Linux

‫بسمه تعالی‬

‫لینوکس چیست؟‬ ‫سیستم عامل لینوکس یک سیستم عامل شبیه به یونیکس میباشد که در سال ‪ 1991‬در دانشگاه‬ ‫هلسینکی توسط لینوس توروالدز نوشته شد‪ .‬توروالدز که علقه خاصی به پنگوئن داشت سیستم‬ ‫عامل خود را که بر پایه سیستم عامل یونیکس نوشته شده بود را لینوکس نامید ‪ .‬او علی رغم‬ ‫پیشنهاد مایکروسافت جهت خرید کرنل نوشته شده توسط او نه تنها این کرنل را نفروخت بلکه آن‬ ‫را به صورت مجانی از طریق میل در اختیار دوستان و جامعه ای از هکران قرار داد این عمل‬ ‫در واقع آغاز جنبش ‪(open source‬متن باز) بود‪.‬‬ ‫یکی از تفاوتهای اصلی سیستم عامل لینوکس و دیگر خانواده های مشتق شده از یونیکس را جدا‬ ‫از متن باز بودن لینوکس می توان در این بیان کرد که سیستم عامل خصوصی و گران یونیکس‬ ‫تحت ترمینالها استفاده میشد و امکان این که این سیستم عامل بر روی یک ایستگاه کاری نصب‬ ‫شود نبود اما در نسل جدید علوه بر حفظ ساختار شبکه یونیکس امکان کار بر روی یک سیستم‬ ‫عامل تنها فراهم شد‪.‬‬

‫چرا لینوکس یاد بگیریم؟‬ ‫این سوالی است که شاید برای بسیاری پیش بیاید چرا که گرچه لینوکس ‪ open source‬و‬ ‫معمول مجانی است اما در ایران برای ویندوز نیز پولی پرداخت نمیشود بنابراین چرا باید‬ ‫مجانی بودن این سیستم عامل مزیتی جهت آن حساب شود؟‬ ‫دومین دلیلی که ممکن است از طرف طرفداران لینوکس مطرح شود امنیت و پایداری بیشتر‬ ‫لینوکس است که از هر صد ویروس نوشته شده یکی نیز برای لینوکس نیست چرا که در یک‬ ‫سیستم عامل باز همه چیز قابل دیده شدن است و طبعا یک ویروس کار زیادی نمیتواند بکند چرا‬ ‫که همه کدها برای همه قابل دیدن است و هر گونه تلشی مانند دزدی در روز روشن است‬ ‫اما این سوال مطرح میشود که چرا باید سادگی و راحتی و گرافیک بالی ویندوز را که از‬ ‫کاربر اطلعات خاصی را نمیطلبد را رها کرد و به سوی لینوکس آمد؟‬ ‫هر شخص ممکن است در جواب این سوال نکته ای مطرح کند که خود جای تامل داشته باشد اما‬ ‫یک نکته عمومی در مورد ما وجود دارد ما در ایران زندگی میکنیم کشوری که پر از‬ ‫محرومیتهای سیاسی و اقتصادی است ‪ .‬در صورتی که کشور ما بخواهد به سازمان تجارت‬ ‫جهانی بپیوندد تا از مزایای آن استفاده کند ناچار میبایست قوانین کپی رایت را رعایت کند که در‬ ‫آن صورت کمی که فکر کنید میبینید که یک سی دی ویندوز ‪ xp‬را باید ‪ 300‬دلر تهیه کرد‬ ‫که این اولیه ترین نیاز شما به نرم افزار است و پس از آن هر نرم افزاری را باید به قیمتهای‬ ‫‪ 100‬و ‪200‬و ‪ 300‬و ‪ ...‬دلر خرید که فکر نمیکنم این توان در قدرت خرید کسی بگنجد‬ ‫بنابراین سیاست کشور ما بر این قرار گرفته است که لینوکس را سیستم عامل ملی اعلم کند و‬ ‫در این راستا فعالیتهایی جهت فارسی سازی منابع لینوکس آغاز گشته است حال این با خود‬ ‫شماست که تصمیم بگیرید که میخواهید با این سیستم عامل قوی و عالی آشنا شوید یا خیر ؟‬ ‫اما در صورتی که شما یک کاربر حرفه ای ویندوز و عاشق کامپیوتر هستید شاید بهتر باشد دلیل‬ ‫خودم را جهت کار کردن با لینوکس بدانید در واقع لینوکس یک سیستم عامل میباشد که به شما‬ ‫این احساس را میبخشد که کامپیوتر مال شماست نه اینکه شما مال کامپیوترید به عبارت دیگر در‬ ‫تمام لحظاتی که با این سیستم عامل کار میکنید احساس قدرت و تسلط بیشتری بر کامپیوتر دارید‬ ‫‪ .‬حتی در زمان نصب میتوانید مشاهده کنید که در این لحظه چه بسته ای نصب شد یا چه اتفاقی‬ ‫افتاد و در طول بال آمدن کامپیوتر این قابلیت را دارید که به سیستم بگویید چه سرویس هایی را‬ ‫اجرا کند و کدام ها را اجرا نکند و‪ ...‬در حالی که در ویندوز این کامپیوتر است که وقت و‬ ‫تخصص شما را در اختیار میگیرد و شما در صورتی که خیلی حرفه ای باشید تنها میتوانید با‬ ‫تغییرات در رجیستری کارهای کمی را مطابق میل خود کنید به طور خلصه ‪ :‬لینوکس به شما‬ ‫این احساس را میبخشد که مستر اصلی کامپیوتر شمائید‪ .‬به هر حال این شمائید که میتوانید‬ ‫انتخاب کنید که لینوکس را بیاموزید یا خیر؟‬

