑΠΕ  στην  τελική  κατανάλωση  ενέργειας  κατά  20%.    

2. Τι περιέχει το Πακέτο;  Το Πακέτο αποτελείται από τρία σχέδια Οδηγιών: οι δύο αφορούν στη μείωση εκπομπών και η άλλη  στην προώθηση των ΑΠΕ.   • Η  πρώτη  Οδηγία  ρυθμίζει  τις  εκπομπές  από  τις  μεγάλες  εγκαταστάσεις  καύσης  (περίπου  το  50%  των  συνολικών)  τροποποιώντας  τους  κανόνες  και  τους  στόχους  του  Ευρωπαϊκού  Συστήματος  Εμπορίας  Δικαιωμάτων  Εκπομπής  (ΕΣΕΔΕ)  για  την  περίοδο  2013‐2020.  Με  εναρμονισμένο  τρόπο  για  όλα  τα  κράτη  μέλη,  οι  εκπομπές  από  τις  εγκαταστάσεις  αυτές  θα  μειώνονται  κάθε  χρόνο  ώστε  το  2020  να  έχουν  μειωθεί  κατά  21%  σε  σχέση  με  το  2005.  Ταυτόχρονα  προβλέπεται  σταδιακή  πώληση  για  όλα  τα  δικαιώματα  εκπομπής  που  μέχρι  σήμερα δίνοντας δωρεάν στις  επιχειρήσεις.  • Η δεύτερη Οδηγία ρυθμίζει τις εκπομπές από τους υπόλοιπους τομείς, όπως οι μεταφορές, τα  κτίρια, η γεωργία. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο προβλέπεται μείωση των εκπομπών αυτών  κατά  10%  σε  σχέση  με  το  2005,  με  στόχους  όμως  διαφοροποιημένους  για  κάθε  κράτος  μέλος  με  κύριο κριτήριο το κατακεφαλήν ΑΕΠ. Για την Ελλάδα προβλέπεται στόχος  μείωσης κατά 4%  • Η τρίτη Οδηγία αφορά στην προώθηση των ΑΠΕ ώστε το 2020 το 20% της τελικής κατανάλωσης  ενέργειας να προέρχεται από τέτοιες πηγές. Προβλέπονται πάλι διαφοροποιημένοι στόχοι για  κάθε κράτος μέλος (18% για την Ελλάδα) ενώ προτείνεται ιδιαίτερος επιμέρους στόχος 10% για  τη χρήση βιοκαυσίμων στις μεταφορές.   

3. Πότε θα οριστικοποιηθεί το Πακέτο;  Τον  Οκτώβρη  και  μετά  από  πολύμηνες  συζητήσεις,  οι  Επιτροπές  του  Ευρωπαϊκού  Κοινοβουλίου  οριστικοποίησαν  τις  προτάσεις  τους  πάνω  στο  Πακέτο.  Αυτή  τη  στιγμή  πραγματοποιούνται  τριμερείς  διαπραγματεύσεις  μεταξύ  εκπροσώπων  του  Ευρωκοινοβουλίου,  της  Ευρωπαϊκής  Επιτροπής  και  των  Συμβουλίων  Υπουργών  και  αρχηγών  κρατών  προκειμένου  να  διαμορφωθεί  η  τελική  πρόταση.  Με  δεδομένες τις αντιδράσεις από ορισμένες εθνικές κυβερνήσεις  (δείτε παρακάτω), υπάρχει ο κίνδυνος  να  προωθηθεί  το  Πακέτο  στη  βάση  των  ελάχιστων  κοινών  συμφωνιών  στο  Ευρωπαϊκό  Συμβούλιο  παραμερίζοντας  το  Κοινοβούλιο  και  τον  συναποφασιστικό  του  ρόλο.    Προκειμένου  να  αποφύγει  να  βρεθεί  προ  τετελεσμένου  και  με  ελάχιστο  περιθώριο  ελιγμών,  το  Ευρωπαϊκό  Κοινοβούλιο  μετέθεσε  νωρίτερα την ψηφοφορία στην ολομέλειά του (3‐4 Δεκεμβρίου) ώστε να υποχρεώσει το Συμβούλιο να  λάβει στα σοβαρά υπόψη την απόφαση όταν αυτό συνεδριάσει στις 11‐12 Δεκεμβρίου.   

