Hoi Nghi Non Song_941

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

1

IV HÖÅI NGHÕ NON SÖNG (In theo baãn cuãa Höåi Vùn hoáa Cûáu quöëc 1946)

2

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

3

PHÊÌN THÛÁ NHÊËT I

Quên Thaát Àaát traân vaâo nhû vúä nûúác. Ngûåa nhaâ Nguyïn voá sù’t dêîm rung thaânh. Àêu cuäng choá, àêu cuäng laâ giùåc nûúác. Viïåt Nam naây àaä gùåp bûúác chöng chïnh! Treã trai àiïn, cêy coã giêån maâ xanh! Trong aánh saáng, nuái cùm húân bêìm tñm. Böîng tûâ cûãa khuyïët àûa tiïëng loa thoaát hiïím Goåi nhên dên ài Höåi Nghõ Diïn Höìng. Diïn Höìng! Diïn Höìng! Höåi nghõ non söng! Tiïëng loa bù’c luöëng döåi loâng sô thûá. Diïn Höìng thiïng liïng! Diïn Höìng lõch sûã! Laá tre chuyïìn laâng thêëp àïën laâng cao. Chiïëc khùn àiïìu, cêy gêåy truác lao xao Tûâ böën phña keáo döìn vïì Keã Chúå. Miïëng cúm nù’m, haåt muöëi vûâng rang núã, Àoaân quöëc dên àaåi biïíu túái Kinh Àö. Nûúác Viïåt Nam tûâ thuúã dûång cú àöì, Daå söng thùèm vêîn heån hoâ vúái nuái;

4

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU Àöìng bùçng tûúãng àïën thûúång du voâi voåi: Ngö, Àinh, Lï, àïën Lyá vêîn mú maâng. Àïën höm nay, nghe tiïëng röëng saâi lang, Loâng duå dûå cuäng hoáa nïn quyïët àõnh. Hoåp laåi hïët loâng quï hay yá tónh, Àïí xêy thaânh maâ giûä lêëy non söng. Lêìn àêìu tiïn, vïì quyïån lêëy Thùng Long, Àêët Kinh Bù’c húåp quêìn cuâng xûá Laång; Quaãng Nguyïn bïí, Vônh Yïn àöìi, Nam Àõnh ruöång; Tónh Sún Tuyïn kïì mùåt vúái chêu Hoan. Dên maän loâng tröng ngù’m mùåt vua, quan; Gêëm thïu muáa hoãi doâ cuâng vaãi cöåc. Quöëc Gia àïën tûåa vaâo loâng Dên Töåc, Cuäng phen naây maâ saáng toã haâo quang.

II Àiïån Diïn Höìng ngaây êëy maái nghiïm trang, Àaä tröng thêëy möåt caãnh àêìy huyïín aão. Thay giöëng Viïåt, chó mêëy tûâng bö laäo Toác àaä sûúng, chên àaä chêåm, tay heân. Nhûng Diïn Höìng ngaây êëy àaä run lïn! Àaá böën vaách àaä giêåt mònh sûãng söët! Röìng khoan khoaái nhû lûúån quanh trïn cöåt, Nghe khñ linh söng nuái thêåt haâo huâng!

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

5

Nhûäng öng giaâ, vêng, nhûäng bö laäo tay rung, Tai àaä ngaäng, mù’t khöng coân toã mêëy. Nhûäng bö laäo, nhûng laâ dên Viïåt àêëy! Noái nhûäng cêu nay maäi maäi coân truyïìn. Höåi öng giaâ, hay laâ höåi thiïëu niïn? Buöíi höm êëy, trûúác mùåt röìng thaánh chuáa, Toác dûång àûáng, trúån ngûúåc troâng mù’t lûãa, Maáu cuãa dên löi cuöën caã àònh trung. “Trûúác nguy cú àêët nûúác thaãm sêìu chung, Nïn àaánh noá, hay nïn hoâa neão tù’t?” Têu: “Nïn àaánh!” - Chó àaánh laâ yïn têët! Àaánh laâ cao, hoâa laâ chïët, laâ haâng!

III “Daám thûa vua, chuáng töi àêìu àöåi vai mang, ”Nghôa vuå àïën, coá bao giúâ tröën traánh. “Thûa nïn àaánh! phaãi àaánh! vaâ quyïët àaánh! ”Nùång hiïím ngheâo, chuáng töi gaánh hai vai! “Àêët cha öng ngaân thuúã cheám chöng gai, ”Àöí nûúác mù’t, tûúái möì höi múái coá; “Àêët ngang chù’n möåt trúâi xanh thùèm àoá, ”Àêët ruöång nûúng, àêët thõt àaä laâm nïn, “Chuáng töi öm vaâo loâng, maâ àûáng lïn! ”Àêët möì maã töí tiïn lao lûåc nghó, “Àêët haâi cöët nhûäng anh huâng liïåt sô, ”Àêët chön dau, cù’t röën cuãa ngaây mai, “Àêët chuáng töi, möåt ngoán chùèng nhûúâng ai!

