Lange Staart

headline: een lange staart van obscure punkbands

de tijd dat een bestseller de boekwinkel domineerde, is voorbij. op internet krijgt zelfs de meest obscure schrijver een kans, net als het punkbandje dat slechts een paar fans heeft. door patrick engelsma google is elke week wel goed voor een paar nieuwtjes. onlangs meldde het internetbedrijf dat het nog makkelijker is geworden literaire klassiekers als dantes inferno of shakespeare's hamlet in huis te halen. op de boekensite van google kunnen sinds een paar weken oude titels, waarop het auteursrecht is verstreken, niet meer alleen van het scherm worden gelezen maar ook worden gedownload en afgedrukt. nu is aan hamlet elders ook vrij eenvoudig te komen, maar het internetbedrijf biedt ook tal van oude boeken die nauwelijks verkrijgbaar zijn. google book search - waarmee het bedrijf poogt 'de boeken van de wereld te digitaliseren' om ze toegankelijker te maken - is bij uitstek een voorbeeld van wat tegenwoordig de long tail (lange staart) heet. chris anderson, de hoofdredacteur van technologietijdschrift wired, introduceerde het concept bijna twee jaar geleden in een invloedrijk artikel. afgelopen zomer verscheen een uitgewerkte versie in een boek, dat in de verenigde staten snel na verschijning de bestsellerstatus had bereikt. dat is opmerkelijk voor een verhaal waarin juist wordt geschetst hoe internet het economische en culturele belang van bestsellers zal doen afnemen. de redenering gaat als volgt: een boek- of cd-winkel kan maar zoveel titels aanbieden als het pand kan huisvesten. winkels moeten selecteren, en kiezen logischerwijs de best verkopende producten. online is het mogelijk veel meer producten aan te bieden, tegen veel lagere kosten. door de producten te digitaliseren, zoals bij muziek, maar ook door het aanbod van tal van kleine partijen samen te voegen(zoals de grootste webwinkel ter wereld amazon doet). het is op het web ook makkelijker om klanten wegwijs te maken in het enorme aanbod. ze kunnen natuurlijk zoeken door een woord in te tikken, ze kunnen lezen wat andere klanten aanraden, en digitaal kan een en hetzelfde product op meerdere plekken tegelijk worden aangeboden. het loont, stelt anderson, om op die manier de staart te verlengen, ofwel om al die titels aan te bieden die winkels doorgaans laten liggen. hij ontdekte bij een aantal bedrijven dat hoe groot hun aanbod aan liedjes, films of boeken ook is, er altijd wel ergens een afnemer voor te vinden is. soms maar een, soms twee of drie. maar omdat er zo veel van die producten zijn, zouden al die verkopen bij elkaar opgeteld een markt kunnen gaan vormen die in omvang niet onder doet voor die paar hits die miljoenen keren over de toonbank gaan. de oude stelregel in veel bedrijven dat een fractie van de voorraad goed is voor de meerderheid van de verkoop, zou in de nieuwe digitale economie niet meer opgaan. borders, een grote amerikaanse boekenketen, voert in een gemiddeld filiaal zo'n honderdduizend titels. amazon verkoopt 3,7 miljoen boeken. dat extra aanbod is goed voor een kwart van de omzet. bij de online dvd-verhuurder netflix en de muziekdienst rhapsody, de twee andere bedrijven die anderson onderzocht, liggen die percentages op respectievelijk 40 en 21. en het belang van de lange staart, de titels waaraan in reguliere winkels niet te komen is, neemt voor de online verkopers alleen maar toe. de long tail, aldus anderson, maakt de massacultuur minder massaal. iedereen kan uit het nieuwe, ongekend grote aanbod immers zijn eigen menu samenstellen. 'onze cultuur fragmenteert in een miljoen kleine microculturen.' exit madonna en the da

vinci code nee, maar de hits zullen er minder toe doen en de niches zullen iets van hun obscuriteit verliezen. beetje moe van coldplay luister wat punkfunk uit de jaren tachtig. geen zin in sterren dansen op het ijs kijk wat gekke video's op youtube. deze versplintering van het publiek is al decennia gaande, en regelmatig onderwerp van bezorgde beschouwingen over het verlies van een gedeelde cultuur. internet versnelt en versterkt het proces, en volgens anderson is dat helemaal niet erg. 'voor de losse verbanden met mensen rondom de massacultuur, is de mogelijkheid gekomen om sterke banden aan te gaan met mensen die dezelfde interessen hebben.' ofwel: zat eerst iedereen alleen thuis op de bank naar dezelfde programma's te kijken, nu gaan mensen het web op om gelijkgestemden te ontmoeten. inmiddels zingt het concept van de long tail lang genoeg rond om bekritiseerd te worden. internet heeft het aanbod van muziek, films, boeken en andere media enorm vergroot en makkelijker bereikbaar gemaakt - dat staat buiten kijf. maar is de long tail werkelijk de potenti�le goudmijn die anderson schetst een van de scherpste critici is lee gomes, columnist van de amerikaanse zakenkrant the wall street journal. gewapend met eigen cijfers, betoogt gomes dat het toch ook op het web uiteindelijk om de hits gaat. zijn die cijfers van amazon werkelijk bewijs en hoe zit het met itunes, de downloadwinkel van apple waar 3 miljoen liedjes te koop zijn gomes citeert een ingewijde bij de dienst die weerspreekt dat het geld in de staart zit (zie artikel hiernaast). de discussie wordt vooral gevoerd in marketingkringen. niet vreemd, want dat is ook de doelgroep van het boek. in het laatste hoofdstuk geeft anderson een rijtje tips om te profiteren van de long tail. maar voor het publiek dat nu beschikt over een ongekend vergroot cultuuraanbod, is een ander aspect misschien relevanter (waaraan anderson overigens voorbijgaat). er zijn tal van plekken om boeken te bestellen, zoekopdrachten te doen, digitale liedjes te kopen of videoclips te bekijken. maar waarom zou je - juist op het web, waar alle winkels even dichtbij zijn - niet naar de grootste en best gesorteerde gaan en dus gaan de meeste internetters steeds weer naar amazon, google, itunes en youtube. dat is de ironie: de bedrijven die het best de niches ontsluiten waardoor consumenten hun meest particuliere voorkeuren kunnen bevredigen, zijn zelf de grootste hits van het web. het aanbieden van de long tail lijkt reuzen te cre�ren. 'onze cultuur valt uiteen in een miljoen kleine microculturen' zanger alex turner van de arctic monkeys op lowlands. de britse band werd nog voor een cd was uitgebracht, beroemd dankzij myspace. load-date: september 19, 2006