‫‪ Open source‬چیست؟‬ ‫اینکه لینوکس ‪ opensource‬است به این معنا نیست که حق کپی(‪ )copyright‬ندارد ‪.‬‬ ‫لینوکس تحت لیسانس عمومی ‪GNU ))GPL‬ثبت شده است‪ GPL.‬به شما اجازه میدهد که‬ ‫برنامه لینوکس را تغییر داده و نسخه جدید آن را به همراه کد اصلی منتشر کنید ‪ .‬به هر حال‬ ‫صاحب اصلی نرم افزار حقوق نرم افزار را دارد‪.‬‬ ‫لینوکس هیچ نوع گارانتی ندارد ‪ .‬حتی در صورتی که برای نرم افزار مورد استفاده خود پول‬ ‫پرداخت کنید هیچ گارانتی برای نرم افزار وجود ندارد‪ .‬گرچه این کار به نظر ریسک میرسد اما‬ ‫لینوکس با نشان دادن پایداری بسیار از خود در واقع اعتماد کاربران را جلب کرده است‪.‬‬ ‫بنابر ‪ GNU GPL‬شما میتوانید حتی لینوکس را بفروشید شما میتوانید هر سورس کدی را تغییر‬ ‫دهید و آن را دوباره بسته بندی کرده و بفروشید البته شما نرم افزار را صاحب نخواهید شد و‬ ‫کپی رایت به شما تعلق نمیگیرد ‪ .‬همچنین شرط ‪ GPL‬برای فروش لینوکس این است که در‬ ‫صورتی که شما لینوکس را برای سود میفروشید تمام سورس کدها را نیز بدهید بنابراین دیگران‬ ‫نیز میتوانند آن را تغییر داده و بفروشند‪.‬‬

‫نصب لینوکس‬ ‫شاید اولین جایی که خیلی از کاربران در ان مشکل پیدا میکنند همان اول نصب لینوکس بر روی‬ ‫سیستم باشد گرچه در ابتدای راه لینوکس نصب لینوکس کاری بسیار طاقت فرسا بود اما به‬ ‫تدریج این کار هر روز راحت تر گشته است به گونه ای که به قول یکی از دوستان "باید یک‬ ‫آجر گذاشت روی صفحه کلید گذاشت تا خود به خود دکمه ‪ enter‬را فشار دهد !!!"‬ ‫به هر حال در صورتی که در هنگام نصب حواس خود را جمع نکنید ممکن است سیستم خود را‬ ‫کامل به هم بریزید ‪ .‬البته باز هم میگویم نترسید و دقت کنید تا مشکلی برای شما پیش نیاید‪.‬‬ ‫مهمترین و سخت ترین قسمت نصب احتمال زمان انجام پارتیشن بندی خواهد بود‬ ‫شما برای نصب ابتدایی یک لینوکس نیاز به یک پارتیشن جهت نصب لینوکس با فرمتهایی چون‬ ‫‪ ex2‬یا ‪ ex3‬دارید و همچنین یک پارتیشن ‪ swap‬که به صورت معمول فضایی معادل مقدار‬ ‫‪ ram‬خود را میتوانید به آن اختصاص دهید فضای اختصاص داده شده به پارتیشن ‪ ex3‬به‬ ‫خودتان بستگی دارد من برای یک نصب ساده فضایی معادل ‪ 4‬گیگابایت و برای یک نصب‬ ‫کامل فضایی معادل ‪ 7‬گیگا بایت را پیشنهاد میکنم البته باید بگویم در صورتی که از کامپیوتری‬ ‫قدیمی با فضای هارد کم استفاده میکنید نترسید لینوکس با انعطاف پذیری فوق العاده خود حتی بر‬ ‫روی یک کامپیوتر ‪ 386‬نیز نصب میشود فضای پیشنهادی تنها برای این مباشد که شما در آینده‬ ‫به مشکلی برنخورید و نرم افزارهای مورد نیاز خود را نصب کنید ‪.‬‬ ‫برای انجام عمل پارتیشن بندی از چند راه معمول استفاده میشود‪:‬‬ ‫‪ :partition magic.1‬این ابزار تحت ویندوز شاید راحت ترین ابزار جهت این کار و در عین‬ ‫حالت خطرناک ترین ابزار موجود برای ایجاد تغییرات پیکربندی دیسک باشد ‪ .‬به شخصه‬ ‫استفاده از این نرم افزار را توصیه نمیکنم اما در صورتي که تصمیم بر انجام این کار گرفتید‬ ‫نکات زیر را مورد نظر داشته باشید‪:‬‬ ‫‪.1‬این برنامه با کارهاي بسیار زیاد و جنبي زمان بسیار زیادي خواهد برد بنابراین به‬ ‫هیچ وجه در وسط کار آن را متوقف نکنید در غیر این صورت امکان به هم ریختن‬ ‫کامل کامپیوتر شما وجود دارد‬ ‫‪.2‬پس از ایجاد پارتیشن هاي مورد نظر با انجام عمل بوت پارتیشن فعال شما تغییر‬ ‫میکند و بر روي پارتیشني که بناست لینوکس بر آن نصب شود قرارمیگیرد پارتیشن‬ ‫فعال یا ‪ active partition‬جهت لود شدن بوت لودر مورد نیاز است پس با بوت‬ ‫شدن کامپیوتر ویندوز بال نخواهد آمد و شما یا باید دوباره از طریق ‪ fdisk‬پارتیشن‬ ‫فعال را تغییر دهید یا اینکه اقدام به نصب لینوکس کنید‬ ‫‪.3‬مکانیسم کار این برنامه بسیار پیچیده است در هنگام استفاده از آن احتیاط کنید‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ .2‬استفاده از ابزار مدیریت دیسک در قسمت ابزارهای مدیریت ویندوز جهت خالی نمودن یک‬ ‫پارتیشن و حذف آن و اختصاص آن به لینوکس‬ ‫‪.3‬استفاده از برنامه ‪ fdisk‬جهت انجام پیکربندی‬ ‫‪ .4‬ابزار ‪ disk druid‬خود لینوکس‪ :‬این ابزار که توسط لینوکس ردهت ایجاد گردید و در‬ ‫ماندریک (با نام جدید ماندریوا) و فدورا نیز ادامه یافت راحت ترین و بهترین ابزار جهت انجام‬ ‫این کار در طول نصب لینوکس میباشد ‪ .‬پیشنهاد میکند در هنگام استفاده از این ابزار علوه بر‬

