Comwaykomart

เคร ื  อ งม ื อ ศ ึ ก ษาช ุ ม ชนท ั  ง 7 จากหน ั งส ือ ว ิ ถ ี ช ุ ม ชน คู  มื อ การรู  ที  ทำให ง านช ุม ชนง  าย ได  ผ ล และสน ุ ก โ ดย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โดย เภส ั ช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

คนนอกตาม หลากหลาย ชุมชนตงั

7. ประวต ั ิชีวิตบค ุ คลทน ี า สนใจ

Park 1. แผนทเี ดน ิ ดน ิ

เรยี นร ู

2. ผังเครือญาติ

6. ประวัตศ ิ าสตรช  ุมชน

5. ปฏท ิ น ิ ชม ุ ชน

เครืองมือ ศ ึก ษา ช ุม ชน ทัง 7 จากพงึ พงิ และพงึ พาพฒ ั นาสพ ู งึ กัน from Dependent to Interdependent

3. โครงสรางองคก  รชม ุ ชน

4. ระบบสข ุ ภาพชม ุ ชน

มิจฉาทิฐิ 4 (The Four Fallacies): ความคิดทีผิดพลาดในการทำงานกับชุมชน จากหน ังสือ วิถีชุมชน คูมือการรูทีทำใหงานชุมชนง าย ไดผล และสนุก โดย นพ.โกมาตร จึงเสถียรทรัพย และคณะ Mind Mapping โดย เภสัชกรประชาสรรณ แสนภักดี

ชม ุ ชนไมม  ต ี วั ตนในความคด ิ ของคนนอก (e.g. ราชการ)

สงิ ทเี คยทำสำเร็จจากทีหนึง ยอ มนำไปใชไ ดก  บ ั อก ี ทห  ี นงึ

มองชม ุ ชนเหมอื นแกว เปลา เหมอ ื นไมม  อี ะไรอยเู ลย

มองเครอ ื งมอ ื พฒ ั นาวา เปน ็ ยาครอบจก ั รวาล Panacea Tools

ชม ุ ชนตอ งเปน ็ ฝา ยรบ ั จากองคก  รภายนอก

มจิ ฉาทฐิ ิทม ี องชม ุ ชนทก ุ ชม ุ ชนเหมอ ื นกน ั หมด The Fallacy of Interchangeable Face

มิจฉาทฐิ ท ิ ว า ดวยภาชนะวา ง (The Fallacy of Empty Vessel)

ั ,มองเมอื งกบั ชนบทไมแ ตกตา งกน

Hardware เทคโนโลยี

มกี ารนำ Know-how จากภายนอกเขา ไป

ภาษา ประเพณ ี

Software

ไม ส นใจบริ บ ทท ี แตกต า ง สนใจแต  core content

การจด ั การ เครอ ื งมอ ื /อป ุ กรณ

เนน  Outsider Point of View

ว ิถ ีช ุ ม ชน ว ั ฒ นธรรม

ทานหละลดทิฐิลงหรือยัง

ม ิจ ฉาทิฐิ 4 The Four Fallacies

มองชม ุ ชนแบบขาดการเชอ  ื มโยง เนน  แกป  ญ ั หาเฉพาะเรอ  ื งแยกเปน ็ สว นๆ ไมม  องปจั จยั แวดลอ  มทส ี ง ผลกระทบ ความคด ิ เปน ็ การคด ิ แบบแยกสว น

มองเฉพาะสงิ ทเี ป็นทางการ

มองสข ุ ภาพแยกจาก PEST

ผน  ู ำตามธรรมชาติ เครอ ื ขายทางสงั คม

PEST l cia So

การลงมอ ื ทำงานจงึ มีมต ิ ิเดยี ว

มิจฉาทิฐท ิ ม  องชุมชนเสมอ ื นวา มีองคเดยี ว (T he Fallacy of Single Pyramid)

c liti Po

มจิ ฉาทฐิ ท ิ ม ี องปญ ั หาสข ุ ภาพแบบแยกสว น (T he Fallacy of Separate Capsule)