6

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU “Chuáng töi söëng, vaâ chuáng töi giûä lêëy, ”Chuáng töi chïët, vaâ chuáng töi chù’n vêåy, “Chuáng töi yïu, chuáng töi àúåi, chuáng töi tin! ”Coân chuáng con, daám xin Àûác Vua yïn, “Têu bïå ngoåc, cûá vûäng vaâng giûäa àiïån! ”Thêåt caãm kñch têëm loâng vua tûúãng àïën, “Thêåt thûúng yïu lúâi hoãi cuãa loâng cha, ”Thêåt vinh quang cho boån khöë àen, vaâ “Thêåt àau khöí naát loâng ra vaån maãnh. ”Thûa quyïët àaánh! àaä hùèn laâ phaãi àaánh! “Àaánh àïën khi bònh phuåc caã non söng, ”Àaánh cho ïm, àaánh cho maát hêån loâng, “Àaánh! àaánh nûäa! àïën cuöëi cuâng, àaánh maäi! ”Àöí chuáng noá thuáng böì ra Bù’c Haãi, “Chuáng àem thên boán àêët múái vûâa cho; ”Maáu rûãa gûúm, ùn nhù’m lêëy gan thuâ “Múái haã daå! ”Chaâm trïn tay, chua chaát, “Nùçm giûäa thõt coân kïu lïn: ”Saát Àaát!", “Dên theo vua, vua theo nûúác, cúâ treo! ”Töí Quöëc coân lïn tiïëng goåi, coân theo!" Öi àiïån ngoåc! àaä thêëy chûa maáu àoã Cuãa gioâng Viïåt cûá möîi lúâi möîi roã, Nhûäng thanh niïn trong löët cuãa giaâ nua Thïì trong àúâi khöng biïët àïën chûä “thua”? Noái “quyïët àaánh” maâ toác xanh trúã laåi! Khöng khñ àoã ruâng mònh, ngêy caãm khaái; Àaá muöën ài, cöåt muöën boã thïìm son! Noáng trïn möi, lúâi noái thêåt laâ ngon! Nhû àaä nhù’m miïëng gan thuâ beáo böí. - Möåt lúâi àaáp àiïån Diïn Höìng ngaây àoá, Böën nùm sau àûa nûúác àïën thanh bònh.

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

7

PHÊÌN THÛÁ HAI I

Qua saáu trùm saáu mûúi möët nùm liïìn, Nûúác Viïåt laåi múã ngaây Àaåi Höåi. Höåi dên töåc, höåi cuãa söng, cuãa nuái, Höåi rûâng àöìng, vaâ höåi Viïåt Nam Xuên! Saáu Lêìn Lêìn Lêìn

trùm nùm, nay múái coá möåt lêìn! xoáa boã taám mûúi nùm tuãi hêån. vui sûúáng, maâ cuäng lêìn tûác giêån! höåi heâ, maâ cuäng bêån lo toan!

Vui thêëy xuên trïn àêët nûúác lan traân, Vui maâ tûác, tûác maâ vui, cuäng laå! Gioâng giöëng Viïåt thêåt haã loâng, haã daå! Hoåp vûâa cûúâi, maâ vûâa nghiïën haâm rùng! Höåi naây àêy mùåt trúâi doåi vúái trùng, Caã dên töåc àûáng hiïn ngang nhêåt nguyïåt. Àêët trûúâng cûãu ngù’m vúái trúâi bêët diïåt, Noâi vö cuâng coân maäi nûúác muön nùm. Thaáng nùm qua, nhaån Bù’c àaä vaâo Nam; Tûâ Hoan, AÁi laåi múã thïm Ö, Lyá.

8

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU Chên ngûåa mïåt daám àêu dûâng voá nghó; Nam, Ngaäi mang thïm Bònh Àõnh, Phuá Yïn. Trïn dêën lïn gêy dûång coäi Lêm Viïn, Dûúái lûúát túái, laåi lïn àûúâng Khaánh, Thuêån. Loâng Luåc Tónh vúái Viïåt Nam riïët quêën; Nhòn giang sún voâi voäi saáu trùm thu! Nhúá thûúng nhau trïn möåt bûác dû àöì; Tûâ cêët bûúác, àïën höm nay chûãa gùåp. Ài, ài maäi, dùåm phong trêìn raão gêëp, Coá ngaây naâo sum hoåp àïí nhòn nhau! Maãi ài ra, ai ngúä àïën höìi àau! Mêy vêìn vuä aám Thùng Long, Gia Àõnh. Laång Sún xoát vúái Caâ Mau choát àónh, Súåi tú têìm búâ biïín luöëng quanh co...

