Kdw T

KDW t.11

Dokument Nr 1995 Gniezno, 7 maja 1432 I. N. Wymienieni przedstawiciele kolegiaty NMP w Kaliszu składają w ręce arcybiskupa i kapituły gnieźnieńskiej swój spór z prepozytem kościoła Św. Mikołaja w Kaliszu. Kop.: Kal. 9175, s. 103-106. Tytuł: Instrumentum concordie vicariorum ecclesie collegiate Sancte Marie ab una et prepositi Sancti Nicolai ecclesiarum Cali[siensium]. In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo tricesimo secundo, indicione decima, pontificatu sanctissimi in Christoa patris (etb) domini nostri, domini Eugenii divina providencia pape quarti, anno ipsius secundo, die septima mensis Maii, hora missarum vel quasi, in ecclesia metropolit(ana) Gneznensi et in loco capitulari ecclesie eiusdem, coram reverendissimo in Christoa patre et domino, domino Alberto Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopo et primate, suo capitulo Gneznensi ac in mei notarii publici subscripti et testium infrascriptorum presencia iudicialiter constituti venerabiles et honorabiles viri, domini c-d magistri Vincencii Koth prepositus1, Johannes de Wywosch archidiaconus2 et Petrus de Nowecz canonicus3 necnon Petrus Bekel4, Albertus Galca5 et Johannes vicarii6 ecclesie collegiate Sancte Marie in Cal(is) dyocesis Gneznensis pro parte tocius collegii canonicorum et vicariorum ecclesie eiusdem, termino ipsos ad hec statuto satisfacien(tes), proposuerunt verbo contra religiosum fratrem Bartholomeum prepositum ecclesie Sancti Nicolay ibidem in Cal(is)7 et conventum eius, quod, quamvis iuxta ordinacionem reverendissimi in Christoa patris, domini Jacobi archiepiscopi olim Gneznensis8, prepositese [s. 104] Sancti Nicolay in Cal(is) in maiori letania et in Rogacionibus cum processione sue parochye ad ecclesiam Sancte Mariaf venire teneantur et ibi summa missa peracta processio communis consueta fieri fieret et processione facta et ad ecclesiam Sancte Marie reducta ad propriam reverteretur ecclesiam, quodque iuxta ordinaciones eiusdem Jacobi necnon Janislay, Jaroslay et Johannis archiepiscoporum Gneznensium in omnibus festivitatibus Sancte Marie Virginis divina officia in ecclesya Sancti Nicolay ipse prepositus et fratres predicti mane sine solempnitate et predicacionibus peragerent9, ut prepositus ad ecclesiam Sancte Marie conveniens summam missam et predicaciones audiret, sicut in dicta ecclesia Sancte (Marieb) in festo beati Nicolay [6 XII] a vicariis observatur, tamen ipse Bartholomeus prepositus et fratres contra ordinacionem huiusmodi premissa facere recusant, petentes ipsum prepositum et alios fratres conventus sui ad observacionem dicte ordinacionis compelli. Ex adverso prefatus Bartholomeus prepositus respondit se ad hoc non teneri ex eo, quod antecessores sui ad premissa facienda non artarentur. Et tandem post multas disputaciones et replicaciones prefate partes propter bonum pacis concordie, odiorum materiam declinare litique, questioni et controversie absque amfractibus iudicii finem imponere cupientes, super premissis omnibus in prefat(os) reverendissimif in Christoa patrem, dominum Albertum archiepiscopum et primatem et suum capitulum ecclesie Gneznensis tunc capitulariter congregat(um), videlicet in venerabiles et honorabiles viros, dominos Prezdwogiumf de Grandi prepositum10, Johannem cantorem11, Nicolaum de Gorka12, Wladislaum de Opporowo decretorum doctorem13, Mathiam Dria14,

