Halong Conservation Curriculum - High School

Bµi më ®Çu:

Giíi thiÖu chung vÒ VÞnh H¹ Long 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s n¾m ®îc: 1. Tæng quan ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña VÞnh H¹ Long. 2. C¸c gi¸ trÞ tiªu biÓu cña VÞnh H¹ Long tõ ®ã giíi thiÖu cho ngêi th©n, b¹n bÌ cïng hiÓu ®Ó b¶o vÖ vµ g×n gi÷. 3. Nh÷ng t¸c phÈm víi chñ ®Ò c¸c em yªu thÝch vÒ VÞnh H¹ Long.

Bèi c¶nh gi¶ng d¹y Trong líp hoÆc trªn VÞnh H¹ Long Ph¬ng tiÖn d¹y häc B¶n ®å TØnh Qu¶ng Ninh, c¸c dông cô ®Ó vÏ tranh, giÊy, bót mùc, bót mµu, m¸y chôp ¶nh

2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. §Æc ®iÓm tù nhiªn VÞnh H¹ Long VÞnh H¹ Long n»m ë §«ng B¾c ViÖt Nam, thuéc ®Þa phËn tØnh Qu¶ng Ninh. §©y lµ vïng biÓn ®¶o ®îc x¸c ®Þnh trong täa ®é 106056’ ®Õn 1070 37’ Kinh ®é ®«ng vµ 200 43’ ®Õn 210 09’ VÜ ®é b¾c. PhÝa t©y vµ t©y b¾c VÞnh H¹ Long kÐo dµi tõ huyÖn Yªn Hng, qua thµnh phè H¹ Long, thÞ x· CÈm Ph¶, ®Õn hÕt phÇn biÓn ®¶o huyÖn V©n §ån; phÝa ®«ng nam vµ phÝa nam gi¸p bê t©y vÞnh B¾c Bé; phÝa t©y nam vµ phÝa t©y gi¸p ®¶o C¸t Bµ (H¶i Phßng). VÞnh H¹ Long n»m trong vïng nhiÖt ®íi gÇn chÝ tuyÕn b¾c nªn khÝ hËu mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi nãng Èm, ®îc ph©n thµnh 2 mïa râ rÖt: mïa hÌ nãng Èm ma nhiÒu, mïa ®«ng rÐt l¹nh Ýt ma. Lµ mét vïng ven biÓn víi hÖ thèng ®¶o bao quanh nªn khÝ hËu H¹ Long chÞu chi phèi m¹nh mÏ cña biÓn. BiÓn cã vai trß ®iÒu hoµ khÝ hËu, gi¶m bít nh÷ng ¶nh hëng cùc ®oan vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm. VÞnh H¹ Long lµ mét trong nh÷ng n¬i cã nhiÒu ma so víi c¸c tØnh phÝa b¾c. Tæng lîng ma hµng n¨m ®¹t tõ 2000 – 2200mm. §é mÆn níc biÓn VÞnh H¹ Long t¬ng ®èi cao vµ kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c mïa. Mïa ®«ng ®é mÆn cña níc cao nhÊt trong n¨m cã thÓ ®¹t 31 – 34, 5%o. Mïa hÌ ®é mÆn gi¶m so víi mïa ®«ng chØ ®¹t gi¸ trÞ trung b×nh tõ 21 – 22%o. N¨m 1962, VÞnh H¹ Long ®îc Bé V¨n ho¸ Th«ng tin xÕp vµo danh s¸ch c¸c danh lam th¾ng c¶nh cÊp quèc gia víi diÖn tÝch 1553 km2 bao gåm 1969 hßn ®¶o, trong ®ã 980 hßn ®¶o ®· ®îc ®Æt tªn. N¨m 1994, VÞnh H¹ Long ®îc UNESCO xÕp vµo danh môc di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi. Khu di s¶n thÕ giíi ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ n¬i tËp trung nhiÒu ®¶o ®¸, hang ®éng, b·i t¾m næi tiÕng vµ tiªu biÓu, ®îc giíi h¹n bëi 3 ®iÓm: ®¶o §Çu Gç (phÝa t©y), hå Ba HÇm (phÝa nam) vµ ®¶o Cèng

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

1

T©y (phÝa ®«ng) víi diÖn tÝch 434km2, gåm 775 hßn ®¶o, trong ®ã cã 411 ®¶o ®· ®îc ®Æt tªn. Vïng ®Öm lµ gi¶i bao quanh khu vùc b¶o vÖ tuyÖt ®èi, theo híng T©y – T©y b¾c vµ B¾c – §«ng b¾c ®îc x¸c ®Þnh bëi phÝa bê vÞnh däc theo quèc lé 18A, kÓ tõ kho x¨ng dÇu B12 (C¸i D¨m) ®Õn c©y sè 11 (x· Quang Hanh, thÞ x· CÈm Ph¶). ChiÒu réng khu ®Öm tõ 5 – 7km tÝnh tõ ®êng b¶o vÖ tuyÖt ®èi ra biÓn, ph¹m vi xª dÞch tõ 1 – 2 km. Vïng phô cËn lµ vïng biÓn hoÆc ®Êt liÒn bao quanh khu ®Öm, kÓ c¶ vïng biªn gi¸p ranh víi Vên quèc gia C¸t Bµ. ChiÒu dµi bê biÓn H¹ Long kho¶ng 60 km, víi ®Þa h×nh ®¸y biÓn t¬ng ®èi b»ng ph¼ng vµ ®¬n gi¶n, chç s©u nhÊt kho¶ng 20 – 25m. VÞnh H¹ Long cã chÕ ®é nhËt triÒu, tøc lµ trong mét ngµy cã mét lÇn níc lªn vµ mét lÇn níc xuèng. §©y còng lµ mét vïng biÓn hiÕm thÊy trªn toµn thÕ giíi, ®iÓn h×nh cho chÕ ®é nhËt triÒu ®Òu. Biªn ®é thuû triÒu cao nhÊt ë H¹ Long cã thÓ ®¹t 4, 70m. (Vïng biÓn Qu¶ng Ninh cã biªn ®é thuû triÒu

B¶n ®å di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long (n»m trong khung in ®Ëm).

lín nhÊt trong c¶ níc, cã thÓ ®¹t tíi 4, 9m ë Mòi Ngäc (Mãng C¸i); 5, 26m ë Mòi Chïa (Tiªn Yªn), cµng vÒ phÝa B¾c biªn ®é thuû triÒu cµng t¨ng). 2. C¸c gi¸ trÞ tiªu biÓu cña Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long

2

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

VÞnh H¹ Long mang nhiÒu gi¸ trÞ to lín cho ®êi sèng con ngêi vµ sù ph¸t triÓn cña tù nhiªn. Trong ®ã, ph¶i kÓ ®Õn 2 gi¸ trÞ tiªu biÓu mang tÝnh toµn cÇu ®îc UNESCO c«ng nhËn ®ã lµ gi¸ trÞ thÈm mü vµ gi¸ trÞ ®Þa chÊt. Bªn c¹nh ®ã, kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi gi¸ trÞ lÞch sö v¨n ho¸ vµ hÖ sinh th¸i ®a d¹ng cña VÞnh H¹ Long. a. Gi¸ trÞ thÈm mü Hµng ngµn hßn ®¶o ®¸ mu«n h×nh mu«n vÎ nh« lªn tõ mÆt níc trong xanh t¹o cho H¹ Long mét vÎ ®Ñp l«i cuèn l¹ lïng. Trªn nói Bµi Th¬ ngµy nay vÉn cßn lu gi÷ ®îc nh÷ng ¸ng th¬ cæ ca ngîi vÎ ®Ñp cña VÞnh H¹ Long: “… Cù tÈm u«ng d¬ng triÒu b¸ch xuyªn Lo¹n s¬n kú bè bÝch liªn thiªn…” (Bµi th¬ ®Ò trªn v¸ch nói cña Lª Th¸nh T«ng n¨m 1468) DÞch lµ: "... BiÓn c¶ mªnh m«ng tr¨m s«ng ®æ vµo Nói non la liÖt nh qu©n cê, tiÕp trêi xanh biÕc…" Trong lßng nh÷ng hßn ®¶o ®¸ lµ thÕ giíi v« cïng ®éc ®¸o, ®ã chÝnh lµ hÖ thèng hang ®éng mu«n h×nh mu«n vÎ. Cã nh÷ng hang ë lng chõng nói, cã nh÷ng hang ë s¸t mÆt níc, l¹i cã nh÷ng hang th«ng qua ch©n ®¶o.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

3

Toµn c¶nh VÞnh H¹ Long lµ mét bøc tranh phong c¶nh hoµnh tr¸ng nhng kh«ng kÐm phÇn duyªn d¸ng ®îc kÕt hîp tõ hai yÕu tè ®èi lËp: §¸ vµ

(Nguån: BQLVHL)

Níc b. Gi¸ trÞ ®Þa chÊt Mét b¶o tµng ®Þa chÊt khæng lå, nh÷ng trang sö ®¸ ghi l¹i nh÷ng biÕn cè vÜ ®¹i cña qu¸ tr×nh ®Þa chÊt vµ tiÕn ho¸ cña sù sèng – lÞch sö ®Þa chÊt VÞnh H¹ Long ®îc biÕt Ýt nhÊt lµ trªn 500 triÖu n¨m víi nh÷ng hoµn c¶nh cæ ®Þa lý rÊt kh¸c nhau, víi nhiÒu lÇn t¹o s¬n – biÓn tho¸i, sôt ch×m – biÓn tiÕn. C¸c ngÊn biÓn ë H¹ Long chÝnh lµ nh÷ng kho t liÖu quý gi¸ cho viÖc nghiªn cøu biÕn ®éng mùc níc biÓn cæ vµ hiÖn ®¹i. VÞnh H¹ Long cßn lµ mÉu h×nh tuyÖt vêi vÒ Karst (Ca-xt¬) trëng thµnh trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®íi Èm. VÞnh cã mét qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ Karst ®Çy ®ñ tr¶i qua 20 triÖu n¨m nhê sù kÕt hîp ®ång thêi gi÷a c¸c yÕu tè nh tÇng ®¸ v«i rÊt dµy, khÝ hËu nãng Èm vµ qu¸ tr×nh n©ng kiÕn t¹o chËm ch¹p trªn tæng thÓ. C¸c hßn ®¶o ®¸ h×nh chãp vµ th¸p lóc quÇn tô, lóc r¶i r¸c bÞ biÓn trµn ngËp t¹o lªn c¶nh quan v« cïng ®Æc s¾c... biÓn cßn lµm ch×m c¸c phÔu Karst, biÕn chóng thµnh nh÷ng hå níc mÆn, nh côm hå Ba HÇm n»m s©u trong lßng ®¶o §Çu Bª. HÖ thèng hang ®éng VÞnh H¹ Long thuéc vÒ ba nhãm chÝnh. Nhãm thø nhÊt lµ di tÝch c¸c hang ngÇm cæ, tiªu biÓu lµ hang Söng Sèt, ®éng Tam Cung, ®éng Thiªn Cung, hang §Çu Gç v.v... Nhãm thø hai lµ c¸c hang nÒn Karst tiªu biÓu lµ Trinh

4

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

N÷, Bå N©u, Tiªn ¤ng, Hang Trèng v.v... Nhãm thø ba lµ nh÷ng hang hµm Õch biÓn, tiªu biÓu lµ khu hå Ba HÇm, Hang Luån v.v... Qu¸ tr×nh h×nh thµnh hang ®éng: Hang ®éng trªn VÞnh H¹ Long ®îc h×nh thµnh c¸ch ngµy nay tõ 2 triÖu ®Õn 17000 n¨m, ®©y lµ thêi gian thuËn lîi cho qu¸ tr×nh t¹o hang: khÝ hËu m¸t l¹nh, ma nhiÒu. So víi tuæi cña hang, tuæi cña th¹ch nhò trÎ h¬n nhiÒu v× chóng ®îc h×nh thµnh c¸ch ®©y 17000 n¨m. Qu¸ tr×nh hoµ tan ®¸ v«i t¹o hang vµ th¹ch nhò ®îc biÓu diÔn theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc: CaCO3 + H2O + CO2 ↔ Ca2+ + 2 HCO3– ChiÒu thuËn lµ qu¸ tr×nh hoµ tan ®¸ v«i t¹o hang. ChiÒu nghÞch lµ qu¸ tr×nh kÕt tña CaCO3 ®Ó t¹o thµnh m¨ng ®¸ (mäc tõ díi lªn) vµ nhò ®¸ (rñ tõ trªn xuèng). Khi nhiÖt ®é m¸t l¹nh, thuËn lîi cho ph¶n øng thuËn (t¹o hang ®éng), khi nhiÖt ®é cao thuËn lîi cho ph¶n øng chiÒu nghÞch (t¹o thµnh th¹ch nhò). ChÝnh nh÷ng ®Æc ®iÓm tiªu biÓu vÒ mÆt ®Þa chÊt, VÞnh H¹ Long ®· ®îc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n thÕ giíi lÇn thø 2 víi gi¸ trÞ ngo¹i h¹ng vÒ khoa häc ®Þa chÊt. c. Gi¸ trÞ v¨n ho¸ Qu¶ng Ninh nãi chung vµ H¹ Long nãi riªng lµ n¬i cã mét nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi vµ liªn tôc. §©y lµ mét nÒn v¨n ho¸ víi nh÷ng ®Æc trng riªng, ph©n bè tËp trung t¹i mét khu vùc ®éc lËp nhng kh«ng hÒ biÖt lËp, nã g¾n liÒn víi nh÷ng nÒn v¨n ho¸ Hoµ B×nh – B¾c S¬n næi tiÕng cña d©n téc ta. Cho ®Õn nay, c¸c nhµ khoa häc ®· lµm râ ®îc lÞch sö v¨n ho¸ tõ Ýt nhÊt lµ 25.000 n¨m c¸ch ngµy nay ë H¹ Long ®ã lµ nÒn v¨n ho¸ Soi Nhô. KÕ tiÕp ®ã lµ nÒn v¨n ho¸ C¸i BÌo råi ®Õn v¨n ho¸ H¹ Long. VÞnh H¹ Long cßn lµ n¬i ghi dÊu lÞch sö dùng níc, gi÷ níc cña d©n téc. Th¬ng c¶ng V©n §ån næi tiÕng sÇm uÊt cho viÖc th«ng th¬ng bu«n b¸n vµ giao lu trao ®æi v¨n ho¸ suèt trong thêi Lý, TrÇn ®Õn Lª. H¹ Long còng lµ n¬i ghi dÊu 3 trËn th¾ng oanh liÖt cña qu©n vµ d©n ta trªn dßng s«ng B¹ch §»ng díi sù chØ huy cña 3 vÞ anh hïng d©n téc: Ng« QuyÒn (n¨m 938); Lª Hoµn (n¨m 981) vµ TrÇn Hng §¹o (n¨m 1288). N¬i ®©y còng lµ n¬i ghi dÊu nh÷ng chiÕn c«ng vang déi cña qu©n vµ d©n Qu¶ng Ninh qua hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng Mü gãp phÇn b¶o vÖ nÒn hoµ b×nh cho tæ quèc. d. Gi¸ trÞ ®a d¹ng sinh häc VÞnh H¹ Long VÞnh H¹ Long chøa ®ùng trong m×nh mét tiÒm n¨ng ®a d¹ng sinh häc to lín. §a d¹ng sinh häc VÞnh H¹ Long gåm c¶ sù ®a d¹ng nguån gen vµ ®a d¹ng hÖ sinh th¸i. §©y lµ mét nguån tµi nguyªn quan träng cÇn ®îc gi÷ g×n, b¶o tån ®Ó duy tr× c©n b»ng sinh th¸i cho c¶ khu vùc.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

5

§a d¹ng sinh häc H¹ Long cã thÓ chia lµm hai hÖ sinh th¸i lín, ®ã lµ: hÖ sinh th¸i rõng thêng xanh nhiÖt ®íi vµ hÖ sinh th¸i biÓn vµ ven bê. • HÖ sinh th¸i rõng thêng xanh nhiÖt ®íi Mét sè quÇn x· c¸c loµi thùc vËt kh¸c nhau ®îc t×m thÊy nh: C¸c loµi ngËp mÆn, c¸c loµi thùc vËt ë bê c¸t ven ®¶o, c¸c loµi mäc trªn sên nói vµ v¸ch ®¸, trªn ®Ønh nói hoÆc mäc ë cña cöa hang hay khe ®¸. §Æc biÖt, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· kh¶o s¸t vµ ph¸t hiÖn 7 loµi thùc vËt ®Æc h÷u cña VÞnh H¹ Long, nã chØ thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn sèng trªn ®¶o ®¸ v«i H¹ Long mµ cha thÊy ë n¬i nµo kh¸c trªn thÕ giíi. §ã lµ: Thiªn tuÕ H¹ Long, Khæ cö ®¹i tÝm, Cä H¹ Long, Khæ cö ®¹i nhung, Mãng tai H¹ Long, Ngò da b× H¹ Long, Hµi vÖ n÷ hoa vµng. • HÖ sinh th¸i biÓn vµ ven bê Gåm c¸c hÖ sinh th¸i chÝnh nh: * Sinh th¸i vïng triÒu vµ vïng ngËp mÆn * D¹ng sinh th¸i ®¸y cøng, r¹n san h« * D¹ng sinh th¸i hang ®éng vµ tïng, ¸ng (Tïng lµ vïng níc cã mét cöa t¬ng ®èi kÝn, Ýt sãng; ¸ng lµ c¸c hå chøa níc, n»m gi÷a c¸c ®¶o). * D¹ng sinh th¸i ®¸y mÒm. §©y lµ d¹ng sinh th¸i cña quÇn x· cá biÓn. * D¹ng sinh th¸i b·i triÒu kh«ng cã rõng ngËp mÆn * D¹ng sinh th¸i nh©n t¹o. §©y lµ c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i do con ngêi t¹o ra. VÝ dô: ë H¹ Long hiÖn nay ngêi ta quai ®ª lÊn biÓn ®Ó nu«i t«m, nu«i c¸… *HÖ sinh th¸i biÓn. Gåm: thùc vËt phï du, ®éng vËt phï du, ®éng vËt ®¸y vµ ®éng vËt tù du.

3. híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái 1. VÞnh H¹ Long n»m ë vÞ trÝ nµo cña tØnh Qu¶ng Ninh vµ ë vÞ trÝ nµo cña ®Êt níc ViÖt Nam? (vÞ trÝ, to¹ ®é, diÖn tÝch, sè ®¶o, khu b¶o vÖ quèc gia, khu vùc ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n thÕ giíi). 2. C¸c gi¸ trÞ tiªu biÓu cña di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long? 3. Em ph¶i lµm g× ®Ó b¶o tån, g×n gi÷ vµ ph¸t huy gi¸ trÞ di s¶n VÞnh H¹ Long? 2. Ho¹t ®éng: 1. G/v chia h/s thµnh tõng nhãm nhá, yªu cÇu mçi nhãm lµm mét t¸c phÈm giíi thiÖu vÒ mét ®Æc ®iÓm cña VÞnh H¹ Long (t¸c phÈm cã thÓ lµ bµi viÕt, tranh vÏ, th¬…) Sau ®ã, nh÷ng t¸c phÈm sÏ ®îc giíi thiÖu, th¶o luËn gi÷a c¸c nhãm. Cã thÓ h×nh thµnh nªn mét chuyªn

6

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

môc giíi thiÖu vÒ H¹ Long mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt cã tranh, ¶nh minh ho¹ cho bµi viÕt nÕu phï hîp. 2. Thùc hiÖn mét chuyÕn tham quan cho h/s trªn VÞnh H¹ Long. Yªu cÇu h/s hoµn thµnh phiÕu sau (xem trang bªn). 3. Chia nhãm h/s vµ cho tõng nhãm ®i chôp ¶nh hoÆc vÏ tranh ë mét khu vùc thuËn tiÖn bªn bê VÞnh H¹ Long. Sau ®ã tæ chøc thi nh÷ng t¸c phÈm c¸c em ®· hoµn thµnh ®îc. 3. Më réng: HiÖn nay, ViÖt Nam cã 4 di s¶n ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n thÕ giíi. Ngoµi VÞnh H¹ Long cßn cã Cè ®« HuÕ, Phè cæ Héi An, vµ Th¸nh ®Þa Mü S¬n. - C¸c di s¶n trªn ®îc c«ng nhËn n¨m nµo? Thuéc thµnh phè, tØnh, huyÖn, thÞ nµo? (Cè ®« HuÕ c«ng nh©n n¨m 1993 thuéc thµnh phè HuÕ, tØnh Thõa Thiªn HuÕ; phè cæ Héi An thuéc thÞ x· Héi An vµ Th¸nh ®Þa Mü S¬n thuéc x· Duy Phó, huyÖn Duy Xuyªn, tØnh Qu¶ng Nam ®îc c«ng nhËn n¨m 1999. Ba di s¶n nµy ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸).

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

7

Tr­íc chuyÕn tham quan

Hä vµ tªn:……………………………………………… Ngµy th¨m VÞnh ……………………………………… Môc ®Ých cña em vÒ chuyÕn tham quan (em muèn kh¸m ph¸, t×m hiÓu ®iÒu g×…)?……………………………………………………… …………………. …………………………………………………………………………………………… …. Trong chuyÕn tham quan

Em h·y vÏ tranh hoÆc viÕt mét bµi th¬ vÒ VÞnh H¹ Long. H·y ghi l¹i mét vµi con sè mµ em ®· t×m hiÓu ®­îc vÒ Di s¶n (sè ®¶o, hang ®éng, b·i t¾m, kh¸ch du lÞch, loµi c©y, loµi h¶i s¶n…). H·y ghi l¹i mét sè mèi ®e do¹ tíi Di s¶n mµ em quan s¸t ®­îc (r¸c th¶i, ý thøc cña kh¸ch du lÞch, tæ chøc qu¶n lý di s¶n…). Sau chuyÕn tham quan

Em cã thùc hiÖn ®­îc môc ®Ých cña m×nh trong chuyÕn tham quan kh«ng? Cã

8

H¹ Long

Kh«ng

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

Ch¬ng 1:

nh÷ng tiÒm n¨ng cña VÞnh H¹ Long 

Bµi 1.

Ho¹t ®éng du lÞch – dÞch vô trªn VÞnh H¹ Long “Trªn thÕ giíi ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm cay ®¾ng lµ quy chÕ tù qu¶n cña ngµnh dÞch vô du lÞch kh«ng cã hiÖu lùc…’’ (Richard A Engelhardt – Cè vÊn v¨n ho¸ cña UNESCO khu vùc Ch©u ¸ – Th¸i B×nh D¬ng) 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s n¾m ®îc: 1. C¸c ho¹t ®éng tham quan du lÞch trªn VÞnh. 2. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô, phôc vô kh¸ch du lÞch ë khu vùc di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long.

Bèi c¶nh gi¶ng d¹y Trong líp hoÆc trùc tiÕp trªn VÞnh Ph¬ng tiÖn d¹y häc Mét sè b¨ng, ®Üa h×nh, bu ¶nh giíi thiÖu vÒ VÞnh H¹ Long

3. Nh÷ng t¸c ®éng tõ c¸c ho¹t ®éng du lÞch – dÞch vô tíi VÞnh H¹ Long.

4. Nh÷ng ®iÒu lu ý khi tham gia c¸c ho¹t ®éng du lÞch – dÞch vô trªn VÞnh. 5. Nh÷ng lo¹i h×nh du lÞch míi cã lîi cho m«i trêng Di s¶n. 6. Nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ c¸c khu di s¶n tríc sù ph¸t triÓn cña du lÞch. 2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. C¸c ho¹t ®éng tham quan du lÞch trªn VÞnh H¹ Long Lµ mét danh th¾ng quèc gia, 2 lÇn ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n thÕ giíi, VÞnh H¹ Long chÝnh lµ ®iÓm du lÞch hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch. Do ®ã, nh÷ng ho¹t ®éng du lÞch – dÞch vô ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng tuyªn truyÒn gi¸o dôc, ph¸t huy gi¸ trÞ Di s¶n, ®ång thêi lµ mét mòi nhän trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh Qu¶ng Ninh. C¸c h×nh thøc du lÞch trªn VÞnh H¹ Long hiÖn nay gåm: o Du lÞch ng¾m c¶nh: Kh¸ch du lÞch ngåi trªn du thuyÒn, du ngo¹n trªn mÆt VÞnh, ng¾m c¶nh VÞnh, hang ®éng, nh÷ng c¶nh thiªn nhiªn ®éc ®¸o…

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

9

NghØ dìng, t¾m biÓn: KhÝ hËu «n hoµ, c¶nh s¾c th¬ méng, nh÷ng b·i c¸t tuyÖt ®Ñp cña H¹ Long cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu nghØ dìng, t¾m biÓn cña kh¸ch du lÞch bèn ph¬ng c¶ bèn mïa trong n¨m. o Du lÞch leo nói, du lÞch m¹o hiÓm: lµ h×nh thøc du lÞch ®îc nhiÒu ngêi a thÝch ë VÞnh H¹ Long. Du kh¸ch cã thÓ trÌo lªn nh÷ng hßn ®¶o ®¸, tham gia nh÷ng h×nh thøc du lÞch sinh th¸i, du lÞch m¹o hiÓm nh bay dï, ®i m«t« níc… o Tham gia c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸: Du kh¸ch ®îc thëng thøc nh÷ng ho¹t ®éng v¨n hãa truyÒn thèng (nh chÌo, móa, móa rèi níc …), hay nghÖ thuËt biÓu diÔn hiÖn ®¹i (biÓu diÔn c¸ heo, xiÕc…) v¨n ho¸ Èm thùc… t¹i nh÷ng trung t©m vui ch¬i gi¶i trÝ nh ®¶o TuÇn Ch©u, c«ng viªn Hoµng Gia vµ mét sè khu vùc kh¸c… Bªn c¹nh ®ã, du kh¸ch còng cã thÓ tham quan nh÷ng ho¹t ®éng sinh ho¹t v¨n ho¸ truyÒn thèng cña lµng chµi còng nh ®êi sèng hµng ngay cña nh÷ng ngêi d©n chµi. Trong t¬ng lai, VÞnh H¹ Long sÏ lµ n¬i tæ chøc nhiÒu h×nh thøc du lÞch ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, phong phó vµ hÊp dÉn h¬n cho du kh¸ch. 2. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô du lÞch trªn VÞnh H¹ Long HÖ thèng dÞch vô ë H¹ Long rÊt quan träng. HiÖn nay, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô trªn VÞnh H¹ Long gåm cã: o

- Giao th«ng: Khu vùc VÞnh H¹ Long cã tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh giao th«ng

(®êng bé, ®êng thuû vµ ®êng kh«ng) víi c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng phong phó nh « t«, tµu thuû, m¸y bay. Ph¬ng tiÖn phæ biÕn ®îc sö dông ®Ó tham quan, du lÞch trªn VÞnh H¹ Long lµ tµu, thuyÒn.

- HÖ thèng nhµ hµng, kh¸ch s¹n: cung cÊp hÖ thèng kh¸ch s¹n, nhµ

nghØ, phßng trä, phôc vô ¨n uèng… vµ mét sè dÞch vô kh¸c cho kh¸ch du lÞch.

- C¸c lo¹i h×nh dÞch vô kh¸c: Bu ®iÖn, ®å lu niÖm, Èm thùc vµ hÖ

thèng c¬ së h¹ tÇng kh¸c nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch. 3. §Þnh híng ph¸t triÓn ngµnh du lÞch – dÞch vô Qu¶ng Ninh ®Õn 2010 Ph¸t triÓn du lÞch dÞch vô thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän cã tû träng cao trong GDP, gãp phÇn gi¶i quyÕt tèt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. ¦u tiªn ph¸t triÓn m¹nh du lÞch quèc tÕ. Dù b¸o 2010, Qu¶ng Ninh cã kh¶ n¨ng thu hót 2, 5 – 3 triÖu lît kh¸ch du lÞch, trong ®ã cã 1, 2 – 1, 3 triÖu lît kh¸ch quèc tÕ, ®¹t doanh thu ngo¹i tÖ 400 – 500 triÖu USD. Ph¸t triÓn tæng hîp du lÞch nói, biÓn, h¶i ®¶o mµ Ýt n¬i cã, nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o, cã chÊt lîng vµ uy tÝn cao ë trong níc vµ khu vùc. H×nh thµnh c¸c trung t©m du lÞch lín tÇm cì quèc gia vµ quèc tÕ ë c¸c khu vùc B·i Ch¸y – H¹ Long, Mãng C¸i – Trµ Cæ, Yªn Tö… Ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c tuyÕn du lÞch vµ c¸c lo¹i h×nh thÓ thao – vui ch¬i gi¶i trÝ c¶ trªn bê, trªn biÓn vµ h¶i ®¶o.

10

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

4. Nh÷ng t¸c ®éng tõ ho¹t ®éng du lÞch – dÞch vô tíi m«i trêng di s¶n VÞnh H¹ Long

…“VÒ mÆt tèt, du lÞch mang l¹i thu nhËp cho nh©n d©n ®Þa ph¬ng, nã

còng lµ lo¹i c«ng nghiÖp ‘phi khai kho¸ng’, nã kh«ng lÊy vËt g× ra khái m«i trêng. Nhng nãi vÒ mÆt xÊu th× ngêi du lÞch lµ ngêi g©y bÈn, kh«ng ph¶i c¸ nh©n ngêi du lÞch nµo còng cã ý thøc ®Çy ®ñ vÒ m«i trêng. Thñ ph¹m lµ ngµnh dÞch vô hËu cÇn cho du lÞch nh kh¸ch s¹n, nhµ hµng, xe du lÞch, tµu thuyÒn du lÞch, nh÷ng ngêi, nÕu kh«ng cã quy chÕ chÆt chÏ, sÏ cã hµng ngµn galon r¸c th¶i cha xö lý, chÊt th¶i cña con ngêi vµ bÕp nóc xuèng níc cña VÞnh”... (T.s. Richard A Engelhardt). - Lîng kh¸ch du lÞch t¨ng sÏ kÐo theo sù gia t¨ng c¸c lo¹i chÊt th¶i. - Du lÞch VÞnh H¹ Long lµ du lÞch biÓn ®¶o, do ®ã, ho¹t ®éng chuyªn chë kh¸ch b»ng tµu thuyÒn trªn VÞnh lµ kh«ng thÓ thiÕu. Lîng kh¸ch du lÞch tËp trung ®«ng, kÐo theo sù t¨ng nhanh sè lîng tµu thuyÒn sÏ g©y ¸p lùc lín ®èi víi m«i trêng. Tµu thuyÒn tËp trung víi mËt ®é cao, neo ®Ëu t¹i nh÷ng ®iÓm du lÞch lµm ®ôc níc, ph¸ háng c¸c r¹n san h« khi neo ®Ëu t¹i ®©y…

- ý thøc cña kh¸ch du lÞch cha cao, hµnh ®éng thiÕu ý thøc cña hä

lµm ¶nh hëng ®Õn c¶nh quan m«i trêng tham quan: chÆt, bÎ c©y cèi, vÏ, viÕt, ph¸ háng nhò ®¸ trong hang ®éng, x¶ r¸c bõa b·i…

Nh vËy, cÇn chó ý:

- Tu©n thñ néi quy tham quan t¹i nh÷ng khu vùc th¨m quan: gi÷ g×n vÖ sinh, kh«ng x¶ r¸c bõa b·i, kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn c¶nh quan – “Kh«ng ®Ó l¹i bÊt cø thø g× ë n¬i m×nh ®Õn trõ dÊu ch©n. Kh«ng lÊy ®i bÊt kú thø g× tõ n¬i ®ã trõ nh÷ng bøc ¶nh”. - H·y tuyªn truyÒn cho nh÷ng ngêi kh¸c cïng thùc hiÖn nh m×nh. - Chän nh÷ng c«ng ty du lÞch cã ho¹t ®éng vµ gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng bªn c¹nh ho¹t ®éng kinh doanh. Mét sè c«ng ty ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch trªn ®Þa ®Þa bµn thµnh phè H¹ Long: Trung t©m dÞch vô VÞnh H¹ Long (thuéc Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long), c«ng ty du lÞch – dÞch vô Hång Gai, c«ng ty du lÞch Thanh niªn… 3. híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái: 1. C¸c ho¹t ®éng tham quan du lÞch ë Di s¶n VÞnh H¹ Long? 2. C¸c ho¹t ®éng dÞch vô – du lÞch ë Di s¶n VÞnh H¹ Long? 3. Nh÷ng ¶nh hëng cña ho¹t ®éng du lÞch – dÞch vô ®èi víi m«i trêng khu Di s¶n VÞnh H¹ Long? 4. Lµ chñ nh©n t¬ng lai cña Di s¶n thÕ giíi, b¹n sÏ lµm g× khi tham gia ho¹t ®éng du lÞch dÞch vô ë VÞnh H¹ Long?