‫ایجاد یک پارتیشن ریشه و مونت کردن ‪ /‬در آن یک پارتیشن ‪ home/‬نیز ایجاد کنید ‪ .‬این‬ ‫کار باعث میشود در صورت نیاز به نصب مجدد لینوکس اطلعات خود را از دست ندهید‪.‬‬ ‫مرحله دیگری که در نصب لینوکس باید دقت کنید در انتخاب بسته های نرم افزاری نصب شده‬ ‫است در صورتی که اطلع کاملی از نرم افزارها و کاربرد آنها ندارید شاید بهتر باشد آنها را به‬ ‫حالت پیش فرض بگذارید ‪ .‬اما در صورتی که برای مثال نیاز نیازی به داشتن یک ‪Apache‬‬ ‫‪ server‬بر روی کامپیوتر خود ندارید بی دلیلی اقدام به نصب این سرویس ها ننمائید تا استفاده‬ ‫بهینه ای از کامپیوتر خود داشته باشید‪ .‬به هر حال حتما ابزارهای ‪ configuration‬را نصب‬ ‫کنید ‪ .‬این ابزار به شما امکان میدهند بعدا مدیریت بهینه و راحت تری بر روی سیستم داشته‬ ‫باشید ‪.‬‬ ‫مراحل بعد نکات خاصی ندارد تنها مکن است از شما جهت راه اندازی خودکار ‪ x-server‬بر‬ ‫روی کامپیوتر به صورت خودکار در هنگام بوت سوال شود که احتمال جواب شما مثبت خواهد‬ ‫بود مگر اینکه بر روی یک سرور کار کنید و اصل نخواهید که محیط ‪ x‬نصب شود‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه در صورتی که میخواهید نسخه هایی از لینوکس همچون فدورا کور ‪ 2‬و ‪ 3‬یا‬ ‫ماندریک (‪ 9.1‬و ‪ )10‬و احتمال برخی دیگر از نسخه ها را نصب کنید حتما پیش از اقدام به‬ ‫نصب تغییرات زیر را در ‪ setup‬کامپیوتر انجام دهید در غیر این صورت احتمال دارد که بوت‬ ‫لودر لینوکس اقدام به نوشتن بر روی بوت لودر ویندوز نموده و شما ویندوز خود را از دست‬ ‫بدهید ‪:‬‬ ‫پس به ‪ setup‬کامپیوتر رفته و از منوی ‪ CMOS FEAUTURES SETUP‬گزینه ‪IDE‬‬ ‫‪ primary hardware‬یا به عبارتي دیسک مستر خود را انتخاب کنید و حال ‪access‬‬ ‫‪ mode‬آن را بر روي ‪ LBA‬قرار دهید این گزینه به صورت پیش فرض بر روي ‪AUTO‬‬ ‫میباشد البته نحوه انجام این کار ممکن است بر روي مادربردهاي غیر از گیگا متفاوت باشد‪.‬‬

