Food Poisoning Guideline 2008: Chapter3

บทที่ 3 การรักษาภาวะอาหารเปนพิษในเด็ก หลักการรักษาสวนใหญคลายคลึงกับการรักษาในภาวะอุจจาระรวงเฉียบพลันในเด็กแตมีขอบางประการ ที่ควรระมัดระวัง ในการรักษาภาวะขาดน้ําดวยการใหรับประทานสารละลายน้ําตาลเกลือแร เนื่องจากภาวะ อาหารเปนพิษ สวนใหญมีระยะฟกตัวสั้น (ประมาณ 6 - 12 ชั่วโมง) มีอาการอาเจียนบอยเปนอาการนําและตาม ดวยถายอุจจาระเปนน้ําหรือเปนน้ําพุง (มีเพียงสวนนอยที่ถายเปนมูกหรือมูกเลือด) ทําใหผูปวยมักมีภาวะขาดน้ํา มากและรุนแรงเกิดขึ้นไดเร็วและงาย ในขณะเดียวกันภาวะอาเจียนบอยจะเปนอุปสรรคในการรักษาที่จะทําให ผูปวยไดรับสารละลายน้ําตาลเกลือแรทางปากไมไดเต็มที่จึงควรปฏิบัติดังนี้

n การให Oral rehydration therapy (ORT) ตามที่ในเด็กอายุนอยกวา 2 ป โดยใหชอนตักปอนทุก 1 - 2 นาที และในเด็กอายุมากกวา 2 ป ขึน้ ไป ใหใชจิบบอยๆจากแกวน้ําไดนนั้ เมื่อผูปวยมีภาวะอาเจียนบอย ควรให 1 ครั้ง แลวหยุดพักประมาณ 5 - 10 นาที แลวใหรับประทานใหมชาๆ บอยๆ หรือให ORS ผสม น้ําอัดลม (Sprite) แชเย็น จะชวยลดภาวะอาเจียนลงไดบาง

o ถาปฏิบัตดิ ังวิธขี อ n ไมไดผล ควรให ORT หลังเด็กไดรับยาแกอาเจียนแลว 30 - 45 นาที (การให ยากันอาเจียน อาจใชรับประทาน, เหน็บทางทวารหนักหรือการฉีด ทั้งนีข้ ึ้นอยูต ามความเหมาะสมของบุคลากร การแพทยที่ใหการรักษาจะพิจารณา)

o ถาปฏิบตั ดิ ังวิธีขอ o ไมไดผล ควรใหสารน้ํา - เกลือแรทางหลอดเลือดทันที ถาผูปวยอยูที่บาน ควรแนะนําใหบิดามารดาหรือผูดูแลเด็กใหหาเด็กไปรับสารน้ํา - เกลือแรทางหลอดเลือด จากสถานพยาบาลที่ ใกลบานที่สุดเพื่อปองกันการขาดน้ํารุนแรง ถาสามารถใส Nasogastric tube ไดควรใสและใหสารละลาย น้ําตาลเกลือแร drip ทาง NG-tube ระหวางนําสงโรงพยาบาล (หรือ ใชวิธีขอ n (ถาเด็กรูตวั ดี) ขณะนําสง โรงพยาบาล เพื่อลดความรุนแรง)

หลักการรักษาภาวะอุจจาระรวงเฉียบพลัน 4 ประการ 1. การปองกันและการรักษาภาวะขาดน้ํา 2. การปองกันภาวะทุโภชนาการ โดยเลือกชนิดอาหารที่เหมาะสมใหแกเด็กปวยระหวางที่มีอาการ อุจจาระรวง และหลังจากหายแลว 3. การใหยาปฏิชีวนะ, ยาตานอุจจาระรวง, ยาตานพิษ (antitoxin) และยาอื่นๆที่รักษาตามอาการ เชน อาเจียน, ทองอืด, ปวดทอง, มีไข เปนตน