Nicolaum Jaroczsky15, Benedictum de Modla, Nicolaum de Glanboczeczef16, Nicolaum Slupek17, Sandzywogium18, Mathiam de Chapowof19 et Johannem de Rudzycza prelatos et canonicos20 presentes et compromissum huiusmodi in se sponte suscipientes, tanquam arbitros, arbitratores et amicabiles compositores sponte, libere et concorditer de alto et basso compromisserunt, dantes et concedentes pro dictis dominis arbitris, arbitratoribus et amicabilibus compositoribus plenam, liberam et omnimodam potestatem [s. 105] super premissis omnibus necnon rancoribus, odiis et displicenciis inde exortis, servato iuris ordine et solempniter, vel non servato sed simpliciter, summarie et de pleno ac sine strepitu et figura iudicii, partibus vocatis vel non vocatis, presentibus vel absentibus, vel altera presentemg et alia absente, cognoscendi, componendi, laudandi, pronuncciandi, diffiniendi et remunerandif, pronuncciacionem, arbitrium, laudum et composicionem huiusmodi addendo vel minuendo interpretandi, corrigendi et reformandi, die feriata vel non feriata, stando vel sedendo, scripto aut vive vocis oraculo, renuncciantes prefati domini compromittentes hincinde omnibus excepccionibus, appellacionibus, provocacionibus, restitucioni in integrum ac recursui ad arbitrium boni viri necnon quibuscumque aliis auxiliis legis vel canonis, que huiusmodi compromissionem in toto vel in parte iniungere possent quolibet vel infirmare. Promisserunt insuper predicti domini compromittentes michi notario infrascripto per solempnem stipulacionem vice et nomine omnium et singulorum, quorum interest seu interesse poterit quemlibeth in futurum, quomodocumque vel qualitercumque super predictis solempnifacionibusf missarum et reduccione processionis necnon displicenciis, rancoribus et controversiis (perb) prefatos dominos arbitros, arbitratores et amicabiles compositores factum, pronuncciatum, laudum, ordinatum, compositum et arbitratum fuerit, quod huiusmodi arbitrium, laudum et composicionem ratificabunt, emologabunt ratamque inviolabiliter observabunt et eidem laudo, arbitrio seu pronuncciacioni obedire, parere et nunquam contravenire, in toto vel in parte, tacite vel expresse, directii vel indirectii, publice vel oculte, seu quovis quesito colore, sub pena centum marcarum, quam de voluntate mutua adiaceruntj et se eidem sponsek submiserunt, pro medietate ecclesye Gneznensi et alia medietate ecclesye illi, cuius pars huiusmodi laudum, arbitrium seu pronuncciacionem servaverit l-ł pro parte non servantem irremissibiliter persolvenda et per loci ordinarium censura ecclesiastica, cui se dicte partes su(b)miserunt, exigenda, ipso nichilominus laudo, arbitrio et pronuncciacione in suem verbo duraturo, si qua pena comissa, exacta et soluta semel et plures, aut non exacta seu non soluta, nichilominus presens compromissum ac omnia et singula [s.106] predicta in sua permaneant firmitate. Voluerint tamen prefati venerabiles domini capitulum coarbitri per predictum reverendum patrem, dominum archiepiscopum et primatem, tanquam principalem et per organum sue vocis huiusmodi laudum, arbitrium et pronuncciacionem in presenti causa aliquo alio certo die, quando sibi videbitur fieri et pronuncciari, et in eum omnes unanimiter conferunt et pronuncciacionem ipsam per eum fiendam comiserunt. De et super quibus omnibus et singulis premissis prefati domini compromittentes pecierunt ipsis per me notarium infrascriptum confici atque tradi unum vel plura instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die mensis, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem reverendissimo in Christoa patre, domino Stanislao episcopo Poznaniensi21 necnon venerabilibus et religiosis viris, dominis Johanne abbathe Landiensi sancti Bernardi