‫سیستم فایل لینوکس‬ ‫بسیار خوب ابتدا اجازه بدهید تفاوتهاي اساسي سیستم فایل لینوکس و ویندوز را یاد آور شوم‬ ‫در حالي که در ویندوز ‪ my computer‬حاوي لیست تمام پارتیشن ها میباشد و هر پارتیشن‬ ‫با حرفي شناخته میشود و در داس و ویندوز مسیر ها با \ جدا مشوند و دستورات خط فرمان‬ ‫دستوراتي مشخص و از پیش تعیین شده میباشند در لینوکس همه چیز به گونه اي دیگر و جدا از‬ ‫این سیستم میباشد در لینوکس همه چیز به ساختار درختي میباشد بدین معنا که همه چیز در‬ ‫کامپیوتر در زیر مجموعه دایرکتوري ریشه (‪)/‬قرار دارد و مسیر ها با ‪ /‬جدا میشوند وهر فایل‬ ‫که امکان اجرا شدن داشته باشد میتواند یک دستور خط فرمان باشد‬ ‫اما در صورتي که به دایرکتري ریشه بروید در این دایرکتوري تعدادي زیر دایرکتوري را‬ ‫میبینید در انجا توضیحي در مورد هر یک ارائه خواهیم داد‪:‬‬ ‫‪ : /bin.1‬فرامین عمومي سیستم عامل در این دایرکتوري قرار دارند‬ ‫فرامیني از قبیل ‪ ls ،chmod‬و ‪...‬‬ ‫‪ :/dev.2‬این دایرکتوري نقاط دسترسي به سخت افزار کامپیوتر شما‬ ‫را شخص میکند مانند ترمینالها(‪ )tty‬و دیسکهاي نرم (‪ )fd‬و‬ ‫دیسکهاي سخت(‪ )hd‬توجه کنید که احتمال شما با ورود به این‬ ‫دایرکتوري گیج خواهید شد و قادر به باز کردن فایلها نمیباشید در‬ ‫واقع شما نیازي براي باز کردن این فایلها نداري این فایلها براي‬ ‫شناایي سخت افزار شما توسط سیستم است‬ ‫‪ : boot/.3‬فایلهاي مربوط به بوت لودر لینوکس‬ ‫‪: proc/.4‬این دایرکتوري جهت ذخیره برخي اطلعات در هنگام بوت‬ ‫لینوکس استفاده میشود‬ ‫‪ :/home .5‬این دایرکتوري شامل دایرکتوري شخصي تمام کاربران‬ ‫به جز کاربر ریشه میباشد البته این که دایرکتوري ‪ home‬هر‬ ‫کاربر در کجا باشد توسط کاربر قابل تغییر میباشد که این موضوع‬ ‫ب تغییر در فایل هاي ‪ configuration‬سیسم تحقق مي یابد‬ ‫‪ :/etc.6‬ایندایرکتوري حاوي مهم ترین فایلهاي پیکر بندي سیستم است‬ ‫‪ : lib/.7‬کتابخانه هاي مهم و ضروري اشتراکي و ماژول هاي کرنل‬ ‫‪ : /mnt.8‬گفتیم که در دایرکتوري ‪ dev‬فایل مربوط به دیسکهاي‬ ‫سخت وجود دارد اما با آنها کاري نداریم پسبراي دسترسي به‬ ‫درایوهاي ویندوز خود و فلپي و سي دي باید چه کار کنیم ؟در واقع‬ ‫در دایرکتوري ‪ mnt‬ما به این درایوها دسترسي داریم گرچه آنها‬ ‫در واقع در اینجا نیستند اما به این مسیر ‪ mount‬شده اند‬ ‫‪ :/ root .9‬دایرکتوري خانگي کابر ریشه در این دایرکتوري قرار‬ ‫دارد که تنها کاربر ریشه به آن دسترسي دارد‬ ‫‪ : var/.10‬فایلهاي میل و پرینتر و لگ فایلها و برخي دیگر اطلعات‬ ‫در این دایرکتوري ذخیره میشوند‬ ‫‪ :/sbin .11‬دسترات مدیریتي سیستم در این دایرکتوري قرار دارد در‬ ‫واقع هر کدام از این فایلها یک برنامه ‪ c‬کامپایل شده میباشد‬

‫‪ : /tmp .12‬در این دایرکتوري فایهاي موقت ذخیره میشود تمام‬ ‫کاربران مجوز قرار دادن فایلهاي خویش در این دایرکتوري را‬ ‫دارند‬ ‫‪ :/usr.13‬در این دایرکتوري مستندات سیستم ‪ ،‬بازي ها ‪،‬فایلهاي‬ ‫گرافیکي ‪،‬کتابخانه ها و چیزهاي دیگري ذخیره میشود‬