II Böîng non söng lïn möåt tiïëng reo hoâ. Bûúm bûúám trù’ng núã muâa xuên àêët nûúác. Bûúám hoan hó trïn caánh mang heån ûúác, Caánh mong manh maâ coá sûác di sún! Luöëng êëp iu möåt thïë kyã cö àún, Bûúám mang nùång àeã àau, chûâng àaä lù’m. Àaân bûúám trù’ng, laá phiïëu ngaây tûúi thù’m, Laâ cöng trònh thûúng khöí vaån huâng anh. Trïn Viïåt Nam, vang raång dûúái trúâi xanh, Giûäa cúâ àoã sao vaâng, ba tiïëng núã:

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

9

Töíng Tuyïín Cûã! Töíng Àöång Binh Tuyïín Cûã! Ngaây huy hoaâng nghô chuyïån hoåp giang sún. Vinh dûå naâo so? vui sûúáng naâo hún? Töí Quöëc triïåu caã ba miïìn àïën hoãi. Àöìng ruöång kïí; vaâ nûúác mêy seä noái. Nuái non vïì, vaâ àöìng baái chaâo thùm. Nghô àïën höm trùm tónh thúã hoâa êm, Maâ bûúám trù’ng ruã nhau bay têëp túái. Cúâ tröëng múã, treã con mûâng phêëp phúái, Öng baâ giaâ khêëp khúãi thêëy loâng xanh. Cöíng nhaâ quï, túâ biïín daán nhû tranh; Vaách thaânh thõ khoaác möåt lêìn aáo múái. Quêìn nêu vaãi dúã nguyïn laânh nïëp cûúái. Caâng thuã àö trau chuöët veã doân xinh. Tuyïín Cûã hên hoan! Tuyïín Cûã thiïng linh! Khñ söng nuái bûâng bûâng lïn Bù’c Àêíu. Qua buöíi sûúng vêy, xong ngaây gioá xêëu, Thuâng phiïëu cûúâi mang meã caã loâng dên.

III Laá phiïëu úi, laá phiïëu rêët thanh tên, Xem giêëy trù’ng coá gò maâ quyá baáu? - Miïëng giêëy nhoã coá gan vaâ coá maáu! Coá thaáng ngaây! sù’t lûãa! vúái vaâng, son! Coá traåi giam, coá nguåc töëi, coá nhaâ chön! Coá tranh àêëu, coá biïíu tònh, khúãi nghôa,

10

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU

Coá caách maång, coá biïët bao laâ lïå! Coá àau buöìn, maâ cuäng coá Thaânh Cöng! “Chuáng ta àöìng ra giûä lêëy non söng! ”Em cuâng chõ quyïët thi gan vúái àõch. “Möîi khuön giêëy laâ möîi túâ viïët hõch ”Vaâ roi àoân Meå xûã àûáa con hû. “Thêåt nùång nïì thay, maâ rêët say sûa, ”Gaánh söng nuái úã trïn mònh maãnh deã, “Chuáng töi moãng, nhûng chuáng töi maånh meä, ”Vò möåt loâng nghòn triïåu, chuáng töi àöng. “Chuáng töi aâo túái, nhû möåt bêìy ong, ”Àöët àuöíi chuáng cho sûng maây naát mùåt. “Chuáng töi vuát nhû möåt rûâng tïn àöåc! ”Mûa àaån bay xua bêìy choá chaåy cong; “Àuöíi theo nhau thaânh trêån gioá xung phong, ”Thöíi àêët nûúác saåch bong loaâi raác bêën; “Hoáa tiïìn cuãa viïån suáng gûúm ra trêån, ”Xïëp nhau lïn, quanh laåi, hoáa trûúâng thaânh. “Vaâ luä chuáng töi laâ gaåch töët laânh ”Xêy nûúác Viïåt vûäng bïìn thiïn vaån kyã. “- Nhûng trûúác nhêët, caánh thiïëp múâi hoan hyã, ”Chuáng em àêy laâm Höåi Nghõ Diïn Höìng."