Cisterciensis ordinis22, Andrea in Tremeszna sancti Augustini canonicorum regularium23 et Stanislao apud Sanctum Johannem extra muros Gneznenses Sepulcri Dominici Ier(oso)limitani prepositis24 et Martino rectorin eclesye in Staw dyocesis Gneznensis notario publico25, testibus circa premissa. a wypisane słownie Kop. b brak Kop. c-d tak Kop. e tak Kop., zamiast prepositi f tak Kop. g tak Kop., zamiast presente h tak Kop., zamiast quomodolibet i tak Kop., zamiast directe względnie indirecte j tak Kop., zamiast adiecerunt k tak Kop., zamiast sponte l-ł tak Kop., zamiast per partem m tak Kop., zamiast suo n tak Kop., zamiast rectore 1 Wincenty Kot prepozyt NMP w Kaliszu zapewne ident. z Wincentym Kotem z Dębna, potem arcybiskupem gnieźn. 2 Czy chodzi tu o Jana syna Chebdy z Niewiesza, posiadacza licznych beneficjów, zm. 1454 (o nim KDW X nr 1435/2)? 3 Piotr z Nowca. 4 Piotr Bekel. 5 Wojciech Gałka. 6 Jan wikariusz u NMP w Kaliszu nie zidentyfikowany. 7 Bartłomiej prepozyt u Św. Mikołaja w Kaliszu wyst. także wyżej, zob. dok. nr 1993. 8 Arcybiskup Jakub Świnka. Jego dok. to zapewne akt podziału Kalisza na dwie parafie z 1303 r. (KDW II nr 876). 9 Dokumenty arcybiskupów Janisława, Jarosława Skotnickiego i Janusza Suchywilka, zob. wyżej, nr 1729, 1738, 1760. 10 Przedwój syn Dziersława z Grądów (w Sieradzkiem) kanonik gnieźn. 1412, kantor włocł. 1413, kustosz gnieźn. 1427, kanonik pozn. 1429, prepozyt gnieźn. po 1429, wikariusz generalny pozn. i gnieźn., zm. 1455 (PSB XXVIII s. 717-718; GąsSkOf s. 84). 11 Jan syn Arkembolda z Brzostkowa (koło Żerkowa), kanonik gnieźn. 1411, kantor gnieźn. 1417 (1415?), częsty oficjał i wikariusz generalny gnieźn., zm. 1460 (GąsSkOf s. 84). 12 Mikołaj z Górki. 13 Władysław z Oporowa, potem arcybiskup gnieźn. (PSB XXIV s. 142-144; GąsSkOf s. 85). 14 Maciej Dryja syn Mikołaja z Modliszewa i Łubowa kanonik uniejowski 1419, gnieźn. 1425, dziekan pozn. 1428, kanonik włocł. 1435, zm. ok. 1449 (KDW X nr 1391/3). 15 Mikołaj Jarocki z Czeszewa. 16 Mikołaj syn Mikołaja z Głęboczka (k. Murowanej Gośliny) kanonik gnieźn. 1416 (1430?), archidiakon pozn. 1423, wikariusz generalny i oficjał pozn., zm. 1468 (PSB VIII s. 110-111; SHGPoz. I s. 487). 17 Mikołaj syn Słupka ze Studzieńca.

18

Sędziwój, zapewne z Czechla, kanonik gnieźn. od 1432, wikariusz generalny gnieźn., potem prepozyt kanoników regularnych w Kłodawie, zm. 1476 (PSB XXXVI s. 394398). 19 Maciej z Chłapowa. 20 Jan z Rudzicy. 21 Stanisław Ciołek. 22 Jan opat lędzki wyst. 1431, zm. 1437 (KDW X nr 1383/9). 23 Andrzej prepozyt kanoników regularnych w Trzemesznie 1407/08, zm. 1435 (KDW X nr 1384/1). 24 Stanisław prepozyt bożogrobców gnieźn. wyst. 1430-35, zm. przed 1439 (KDW IX nr 1250/2). 25 Najpewniej Marcin syn Stanisława ze Stawu notariusz publiczny w Gnieźnie 1420 (Not. nr 337). [Ju]

Dokument Nr 1753 Kalisz, 10 kwietnia 1374 Starosta generalny Wielkopolski sprzedaje sołectwo w Główiewie Gallowi Żupcy. Odpis: Kraków, Bibl. PAN, rkps 8620 (Teki Ulanowskiego nr 79) z księgi Metryki koronnej t. 74a, zaginionej podczas ostatniej wojny, w transumpcie króla Ludwika z daty: Konin, 18 lipca 1381 (zob. niżej, dok. nr 1761) Reg.: KDW VI nr 241, tam też obszerniejsze informacje o dok. Uw.:Pisownia odpisu Ulanowskiego wydaje się sztucznie "uśredniowieczniona". In Christi nomine amen. Nos Sandzivogius Polonie capitaneus generalis1 notum facimus presentibus et futuris tenore presencium, quibus expedit, universis, quod cupientes bona regalia meliorare et fructus et utilitates augere in eisdem, vendidimus sculteciam in villa regali Glouewaa prope Konyn2 fideli nostro Gallo Zupcza cognominato2 et post eum sue legitime posteritati hereditarie ac in perpetuum tenendam, possidendam, vendendam et alienandam pro quadraginta marcis grossorum Pragensium numeri Polonicalis. Quiquidem Gallus scultetus ville memorate cum sua posteritate habebit ad eandem suam sculteciam quatuor mansos liberos, tabernam unam, tres ortulanos, duo prata, borra et mellificia in eadem, tercium denarium de re qualibet iudicata, oves specialiter pascere preter gregem incolarum ville predicte. Que omnia et singula superius expressata prefatus Gallus scultetus cum suis successoribus libere et pacifice possidebunt. Sepedictus vero scultetus omnibus capitaneis, qui fuerint pro tempore, in equo quatuor marcis solummodo ad expedicionem generalem servire est obligatus, incole vero ville prenotate singulis festivitatibus beati Martini [11 XI] de quolibet manso mediam marcam grossorum racione census, duos pullos in festo Nativitatis Sancte Marie [8 IX], mediam capetamb ovorum in festo Pasche solvere sunt obligati. Eciam scultetus prefatus cum incolis eiusdem villec tria prandia iudicialia, incole duo et scultetus unum, facere tenentur infra annum, aut pro quolibet prandio quinque scotos numeri Polonicalis. Incole autem quolibet anno arare sunt astricti. Harum quibus sigillum nostrum presentibus appensum est testimonio literarum. Datum et actum in Kalisch feria secunda Conductus Pasche sub anno a nativitate Domini millesimo trecentesimo septuagesimo quarto, presentibus his testibus,