‫فایلهاي پیکربندي سیستم‪:‬‬ ‫قسمت بسیار زیادي از از مدیریت سیستم به فایلهاي پیکر بندي سیستم بر میگردد فایلهایي که کار‬ ‫کردن با آنها به شما قدرت زیادي میبخشد در واقع کار با ابزار گرافیکي گرچه بسیار راحت است‬ ‫اما از شما یک کاربر حرفه اي نخواهد ساخت زیرا به علت تعداد زیاد ‪ distribution‬هاي‬ ‫لینوکس و محیط هاي گرافیکي زیاد و این موضوع که حتي ‪ server graphic‬ها نیز متفاوت‬ ‫میباشند( ‪ : x server‬در لینوکس محیط گرافیکي قسمتي از هسته لینوکي نمیباشد بلکه استفاده از‬ ‫آن دلخواه میباشد مکانیسم کار این محیط هاي گرافیکي آنها را یک سرور براي برنامه ها ساخته‬ ‫ست اما مشهورترین محیط گرافیکي که به صورت معمول در لینوکي استفاده میشود ‪ X‬است و‬ ‫‪ xserver‬به محیط گرافیکي لینوکس اطلق میشود ) و بعضي از ‪ application‬ها‬ ‫مخصوص یک محیط کاري خاص نوشته شده اند شما مجبورید که با کار با محیط تکست‬ ‫اطمینان یابید که در کار با هر سیستمي توانا خواهید بود به این منظور امروز به بررسي برخي‬ ‫از فایلهاي پیکر بندي سیستم خواهیم پرداخت‪:‬‬ ‫‪ :home directory.1‬در این دایرکتوري تنظیمات مربوط به‬ ‫کاربران اعم از تنظیمات پوسته فرمان تنظیمات میز کار و تنظیمات‬ ‫یک برنامه خاص و دیگر اطلعات مربوط به یک کاربر خاص دیده‬ ‫میشود این فایکلها معمول به صورت یک فایل پنهان که نام آنها با‬ ‫یک دات(‪ ).‬شروع میشود ذخیره میشوند بنا براین با دستور ‪ls‬‬ ‫قایل دیده شدن نمیباشند اما براي دیدن آنها میتوانید از دستور – ‪ls‬‬ ‫‪ a‬استفاده کنید و از یک ادیتور براي ویرایش آنها استفاده کنید براي‬ ‫مثال فایل ‪bashrc.‬‬ ‫حاوي تنظیمات خاص مربوط به پوسته فرمان یک کاربر خاص میباشد البته در صورتي که‬ ‫کاربر از ‪ bash shell‬استفاده کند‬ ‫‪ :etc directory.2‬این دایرکتوري حاوي مهمترین فایلهاي پیکر بندي‬ ‫سیستم میباشد و مهمترین دایرکتوري براي مدیریت یک سیستم اعم‬ ‫از سرور یا دسک تاپ میباشد در اینجا به معرفي برخي از فایلهاي‬ ‫مهم و دایرکتوري مهم در این دایرکتوري میپردازیم‬ ‫‪ : bashrc file)a‬تنظیمات فراگیر سیستمي براي‬ ‫پوسته فرمان کاربران در این فایل قرار‬ ‫میگیردبطور پیش گزیده این فایل اعلن فرمان را‬ ‫چنان تنظیم میکند که حاوي که حاوي نام کاربر‬ ‫جاري نام کامپیوتر و دایرکتوري جاري باشد‬ ‫‪ :exports file)b‬این فایل حاوي دایرکتوري هایي‬ ‫است که براي استفاده در محیط شبکه به اشتراک‬ ‫گذاشته شده اند این فایل توسط سرویس ‪NFS‬‬ ‫استفاده میشود‬

‫‪)c‬فایل ‪ :aliases‬حاوي لیست پخش نامه هاي‬ ‫الکترونیکي سرویس پست الکترونیک لینوکس است‬ ‫البته این فایل با دستور ‪ alias‬که پارامترهاي‬ ‫خاص و دستورات خاص را تنظیم میکند متفاوت‬ ‫میباشد‬ ‫‪ :fdprm)d‬پارامترهاي فرمتهاي عمومي فلپي دیسک‬ ‫را تنظیم میکند‬ ‫‪ :fstab)e‬محلهاي اتصال پارتیشن ها رایوهاي سي‬ ‫دي رام و فلپي را در سیستم لینوکس مشخص میکند‬ ‫این فایل توسط دستور ‪ mount‬استفاده میشود در‬ ‫صورتي که سیستم شما پارتیشنها را به صورت‬ ‫اتوماتیک ‪ mount‬نمیکند با نوشتن دستور‬ ‫‪ mount‬در این فایل میتوانید کاري کنید که با هر‬ ‫بار بوت شدن سیستم پارتیشن هاي مورد نظر شما‬ ‫‪ mount‬شوند همچنین اینکه شما تنها قادر به‬ ‫خواندن اطلعات از یک پارتیشن باشید یا قادر به‬ ‫نوشتن نیز باشید نیز توسط پارامترهاي این فایل‬ ‫تعیین میشود‬ ‫‪ :group file)f‬این فایل نام و شماره شناسایي‬ ‫گروههاي کاربري تعریف شده روي سیستم را‬ ‫نگهداري میکند این مشخصات در مورد مجوزاي‬ ‫صادر شده در مورد دسترسي به فایلها و دایرکتوري‬ ‫ها به کار میروند‬ ‫‪ :hosts file)g‬حاوي ‪ ip address‬ونام‬ ‫کامپیوترهایي است که در شبکه خود میتوانید به آنها‬ ‫دسترسي داشته باشید‬ ‫‪ :hosts.allow)h‬لیست میزبانهایي که سیستم مجاز‬ ‫است از سرویس آنها استفاده کند‬ ‫‪ : hosts.deny)i‬لیست سرورهایي که مجاز به‬ ‫استفاده از سرویس آنها نمیباشید‬ ‫‪ :xinted.conf)j‬پیکربندي دیمن ‪xinted‬‬