ทำใหม  องเหน ็ ชม ุ ชนแบบจำกด ั

Ec on om ic

หนว ยงานทางการ

สิงทีจบ ั ตองได

Te ch no lo gy

ผน ู ำทางการ

ไมส  นใจสงิ ทไี มเปน ็ ทางการ

เทคโนโลยี Technology

การเมอ ื ง Politic เศรษฐกจิ Economic สังคม Social

ไมน  ง ั รถ ควรจะเดน ิ เทาทำ

แผนท ี  เ ด ิ น ด ิ น จากหนั ง สื อ วิ ถ ี ชุ ม ชน คู ม ือการรู ที ทำให ง านช ุม ชนง าย ได  ผ ล และสน ุ ก โด ย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โด ย เภส ั ชกรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

นำแผนทเี กา ไปประกอบ ควรทำงานเปน ็ ทม ี ไมแ  ยกกน ั เขยี น การทำแผนทเี ดน ิ ดน ิ ใหส  มบรู ณ มข ี อ แนะนำเพม ิ เตม ิ ดงั นี

ตอ  งสงั เกต แลกเปลยี นกน ั ในทม ี ถึงสงิ ทีไดร ับรู ทห ี ลากหลาย ขอดรี วดเรว็

ภาพตวั อยา ง แผนทเ ี ดน ิ ดน ิ

การใหผ  น ู ำพาเดน ิ

ขอ  เสยี มอ ี คติ เรอ ื งราวของชุมชน เขยี นขอ  สงั เกต เปน ็ เครอ ื งมอ ื ชน  ิ แรกกอ  นทำงานชม ุ ชน ทำใหเหน ็ ภาพรวมของชุมชน ครบถวนทส ี ด ุ (Whole)

รจู ักชม ุ ชนทวั ถึง แตต  อ  งใชเ วลานาน

เปา หมายสำคญ ั ของ เครอ ื งมอ ื (Goals)

ทำใหไดข  อ  มูลมากทส ี ุด ในระยะเวลาสน ั (Time)

แผนทีเดินดิน

มข ี อ  มลู นา เชอ ื ถอ ื มากทส ี ด ุ เพราะไดจ ากการสงั เกตดว ยตนเอง

ตางจากแผนทน ี งั โตะ

ปญ ั หาทพ ี บในการทำงาน นำไปสก  ู ารใชแ  ผนทเี ดน ิ ดน ิ

เป็นสิงทท ี ำขน ึ งายๆ ความสำคัญอยท ู ก ี ารไปดใู หเ ห็น

ลก ั ษณะทางกายภาพ การใชว ธิ ก ี ารจดบน ั ทก ึ

แผนทเี ดน ิ ดน ิ คอ ื อะไร What (Foot Map)

สิง ตางๆ ทพ ี บเห็นดวยตา กระดาษ เครอื งเขยี น

รจู ก ั ชุมชนไมท  วั ถงึ ไมร จู ะเรม ิ ตน  ยังไงดี

ทำงานชม ุ ชน แตไ มร จู ก ั ชม ุ ชน อยา งแทจรงิ ถงึ แกน 

อาศยั เพยี งการสำรวจดวยตา

สงิ แวดลอมของชม ุ ชน

รจู ก ั ชม ุ ชนเพยี งบางสวน

การดู อุปกรณท  ใี ช วธิ ก ี ารทำ

วิธีการทำ แผนทเี ดน ิ ดน ิ

ไมเ นน  การเขยี นใหส  วยหรอ ื สมบรู ณค  รบถว น หนาทีทางสัง คม Social meaning and Social function

ใชแผนทน ี งั โตะ เปน ็ จด ุ เรม  ิ ตน 

การสัมผส ั การสงั เกต การรับฟงั

ขอ  มลู จปฐ.นำรอ  ง

ใชข  อ  มลู เดม ิ

ตอ  งเขาใจ

พน ื ทท ี างกายภาพ (Physical space) มองเห็นความสม ั พน ั ธ

ประหยด ั เวลา เพม ิ ความสมบรู ณ

เศรษฐกจิ สงั คม วฒ ั นธรรม

มองรอบดา น

การเมอื ง

เปน ็ เครอ ื งมอื ในการมองชม ุ ชน ในมม ุ มองใหมๆ 

การศ ึ ก ษาประว ั ต ิ ศ าสตร  ช ุ ม ชน จากหน ังสื อ ว ิ ถ ี ช ุ ม ชน ค ู  มื อการร ู  ท ี  ท ำให  ง านช ุ ม ชนง  า ย ได  ผ ล และสน ุ ก โด ย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โด ย เภสั ช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