dominis Joanne Calissiensi3, Oswaldo Wladislaviensi castellanis4, Nicolao de Rchowo5, Arnoldo de Valdow6, Dirscone de Reganowod7, Andrea de Zierniki8 et ceteris multis. a reg. w MRPS ma Glonewo b capere Odpis c villis Odpis d tak Odpis, zamiast Beganowo 1 Sędziwój z Szubina starosta generalny Wlkp., potem wojewoda kal., zm. 1406 (PSB XXXVI s. 406-416). 2 Główiew par. Kuchary Kościelne, na pn. od Rychwału. Sołtys Gall Żupca wyst. także 1381 (niżej, dok. nr 1761). 3 Jan z Bierzglina, Jankowa. 4 Oswald z Płonkowa (Płomykowa) kasztelan inowrocławski 1366-87 (KDW VI nr 248/2). 5 Orchowo, wieś par. na pn.-wsch. od Powidza (Koz. 5 s. 101-102). Mikołaj wyst. także 1369 (KDW III nr 1617) i 1380 (ib. nr 1760, tu nazwany chorążym gnieźn.). 6 Wałdowo, wieś par. na Krajnie (Koz. 5 s. 440). Arnold wyst. 1376-1403, uczestnik wojny domowej w Wlkp. 1383, częsty towarzysz Sędziwoja z Szubina i jego burgrabia pozn. 1390, zob. J. Pakulski, Wałdowscy i ich fundacja dla augustianów (w Górce?), w: Personae, colligationes, facta, Toruń 1991, s. 140 n. 7 Bieganowo, wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 7 s. 308, 8 s. 153). Dzierżek, potem chorąży pozn. 1386-99 (KDW VI nr 294/8). 8 Andrzej z Żernik wyst. również przy Sędziwoju z Szubina 1377 (niżej, dok. nr 1756), a także wraz z Sędziwojem w otoczeniu Zygmunta Luksemburskiego 1382 w Trzemesznie, wreszcie 1388 w okolicach Trzemeszna (KDW III nr 1803, 1877). Zapewne pochodził więc z Żernik, miasteczka koło Janowca Wlkp. Por. też z Andrzejem z Ż. wyst. 1408, zob. KDW VII nr 600/2 i 729/9, ale też z Żernikami pod Opatówkiem i Andrzejem wyst. tamże 1348 (KDW VI nr 152). [Ju]

Konkordancja numerów i lat wystawienia dokumentów tomów VI- XI TOM VI Numer Rok 1 (fals.) 1174 2 (fals.) 1202 3 [1228-1239?] 4 1240 5 (fals.) 1241 6 (fals.), 7 1243 8 [1243-1249] 9 1252 10 1253 11 1255

12 13 14 15 16 17 18 (interp.), 19 (fals.), 20 21-22 23 24 25 26-27 28 29 30-32 33 34-35 36-38 39-40 41-43 44-45 46-47 48-50 51 52-52a 53-56 57-60 61-63 64 65 66-69

1262 1263 1264 1268 1269 1270 1271 1274 1275 1278 [1273-1278?] 1280 1282 1282 (1283?) 1283 1285 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 przed 1296 1296 1297 1298 1299 1300 [1301?] 1302

70 (interp.?), 71 72-74 75-76 77 78 79 80-81 82 83 (fals.?), 84-85 86-87 88 89 90 91 92 93-95 96 97 98-99 100-102 103-105 106-107 108 109 110-111 112-116 116a 117 118-121 122-123 124-125

1303 1304 1306 1307 1308 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1318 1319 1320 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 [przed 1336] 1336 1337 1338 1339

126 127-128 129-130 131 (fals.)-134 135-136 137-139 140-141 142-147 148-153 154 155 156-158 159-163 164-167 168-169 170-174 175-176 177-181 182-186 187-192 193 194 195-197 198, 199 (fals.?), 200-203 204-207 208 209-214 215-217 218-219 220-222 223-227

1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 [1352-1360] 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369