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

11

2. Ho¹t ®éng: 1. §ãng kÞch: “Du lÞch VÞnh H¹ Long” C¸c nhãm h/s lµm c¸c vë kÞch cã chñ ®Ò vÒ du lÞch VÞnh H¹ Long víi c¸c vai vµ yªu cÇu sau: C¸c vai: C¸n bé qu¶n lý di s¶n – nh©n viªn Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long (nh©n viªn so¸t vÐ, híng dÉn viªn...). Ngêi lµm c«ng t¸c dÞch vô: tham gia c¸c lo¹i h×nh dÞch vô. §èi tîng kh¸ch du lÞch: tham gia c¸c lo¹i h×nh du lÞch (ng¾m c¶nh, m¹o hiÓm, nghØ dìng...) vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô (¨n uèng, mua hµng, lu niÖm…). Yªu cÇu: Ngêi c¸n bé qu¶n lý di s¶n: ph¶i thÓ hiÖn ®îc nh÷ng hµnh ®éng qu¶n lý hoÆc tèt, hoÆc v« tr¸ch nhiÖm. Ngêi lµm dÞch vô: thÓ hiÖn ®îc nh÷ng hµnh vi hoÆc tèt, hoÆc chØ chó ý tíi lîi nhuËn. Kh¸ch du lÞch: thÓ hiÖn ®îc nh÷ng hµnh vi hoÆc tèt, hoÆc xÊu khi ®i tham quan. 2. Chia häc sinh thµnh 2 nhãm vµ cho mçi nhãm viÕt bµi luËn víi chñ ®Ò: TriÓn väng cña ngµnh du lÞch – dÞch vô H¹ Long (cã thÓ c¶ Qu¶ng Ninh). Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña ngµnh du lÞch – dÞch vô ®Õn m«i trêng di s¶n VÞnh H¹ Long. C¸c nhãm tr×nh bµy bµi viÕt, sau ®ã th¶o luËn. 3. Chia líp thµnh nh÷ng nhãm nhá, mçi nhãm tõ 2 – 4 h/s. Yªu cÇu h/s tËp hîp mét sè th«ng tin vÒ VÞnh H¹ Long (d÷ liÖu, ¶nh, vÞ trÝ, c¸c ®Æc ®iÓm...). Gi¸o viªn gióp ®ì tõng nhãm thùc hiÖn mét trong nh÷ng bµi tËp t×nh huèng sau: (1)RÊt nhiÒu kh¸ch du lÞch ®Õn th¨m khu di s¶n VÞnh H¹ Long. H·y viÕt 5 mÆt lîi vµ 5 mÆt bÊt lîi cña du lÞch ®èi víi di s¶n VÞnh H¹ Long. (2)Sè lîng kh¸ch tham quan di s¶n VÞnh H¹ Long lªn tíi con sè kû lôc, sè tiÒn thu ®îc cho phÐp b¹n ®Çu t mét dù ¸n lín. B¹n sÏ u tiªn c«ng viÖc g×? Cã thÓ gi¶i thÝch b»ng tranh vÏ. (3)RÊt nhiÒu r¸c t¹i khu di s¶n VÞnh H¹ Long. H·y nªu 5 c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. (4)LËp mét b¶ng qu¶ng c¸o cho mét khu vùc vui ch¬i gi¶i trÝ trong khu vùc Di s¶n VÞnh H¹ Long. (5)VÏ ¸p phÝch qu¶ng c¸o cho khu vùc di s¶n VÞnh H¹ Long.

12

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

(6)Cã nh÷ng kh¸ch du lÞch muèn nghØ t¹i c¸c lµng chµi trªn VÞnh, víi c¬ng vÞ lµ mét ngêi d©n ®Þa ph¬ng, h·y cho hä nh÷ng lêi khuyªn cÇn thiÕt. Sau khi tr×nh bµy c¸c bµi viÕt, c¸c nhãm h/s trao ®æi vµ th¶o luËn. 3. Bµi tËp vÒ nhµ 1. H·y hái Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long vÒ sè lîng kh¸ch tham quan du lÞch VÞnh trong vµi n¨m gÇn ®©y. So s¸nh ®Ó thÊy ®îc xu híng t¨ng hoÆc gi¶m sè lîng kh¸ch. MÆt tèt vµ mÆt kh«ng tèt cña xu híng nµy? 2. TØnh Qu¶ng Ninh nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch nµo ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh du lÞch – dÞch vô cña TØnh? 4. Më réng H/s thu thËp sè liÖu thèng kª vÒ du lÞch vµ sè lîng kh¸ch du lÞch ®Õn VÞnh H¹ Long. Yªu cÇu h/s tr×nh bµy c¸c d÷ liÖu ®ã.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

13

Bµi 2.

Ho¹t ®éng nu«i trång vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n trªn VÞnh H¹ Long 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s n¾m ®îc: 1. Nguån lîi h¶i s¶n vµ nguy c¬ suy gi¶m nguån lîi h¶i s¶n. 2. Nh÷ng h×nh thøc nu«i trång, ®¸nh b¾t h¶i s¶n trªn VÞnh H¹ Long. 3. T¸c ®éng cña viÖc nu«i trång vµ khai th¸c h¶i s¶n kh«ng ®óng møc.

Bèi c¶nh gi¶ng d¹y Trong líp hoÆc trªn VÞnh H¹ Long Ph¬ng tiÖn d¹y häc Tranh ¶nh c¸c lo¹i h¶i s¶n , dông cô ®¸nh b¾t (nÕu cã) cã thÓ trùc tiÕp ®Õn c¸c ®iÓm nu«i trång thuû h¶i s¶n trªn VÞnh H¹ Long

2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. TiÒm n¨ng vÒ h¶i s¶n cña VÞnh H¹ Long Cïng víi du lÞch, VÞnh H¹ Long lµ ng trêng cã tiÒm n¨ng ®Æc biÖt vÒ ®¸nh b¾t vµ nu«i trång h¶i s¶n, víi hµng ngµn ha b·i triÒu, c¸c ®Çm só cïng c¸c ng trêng ®¸nh b¾t gÇn bê vµ xa bê, hµng n¨m cung cÊp mét lîng lín h¶i s¶n cho du kh¸ch vµ nhu cÇu néi ®Þa. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t cña Phßng kinh tÕ thµnh phè H¹ Long, kh¶ n¨ng khai th¸c h¶i s¶n tù nhiªn cña H¹ Long ®¹t kho¶ng 6.500 tÊn. Ngoµi ra, cßn kho¶ng 200 lång bÌ nu«i h¶i s¶n trong VÞnh mµ hµng n¨m mang l¹i cho H¹ Long tíi 1000 tÊn h¶i s¶n c¸c lo¹i. Nh vËy, tæng s¶n lîng khai th¸c tù nhiªn vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n cña H¹ Long íc ®¹t 7.500 tÊn/n¨m. Dù b¸o s¶n lîng h¶i s¶n cña H¹ Long tíi n¨m 2010 sÏ ®¹t 12.000 tÊn/n¨m. 2. C¸c h×nh thøc nu«i trång h¶i s¶n trªn VÞnh HiÖn nay, nghÒ nu«i trång h¶i s¶n ®· ®îc ph¸t triÓn ë c¸c huyÖn Yªn Hng, V©n §ån, CÈm Ph¶ vµ x· Hïng Th¾ng (Thµnh phè H¹ Long) víi c¸c h×nh thøc: • Nu«i trong ®Çm: thêng nu«i th¶ nh÷ng loµi nh t«m, c¸, cua... Nu«i ë c¸c b·i triÒu, vòng vÞnh n«ng cã nhiÒu luång l¹ch, giµu nguån thøc ¨n. Quanh khu vùc nu«i trång cã bê ®¾p bao quanh vµ cã cèng dÉn níc biÓn vµo ®Çm. • Nu«i trång ngoµi b·i: nu«i nh÷ng loµi ®éng vËt nh sß, ngao, ng¸n, hµu, bµo ng, trång rau c©u chØ vµng... Ngêi nu«i lîi dông c¸c b·i triÒu, ch¾n ®¨ng lµm hµng rµo ®Ó vËt nu«i kh«ng tho¸t ra ngoµi, nhng níc biÓn vÉn cã thÓ ra vµo dÔ dµng. • NghÒ nu«i b»ng lång bÌ trªn biÓn: nu«i c¸c loµi h¶i s¶n cã gi¸ trÞ dinh dìng vµ kinh tÕ, nhng chñ yÕu lµ c¸ song, c¸ giß, c¸ mó, t«m, bÒ bÒ, ngäc trai... Ngêi nu«i tËn dông mÆt níc biÓn, th¶ phao qu©y líi lµm lång bÌ.

14

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

3. C¸c ph¬ng thøc ®¸nh b¾t h¶i s¶n trªn VÞnh a. §¸nh b¾t thñ c«ng, ®¬n gi¶n Tõ xa xa, ng d©n H¹ Long sö dông nhiÒu ph¬ng tiÖn rÊt th« s¬ ®Ó ®¸nh b¾t (nh tay, sö dông c©y que c¾m chÆn ë c¸c b·i triÒu ®Ó bÉy h¶i s¶n bÞ kÑt trong ®ã). Sau ®ã, hä biÕt dïng c¸c vËt nhän ®îc lµm tõ tre, nøa, cµnh c©y ®Ó xØa theo con vËt. §Õn ngµy nay, nh÷ng c«ng cô cÇm tay ®¬n gi¶n nh cµo, cuèc, thuæng xÎng, xµ beng, bóa hµ vÉn ®îc ng d©n sö dông ®Ó khai th¸c nh÷ng ®éng vËt nhuyÔn thÓ trªn c¸c b·i triÒu (nh ngao, ng¸n, èc, tu hµi, hµ…).

- C©u: Cã 3 h×nh thøc c©u ng d©n thêng sö dông lµ cÇn c©u, c©u

tay (kh«ng sö dông cÇn) vµ vµng c©u (lo¹i d©y c©u dµi 1500 – 2000m, m¾c rÊt nhiÒu lìi c©u). H×nh thøc c©u nµy ph¶i sö dông måi ®Ó nhö c¸.

- Th¶ líi: thêng ®îc th¶ ë nh÷ng khu vùc cã ®µn c¸ di chuyÓn ®Ó bÉy

c¸. Khi ®¸nh líi thêng ph¶i huy ®éng nhiÒu thuyÒn kh¸c cïng hîp søc. HiÖn nay, th¶ líi lµ h×nh thøc ®¸nh b¾t phæ biÕn ®îc ng d©n H¹ Long sö dông. C¸c lo¹i líi ®îc sö dông rÊt phong phó lµ chµi, gi·, te, líi v©y, líi rª, vã…

- Sö dông bÉy: Mét h×nh thøc ng d©n sö dông nh÷ng dông cô ®îc

®an b»ng tre ®Ó ®Æt måi vµo trong, cã cöa cho ®éng vËt biÓn b¬i vµo nh n¬m, lê, bãng… Khi níc lªn, h¶i s¶n sÏ theo vµo khu vùc ®Æt bÉy, khi níc rót chóng sÏ bÞ m¾c l¹i. b. Sö dông ph¬ng tiÖn ®¸nh b¾t hiÖn ®¹i Trang bÞ cho kiÓu ®¸nh b¾t nµy ph¶i lµ tµu thuyÒn cã c«ng suÊt lín víi nh÷ng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh m¸y ®Þnh vÞ, m¸y liªn l¹c, m¸y dß c¸… Víi nh÷ng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, tµu thêng ®¸nh b¾t xa bê, s¶n lîng vµ chÊt lîng ®¸nh b¾t ®îc lµ rÊt lín vµ phong phó. 4. T¸c ®éng cña viÖc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n qu¸ møc • Gi¶m diÖn tÝch rõng ngËp mÆn, lµm mÊt m«i trêng sèng vµ gi¶m nguån thøc ¨n tù nhiªn cña c¸c loµi h¶i s¶n trªn VÞnh. ViÖc ®¾p ®Çm nu«i cßn lµm gi¶m ®é trong cña níc, thay ®æi chÕ ®é thuû triÒu cña vïng triÒu cã ®Çm nu«i. • T¹o ra nh÷ng mÇm bÖnh vµ nguån phÕ th¶i g©y « nhiÔm m«i trêng (nÕu viÖc nu«i trång h¶i s¶n kh«ng ®îc kiÓm so¸t tèt). • C¹n kiÖt nguån tµi nguyªn h¶i s¶n, do gÇn ®©y, mét bé phËn ng d©n sö dông nh÷ng biÖn ph¸p ®¸nh b¾t huû diÖt nh ®¸nh b¾t b»ng chÊt næ, chÊt ®éc, xung ®iÖn, b»ng líi m¾t nhá… • Gi¶m kh¶ n¨ng phôc håi nguån h¶i s¶n, do khai th¸c qu¸ møc lîng h¶i s¶n cho phÐp, hoÆc ®¸nh b¾t vµo mïa sinh s¶n… 5. Ph©n bè cña mét sè loµi h¶i s¶n trªn VÞnh a. Nh÷ng ®iÓm cã sè lîng ph©n bè t¬ng ®èi nhiÒu c¸:

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

15

- §Çu Bª: cã c¸c loµi c¸ nh phÌn, mèi, ®ï, mó, b¬n, trai, mùc. - §Çu Gç: phÌn, liÖt, mèi, b¬n, d×a, chai, mùc... - Soi §Ìn – Ngäc Võng: mó, mï, da, mèi, ba qu©n... - Cöa Døa – Cèng §á: trÝch, d¬n, d×a, ®ï mèi... - TuÇn Ch©u: liÖt, phÌn, trÝch, mèi, b¬n, d×a, mùc... - Cèng §«ng – Cèng T©y: thu, lîng, nh¸m, liÖt, ®ï, nh©m... - Hßn NÐt – Hßn ¤ng Cô: phÌn, mèi, mó, ®ôc, mùc, liÖt... b. Ph©n bè cña T«m: - Khu vùc vÞnh MiÒu (n»m gi÷a cöa §¹i vµ cöa TiÓu): t«m he, t«m ®u«i xanh, t«m he r»n, t«m bét, t«m r¶o, t«m he nhËt. - Khu vùc t©y nam C« T«: t«m ®u«i xanh, t«m r¶o, t«m he nhËt, t«m he r»n... - Khu vùc B¸i Tö Long: t«m he r»n, t«m he mïa, t«m r¶o... - Khu vùc C¸t Bµ – Ba L¹t: t«m vµng, t«m bét, t«m r¶o, t«m s¾t, t«m he mïa, t«m he ph¬ng ®«ng. c. Ph©n bè cña Mùc: - Khu vùc VÜnh Thùc – C¸i Chiªn – V¹n Hoa. - Khu vùc C« T« – Thanh L©n – Tµi Ch»n. - Khu vùc Long Ch©u – Ngäc Võng – H¹ Mai. - Khu vùc C¸t Bµ Ba L¹t. 3. Híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái 1. KÓ tªn c¸c lo¹i h¶i s¶n ®îc nu«i trång trªn VÞnh mµ em biÕt? 2. KÓ tªn c¸c h×nh thøc ®¸nh b¾t h¶i s¶n trªn VÞnh mµ em biÕt. 2. Ho¹t ®éng 1. Th¶o luËn vÒ nh÷ng nguy c¬ ®e do¹ nguån h¶i s¶n vµ biÖn ph¸p b¶o vÖ. 2. Th¶o luËn. Chia líp thµnh nhãm nhá (theo bµn) th¶o luËn theo néi dung sau ®©y:

- T¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc cña viÖc nu«i trång h¶i s¶n. Häc sinh cã thÓ tham gia nh÷ng c«ng viÖc g× vµo viÖc h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®ã? 3. Th¶o luËn. G/v tæ chøc th¶o luËn: Sù m©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vµ du lÞch; gi÷a nu«i trång thuû s¶n vµ b¶o tån m«i trêng VÞnh... G/v còng cã thÓ ®a ra mét sè t×nh huèng ®Ó häc sinh th¶o luËn nh: -

16

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

-

NÕu trªn VÞnh nu«i hµng ngh×n lång c¸ th× cã nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc g×? Nu«i nhiÒu c¸ lång bÌ cã ¶nh hëng g× ®Õn chÊt lîng níc, c¶nh quan cña VÞnh?