4. Τι επιφυλάξεις διατυπώθηκαν από τα κράτη­μέλη;  Μετά  την  αρχική  ικανοποίηση  και  ομοφωνία  γύρω  από  την  απόφαση  του  Μαρτίου  2007  και  τις  προτάσεις  του  Ιανουαρίου  2008,  ορισμένες  χώρες  και  ευρωβουλευτές  άρχισαν  να  διατυπώνουν  επιφυλάξεις για τους σκοπούς και τη φιλοδοξία του Πακέτου. Οι αντιρρήσεις έχουν να κάνουν κυρίως  με:  • Την αυτόματη αύξηση του στόχου σε 30% σε περίπτωση επίτευξης παγκόσμιας συμφωνίας για  το κλίμα  • Το  ανταγωνιστικό  μειονέκτημα  στις  βιομηχανίες  και  τις  ενδεχόμενες  επιπτώσεις  στην  απασχόληση από την επιβάρυνσή τους στο πλαίσιο του ΕΣΕΔΕ  • Τη  σημαντική  επιβάρυνση  στις  ανθρακικές  μονάδες  ηλεκτροπαραγωγής  από  την  υποχρέωση  αγοράς του συνόλου των δικαιωμάτων για τις εκπομπές που θα πραγματοποιήσουν ήδη από το  2013    Το τελευταίο φαίνεται να είναι και το πιο ακανθώδες ζήτημα με τουλάχιστον 6 ανατολικοευρωπαϊκές  χώρες  να  ζητούν  ιδιαίτερη  μεταχείριση  για  τους  –βασισμένους  στον  άνθρακα‐  τομείς  ηλεκτροπαραγωγής  τους.  Σε  συνέχεια  ερωτημάτων  που  δημιούργησαν  δηλώσεις  του  Πολωνού  Υπ.  Περιβάλλοντος  περί  προφορικής  συμφωνίας  του  ελληνικού  ΥΠΕΧΩΔΕ,  η  ελληνική  κυβέρνηση  ξεκαθάρισε πως δεν πρόκειται να ζητήσει καμία εξαίρεση για λογαριασμό της.   

5. Τι προτείνουν οι Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου;  Οι  Επιτροπές  Περιβάλλοντος  και  Βιομηχανίας‐Ενέργειας  του  Ευρωκοινοβουλίου,  ομόφωνα  ή  κατά  περιπτώσεις  με  μεγάλες  πλειοψηφίες,  υποστήριξαν  τις  προτάσεις  της  Ευρωπαϊκής  Επιτροπής,  βελτιώνοντας  συχνά  τη  φιλοδοξία  τους  και  απορρίπτοντας  τις  πιέσεις  για  άμβλυνση  των  στόχων  και  προνομιακές  μεταχειρίσεις  επιμέρους  τομέων  ή  χωρών.  Από  τις  προσθήκες  που  προτείνει  το  Ευρωκοινοβούλιο ξεχωρίζουμε:  • Την υιοθέτηση μακροπρόθεσμων στόχων μειώσεων κατά 50% το 2035 και 60‐80% το 2050  • Το μηχανισμό τιμωρίας‐συμμόρφωσης των κρατών μελών που δεν επιτυγχάνουν τους στόχους  μείωσης των εκπομπών ή συνεισφοράς ΑΠΕ   • Τη μειωμένη δυνατότητα χρήσης πιστωτικών μορίων από μηχανισμούς του Πρωτοκόλλου του  Κιότο από τα κράτη μέλη προς συμμόρφωση με τους στόχους τους,   • Τη  συγκεκριμένη  και  δεσμευτική  χρηματοδότηση  αναπτυσσόμενων  χωρών  για  λήψη  μέτρων  μείωσης  των  εκπομπών,  με  χρήση  του  50%  των  εσόδων  από  τον  πλειστηριασμό  των  δικαιωμάτων εκπομπής.   • Τις αυστηρότερες προδιαγραφές για τα βιοκαύσιμα με την πρόταση για 40% των βιοκαυσίμων  να είναι «2ης γενιάς» και/ή από ηλεκτρισμό που παράγεται από ΑΠΕ καθώς και για ελάχιστη  πιστοποίηση  πως  τα  βιοκαύσιμα  επιτυγχάνουν  συνολική  μείωση  εκπομπών  σε  σχέση  με  τα  συμβατικά καύσιμα κατά 45‐60%   