4. ใหความรูด า นปองกันการเกิดอาหารเปนพิษกับญาติหรือผูดูแลเด็กทั้งเด็กยังนอนรักษาอยูใน โรงพยาบาล หรือกอนออกจากโรงพยาบาล ทั้งนี้เพราะการใหความรูปองกันกับผูก ําลังประสบปญหา นอกจาก จะมีความสนใจเปนอยางดีแลวยังทําใหมีการปฏิบัติไดดอี ีกดวย

การประเมินระดับความรุนแรงของการขาดน้ําที่แสดงทางคลินิกกอนใหการรักษา ระดับความรุนแรง

ไมขาดน้ํา (≤ 5%)

ขาดน้าํ บาง (6-9%)

ขาดน้าํ รุนแรง (≥10% )

อาการทั่วไป

ปกติ

งอแง, กระสับกระสาย

ซึม, ไมรูตัว, ตัวออน

กระหมอมหนา

แบน

บุม

บุมมาก

ขอบตา และน้าํ ตา (ถา

ปกติ

ขอบตาลึก น้ําตาลดลง

ขอบตาลึกโหล, ไมมีน้ําตา

ปากและลิ้น

เปยกชืน้

แหง

แหงผาก

อาการกระหายน้ํา

ดื่มปกติ ไมหิวน้ํา

กระหายน้ําตลอดเวลา

ดื่มน้ําไดนอยหรือดื่มไมได

ความยืดหยุน ของผิวหนัง จับตั้งจะคืนลงเร็ว

จับตั้งคืนลงในชวง 2

จับแลวยังตั้งอยูนานเกิน > 3

วินาที

วินาที

รองไห)

กฎ 3 ขอ หลักสําคัญของการรักษาภาวะอุจจาระรวงเฉียบพลัน กฎขอที่ 1 Early ORT Oral Rehydration Therapy (ORT)

¾ เพื่อปองกันการขาดน้ําทีย่ ังไมแสดงออกใหเห็นทางคลินิก แมจะมีประวัติ การสูญเสียน้ําเกลือแร จากอาเจียนหรืออุจจาระรวง ¾ เพื่อแกไขภาวะขาดน้ําทีแ่ สดงออกใหเห็นทางคลินิกแลวแตยังไมรนุ แรงก ¾ ในรายที่มีภาวะขาดน้ํารุนแรงแลวตองใหสารน้ําเกลือแรทางหลอดเลือด แตถาในระหวางเดินทางไปสถานพยาบาล ถาผูปวยรูสึกตัวดีก็ให ORT ระหวางทางไปไดเพือ่ ลดความรุนแรงลงไดบาง

กฎขอที่ 2 Continue feeding ปองกันการขาดอาหาร โดยไมงดอาหารระหวางมีภาวะอุจจาระรวง (ถาไมมี ขอหามเชน อาเจียนบอย, ทองอืด เปนตน) เพียงแตเลือก ชนิดของอาหารและวิธีการใหใหเหมาะสมกับการทํา หนาที่ของทางเดินอาหารไดดีมากนอยเพียงไร

กฎขอที่ 3 Notified case for referring to Health care center

พิจารณาผูปวยที่ควรจะตองสงไปรักษาที่สถานพยาบาล ใหถูกตองและไมลาชา เชน ผูปวยได ORT แลวยังมีอาการออนเพลียจากถายเปนน้ําทุก 2 ชั่วโมง, อาเจียนบอยรับ ORT ไมไดดี เปนตน หรือ ผูป วยมีไขสูง, ถายเปนมูก หรือมูกเลือด ฯลฯ

X การรักษาภาวะขาดน้ําในภาวะอาหารเปนพิษในเด็ก ที่มีภาวะขาดน้ํา (< 5% - 10%) ระดับความรุนแรง

ไมขาดน้ํา (< 5%)

ขาดน้าํ บาง (6-9%)

