Ngaøy soaïn: Tuaàn: 27 Ngaøy daïy: Tieát: 56
ÑA THÖÙC I – MUÏC TIEÂU: - HS bieát ñöôïc ña thöùc thoâng qua moät soá ví duï cuï theå. - Bieát thu goïn ña thöùc, tìm baäc ña thöùc. II – CHUAÅN BÒ CUÛA THAÀY VAØ TROØ: - GV: Baûng con. - HS: OÂn laïi caùc kieán thöùc: Baäc cuûa ñôn thöùc, coâng thöùc tính dieän tích cuûa: tam giaùc, hình vuoâng. III – PHÖÔNG PHAÙP CHÍNH: Phaùt hieän vaø giaûi quyeát vaán ñeà. IV – CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC TREÂN LÔÙP: TG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GHI BAÛNG THAÀY TROØ Hoaït ñoäng 1: ÑA 1- ÑA THÖÙC: THÖÙC Xeùt caùc bieåu thöùc: - GV ñöa hình veõ trang - HS leân baûng bieåu a/ Bieåu thò dieän tích 36 SGK dieãn. cuûa hình taïo bôûi moät - Yeâu caàu HS vieát bieåu - HS coøn laïi cuøng tam giaùc vuoâng vaø thöùc bieåu thò dieän tích thöïc hieän. hai hình vuoâng döïng cuûa tam giaùc vuoâng veà phía ngoaøi treân vaø hai hình vuoâng döïng hai caïnh goùc vuoâng x, veà phía ngoaøi coù hai y cuûa tam giaùc ñoù. caïnh laàn löôït laø x, y caïnh cuûa tam giaùc ñoù
- HS theo doõi. - Sau khi thöïc hieän xong caâu a GV cho HS nhaän xeùt. - GV tieáp tuïc giôùi thieäu theâm caùc bieåu thöùc ôû caâu b vaø c. - Hoûi: Vaäy theá naøo laø moät ña thöùc? - Coù nhaän xeùt gì veà caùc thaønh phaàn trong bieåu thöùc naøy. - GV goïi moät HS neâu ñònh nghóa - GV cho HS nhaän xeùt, sau ñoù GV giôùi thieäu tieáp veà haïng töû cuûa moät ña thöùc.
- HS suy nghó vaø coù theå chöa phaùt bieåu ñöôïc. - Ngoaøi caùc pheùp toaùn coäng, tröø caùc thaønh phaàn coøn laïi laø nhöõng ñôn thöùc. - Ña thöùc laø moät toång cuûa nhöõng ñôn thöùc.
x y 1 2 2 x + y + xy 2 5 b/ 3x2 – y2 + xy – 7x 3 c/
x2y – 3xy + 3x2y – 3 + xy -
x+5
1 2
Caùc ví duï treân laø nhöõng ví duï veà ña thöùc.
Ña thöùc laø moät toång cuûa nhöõng ñôn thöùc. Moãi ñôn thöùc trong toång goïi laø moät haïng töû cuûa ña thöùc - HS theo doõi vaø ghi ñoù. nhaän caùc noäi dung naøy.
- GV cho HS nhaéc laïi. - GV giôùi thieäu caùc haïng töû, kí hieäu veà moät ña thöùc.
- HS laøm ? 1 SGK.
- GV cho HS vieát moät ña thöùc vaø chæ roõ caùc haïng töû cuûa ña thöùc ñoù. - GV: cho caùc ñôn thöùc vaø hoûi caùc bieåu thöùc sau coù phaûi laø ñôn thöùc khoâng? Vì sao? ( 5; x2y; -15xyz) - GV yeâu caàu HS xem laïi ñònh nghóa. Hoaït ñoäng 2: THU GOÏN ÑA THÖÙC - GV cho HS nhaän xeùt caùc ñôn thöùc trong ña thöùc cuûa phaàn 1c. - Neáu coù caùc ñôn thöùc ñoàng daïng thì ta coù theå nghó ra ñieàu gì? - GV yeâu caàu HS coäng caùc caëp ñôn thöùc ñoàng daïng vôùi nhau.