6. Τι ζητούν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις;  Το  Δίκτυο  ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ  SOS,  συμμετέχοντας  και  στη  σημαντικότερη  διεθνή  πρωτοβουλία  ΜΚΟ  για  το  κλίμα Climate Action Network (CAN), ζητά σχετικά με το Κλιματικό‐Ενεργειακό Πακέτο: 

•

•

• •

Την υιοθέτηση μονομερούς στόχου μείωσης κατά 30%, ή τουλάχιστον τη διαμόρφωση μέτρων  που θα είναι συμβατά με έναν τέτοιο στόχο και τα οποία θα μπορούν εύκολα να χαλαρώσουν  σε ενδεχόμενο αποτυχίας επίτευξης διεθνούς συμφωνίας  Επιπρόσθετα  στις  εγχώριες  προσπάθειες  μείωσης  εκπομπών,  η  ΕΕ  πρέπει  να  δεσμευτεί  σε  συγκεκριμένες  δράσεις  με  μετρήσιμες  και  επαληθεύσιμες  μειώσεις  εκπομπών  στις  αναπτυσσόμενες χώρες.  Τα εξωτερικά πιστωτικά μόρια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για συμμόρφωση θα πρέπει  να καλύπτουν αυστηρότητα κριτήρια για την περιβαλλοντική και κοινωνική ακεραιότητά τους.  Πλήρη πλειστηριασμός δικαιωμάτων εκπομπής για όλους τους τομείς ήδη από το 2013. Το 50%  των εσόδων να χρησιμοποιείται ως βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες και το άλλο μισό για  την υποστήριξη εφαρμογής μέτρων και τεχνολογιών μείωσης εκπομπών. 

  

7. Τι σημαίνουν οι στόχοι του Πακέτου για την Ελλάδα;  Η  Ελλάδα  έχει  στην  ΕΕ  των  15  την  οικονομία  με  τη  μεγαλύτερη  αναλογικά  επίπτωση  στο  κλίμα:  για  κάθε ευρώ του ΑΕΠ μας εκπέμπουμε περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από οποιαδήποτε άλλη από  τις «παλιές» χώρες της ΕΕ. Αυτό σημαίνει πως για να συμμορφωθούμε με τους στόχους του Πακέτου  απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον προσανατολισμό και τις επιλογές που κάνουμε, ιδίως στον τομέα της  ενέργειας. Ας δούμε πιο συγκεκριμένα:   1. Μεγάλες εγκαταστάσεις ‐ ΕΣΕΔΕ  Πάνω  από  τα  2/3  των  εκπομπών  που  καλύπτονται  από  το  Σύστημα  οφείλονται  στον  τομέα  ηλεκτρισμού,  κυρίως  στις  λιγνιτικές  μονάδες  στο  ηπειρωτικό  σύστημα  και  τις  μονάδες  μαζούτ  στα  νησιά.  Την  πρώτη  τριετία  του  Συστήματος  (2005‐2007)  οι  συνολικές  καλυπτόμενες  εκπομπές  αυξήθηκαν  κατά  2%.  Προκειμένου  αυτές  να  μειωθούν  κατά  21%  μέσα  στα  ερχόμενα  12  χρόνια  απαιτούνται  αποφασιστικά  μέτρα  μείωσης  της  κατανάλωσης  ηλεκτρισμού,  εξοικονόμησης  ενέργειας,  απεξάρτησης  από  τα  πιο  ρυπογόνα  καύσιμα  και  προώθησης  των  ΑΠΕ.  Η  διαφαινόμενη  τάση  για  κατασκευή νέων μονάδων λιγνίτη και λιθάνθρακα υπονομεύει σοβαρά την πιθανότητα επίτευξης του  στόχου. Ας σημειωθεί επίσης, πως με δεδομένη την υποχρέωση αγοράς από το 2013 του συνόλου των  δικαιωμάτων για τις εκπομπές των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, αν υποθέσουμε πως οι εκπομπές του  τομέα παραμείνουν σταθερές μέχρι το 2013, η παραγωγή ηλεκτρισμού στη χώρα μας εκτιμάται πως θα  επιβαρυνθεί  με  2  δις  ευρώ  το  χρόνο  που  αντιστοιχεί  σε  μια  αύξηση  του  κόστους  παραγωγής  κατά  περίπου 45%  2. Υπόλοιποι τομείς  Αν  ακούγεται  πιο  «εύκολος»  ο  στόχος  μείωσης  κατά  4%  σε  σχέση  με  το  2005  για  τους  υπόλοιπους  τομείς, ας έχουμε κατά νου πως οι επιδόσεις της Ελλάδας είναι ακόμα πιο απογοητευτικές. Σύμφωνα  με  τα  πιο  πρόσφατα  διαθέσιμα  στοιχεία,  την  περίοδο  1990‐2005  οι  εκπομπές  από  τις  μεταφορές  αυξήθηκαν κατά 48%, από τα νοικοκυριά κατά 112% και από τις υπηρεσίες κατά 194%. Γίνεται φανερή  η  ανάγκη  για  λήψη  συνεκτικών  και  αποτελεσματικών  πολιτικών  και  στους  υπόλοιπους  τομείς  με  απόλυτη προτεραιότητα  στη θέσπιση αυστηρών ενεργειακών  προδιαγραφών  για τα νεόδμητα κτίρια,  την  υποστήριξη  αναβάθμισης  της  ενεργειακής  συμπεριφοράς  για  τα  υφιστάμενα,  την  προώθηση  χρήσης  ΑΠΕ  στα  κτίρια,  την  κατασκευή  σύγχρονου  σιδηροδρομικού  δικτύου,  την  αποθάρρυνση  των  οδικών μεταφορών και την ενίσχυση των μαζικών συγκοινωνιών, της ποδηλασίας και της πεζοπορίας.  3. Προώθηση ΑΠΕ 