เขา ใจความเปน ็ มา เรอื งราวของชม ุ ชน

ประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน คอื อะไร

เปน ็ การศก ึ ษาเรอื งราวความเปน ็ มา เหตก ุ ารณท  เี กด ิ เพยี งครงั เดยี ว เหตก ุ ารณท  เี รม ิ ตน  และสน ิ สด ุ

เหตกุ ารณภ  ายในชม ุ ชน ทม  ี กี ารเปลยี นแปลง

ทำใหม  องเหน ็ ภาพรวม

เหตก ุ ารณท  เ ี กด ิ ขน ึ ในภาพรวม มผ ี ลกระทบตอ คนในชม ุ ชน วถ ิ ป ี ระชา

เหตก ุ ารณท  น ี ำมาเขยี นผงั ประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน

เกด ิ ขน ึ และยงั ดำเนน ิ ตอ ไป

ผงั ประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน

ประวัต ิศาสตร ช ุม ชน History

ประเพณี ความเปน ็ มา บค ุ คลสำคญ ั ความขด ั แยง

ปญ ั หาทพ  ี บใน การทำงานชม ุ ชน

ศก ึ ษาใหห  ลากหลายมต ิ ิ Multi-dimension

จงึ คอ ยทำผังประวต ั ิศาสตรช  ุมชน ขอ แนะนำเพม  ิ เตม ิ มองรอบดา น

รป ู แบบการผลต ิ

สงั คมวฒ ั นธรรม

ผน ู ำทอ งถน ิ การมสี ว นรว ม มต ิ ท ิ ศ ี ก ึ ษา

การเมอื ง

ความขด ั แยง สถาบน ั ทางการเมอื ง

หลกั สำคญ ั ในการศก ึ ษา ประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน หลากมต ิ ิ

สข ุ ภาพในอดต ี เปน  อยา งไร เปน ็ เครอื งมอื เขา ถงึ โลก ของชาวบา น

สข ุ ภาพ

เปน ็ เครอื งมอื ชว ยลดทฐิ ิ และเพม ิ ความละเอยี ดออ น มองประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน เพอ ื เหน ็ ถงึ ความสม ั พน ั ธ

แลกเปลย ี นเรยี นร ู

ระบบบรก ิ ารปจั จบ ุ น ั การเขา ถงึ ของชาวบา น การแพทยแ  ผนใหม แพทยแ  ผนโบราณ

ภายในชม ุ ชน

ภายนอกชม ุ ชน จากขา งในสข ู า งนอก

อาชพ ี คนในชม ุ ชน

การรวมกลม ุ

ศกึ ษาประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน กอ นจนเกด ิ ความเขา ใจ

ควรสนใจทงั ขอเทจ็ จริง และความคด ิ ของคนในชม ุ ชน

เศรษฐกจิ

แนวทางการศกึ ษา ประวต ั ศ ิ าสตรช  ม ุ ชน

ประสบการณไ มถ กู สรป ุ เปน ็ บทเรยี น

การศก ึ ษาชม ุ ชนควรอาศยั บค ุ คล รว มกบ ั เอกสาร บน ั ทก ึ

กลไกเศรษฐกจิ ชม ุ ชน

การรวมกลม ุ

สำนกึ ทอ งถน ิ

ตอ งไมด  ว นสรป ุ ใชเ วลาศก ึ ษา กอ นสรป ุ บทเรยี นประวต ั ศ ิ าสตร

ลดชอ งวา งการตด ิ ตอ สม ั พน ั ธก  บ ั ชม ุ ชน

ปจั จยั การผลต ิ

โลกของชาวบา น คนนอก เขา ไมถ งึ เหตก ุ ารณต  า งๆทางประวต ั ศ ิ าสตร ไมม  ก ี ารนำมาเชอ ื มโยงสม ั พน ั ธก น ั