3. Bµi tËp vÒ nhµ Theo em, c¸c h×nh thøc ®¸nh b¾t hiÖn ®¹i cã nh÷ng t¸c ®éng tèt vµ xÊu nµo ®èi víi m«i trêng VÞnh H¹ Long? (n¨ng suÊt cao, ®¸nh b¾t ®îc nhiÒu lo¹i h¶i s¶n xa bê nhng l¹i g©y « nhiÔm m«i trêng, c¹n kiÖt tµi nguyªn...). 4. Më réng Tríc ®©y chóng ta thêng nãi “Rõng vµng, BiÓn b¹c’’; tuy nhiªn, thùc tÕ l¹i cho thÊy r»ng, tµi nguyªn kh«ng ph¶i lµ v« tËn nÕu kh«ng biÕt båi bæ, t¸i t¹o l¹i. V× vËy, chóng ta cÇn hiÓu râ nguån thuû h¶i s¶n ë VÞnh H¹ Long vµ nh÷ng h×nh thøc nu«i trång ®¸nh b¾t. Tõ ®ã, ®Þnh híng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc cho mäi ngêi: ®¸nh b¾t vµ nu«i trång ph¶i ®i ®«i víi b¶o vÖ; khai th¸c tµi nguyªn theo ph¬ng ch©m ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Ó b¶o tån g×n gi÷ ph¸t huy gi¸ trÞ di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

17

Bµi 3.

Ho¹t ®éng giao th«ng c¶ng biÓn trªn VÞnh H¹ Long 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s n¾m ®îc: 1. TiÒm n¨ng cho ho¹t ®éng giao th«ng, c¶ng biÓn cña VÞnh H¹ Long. 2. HÖ thèng c¶ng biÓn vµ mét sè lo¹i tµu thuyÒn trªn VÞnh H¹ Long. 3. Nh÷ng ®e do¹ ®Õn m«i trêng VÞnh tõ ho¹t ®éng giao th«ng, c¶ng biÓn. 4. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò m«i trêng tõ ho¹t ®éng giao th«ng, c¶ng biÓn.

Bèi c¶nh gi¶ng d¹y Trong líp hoÆc trªn mét c¶ng tÇu nµo ®ã ë VÞnh H¹ Long Ph¬ng tiÖn d¹y häc NghÞ ®Þnh 40/CP vÒ ®¶m b¶o trËt tù an toµn giao th«ng ®êng thuû néi ®Þa do ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 5/7/1996

2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. Nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn m¹ng líi giao th«ng thuû vµ c¶ng biÓn ë VÞnh H¹ Long VÞnh H¹ Long lµ cöa ngâ giao th«ng ®êng thuû chÝnh cña miÒn b¾c ViÖt Nam. §©y lµ vïng vÞnh kÝn nªn Ýt sãng vµ giã. Thêi tiÕt khu vùc nµy t¬ng ®èi «n hoµ, Ýt biÕn ®éng, ®ã lµ nh÷ng thuËn lîi ban ®Çu cho viÖc x©y dùng hÖ thèng c¶ng biÓn vµ ph¸t triÓn m¹ng líi giao th«ng thuû. ChÕ ®é b¸n nhËt triÒu (thuû triÒu lªn, xuèng 1 lÇn trong ngµy) víi biªn ®é dao ®éng tõ 2, 4 ®Õn 4m; hÖ thèng luång l¹ch tù nhiªn dµy ®Æc vèn lµ c¸c con s«ng cæ vµ cöa s«ng Ýt bÞ båi l¾ng lµ ®iÒu kiÖn lý tëng ®Ó ph¸t triÓn giao th«ng thuû vµ x©y dùng hÖ thèng c¶ng biÓn, ®Æc biÖt lµ c¶ng níc s©u. Sù ph¸t triÓn giao th«ng ®êng thuû Qu¶ng Ninh g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng c¶ng biÓn cña khu vùc. Mét sè c¶ng níc s©u cña VÞnh H¹ Long cã thÓ cho phÐp tµu hµng v¹n tÊn ra vµo dÔ dµng. §©y lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi cho ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i biÓn, ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i, tham quan du lÞch, vËn chuyÓn hµng ho¸ cña kh¸ch hµng néi tØnh, trong níc vµ quèc tÕ. 2. HÖ thèng c¶ng biÓn trªn VÞnh H¹ Long – hiÖn tr¹ng vµ xu thÕ ph¸t triÓn HiÖn nay, tØnh Qu¶ng Ninh ®ang cã rÊt nhiÒu c¶ng biÓn däc theo bê VÞnh H¹ Long tõ thµnh phè H¹ Long ®Õn CÈm Ph¶, H¶i Ninh, Tiªn Yªn. HiÖn nay, khu vùc nµy cã hai c¶ng lín lµ C¸i L©n (H¹ Long) vµ Cöa ¤ng (CÈm Ph¶) cã thÓ ®ãn tµu víi träng t¶i lín ra vµo. Riªng c¶ng C¸i L©n lµ c¶ng níc s©u duy nhÊt cña miÒn B¾c ViÖt Nam cã thÓ ®ãn tµu träng t¶i hµng v¹n tÊn ra vµo. Ngoµi ra, Qu¶ng Ninh cßn cã mét hÖ thèng c¶ng nhá h¬n nh c¶ng Mòi Chïa (Tiªn Yªn), V¹n Gia (Mãng C¸i), Nam CÇu Tr¾ng (H¹ Long)... Riªng c¶ng

18

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

than Hßn Gai ®· ngõng viÖc bèc rãt than. HiÖn t¹i, c¶ng Hßn Gai lµ c¶ng biÓn dµnh cho viÖc chuyªn trë kh¸ch, ®ãn tµu du lÞch quèc tÕ kÕt hîp víi bèc xÕp hµng ho¸. Môc tiªu ®Õn n¨m 2010, sÏ x©y dùng hoµn chØnh c¶ng C¸i L©n víi c«ng suÊt 15 – 20 triÖu tÊn, cho phÐp tiÕp nhËn tµu träng t¶i 3 – 5 v¹n tÊn. HÖ thèng c¶ng chuyªn dông sÏ ®îc x©y dùng nh c¶ng Cöa ¤ng víi c«ng suÊt 5 triÖu tÊn /n¨m vµ cho phÐp tµu träng t¶i trªn 5 v¹n tÊn cã thÓ ra vµo. Ngoµi ra, mét sè c¶ng sÏ ®îc n©ng cÊp vµ x©y míi nh c¶ng V¹n Gia, Mòi Ngäc, Thä D©n, C« T« v. v... Bªn c¹nh ®ã, c¸c luång s«ng do tØnh qu¶n lý sÏ ®îc ®a vµo khai th¸c sö dông míi 60km, ®a tæng chiÒu dµi ®êng s«ng cña tØnh lªn 151km. §ång thêi, ®éi tµu m¹nh vµ hiÖn ®¹i trong khu vùc còng ®îc ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu vËn t¶i hµng ho¸, ®i l¹i cña kh¸ch hµng néi ®Þa vµ quèc tÕ, ®a ngµnh vËn t¶i biÓn thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña tØnh. §Õn n¨m 2010, ngµnh vËn t¶i biÓn sÏ trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña tØnh. Nhng bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý vµ phßng chèng « nhiÔm m«i trêng ph¶i ®îc hÕt søc chó träng ®Ó ®¶m b¶o ¶nh hëng thÊp nhÊt tíi chÊt lîng m«i trêng VÞnh H¹ Long. Mét sè lo¹i tµu thuyÒn hiÖn ®ang ho¹t ®éng trªn VÞnh H¹ Long: VÞnh H¹ Long lµ m«i trêng ho¹t ®éng cña rÊt nhiÒu lo¹i tµu thuyÒn. §ã lµ: o Tµu, thuyÒn ho¹t ®éng khai th¸c h¶i s¶n: cã thÓ lµ nh÷ng tµu thuyÒn lín g¾n ®éng c¬ cã thÓ ®i l¹i dµi ngµy trªn biÓn, hay nh÷ng thuyÒn nhá h¬n, cã ®éng c¬ hoÆc chÌo b»ng tay cña ng d©n. o Tµu du lÞch vµ tµu chë kh¸ch: cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, ®îc ph©n lo¹i theo kh¶ n¨ng chuyªn chë kh¸ch (lo¹i nhá, lo¹i lín). Cã nh÷ng tµu cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu nghØ ®ªm trªn VÞnh cho kh¸ch du lÞch. HiÖn nay, VÞnh H¹ Long cßn lµ ®iÓm ®Õn cña nhiÒu tµu du lÞch lín ®i dµi ngµy kh¾p thÕ giíi nh Star Leo, T©n Thîng H¶i… Nh÷ng tµu nµy chøa ®îc lîng kh¸ch rÊt lín. o Mét sè lo¹i tµu chuyªn dông kh¸c, nh phµ, xµ lan, tµu chë hµng ho¸ (x¨ng, dÇu vµ mét sè lo¹i hµng kh¸c). Nh÷ng lo¹i tµu thuyÒn nµy thêng cã träng t¶i lín vµ cã thÓ ho¹t ®éng dµi ngµy trªn biÓn. Ngoµi ra cßn cã tµu chiÕn ®Êu cña qu©n ®éi, hay tµu chuyªn dông cña c¸c c¬ quan an ninh… 3. Nh÷ng ¶nh hëng ®Õn m«i trêng cña viÖc ph¸t triÓn giao th«ng c¶ng biÓn ®Õn m«i trêng VÞnh Giao th«ng thuû vµ c¶ng biÓn ph¸t triÓn lµ c¬ héi ®Ó ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Þa ph¬ng nãi riªng vµ c¶ níc nãi chung. Nhng sù ph¸t triÓn ®ã kh«ng thÓ tr¸nh khái ¶nh hëng ®Õn m«i trêng.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

19

-

-

-

ViÖc x©y dùng c¶ng, n¹o vÐt luång l¹ch vµ ho¹t ®éng cña tµu thuyÒn ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn chÊt lîng níc, ®Æc biÖt lµ lµm t¨ng ®é ®ôc cña níc, ¶nh hëng lín ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i VÞnh. Ho¹t ®éng cña tµu thuyÒn trªn VÞnh cã thÓ g©y ra hiÖn tîng dÇu loang, thËm chÝ sù cè trµn dÇu. §©y lµ nguy c¬ ®e do¹ m«i trêng VÞnh. Nh÷ng chÊt th¶i sinh ho¹t trªn tµu thuyÒn nÕu kh«ng ®îc xö lý tèt cã thÓ lµ nguån g©y « nhiÔm m«i trêng VÞnh.

3. Híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái 1. H·y quan s¸t 1 c¶ng nµo ®ã ë khu vùc xung quanh nhµ em hoÆc trêng em vµ cho biÕt: - Tªn c¶ng? N¨m x©y dùng? C¶ng s©u bao nhiªu? - H·y quan s¸t hoÆc hái nh÷ng ngêi c«ng nh©n c¶ng xem c¶ng ®ã cã kho¶ng bao nhiªu tµu, thuyÒn ra vµo mçi ngµy? Theo em sè lîng tµu ®ã lµ nhiÒu, Ýt, hay trung b×nh? - KÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña c¶ng trong nh÷ng n¨m tíi? - Nh÷ng ¶nh hëng ®Õn m«i trêng tõ ho¹t ®éng cña c¶ng? 2. H·y viÕt mét ph¬ng híng ph¸t triÓn cho mét c¶ng nµo ®ã ®Ó ®ång thêi ®¶m b¶o môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ môc tiªu b¶o vÖ m«i trêng. 3. §Ó x©y dùng mét hÖ thèng c¶ng, ngêi ta ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng c«ng ®o¹n nµo? Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã t¸c ®éng ®Õn m«i trêng VÞnh ra sao? 2. Ho¹t ®éng: 1. Thùc hµnh. G/v yªu cÇu h/s ®¸nh dÊu trªn b¶n ®å nh÷ng c¶ng biÓn cã trªn VÞnh H¹ Long. 2. Th¶o luËn: G/v chia h/s thµnh 2 nhãm vµ yªu cÇu mçi nhãm viÕt mét bµi luËn víi chñ ®Ò: - TiÒm n¨ng c¶ng biÓn cña VÞnh H¹ Long. - Nh÷ng mÆt tr¸i cña viÖc ph¸t triÓn giao th«ng, c¶ng biÓn ®èi víi m«i trêng. Sau khi mçi nhãm ®äc bµi luËn, g/v cho h/s th¶o luËn ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh giao th«ng c¶ng biÓn H¹ Long mét c¸ch bÒn v÷ng (nghÜa lµ võa ph¸t triÓn, võa b¶o vÖ m«i trêng VÞnh).

20

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

3. G/v cho h/s thèng kª hoÆc su tÇm tranh ¶nh vÒ nh÷ng lo¹i tµu thuyÒn ho¹t ®éng trªn VÞnh H¹ Long. 4. §ãng kÞch. G/v tæ chøc ®ãng kÞch trong líp dùa trªn t×nh huèng gi¶ thiÕt sau: Mét tæ chøc ph¸t triÓn kinh tÕ ®ang cã kÕ ho¹ch x©y dùng mét c¶ng cã c«ng suÊt lín cho viÖc bèc xÕp hµng ho¸ t¹i khu vùc bê VÞnh H¹ Long – n¬i cã c¶nh quan ®Ñp, b·i triÒu víi rõng ngËp mÆn ph¸t triÓn rÊt tèt. §Ó thùc hiÖn ®îc dù ¸n, cÇn ph¸ rõng ngËp mÆn, san lÊp mÆt b»ng ®Ó x©y dùng cÇu c¶ng, bÕn b·i, kho… Nhng c¶ng nµy sÏ mang l¹i cho ®Þa ph¬ng mét c¬ héi ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt thuËn lîi. Chia líp thµnh 4 nhãm: (1)Nhãm chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ñng hé dù ¸n. (2)Nhãm chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ph¶n ®èi dù ¸n. (3)Nh÷ng nhµ b¶o vÖ m«i trêng vµ ®a d¹ng sinh häc. (4)§¹i diÖn cña c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. BÇu ra 1 chñ tÞch vµ 2 phã chñ tÞch ®Ó ®iÒu khiÓn cuéc tranh luËn vµ 2 b¸o c¸o viªn viÕt biªn b¶n cuéc tranh luËn. Suy nghÜ vµ th¶o luËn nh÷ng mèi ®e do¹ t¬ng tù khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n ph¸t triÓn giao th«ng kh¸c trong khu vùc Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long. Cuéc tranh luËn sÏ kh«ng ®a ra kÕt luËn ®óng hay sai. Ho¹t ®éng nµy nh»m gióp h/s nhËn thøc ®îc tÝnh phøc t¹p trong bÊt kú quyÕt ®Þnh hoÆc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ nµo. Vµ cuèi cïng, quyÕt ®Þnh hay kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hîp lý nhÊt lµ ph¶i dùa trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ cã sù tham gia cña céng ®ång.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

21

ch¬ng 2:

Nh÷ng m©u thuÉn trong qu¶n lý b¶o tån vµ ph¸t triÓn kinh tÕ 

Bµi 1.

VÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng di s¶n VÞnh H¹ Long 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s cÇn: Bèi c¶nh gi¶ng d¹y 1. X¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ho¹t ®éng Trong líp, khu vùc ven bê cña con ngêi ¶nh hëng ®Õn m«i hoÆc trªn VÞnh H¹ Long trêng VÞnh H¹ Long. Ph¬ng tiÖn d¹y häc 2. N¾m ®îc nh÷ng biÖn ph¸p Kho¶ng 7 tê giÊy t« ky kh¾c phôc « nhiÔm m«i trêng Bót vÏ, hép mµu VÞnh. 3. Tham gia trùc tiÕp vµ tuyªn truyÒn cho viÖc b¶o vÖ m«i trêng Di s¶n VÞnh H¹ Long. 2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. Nh÷ng nguån g©y « nhiÔm VÞnh H¹ Long VÞnh H¹ Long n»m liÒn kÒ mét khu vùc d©n c ®«ng ®óc, ®Æc biÖt thµnh phè H¹ Long vµ thÞ x· CÈm Ph¶ lµ 2 trung t©m c«ng nghiÖp lín, tËp trung nhiÒu d©n c cña tØnh. TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng cña con ngêi trong sinh ho¹t, s¶n xuÊt, dÞch vô vµ giao th«ng ®Òu sinh ra nh÷ng chÊt th¶i lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng m«i trêng VÞnh. ChÊt th¶i tõ nh÷ng ho¹t ®éng trªn bao gåm c¶ chÊt th¶i r¾n, láng vµ khÝ. Nh÷ng nguån g©y « nhiÔm VÞnh H¹ Long gåm: • C¸c nguån « nhiÔm tõ sinh ho¹t ChÊt th¶i tõ c¸c khu d©n c, ho¹t ®éng sinh ho¹t cña ngêi d©n. ChÊt th¶i tõ nguån nµy rÊt lín, bao gåm c¶ níc th¶i, r¸c th¶i vµ mét phÇn khÝ th¶i. Víi thµnh phè H¹ Long, íc tÝnh lîng níc th¶i trªn ®Çu ngêi lµ 120 lÝt mét ngµy. Lîng níc th¶i nµy, nÕu kh«ng ®îc xö lý tèt, sÏ g©y ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng m«i trêng VÞnh H¹ Long. ¦íc tÝnh, mçi ngµy, mçi ngêi d©n thµnh phè H¹ Long th¶i ra kho¶ng 650 kg r¸c th¶i cøng; con sè nµy ë thÞ x· CÈm Ph¶ lµ 570kg. Trong khi ®ã, kh¶ n¨ng thu gom cña chóng ta chØ ®îc 550kg r¸c cho mét ngêi mçi ngµy ë thµnh phè H¹ Long vµ ë CÈm Ph¶, con sè nµy lµ 485kg. Nh vËy, kh¶ n¨ng thu gom r¸c th¶i cña khu vùc d©n c lµ rÊt h¹n chÕ, cßn mét phÇn kh«ng nhá r¸c th¶i kh«ng ®îc thu gom. §©y chÝnh lµ mét yÕu tè g©y ra « nhiÔm m«i trêng VÞnh.