Η  επίτευξη  του  στόχου  για  18%  ΑΠΕ  στην  τελική  κατανάλωση  ενέργειας  το  2020  αποτελεί  μια  πραγματική πρόκληση για τη χώρα μας. Πρόκληση όχι μόνο από πλευρά προσπάθειας αλλά και για την  αξιοποίηση  σε  μαζική  κλίμακα  των  καθαρών,  ανεξάντλητων  και  εγχώριων  πηγών  που  διαθέτουμε  με  ταυτόχρονη  δημιουργία  χιλιάδων  θέσεων  εργασίας.  Σήμερα  η  συνεισφορά  των  ΑΠΕ  ανέρχεται  σε  περίπου 5,5% με πάνω από το μισό από αυτό να οφείλεται στη χρήση καυσόξυλων για θέρμανση (44%)  και στους ηλιακούς θερμοσίφωνες (7%).  Ιδιαίτερα  σε  ό,τι  αφορά  τις  ΑΠΕ  στην  ηλεκτροπαραγωγή,  που  είναι  και  ο  τομέας  με  τα  μεγαλύτερα  περιθώρια  ανάπτυξης,  πρέπει  καταρχάς  να  επισημάνουμε  πως  η  επίτευξη  του  στόχου  18%  προϋποθέτει  έναν  αντίστοιχο  στόχο  30‐35%  για  την  ηλεκτροπαραγωγή.  Σήμερα  το  μερίδιο  αυτό  βρίσκεται στο 8‐12% ανάλογα με τη διαθεσιμότητα νερού για τις υδροηλεκτρικές μονάδες. Οι «νέες»  ΑΠΕ,  δηλαδή  τα  αιολικά,  τα  φωτοβολταϊκά  κλπ  βρίσκονται  μόλις  στο  3,5%.  Θεωρώντας  πως  δεν  θα  υπάρξει αξιόλογη αύξηση της παραγωγής των υδροηλεκτρικών, προκύπτει πως οι νέες ΑΠΕ θα πρέπει  να πολλαπλασιαστούν ώστε να αποκτήσουν μερίδιο 20‐25% μέσα στα επόμενα 12 χρόνια. Μία εύλογη  εκτίμηση για τις ανάγκες σε νέες μονάδες που προϋποθέτει ο στόχος αυτός είναι: 6000MW αιολικών,  2000MW  φωτοβολταϊκών  και  500MW  λοιπών  ΑΠΕ  (βιομάζας,  μικρών  υδροηλεκτρικών,  γεωθερμίας)  που αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις κόστους 20 δις ευρώ.   

