Competencies In Filipino

BATAYANG KURI KULUM SA EDUKASYON (Pang-elementaryang Kasanayan sa Pagkatuto)

FILIPINO

FILIPINO DESKRIPSYON Ang asignaturang ito ay lumilinang sa mga kasanayan sa pakikinig, pagsasalita, pagbasa, pagsulat at pag-iisip sa Filipino. Saklaw ng mga kasanayan sa pakikinig ang masusing pagkilatis at mabisang pang-unawa. Sa pagsasalita naman, nahahasa ang wastong pagbigkas, paggamit ng mga pahayag at istrukturang panggramatiko. Sa kasanayan sa pagbasa nalilinang ang husay sa pagpapalawak ng talasalitaan, pagkilala sa mga salita, pag-unawa at kasanayan sa pag-aaral at pananaliksik. At sa pagsulat napagaganda ang ayos ng sulat-kamay, naiaangat ang kasiglahan sa antas ng pagkatha at kasiya-siyang kaayusang pansulatin. Para sa mabisang pagtuturo, ang mga tiyak na kasanayan ay malilinang sa pamamagitan ng mga sitwasyon at iba’t ibang kagamitan tungo sa lubusang pagkatuto. Ang mga bata ay tuturuan ng angkop na kagamitang pangliteratura tulad ng jingles, tugma, tula, diyalogo at iba pa. Konsepto ng Sibika at Kultura ang nilalaman ng Filipino sa Una hanggang Ikatlong Baitang. Inaasahang ang mga batayang kasanayan sa pagbasa ay matututuhan nang lubusan sa tatlong unang baitang. NAKALAANG ORAS Asignatura Filipino

I 80

Pang-araw-araw na Oras II III IV V

VI

80

60

80

60

60



Maaaring gamitin ng Filipino ang nilalaman ng SK/HKS. pakikipagtalastasan.



Para sa Baitang I-III, ang pang-araw-araw na pagkakabahagi ng oras ay 80 minuto samantalang sa Baitang IV-VI ang nakabahagi ay 60 minuto. Katulad ng sa English, walang pagtataas ng bilang ng minuto sa Baitang IV-VI sa pagsasaalang-alang na ang batayang kasanayan sa pag-aaral ay natutuhan na sa unang tatlong baitang.

2

Ang pokus ay sa paglilinang ng mga kasanayan sa

MGA INAASAHANG BUNGA MITHIIN: Nagagamit ang Filipino sa mabisang pakikipagtalastasan (pasalita at pasulat); nagpapamalas ng kahusayan sa pagsasaayos ng iba’t ibang impormasyon at mensaheng narinig at nabasa para sa kapakinabangang pansarili at pangkapwa at sa patuloy na pagkatuto upang makaangkop sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig Pagkatapos ng Unang Baitang, ang mag-aaral ay inaasahang nakabibigkas ng mga alpabeto at mga simpleng salita. Nagagamit ang magagalang na pagbati at nakasusunod sa maikling panuto at direksiyon. Nakababasa ng bagong salita sa tulong ng bagay, larawan, hugis o anyo, naisusulat ang sariling pangalan at nakasusulat ng mga payak na pangungusap. Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, ang mag-aaral ay nakapagsasabi ng pangunahing diwa ng kuwento o saknong ng tulang napakinggan; nakapaglalarawan ng mga tao, bagay, pook; nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat ng kabit-kabit na mga titik na gumagamit ng wastong bantas. Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, ang mag-aaral ay nakapagsasalaysay ng buod ng pinakinggang balita/ulat; naibibigay ang sariling palagay tungkol sa isyung pinag-uusapan; nakababasa at naipaliliwanag ang kahulugan ng mga hiram na salita, mga babala at patalastas; nasasabi ang pagkakaiba ng opinyon at katotohanan at naisusulat ang mga idiniktang patalastas, anunsyo, poster, liham at iba pang teksto; nakababasa nang may pag-unawa. Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, ang mag-aaral ay nakapagpapahayag ng sariling ideya at kaisipan tungkol sa mga impormasyon/kuwentong narinig; nakapagbibigay rin ng reaksiyon at nakalalahok sa iba’t ibang talakayan, gumagamit ng matatalinghagang salita at mga ekspresyong tuwiran at di-tuwiran. Natutukoy ang mga pangyayaring nag-uugnay sa sanhi at bunga ng mga pangyayari at napagsusunud-sunod ang mga ideya at sitwasyon. Nakikilala ang iba’t ibang bahagi ng aklat/pahayagan at nakasusulat na ng maikling komposisyon. Pagkatapos ng Ikalimang Baitang, ang mag-aaral ay nakapagbubuod ng nabasa at napakinggan, nakabubuo ng pangungusap gamit ang mga sangkap ng iba’t ibang bahagi ng pananalita, nakagagamit ng diksyunaryo, “thesaurus” at iba pang sanggunian sa paghahanap ng impormasyon at nakasusulat na ng biro, anekdota, patalastas, poster at sulatin na may 15-20 pangungusap. Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, ang mag-aaral ay nakapag-aayos ng napakinggang teksto at naililipat ang impormasyon tungo sa iba pang anyo ng pagpapahayag. Nagagamit ang iba’t ibang pangungusap sa pagpapaliwanag, nakapagbibigay solusyon sa mga suliranin batay sa karanasan at mga natutuhang kaalaman sa ano mang sitwasyon at nakasusulat na ng iskrip, paglalarawan, “pictorial essay,” o talumpati sa tulong ng mga ideya/tala na binuo ng klase.