อาการทั่วไป การหมอมหนา ขอบตา และน้าํ ตา (ถา รองไห) ปากและลิ้น อาการกระหายน้ํา ความยืดหยุน ของผิวหนัง

ปกติ แบน ปกติ

งอแง, กระสับกระสาย บุม ขอบตาลึก น้ําตาลดลง

เปยกชืน้ ดื่มปกติ ไมหิวน้ํา จับตั้งจะคืนลงเร็ว

แหง กระหายน้ําตลอดเวลา จับตั้งคืนลงในชวง 2 วินาที

เปาหมาย 1. เพื่อปองกันการแสดงการขาดน้ําใหเห็นไดทางคลินิก 2. ในรายที่มกี ารแสดงอาการขาดน้ําทางคลินิกแลว...ใหลดการเปนความรุนแรง

กฎขอที่ 1 ทดแทนสารน้าํ ทางปาก (Oral rehydration therapy หรือ ORT) ในของเหลวที่มีอยู, เตรียมเอง และ ORS ที่ บาน โดย€ ทดแทนสวนที่เสียไปแลวแบงใหหมดใน 4 ชั่วโมง ปริมาณ....50 - 100 มล./กก. หรือ 2 - 3 ออนซ/กก. (ผูใหญ 40 - 60กก. ให 2 - 3 ลิตร หรือดื่ม ORS 8 - 12 แกว) € ทดแทนที่เสียทางอุจจาระถาย 1 ครั้ง ใหทดแทน อายุ < 2 ป ให 1/4 - 1/2 แกว อายุ 2 - 10 ป ให 1/2 - 1 แกว > 10 ป และผูใหญให 1 - 2 แกว *หมายเหตุ ชนิดของสารน้ําและของเหลว แบงเปน 3 กลุมใหญ คือ 1. ORS (สูตรของ WHO ปจจุบันมีใชอยู 2 ชนิดคือ Standard ORS และ Reduced Osmolar ORS)

ชนิด Standard ORS Reduced Osmolar ORS

Osmolarity (mOsm/L) 311 245

Na+ 90 75

Electrolyte ( m mol/L) K+ Cl Citrate 20 80 10 20 65 10

glucose (mOsm/L) 111 75

2. Commercial oal electrolyte มีจําหนายตามทองตลาดทั่วไป เชน Olite, Oreda, Infanalyte, Pedialyte ect. สวนใหญมี Na ประมาณ 40 - 60 มิลลิโมล/ลิตร 3. Home solution เชน น้ําขาวใสเกลือ RWS (rice water Solution),สารละลายเกลือน้ําตาล SSS (salt sugar solution ), ซุบ, น้ําผลไม, น้ําอัดลมไมมีสี

กฎขอที่ 2 ปองกันการขาดอาหารไมงดอาหาร - กินนมแมใหดดู บอยขึ้น - กินนมผสม ใหนมผสมตามปกติ แตใหปริมาณครึ่งเดียวของนม 1 มื้อ สลับกับORS และอีกครึ่งที่เหลือ ทุก 2 ช.ม. - ทารกอายุ > 4 - 6 เดือนปอนอาหารเหลว พวก ขาวตม โจก ใสเนื้อสัตว กินเพิ่มอีก 1 มื้อ - เด็กโตและผูใหญใหกินอาหารออนเพิ่มอีก 1 มื้อ อาหารในชวงอุจจาระรวง - กินนมแมตอไป ใหอาหารเพิม่ ขึ้น 1 มื้อ - ขาวตมใสน้ํามากหนอย เติม เกลือ เนื้อสัตว - น้ํามะพราวออน น้ําสมคั้นใหไดโพแทสเซียม - ไมยอมกิน ORS กินแลวอาเจียน ใหแชเย็น น้ําอัดลมไมมีสีใสเกลือ เติมน้ําเทาตัว การประเมินการรักษาดวยสารน้ําทางปาก - ประเมินพฤติกรรมเด็กดีกวาอุจจาระ เชน กินได นอนหลับได ตื่นขึน้ มาเลนไดดี - เจาหนาทีใ่ หดอู าการแสดงของภาวะขาดน้าํ เชน ปสสาวะ 1 - 2 มล./กก./ชม., อุจจาระ ความถี่และปริมาณ