22

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

Nguån g©y « nhiÔm tõ ho¹t ®éng th¬ng m¹i, chî vµ c¸c c¬ quan §©y lµ nh÷ng n¬i t¹o ra mét lîng chÊt th¶i lín. Mçi ngµy, ë thµnh phè H¹ Long, B·i Ch¸y vµ CÈm Ph¶, lîng chÊt th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng nµy íc tÝnh kho¶ng 365m3, trong khi ®ã kh¶ n¨ng thu gom chØ ®¹t trung b×nh lµ 22%. • Nguån chÊt th¶i bÖnh viÖn ChÊt th¶i bÖnh viÖn bao gåm c¶ níc th¶i vµ r¸c th¶i cøng (kim tiªm, b«ng b¨ng, thuèc qu¸ h¹n...). §©y lµ nguån chÊt th¶i rÊt nguy hiÓm v× nã mang theo rÊt nhiÒu mÇm bÖnh. MÆc dï vËy, kh¶ n¨ng thu gom lîng chÊt th¶i nµy lµ rÊt h¹n chÕ – chØ ®¹t ®Õn xÊp xØ 1%! • Nguån g©y « nhiÔm tõ ho¹t ®éng c«ng nghiÖp Ho¹t ®éng c«ng nghiÖp ë khu vùc xung quanh VÞnh H¹ Long gåm c«ng nghiÖp khai th¸c (than, ®¸, c¸t...), c«ng nghiÖp chÕ biÕn (thuû s¶n, ®å hép...)… Nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®a ra m«i trêng chÊt th¶i r¾n, láng vµ khÝ; nhng chÊt th¶i r¾n vµ níc th¶i cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng níc ë VÞnh H¹ Long. ChÊt th¶i r¾n vµ níc th¶i c«ng nghiÖp chøa nh÷ng ho¸ chÊt vµ kim lo¹i ®éc h¹i ®èi víi søc kháe cña con ngêi vµ ®éng vËt, cã thÓ g©y ra nh÷ng bÖnh nguy hiÓm. Nguån th¶i nµy sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn ®Êt, nguån níc vµ VÞnh H¹ Long. Khai th¸c than lµ ngµnh c«ng nghiÖp phæ biÕn ë CÈm Ph¶ vµ H¹ Long. Ngµnh c«ng nghiÖp nµy cã nh÷ng ¶nh hëng rÊt lín ®èi víi m«i trêng VÞnh. §Êt ®¸ sau qu¸ tr×nh ho¹t ®éng khai th¸c má vµ chÕ biÕn than bÞ níc ma cuèn tr«i, båi lÊp nhiÒu khu vùc bê VÞnh g©y mÊt diÖn tÝch rõng ngËp mÆn, ®ôc níc, ¶nh hëng rÊt lín tíi c¸c hÖ sinh th¸i VÞnh. • Nguån « nhiÔm tõ c¸c ho¹t ®éng du lÞch Du lÞch ph¸t triÓn còng t¨ng ¸p lùc « nhiÔm tíi m«i trêng VÞnh. Khi lîng kh¸ch du lÞch t¨ng, lîng chÊt th¶i tõ du lÞch còng t¨ng lªn rÊt nhiÒu. Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu kh¸ch du lÞch còng cha cã ý thøc tèt; c¸c dÞch vô du lÞch cha cã biÖn ph¸p xö lý chÊt th¶i… • Nguån g©y « nhiÔm tõ ho¹t ®éng giao th«ng thuû Ho¹t ®éng giao th«ng thñy rÊt phæ biÕn ë VÞnh H¹ Long. Ho¹t ®éng cña tµu thuyÒn cã thÓ g©y ra hiÖn tîng dÇu loang do níc bÞ nhiÔm dÇu trªn ph¬ng tiÖn x¶ trùc tiÕp xuèng VÞnh, g©y ®ôc níc vµ c¸c sù cè m«i trêng kh¸c, tõ ®ã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hÖ sinh th¸i VÞnh. 2. C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc « nhiÔm VÞnh §èi víi níc th¶i: ý thøc tiÕt kiÖm níc cña ngêi d©n còng nh kh¸ch du lÞch lµ ®iÒu v« cïng quan träng ®Ó gi¶m ®i mét lîng níc th¶i ®¸ng kÓ. H¬n n÷a, chóng ta ph¶i cã hÖ thèng xö lý níc th¶i tríc khi ®a ra m«i trêng. §èi víi chÊt th¶i cøng: TÊt c¶ ph¶i ®îc thu gom vµ xö lý b»ng nh÷ng biÖn ph¸p khoa häc. VÝ dô: chóng ta cã thÓ t¸i sö dông hay t¸i chÕ •

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

23

nh÷ng chÊt th¶i nh nhùa, nilon, kim lo¹i vµ nh÷ng vËt dông kh¸c… hay nh÷ng chÊt th¶i cã thÓ chÕ biÕn thµnh ph©n bãn cho c©y. Cßn nh÷ng chÊt th¶i ®éc h¹i (chÊt th¶i bÖnh viÖn, chÊt th¶i c«ng nghiÖp…) ph¶i xö lý ®óng c¸ch ë nh÷ng n¬i thÝch hîp. 3. Híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái: 1. Em h·y cho biÕt VÞnh H¹ Long cã thÓ bÞ « nhiÔm bëi nh÷ng ho¹t ®éng nµo cña con ngêi? 2. C¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa, kh¾c phôc nguån « nhiÔm ®ã? 3. Lµ mét häc sinh, chñ nh©n t¬ng lai cña mét di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi, em ph¶i lµm g× ®Ó g×n gi÷ b¶o vÖ m«i trêng VÞnh H¹ Long? 2. Ho¹t ®éng: 1. Th¶o luËn. G/v chia h/s thµnh nhiÒu nhãm nhá, yªu cÇu mçi nhãm thèng kª nh÷ng ho¹t ®éng cña con ngêi ¶nh hëng ®Õn m«i trêng VÞnh b»ng c¸ch vÏ minh ho¹ c¸c ho¹t ®éng ®ã trªn giÊy khæ lín. Sau ®ã, cho c¸c nhãm th¶o luËn l¹i víi nhau, g/v cã thÓ tham gia th¶o luËn víi tÊt c¶ c¸c nhãm vµ sau ®ã tæng kÕt l¹i cho h/s nh÷ng ho¹t ®éng g©y « nhiÔm m«i trêng Tõ c¸c bøc tranh ®ã, g/v sÏ ®a ra c©u hái: lµm c¸ch nµo ®Ó mçi ho¹t ®éng ®ã Ýt ¶nh hëng ®Õn m«i trêng nhÊt? G/v chia h/s thµnh 2 nhãm, yªu cÇu mçi nhãm viÕt bµi luËn vÒ chñ ®Ò:

- ¶nh hëng cña ngµnh khai th¸c than ®èi víi m«i trêng VÞnh - ¶nh hëng cña nh÷ng ho¹t ®éng d©n sinh ®èi víi m«i trêng VÞnh. Sau khi ®äc bµi viÕt, gi¸o viªn cã thÓ cho h/s trao ®æi gi÷a 2 nhãm, sau ®ã t×m ra ph¬ng híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho c¸c ho¹t ®éng ®ã: Ph¸t triÓn mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn m«i trêng, ®Õn lîi Ých cña nh÷ng thÕ hÖ sau. 2. Ho¹t ®éng ®ãng vai. Cã mét nhµ m¸y xi m¨ng chuÈn bÞ ®îc x©y dùng trªn ®Þa bµn, h·y ®ãng vai ngêi d©n, ngêi x©y dùng nhµ m¸y, ngêi ®¹i diÖn chÝnh quyÒn nãi vÒ vÊn ®Ò m«i trêng cña viÖc x©y dùng nhµ m¸y. 3. H/s s¸ng t¸c bÝch b¸o, viÕt khÈu hiÖu vÒ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng. Tæng kÕt bµi häc: G/v ®a ra c©u hái ®Ó h/s tù x©y dùng néi dung chÝnh cña bµi. 3. Më réng: Mêi mét chuyªn gia vÒ m«i trêng ®Õn líp nãi chuyÖn vÒ tÇm quan träng cña viÖc t¸i sö dông vµ t¸i chÕ r¸c th¶i (giÊy, hép nh«m, hép kÏm, chai lä…).

24

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

Yªu cÇu h/s lËp danh s¸ch nh÷ng viÖc em cã thÓ lµm hµng ngµy trong viÖc xö lý r¸c th¶i: TiÕt kiÖm, T¸i sö dông vµ T¸i chÕ. Yªu cÇu h/s tham gia vµo viÖc gi÷ g×n vÖ sinh m«i trêng di s¶n b»ng c¸ch thu lîm r¸c, ®æ chóng vµo nh÷ng n¬i quy ®Þnh. HoÆc t×m ra nhiÒu c¸ch sö dông l¹i chóng: VÝ dô, nh÷ng vá hép bia cã thÓ lµm thµnh nh÷ng dông cô kh¸c nhau nh ®å ch¬i, lä ®ùng bót, lä c¾m hoa... 4. Bµi tËp: 1. Chia líp thµnh 2 nhãm, yªu cÇu h/s dän vÖ sinh khu vùc xung quanh líp vµ trêng häc. Sau ®ã, yªu cÇu mçi nhãm viÕt vÒ ®Ò tµi: - Nh÷ng ®e do¹ tõ ho¹t ®éng cña con ngêi ®èi víi VÞnh. - Nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng VÞnh H¹ Long. 2. §i däc bê VÞnh vµ ghi l¹i nh÷ng n¬i cã chÊt th¶i ®æ trùc tiÕp xuèng VÞnh H¹ Long, quan s¸t ®Ó t×m hoÆc dù ®o¸n nguån ph¸t sinh nh÷ng lo¹i chÊt th¶i ®ã. 3. H·y gióp nh©n viªn cña C«ng ty m«i trêng ®« thÞ lËp kÕ ho¹ch thu gom chÊt th¶i ë mét khu vùc (vd: n¬i em ë) sao cho tiÕt kiÖm thêi gian nhÊt mµ thu gom ®îc lîng chÊt th¶i triÖt ®Ó nhÊt. 4. Cho h/s chuÈn bÞ mét chiÕn dÞch víi chñ ®Ò « nhiÔm m«i trêng.

5. T×m hiÓu LuËt b¶o vÖ m«i trêng – Quèc héi Níc Céng hoµ x· héi

chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 27/12/1993 vµ Th«ng t ngµy 14/12/1996 cña Bé Khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng vÒ híng dÉn b¶o vÖ m«i trêng VÞnh H¹ Long.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

25

Bµi 2.

Con ngêi vµ thiªn nhiªn VÞnh H¹ Long 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s cÇn: 1. Ph©n biÖt ®îc tµi nguyªn t¸i sinh vµ tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh. 2. NhËn biÕt ®îc nh÷ng nguån tµi nguyªn cña VÞnh H¹ Long vµ c¸ch b¶o vÖ. 3. Em h·y giíi thiÖu, tuyªn truyÒn víi mäi ngêi r»ng: ph¸t triÓn bÒn v÷ng nguån tµi nguyªn cña di s¶n VÞnh H¹ Long võa lµ mçi ngêi.

Bèi c¶nh d¹y häc Trong líp hoÆc ngoµi trêi Ph¬ng tiÖn d¹y häc §å dïng cho trß ch¬i 4 (nÕu thùc hiÖn); vßi níc ch¶y, x« hoÆc chËu, èng nghiÖm, ®ång hå.

quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña

2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. Tµi nguyªn thiªn nhiªn Con ngêi sèng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo thiªn nhiªn: Con ngêi lÊy «xy trong kh«ng khÝ ®Ó thë, lÊy níc ngät ®Ó uèng vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n (than ®¸, ®¸ v«i, kim lo¹i, dÇu má...),

Con ngêi vµ thiªn nhiªn H¹ Long (Nguån: BQLVHL).

®¸nh b¾t h¶i s¶n... Thiªn nhiªn cung cÊp cho con ngêi nh÷ng nguån tµi nguyªn quý gi¸ vµ v« cïng cÇn thiÕt cho cuéc sèng. Con ngêi sÏ kh«ng thÓ sèng vµ s¶n xuÊt nÕu thiÕu nguån tµi nguyªn nµy. Tµi nguyªn ®îc chia lµm hai lo¹i: • Tµi nguyªn t¸i sinh: Lµ tµi nguyªn cã thÓ sö dông l©u dµi, nã cã thÓ phôc håi, t¸i sinh vµ quay trë l¹i tr¹ng th¸i ban ®Çu. VÝ dô: ®Êt ®ai, n¨ng lîng mÆt trêi, n¨ng lîng cña biÓn, c¸c hÖ sinh th¸i... • Tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh: Lµ nguån tµi nguyªn chØ sö dông mét lÇn. Chóng kh«ng thÓ t¸i sinh hay phôc håi vµ sÏ c¹n kiÖt dÇn cïng

26

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

víi qu¸ tr×nh khai th¸c cña con ngêi, cã thÓ sÏ biÕn mÊt khái tr¸i ®Êt. VÝ dô: than ®¸, ®¸ v«i, c¸t, dÇu má, kim lo¹i... • Tuy nhiªn, ranh giíi gi÷a tµi nguyªn t¸i sinh vµ kh«ng t¸i sinh lµ rÊt mong manh. Kh¸i niÖm nµy phô thuéc vµo sù øng xö cña con ngêi víi thiªn nhiªn. NÕu kh«ng sö dông hîp lý, tµi nguyªn t¸i sinh sÏ trë thµnh tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh. VÝ dô: nguån c¸, t«m trªn biÓn lµ tµi nguyªn t¸i sinh, nhng nÕu khai th¸c kh«ng hîp lý th× nã sÏ c¹n kiÖt dÇn vµ trë thµnh tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh. 2. VÞnh H¹ Long lµ n¬i cã nguån tµi nguyªn phong phó a. Nguån tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh: §¸ v«i: Khu vùc VÞnh H¹ Long ®¹t tr÷ lîng khæng lå vÒ ®¸ v«i. ViÖc b¶o tån khu di s¶n còng cã nghÜa lµ lu gi÷ ®Ó dµnh mét nguån tµi nguyªn vËt liÖu Cacbonat khæng lå. C¸c líp ®Êt Silic ®en, cøng: cã gi¸ trÞ lµm vËt liÖu mü nghÖ. BÓ than Hßn Gai n»m trªn bê VÞnh H¹ Long tr÷ lîng ®¹t 3 tØ tÊn. TrÇm tÝch: gåm than vµ c¸t, bét, sÐt… Tr÷ lîng than Qu¶ng Ninh lín, cã chÊt lîng tèt, nhiÖt lîng cao. Ven VÞnh H¹ Long cã mét tr÷ lîng lín vËt liÖu sÐt lµm g¹ch ngãi... GÇn ®©y, c¸c nhµ khoa häc ®· ph¸t hiÖn vÒ kh¶ n¨ng dÇu khÝ ë vïng ven biÓn bê §«ng B¾c. b. Nguån tµi nguyªn t¸i sinh, gåm: C¸c hÖ sinh th¸i (HST) nhiÖt ®íi ®iÓn h×nh nh HST san h«, HST rõng ma nhiÖt ®íi, HST vïng triÒu, HST cá biÓn, HST rõng ngËp mÆn...víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao (VÝ dô: 113 loµi gi¸p x¸c, 196 loµi c¸ biÓn, 321 loµi th©n mÒm, 170 loµi san h«, 1044 loµi thùc vËt trªn c¹n...) cã nhiÒu loµi quý hiÕm nh: sß huyÕt, s¸ sïng, trai ngäc, chß ®·i, l¸t hoa... N¨ng lîng biÓn: thuû triÒu, sãng, giã, nhiÖt ®é… TÊt c¶ nh÷ng nguån tµi nguyªn nµy sÏ phôc vô tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ du lÞch nÕu chóng ta khai th¸c hîp lý. VËy chóng ta ph¶i khai th¸c nh thÕ nµo lµ hîp lý? Chóng ta ph¶i khai th¸c tµi nguyªn sao cho kh«ng ¶nh hëng ®Õn lîi Ých nh÷ng thÕ hÖ sau. Víi nguån tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh: Ph¶i khai th¸c vµ sö dông hÕt søc tiÕt kiÖm vµ hîp lý. Víi nguån tµi nguyªn t¸i sinh: Ph¶i khai th¸c vµ sö dông trong kh¶ n¨ng t¸i sinh. VÝ dô: nÕu muèn khai th¸c vµ sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn h¶i s¶n th× khi khai th¸c chóng ta ph¶i gi÷ g×n m«i trêng sèng cña chóng, kh«ng khai th¸c c¸ bÐ, c¸ trong mïa sinh s¶n, kh«ng sö dông nh÷ng biÖn ph¸p ®¸nh b¾t huû diÖt... 3. Híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