ลดอคตสิ ว นตวั ไมต  ด ั สน ิ ชม ุ ชน ดว ยความคด ิ คนนอก

เปา หมายสำคญ ั ของเครอ ื งมอื

มองเห็น Family folder

ผ ัง เครือ ญาต ิ จากหนัง สือ ว ิถ ีช ุม ชน ค ูม ือการรู ทีทำใหง านช ุ ม ชนง า ย ได  ผ ล และสน ุ ก โดย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โดย เภส ัช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

เขา ใจโครงสรางความสัมพน ั ธ ของชุมชนเชงิ เครอื ญาติ

ประโยชนก  ารนำไปใช

ใชเปน ็ การศก ึ ษารากฐานทสี ำคญ ั

การดแ ู ลครอบครวั ทงั ครอบครวั มองเห็นปัญหาเชิงระบบ

ok

การปอ งกน ั โรค

รจู ักตวั บค ุ คลและความสม ั พันธ ในระยะเวลาทสี ันๆ

เปาหมายสำคัญของเครอื งมือ

เปน ็ เครอื งมือสรา งความสัมพน ั ธ เจาหนา ทก ี ับชาวบา น ปัญหาของเจาหนา ที ขาดทก ั ษะในการสรางความ สม ั พันธก  บ ั ชุมชน

การถอดความสม ั พน ั ธ ในเชิงเครือญาติ ผังเครอื ญาติคืออะไร

ปญ ั หาทพ ี บในการทำงานชุมชน

มองไมเหน ็ ความสัมพันธ ในชุมชนจรงิ ๆ

ความสัมพันธเ ชิงสายเลอื ด มองเหน ็ รากฐานของชุมชน

เมอื ง ชนบท

รจู ักตวั ละครมากขน ึ เขา ใจเรอื งราวความสัมพน ั ธ

กำหนดสัญลักษณท  ใี ชร วมกน ั

การรจู ก ั คนในชม ุ ชน เหมอื นรจู ก ั ตวั ละครในภาพยนตร

ผ ังเครือ ญาติ Family Tree

ตองลงไปทำจริงๆ เขาใจชม ุ ชนลม ุ ลก ึ บทสรุป

การถอดผงั เครือญาต ควรใชส ญ ั ลักษณมาตรฐาน ตอ งรจู ักชอื บุคคลในผงั เครอื ญาติ

วิธีการทำผงั เครอื ญาติ

ขอ แนะนำ

ควรใหความสำคญ ั กบ ั ผใู หขอ มลู มากกวา สนใจเฉพาะผงั เครือญาต ผงั เครือญาติตอ งเป็นพลวัต dynamic tree

เปน ็ มาตรฐานเดยี วกน ั สญ ั ลก ั ษณท  ใี ชในผังเครือญาติ

ใชรว มกบ ั แผนทเี ดน ิ ดน ิ

มก ี ารเปลยี นแปลง ตองตด ิ ตามเป็นระยะ

เพม ิ ขอ มลู ทเี ปลยี นแปลง สม ั ภาษณเ จาะลก ึ

เปน ็ เครอื งมอื เรยี นรช ู ม ุ ชน

ถอดผงั เครอื ญาตใิ หไ ดมากทีสุด

ควรรจู ักอยางนอยครงึ หนึง ของชือในผังเครือญาต

อา นสญ ั ลก ั ษณไ ด

โครงสรางองค กรชุ ม ชน จากหนัง สือ ว ิถ ี ชุ ม ชน คู ม ือการรู ที ทำให ง านชุม ชนง า ย ได ผ ล และสน ุ ก โด ย นพ.โกมาตร จ ึง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โด ย เภส ัช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