กฎขอที่ 3 ไปรักษาที่สถานบริการ - ไมยอมกิน ไมยอมนอน รองปลอบไมนิ่ง - กระหายน้ํา ออนเพลีย ไมถา ยปสสาวะ > 6 ชั่วโมง - กินแลวอาเจียน กินอาหารและดื่มน้ําไมได - มีอาการขาดน้าํ ตาลึกโหล ตองพยุงหรือหาม - ยังคงถายอยูตลอดเวลา หรือ มากกวา 1 ครัง้ ทุก 2 ชั่วโมง - มีไขสูงและหรือถายเปนมูกเลือด ขอปฏิบตั ิในการใหกิน ORS - เด็กอายุ < 2 ป ใหกนิ โดยใชชอ นตักปอน 1 ชอน ทุก 1 - 2 นาที

- > 2 ปขึ้นไป ใหใชแกวน้ําได โดยจิบทีละนอย บอยๆ - ถาอาเจียนใหหยุดพัก ประมาณ 5 - 10 นาที แลวคอนใหกินใหมชาๆ บอยๆ หรือให ORS น้ําอัดลม แชเย็น - ถามีอุจจาระใหทดแทนตามขอที่ 1 - ใหกิน ORS ปริมาณเทาทีก่ ําหนดเทานัน้ หากตองการดืม่ เพิ่มกินน้ําและนมแมไดเพื่อปองกันการ ไดรับเกลือเกินตองการ กินอาหารปกติไดเมื่อไร? เมื่อไรนับวาหาย - จํานวนครั้งอุจจาระเมื่อถายอุจจาระ 6 ครั้งหรือ นอยกวา / วัน - ลักษณะอุจจาระ อุจจาระมีลักษณะนิ่มเปนแทงเหมือนยาสีฟน

Y การแกไขภาวะขาดน้ําดวยการใหน้ําเกลือทางหลอดเลือด (จากขาดน้ํามาก อาเจียนบอย หรือทองอืด ฯลฯ) 2.1. ไม Shock 2.1.1 Severe dehydration (10%) รายการ

Resuscitate

Replacement

Concurrent loss

Duration

2 ชั่วโมง

22 ชั่วโมง

24 ชั่วโมง

ชนิด Fluid

RL, NSS

NSS หรือ NSS 2 3

NSS 3

ปริมาณ

20 มล./กก./ชม.

Deficit + Maintenance

120 - 240 มล./กก/วัน

Deficit ปริมาณคิดตาม Degree ความรุนแรงของการขาดน้ํา เชน 7% ให 70 มก./กก. Maintenance คิดตามสูตร Holiday + Segar เด็กหนัก ≤ 10 กก. คิด 100 มล./กก./วัน เด็กหนัก > 10 กก. คิด 1000 + กก. ที่เกิน 10 x 50 เด็กหนัก > 20 กก. คิด 1500 + กก. ที่เกิน 20 x 20 2.1.2 Moderate dehydration (6 - 9%) หมายเหตุ

รายการ

Resuscitate

Replacement

Concurrent loss

Duration

2 ชั่วโมง

22 ชั่วโมง

24 ชั่วโมง

ชนิด Fluid

RL, NSS

ปริมาณ

10 - 20 มล./กก./ชม.

NSS 3 Deficit + Maintenance

NSS 3 30 - 120 มล./กก./วัน

2.2. ผูปวยใกล shock และ shock รุนแรง - ชนิดของ สารน้ํา เขาทางหลอดเลือด Resuscitate - 0.9% NSS หรือ - Ringer lactate หรือ - Ringer acetate

Replacement fluid เด็ก NSS/2 in D5W + KCl 20 - 40 mmol/L ( ปสสาวะ ออกแลว ) ผูใหญ NSS in D5W + KCl 20 - 40 mmol/L ( ปสสาวะ ออกแลว )

Correction of acidosis NaHCO3 1 - 2 มล./กก./ครั้ง Repeat in 4 - 6 ชม.