‫‪ :inittab)k‬این فایل حاوي اطلعاتي مربوط به ‪run‬‬ ‫‪ level‬ها میباشد که در ادامه توضیح خواهند داده‬ ‫شد‬ ‫‪ lilo.conf)l‬و ‪ :grub.conf‬در صورتي که مدیر‬ ‫بوت سیستم شما ‪ lilo‬میباشد شما با فایل اول و در‬ ‫صورتي که ‪ grub‬میباشد با فایل دوم سر و کار‬ ‫خواهید داشت در این فایلها اطلعاتي که مدیر بوت‬ ‫در زمان بوت لزم دارد از قبیل این که چه گزینه‬ ‫هایي براي بوت شدن در دسترس است و در‬ ‫صورت انتخاب هر کدام باید سیستم را از کجا بوت‬ ‫کند و این مسئله که مثل به صورت پیش فرض‬ ‫سیستم عامل برگزیده چیست و شما چقدر زمان براي‬ ‫انتخاب دارید و ‪ ...‬نگهداري میشود قبل تغییر برخي‬ ‫از این گزینه ها را در محیط گرافیکي توضیح دادیم‬ ‫اما هم اکنون میتوانید این پارامترها را در محیط‬ ‫تکست تغییر دهید‬ ‫‪ : modules.conf)m‬حاوي اطلعات و گزینه هاي‬ ‫مربوط به ماژولهاي قابل بارگذاري روي هسته است‬ ‫که توسط کامپیوترتان در حال استفاده هستند‬ ‫‪ :mtab)n‬حاوي لیست و اطلعاتي مربوط به فایل‬ ‫سیستم فایلهایي است که اکنون متصل هستند‬ ‫‪ :passwd)o‬حاوي اطلعت حسابهاي کاربري تمام‬ ‫کاربران تعریف شده بر روي سیستم است همچنین‬ ‫حاوي اطلعاتي مانند دایرکتوري خانگي و پوسته‬ ‫فرمان پیش گزیده کاربر نیز میباشد‬ ‫‪:printcab)p‬اطلعات پیکر بندي چاپگرهاي سیستم‬ ‫در این فایل میباشد‬ ‫‪ :profile)q‬اطلعات مربوط به محیط عمومي سیستم‬ ‫و برنامه هاي آغازین تمام کاربران را نگهداري‬ ‫میکند این فایل هنگامي که کاربر وارد سیستم میشود‬ ‫فرا خوانده میشود‬

‫‪ :protocols)r‬اطلعات مربوط به شماره هاي‬ ‫پروتکلها و نامهاي سرویسهاي مختلف را نگهداري‬ ‫میکند‬ ‫‪ :resolv.conf)s‬اطلعات مربوط به سرویس دهنده‬ ‫هاي ‪ DNS‬که براي ترجمه آدرس به ‪ ip‬به کار‬ ‫میروند را نگهداري میکند البته این اطلعات هیچ‬ ‫ربطي به پیکر بندي یک سرویس ‪ DNS‬ندارند‬ ‫‪ :services)t‬تعریف کننده سریسهاي مبتني بر‬ ‫پروتکل ‪ TCP/IP‬و تخصیص پورتهاي مربوط به‬ ‫آنها است‬ ‫‪ :shadow)u‬این فایل که تنها در دسترس کاربر‬ ‫ریشه قرار دارد و کاربران دیگر حتي اجازه دیدن‬ ‫آن را ندارند حاوي پسورد ‪ encrypt‬شده کاربران‬ ‫است این فایل با اینکه تنها در دسترسي کاربر ریشه‬ ‫قرار دارد اما با الگوریتم ویژه اي که براي‬ ‫‪ encrypt‬کردن پسوردها داشته امنیت خاصي را‬ ‫براي کاربر تامین میکند به گونه اي که الگوریتم‬ ‫یک طرفه رمز کردن کلمات آن را حتي از دسترسي‬ ‫کاربر ریشه به دور میدارد و حتي برنامه هاي‬ ‫شکستن پسورد نیز تنها با امتحان تمام گزینه هاي‬ ‫ممکن سعي در شکستن این پسوردها مینمایند که‬ ‫هزینه و وقت بسیار زیادي میطلبد به گونه اي که‬ ‫تقریبا غیر ممکن مینماید‬ ‫‪ : syslog.conf)v‬تعیین اینکه چه پیغام هایي در‬ ‫فایلهاي ثبت ذخیره شده و این فایلها چه نام داشته‬ ‫باشند و در کجا ذخیره شوند به طور معمول فایلهاي‬ ‫ثبت رخدادهاي سیستمي در مسیر ‪ var/log‬قرار‬ ‫دارند‬ ‫همچنین دایرکتوري ‪ etc‬حاوي دایرکتوریهاي مهمي میباشد که چند تا را معرفي میکنیم‬ ‫‪ :X11.1‬حاوي فایلها و زیر شاخه هاي مربوط به پیکر بندي مربوط به سرور ‪X‬‬ ‫میباشند سرور ‪ X‬رابط گرافیکي محیط لینوکس میباشد بر خلف ویندوز محیط‬ ‫گرافیکي لینوکس با هسته آن یکپارچه نیست بلکه تنها جزئي از آن است که به دلخواه‬ ‫خود آن را اجرا میکنیم معمول بر روي سرورها به طور کلي نصب نمیشود اما شاید‬ ‫بپرسید که چرا این رابط گرافیکي ‪ xsever‬نامیده میشود در واقع این سرویس مانند‬

