Ngaøy soaïn: Tuaàn:26 Ngaøy daïy: Tieát: 53
ÑÔN THÖÙC I – MUÏC TIEÂU: HS caàn ñaït ñöôïc: - Nhaän bieát ñöôïc moät bieåu thöùc ñaïi soá naøo ñoù laø ñôn thöùc. - Nhaän bieát ñöôïc ñôn thöùc thu goïn. Nhaän bieát ñöôïc phaàn heä soá, phaàn bieát cuûa ñôn thöùc. - Bieát nhaân hai ñôn thöùc. - Bieát thu goïn moät ñôn thöùc. II – CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: - GV: Baûng phuï. - HS: Baûng nhoùm, baûng con. III – PHÖÔNG PHAÙP CHÍNH: Phaùt hieän vaø giaûi quyeát vaán ñeà. IV – CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC TREÂN LÔÙP: TG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GHI BAÛNG THAÀY TROØ 5/ Hoaït ñoäng 1: KIEÅM TRA - Moät HS leân baûng Baøi giaûi - GV goïi moät HS thöïc thöïc hieän. + Phaàn lí thuyeát 4ñ. hieän caùc yeâu caàu sau: + Baøi 9 tr 29 SGK + Neâu caùch tính giaù trò 1 Theá x = 1 vaø y = cuûa moät bieåu thöùc 2 ñaïi soá. - Ba HS ñöôïc kieåm vaøo bieåu thöùc: x2y3 + + Giaûi baøi toaùn soá 9 tr tra taäp xy ta ñöôïc: (2ñ) 29 SGK. 3 2 1 - GV kieåm tra khoaûng 3 - HS nhaän xeùt keát = (1) (2ñ) 2 taäp. quaû treân baûng. 1 10/ = 1. (2ñ). - GV cho HS nhaän xeùt 8 vaø pheâ ñieåm. - HS ñoïc ñeà baøi . ÑÔN THÖÙC - GV nhaän xeùt ba taäp 1- ÑÔN THÖÙC: cuûa HS. ?1 Hoaït ñoäng 2: ÑÔN - HS tieán haønh - Nhoùm 1: Nhöõng THÖÙC hoaït ñoäng theo bieåu thöùc coù chöùa - GV cho HS thöïc hieän ? nhoùm. pheùp coäng, pheùp 1 SGK - Keát quaû caùc tröø nhoùm ghi nhaän ôû 1 3 – 2y; 10x + y; 5(x + y). boå sung theâm soâ 9; ; baûng con. 2 - Nhoùm 2: Nhöõng - Caùc nhoùm trình x. bieåu thöùc coøn laïi baøy keát quaû cuûa (Noäi dung naøy GV −3 2 3 1 nhoùm mình. 4xy2; x y x; 2x2 − chuaån bò saün ôû baûng 5 2 - Caùc nhoùm khaùc phuï). 1 tham gia nhaän xeùt. - Noäi dung naøy GV cho y3x; 2x2y; - 2y; 9; , x. - HS ghi nhaän. 2 HS hoaït ñoäng nhoùm (4 phuùt). Caùc bieåu thöùc - Bieåu thöùc ñaïi soá ñaïi soá trong nhoùm khoâng coù chöùa 2 laø nhöõng ví duï pheùp toaùn coäng,
8
/
5/
- GV khaúng ñònh: Caùc bieåu thöùc ñaïi soá trong nhoùm 2 laø nhöõng ví duï veà dôn thöùc. - Hoûi: Vaäy bieåu thöùc ñaïi soá nhö theá naøo ñöôïc goïi laø moät ñôn thöùc.
pheùp tröø ñöôïc goïi laø moät ñôn thöùc. - Ñôn thöùc laø bieåu thöùc ñaïi soá chæ goàm moät soá, hoaëc moät bieán, hoaëc moät tích giöõa caùc soá vaø caùc bieán. - HS coù theå neâu moät vaøi ñôn thöùc hoaëc bieåu thöùc khoâng laø ñôn thöùc.