ผน ู ำทางการ/ไมเ ปน ็ ทางการ เขยี นเสน  ความสม ั พน ั ธ

ขันที 1 ขน ั ที 3

เขยี นเสน  ความสม ั พน ั ธ ทงั หมดทอ ี ยใู นแวดวงเดียวกัน

ขันที 2

สถาบน ั เปา หมายการศก ึ ษา ทางการ

เชอ ื มโยงทุกประเภท ขององคก  รชม ุ ชน

มต ิ ิ

ขน  ั ตอน

ตวั แปร ชวยใหเขา ใจโครงสรา ง องคก  รชม ุ ชนแบบรอบดา น

ผงั โครงสรางองคก  รชม ุ ชน เปา หมายสำคญ ั ของเครอ ื งมอ ื

การเมอื ง

ปญ ั หาทพ ี บในการทำงานชม ุ ชน

สนใจเฉพาะผน ู ำทางการ อำนาจในชม ุ ชน มองไมเ หน ็ สงิ ทอ ี ยภ ู ายใน

ศก ึ ษาศก ั ยภาพองคก  ร มองทป ี ฏบ ิ ต ั ิการ

ทุนทางสังคม

การศก ึ ษาแผนความสม ั พน ั ธ บทสรุป

ความสม ั พน ั ธท  างเศรษฐกจิ แนวทางในการศก ึ ษา โครงสรา งองคก  รชม ุ ชน

องคก  รทางการ เกบ ็ ขอ มลู ใหค  รบ ขอ  มลู บางอยา งตอ  ง สงั เกตรว มกบ ั การพด ู คยุ เกบ ็ ขอ มลู ในระดบ ั ปฏบ ิ ต ั ก ิ าร ใหไ ดม  ากทส ี ุด (Action)

ปรบ ั ปรงุ เปน ็ ระยะ

สงั คม

สนใจเฉพาะโครงสรางทางการ

โครงสรา ง องคกรชุมชน

รายชอ ื องคก  รในกระดาษ อาจเปน ็ เพยี งภาพลวงตา

ตามดก ู ารเแปลยี นแปลง

เศรษฐกจิ

เขา ใจความสม ั พน ั ธ ในแงม  ม ุ ตา งๆ

สัญลก ั ษณท  ใี ช

องคก  รไมเ ปน ็ ทางการ

บค ุ คล

ไมเ ปน ็ ทางการ

โครงสรา งองคก  รชุมชนคอ ื อะไร

มองโครงสรางชม ุ ชน เหน ็ ความสม ั พน ั ธใ นแงม  ม ุ ตา งๆ

องคก  ร

ตอ  งใชเ วลาในการศก ึ ษา ไมค  วรเรง รบ ี เกน ิ ไป

มต ิ ท ิ ศ ี ก ึ ษา

ความสัมพน ั ธทางสงั คม ความสม ั พน ั ธท  างการเมอ ื ง

มองเหน ็ ความหลากหลาย ของชม ุ ชน

ขอ แนะนำ

ok

ประโยชนใ นการนำไปใช

วางแผนการทำงานชม ุ ชน อยา งมีประสท ิ ธภ ิ าพมากขน ึ ใชป  ระโยชนจ ากโครงสรา งชม ุ ชน เออ ื ในการทำงานสข ุ ภาพ

การมส ี ว นรว ม การเคลอื นไหวงาน

สำรวจแหลง พงึ พา ดา นสข ุ ภาพของชุมชน สม ั ภาษณประวัติชวี ต ิ เพอ ื เขา ใจระบบสข ุ ภาพ

ขยายกรอบความคด ิ มองความเจบ ็ ปวยในหลายมต ิ ิ

ระบบสุข ภาพช ุม ชน จากหนังส ือ ว ิ ถ ีช ุ ม ชน ค ู ม ื อการรู ที ทำให งานช ุ ม ชนง า ย ได  ผ ล และสน ุ ก โ ดย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โด ย เภส ัช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

พหลุ ก ั ษณท  างการแพทย คือตน  ทน ุ ของระบบสข ุ ภาพ

เขา ไปดก ู ารใชย าจากรา นชำ ควรสนใจกจิ กรรมของชม ุ ชน ดานสยุ ขภาพ / การออกกำลงั กาย แยกประเดน ็ เชงิ บวก เชงิ ลบจาก Mind M ap มองวาชาวบา นพงึ ระบบ บรก ิ ารของรฐั อยา งเดยี ว มองไมเ หน ็ กลม ุ สข ุ ภาพ ทม ี อ ี ยใู นชม ุ ชน

