Kien Nghi

Kiến nghị : Từ phương hướng trên, e xin đưa ra 1 số kiến nghị cụ thể để nâng cao hiệu quả BTTH do ÔNMT như sau : Về các khái niệm thì Pháp luật Dân sự cần bổ sung 1 khái niệm về TNBTTH do ô nhiễm môi trg 1 cách thống nhất và mang tính chất bao quát hết các trường hợp gây ÔNMT. Về các quy định pháp luật hình thức : cần có quy định rõ ràng về quyền khởi kiện, thời hiệu khởi kiện và nghĩa vụ chứng minh. Trên nguyên tắc, khi gây ô nhiễm môi trường, xâm phạm đến tài sản của người khác mà gây thiệt hại thì phải chịu trách nhiệm bồi thường. Thế nhưng quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường khi thiệt hại do ô nhiễm môi trường xảy ra, thủ tục và thời hiệu khởi kiện như thế nào thì trách nhiệm này chưa được quy định một cách đầy đủ và rõ ràng trong Bộ luật Dân sự năm 2005 và cả Luật BVMT. Nếu người dân bị thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản thì có quyền khởi kiện theo quy định của BLTTDS 2004. Tuy nhiên 1 số vụ ÔNMT thường có phạm vi ảnh hưởng rộng và gây thiệt hại tới rất nhiều người dân sống xung quanh khu vực ô nhiễm, nếu tất cả những người dân này đều thực hiện quyền khởi kiện thì số lượng nguyên đơn trong vụ việc là rất lớn. Từ đó, quá trình tố tụng sẽ phức tạp, tố kém về thời gian và tiền của, khó có thể đáp ứng được yêu cầu bồi thường toàn bộ và kịp thời. Do vậy người dân luôn gặp khó khăn khi đòi doanh nghiệp bồi thường. Vấn đề này đã trở thành một trong những vấn đề nhức nhối trong thời gian qua. Vì vậy pháp luật môi trường cần chính thức ghi nhận cơ chế đại diện trong một văn bản pháp luật cụ thể để những người bị thiệt hại có thể ủy quyền cho 1 tổ chức hay cá nhân có đầy đủ tư cách pháp lý và trình độ thực hiện quyền khởi kiện thay cho họ. Còn về nghĩa vụ chứng minh , cần quy định cụ thể về nghĩa vụ chứng minh của cơ quan nhà nước và nghĩa vụ chứng minh của nạn nhân. ( Nghĩa

vụ chứng minh các vụ việc đòi BTTH ngoài hợp đồng có thể giải quyết thông qua thỏa thuận, trọng tài hay tòa án. Tuy nhiên theo cách thức nào thì nghĩa vụ chứng minh cũng luôn được đặt ra đối với bên bị thiệt hại. Luật BVMT 2005 và các văn bản liên quan hiện nay không quy định về nghĩa vụ này ). Kiến nghị về các quy định pháp luật nội dung : - Việc xác định thiệt hại do ô nhiễm môi trường chưa được quy định đầy đủ và rõ rang trong luật, do vậy công tác xác định thiệt hại còn gặp khá nhiều khó khăn. Vì vậy cần ban hành các quy định cụ thể hướng dẫn một cách chi tiết về phương pháp tính thiệt hại, cách tính tổng thiệt hại do ÔNMT. Và việc làm này đã đang được tiến hành đó là tại thời điểm này, chính phủ đang tiến hành lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Nghị định quy định về việc xác định thiệt hại do ô nhiễm, suy thoái gây ra đối với môi trường. Nếu dự thảo được thông qua thì đây sẽ là 1 cơ sở pháp lý quan trọng góp phần thúc đẩy quá trình giải quyết bồi thường thiệt hại về môi trường. - Buộc doanh nghiệp tạm đình chỉ hoặc đình chỉ hoạt động là một trong các hình thức xử lý đối với doanh nghiệp gây ô nhiễm. Tuy hình thức xử lý này cũng gây ảnh hưởng đến kinh tế, chính trị, xã hội, công ăn việc làm của người dân , song đây lại là một biện pháp mạnh mà các doanh nghiệp rất sợ bởi vậy theo em hình thức xử lý này cần được đẩy mạnh bởi nếu các nhà làm luật không mạnh tay thì sẽ không răn đe được các doanh nghiệp vi phạm. Và việc xử phạt theo hướng đình chỉ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp vi phạm môi trường cần có lộ trình. Nếu chưa có sự vận động, tuyên truyền thay thống nhất về biện pháp mà làm mạnh ngay sẽ ảnh hưởng tới các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội, công ăn việc làm của người dân.

