Jos Delbeke

Hernieuwbare Energie en Innovatie in de Europese Unie Jos Delbeke Adjunct-Directeur-Generaal Milieu Europese Commissie

EU’s “tweeling” uitdaging: energie en klimaatwijziging „

Energie: • stijgende vraag, vooral van electriciteit (1.5 – 2% per jaar) • steeds toenemende energie afhankelijkheid van de EU

„

Klimaatwijziging: • aanhoudend gebruik van fossiele brandstoffen (ongeveer 80% van EU’s energiemix) • negatieve gevolgen steeds zichtbaarder, ook in EU

EU doelstelling van 2°C: wereldwijde reductie van 50% tegen 2050

IPCC/wetenschappelijk bewijzen steeds sterker, bvb Kilimanjaro 1912

2000

De energie uitdaging IEA World energy outlook 2008 “Beyond 2015, rising marginal costs of supply exert upward pressure on prices“ (meaning > 100$ bbl) Fossil energy outlook zeer snelle stijging van de energievraag in opkomende industrielanden

„

dalende productie in Noordzee en VS (“peak oil” in de westerse wereld vandaag) „

„

onzekere geopolitieke situatie

„

bezit van olie en gas reserves door 7 nieuwe zusters... ..... tekort aan investeringen

EU’s energie onzekerheid: import vooral uit Rusland en Midden-Oosten

Naar een technologische revolutie van het wereldwijde energie systeem Technologies that can reduce global CO2 emissions from energy combustion 45000

avoided emissions

40000 35000

Mt CO 2

30000 25000 20000 Energy savings 15000 10000

New Technologies

Fossil fuel switch Renewable energies Nuclear energy

5000 0 1990

Carbon sequestration Emission of reduction case 2000

2010

2020

2030

2040

2050

Technological “wedges” „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „

solar technology, building integrated PV, organic PV (RES) waste and biomass derived fuels (RES) hybrid vehicles… plug-in hybrids … battery electric vehicles (RES related) fuel cells fossil energy + carbon capture and storage passive houses (RES related) heat pumps (RES) wind turbines…off-shore wind (RES) smart grids , energy storage (RES enabler) …

Note : 1. 2. 3. 4. 5.

all these technologies exist today, but at different stages of maturity each have a potential for a multi-billion € business within 5-15 years most will be a globalised industrial business the jury is still out who will the market leader for any of these technologies (or parts thereof) for each of these technological opportunities, Flemish companies and research institutes are today actively engaged in further developing and deploying the technology, or parts thereof…

World GDP relative to 2005

Welvaartskost is acceptabel, maar blijft een kost... Of is het een investering?

Beleidsreaktie van EU: Het energie en klimaat pakket van December 2008 -20/30% GHG emissie reductie -20% hernieuwbare energie -20% energie efficientie

Wat staat EU te doen tegen 2020? Broeikasgas emissies: ƒ vandaag: -6.5%(tov 1990) ƒ te doen: 14% (tov 2005) Hernieuwbare energie: ƒ vandaag: 8.5% (vooral door waterkrachtcentrales en biomassa) ƒ te doen: 11.5% België: 13% (nu ongeveer 2%)

Struktuur van het Pakket ETS: 21% reductie (tov 2005) grote ondernemingen interne markt electriciteit, industrie, luchtvaart ESD: 10% reductie (tov 2005) huishoudens en kleine ondernemingen doelstellingen per lidstaat transport, gebouwen, landbouw, diensten

Beleidsprincipes Eenzelfde EU prijs voor CO2, en door flexibiliteit de kosten beperken Market-based: horizontaal incentief voor de ontplooiing van nieuwe (maar vooral bestaande) technologieën Stabiel lange termijn perspectief: “ETS cap” vermindert elk jaar met 1.7% Geharmoniseerde produkt standaarden: CO2 van auto’s, low carbon fuel, standaarden en labels voor huishoudtoestellen, gebouwen Specifieke tijdelijke support voor RES en CCS

