ဗမာသမိုင္း၊ ပ်ဴသမိုင္း၊ Aိန္ဒယသမိုင္း ဘယ္သမိုင္းမွာမွ ရုိဟင္ဂ်ာဆိုတာ မရွိပါဘူး။ တည္ျမဲ-သန္႔ရွင္းေတြ မဲလုမွ၊ Uီးႏုက ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗမာ၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္းစတဲ့ လူမ်ိဳးေတြဆီမွာ မ်က္ႏွာတမ်ိဳး၊ ျပည္တြင္းထဲက ဗုဒ္ဓဘာသာမဟုတ္တ့ဲ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ ခ်င္းစတဲ့ လူမ်ိဳးေတြဆီမွာ မ်က္ႏွာတမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံတကာမွာ မ်က္ႏွာတမ်ိဳးနဲ႔ မဲလည္းႏိုင္၊ လူလည္းခ်စ္၊ သူျဖစ္ခ်င္တ့ဲ ဗုဒ္ဓဘာသာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာျဖစ္ေAာင္ ကုလားဖန္ထိုးလိုက္မွ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတ့လ ဲ ူမ်ိဳးတမ်ိဳး သမိုင္းစာမ်က္ႏွာေပၚ ေရာက္လာတာပါ။ ရိုဟင္ဂ်ာကို မၾကားဖူးဘူးဆိုတ့ဲ သူေတြ ညံ့တာ၊ ဗဟုသုတ မရွိတာ မဟုတ္ပါဘူး။
ကမန္နဲ႔ ဆလံုက မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္တ့ဲ ဗမာျပည္မွာ သမိုင္းတေလွ်ာက္ Aေျခခ် ေနထိုင္လာတဲ့ ဗမာျပည္ဖြား ဘာသာျခားေတြပါ။ ကမန္၊ ဆလံု မဟုတ္ဘဲ မူဆလင္ဘာသာကိုးကြယ္တ့ဲ တို႔ဗမာမူဆလင္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သမိုင္းနဲ႔ခ်ီေျပာရရင္ မန္းတေလးျမိဳ႔၀န္ Uီးပိန္ဟာ ကုလား (မူဆလင္)ျဖစ္ပါတယ္။ ဗ်တ္၀ိ၊ ဗ်တ္တ မင္းၾကီး၊ မင္းကေလးဟာလည္း ကုလား (မူဆလင္)ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမႈမွာ ထင္ရွားတဲ့ Uီးရာဇတ္ဟာလည္း ကုလား (မူဆလင္)ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔သာ သက္ရွိထင္ရွားရွိခဲ့မယ္ဆိုရင္ ရိုဟိန္ဂ်ာဆိုတာ သူတို႔လည္း မၾကားဖူးဘူးလို႔ ေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။
ဗမာလူမ်ိဳး (Aထူးသျဖင့္ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗမာလူမ်ိဳးေတြက) နယ္ခ်ဲ့ဆန္႔က်င္ေရးကာလက ၾကားခဲ့ရတဲ့ Aမ်ိဳးသားေရး တရားေတြေၾကာင့္ Aဂၤလိပ္နဲ႔ Aလြမ္းသင့္တ့လ ဲ ူေတြကို မုန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း Aဂၤလိပ္ Aဆုတ္မွာ ကုလား-ရခိုင္၊ ဗမာ-ကရင္ ပဒိပခေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ တရုပ္ေတြန႔က ဲ ်ေတာ့ Aဂၤလိပ္ကို ဆန္႔က်င္ရာမွာလည္းတူ၊ ဘာသာခ်င္းလည္းတူတ့ဲ တရုပ္နဲ႔ တရုပ္Aႏြယ္ေတြကို ဆန္႔က်င္တ့ဲ Aသံသိပ္မထြက္ခဲ့ပါဘူး။ ေန၀င္းကုလားဖန္ထိုးလို႔ ေပၚေပါက္ခဲ့တ့ဲ တရုပ္-ဗမာ AေရးAခင္းကလည္း စီးပြါးေရးAရ တရုပ္ေတြ လက္၀ါးၾကီး Aုပ္ထားတဲ့ ရန္ကုန္န႔ဲ မန္းတေလးမွာ ေန၀င္းက သူ႔Aာဏာတည္ျမဲဖို႔ ႏိုင္ငံေရးရ ကုလားဖန္ထိုးတာက ေပါက္ဖြားလာတာျဖစ္ပါတယ္။ ေန၀င္းေပၚလစီကို နားလည္တ့ဲ တိုင္းရင္းသား နယ္ေျမေတြမွာ ဒီျပသနာက Aထူးမၾကီးမားခဲ့ပါဘူး။ ေနာက္တခုက ကုိးကန္႔ကို မဆန္႔က်င္တာ ရွမ္းျပည္သူလူထု တရပ္လံုးရဲ့ ယU္ေက်းမႈေနာက္ခံ၊ စိတ္ေနသေဘာသဘာ၀၊ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္ေတြရ့ဲ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး AေတြးAေခၚနဲ႔လည္း ဆိုင္ပါတယ္။ ရွမ္းနဲ႔ ရခိုင္ကို ညီမွ်ျခင္းခ်လို႔ မရပါဘူး။