27

1. ThÕ nµo lµ tµi nguyªn t¸i sinh vµ tµi nguyªn kh«ng t¸i sinh? Cho vÝ dô vÒ c¸c lo¹i tµi nguyªn nµy ë H¹ Long. 2. Chóng ta cÇn lµm g× ®Ó sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn cña VÞnh H¹ Long? 3. C¸c nguån lîi trªn Tr¸i ®Êt cã ph¶i chØ ®Ó phôc vô riªng cho con ngêi kh«ng? (Nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phôc vô cho tÊt c¶ c¸c sinh vËt trªn Tr¸i ®Êt, chø kh«ng chØ riªng cho con ngêi, chóng ta cÇn sèng hµi hoµ víi thiªn nhiªn). 2. Ho¹t ®éng: Nghiªn cøu vµ th¶o luËn. G/v yªu cÇu h/s ®øng quanh mét vßi níc. §Ó mét chiÕc x« (hoÆc chËu) díi vßi níc. Yªu cÇu mét h/s cÇm ®ång hå ®o thêi gian, mét h/s kh¸c cÇm mét èng nghiÖm cã v¹ch chia ®é ®Ó ®o ®îc thÓ tÝch níc. Më vßi níc sao cho níc chØ ch¶y tõng giät, tõng giät. Sau khi vßi níc ch¶y, cÇm èng nghiÖm høng díi vßi níc trong 1 phót. Tõ lîng níc høng ®îc trong mét phót ®ã, yªu cÇu h/s tÝnh lîng níc ch¶y trong vßng 1 giê, 1 ngµy. Th¶o luËn: vßi níc chØ nhá tõng giät, nhng lîng níc mÊt ®i rÊt lín vµ cã hµng tr¨m ngh×n vßi níc nh vËy, do ®ã, ph¶i tiÕt kiÖm níc còng nh nh÷ng nguån tµi nguyªn. Cho h/s bµn vÒ c¸c h×nh thøc tiÕt kiÖm níc vµ sö dông tiÕt kiÖm c¸c nguån tµi nguyªn kh¸c. 4. Bµi tËp vÒ nhµ: 1. KÓ tªn c¸c tµi nguyªn gÇn n¬i em sèng. Con ngêi sö dông nh÷ng tµi nguyªn ®ã vµo viÖc g×? 2. HiÖn t¹i c¸c nguån tµi nguyªn cña TØnh Qu¶ng Ninh ®· ®îc khai th¸c hîp lý cha?

28

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

Bµi 3.

Tr¸ch nhiÖm cña Céng ®ång ®èi víi viÖc b¶o tån di s¶n thÕ giíi

1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s n¾m ®îc: 1. C«ng t¸c b¶o tån di s¶n vµ sù ra ®êi cña c«ng íc quèc tÕ vÒ viÖc b¶o tån c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ thiªn nhiªn thÕ giíi. 2. Vai trß, tr¸ch nhiÖm cña häc sinh trong viÖc b¶o tån DSTN thÕ giíi VÞnh H¹ Long.

Bèi c¶nh d¹y häc Trong líp Ph¬ng tiÖn d¹y häc B¶n C«ng íc vÒ b¶o vÖ di s¶n v¨n ho¸ vµ thiªn nhiªn thÕ giíi. Mét sè v¨n b¶n ph¸p qui cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o tån di s¶n VÞnh H¹ Long.

2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. C«ng t¸c b¶o tån di s¶n v¨n ho¸ vµ thiªn nhiªn thÕ giíi Di s¶n thêng ®îc ®Þnh nghÜa lµ tµi s¶n cña chóng ta tõ trong qu¸ khø vµ lµ nh÷ng g× chóng ta truyÒn l¹i ®Ó cho c¸c thÕ hÖ t¬ng lai häc tËp, kh©m phôc vµ thëng thøc. Trªn thÕ giíi cã c¶ Di s¶n v¨n ho¸ vµ di s¶n thiªn nhiªn. Di s¶n v¨n ho¸ lµ:

• C¸c di tÝch: c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, ®iªu kh¾c héi ho¹ hoµnh tr¸ng, c¸c yÕu tè hay kÕt cÊu cã tÝnh chÊt kh¶o cæ häc, c¸c v¨n b¶n, c¸c hang ®éng vµ c¸c nhãm yÕu tè cã gi¸ trÞ quèc tÕ ®Æc biÖt vÒ ph¬ng diÖn lÞch sö, nghÖ thuËt hay khoa häc.

• C¸c quÇn thÓ: c¸c nhãm c«ng tr×nh x©y dùng ®øng mét m×nh hoÆc quÇn tô cã gi¸ trÞ quèc tÕ ®Æc biÖt vÒ ph¬ng diÖn lÞch sö, nghÖ thuËt hay khoa häc, do kiÕn tróc, sù thèng nhÊt cña chóng hoÆc sù nhÊt thÓ ho¸ cña chóng vµo c¶nh quan.

• C¸c th¾ng c¶nh: c¸c c«ng tr×nh cña con ngêi, hoÆc c¸c c«ng tr×nh cña con ngêi kÕt hîp víi c«ng tr×nh cña tù nhiªn, còng nh c¸c khu vùc, kÓ c¶ c¸c di chØ kh¶o cæ häc cã gi¸ trÞ quèc tÕ ®Æc biÖt vÒ ph¬ng diÖn lÞch sö, thÈm mü, d©n téc häc, hoÆc nh©n chñng häc. Di s¶n tù nhiªn lµ: • C¸c di tÝch tù nhiªn ®îc t¹o thµnh bëi cÊu tróc h×nh thÓ vµ sinh vËt häc hoÆc bëi c¸c nhãm cÊu tróc nh vËy, cã mét gi¸ trÞ ®Æc biÖt vÒ ph¬ng diÖn thÈm mü hoÆc khoa häc.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

29

•

C¸c cÊu tróc ®Þa chÊt häc vµ ®Þa lý tù nhiªn vµ c¸c khu vùc cã ranh giíi ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ n¬i c tró cña c¸c gièng ®éng vËt vµ thùc vËt cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, cã gi¸ trÞ quèc tÕ ®Æc biÖt vÒ ph¬ng diÖn khoa häc hoÆc b¶o tån. • C¸c c¶nh vËt tù nhiªn hoÆc c¸c khu vùc tù nhiªn cã ranh giíi ®· ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ, cã gi¸ trÞ quèc tÕ ®Æc biÖt vÒ ph¬ng diÖn khoa häc, b¶o tån hoÆc vÎ ®Ñp thiªn nhiªn. Theo C«ng íc quèc tÕ vÒ b¶o tån di s¶n tù nhiªn vµ v¨n ho¸, mét khu vùc ®îc c«ng nhËn lµ Di s¶n thÕ giíi khi nã chøa ®ùng mét hoÆc mét sè tiªu chuÈn sau: i. Mang dÊu Ên tiªu biÓu vÒ c¸c giai ®o¹n chÝnh cña lÞch sö tr¸i ®Êt bao gåm: qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cuéc sèng, ý nghÜa cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Þa chÊt nh: ph¸t triÓn ®Þa h×nh, hoÆc ý nghÜa vÒ ®Þa chÊt häc vµ ®Þa v¨n häc tiªu biÓu. ii. Mang dÊu Ên tiªu biÓu vÒ sù h×nh thµnh sinh th¸i, ®a d¹ng sinh häc qua c¸c qu¸ tr×nh x©m thùc vµ ph¸t triÓn lôc ®Þa, níc ngät, bê biÓn hÖ sinh th¸i biÓn vµ quÇn thÓ ®éng thùc vËt. iii. Cã c¶nh quan ®Ñp, ®Æc s¾c ®éc ®¸o, mang gi¸ trÞ thÈm mü cao. iv. Lµ n¬i c tró tù nhiªn, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, lu tr÷ c¸c loµi ®éng thùc vËt ®éc ®¸o, quÝ hiÕm, cã gi¸ trÞ ngo¹i h¹ng vÒ mÆt khoa häc vµ b¶o tån. ViÖc b¶o tån c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ thiªn nhiªn lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng g¾n liÒn víi viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc, t¹o dùng sù ph¸t triÓn cña t¬ng lai cña mçi d©n téc tõ nh÷ng mèi liªn kÕt ®Æc thï cña qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. Tuy nhiªn c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ thiªn nhiªn thêng xuyªn ®øng tríc nh÷ng nguy c¬ bÞ huû ho¹i do t¸c ®éng cña thiªn nhiªn vµ con ngêi: b·o lôt, ®éng ®Êt, nói löa, ma nhiÒu, sù ph¸ huû cña c¸c loµi ®éng thùc vËt… C¸c hµnh ®éng v« ý thøc vµ thiÕu hiÓu biÕt cña con ngêi, ®Æc biÖt lµ chiÕn tranh vµ nh÷ng mÆt tr¸i cña cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp thÕ giíi ®· vµ ®ang lµm « nhiÔm m«i trêng, ®« thÞ ho¸ vµ ph¸t triÓn du lÞch thiÕu sù kiÓm so¸t… lµ nh÷ng nguy c¬ mang tÝnh toµn cÇu vµ dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ kh«n lêng ®e do¹ sù tån vong cña kh«ng Ýt c¸c khu di s¶n cña c¸c quèc gia, d©n téc. N¨m 1972, “C«ng íc vÒ viÖc b¶o tån c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ thiªn nhiªn thÕ giíi” do UNESCO ®Ò xíng vµ khëi th¶o chÝnh thøc cã hiÖu lùc. Sù ra ®êi cña C«ng íc xuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm cho r»ng, viÖc b¶o vÖ c¸c di s¶n kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi quèc gia mµ lµ nghÜa vô chung cña toµn thÓ nh©n lo¹i. TÝnh ®Õn ngµy 24/1/2001, trªn thÕ giíi ®· cã 162 níc chÝnh thøc phª chuÈn tham gia C«ng íc vµ ®· cã 690 Di s¶n thÕ giíi trªn l·nh thæ 130 quèc gia thµnh viªn bao gåm 529 di s¶n v¨n ho¸, 138 di s¶n thiªn nhiªn vµ

30

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

22 di s¶n hçn hîp v¨n ho¸ thiªn nhiªn. V× nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc vµ môc tiªu b¶o vÖ c¸c di s¶n cho c¸c thÕ hÖ tiÕp nèi vµ giíi thiÖu víi céng ®ång quèc tÕ nh÷ng tµi s¶n v« gi¸ cña ®Êt níc, vµo n¨m 1987 ViÖt Nam ®· chÝnh thøc tham gia C«ng íc vµ ®Õn nay ViÖt Nam ®· cã 4 Di s¶n thÕ giíi trong ®ã cã 3 di s¶n v¨n ho¸ lµ quÇn thÓ di tÝch cè ®« HuÕ, Th¸nh ®Þa Mü S¬n, Phè cæ Héi An vµ 1 di s¶n thiªn nhiªn lµ VÞnh H¹ Long. Ngµy nay, c¶ thÕ giíi ®· biÕt ®Õn di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long víi c¶nh quan tuyÖt mü, gi¸ trÞ khoa häc ®Þa chÊt ®éc nhÊt v« nhÞ trªn thÕ giíi. Nhng VÞnh H¹ Long còng ®ang chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp tõ c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn cña con ngêi: ®« thÞ ho¸, du lÞch, giao th«ng, c¶ng biÓn, khai th¸c vµ nu«i trång h¶i s¶n… Nh÷ng tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña H¹ Long t¹o nªn nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn kinh tÕ cho ®Þa ph¬ng, mÆt kh¸c còng ®Æt ra nh÷ng m©u thuÉn vµ th¸ch thøc ngµy cµng kh¾c nghiÖt cho sù nghiÖp b¶o tån Di s¶n. 2. Tr¸ch nhiÖm cña céng ®ång trong viÖc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long a. Céng ®ång d©n c khu vùc H¹ Long Hai céng ®ång c d©n ¶nh hëng lín nhÊt ®Õn khu di s¶n chÝnh lµ céng ®ång c d©n ®ang sinh sèng ven bê VÞnh H¹ Long (bao gåm d©n c ë thµnh phè H¹ Long, thÞ x· CÈm Ph¶, huyÖn ®¶o V©n §ån) vµ céng ®ång d©n c ë c¸c lµng chµi trªn VÞnh. Hä chÝnh lµ chñ nh©n cña Di s¶n VÞnh H¹ Long, v× h¬n ai hÕt, hä lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp sinh sèng c tró vµ t¸c ®éng thêng xuyªn tíi di s¶n. ChÝnh v× thÕ, tr×nh ®é nhËn thøc cña hä vÒ khu vùc m×nh ®ang sèng lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng. Khi céng ®ång c d©n khu vùc VÞnh H¹ Long ®îc t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp cËn, tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng b¶o tån di s¶n, n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ sÏ thay ®æi nÕp sèng cò l¹c hËu, thiÕt lËp mét nÕp sèng míi tiÕn bé – nÕp sèng hoµ nhËp víi m«i trêng, v× sù ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng cña khu vùc vµ v× lîi Ých l©u dµi cho c¸c thÕ hÖ mai sau. ViÖc b¶o tån, gi÷ g×n vµ ph¸t huy gi¸ trÞ Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long tríc hÕt thuéc vÒ nh÷ng chñ nh©n cña di s¶n, bªn c¹nh ®ã cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶ nh÷ng ai yªu mÕn, quan t©m vµ ®Õn víi H¹ Long cho dï hä thuéc mµu da, quèc tÞch hoÆc ph¬ng trêi nµo tíi. b. Tr¸ch nhiÖm cña céng ®ång (Nguån: Halongnet)