- การใหหรือการปฏิบตั ิ ภาวะ Shock 2.2.1. ใกล shock (Impending shock) (Low BP, pulse mess < 20 mmHg Capillary refill > 3 second) 2.2.2. ช็อครุนแรง (Profound shock) ( no pulse in older children and adult)

Line 1 Line 2 Ringer lactate or 0.9% NSS NSS/2 in 5% dextrose rate 40 มล./กก./15 - 30 water, replace stool นาที IV or intravenous loss มล./มล. ชั่วโมง/ ชั่วโมง 10 - 20 มล./ กก./ชม. Ringer lactate or 0.9% NSS NSS/2 in 5% dextrose rate 100 มล./นาที until water replace stool pulse palpable (max 2000 loss มล./มล. มล.) Recover from shock ชั่วโมง/ชั่วโมง ให rate 20 มล./กก./ชม. 1 2 ชม.

Line3 Oral ORS หรือ NG drip 5 มล./กก./ชม. หรือ ตามที่ออกจริง

Oral ORS หรือ NG drip 5 มล./กก./ชม.หรือ ตามที่ออกจริง

การใหอาหารรับประทานระหวางเปนโรคอุจจาระรวง ( early feeding of appropriate foods) การศึกษาในชวง 10 ปที่ผานมา แสดงใหเห็นวาการใช ORT ผสมแปง หรือ glucose polymer ทําใหอุจจาระออกมานอยลง ภาวะโภชนาการของเด็กดีขึ้น ซึ่งลบลางแนวคิดเรื่องการใหลําไสพัก ดวยการงด อาหารทางปาก เมื่อแกไขภาวะขาดน้ําใน 4 - 6 ชั่วโมง การจะใหสารน้ําอีเล็กโทรลัยตทางปากหรือทางหลอด เลือด ก็ควรเริม่ รับประทานอาหารไดดังนี้ I. การใหอาหารภายหลังจากใหสารน้าํ ตาลเกลือแรทางปากแลว 4 ชั่วโมง ดังนี้ 1. ถาเลี้ยงดวยนมแม ใหเด็กดูดนมแมใหมากขึ้น 2. ถาเลี้ยงดวยนมผสม หรืออาหารอื่น ปฏิบัติดังนี้ 2.1 เด็กอายุต่ํากวา 6 เดือน - ใหนมผสมตามปกติ (ไมชงเจือจาง) แตแบงใหเด็กกินครึ่งเดียว(ของมื้อ) สลับกับสารน้ําตามเกลือแร (ORS) อีกครึ่งหนึ่ง ปริมาณเทากับนมที่เคยรับประทานปกติ 2.2 เด็กอายุมากกวา 6 เดือนขึ้นไป - ใหอาหารทีม่ ีประโยชน ซึ่งเตรียมเปนอาหารเหลว ยอยงาย เชน โจก ขาวตมผสมกับผัก เนื้อไกเนื้อสัตวตมเปอ ย ใหเด็กกินระหวางเกิดอุจจาระรวง และเพิ่มใหอาหารเปนอาหาร พิเศษอีกวันละ 1 มื้อ เปนเวลา 2 สัปดาห หลังจากหายอุจจาระรวงหรือจนกวาเด็กจะมีน้ําหนักเปนปกติ - ควรปรับและบดหรือสับอาหารใหละเอียด - พยายามใหเด็กรับประทานอาหารใหไดมากที่สุดเทาทีเ่ ด็กตองการ - ใหกลวยน้ําวาสุก หรือ น้ํามะพราว เพื่อเพิ่มแรธาตุ Potassium II. การใหสารน้ําทางหลอดเลือด ปจจุบันไมแนะนําใหงดอาหาร แตควรใหอาหารเหลวหรือนมแมได แต ถาดื่มนําผสม ใหงดไวกอน ให ORS อยางนอย 1 ออนซ/กก./วัน เปนเวลา 12 ชั่วโมง แลวเริ่มใหนมผสมปกติ ตอไป ในปริมาณที่เทากันอีก 12 ชั่วโมง