တႏိုင္ငံလံုး ဗမာျဖစ္တ့ေ ဲ န႔မွာ ဒီမိုကေရစီ ေပးမယ္ဆိုတ့ဲ ခင္ညြန့္ရဲ့ ပါးစပ္ရာဇ၀င္ရွိပါတယ္။ ဗမာကို လူမ်ိဳးေရးAရေရာ၊ ႏိုင္ငံေရးAရပါ နာၾကည္းတဲ့ ရခိုင္ေတြကို စီးပြါးေရးAရ နာလံမထူႏိုင္ေAာင္လုပ္။ ဘဂၤလီကုလား (စီးပြါးေရးAရ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ Aလြမ္းသင့္တ့လ ဲ ူေတြမ်ား)ေတြဆီမွာ မယားငယ္ျဖစ္ေAာင္ ဖန္တီး။ ျပီးေတာ့မွ သူတို႔ဆီက ေမြးဖြားလာတဲ့ သား၊ သမီးေတြကို ဗမာစစ္သားေတြကို Aမိန္႔Aာဏာနဲ႔ တာ၀န္ေပး လက္ထပ္ခိုင္းမယ့္ AေတြးAေခၚဟာ Aမ်ိဳးသားေရးAစြန္းေရာက္ ဗမာစစ္ဗုိလ္ေတြရ့ဲ ဗ်ဴဟာေျမာက္ စီမံကိန္းပါ။ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ နယ္မွာ ခင္ညြန္႔လက္ထက္က ဗမာျပည္ မီးရထားလမ္းေဘးက Aမိႈက္သိမ္းသလို သိမ္းလာတဲ့ ေျခသလံုးAိမ္တိုင္ေတြကို နတလေက်းရြာေတြ တည္ေပးခဲ့တာ ဒီစီမံကိန္းရဲ့ တစိတ္တပိုင္းပါ။
ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရးဟာ လူ႔Aခြင့္Aေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ဆန္႔က်င္ေရး မဟုတ္ပါဘူး။ မူဆလင္ ဆန္႔က်င္ေရးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။
ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ခံျပီး ႏိုင္ငံျခားကို ဘုတ္န႔ခ ဲ ုိးကူတ့ဲ လုပ္ငန္းကို (၁) စီးပြါးေရးသမားေတြ (၂) ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ (၃) ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ Uီးစီးပါတယ္။ လမ္းခရီးမွာ Aဖမ္းခံရတဲ့Aခါ "ဗမာျပည္က လူ႔Aခြင့္Aေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရလို႔ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ"ေတြပါလို႔ ထြက္ဆိုလိုက္ရင္ (၁) ဘုတ္ပိုင္ရွင္ စီးပြါးေရးသမားေတြ လူကုန္ကူးမႈက လြတ္ကင္းပါတယ္။ (၂) ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ နAဖ လူ႔Aခြင့္Aေရး ခ်ိဳးေဖာက္ေၾကာင္း တင္ျပစရာ issue တခု တိုးလာပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက Aာရံုစိုက္မႈန႔ဲ Aားေပးေထာက္ခံမႈ ပိုေကာင္းလာပါတယ္။ (၃) ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ (Aစြန္းေရာက္)ေတြက jihad ေခၚစရာ Aေၾကာင္းျပခ်က္တခု တိုးလာပါတယ္။ (၄) ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ (လုပ္စား)ေတြက Aာရပ္ကဘာက ေထာက္ပံ့ေၾကးေတြ ပိုတိုးေတာင္းဖို႔ Aခြင့္Aလမ္းေပၚလာပါတယ္။ (၅) ခိုးကူးတဲ့ လူေတြက ေတာ့ Aနည္းဆံုး Aဖမ္းဆီးခံရတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးခုိလႈံခြင့္ရ (ဒါမွမဟုတ္) တတိယႏိုင္ငံမွာ Aေျခခ်ခြင့္ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ AဲဒီAေျခAေနက သူတို႔ တရားမ၀င္ Aလုပ္သြားလုပ္မယ့္ မေလးရွားထက္ ပိုေကာင္းပါတယ္။
မဆလ၊ နAဖစတဲ့ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒီ၊ စစ္၀ါဒီေတြကို ဆန္႔က်င္တာကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ေနရာတိုင္းမွာ သူျဖဴရင္၊ ငါမဲရမယ္ဆိုတ့ဲ AေတြးAေခၚကို လက္မခံႏိုင္ပါဘူး။