ขอ แนะนำ

ทัศนคติ

สิงทีตองเขาใจ (ทม ี ต ี อ  โรคของชม ุ ชน) ระบบสข ุ ภาพชม ุ ชนคืออะไร

ความรส ู ก ึ นก ึ คด ิ วธิ ก ี ารรก ั ษาของชาวบา น ความหลากหลาย

ระ บ บ กา ร แ พท ยภ าค ประชาชน

ระบบการ แ พ ท ยพ ืน บ า น

ร ะบบ การแพทย  สม ั ย ใหม 

การศก ึ ษาระบบสข ุ ภาพ คอ ื การเขา ถงึ วถ ิ ช ี ม ุ ชน

บทสรุป

เพอ ื ใหเ หน ็ ระบบการแพทย ทห ี ลากหลายยในชม ุ ชน

ปญ ั หาทพ ี บในการ ทำงานชม ุ ชน

มองเหน ็ แหลง การพงึ ตนเองของชาวบา น วิธีคิด

ok

เปา หมายสำคญ ั ของเครอ ื งมอ ื

ระบบ สุ ข ภาพ ช ุม ชน

นำความหลากหลายในชม ุ ชน มาประยก ุ ตใ ชก  บ ั งานบรก ิ าร ดา นสาธารณสข ุ ตด ิ ตามวถ ิ ข ี องชาวบา น

เสน  ทางการรก ั ษาความเจบ ็ ปว ย จก ุ เสยี ด --> ยาย --> ปวดทอง กน ิ ของผิด --> ซอ ื ยาขบ ั ลม --> กน ิ ยาหมด ระบบพหลุ ก ั ษณท  างการแพทย ทม ี อ ี ยใู นชม ุ ชน

เขาใจเรอ ื งราวสข ุ ภาพ

ระบบทฤษฎโี ลก ระบบการดแ ู ลรก ั ษาสข ุ ภาพ

สามระบบโลกสข ุ ภาพ ของชาวบา น

ระดมความคด ิ เหน ็ ระบบสุขภาพชม ุ ชน

จากทก ุ ภาคสว น ผม ู ส ี ว นไดส  ว นเสยี จัดหมวดหมู

เขยี น Mind Ma p ระบบสุขภาพ มองภาพรวม

การเรียนรช ู วี ต ิ อก ี หนงึ ชวี ต ิ ทำใหเราเขา ใจ มค ี วามละเอยี ดออ น

ประว ัต ิชีวิต จากหน ังสือ ว ิถ ีช ุม ชน ค ูม ือการร ูท ีท ำให ง านช ุม ชนง าย ได ผ ล และสน ุก โดย นพ.โกมาตร จ ึง เสถ ีย รทร ัพ ย  และคณะ Mind Mapping โดย เภสัช กรประชาสรรณ  แสนภ ัก ด ี

ทังทางการ ไมเ ปน ็ ทางการ

ควรสนใจประวัติชวี ต ิ ทุกกลุม เพม ิ มต ิ ข ิ องความเปน ็ มนษ ุ ย มองเหน ็ รายละเอียดชวี ต ิ ชาวบา น

ขอ  แนะนำ

ควรนำขอ  มลู มาอภป ิ รายเชงิ วช ิ าการ เพอ ื เรยี นรกู น ั ในกลม ุ

สรา งสัมพันธภาพทด ี ี ระหวางเจา หนา ทก ี ับชาวบาน

เปา หมายสำคัญของเครอ ื งมือ

การเรม ิ ตน  ควรเรม ิ จากผงั เครอ ื ญาติ เพอ ื จะไดรจู ักและเขา ใจตวั ละคร

เขา ใจ และมค ี วามบะเอยี ดออ  น ในการบรกิ ารชาวบา น

เจาหนาทไี มสนใจบรบ ิ ทของชวี ต ิ รก ั ษาแตโ รค จา ยแตย า

คนจน คนทุกข คนยาก

สนใจแตไ ข

ปญ ั หาทพ ี บในชม ุ ชน

คนปว ย กลม ุ เปา หมายคอ ื ใคร?