การรักษาดวยยา 1 ยาปฏิชีวนะ รับประทาน 3 - 5 วัน เชื้อสาเหตุ Salmonella (Non-typhoid) Shigella Campylobacter jejuni V. parahemolyticus

V. Cholerae

ชนิดของยา Norfloxacin Norfloxacin Furazolidone Erythromycin Norfloxacin Norfloxacin Tetracycline (ถาอายุมากกวา 8 ป) Erythromycin Tetracycline (อายุมากกวา 8 ป) Norfloxacin Doxycycline (อายุมากกวา 8 ป) Ciprofloxacin

ขนาดที่ใช (มก./กก./วัน) 10 - 20 10 - 20 5-8 30 - 50 10 - 20 10 - 20 25 - 50 30 30 - 50 10 - 20 5 10 - 20

2 ยาตานอุจจาระรวง 2.1 ยาลดการเคลื่อนไหว ของลําไส ยากลุม นี้ไมแนะนําใหใชในเด็ก เนื่องจากมีพษิ ตอระบบประสาท ถาใชเกินขนาด ในกรณี invasive diarrhea ที่ถายอุจจาระเปนมูกหรือมูกเลือด จะทําใหเชื้อเขาผนังลําไสไดมาก ขึ้น นอกจากนี้ยานี้มีฤทธิ์ยบั ยั้งการขับเชือ้ ออกไปจากทางเดินอาหาร ทั้งนี้เพราะกลไกที่มีการลําไสบีบตัว เพิ่มขึ้น เปนกลไกธรรมชาติที่รางกายพยายามกําจัดเชื้อโรคออกจากรางกาย จึงทําใหนอกจากมีการคั่งคางเชื้อ โรคในลําไส แลวเด็กอาจมีทองอืด หรือมีไขเพิ่มขึ้นได ยากลุมนี้คือ Loperamide และ Diphenoxalate 2.2 ยาที่ดูดซึมน้ํา (Hydrophilic agent) ยากลุมนี้จะดูดซับน้ําเขามาในตัวยา ทําใหเห็นวาอุจจาระมี เนื้อมากขึ้น แตมีการศึกษาพบวามีการสูญเสียเกลือแรและน้ําไปในอุจจาระมากขึ้น เพราะยานี้ดูดซึมเอาไว เชน Plantago seed และ Polycarbophil 2.3 ยาที่มีฤทธิ์ดูดซึม (Adsorbents) แนวคิดของการใชยากลุมนี้คือยาดูดซึมเชื้อแบคทีเรีย, ไวรัส, สารพิษตางๆ รวมทั้งกรดน้ําดี บางคนเชื่อวายานี้ไปเคลือบเยื่อบุลําไสเปนการปองกันไมใหเกิดอันตรายตอ ลําไส แบงเปน ก. ยาที่มีฤทธิ์ดูดซับทั่วไป (General adsorbents) ก.1 Attapulgite เปน hydrous magnesium aluminum silicate ซึ่งเกิดขึ้นตาม ธรรมชาติ สามารถดูดซึมน้ําไดถึง 3 เทาของน้ําหนัก เปนยาที่ inert ไมถูกดูดซึมเขารางกาย จึงมีผลขางเคียง