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

11

PHÊÌN THÛÁ BA I

Thù’m, vaâng tö àiïím löëi non, söng. Laá biïëc lïn triïìu caãm kñch rung. Höìn ngaát hoa vûún tha thiïët núã, Kïí àêu gûúm suáng choá taân hung. Nûãa vúâi thïë kyã thûá hai mûúi, Vûâa cuöëi giïng àêìu, Höåi Thaáng Hai. Non nûúác vêìy quanh trong töí cuä, Àêët xûa vua Lyá dûång ngaây mai. Ruöång thù’m bao la, biïín tûåa chaâm, Àêët Trung khoan khoaái vúái Miïìn Nam Tay mang àêët nûúác gêy lao khöí, Chñnh thûác ài vïì göëc Bù’c thùm. Nhûäng tûâ khùn goái bûúác chên ra, Thanh kiïëm mang ài doåi saáng loâa. Cù’t àaá böí àeâo thên giûäa gioá. Cheám tre àùén göî úã cuâng ma. Bûúác vûâa àùåt xuöëng, dûång choâi lïn; Phaá sêåy lau ra, ruöång cêëy liïìn.

12

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU Nùm thaáng vun tröìng cúm moåc chêåm, Thù’t giêy lûng buång, vûäng loâng tin. Lûãa àaâo nhem nhuám, vöën thïm ra. Àêët múái mûâng xem nûát tröí hoa. Hoa múái vêîn hoa quen thuöåc cuä, Nûúác non nay laåi nûúác non nhaâ. Chöî vûâa múái êëm, àaä lïn yïn, Àûúâng saá ly kyâ ngûåa àaão àiïn. Àeâo laå lù’m thay! söng khaác nûúác, Coã cêy hoang àöåc gù’ng laâm quen. Maãi ài, luác nghó chêëm möì höi, Ngoaãnh laåi Thùng Long àaä khuêët röìi! Böîng nhúá thiïët tha söng Nhõ cuä, Söng Hûúng, söng Cûãu dïî laâm nguöi? Ngoaâi kia phûúng Bù’c cuäng xön xa; Em bûúác gian nan, Chõ úã nhaâ Suy nghô, thûác nghòn àïm baåc trù’ng, Lo em thú daåi giûäa àûúâng xa. Àûúâng ài ngùn trúã, úã àöi bïn; Maåch maáu quï hûúng vêîn chaãy liïìn. Haåt giöëng lòa cêy ùn àêët múái, Laá xanh thûúng cöåi luác naâo quïn. Truöng Höì, nöíi tiïëng Phaá Tam Giang; Meå nhúá con xa, thiïëp nhúá chaâng, Anh tûúãng nhúá em, con tûúãng böë, Thêëy mêy bay àïën, laåi mú maâng.

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

13

II Höm nay ön trúã laåi non söng, Nghe soáng nghòn xûa vöî bïën loâng, Tûúãng laåi cha öng lo liïåu trûúác, Chaáu con nay múái àûúåc vïì àöng. Em nhòn mùåt Chõ, Chõ mûâng Em, Yïu dêëu trong loâng àöí mù’t ïm. Chõ mêëy nghòn nùm tröng vêîn treã, Em bao trùm dùåm laåi huâng thïm. Cûãa biïín xêy quanh hoåp möåt nhaâ. Suöëi àeâo roác raách hoåa baâi ca. Trùm söng nöëi chaãy trïn mònh Viïåt, Nûúác Cûãu Long Giang àöí Nhõ Haâ. Non tûâng nhúá tiïëng, nuái nghe tïn; Höìng Lônh nay cûúâi ngù’m Taãn Viïn. Xêëp xó nhû àöi cêu àöëi nhoã, Nuâng Sún thên mïën Ngûå Bònh quen. Caác tónh trùm hoa núã myä miïìu; Haâ thaânh hay nhaåo, Huïë hay yïu. Khaá khen àêët nûúác giaâ gan Nghïå! - Caát Quaãng Bònh ngêy ruöång Bù’c Liïu.

14

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU

Raåch Giaá hoâa vui, Myä Thoå laânh, Haâ Àöng tinh kheáo, tónh Thanh thanh; Hoan hö Quaãng Ngaäi lûâng anh kiïåt! Theáp àuác loâng dên, maáu dûång thaânh. Non söng hoâa nhaåc àuã cung thûúng; Tiïëng rù’n nhû gang, maát tûåa hûúâng; Àaä àöí mêëy söng trong gioång noái? Maâ trong nhû loåc, êëm nhû hûúng. Cam tûúi quyát ngoåt muáa chung quanh, Cöëm deão, ngö thúm, gaåo töët laânh, Laá biïëc, hoa vaâng, thïm traái àoã Chôu trong loâng Meå möåt vûâng xanh.