สนใจมิตช ิ ีวะวิทยา มากกวา มต ิ ม ิ นษ ุ ย

ประวัติชีวิต

เครอ ื งมอ ื นำเราไปสเู รอ ื งราวของชวี ต ิ

กลม ุ ผน ู ำ

เกด ิ มม ุ มองทเี ปน ็ มต ิ ข ิ องความเปน ็ มนษ ุ ย

ลกั ษณะคำถาม

เขา ใจชาวบา นมากขน ึ สะทอนความทก ุ ข ยากของชาวบา น

คนเฒา คนแก

แนวทางการศึกษาประวต ั ิชวี ต ิ

มองเรอ ื งราวชวี ิต ความเคลอ ื นไหวของชวี ต ิ

การทำประวต ั ช ิ ีวิต ชว ยเพม ิ ความละเอยี ดออ  น และเรยี นรค ู วามเปน ็ มนษ ุ ย

ประวัติชวี ต ิ คืออะไร

เปน ็ ยาถอนพษ ิ ของการมองเหน ็ แตไ ข มองไมเ หน ็ คน ของเจา หนาที ใชเ ปน ็ สอ ื กลางในการเขา ใจชาวบา น ใชเ ปน ็ เครอ ื งมอ ื เขา มต ิ ข ิ องความเปน ็ มนษ ุ ย ของชาวบา นไดม  ากขน ึ

ok ประโยชนก ารนำไปใช

คนในฐานะมนษ ุ ย

ใชเ กบ ็ ไวเปน ็ สว นหนงึ ของ Family folder งานบรก ิ าร ใชเ ปน ็ ขอ  มลู ในการทำงาน เชงิ วช ิ าการในการดูแลผป ู ว ย

สรุป

ละเอยี ดออ นในการมอง

คน กับ ชุมชน

ควรมองเรอ ื งราว (Story) มากกวา ขอ  เทจ็ จรงิ (Fact) การไดข  อ  มูลทส ี มบูรณ อาจจะตองอาศยั คนรอบขาง เจา ของประวต ั ิ

เพอ  ื นบา น ญาติพน ี อง ผน ู ำ

ปฏ ิท ิน ช ุม ชน จากหน ัง สือ ว ิ ถ ี ช ุ ม ชน ค ูม ือการร ูท ีท ำให ง านช ุ ม ชนง าย ได ผ ล และสน ุ ก โดย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ัพ ย  และคณะ Mind Mapping โดย เภส ัช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