228-229 230 231-232 233 234-236 237-240 241-242 243-245 246-249 250-255 256-259 260-262 263-270 271 (podejrzany), 272-274 275-279 280-282 283-285 286-288 289-292 293-302 303-306 307-312 313-323 324-325 326-329 330-337 338-341 342-348 349-356 357-363 364-369

1370 [1333-1370] 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398

370-379 380 381-396 397 (52a) 398 (116a) 399 (132a) 400 (198a)

1399 ok. 1399 1400 1296 [przed 1336] 1343 1262

TOM VII Numer 401-422 423-437 438 439-444, 445 (podejrzany), 446-458 459-482, 483 (fals.), 484-501 502-509 510-521 522 523-545 546 547-562 563-582 583-597 598-628 629-655 656-673 674-681 682 683-685 686-700, 701 (podejrzany), 702-703 704-720 721-739 740

Rok 1401 1402 1401-1402 1402 1403 ok. 1403 1404 [1393-1404] 1404 ok. 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 [1399-1411] 1411 1412 1413 1414 [1412-1414]

741-748 749 750-771 772 773 (697a)

1414 ok. 1414 1415 ok. 1415 1412

TOM VIII Numer 774-793 794-814 815-817 818 819-843 844-876 877-878 879 880-906 907-929 930-955 956 957 958-962 963 964-981 982-987 988 989-1011 1012-1019 1020 1021-1068 1069 1070-1074 TOM IX

Rok 1416 1417 1418 przed 1419 1418 1419 1420 [1387-1420] 1420 1421 1422 [1414-1422] 1422 1423 przed 1424 1423 1424 przed 1425 1424 1425 1415 1425 [1420-1425] 1425

Numer 1075-1106, 1107 (interp.), 11081116 1117-1144 1145 1146-1151 1152-1174 1175 1176-1191 1192-1205, 1206 (fals.), 1207-1219 1220 1221 1222-1241, 1242 (fals.), 1243-1252 1253-1276 1277-1304 1305-1343 1344-1361 1362 1363-1380

Rok

Numer 1381-1393 1394-1416 1417 1418-1419 1420-1444 1445-1471 1472-1486 1487-1512 1513 1514-1535 1536-1543, 1544 (fals.), 1545-1574

Rok 1435 1436 [1423-1436] 1436 1437 1438 1439 1440 1440(1444?) 1440 1441

1426 1427 [1423-1427] 1427 1428 [1426-1428] 1428 1429 1430 przed 1431 1430 1431 1432 1433 1434 przed 1435 1434

TOM X

1575 1576 1577-1590 1591 1592-1599 1600-1638 1639-1699

1442 [1431-1442] 1442 [1441-1442] 1442 1443 1444

Tom XI Numer 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706-1707 1708 1709 1710 1711-1712 1713 1714 1715 (fals.?) 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724

Rok 1225 1232 1233 1234 1249 1277 przed 1280 1279 1281 1287 1288 1292 1294 przed 1296 1296 1301 130(2?) 1310 1311 1312 1325 1326 1332

1725 1726 1727 1728-1729 1730-1731 1732 1733-1736 1737 1738-1739 1740 1741 1742-1748 1749 1750-1751 1752 1753 1754 1755 1756-1757 1758-1759 1760 1761 1762-1763 1764 1765 1766-1767 1768 1769 1770-1374 1775-1776 1777

1338 1341 1343 1346 1350 1355 1358 1360 1361 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1374 1375 1376 1377 1379 1380 1381 1382 1385 1386 1389 1390 1391 1392 1393 1394

1778 1779-1382 1783 1784 1785 1786-1790 1791-1796 1797-1810 1811-1818 1819-1821 1822 1823-1831 1832-1836 1837-1846 1847-1848 1849-1858 1859-1862 1863-1869 1870-1874 1875-1876 1877 1878-1879 1880-1885 1886-1890 1891-1895 1896-1897 1898-1902 1903-1906 1907-1913 1914 1915-1916

1395 1396 1397 [1389-1397] 1398 1399 1400 ok. 1400 1401 1402 [1398-1402] 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 [1418-1419] 1419

1917-1927 1928-1933 1934-1943 1944-1955 1956-1964 1965 (fals.) 1966 1967 1968 1969-1975 1976-1985 1986-1987 1988-1991 1992 1993 1994-1997 1998 1999-2002 2003-2004 2005 2006 2007 2008 2009-2011 2012 2013 2014 2015-2018 2019-2023

1420 1421 1422 1423 1424 1424 1425 1426 [1423-1426] 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 [1429-1437] 1437 1438 1439 1440 1442 1443 1444