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

31

VÞnh H¹ Long lµ m«i trêng ®éc ®¸o vµ dÔ bÞ tæn th¬ng bëi chÝnh c¸ch øng xö cña chóng ta. X©y dùng lèi øng xö cã v¨n ho¸ trong khai th¸c Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long trong céng ®ång c d©n khu vùc H¹ Long lµ mét viÖc lµm l©u dµi vµ hÕt søc quan träng trong sù nghiÖp b¶o tån di s¶n. Mçi ngêi cã thÓ tuyªn truyÒn gi¸o dôc thêng xuyªn trong céng ®ång t¹o ra lèi sèng cã v¨n ho¸, kh«ng v× c¸i lîi tríc m¾t mµ huû ho¹i di s¶n. o Kh«ng x©m ph¹m ®Õn m«i trêng c¶nh quan thiªn nhiªn VÞnh H¹ Long. o Kh«ng khai th¸c nguån thuû h¶i s¶n bõa b·i, dïng c¸c biÖn ph¸p ®¸nh b¾t huû diÖt, dïng líi m¾t nhá, dïng chÊt ®éc… o Kh«ng ®æ chÊt th¶i ra VÞnh H¹ Long (chÊt th¶i, níc th¶i, khÝ th¶i). o Kh«ng ®Ëp ph¸ nhò ®¸, chÆt c©y, lÊy c©y c¶nh, lµm mÊt ®i c¶nh quan cña c¸c ®¶o, hang ®éng trªn VÞnh H¹ Long. o Kh«ng x©y dùng nhµ ë, mé chÝ t¹i c¸c hang ®éng, ®¶o nói trong khu vùc di s¶n. o Khi ph¸t hiÖn thÊy nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ… cã hµnh vi vi ph¹m ph¶i ng¨n chÆn vµ b¸o ngay cho c¬ quan chøc n¨ng biÕt ®Ó xö lý. H·y t«n träng di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long b»ng nh÷ng hµnh ®éng b¶o vÖ thiÕt thùc nhÊt. §èi víi c d©n ®ang sinh sèng ë c¸c lµng chµi trªn VÞnh H¹ Long – nh÷ng ngêi tiÕp xóc vµ khai th¸c trùc tiÕp ®èi víi m«i trêng VÞnh H¹ Long, cÇn ph¶i: • Mçi ngêi cÇn ph¶i häc hái, tõng bíc nhËn thøc n©ng cao hiÓu biÕt vÒ Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long. • Mçi gia ®×nh ph¶i cã thïng r¸c, tËp trung r¸c th¶i, thµnh lËp nh÷ng tæ thu gom r¸c ë mçi khu vùc lµng chµi. • TiÕp tôc x©y dùng líp häc (c¶ líp xo¸ mï) trªn c¸c lµng chµi. 3. Híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái 1. Theo em, t¹i sao h/s l¹i lµ ®èi tîng cña c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc di s¶n? C¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc di s¶n cÇn më réng tíi nh÷ng ®èi tîng nµo kh¸c? 2. Ngêi d©n ë ®Þa ph¬ng em ®· vµ ®ang cã nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc nµo ®Ó b¶o vÖ di s¶n VÞnh H¹ Long? Em cã s¸ng kiÕn nµo ®Ó c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ di s¶n mµ em vµ c¸c b¹n em ®ang tham gia trë nªn cã hiÖu qu¶ h¬n n÷a? 3. H·y lËp mét kÕ ho¹ch cho viÖc b¶o tån di s¶n VÞnh H¹ Long cho líp em (hoÆc trêng em) trong thêi gian 1 n¨m tíi. 2. Ho¹t ®éng:

32

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

1. ViÕt bµi luËn. G/v yªu cÇu h/s ®Þnh nghÜa di s¶n vµ b¶o tån. ViÕt nh÷ng bµi luËn ng¾n vÒ 2 kh¸i niÖm trªn. Trao nh÷ng phÇn thëng nhá (¶nh di s¶n) cho ngêi th¾ng cuéc. Hái h/s xem c¸c em cã biÕt mét dù ¸n hiÖn t¹i nµo vÒ b¶o tån di s¶n ë ®Þa ph¬ng. H/s x©y dùng nh÷ng ®Ò xuÊt cho dù ¸n b¶o tån di s¶n. 2. “Hái – §¸p”. G/v yªu cÇu h/s liÖt kª 10 Di s¶n thÕ giíi trong níc hoÆc ë nh÷ng níc l¸ng giÒng. ViÖt Nam cã tham gia ký kÕt C«ng íc Di s¶n thÕ giíi kh«ng? C¬ quan tæ chøc nµo ë níc ta cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh C«ng íc Di s¶n thÕ giíi? C¬ quan nµo ë níc ta chÞu tr¸ch nhiÖm liªn kÕt víi UNESCO (ViÖt Nam cã Uû ban UNESCO kh«ng?)

3. §ãng kÞch: “Ho¹t ®éng cña Uû ban di s¶n quèc gia” H/s ®ãng vai c¸c thµnh viªn cña Uû ban UNESCO ViÖt Nam ®ang nghiªn cøu, xem xÐt c¸c khu di s¶n cña ®Þa ph¬ng vµ khu vùc ®îc líp ®Ò xuÊt ®Ó quyÕt ®Þnh xem chóng cã cÇn ®îc b¶o tån hay kh«ng. - BÇu 1 chñ tÞch, 2 phã chñ tÞch, vµ 1 b¸o c¸o viªn (®¶m b¶o c©n b»ng gi÷a nam vµ n÷). C¸c h/s nµy sÏ chuÈn bÞ th¶o luËn vµ ®iÒu khiÓn cuéc th¶o luËn. - Chia sè h/s cßn l¹i thµnh 2 nhãm. Mçi nhãm sÏ xem xÐt mét khu vùc vµ sau ®ã ®a khuyÕn nghÞ ®Õn Uû ban (khu vùc ®ã cã nªn ®îc b¶o tån vµ ghi tªn hoÆc ®¨ng ký vµo danh s¸ch c¸c Di s¶n quèc gia hay kh«ng?) Nghiªn cøu ®¬n ®Ò cö vµ ph©n tÝch c¸c ®iÒu kiÖn sau: (a) Khu vùc ®ã cã gi¸ trÞ ®Þa ph¬ng, khu vùc, quèc gia hay quèc tÕ kh«ng? (b)Khu vùc ®ã cã ®îc gi÷ g×n tèt kh«ng? (c) Cã sù ®Çy ®ñ vÒ mÆt ph¸p lý kh«ng? (d)Ngêi d©n ®Þa ph¬ng cã ®îc tham gia ý kiÕn vµ hä cã ®ång t×nh ®Ò cö khu vùc ®ã hay kh«ng? Tr×nh bµy sù ®¸nh gi¸ cña c¸c nhãm b»ng th¶o luËn c«ng khai. QuyÕt ®Þnh khu vùc nµo ®ã cã gi¸ trÞ quèc gia. §Ò nghÞ h/s biÓu quyÕt ®Ó x¸c ®Þnh khu vùc nªn bæ sung vµo Danh s¸ch Di s¶n quèc gia. Sau ®ã, h/s chän 1 hoÆc 2 trong nh÷ng khu vùc ®ã bæ sung vµo danh s¸ch Di s¶n thÕ giíi. 4. ”Hái – §¸p” Chia líp thµnh nh÷ng nhãm theo ®Þa bµn c¸c em sinh sèng, yªu cÇu mçi nhãm ghi ra nh÷ng th«ng tin sau:

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

33

-

-

§Þa bµn c tró cña nhãm? C¸ch VÞnh H¹ Long bao xa? VÞnh H¹ Long chÞu t¸c ®éng nh thÕ nµo tõ c¸c ho¹t ®éng cña c d©n trªn ®Þa bµn ®ã? Nh÷ng ho¹t ®éng hiÖn nay cña nhãm c d©n trªn ®Þa bµn m×nh ®ang tham gia b¶o tån di s¶n VÞnh H¹ Long? Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã ®· ®óng híng cha, v× sao? H·y lËp mét kÕ ho¹ch cho nh÷ng danh môc c«ng viÖc ®Ó c d©n ®Þa bµn ®ã cã thÓ tham gia sù nghiÖp b¶o tån di s¶n mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.

34

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

ch¬ng 3:

nh÷ng ®Þnh híng b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ VÞnh H¹ Long 

Bµi 1.

C¬ quan qu¶n lý VÞnh H¹ Long 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Sau bµi gi¶ng, h/s cÇn: 1. BiÕt tªn, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¬ quan qu¶n lý VÞnh H¹ Long. 2. BiÕt ®îc nh÷ng c¬ quan phèi hîp trong viÖc qu¶n lý VÞnh H¹ Long.

Bèi c¶nh d¹y häc Trong líp hoÆc v¨n phßng Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long Ph¬ng tiÖn d¹y häc Nh÷ng v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp, qui ®Þnh chøc n¨ng nhiÖm vô cña Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long

2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. C¬ quan qu¶n lý vÞnh H¹ Long §øng tríc nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra còng nh nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc gi÷ g×n, b¶o tån mét Di s¶n mang tÇm cì quèc tÕ nh vÞnh H¹ Long, ngay sau khi ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi, ngµy 9 th¸ng 12 n¨m 1995, UBND tØnh Qu¶ng Ninh ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh 2796 – Q§/UB thµnh lËp Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long. Ngµy 2/3/1999, UBND tØnh ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 419/Q§–UB quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ bé m¸y tæ chøc cña Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long. Theo quyÕt ®Þnh nµy, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long ®îc x¸c ®Þnh lµ c¬ quan trùc thuéc UBND tØnh, gióp UBND tØnh qu¶n lý nhµ níc Di s¶n ThÕ giíi vÞnh H¹ Long, träng t©m lµ khu vùc ®· ®îc UNESCO c«ng nhËn, ®ång thêi chÞu sù qu¶n lý, chØ ®¹o vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô cña Bé v¨n ho¸ th«ng tin vµ Uû ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam. Theo QuyÕt ®Þnh nµy, Ban cã 11 nhiÖm vô cô thÓ: 1) Tham mu, ®Ò xuÊt, gióp UBND tØnh x©y dùng quy chÕ vµ tæ chøc thùc hiÖn nh÷ng chó träng, kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p qu¶n lý, b¶o tån vµ khai th¸c VÞnh H¹ Long. 2) X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, c¸c dù ¸n ®Çu t, tu bæ, t«n t¹o, tr×nh UBND tØnh phª duyÖt, UBND tØnh sÏ giao Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long tæ chøc vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn mét sè dù ¸n cô thÓ. 3) Phèi hîp cïng c¸c ngµnh chøc n¨ng cã liªn quan tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra b¶o vÖ c¶nh quan, m«i trêng vµ ®a d¹ng sinh häc; ph¸t hiÖn, chÊn chØnh, xö lý c¸c vi ph¹m quy ®Þnh qu¶n lý ho¹t ®éng tham quan, du lÞch trªn vÞnh H¹ Long.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

35

4) Chñ tr× phèi hîp víi c¸c ngµnh c«ng an, giao th«ng vËn t¶i, c¸c ®¬n vÞ khèi kinh tÕ c¶ng, khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i trêng, x©y dùng, thuû s¶n, n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, kiÓm l©m, c¸c ®¬n vÞ thuéc ngµnh than vµ UBND c¸c huyÖn V©n §ån, Yªn Hng, thÞ x· CÈm Ph¶, thµnh phè H¹ Long x©y dùng ph¬ng ¸n, quy ®Þnh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ x©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, c¸c ph¬ng tiÖn ®i l¹i trªn vÞnh H¹ Long nh»m b¶o vÖ c¶nh quan, m«i trêng vµ trËt tù trÞ an trªn VÞnh H¹ Long. 5) Tuyªn truyÒn réng r·i nh÷ng gi¸ trÞ tù nhiªn vµ nh©n v¨n cña VÞnh H¹ Long, nh÷ng quy ®Þnh b¶o vÖ, kÕ ho¹ch, chñ tr¬ng, biÖn ph¸p qu¶n lý, b¶o tån, khai th¸c vÞnh H¹ Long. Cã h×nh thøc, biÖn ph¸p phï hîp, gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc cña céng ®ång d©n c, n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ Di s¶n vÞnh H¹ Long. 6) Tranh thñ sù gióp ®ì cña c¸c ngµnh Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vÒ vÞnh H¹ Long, lËp hå s¬ khoa häc vÒ hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ nh©n v¨n cña vÞnh H¹ Long, lµm c¬ së cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p qu¶n lý, b¶o tån, khai th¸c l©u dµi vÞnh H¹ Long, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc t×m hiÓu vÒ vÞnh H¹ Long. 7) Tæ chøc b¶o vÖ, thu phÝ, qu¶n lý vµ cã kÕ ho¹ch sö dông phÝ tham quan vÞnh H¹ Long mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ®óng ph¸p luËt. 8) Tæ chøc c¸c dÞch vô vµ tham gia ho¹t ®éng vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch trªn vÞnh H¹ Long vµ c¸c ho¹t ®éng giíi thiÖu, híng dÉn cho kh¸ch tham quan vÞnh H¹ Long.

9) Tham gia thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cã liªn

•

quan vµ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn vÞnh H¹ Long. 10)Tæ chøc lùc lîng vµ trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng b¶o tån m«i trêng níc, b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc vµ c¶nh quan vÞnh H¹ Long. 11)TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, më réng vµ t¨ng cêng ¶nh hëng cña VÞnh H¹ Long; tõng bíc n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé CNV; thu hót sù quan t©m ®Çu t cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ ngêi níc ngoµi ®èi víi khu Di s¶n, thu hót ®«ng ®¶o du kh¸ch quèc tÕ tham quan vÞnh H¹ Long 2. C¸c c¬ quan phèi hîp Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long lµ c¬ quan trùc thuéc UBND tØnh Qu¶ng Ninh, chÞu sù qu¶n lý, chØ ®¹o vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô cña Bé v¨n ho¸ th«ng tin vµ Uû ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam. §ång thêi Ban cßn cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi c¸c c¬ quan h÷u quan kh¸c trong c¸c lÜnh vùc nh sau: UBND thµnh phè H¹ Long, UBND thÞ x· CÈm Ph¶, UBND V©n §ån: §ång phèi hîp trong c«ng t¸c qu¶n lý VÞnh H¹ Long theo l·nh thæ hµnh chÝnh.

36

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

• • • •

C¶nh s¸t Giao th«ng ®êng thuû: Phèi hîp ®¶m b¶o an ninh, an toµn giao th«ng ®êng thuû trªn vÞnh H¹ Long. Së Du lÞch: Cïng phèi hîp víi Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long ®Ó qu¶n lý vµ thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Së V¨n ho¸ – Th«ng tin: Phèi hîp ®Ó nghiªn cøu, tuyªn truyÒn, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ cña Di s¶n vÞnh H¹ Long. Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng: Phèi hîp víi Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long thêng xuyªn gi¸m s¸t, kiÓm so¸t m«i trêng vÞnh H¹ Long, lËp b¸o c¸o hiÖn tr¹ng m«i trêng, ®ång thêi lËp kÕ ho¹ch b¶o vÖ, t«n t¹o vÞnh H¹ Long, ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng gi¸ trÞ tù nhiªn vµ v¨n ho¸ cña vÞnh H¹ Long. 3. híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái: 1. NÕu lµ mét nh©n viªn cña Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, b¹n thÊy tr¸ch nhiÖm cu¶ m×nh nh thÕ nµo? 2. Theo em, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long nªn cã nh÷ng bé phËn nµo ®Ó cã thÓ qu¶n lý VÞnh H¹ Long tèt nhÊt? 3. Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt b¶o tån ph¸t huy gi¸ trÞ di s¶n VÞnh H¹ Long? 4. Theo em, tõ khi ®îc thµnh lËp ®Õn nay Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long ®· lµm ®îc nh÷ng g× cho VÞnh H¹ Long trong chøc n¨ng vµ nhiÖm vô ®îc giao? 2. Ho¹t ®éng:

1. “Hái – §¸p” G/v cho h/s t×m hiÓu vÒ c¬ quan qu¶n lý VÞnh H¹ Long b»ng nh÷ng c©u hái. Vd: Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long ®îc thµnh lËp tõ bao giê? Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long? 2. Th¶o luËn. Cho h/s th¶o luËn: Nh÷ng c¬ quan nµo cã thÓ tham gia phèi hîp trong c«ng t¸c qu¶n lý VÞnh H¹ Long? 3. Th¶o luËn. G/v ph¸t cho h/s tµi liÖu phÇn “KiÕn thøc c¬ b¶n” vµ cho h/s th¶o luËn xem nªn bæ sung nhiÖm vô nµo, bít ®i nhiÖm vô nµo cho hîp lý? Tæng kÕt bµi häc G/v cã thÓ yªu cÇu h/s kÓ nh÷ng c©u chuyÖn vÒ viÖc lµm tèt cña mäi ngêi ®Ó b¶o vÖ VÞnh H¹ Long mµ em biÕt. G/v ®a ra tæng kÕt vÒ b¶o tån di s¶n.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

37

Bµi 2.

