Het Scheidsgerecht Is De Toekomst

Het scheidsgerecht is de toekomst.

Wegens de lange duurtijd en de torenhoge gerechtskosten bij de Rechtbanken (met een beetje pech kost een doorsnee rechtszaak u al gauw 5000 EUR), zoeken ondernemende juristen naar alternatieven om buiten de traditionele rechtbank juridische betwistingen en conflicten allerhande op te lossen. Arbitrage is hier een volwaardig alternatief.

Gemiddeld duurt een proces in eerste aanleg 18 maanden. In beroep is de doorlooptijd vaak nog langer. Een enquête heeft uitgewezen dat bedrijven tot 3.000 EUR extra veil hebben om een gerechtelijke procedure met 3 maanden te versnellen, m.a.w. om drie maanden eerder de uitspraak over gelijk of ongelijk te kennen. Sedert 1 januari 2008 veroordeelt de rechter daarenboven de verliezende partij ook tot betaling van de advocaatkosten van de winnaar. Wie kan bij de aanvang van een gerechtelijke procedure met zekerheid beweren dat elke betwisting in zijn voordeel uitgesproken zal worden ? De klassieke gerechtsprocedure is derhalve vaak niet aangewezen en wij vroegen ons af waarom ondernemers het scheidsgerecht niet zouden inschakelen bij het oplossen van conflicten als volwaardig alternatief. In de regel zal het scheidsgerecht een definitieve uitspraak vellen binnen de drie tot zes maanden met inachtneming van de wettelijke vereisten van deskundigheid, onafhankelijkheid, onpartijdigheid en vertrouwelijkheid, alsook de procesregelen van het Europees Verdrag ter Bescherming van de Rechten van de Mens en het Belgisch Gerechtelijk Wetboek. Dankzij het Verdrag van New-York kunnen de scheidsrechterlijke uitspraken niet allen in België, doch in meer dan 160 landen ten uitvoer gelegd worden.

© Guy Schepers 2008 [email protected]

LEXIS JURIDISCHEDIENSTENGROEP NV

1

www.arbiter.be1 +32 3 2160120

Wanneer is arbitrage van toepassing ? Arbitrage is een door de wet voorziene “business solution” (artikel 1676 e.v. van het Gerechtelijk Wetboek) voor de oplossing van een burgerlijk of een zakelijk geschil. Bij arbitrage leggen de partijen hun juridische conflicten voor aan een scheidsrechter. Deze spreekt zich over de betwisting uit en velt een vonnis. Er zijn natuurlijk wel enkele spelregels. Ten eerste moet er tussen de partijen een duidelijke afspraak zijn dat zij arbitrage willen toepassen. Dat kan zowel voor als na het ontstaan van een geschil. Voor het ontstaan van een geschil zal men in een overeenkomst vermelden dat “elk conflict verplichtend voorgelegd wordt en definitief opgelost wordt door een scheidsgerecht” en men dus geen beroep wil doen op de klassieke rechtbanken. Deze clausule zal men herhalen in de algemene voorwaarden, de offerte en de factuur. Maar ook na het ontstaan van een geschil kunnen partijen beslissen om arbitrage toe te passen. Ze maken dan een schriftelijk akkoord over de aanwijzing van het scheidsgerecht. Ten tweede kan arbitrage alleen toegepast worden in die gevallen waarin partijen een dading kunnen bereiken, bv. een burgerlijk of zakelijk geschil. Conflicten die verband houden met openbare orde of goede zeden zijn niet vatbaar voor arbitrage. Hoe werkt het scheidsgerecht ? De scheidsrechter zal vooreerst betrachten om de communicatie tussen de partijen zodanig te herstellen dat ze weer in staat zijn met elkaar te onderhandelen. Anders dan in de klassieke gerechtsprocedure komt alle conflictstof op tafel en niet alleen de in juridische stellingen en conclusies verpakte vertaling daarvan. Daarom zijn de partijen zelf welkom aan de tafel van het scheidsgerecht en hoeven ze niet per se een beroep te doen op een advocaat. In een eerste fase neemt de scheidsrechter met de partijen de spelregels en de hoofdkenmerken van de arbitrageprocedure door, neergelegd in de arbitrageovereenkomst of het reglement van het scheidsgerecht. De hoofdkenmerken daarvan zijn: vertrouwelijkheid, snelheid en kostenbeperking. De scheidsrechter zal in de tweede fase, bij het onderzoek van de zaak en de belangen van de partijen, de zogenaamde Harvard-onderhandelingsregels voorop stellen: 1. Scheid de mensen van de problemen (speel de bal en niet op de man) 2. Zoek oplossingen op basis van belangen en niet van posities 3. Zoek oplossingen in wederzijds belang en respect 4. Hanteer objectieve maatstaven voor de oplossing van tegenstrijdige belangen. © Guy Schepers 2008 [email protected]

LEXIS JURIDISCHEDIENSTENGROEP NV

2

www.arbiter.be2 +32 3 2160120

De kans is groot dat de partijen spontaan een onderhandelingsfase inlassen en afwegen wat het beste alternatief zonder overeenkomst (BAZO) of het slechtste alternatief zonder overeenkomst is. Het “juridisch gelijk” wordt even in de koelkast gezet en partijen focussen zich op hun belangen. Komt men tot een gehele overeenstemming, dan zal het scheidsgerecht hiervan akte nemen en een en ander bekrachtigen. Is de overeenstemming slechts gedeeltelijk, dan spreekt de scheidsrechter zich uit over het restconflict. Is er geen overeenstemming tussen de partijen bereikt, dan is het niet uitgesloten dat advocaten alsnog ten tonele verschijnen en velt het scheidsgerecht zijn arbitrale uitspraak. Die uitspraak is definitief voor de partijen en houdt de tenlastelegging in van het ereloon en de kosten van het scheidsgerecht. Er zijn geen registratierechten verschuldigd. Met een gehomologeerde scheidsrechterlijke uitspraak beschikt de in het gelijk gestelde partij over een uitvoerbare titel, evenwaardig aan een met exequatur bekleed vonnis van een rechtbank. Deze partij kan de beslissing derhalve in binnen- en buitenland laten uitvoeren door de plaatselijke gerechtsdeurwaarders. Wat kost een conflictoplossing d.m.v. het scheidsgerecht ? Vaak zal uit kostenoogpunt van de partijen beslist worden dat de advocaat de arbitrage slechts ten dele of in het geheel niet zal bijwonen. Die besparing is mooi meegenomen, zeker wanneer partijen zelf goed in staat zijn hun belangen te verwoorden en te behartigen. De advocaat kan altijd nog gevraagd worden op de achtergrond zijn cliënt te coachen. Door de gerichte en interactieve aanpak, gekoppeld aan de korte tijdsduur, zal de vergoeding voor het scheidsgerecht in de regel minder bedragen dan de drieduizend euro die bedrijven reeds veil hebben om alleen maar drie maanden sneller een vonnis te krijgen bij de gewone rechtbank. Bovendien zal het scheidsgerecht haar onkosten ten laste leggen van de in het ongelijk gestelde partij, eventueel proportioneel in geval van gedeeld gelijk. Besluit. Zakelijke geschillen zullen altijd bestaan want het betreft relaties tussen mensen. Mensen verschillen regelmatig van mening. Het scheidsgerecht verdient absolute aanbeveling als een moderne, snelle, zakelijke en efficiënte vorm van conflictoplossing, evenwaardig aan de nationale en internationale rechtbanken.

© Guy Schepers 2008 [email protected]

LEXIS JURIDISCHEDIENSTENGROEP NV

3

www.arbiter.be3 +32 3 2160120