มองเหน ็ โลกของชาวบา น

ควรเรียนรจู ากจังหวะ และวถ ิ ช ี ม ุ ชน

ชาวบา นไวว างใจ

เขา ไปรว มสงั เกตแบบมส ี ว นรว ม ในกจิ กรรมของชม ุ ชน

ขอ แนะนำ

บทสรุป

ปฏท ิ น ิ ชม ุ ชน

ควรหมน ั สงั เกตดว ยตนเอง

สอบถามชาวบา นเพอื เปน ็ แหลง ขอ  มูลประกอบ

ทำการศก ึ ษาเชงิ รก ุ

ปฏท ิ ินชวี ต ิ

เปน ็ จด ุ เรม ิ ตนของการสรา ง ความสม ั พน ั ธท  ด ี ก ี ับชม ุ ชน

เจา หนา ทยี ด ึ ปีงบประมาณ

ปฏ ิท ิน ช ุ ม ชน

ปญ ั หาทพ ี บในการ ทำงานชม ุ ชน

เจาหนาทยี ึดเวลาของตัวเอง ไมเ ขา ใจจังหวะชีวต ิ ของชม ุ ชน

สรา งความเขา ใจวถ ิ ีของชาวบา น

เปาหมายสำคัญของเครอ ื งมอ ื

ชว ยในการวางแผนงานชม ุ ชน ดข ี น ึ สอดคลอ  งประสานกน ั จด ั ทำปฏท ิ น ิ เศรษฐกจิ

เรยี นรวุ ถ ิ ช ี ม ุ ชน ปี เดอื น วน ั

แนวทางการศก ึ ษาปฏท ิ น ิ ชม ุ ชน

ปฏิทน ิ วัฒนธรรม/ส ังคม

หวงเวลา ปฏท ิ น ิ ชม ุ ชนคอ ื อะไร

Year

กิจกรรมทท ี ำ

Jan

Feb

ใครเกยี วขอ  ง

Mar

Apr

May

Jun

Jul

Aug Sep

Oct

Nov

เศรษฐกจิ วฒ ั นธรรม

ประชาชนตงั การทำงานสุขภาพเชงิ รุก ชาวบา นมากอ น สอดประสานวถ ิ ช ี ม ุ ชน

ok

ประโยชนก  ารนำไปใช

หลักระบาดวิทยา เขาใจมิตข ิ องเวลา การทำงานเชิงรก ุ เวลาเขาตอ  งมากอ  น

เวลา การเพาะปลก ู

เจา หนาทเี ปน ็ ผต ู าม ผงั เศรษฐกจิ ชม ุ ชน

ชนิดของพืช หวงเวลา

ไมย ด ึ ตวั เองเป็นทต ี งั สำหรับเจาหนาที

ชม ุ ชนเป็นสข ุ

บค ุ คล สถานที

Dec

20 เหต ุ ผ ลท ี  เ จ  า หน  า ท ี  ไ ม  อ ยากลงช ุ ม ชน จากหน ัง สื อ ว ิ ถ ี ช ุ ม ชน ค ู ม ือ การร ู ที  ทำให ง านช ุม ชนง า ย ได  ผ ล และสน ุ ก โดย นพ.โกมาตร จ ึ ง เสถ ี ย รทร ั พ ย  และคณะ Mind Mapping โดย เภส ั ช กรประชาสรรณ  แสนภ ั ก ด ี

ขาดความมน  ั ใจ

ขาดยานพาหนะ

ขาดจุดมงุ หมาย

เกรงใจคนทท ี ำงานแทน

ขาดแผนปฏบ ิ ต ั งิ าน

หวั หนา งานไมส  นบ ั สนน ุ ไมม  ก ี ารแบง งานทำ หรือ เจา หนา ทเี กยี งกน ั ทำงาน

บค ุ ลากรนอ ย

ขาดประสบการณ

ขาดความปลอดภยั ขาดความรงู านชม ุ ชน

20 เหต ุผล ทีเจาหนาที ไม อ ยากลงช ุ ม ชน

มงี านหลายอยา ง

กลวั แกป  ญ ั หาไมไ ด แดดรอ น กลวั ดำ

ไมม  เี พอ ื นไปดว ย ขาดการประสานงาน

กลวั เสยี งานประจำ

ขาดขวญ ั กำลังใจ

การคมนาคมไมส ะดวก

ชม ุ ชนไมใ หค  วามรว มมอ ื

1. ข ั  น เ ต ร ี ย ม ก า ร - เ ต ร ีย ม เ จ า ห นา ท ี - เ ตรีย ม ชุมช น

ั โครงการ 8. ปรบ

7. ประเม ิ น ผลโครงการ - ประเม ิ น ผลตามว ั ต ถ ุ ป ระสงค  และก ิ จ กรรมตามแนวทาง เกณฑ  ช ี  ว ัด

6. ดำเ น ิ น การตามโครงการ - ก ิ จ กรรมตามโครงการ แล  ว แต  ส ภาพป ั ญ หา

การมีสวนรวม Participation

5. จ ั ด ทำโครงการ - เจ  า หน  า ท ี  แ ละชาวบ  า น ร  ว มก ั น เ ข ี ย นโครงการ เพ ื  อ แก  ไ ขป ั ญ หา - เสนอโครงการเพ ื  อ อน ุม ั ต ิ

2. ประเม ิ น สภาพช ุ ม ชน - ทำแผนท ี  ช ุ ม ชน - รวบรวมข  อ ม ู ล พ ื  น ฐาน

3. ว ิ เ ค ร า ะ ห  ป ั ญ ห า - รวบรวมปัญหา - ว ิเค ร า ะห ป ัญห า ร ว ม ก ับ ช ุม ช น

4. จ ัด ลำด ับ ความสำค ัญ ของ ป ัญ หา - จ ัด ทำเกณฑ  และว ิ เ คราะห  ตามเกณฑ  - ช ุมชนเป ็น ผ ูเ ลือ กป ัญ หา โดยเจ า หน า ท ีไ ม ช ีน ำ