- Bieåu thöùc ñaïi soá chæ coù theå chöùa caùc thaønh phaàn naøo? - HS suy nghó coù - GV cho HS khaùc nhaän theå traû lôøi ñuùng. xeùt. - GV cho HS neâu theâm ví duï veà moät ñôn thöùc ñaïi soá. - HS suy nghó! - GV cho HS nhaän xeùt. - Caùc bieán chæ - Hoûi: Soá 0 coù laø moät ñöôïc vieát moät laàn ñôn thöùc khoâng? vieát daïng luõy thöøa Hoaït ñoäng 3: ÑÔN THÖÙC THU GOÏN - GV: coù nhaän xeùt gì ñoái vôùi ñôn thöùc naøy? - Laø ñôn thöùc chæ (15x4y3) goàm tích cuûa moät - Caùc bieán ñöôïc vieát soá vôùi caùc bieán, nhö theá naøo? trong ñoù caùc bieán - GV coù theå cho HS ñaõ ñöôïc naâng leân nhaän xeùt vaø boå sung. luõy thöøa vôùi soá muõ nguyeân döông. - Hoûi ñôn thöùc thu goïn laø ñôn thöùc nhö theá naøo? - HS tieán haønh tìm - GV cho HS nhaän xeùt. caùc ñôn thöùc ñaõ thu goïn. - Caùc ñôn thöùc - GV cho HS tìm ví duï veà naøy chöa thu goïn. nhöõng ñôn thöùc thu goïn - HS nhaän xeùt. vaø chæ ra heä soá vaø - HS khaùc coù theå phaàn bieán töông öùng. boå sung. - GV caùc ñôn thöùc sau coù thu goïn chöa: 2x3y3; 21xyx2.
veà dôn thöùc. Ñôn thöùc laø bieåu thöùc ñaïi soá chæ goàm moät soá, hoaëc moät bieán, hoaëc moät tích giöõa caùc soá vaø caùc bieán. Ví duï 1: Caùc bieåu 7 thöùc: 2; ; y; 4x3y; 5 -3xy2z laø nhöõng ñôn thöùc. Ví duï 2: Caùc bieåu thöùc trong nhoùm 1 noùi treân khoâng phaûi laø ñôn thöùc. Chuù yù: Soá 0 ñöôïc goïi laø moät ñôn thöùc. 2- ÑÔN THÖÙC THU GOÏN: Xeùt ñôn thöùc 15x4y3 - Ta thaáy: Caùc bieán x, y coù maët moät laàn döôùi daïng luõy thöøa vôùi soá muõ nguyeân döông. - Ta noùi ñôn thöùc 15x4y3 laø ñôn thöùc thu goïn; 15 laø heä soá vaø x4y3 laø phaàn bieán cuûa ñôn thöùc ñoù. Ñôn thöùc thu goïn laø ñôn thöùc chæ goàm tích cuûa moät soá vôùi caùc bieán, trong ñoù caùc bieán ñaõ ñöôïc naâng leân luõy thöøa vôùi soá muõ nguyeân döông. Ví duï: Caùc ñôn thöùc x ñaõ thu goïn: -x; y2; ; 5 28x2y3 coù heä soá laàn 1 löôït laø: -1; 1; ; 28 vaø 5 phaàn bieán laø: x; y2; x; x2y3. Chuù yù: - Moät soá laø ñôn thöùc
6/
- Moät soá coù phaûi laø ñôn thöùc thu goïn khoâng? Coù nhaän xeùt gì veà caùch vieát caùc bieán trong ñôn thöùc ñaõ thu goïn. Hoaït ñoäng 4: BAÄC CUÛA MOÄT ÑÔN THÖÙC - Hoûi coù nhaän xeùt gì veà soá muõ cuûa caùc bieán trong ñôn thöùc sau: 7x6y3z. - HS coù theå chöa nhaän xeùt toång caùc soá muõ cuûa bieán. - Sau ñoù GV giôùi thieäu noäi dung naøy cho HS.
- Bieán x coù muõ 6, bieán y coù muõ 3, bieán z coù muõ 1.
- HS coù theå traû lôøi ñöôïc: soá thöïc khaùc 0 laø ñôn thöùc coù baäc khoâng.
9/ - Vaäy soá thöïc khaùc 0 coù baäc laø bao nhieâu?
Hoaït ñoäng 5: NHAÂN HAI ÑÔN THÖÙC - GV cho HS thöïc hieän pheùp nhaân sau: cho A = 23918 B = 2492 GV yeâu caàu trình baøy caùch giaûi. - GV: töông töï moät em leân baûng giaû baøi taäp sau: 1 cho A = − x3; B = -8xy2 4 - HS coøn laïi cuøng tieán haønh giaûi. - Hoûi: Muoán nhaân hai ñôn thöùc ta thöïc hieän nhö theá naøo?
- HS ñöùng taïi choã traû lôøi: Ta coù: A.B = (23918) ( 2492) = (23. 24). (918. 92). = 27.920. - HS khaùc nhaän xeùt vaø boå sung.
