Kdw T

KDW t.4 supplement

Dokument Nr 3 Boleslaus 1065 (sic) Apr. 11, in Plozc; dotat monasterium s. Iohannis Ewangelistae in Mogilno. Transsumpt orygin., potwierdzony przez: Mesco dux Polonorum 1100 (sic) Sept. 3, in Crusvicia. Poznań. Königl. Staats-Archiv, Mogilno 1a. - Bielowski, Monum. Polon. historica I, p. 359. Maciejowski, Histor. prawodawstw Słowiańsk., Dodatek do tomu VI. - Z. Helcel, List otwarty do A. Bielowskiego. In nomine sancte et individue Trinitatis amen. Animadvertat hoc testimonium veritas, omnis ecclesia religionis, quod ego Boleslaus exempla fidelium secutus, quatenus cum defecero recipi merear in tabernaculis iustorum, contuli de omnibus ad me pertinentibus ecclesie Mogylnensi sancti Iohannis Ewangeliste transitus omnes per Wislam de Camen usque in mare, transitus Navchre in Vizna et in Macov, et per totam Mazoviam nonum forum, nonum denarium, nonum porcum, nonum poledrum, nonum piscem sum largitus; quod ne quis ulterius irritum faciat, auctoritate Dei omnipotentis sit prohibitus. Et hec sunt nomina castrorum: Grudomzch, Zacrocyn, Syrozch cum medio theloneo per fluvium Bug, Ripyn, Steclyn, Seprch, Nowy Radcez, Oselzch, Zyremdzco, Cechonov, Stolpzco, Grebezco, Nasilzco, Visegrod, Ploczch, Dobrin, Wlodislaw, Pripust, Slonzch. In Lonsin X marcas, in Zbutimyr VII marcas, in Woybor IIII marcas, in Sarnov II marcas et dimidiam, in Rospir VII marcas. Hec autem nomina villarum prenotantur, quas contulimus cum omni libertate et iure ecclesie sepedicte sancti Iohannis Ewangeliste in Mogylna: Cyrvenzch, Chrenov, Bolino, Welerich, Tossovo, Cromnov, Golumbino. Ecclesia sancti Laurentii in Ploczch, item in Belzco ecclesiam sancti Iohannis Baptiste cum ipsa villa prenotata, foro, tabernis, targove, et cum omni libertate. Ecclesia sancti Iohannis in Wladislav. In Culmine nonum forum cum tabernario. Clescicarv, Cechre, Dalochovo, Opatovo, Voiucino, Falecino, Macevo, Lubessevo cum medio lacu, Radence cum fluvio ex utraque ripa, Charnothyl per medium, Olse, Bystrica, Zabno, Chelsco, Sedne, Vecanovici, Lezno, Sceglino, Domanino, Subino, Bocdanovo, Sciberzco, Chucharovo. Ecclesia sancti Iacobi in Mogilna, quam fundavit Sbylud miles addens eidem ecclesie hereditatem nomine Bogusino. Item aliam ecclesiam in honore beati Clementis miles magnus Dobrogoscius, addens eidem ecclesie hereditatem Padnevo cum consensu amicorum suorum, edificavit. Item Paulus et Zema fratres dederunt duas villas, Lyzec et Ripnik. Item Odolan dedit Socolovo. Item Andreas Gocunovo. Item ego Boleslaus, addiciens predictis, notum esse volo concambium villarum quod feci cum Mogylensi abbate Mengosio: villam enim Raniglov ab ipso accepi et homini meo Nazlav petenti contuli, pro qua villam Crite cum medio lacu et fluvio per medium eidem abbati et ecclesie Mogylensi tradidi; sed quia hec reconpensacio sufficiens esse non videbatur, sortem Curani cum eodem Curano et filiis suis addidi et in nomine virtutis Ihesu Christi confirmavi. Item hec sunt nomina servorum ascripticiorum, quos eidem ecclesie contuli cum omni iure: Wignan cum tota consanguinitate sua, Radeg, Sulenta cum cognacione sua, Zavist, Radic cum cognacione sua, Wolis, Zabor, Nadeg, Zandan, Doman, Domamir, Sida, Nesul, Sulan cum fratre suo, Domasir cum fratre suo, Nesda cum cognacione sua, Mal . . (2 lit. des.) cum fratribus, Godes cum fratre suo, Calik, Sulimir, Milon, Wezan cum filiis, Poznomir, Cechon, Belin, Sulen cum fratre suo, Nerad cum fratre suo, Throsda cum fratre suo, Sulidad cum filiis suis, Bezoro cum fratre suo, Budis, Goven, Riben cum fratre, Unimyr, Zabor, Radost, Zemir, Zyra, Vitost cum fratre suo, Gornec, Scozay, Lelistrig, Targossa, Gromis, Zdema cum fratre