- GV cho HS thöïc hieän ? 2 SGK. - GV cho HS khaùc kieåm tra vaø GV kieåm tra khoaûng 3 taäp cuûa HS. - GV yeâu caàu HS neâu caùch thu goïn moät ña thöùc. - Cho HS khaùc nhaän xeùt vaø boå sung.
- Coù theå moät vaøi HS khoâng traû lôøi ñöôïc. - Döïa vaøo ñònh nghóa thì caùc ñôn thöùc cuõng laø nhöõng ña thöùc.
- Trong ñôn thöùc naøy coù caùc caëp ñôn thöùc ñoàng daïng vôùi nhau. - Ta coù theå thöïc hieän pheùp tính ñoái vôùi caùc caëp ñôn thöùc ñoàng daïng. - Moät HS leân baûng thöïc hieän.
- Moät HS leân baûng thöïc hieän, HS coøn laïi cuøng giaûi - HS nhaän xeùt vaø boå sung.
Ví duï: Ña thöùc: 5 3x2 – y2 + xy – 7x coù 3 caùc haïng töû: 3x2;– y2 ; 5 xy;– 7x. 3 Coù theå kí hieäu ña thöùc baèng caùc chöõ caùi in hoa A, B, C, D, P, Q,… Chaúng haïn: ta vieát 5 P = 3x2 – y2 + xy – 7x. 3
Chuù yù: Moãi ñôn thöùc ñöôïc coi laø moät ña thöùc. 2-THU GOÏN ÑA THÖÙC Ta coù N = x2y– 3xy+ 3x2y– 3 + xy x+5
1 2
Ta thaáy coù caùc caëp ñôn thöùc ñoàng daïng. Ta thöïc hieän pheùp coäng caùc ñôn thöùc ñoàng daïng. 1 N = x2y+ 3x2y– 3xy+ xy- x– 2 3+ 5
1 x+2 2 ña thöùc naøy khoâng coøn haïng töû naøo - HS neâu: ñoàng daïng vôùi nhau. + Ta nhaän xeùt ? 2 SGK trong ña thöùc coù 1 haïng töû naøo ñoàng Q = 5x2y – 3xy + x2y – daïng khoâng. 2 + Vieát caùc haïng 1 1 2 xy + 5xy - x + + x töû ñoàng daïng keà 3 2 3 vôùi nhau (keøm theo 1 daáu). 4 + Thu goïn caùc haïng töû ñoàng N = 4x2y – 2xy -
daïng. Hoaït ñoäng 3: BAÄC CUÛA ÑA THÖÙC - GV cho HS xaùc ñònh baäc cuûa caùc haïng töû coù trong ña thöùc 11 2 1 1 Q= x y + xy + x + 2 3 4
- HS xaùc ñònh: 11 2 + Haïng töû xy 2 coù baäc 3 + Haïng töû xy coù baäc 2 1 + Haïng töû x coù 3 baäc 1 1 + Haïng töû coù 4 baäc 0 - HS theo doõi.
- GV cho HS nhaän xeùt (baäc cuûa caùc haïng töû chính laø baäc cuûa caùc ñôn thöùc) - GV neâu: Ta noùi ña thöùc Q coù baäc laø 3. - Vaäy baäc cuûa moät ña - Baäc cuûa ña thöùc thöùc ñöôïc xaùc ñònh nhö laø baäc cuûa haïng theá naøo? töû coù baäc cao nhaát. - GV cho HS thöïc hieän baøi taäp SGK - Ña thöùc naøy coù baäc - Coù HS traû lôøi: ña laø bao nhieâu? thöùc naøy coù baäc - GV cho HS nhaän xeùt. 5. - GV cho HS thu goïn. - Coù HS khoâng
- Vaäy baäc cuûa moät ña thöùc ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo? - GV cho HS nhaän xeùt vaø boå sung. - Sau ñoù GV neâu chuù yù nhö SGK
ñoàng yù! - Ña thöùc naøy coù theå thu goïn tröôùc. - Phaûi thu goïn ña thöùc, baäc cuûa ña thöùc laø baäc cuûa haïng töû coù baäc cao nhaát.