- Ñeå nhaân hai ñôn thöùc, ta nhaân caùc heä soá vôùi nhau vaø nhaân caùc phaàn bieán vôùi nhau.
- Baïn Bình vieát chöa ñuùng vì bieåu thöùc: (5 – x)x2 khoâng phaûi laø ñôn thöùc.
- HS leân baûng giaûi Hoaït ñoäng 6: CUÛNG COÁ
ñaõ thu goïn. - Trong ñôn thöùc thu goïn, moãi bieán chæ ñöôïc vieát moät laàn. 2- BAÄC CUÛA MOÄT ÑÔN THÖÙC: Trong ñôn thöùc 7x6y3z, bieán x coù muõ 6, bieán y coù muõ 3, bieán z coù muõ 1. Toång caùc soá muõ cuûa bieán laø 10. Ta noùi 10 laø baäc cuûa ñôn thöùc ñaõ cho. Baäc cuûa ñôn thöùc coù heä soá khaùc 0 laø toång soá muõ cuûa taát caû caùc bieán coù trong ñôn thöùc ñoù. Chuù yù: - Soá thöïc khaùc 0 laø ñôn thöùc coù baäc khoâng. - Soá 0 ñöôïc coi laø ñôn thöùc khoâng coù baäc. 4- NHAÂN HAI ÑÔN THÖÙC: Thöïc hieän pheùp tính nhaân : 1 giöõa A = − x3 vaø B 4 = -8xy2 1 Ta coù: A.B = ( − x3)( 4 -8xy2) 1 = − ( −8) (x3. xy2) 4 4 2 = 2. x y . Chuù yù: - Ñeå nhaân hai ñôn thöùc, ta nhaân caùc heä soá vôùi nhau vaø nhaân caùc phaàn bieán vôùi nhau. - Moãi ñôn thöùc ñeàu coù theå vieát thaønh moät ñôn thöùc thu goïn.
- GV cho HS giaûi baøi taäp 10 SGK. + HS coù theå ñöùng taïi choå phaùt bieåu.
- HS leân baûng giaûi, Baøi taäp HS coøn laïi cuøng Baøi 10 tr 32 SGK giaûi. Baïn Bình vieát chöa ñuùng vì bieåu thöùc: (5 - Cho HS giaûi tieáp baøi – x)x2 khoâng phaûi laø 11 SGK - HS laøm tích cöïc. ñôn thöùc. + GV goïi moät HS leân Baøi 11 tr 32 SGK baûng thöïc hieän. - Baäc cuûa ñôn Caùc bieåu thöùc laø - GV cho HS khaùc nhaän thöùc coù heä soá ñôn thöùc: xeùt. khaùc 0 laø toång soá 9x2yz; 15,5 - Cho HS giaûi tieáp baøi muõ cuûa taát caû 13 SGK caùc bieán coù trong Baøi 13 tr 32 SGK + GV goïi 2 HS leân baûng ñôn thöùc ñoù. 1 − x2y)(2xy3) a/ Ta coù: ( thöïc hieän. 3 - GV kieåm tra khoaûng 3 1 = ( − . 2)( x2y. xy3) taäp cuûa HS. 3 - GV cho HS kieåm tra keát 2 quaû treân baûng. = - x3y4. 3 - GV coù theå cho HS Ñôn thöùc coù baäc 7. nhaéc laïi caùch xaùc 1 ñònh baäc cuûa ñôn b/ Ta coù: ( − x3y)(4 thöùc. 3 5 2x y ) 1 = [( − )(-2)]( x3y. x3y5) - Cho HS nhaän xeùt pheâ 4 ñieåm. 1 = x6y6 2 Ñôn thöùc coù baäc 12. Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ (3/) - Veà nhaø xem laïi: caùc ñònh nghóa vaø caùc chuù yù. - Caùch tính giaù trò cuûa moät bieåu thöùc ñaïi soá. - Xem laïi caùc coâng thöùc veà luõy thöøa - Giaûi baøi taäp 12, 14 SGK. Baøi 12 chæ caàn xem laïi baøi hoïc phaàn baäc cuûa ñôn thöùc vaø caùch tính giaù trò cuûa moät bieûu thöùc ñaïi soá Baøi 14 coù theå vieát moät ñôn thöùc coù baäc 2 hoaëc baäc lôùn hôn 2, sau ñoù theá giaù trò x = -1, y = 1 vaøo cuoái cuøng ta ñieàu chænh heä soá ñeå coù keát quaû hôïp lí. NHAÄN XEÙT TIEÁT DAÏY: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………