‫یک سرور عمل میکند که هر کدام از ‪ application‬هاي اجرا شده به صورت یک‬ ‫کلینت از آن عمل میکنند این ویژگي آن را با ویژگي اصلي لینوکس که ‪network‬‬ ‫میباشد مطابق میکند و سازگاري بیشتري براي کار در محیط شبکه به وجود مي آورد‬ ‫این ویژگي در ویندوز ‪ NT‬به بعد گنجانده شد در حالي که تا قبل از آن ویندوز از این‬ ‫خاصیت بي بهره بود‬ ‫‪ :cronx.2‬این دایرکتوري که تعریف کننده چگونگي عمل ابزار ‪ crond‬براي‬ ‫اجراي خودکار برنامه ریزي شده برنامه هاي کاربردي میباشد این سرویس به صورت‬ ‫خودکار عملهایي را در دوره زماني معیني انجام میدهد‬ ‫‪ :httpd.3‬حاوي فایلهاي پیکر بندي سرویس ‪ appache‬میباشد آپاچي یکي از‬ ‫سرورهاي وب تحت لینوکس میباشد‬ ‫‪ :init.d.4‬این دایرکتوري حاوي فایلهاي مربوط به ‪ runlevel‬ها میباشند‬ ‫‪ :ppp.5‬حاوي فایلهاي پیکر بندي پروتکل نقطه به نقطه( ‪ )point to point‬میباشد‬ ‫این پروتکل براي اتصال تلفني به اینترنت به کار میروند‬ ‫‪ :sysconfig.6‬حاوي فایلهاي پیکر بندي است که توسط برنامه هاي کاربردي ایجاد‬ ‫میشوند‬ ‫‪ :xinet.d .7‬حاوي فایلهایي است که هر یک نمایانگر یک سرویس شبکه اي است که‬ ‫دیمن ‪ xinetd‬براي آن به یک پورت خاص گوش میدهد هنگامي که از دیمن ‪xinetd‬‬ ‫درخواست سرویس خاصي میشود این دیمن این فایل ها را براي موجود بودن آن‬ ‫سرویس بررسي میکند‬ ‫دیمن ها برنامه هاي کوچکي هستند که در پس زمینه اجرا میشوند و با اجراي یک‬ ‫سرویس آغاز میشوند و با اتمام سرویس پایان مي یابند معمول در پایان نام خود حرف‬ ‫‪ d‬دارند مانند ‪httpd‬‬

‫‪ runlevel‬ها در لینوکس چیستند؟‬ ‫در هنگام بوت کامپیوتر به وسیله یکي از بوت لودرها تعدادي پروسس در ابتدا انجام میشوند و‬ ‫سرویسهایي راه اندازي میشوند هنگامي که لینوکس در حال بوت شدن است شما این پروسس ها‬ ‫را که در حال اجراشدن میباشند را مشاهده میکنید در واقع اینکه چه سرویسهایي باید در هنگام‬ ‫بوت شدن کامپیوتر انجام شوند به وسیله ‪ runlevel‬مشخص میشود ‪ run level‬مشخص میکند‬ ‫که چه سرویسها یا پروسس هایي باید در هنگام بوت شدن کامپیوتر اجرا شوند و یا راه اندازي‬ ‫شوند‬ ‫لینوکس از هشت ‪ runlevel‬استفاده میکند که برنامه ‪ init‬سیستم را در یکي از این ‪runlevel‬‬ ‫ها راه اندازي میکند ‪ runlevel‬هاي اصلي از ‪ 6-0‬میباشند که هرکدام سیستم را در در حالتي‬ ‫پیش میبرد‪:‬‬ ‫سیستم را خاموش میکند ‪Runlevel 0: halt )shutdown( system‬‬ ‫حال تک کاربره ‪Runlevel 1: single user mode‬‬ ‫حالت مالتي یوزر(‪Runlevel 2: multi user mode with out NFS( text mode‬‬ ‫بدون نتورک و در حالت تکست‬ ‫حالت مالتي یوزر با همه امکانات و (‪Runlevel 3:full multi user mode)text mode‬‬ ‫در حالت تکست‬ ‫‪Runlevel 4:unused‬‬ ‫حالت مالتي یوزر ‪Runlevel 5:multi user mode with graphical user interface‬‬ ‫با واسطه گرافیکي‬ ‫سیستم را خاموش و روشن میکند ‪Runlevel 6:reboot the system‬‬ ‫‪ Run level‬هاي یک و دو تنها براي حالتي که نیاز به رفع مشکلي میباشد به کار میروند و‬ ‫بیشتر کامپیوترهاي خانگي از ‪ runlevel‬شماره ‪ 5‬استفاده میکنند اما با توجه به اینکه لینوکس‬ ‫بر روي یک سرور به صورت تکست نصب میشود ‪ runlevel‬در یک سرور ‪ 3‬میباشد‬ ‫در واقع ‪ init‬برنامه اي میباشد که نوع ‪ runlevel‬را و اجراي آن را مدیریت میکند اما در‬ ‫صورتي که در صورتي که بخواهیم در هنگام اجراي سیستم عامل به حالت گرافیکي سویچ کنیم‬ ‫از دستور ‪ telinit‬میتوانیم استفاده کنیم ‪:‬‬ ‫‪telinit 5‬‬