®Þnh híng b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ VÞnh H¹ Long “ViÖc b¶o tån vµ ph¸t huy c¸c di s¶n v¨n ho¸ vµ di s¶n thiªn nhiªn lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng g¾n liÒn víi viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc – t¹o dùng sù ph¸t triÓn cña t¬ng lai, cña mçi d©n téc tõ nh÷ng mèi liªn kÕt ®Æc thï cña qu¸ khø vµ hiÖn t¹i” (Gs – Ts. Lu TrÇn Tiªu, Thø trëng Bé v¨n ho¸ – th«ng tin, Phã Chñ tÞch Uû ban UNESCO ViÖt Nam) 1. Môc ®Ých, yªu cÇu

Bèi c¶nh gi¶ng d¹y Trong líp

Sau bµi gi¶ng, h/s hiÓu ®îc: 1. KÕ thõa, b¶o tån vµ g×n gi÷ VÞnh H¹ Ph¬ng tiÖn d¹y häc Mét sè v¨n b¶n ph¸p qui cã Long lµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ngêi. liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n 2. Ph¸t huy gi¸ trÞ, tiÒm n¨ng di s¶n VÞnh lý b¶o tån di s¶n VÞnh H¹ H¹ Long trªn c¬ së ph¸t triÓn bÒn v÷ng Long lµ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ngêi. 3. Nh÷ng ®Þnh híng b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ VÞnh H¹ Long. 2. KiÕn thøc c¬ b¶n

1. V× sao ph¶i kÕ thõa, b¶o tån, g×n gi÷ VÞnh H¹ Long? §Ó cã ®îc mét H¹ Long huyÒn diÖu, thiªn nhiªn ®· ph¶i dµy c«ng kiÕn t¹o vµ tu chØnh qua hµng tr¨m triÖu n¨m. §©y kh«ng chØ lµ mét c¶nh quan ngo¹i h¹ng víi nh÷ng hÖ sinh th¸i ®a d¹ng, phong phó, lµ trang sö ®¸ ghi l¹i dÊu Ên vÜ ®¹i cña lÞch sö ®Þa chÊt, mµ cßn lµ mét trong nh÷ng vïng v¨n hãa l©u ®êi vµ phong phó trªn ®Êt níc ViÖt Nam. ThÕ giíi ®· ghi nhËn gi¸ trÞ ngo¹i h¹ng cña H¹ Long b»ng 2 lÇn ghi tªn VÞnh H¹ Long vµo danh môc Di s¶n thÕ giíi. Tõ ®©y, VÞnh H¹ Long kh«ng chØ lµ tµi s¶n cña riªng Qu¶ng Ninh, riªng ViÖt Nam mµ lµ cña c¶ nh©n lo¹i. Cßn víi ngêi d©n ®Þa ph¬ng, VÞnh H¹ Long chÝnh lµ m«i trêng sèng, lµ nguån tµi nguyªn t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ ®Þa ph¬ng nh c«ng nghiÖp, giao th«ng, c¶ng biÓn, thuû s¶n, ng nghiÖp vµ du lÞch, tõ ®ã t¹o nªn mét nhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ khu vùc cao víi tèc ®é ®« thÞ ho¸ vµ héi nhËp nhanh chãng. Riªng víi ngµnh du lÞch, ®©y lµ mét ®iÓm thu hót lîng lín du kh¸ch kh«ng nh÷ng cña ®Þa ph¬ng mµ cña c¶ níc. Nhng nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ s«i ®éng Êy ®· ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng m«i trêng vÞnh H¹ Long. §ã thùc sù lµ th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng vµ b¶o tån di s¶n. Tríc nh÷ng ®e do¹ ®ã, lµ chñ nh©n cña Di s¶n thÕ giíi, h¬n ai hÕt chóng ta cã quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ, kÕ thõa nh÷ng tinh hoa, truyÒn thèng cña d©n téc. Mçi ngêi ph¶i lu«n lu«n trau dåi ®¹o ®øc,

38

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

kh«ng ngõng häc tËp n©ng cao tr×nh ®é tri thøc ®Ó gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ cña Di s¶n VÞnh H¹ Long cho mu«n ®êi sau. 2. Ph¸t huy gi¸ trÞ, tiÒm n¨ng di s¶n VÞnh H¹ Long trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng Kh¸i niÖm: Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ viÖc ph¸t triÓn ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña c¸c thÕ hÖ hiÖn t¹i mµ kh«ng lµm ph¬ng h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c thÕ hÖ t¬ng lai. §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a b¶o tån vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, chóng ta cÇn ¸p dông ph¸t triÓn bÒn v÷ng, nghÜa lµ, mét mÆt ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ khu vùc nhng ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn ®ã kh«ng t¸c ®éng xÊu ®Õn c¶nh quan vµ m«i trêng, ®Õn sù nguyªn tr¹ng cña vÞnh H¹ Long. Vµ còng cã nghÜa, chóng ta ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ song song víi viÖc b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ cña VÞnh H¹ Long, v× kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× cµng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó b¶o tån vµ gi÷ g×n Di s¶n. Víi VÞnh H¹ Long, ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i ®îc triÓn khai b»ng nh÷ng ®Þnh híng nh sau:

i. BÒn v÷ng vÒ mÆt m«i trêng tù nhiªn: C¸c hÖ sinh th¸i, c¸c hÖ

thèng c¶nh quan cña VÞnh nh ®¶o, hang ®éng – ph¶i ®îc b¶o tån nguyªn tr¹ng. ii. BÒn v÷ng vÒ mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ: §¹t ®îc môc tiªu t¨ng trëng kinh tÕ nhng ®ång thêi kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng m«i trêng tù nhiªn.

iii. BÒn v÷ng vÒ mÆt v¨n ho¸ – x· héi: Ph¸t triÓn ®ång thêi b¶o lu ®-

îc truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc. 3. B¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ cña VÞnh H¹ Long theo nguyªn t¾c bÒn v÷ng Céng ®ång bao gåm tÊt c¶ c d©n sinh sèng ven bê VÞnh, trªn c¸c ®¶o, lµng chµi vµ c¸c khu vùc kh¸c, bªn c¹nh ®ã kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn kh¸ch du lÞch, ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o tån di s¶n. Cô thÓ: i. §Ó b¶o tån VÞnh H¹ Long cho mu«n ®êi sau, viÖc khai th¸c ph¸t huy gi¸ trÞ cña Di s¶n ph¶i ®i ®«i víi viÖc gieo trång båi bæ vµ t¸i t¹o l¹i nguån tµi nguyªn mµ thiªn nhiªn ®· u ®·i. ii. B¶o tån nguyªn tr¹ng hÖ sinh th¸i tù nhiªn vµ hÖ thèng c¸c ®¶o, hang ®éng – nh÷ng yÕu tè chÝnh cÊu thµnh nªn di s¶n. iii. Ng¨n chÆn vµ lo¹i bá c¸c t¸c nh©n g©y ¶nh hëng ®Õn di s¶n: (chÊt th¶i, níc th¶i, x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh trªn khu vùc di s¶n…). iv. Tham gia tÝch cùc c¸c ho¹t ®éng thiÕt thùc nh»m b¶o tån di s¶n: trång rõng, n©ng cao nhËn thøc vÒ di s¶n, gi÷ g×n nh÷ng b¶n s¾c v¨n ho¸ truyÒn thèng cña lµng chµi vµ c¸c d©n téc trong tØnh.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

39

v. vi.

Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt trong lÜnh vùc b¶o tån VÞnh H¹ Long. H/s ph¶i lµ lùc lîng tÝch cùc häc hái n©ng cao hiÓu biÕt vÒ di s¶n, tuyªn truyÒn cho nh÷ng ngêi xung quanh cïng cã tr¸ch nhiÖm nh m×nh.

3. híng dÉn d¹y häc

1. C©u hái: 1. V× sao ph¶i kÕ thõa, b¶o tån, g×n gi÷ VÞnh H¹ Long? 2. NÕu lµ Trëng Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, b¹n sÏ cã kÕ ho¹ch g× ®Ó qu¶n lý vµ b¶o tån Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long? 2. Ho¹t ®éng: 1. Th¶o luËn. Mét nhãm th¬ng gia muèn ph¸t triÓn nghÒ khai th¸c t¶o, rau c©u t¹i VÞnh H¹ Long ®Ó chÕ biÕn Th¹ch (Arga) phôc vô xuÊt khÈu vµ hä ®· t×m ®îc mét sè nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Ó cÊp vèn cho dù ¸n. Tuy nhiªn Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long vµ c¸c nhµ m«i trêng lo ng¹i r»ng nÕu viÖc khai th¸c t¶o t¨ng lªn th× sÏ lµm gi¶m nguån thøc ¨n cña c¸, t«m èc vµ mét sè loµi h¶i s¶n kh¸c. ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng rÊt muèn n©ng cao thu nhËp cho ngêi d©n nhng hä kh«ng muèn lµm ¶nh hëng xÊu ®Õn c©n b»ng sinh th¸i VÞnh. Ph¶i ®a ra quyÕt ®Þnh nµo ®Ó lµm hµi lßng tÊt c¶ c¸c ®èi tîng? 2. Th¶o luËn. Chia líp thµnh 4 nhãm, mçi nhãm sÏ viÕt vÒ nh÷ng viÖc nªn lµm ®Ó thùc hiÖn ph¬ng híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho mét ngµnh kinh tÕ cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn VÞnh H¹ Long. VÝ dô: ngµnh khai th¸c than, giao th«ng thuû, c¶ng biÓn, nu«i trång vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n… Sau ®ã, mçi nhãm sÏ cö mét ®¹i diÖn tr×nh bµy bµi viÕt cña nhãm m×nh, c¸c nhãm cßn l¹i nghe vµ bæ sung nh÷ng ý kiÕn cÇn thiÕt. 3. Më réng: 1. H·y su tÇm vµ t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n ph¸p quy trong lÜnh vùc b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ Di s¶n VÞnh H¹ Long? 2. H·y thùc hiÖn mét cuéc ®iÒu tra ®Ó t×m hiÓu yªu cÇu cña ngêi d©n ®èi víi nh÷ng nhµ qu¶n lý trong viÖc b¶o tån Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long. 3. Tõ viÖc b¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long, em h·y liªn hÖ x©y dùng mét ch¬ng tr×nh b¶o tån ph¸t huy gi¸ trÞ mét di tÝch lÞch sö – v¨n ho¸, danh lam th¾ng c¶nh nµo ®ã mµ em ®îc biÕt.

40

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

Tµi liÖu tham kh¶o 1. Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long vµ Trung t©m dù b¸o KTTV Qu¶ng Ninh, 2000. §Æc ®iÓm khÝ tîng h¶i v¨n VÞnh H¹ Long.

2. Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, 1998. Mét sè v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o tån khu di s¶n VÞnh H¹ Long.

3. Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, 2000. H¹ Long - Nh÷ng lêi ®¸nh gi¸ vµ ngîi ca.

4. Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, 2000. Thùc vËt tù nhiªn ë VÞnh H¹ Long. 5. Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, 2001. H¹ Long lÞch sö. 6. Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, 2001. VÞnh H¹ Long – Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi.

7. Bé GD§T – Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn Hîp quèc (UNDP) & DANIDA, 2001. ThiÕt kÕ mÉu mét sè m«-®un GDMT ë trêng phæ th«ng.

8. Center for Environmental Education, India, 1996. Joy of learning Handbook of Environmental Education Activities. Vol. I Standards 3 to 5 and Vol. II Standards 6 to 8.

9. Center for Environmental Education, India, 1997. Green Games. 10. Center for Environmental Education, India, 1996. Oceans Omnibus. 11. Ch¬ng tr×nh GDMT Na Hang – Ba BÓ, Dù ¸n PARC, 2001. Tµi liÖu híng dÉn gi¶ng d¹y m«n GDMT líp 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

12. Ch¬ng tr×nh GDMT t¹i Vên quèc gia B¹ch M·, Ph©n héi c¸c vên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam vµ Héi liªn hiÖp c¸c Vên thiªn nhiªn vïng Nord-Pas de Calais, Ph¸p. S¸ch híng dÉn sö dông poster: C©y lµ b¹n cña chóng ta.

13. Ch¬ng tr×nh GDMT t¹i Vên quèc gia B¹ch M·, Quü quèc tÕ vÒ B¶o vÖ thiªn nhiªn, 2000. C©u l¹c bé Xanh, Tµi liÖu dµnh cho gi¸o viªn.

14. Ch¬ng tr×nh GDMT tæng hîp Sa Pa, Tæ chøc Frontier, 2001. Tµi liÖu híng dÉn gi¶ng d¹y m«n GDMT líp 1, 2, 3, 4, 5.

15. Côc thèng kª tØnh Qu¶ng Ninh, 2000. Niªn gi¸m thèng kª tØnh Qu¶ng Ninh 1999.

16. Dù ¸n b¶o tån t¹i Vên quèc gia Cóc Ph¬ng, Tæ chøc b¶o tån ®éng thùc vËt quèc tÕ (FFI), 1998. S¸ch híng dÉn dµnh cho trêng häc - C©u l¹c bé b¶o tån.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

41

17. Dù ¸n N©ng cao nhËn thøc B¶o tån Phong Nha – KÎ Bµng, Tæ chøc b¶o tån ®éng thùc vËt quèc tÕ (FFI), 2002. Gi¸o tr×nh híng dÉn gi¶ng d¹y dµnh cho tiÓu häc vµ phæ th«ng c¬ së.

18. Dù ¸n n©ng cao nhËn thøc t¹i Vên quèc gia C¸t Bµ, Tæ chøc b¶o tån ®éng thùc vËt quèc tÕ (FFI), 2001. C¸c bµi gi¶ng n©ng cao nhËn thøc dµnh cho tiÓu häc vµ phæ th«ng c¬ së.

19. Dù ¸n n©ng cao nhËn thøc t¹i Vên quèc gia C¸t Bµ, Tæ chøc b¶o tån ®éng thùc vËt quèc tÕ (FFI), 2001. Tµi liÖu tËp huÊn cho c¸n bé §oµn triÓn khai sinh ho¹t C©u l¹c bé b¶o tån thiªn nhiªn C¸t Bµ trong dÞp hÌ.

20. Dù ¸n N©ng cao nhËn thøc vÒ sö dông bÒn v÷ng tµi nguyªn biÓn cho nh©n d©n hai x· Ninh V©n, Ninh Phíc, huyÖn Ninh Hoµ, tØnh Kh¸nh Hoµ, Quü quèc tÕ vÒ B¶o vÖ thiªn nhiªn, 2000. TÇm quan träng cña r¹n san h«.

21. §¹i häc Khoa häc vµ C«ng nghÖ Hång K«ng, Côc KiÓm l©m vµ Quü quèc tÕ vÒ b¶o vÖ thiªn nhiªn, 1998. B¶o tån ®a d¹ng sinh häc vïng ven biÓn ViÖt Nam.

22. §Ò ¸n “Gi¸o dôc m«i trêng Së thó Sµi Gßn”. Gi¸o dôc m«i trêng. 23. Hµ H÷u Nga vµ NguyÔn V¨n H¶o, 2000. H¹ Long thêi tiÒn sö. 24. Héi b¶o vÖ m«i trêng biÓn H¶i Phßng (c¬ quan b¶o trî: Ph©n viÖn h¶i d¬ng häc H¶i Phßng), 2001. B¶o tån tù nhiªn vµ ®a d¹ng sinh häc vïng VÞnh H¹ Long - C¸t Bµ víi sù tham gia cña céng ®ång.

25. International Institute of Rural Reconstruction, Philippines, 1998. Participatory methods management.

in

community-based

coastal

resource

26. Magic Eyes Chao Phraya Barge Program, 2001. Lesson/Activity Planning & Approach

27. Nguyªn Ngäc, 2002. H¹ Long – §¸ vµ Níc. 28. Nhµ xuÊt b¶n v¨n häc Hµ Néi, 1997. H¹ Long th¬. 29. Peace Corps. Environmental Education in the Schools: Creating a Program that works!

30. Ph©n viÖn H¶i d¬ng häc H¶i Phßng, Keidanren Nature Conservation Fund (KNCF) Japan, 2001. Bµi gi¶ng cho céng ®ång v¨n ho¸ thÊp vïng ven biÓn.

31. Project WILD. Project Wild, K-12 Activity Guide. 32. The Watercourse and Western Regional Environmental Education Council (WREEC). Project WET Curriculum and Activity Guide.

33. Tæ chøc Gi¸o dôc thiªn nhiªn ViÖt Nam, 2001 – 2002. Tñ s¸ch phæ biÕn kiÕn thøc gi¸o dôc m«i trêng cho thiÕu nhi: Rõng xanh – Sù sèng quanh ta.

42

H¹ Long

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh

34. TrÇn §øc Th¹nh vµ Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, 1999. LÞch sö ®Þa chÊt VÞnh H¹ Long.

35. Trung t©m nghiªn cøu hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, §¹i häc quèc gia Hµ Néi, 1995. Rõng ngËp mÆn dÔ trång mµ nhiÒu lîi.

36. Trung t©m nghiªn cøu hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, §¹i häc quèc gia Hµ Néi, 1995. Rõng ngËp mÆn cña chóng ta.

37. UBND tØnh Qu¶ng Ninh – Bé v¨n ho¸ th«ng tin vµ Uû ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam, 2000. Héi th¶o VÞnh H¹ Long 5 n¨m di s¶n thÕ giíi.

38. Uû ban quèc gia UNESCO cña ViÖt Nam, 2001. Di s¶n thÕ giíi n»m trong tay thÕ hÖ trÎ.

Gi¸o dôc b¶o tån di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi VÞnh H¹ Long

43