Hoaït ñoäng 4: CUÛNG COÁ - GV cho hai HS leân baûng giaûi hai caâu: cuûa - HS tieán haønh baøi 25 SGK. giaûi baøi 25 SGK tr - GV kieåm tra hai taäp 38. cuûa HS.
1 2 x y– 3xy– 2 1 2 1 1 xy+ 5xy- x+ x + 3 3 2 4 11 2 1 Q= x y + xy + x + 2 3 1 . 4 Q = 5x2y +
3- BAÄC CUÛA ÑA THÖÙC Cho ña thöùc 11 2 1 Q= x y + xy + x + 2 3 1 4 Ta thaáy: 11 2 + Haïng töû x y coù 2 baäc 3 + Haïng töû xy coù baäc 2 1 + Haïng töû x coù 3 baäc 1 1 + Haïng töû coù baäc 4 0 Baäc cao nhaát trong caùc baäc ñoù laø 3. Ta noùi 3 laø baäc cuûa ña thöùc Q. Baøi taäp: Tìm baäc cuûa ña thöùc: 1 3 M = -3x5- x3y- xy2 2 4 5 +3x +2 1 3 M = -3x5+3x5- x3y- xy2 2 4 +2 1 3 M = - x3y- xy2 +2 2 4 Ña thöùc M coù baäc laø 4. Baäc cuûa ña thöùc laø baäc cuûa haïng töû coù baäc cao nhaát trong daïng thu goïn cuûa ña thöùc
ñoù. - GV cho HS kieåm tra vaø pheâ ñieåm. - GV nhaän xeùt hai taäp cuûa HS. - Ñeå xaùc ñònh baäc cuûa moät ña thöùc ta löu yù ñieàu gì?
- GV cho giaûi baøi taäp 28 GSK. (Baøi naøy GV chuaån bò ôû baûng con.
- HS kieåm tra baøi giaûi ôû baûng. - Ta caàn thu goïn ña thöùc tröôùc khi ñi xaùc ñònh baäc.
- Hai HS ngoài caïnh nhau coù theå thaûo luaän nhau.
Chuù yù: - Soá 0 cuõng ñöôïc goïi laø ña thöùc khoâng vaø noù khoâng coù baäc. - Khi tìm baäc cuûa moät ña thöùc, tröôùc heát phaûi thu goïn ña thöùc ñoù. Baøi 25 tr 38 SGK Baøi giaûi a/ Ta coù: 1 3x2 - x + 1 +2x – x2 2 1 = 3x2 – x2- x + 1 +2x 2 1 = 2x2- x + 1 +2x 2 Ña thöùc naøy coù baäc 2. b/ Ta coù: 3x2 + 7x3 – 3x3 + 6x3 – 3x2 = 3x2– 3x2 + 7x3 – 3x3 + 6x3 = 10x3 Ña thöùc naøy coù baäc 3.
Hoaït ñoäng 5: HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ (5/) - Veà nhaø xem laïi: caùc ñònh nghóa vaø caùc chuù yù veà ña thöùc - Caùch tính giaù trò cuûa moät bieåu thöùc ñaïi soá. - Caùch tính coäng, tröø caùc ñôn thöùc ñoàng daïng. - Giaûi baøi taäp 26, 27 SGK. Baøi 26 töông töï nhö caùc baøi taäp ñaõ giaûi taïi lôùp. Baøi 27 thu goïn ña thöùc tröôùc (nhö yeâu caàu cuûa SGK) sau ñoù theá giaù trò x = 0,5; y = 1 ñeå suy ra keát quaû. NHAÄN XEÙT TIEÁT DAÏY: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………