suo, Pozar, Golandin, Rucavca, Stepan, Sulimir, Wizcan, Domasul cum fratribus suis, Nedamir cum filiis, Sdan cum filiis, Pribislav cum filiis, Bocdan, Michal, Stanec cum fratre suo Rados. Item homicidia, tam inter duos ascripticios quam inter duos liberos, vel ex una parte liberi et ex altera ascripticii villarum supradicte domus, per totum eidem ecclesie cedant. Ne ergo hec mea liberalis et salubris donacio, ad honorem omnipotentis Dei et sancti Iohannis Ewangeliste ex intimo affectu collata, aliqua temeritate infringatur, sed ut a me et a meis posteris inviolabiliter observetur, presentem litteram precepi mei sigilli munimine et subscripcione testium confirmari. Actum et datum anno Incarnacionis dominice m.lx.v., III Idus Aprilis, in Plozc, presentibus venerabili patre Allexandro Plocensis ecclesie episcopo, principe milicie Wesborio, Iohanne cancellario, procuratore Troyano, Wysna, Iohanne canonico Plocensis ecclesie, Waltero eiusdem ecclesie canonico, et aliis quam pluribus fidedignis et honestis. Mogylnensis, de Mogilno. Wisla, rz. Wisła. Camen, pewnie Kamień naprzeciw Wyszogrodu Mazowieckiego. Navchra, rz. Narew. Vizna, m. Wizna. Macov, m. Maków. Grudomzch, m. Grudziądz. Zacrocyn, m. Zakroczym. Syrozch, m. Sierock. Fluv. Bug, rz. Bug. Ripyn, m. Rypin. Steclyn, Steklin p. m. Kikoł. Seprch, m. Sierpć. Nowy Radcez, m. Raciążek. Oselzch, Osielsk p. m. Fordon. Zyremdzco, m. Szreńsk. Cechonov, m. Ciechanów. Stolpzco, m. Pułtusk. Grebezco, Grzebsk p. m. Mława. Nasilzco, m. Nasielsk. Visegrod, m. Wyszogród. Ploczch, m. Płock. Dobrin, m. Dobrzyń. Wlodislaw, m. Włocławek. Pripust, Przypust p. m. Nieszawa. Slonzch, Słońsk p. m. Raciążek. Lonsin, Łążyń p. m. Toruń, lub też Ł. p. m. Kikoł. Zbutimyr, pewnie Śpicimierz p. m. Uniejów. Woybor, m. Wolbórz. Sarnov, m. Żarnów. Rospir, m. Rozprza. Cyrvenzch, m. Czerwińsk. Chrenov, Chrzanów p. m. Grodzisk. Bolino, m. Bolimów. Welerich, może Wieliszew p. m. Warszawa. Tossovo, nie odgadnione. Cromnov, Kromnów naprzeciw m. Czerwińsk. Golumbino, Gołębiew p. m. Kutno, lub Gołębin p. m. Lubraniec. Belzco, m. Bielsk. Culmen, m. Chełmno. Clescicarv, pewnie m. Kwieciszewo. Cechre, Ciechrz p. m. Strzelno. Dalochovo, Dalkowo p. m. Inowrocław. Opatovo, osada znikła, leżała p. m. Kruszwica; cnfr. Nr. 966. Voiucino, Wojcin p. m. Wilczyn. Falecino, osada znikła, leżała p. m. Kwieciszewo; cnfr. Nr. 1410. Macevo, tak jeszcze w Lib. benef. Ioh. d. Lasko, I, p. 302, Marczewo p. m. Słupca. Lubessevo, podług Lib. privilegior. monasterii Strzelno, jest dziś Strzelce. Radence, osada znikła, leżała nad rz. Noteć, poprzedniéj przyległa. Charnothyl, Czarnotul p. m. Mogilno. Olse, Olsza p. m. Mogilno. Bystrica, Bystrzyce p. m. Mogilno. Zabno, Żabno p. m. Wielatowo. Chelsco, Chabsko p. m. Wielatowo. Sedne, Wszedzin p. m. Mogilno. Vecanovici, Wiecanowo p. m. Mogilno. Lezno, w Nr. 33 Leszno, nie odgadnione; może Leśnik p. m. Mogilno. Sceglino, Szczeglin p. m. Mogilno. Domanino, nie odgadnione; może Stare Maniesty p. m. Trzemeszno. Subino, Szubinek p. m. Mogilno. Bocdanovo, nie odgadnione. Sciberzco, może Ściborze, lub też Szrubsk p. m. Inowrocław. Chucharovo, pewnie Kochowo p. m. Powidz. Bogusino, nie odgadnione. Padnevo, Padniewo p. m. Mogilno. Lyzec, w Nr. 33 Lyskowo, pewnie Liszkowo p. m. Inowrocław. Ripnik, nie odgadnione, może Rybitwy p. m. Pakość. Socolovo, nie odgadnione. Gocunovo, Gocanowo p. m. Kruszwica. Raniglov, nie