EU ETS: Prijzen en verhandelde volumes

EU ETS: een voorzienbare Europese beperking tot 2020 (en zelfs later) in geleidelijke stappen Starting point: 1974 Mt in 2013

Gradient: -1.74% 2083 Mt/yr

1720 Mt -20%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

¾Linear factor to be reviewed by 2025 ¾Aviation to be included; will change figures correspondingly, but cap not reduced ¾Disclaimer: all figures are provisional and do not account for new sectors in third period

ETS ondersteunt hernieuwbare energie „

Via de CO2 prijs: emissierechten voor electriciteitssector te betalen via veiling: • maakt hernieuwbare energie meer competitief tov conventionele energie (wind , biomassa) • capaciteit van hernieuwbare electriciteits verdubbelt tegen 2020 naar ongeveer 30% (i.e. Vergelijkbaar aan nucleair)

„

Via de veiling opbrengsten: lidstaten kunnen daarmee hernieuwbare energie ondersteunen • België: 500-1000M€ per jaar vanaf 2013

„

300 mio emissierechten additioneel ter beschikking voor innovatieve hernieuwbare energie en grootschalige CCS ( 5-9 billion € voor EU-27)

Richtlijn hernieuwbare energie 1.

Verplichte nationale doelstelling voor 2020

2.

Nationale actie plannen

3.

Creëert flexibiliteit door “joint projects” en “statistical transfers” tussen lidstaten

4.

Vereist vermindering van reglementaire barrieres en verbetert toegang tot electriciteistnet

5.

Duurzaamheidscriteria voor biofuels

6.

Extra incentive voor “second generation biofuels” en electrische auto’s

Member States’ targets for renewable energy BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK

13% 16% 13% 30%

RES share in 2020

18% 25% 16% 18% 20% 23% 17% 13% 40% 23% 11% 13% 10% 14% 34% 15% 31% 24% 25% 14% 38% 49% 15%

¾Based on 2005 starting point, recent progress and a balanced sharing of the effort, weighted by GDP/capita

Resultaten „

„

„

„

„

Vermijden van impact van klimaatwijziging: 5-20% van wereldwijde GDP (Stern) Grootschalige innovatie in energietechnologie van de toekomst; wereld marktleiderschap voor EU Creatie van 1 miljoen nieuwe jobs tegen 2020 Energiebesparing en verbeterde energiezekerheid: vermindering van olie en gas import van ongeveer €50 mia per jaar ($61 per vat olie) Verminderde luchtvervuiling

Cruciaal belang van reguleringskader Nationaal/regionaal „ „ „

Publieke informatie Ruimtelijke ordening Professionele training (loodgieters, installeerders, architecten,…)

EU „ „ „

Open en competitieve electriciteitsmarkt “smart grids” RDD – SET Plan

EU Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan) Overall goal To accelerate technological development and deployment of energy technologies to meet the objectives of the e&c policy objectives of the EU Elements Joint strategic planning Effective implementation: „ European Industrial Initiatives „ European Energy Research Alliance „ Trans-European Energy Networks and Systems of the Future – transition planning Increase in resources, both financial and human Reinforce international cooperation

Currently selected European Industrial Initiatives (EII) „

European Wind Initiative

„

Solar Europe Initiative

„

Bio-Energy Europe Initiative

„

European Electricity Grid Initiative

„

European CO2 Capture, Transport And Storage Initiative

„

Sustainable Fission Initiative

EU Energy Research under the 7th Framework Programme For adapting the current fossil-fuel based energy system into a more sustainable one, ƒ less dependent of imported fuels, ƒ based on a diverse mix of energy sources and carriers, with particular attention being paid to ƒ lower and non-CO2 emitting energy technologies, combined with enhanced energy efficiency and conservation.

Budget 2,3 billion€ (2007-2013) Managed jointly by DG RTD and DG TREN