‫هر کدام از ‪ runlevel‬ها میتواننند به وسیله کاربر ریشه ‪ configure‬شوند در فایل ‪/‬‬ ‫‪ etc/inittab‬اطلعات مربوط به اینکه چه ‪ runlevel‬اي باید اجرا شود و اینکه چه پروسس‬ ‫هایي باید در هر ‪ runlevel‬اجرا شود را نگاه میدارد‬ ‫هر ‪ runlevel‬داراي دایرکتوري مربوط به خودش میباشد که در دایرکتوري ‪ etc/rc.d/‬وجود‬ ‫دارد و با نامهاي ‪ rc0.d,rc1.d,…,rc6.d‬شناخته میشود و درون هر یک از این دایرکتوري‬ ‫ها لینکهایي براي اشاره به ‪ etc/init.d/‬و ‪ etc/rc.d/init.d/‬وجود دارد‬ ‫همچنین شما میتوانید در هنگام بوت شدن کامپیوتر میتوانید در خط فرمان مشخص کنید کامپیوتر‬ ‫در چه حالتي باید بوت شود ‪ lilo‬بوت لودر معمول رد هت و ‪ grub‬بوت لودر معمول ردهت‬ ‫میباشد در صورتي که بوت لودر معمول شما لیلو است در خط فرمان دستور زیر را وارد کنید‪:‬‬ ‫‪LILO: linux 3‬‬ ‫‪LILO: linux 5‬‬ ‫اما در صورتي که از گراب استفاده میکنید میتوانید با فشار دادن دکمه ‪ e‬و اضافه کردن‬ ‫‪ runlevel‬به انتهاي فرمان بوت این کار را انجام دهید‪:‬‬ ‫‪Kernel/vmlinuz ro root=/dev/had1 5‬‬

‫تعدادي از فرامین عمومي محیط لینوکس‬ ‫توضیحات‬ ‫دستور‬ ‫یک نقطه نمایانگر دایرکتوري جاري میباشد‬ ‫‪.‬‬ ‫دو نقطه نمایانگر دایکتوري سطح بالتر ‪ parent directory‬میباشد‬ ‫‪..‬‬ ‫نمایانگر دایرکتوري خانگي کاربر ‪ home directory‬میباشد‬ ‫~‬ ‫قرار دادن این علمت در پایان یک دستور باعث اجرا شدن دستور در پس‬ ‫&‬ ‫زمینه میشود‪.‬‬ ‫محتویات فایل مورد نظر را در صفحه نمایش نشان میدهد‬ ‫‪cat‬‬ ‫مسیر جاري را نمایش میدهد‬ ‫‪Pwd‬‬ ‫براي ‪ copy‬فایل به کار مي رود‬ ‫‪cp‬‬ ‫براي تغییر نام و تغییر مکان یک فایل به کار میرود‬ ‫‪mv‬‬ ‫جهت حذف فایلها بکار میرود و با سویچ –‪ r‬برای حذف دایرکتوری بکار‬ ‫‪rm‬‬ ‫میرود‬ ‫‪ Mkdir‬یک پوشه ایجاد میکند‬ ‫‪ Locate‬جهت پیدا کردن یک فایل و غیره به کار میروند‬ ‫‪find‬‬ ‫پروسس هاي در حال اجرا را نشان میدهد‬ ‫‪Ps‬‬ ‫اندازه یک فایل خاص را نشان میدهد‬ ‫‪du‬‬ ‫تمام پروسس هاي در حال اجرا را نشان میدهد‬ ‫‪top‬‬ ‫این دستور جهت متوقف سازي پروسه خاصي استفاده میشود که به همراه‬ ‫‪Kill‬‬ ‫شماره عمل مذکور به کار میرود ‪ pid‬پروسه را از دو دستور بال میگیرند‬ ‫این دستور جهت تغییر کاربر به کار مي رود در صورت استفاده به تنهایي‬ ‫‪su‬‬ ‫کاربر روت مورد نظر خواهد بود‬ ‫مرورگر مبتني بر تکست لینوکس میباشد‬ ‫‪lynx‬‬ ‫برنامه مدیریت میل میباشد‬ ‫‪pine‬‬ ‫این برنامه نیز جهت مدیریت میل به کار میرود‬ ‫‪mail‬‬ ‫‪ write‬جهت ارسال پیغام به کاربر دیگري که لگ این میباشد به کار میرود‬ ‫این برنامه یکي از برنامه هاي پیش بیني شده جهت عمل ‪ download‬در‬ ‫‪wget‬‬ ‫لینوکس میباشد‬ ‫به صورت معمول با سوییچ –‪ b‬جهت فرستادن به پس زمینه –‪ r‬جهت‬ ‫داون لود لینک ها و ‪ c-‬جهت ادامه در صورت قطع شدن به کار میرود‬ ‫این دستور برنامه را به پس زمینه میفرستد‪.‬‬ ‫‪bg‬‬ ‫جهت چاپ جریانی از کاراکتر ها در خروجی بکار میرود‪.‬‬ ‫‪echo‬‬ ‫عمل فرستاده شده به پس زمینه را به پیش زمینه مي آورد‬ ‫‪fg‬‬ ‫لیست اعمال متوقف شده در پس زمینه را نشان میدهد‬ ‫‪jobs‬‬