odgadnione, może Głowy p. m. Gąsawa. Crite, osada znikła, leżała nad rz. Noteć na półwyspie, przez tęż rzekę utworzonym, zwanym Saulow Ostrow; cnfr. Nr. 975. Plozc, m. Płock. Dokumentu powyższego nie wachamy się powtórnie przedrukować, jako kopji pergaminu, który niewątpliwie służył za pierwowzór wszystkim dotąd drukowanym. Że archiwum klasztoru Mogilnickiego uważało go za swój najstarszy dyplomat, dowodzi to jego sygnatura A I, na stronie odwrotnéj wypisana; będzie on zatém ten sam, który jest w Przypisku do Nr. 3 w tomie I oznaczony cyfrą 1. O znaczeniu tego dokumentu cnfr. List otwarty Z. Helcla do A. Bielowskiego; jest on niewątpliwie zlaniem staréj fundacyi Bolesława Śmiałego z późniejszemi nadaniami Bolesława Kędzierzawego. Zdaje się albowiem, że początek dokumentu aż do Clescicarv etc. jest nadaniem Bolesława Kędzierzawego: najpierw,

ponieważ, jak uważał Helcel, jest ono uczynioném na rzecz już istniejącéj ecclesie Mogylnensis s. Iohannis Ewangeliste, a powtóre, że nadanie to obejmuje wyłącznie miejscowości położone w ówczesnéj dzielnicy tego księcia, t.j. na Mazowszu, w Łęczyckiem i Sieradzkiem. Od Clescicarv (Kwieciszewo) poczyna się pewnie pierwotne nadanie Bolesława Śmiałego, bo miejscowości znajdujących się, jak naturalnie, w bezpośredniém otoczeniu klasztoru, a leżących częścią w Wielkopolsce a częścią w Kujawach; przemawia téż za tém przypuszczeniem okoliczność, że Kwieciszewo zostało powtórnie roku 1146 z udziałem Bolesława Kędzierzawego nadane klasztorowi Trzemeszyńskiemu (cnfr. Nra. 11 i 12), przy którym do r. 1326 pozostało (cnfr. Nra. 708 i 1064), nadanie zatém téj wsi klasztorowi Mogilnickiemu musiało wcześniéj nastąpić. Następnie od Item ego Boleslaus toczy się daléj przerwane nadanie Bolesława Kędzierzawego; wskazuje to już samo wyrażenie addiciens predictis, powtórnie, ponieważ abbas Mengosius był współczesnym i Mieczysławowi Staremu (cnfr. Nr. 36), daléj, ponieważ książę ten zamienia wieś Raniglov na wieś Crite, klasztor zatém już wpierw ją musiał posiadać, a w końcu, ponieważ świadkowie Alexander episcopus Plocensis, Wesborius, należą do środka XII w. (cnfr. Nra. 9, 11, 12, 23.) Strona 15, Nr. 9. Wiersz 3 od k. Bernardus prepositus sancti Petri, zapewnie mylnie zam. Bernardus prepositus sancti Adalberti, t.j. de Trzemeszno, cnfr. Nra. 11 i 15. Prepositus s. Petri mógłby wszakże być zam. Poznaniensis; był nim jednak wówczas Stephanus, cnfr. Nr. 10. " 40, Nr. 33. Wiersz 6 od d. Jeźli Alberto de Dysz nie jest omyłką, wtenczas Dysz mógłby bydź dzis. Dysiek p. m. Trzemeszno. Objaśnienia. Sebersko, w Nrze. 3 (Tom IV) Scibersco, może Ścibórz p. m. Inowrocław. Radencze, osada znikła p. m. Mogilno, graniczyła z wsią Strzelce. Leszno, w Nrze. 3 Lezno, może Leśnik p. m. Mogilno. Zdunowo, Zdunowy p. m. Inowrocław. Sokolowo, nie odgadnione. Opatowo, osada znikła; cnfr. Nr. 966. Nebos silva, las pod m. Strzelno; cnfr. Nr. 1396. " 174, Nr. 812, Objaśnienia. Terra Zaborensis, w Krzyżackich dokumentach zwana Sabiersten i Sabern, nie jest identyczną z Terra Zbarensis dokumentów 1293, 1339, 1396 i 1822, biorącą swą nazwę od zagadkowego Zbar dokumentów 11, 15, 898, 1444, 2058, 1467, 1481, 1482 i 1500, a dziś jedynie w nazwisku dekanatu Trzemeszyńskiego, t.j. decanatus Zbarensis, przechowaną; (cnfr. Tom II, Objaśnienia do Nru. 812.) Terra Zaborensis tego dokumentu leży na Pomorzu i obejmuje północno-wschodnią część dzisiejszego powiatu Chojnickiego, mianowicie okolicę Czerska i Brus. (Ks. K.) Zdaje się wszakże, że należały do niéj i kasztelanje Szczytnowska i Raciązka.