Doa In Quran

‫دعا در قرآن‬ ‫استاد ‪ :‬دکتر زبرجد‬ ‫مقق و ارائه کننده ‪ :‬ممد امي راستگو‬

‫فهرست ‪:‬‬ ‫‪.1‬آیا دعا تاثیرگذار است ؟‬ ‫‪.2‬شرایط استجابت دعا‬ ‫‪.3‬ادب دعا‬ ‫‪.4‬فرهنگ دعا‬

‫آیا دعا تأثیر گذار است ؟‬ ‫اولین مساله ای که در هنگام صحبت در مورد دعا به ذهن تبادر می کند مساله‬ ‫تاثیر گذاری دعا می باشد و این که ما معتقد به تاثیر و اثر دعا بر روی نظام‬ ‫آفرینش می باشد ‪ .‬آیا به راستی دعا تاثیری بر روی نظام آفرینش دارد ؟ آیا دعا‬ ‫کردن یا نکرن ما چیزی را عوض می کند ؟‬

‫برای پاسخ این سوال باید به قرآن مراجعه می کنیم ‪:‬‬

‫مالک بودن خدای سبحان نسبت به بندگانش مالکیت حقیقی‪ ،‬و‬ ‫بنده بودن بندگان برای او باعث شده که او بطور علی الطلق‬ ‫قریب و نزدیک به ایشان باشد‪ ،‬نزدیک تر از هرچیزی که با او‬ ‫مقایسه شود ‪ ،‬ونیز این مالکیت باعث شده که هر تصرفی و‬ ‫به هر نحو که بخواهد در بندگانش بکند جایز باشد بدون اینکه‬ ‫دافعی و مانعی جلو تصرفاتش را بگیرد ‪ ،‬و این جواز تصرف‬ ‫حکم می کند به اینکه خدای سبحان هر دعای دعاکننده را‬ ‫اجابت کند هر چه می خواهد باشد و با اعطا و تصرف خود‬ ‫حاجتش را برآورد چون مالکیت او عام و سلطنت و احاطه اش‬ ‫بر جمیع تقادیر و بدون هیچ قید و اندازه است ‪.‬‬

‫نه آنطورکه یهود می پندارند ‪ ،‬و می گوید ‪ :‬خدا وقتی‬ ‫موجودات را آفرید و در آنها تقدیر و اندازه گیری کرد ‪ ،‬کارش‬ ‫تمام شد و زمام تصرفات جدید از دستش بیرون شد‪ ،‬آنچه از‬ ‫ازل قضایش را رانده صورت می گیرد ‪ ،‬و حتی خودش هم‬ ‫نمی تواند جلوی قضای رانده شده خود را بگیرد ‪ ،‬پس دیگر‬ ‫نسخ و بداء و استجابت دعا مفهومی ندارد ‪ ،‬چون کار از‬

‫ناحیه او تمام شده و از دستش در رفته ‪( .‬و قالت الیهود‬ ‫ید الله مغلولة )‬ ‫و نه آنطور که جماعتی از این امت پنداشته اند ‪ ،‬که خدا‬ ‫هیچ دخل و تصرفی در‬

‫‪.1‬شرط استجابت دعا‬

‫بحث روایتی‬

‫رسول خدا ‪ :‬خداي تعالي ممکن نيست هم بنده اش را‬ ‫موفق به دعا کند و در دعا را به رويش بگشايد و هم از‬ ‫سوي ديگر در استجابت را به رويش ببندند ‪ ،‬چون خود او‬ ‫فرموده ‪ :‬ادعوني استجب لکم مرا بخوانيد تا دعايتان را‬ ‫اجابت کنم ‪.‬‬ ‫رسول خدا (ص ) فرمود ‪ :‬خداي سبحان فرمود‪ :‬اگر بفهمم‬ ‫که اشتغال به من بيشتر اوقات بنده ام را گرفته ‪ ،‬شهوتش‬ ‫را هم به سوي دعا و مناجاتم برمي گردانم و چون بنده ام‬ ‫چنين شود ‪ ،‬آنگاه که بخواهد سهو کند خودم ميان او و‬ ‫اينکه سهو کند حائل مي شوم ‪ ،‬چنين افرادي اولياء حقيقي‬ ‫من هستند ‪ ،‬آنها به راستي قهرمانند ‪ ،‬آنها کساني هستند که‬

‫اگر بخواهم اهل زمين ا به عقوبتي هلک کنم ‪ ،‬بخاطر‬ ‫همين قهرمانان صرفنظر مي کنم ‪.‬‬

‫‪ .3‬ادب دعا‬ ‫موضوع دیگر ادب دعاست که در کلم پیامبران در قرآن‬ ‫نمودار است برای مثال ‪:‬‬ ‫در دعاهای حضرت موسی که در قرآن آمده است ‪ :‬قال‬ ‫رب انی ظلمت نفسی فاغفرلی فغفر له انه هو الغفار‬ ‫الرحیم‬ ‫و نیز آمده است ‪ :‬رب انی لما انزلت من خیر فقیر‬ ‫در دعای اول چون مربوط به امور دنیوی نبود بلکه صرفا‬ ‫توسل به مغفرت خدا بود به حاجت خود تصریح کرد ‪.‬‬ ‫اما در کلم دوم که در آن حاجتش مقام ضروریات‬ ‫زندگی بوده ذکر نکرد ‪ ،‬بلکه تنها اکتفا کرد به ذکر احتیاج‬ ‫خود که این نوعی ادب دعا می باشد‪.‬‬ ‫‪.5‬فرهنگ دعا‬ ‫دعا در کلم امامان ما و در اسلم تنها مناجات نبوده‬ ‫است بلکه خود فرهنگی داشته و دارد که هر یک‬ ‫هزاران حرف ناگفته برای گفتن دارد ‪.‬‬ ‫دعا گاهی ابزاری است برای نشان دادن راه صحبت‬ ‫با خدا و گاهی بهانه ای برای ذکر حقیقتی ‪ :‬و‬ ‫لیمکن الفرار من حکومتک‬ ‫دعا گاه راه و روش زندگی را نشان می دهد مانند‬ ‫دعای مکارم اخلق و مکارح اخلق صحیفه سجادیه‬

‫و گاه نظام سیاسی و استراتژیک فکری شیعیان را‬ ‫بنا می نهد ‪ :‬انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن‬ ‫حاربکم‬ ‫گاه قرآن خود راه دعا را به مسلمانان نشان می‬ ‫دهد ‪ :‬اللهم اغفرلی و لوالدی و ارحمهما کما ربیانی‬ ‫صغیرا‬ ‫رب اشرح لی صدری و یسرلی امری و احلل عقده‬ ‫من لسانی‬ ‫و‬