III Höåi saáu trùm nùm, Höåi Cöång Hoâa! Höåi loâng àêët nûúác múã bao la. Chûáa chan Töí Quöëc yïu con múái: Böën biïín coân thên, huöëng möåt nhaâ? Mònh úã trïn sûúân, ta dûúái lûng; Töi sinh dûúái ruöång, baån trïn rûâng; Bêëy lêu sao chùèng cuâng quen thuöåc? Àau khöí cuâng chung, àù’ng àaä tûâng.

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

Cuâng nhau ùn haåt gaåo non söng; Keã muác trïn nguöìn, keã dûúái gioâng, Cuäng uöëng möåt söng ngon ngoåt êëy, ÚÃ trïn möåt àêët, dûúái trúâi chung. Àeâo khöng xa biïín, ruöång liïìn non, Trong möåt biïn cûúng, vêîn möåt höìn! Vêîn möåt àöìng baâo mang meã nùång, Ñt, nhiïìu: vúái Meå vêîn laâ con! Húäi anh em caã! chuáng ta àêy! Øn úã cuâng nhau, sinh núã àêìy. Cuâng giûä Viïåt Nam chung hûúãng phûúác, Nù’m tay nhau chùåt, höåi cuâng say!

15

16

TOAÂN TÊÅP XUÊN DIÏÅU

PHÊÌN THÛÁ TÛ I

Maáu cao treo, vaâng àoã raåt raâo bay, Diïn Höìng Múái àïën höm nay laâ àoá. Con möåt meå, nhûng ngúå ngaâng cuäng coá! Nùm ngoán tay coân coá ngoán vù’n, daâi. Giöëng Diïn Höìng àöng àuã mùåt kïì vai, Leä àêu khaác búãi khöng àöìng êëm, laånh? Möåt maáu chaãy ruöåt mïìm, chung möåt gaánh, Chúá nghi nhau ai biïín löåi söng doâ... Con möåt nhaâ, ai laåi núä so ào Nhûäng dên biïíu hay nhûäng khöng dên biïíu. Cuâng yá lúán giïët giùåc laâ àöìng àiïåu; ÊËy àöìng têm, lo nuái lùång söng hoâa.

II Ai coá nghe, ai coá thêëy lúâi hoa Vúái tiïëng laá thiïët tha dêng Quöëc Höåi? - Quöëc Höåi seä bûúác lïn àêìu töåi löîi, Xeáo lïn mònh, múã löëi àïí maâ ài. Quöëc Höåi àêy, mù’t lûãa àaä bûâng tia, Rùng àaä cù’n, miïång tûúi cûúâi àaä nghiïën.

HÖÅI NGHÕ NON SÖNG

17

Tay àaä quyïët chuyïån vaá trúâi lêëp biïín, Gan àaä phûâng àiïìu khûã baåo trûâ ngang. III Höåi höm nay tröng Cúâ Àoã Sao Vaâng, Nghe khuác nhaåc Tiïën Quên Ca noáng höíi, Tûúãng chuáng dên reo, nhû gêìm soáng döåi, Tûúãng dên chuáng goåi, nhû gù’n vaâo tai, Tûúãng nuái söng chöím giêåy ngoá doâm ai, Tûúãng trûúác mù’t caã möåt trúâi Caách Maång! Chên aám aãnh bûúác lïn triïìu aánh saáng, Lù’ng tai nghe sûá maång nûúác daânh cho; Miïång khong khen theo möåt tiïëng kïu hoâ Cuãa suáng öëng, gûúm dao, vaâ gêåy göåc. Xûa vua chuáa, ngaây nay laâ dên töåc; Xûa Nhên Tön, ngaây nay coá Chñ Minh; Xûa sên son, ngaây nay dûúái maái àònh; Xûa maáu chaãy, nay cuäng laâ maáu chaãy! Maáu chaãy xön xao! Maáu reo! Maáu chaáy! Maáu roát ra daâo daåt êëp non söng, Maáu núã ra hoa Àöåc Lêåp toaân höìng, Maáu Haånh Phuác, maáu tûng bûâng, choái loåi! * *

*

Diïn Höìng múã vúái Quöëc Dên Àaåi Höåi; Àúâi Nhaâ Trêìn, Möng Cöí àaánh döìn ra. Giïët xêm lùng, àoâi Dên Chuã Cöång Hoâa. Hoaâng Diïåu 20 - 2- 1946 Viïåt Nam Dên Chuã Cöång Hoâa Nùm thûá hai