8. Τι θα γίνει στο Πόζναν;  Στο Πόζναν της Πολωνίας πραγματοποιείται από τις  1‐12 Δεκεμβρίου η ετήσια Συνάντηση των μερών  στο Πρωτόκολλο του Κιότο και η ετήσια Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ (UNFCCC) για την κλιματική αλλαγή.  Το  Πρωτόκολλο  του  Κιότο  που  συμφωνήθηκε  το  1997  ήταν  ένα  πρώτο  καλοδεχούμενο  βήμα  στην  παγκόσμια προσπάθεια για την προστασία του κλίματος. Ήταν όμως ανεπαρκές σε ό,τι αφορά το βάθος  χρόνου  του  (εκπνέει  το  2012),  τη  συμμετοχή  χωρών  σε  αυτό  (καλύπτονται  λιγότερες  από  τις  μισές  παγκόσμιες εκπομπές) και κυρίως τις απαιτήσεις μείωσης εκπομπών (μόλις 5,2%).  Το  πιο  καθοριστικό  ζήτημα  στις  διεθνείς  συναντήσεις  και  διαπραγματεύσεις  είναι  ακριβώς  η  οριστικοποίηση  μιας  νέας  διεθνούς  συμφωνίας  μείωσης  των  εκπομπών  που  θα  διαδεχθεί  το  Πρωτόκολλο  του  Κιότο  καλύπτοντας  όλες  τις  χώρες  για  τις  επόμενες  δεκαετίες  και  κυρίως  εξασφαλίζοντας επαρκείς μειώσεις εκπομπών που θα αποτρέψουν ένα κλιματικό χάος.  Σύμφωνα  με  τον  «Οδικό  Χάρτη»  που  συμφωνήθηκε  στην  περσινή  Συνδιάσκεψη  στο  Μπαλί,  η  Συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί το Δεκέμβριο του 2009 στη Συνδιάσκεψη της Κοπεγχάγης και είναι  λογικό όλα τα μάτια να είναι από τώρα στραμμένα εκεί.   Όμως δεν υπάρχει πια περιθώριο να αποτελέσει το Πόζναν άλλη μια χαμένη ευκαιρία που καταλήγει  σε  άνευρα  κείμενα.  Ιδιαίτερα  υπό  το  πρίσμα  των  νέων  ανησυχητικότερων  επιστημονικών  εκθέσεων  αλλά  και  της  διαφαινόμενης  αλλαγής  στάσης  των  ΗΠΑ  σε  θέματα  κλίματος  και  περιβάλλοντος  γενικότερα, είναι επιτακτική η ανάγκη να έχουμε ήδη από το Πόζναν τις πρώτες έγγραφες δεσμεύσεις  και συμφωνίες    

9. Τι θα ήθελε το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS από το Πόζναν  Η παγκόσμια συμφωνία που πρέπει να αρχίσει να συμφωνείται στο Πόζναν, πιστεύουμε πως πρέπει να  κινείται στους παρακάτω άξονες:  • Όλες οι βιομηχανικές χώρες δεσμεύονται για συνολικές μειώσεις 25‐40% το 2020 σε σχέση με  το 1990 

• •

• •

«Νέες»  βιομηχανικές  χώρες  όπως  η  Ν.Κορέα,  το  Μεξικό,  η  Βραζιλία,  η  Σ.Αραβία  υιοθετούν  αντίστοιχους στόχους  Οι  ταχέως  αναπτυσσόμενες  χώρες  δεσμεύονται  να  ενταχθούν  σε  τροχιές  μετατροπής  των  οικονομιών  τους  σε  οικονομίες  χαμηλών  εκπομπών  με  την  υιοθέτηση  αυστηρών  στόχων  ενεργειακής αποδοτικότητας  Τερματισμό της αποψίλωσης τροπικών δασών  Δεσμεύσεις  χρηματοδότησης  για  προσαρμογή  και  μεταφορά  τεχνολογίας  από  τις   ανεπτυγμένες χώρες προς τις αναπτυσσόμενες. 