นอยมาก ยานีไ้ มลดปริมาณอุจจาระในวันแรก อาจถายอุจจาระบอยขึน้ แตในวันที่ 2 ทําใหมีการถายอุจจาระ นอยลง และอุจจาระขนขึน้ ก.2 Kaolin และ Pectin kaolin เปน hydrous aluminum silicate อาจใชเปนยา เดี่ยวหรือใชรว มกับ pectin ยานี้ไมดูดซึมเขารางกาย kaolin ทําใหอุจจาระขนขึ้นแตจํานวนครั้ง, น้ําหนัก อุจจาระ หรือการสูญเสียน้ําและเกลือแรไมลดลง kaolin และ pectin ยังจับกับยาอืน่ เปน co-trimoxazole หรือ neomycin ทําใหผลของยาดังกลาวลดลงดวย มีการศึกษาให kaolin พรอมกับ ORS ในเด็กอุจจาระรวง เฉียบพลัน พบวาไมทําใหหายเร็วขึ้นหรือลดความรุนแรง ก.3 Activated Charcoal มีความสามารถในการดูดซึมสูงมากในภาวะอาหารเปนพิษ อาจใชไดแตตอ งระวัง ถาใหพรอมกับยาปฏิชีวนะหรือยาที่รักษาตามอาการอื่น เชน อาการอาเจียน, อาการ ปวดทอง, อาการไขอาจทําใหยาทีใ่ หพรอมกับ activated charcoal ลดการออกฤทธิ์ลงจากที่ถูก activated charcoal ดูดซึมไว แตสําหรับในรายอาหารเปนพิษ จากพิษของเชื้อโรค การใชยานีอ้ าจมีประโยชนไดบาง อยางนอยการลดพิษ และชวยลดแกสในทองได ถึงแมการรักษาภาวะอุจจาระรวงไมแนนอน ข. Ion - exchange resins เปนสารที่มีคุณสมบัติในการดูดซับกรดน้ําดีในลําไส และดูดจับ สารอื่นๆดวยเชนกรดไขมัน ทําใหไมถูกดูดซึมและขับถายออกมาทางอุจจาระไดผลดี เชน คือ Cholestyramine ในรายอุจจาระรวงเกิน 7 วัน จะมีอาการสูญเสียน้ําดี ไปในทางอุจจาระมากกวาปกติ จึงมีการกระตุนใหสราง กรดน้ําดีที่ตับมากขึ้นดวย มีการศึกษาในเด็กที่มีภาวะอุจจาระรวงเฉียบพลัน การให Cholestyramine ทําให ระยะเวลาการถายเปนน้ําสั้นลง ขอเสียของ cholestyramine ถาใหเกินขนาดไปจะทําอุจจาระมีไขมัน (streatorrhea) หรือทําให อุดตันลําไสได นอกจากนีม้ ีการรบกวนการดูดซึมของยาบางชนิด เชน anticoagulant digitalis, barbiturate และ thyroxine 2.4 ยาที่ออกฤทธิ์โดยทําใหมกี ารเปลี่ยนแปลงของ electrolytes transport ยาในกลุมนี้เปนยาที่ใชเพิ่ม การดูดซึมหรือชวยลดการหลั่งน้ําและเกลือแรจากลําไส ไดแกสารละลายน้ําตาล เกลือแร ORS และ cereal based ORS ไดรับการพิสูจนแลววาไดผลดี ทําใหอจุ จาระรวงลดลง และชวยรักษาภาวะขาดน้ําและเกลือแรได ทุกอายุ 2.5 Probiotics เปนยาออกฤทธิ์ทําใหมีการเปลี่ยนแปลงของ intestinal flora ยากลุมนี้ไดแก lactobacilli bifidobacteria และ yeast ซึ่งมี metabolic product อาจทําใหมีการเปลีย่ นแปลงของ pH ในลําไส นําไปสูการยับยั้งการเจริญเติบโตของ enteropathogen และปองกัน bacterial adherence และ colonization และยังใหกรดไขมันชวงสั้น ซึ่งเปนกําลังแกลําไสใหญ ทําใหการดูดซึมเกลือและน้ําที่ลําไสใหญสมบูรณขึ้น จะไดผลดีในรายที่เกิดอุจจาระรวงเฉียบพลันจากเชื้อ ไวรัสโรตา probiotic เปนยาทีป่ ลอดภัย และไมมี คุณสมบัติรบกวนยาอื่น