- Về trách nhiệm hành chính trong trách nhiệm BTTH do làm ÔNMT chúng ta có 2 văn bản quy định về vấn đề này là Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính 2008 và Nghị định 81/NĐ- CP ngày 9/8/2006 của Chính Phủ quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Trong nội dung sửa đổi của Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính, Nhà nước đã nâng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT lên mức 500 triệu đồng thay cho mức trần xử phạt cũ là 100 triệu đồng, tuy nhiên trong nghị định 81 thì mức trần xử phạt vẫn chỉ tối đa là 70 triệu đồng đối với một hành vi vi phạm và hiện nay chúng ta vẫn đang áp dụng Nghị định 81 để xử lý các doanh nghiệp vi phạm. Như vậy là chưa có sự tương thích giữa Pháp lệnh và Nghị định. Do vậy cần phải sửa đổi Nghị định 81 để có được sự thống nhất trong mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm. - Trong việc xử lý những doanh nghiệp vi phạm môi trường, chúng ta chủ yếu là xử lý hành chính đối với doanh nghiệp vi phạm, ít xử lý hành chính đối với cá nhân trong đơn vị vi phạm (ví dụ như vụ Công ty Vedan)…. Điều 6 Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính nêu: “Tổ chức bị xử phạt hành chính về mọi vi phạm hành chính do mình gây ra. Sau khi chấp hành quyết định xử phạt, tổ chức bị xử phạt xác định cá nhân có lỗi gây ra vi phạm để xác định trách nhiệm pháp lý của người đó theo quy định của pháp luật”. Việc “xác định trách nhiệm pháp lý” của cá nhân trong trường hợp này chưa được quy định rõ nên thực tế trước nay trong các trường hợp tổ chức vi phạm, hầu như không có cá nhân nào bị xử phạt. Cần có quy định cụ thể về trách nhiệm pháp lý của cá nhân trong trường hợp tổ chức vi phạm. Và kiến nghị cuối cùng của em đó là về nâng cao ý thức pháp luật : Nguyên nhân sâu xa để hạn chế được việc phải xử lý các vụ bồi thường thiệt hại do làm ô nhiễm môi trường thì chúng ta nên có biện pháp để hạn chế tối

đa các vụ ô nhiễm môi trường xảy ra. Một trong những biện pháp đó là giáo dục nâng cao ý thức môi trường. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao trách nhiệm bảo vệ môi trường, tăng cường ý thức tự bảo vệ quyền và các lợi ích hợp pháp khi môi trường bị xâm hại. Tóm lại việc xác định trách nhiệm BTTH do làm ÔNMT trên thực tế còn rất nhiều khó khăn. Để hoàn thiện pháp luật về vấn đề này không thể một sớm một chiều mà cần phải có lộ trình. Vừa rồi là những nội dung chính trong khóa luận của em. Trong khuôn khổ bài khoá luận, không thể tránh khỏi những thiếu sót cũng như những hạn chế, em mong được sự đóng góp và chỉ bảo chân thành của các thầy giáo, cô giáo, giúp em hoàn thiện hơn quan điểm và nhận thức, cũng như những nghiên cứu về vấn đề của khoá luận. - Một khía cạnh nữa mà chúng ta cũng nên quan tâm tới, đó là theo khoản 2 điều 605 BLDS 2005 “người gây thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường, nếu do lỗi vô ý mà gây thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế trước mắt và lâu dài của mình”. Như vậy thì đối với trường hợp do vô ý mà gây ra thiệt hại đối với môi trường nhưng không có khả năng bồi thường thì sẽ xử lý ra sao? Vấn đề này chưa được quy định một cách cụ thể và đây cũng là một kẽ hở pháp luậy gây không ít khó khăn cho các nhà thi hành án.