 

10.  Μήπως  η  προστασία  του  κλίματος  είναι  πολυτέλεια  μπροστά  στην  οικονομική κρίση;  Δυστυχώς  η  παγκόσμια  οικονομική  κρίση  σπρώχνει  ορισμένους  πολιτικούς  να  προσπαθούν  να  αμβλύνουν τους στόχους για την προστασία του κλίματος ισχυριζόμενοι πως αυτοί θα επιβραδύνουν  ακόμα  περισσότερο  την  οικονομία  και  θα  οδηγήσουν  σε  απώλεια  θέσεων  εργασίας.  Το  Δίκτυο  ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ  SOS  αντίθετα  πιστεύει  πως  τώρα  είναι  ο  καιρός  πιο  επιθετικής  προώθησης  αποτελεσματικών  πολιτικών  που  θα  προστατεύσουν  το  κλίμα  αλλάζοντας  ριζικά  τις  ενεργειακές  μας  υποδομές,  δημιουργώντας  εκατομμύρια  θέσεις  εργασίας  παράλληλα  με  την  ανάπτυξη  πιο  βιώσιμων  οικονομικών δραστηριοτήτων και μιας πιο υπεύθυνης οικονομίας.  Καταρχάς πιστεύουμε πως η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει σήμερα μια τριπλή αλληλοσυνδεόμενη κρίση:  τη χρηματοπιστωτική, την κλιματική και την ενεργειακή. Επισημαίνουμε επίσης πως η οικονομική κρίση  προήλθε  κατά  κύριο  λόγο  από  την  τόνωση  της  κατανάλωσης  τις  τελευταίες  δεκαετίες  μέσα  από  τη  διάθεση  άφθονου  φθηνού  χρήματος  από  το  τραπεζικό  σύστημα,  το  οποίο  συχνά  κατευθύνεται  σε  δραστηριότητες και συμπεριφορές που επιδεινώνουν την περιβαλλοντική και κλιματική κρίση.  Ταυτόχρονα,  δεν  ξεχνάμε  τις  προειδοποιήσεις  των  επιστημόνων,  με  πιο  ξεχωριστή  την  Έκθεση  του  Λόρδου  Στερν  από  το  2007,  πως  το  κόστος  των  απαραίτητων  επενδύσεων  σήμερα  θα  είναι  πολύ  μικρότερο από το κόστος της προσαρμογής μας σε έναν κόσμο κλιματικού χάους. Ο ίδιος μάλιστα τον  Οκτώβριο  δήλωσε  πως  το  κόστος  του  να  μη  λάβουμε  μέτρα  μπροστά  στην  αλλαγή  του  κλίματος  υπερβαίνει κατά πολύ το κόστος της οικονομικής κρίσης.  Κυρίως όμως, οι απαραίτητες επενδύσεις σε εξοικονόμηση ενέργειας και ΑΠΕ είναι αυτές που μπορούν  λιγότερο επώδυνη την οικονομική κρίση και να δημιουργήσουν εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας.  Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη Έκθεση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας, το Πρόγραμμα του  ΟΗΕ για Περιβάλλον (UNEP), τη Παγκόσμια Συνομοσπονδία Συνδικάτων και τον Παγκόσμιο Οργανισμό  Εργοδοτών  σύμφωνα  με  την  οποία  το  2030  με  συνολικές  «πράσινες»  επενδύσεις  630  δις  δολαρίων  αναμένεται να έχουν δημιουργηθεί πάνω από 20 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Μια άλλη έκθεση από  το Center for American Progress και το University of Massachusetts Political Economy Research Institute  εκτιμά πως ένα διετές πρόγραμμα Πράσινων Επενδύσεων ύψους 100 δις δολαρίων από την κυβέρνηση  των  ΗΠΑ  (μοιρασμένο  σε  απευθείας  επενδύσεις  και  στοχευμένες  φοροαπαλλαγές)  θα  μπορούσε  να  δημιουργήσει  2  εκατομμύρια  πράσινες  θέσεις  εργασίας  κυρίως  στον  κατασκευαστικό  και  το  βιομηχανικό τομέα.