3 ยารักษาตามอาการอื่นๆ อาการ อาเจียน

ยา - Domperidone (motilium) - Hydroxyzine dimenhydrinate (Dramamine)

- Metoclopramide (plasil)

ปวดทอง - Dicyclomine hydrochloride (Berclomine)

ทองอืด ไข

-Gastab,Ultracarbon,Air-x - Paracetamol

ขนาด 0.3 มก/กก/ครัง้ รับประทานวันละ 3 - 4 ครั้งกอน อาหาร 0.5 - 0.6 มก/กก/ครั้ง รับประทานวันละ 4 ครั้ง 1.25 มก/กก/ครั้ง วันละ 4 ครั้ง 0.1 ก/กก/ครั้ง (สูงสุด ไมเกิน 0.5 มก/กก/ครั้ง) รับประทาน วันละ 3 - 4 ครั้ง กอนอาหาร อายุ 6 เดือน - 2 ป 5 – 10 มก. 3 - 4 ครั้ง/วัน อายุ 2 - 12 ป 10 มก. 3 ครั้ง/วัน ใหกอนอาหาร 15 นาที มีขนาด 10 มก./5 มล. และ เม็ด 20 มก. 1 เม็ด รับประทานวันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร 10-20 มก/กก/ครั้ง

เอกสารอางอิง 1. วันดี วราวิทย และคณะ แนวปฏิบัติการรักษาโรคอุจจาระรวงเฉียบพลันในเด็ก ชมรมโรคทางเดิน อาหาร และตับในเด็กแหงประเทศไทย 2544 2. วราห มีสมบูรณ บรรณาธิการคูมือการรักษาโรคอุจจาระรวงและหลักเกณฑการใชยารักษาโรคอุจจาระ รวงเฉียบพลันในเด็ก สําหรับเภสัชกรและบุคลากรสาธารสุข สิงหาคม 2540 3. Word Health Organization : Program for the Control of Diarrhoeal Disease. A manual for treatment of diarrhea : For use by physicians and other senior health workers. WHO/CDD/80;2:1990 4. Hirsch horn N. The treatment of acute diarrhea in children. An historical and physiological perspective. Am J Clin Nutr, 1980; 33:637-663. 5. Hirsch horn N, Kingie JL, Sachar DB, et al. Decrease in net stool output in cholera during intestinal perfusion with glucose electrolyte solution. N. Engl J Med. 1968;279:176-81 6. Pierce NF, Sack RB, Mirta RC, et al. Replacement of water and electrolyte losses in cholera by an oral glucose-electrolyte solution. Ann intern Med. 1996.;70:1173-81 7. Walker-Smith JA, Sandhu BK, Isolauri E. et al. Guidelines prepared by the ESPGAN Working Group on Acute Diarrhea. Recommendations for feeding in childhood gastroenteritis. European Gastroenterol Nutr 1997;24:619-20. 8. Winters RW. Disorder of electrolytes and acid-base metabolism. In HL Barnett (Ed.) Pediatrics (14th ed.) New York. Appleton Century Croft, 1968 9. Holiday MA, Seger WE Maintenance need for water in parenteral fluid therapy. Pediatrics 1957;19:823. 10. Gore SM, Fontaine O, Pierce NF. Impact of rice-based oral rehydration solution of stool output and duration of diarrhoea : meta-analysis of 13 clinical trials. Br Med J. 1992;304:287-91. 11. Pizarro D, Posada G, Sandi L, Moran JR. Rice-based oral electrolyte solutions for the management of infantile diarrhea. M Engl J Med. 1991;324:517-21. 12. Khin Mu, Nyunt-Myunt W. Myokhin AJ, et al. Effect of clinical outcome of breast feeding during acute diarrhoea. Br Med J. 1985; 290:587-9.