3

UNANG BAITANG Pakikinig 1

2

3

4

6

7

Pagbasa

Pagsulat

Nagagaya ang napakinggang huni/tunog ng mga hayop o bagay

Nagagamit ang magalang na pagbati sa umaga/pagbati sa tanghali/hapon/gabi Naipapahayag nang may pagmamalaki ang buong pangalan

* Nakababasa nang may wastong

* Nakasusunod sa mga pamantayan

galaw/hagod ng mata mula sa kaliwa-pakanan, itaas/pababa

Sa pagsulat e.g. pag-upo, paghawak ng lapis, posisyon ng katawan, atbp.

Naiuugnay ang tunog/huni sa gumagawa nito

Nagagamit ang magalang na pananalitang po/opo, hindi po sa pakikipag-usap sa matanda

Nakababasa nang may katamtamang lakas ng boses, wasto at maliwanag na bigkas ng mga salita

* Nababakat ang sa-

Nasasabi ang uri ng tunog/huni na narinig Hal. malakas, mahina

Nagagamit ang magalang na pananalita sa paghingi ng pahintulot sa loob at labas ng paaralan

* Nasasabi ang pagkaka-

* Naisasagawa ang maayos at

tulad/pagkakaiba ng mga bagay/larawan ayon sa hugis

wastong paraan ng pagsulat

* Natutukoy at nabibigkas ang

Nagagamit ang magalang na pananalita sa pasasalamat sa tahanan at sa loob ng paaralan

Nasasabi ang pagkakatulad/ pagkakaiba ng mga bagay/larawan ayon sa kulay

* Napagdudugtung-dugtong ang

* Nasasabi ang pagkakatulad/

* Nakababakat ng mga hugis ng

- f, v, z, o, l, r, w, y, x, u, ng, g, ñ

Nagagamit ang magalang na pananalita sa paghingi ng paumanhin sa lahat ng pagkakataon

pagkakaiba ng mga titik/pantig/salita ayon sa anyo at hugis

mga titik ng alpabeto

Natutukoy ang tunog at ang kaugnay na titik nito sa alpabeto

Natutukoy ang salitang ngalan ng tao, bagay, hayop at pook

* Napag-uuri-uri ang magkakatulad

* Natutunton at nasisipi ang mga

na bagay ayon sa kulay, hugis, laki

batayang guhit – tuwid, pahiga, pahalang

* Natutukoy ang inisyal na tunog ng

Napag-uuri-uri kung ang salita ay ngalan ng tao, hayop, bagay at pook

Nasasabi ang pagkakaiba ng mga bagay

* Natutunton at nasisipi ang mga

* Natutukoy ang kulang/labis sa

Nakasusulat ng guhit na kurbang paitaas

wastong tunog ng bawat titik ng alpabetong Filipino - b, m, p, a, d, t, k, c, g, e, n, h, s, j, i 5

Pagsasalita

* Naiuugnay ang tunog sa titik

mga salitang napakinggan

8 * Included in the 8-Week Curriculum 1) * Natutukoy ang pinal na tunog ng (GradeNagagamit nang wasto sa mga salitang napakinggan pangungusap ang ngalan ng tao,

grupo ng mga bagay 4

riling pangalan mula sa modelo

putul-putol na guhit sa tulong ng daliri, tsok, krayola at lapis

batayang guhit nang pahilig, kurbang pakaliwa/pakanan

Pakikinig

Pagsasalita bagay, hayop at pook

Pagbasa

Pagsulat

9

Nasasabi kung ang tunog ay patinig na a,e, i, o, u

Nagagamit ang panandang ang/ang mga sa pagtukoy sa ngalan ng tao, hayop, pook at bagay

Nasasabi ang bilang o dami ng mga bagay

Nakasusulat ng guhit na kurbang paibaba

10

Natutukoy ang tunog ng katinig na simula ng mga salita sa tulong ng mga larawan/bagay

Nagagamit ang panandang si/sina sa pagtukoy sa ngalan ng tao

* Napipili ang mga bagay na

Nakasusulat ng mga stick figure

Nasasabi kung saan ang posiyon sa salita ang tunog ng katinig na napakinggan (unahan, midyal, pinal)

Nasasabi kung kailan ginagamit ang ako, ikaw, siya, kami, tayo, kayo at sila

Nababasa sa unang tingin ang mga pangalan (labels) ng mga bagay/larawan sa silid-aralan

* Naisusulat nang palimbag ang

Nasasabi ang mga tunog na katinig/ patinig na pinagsama sa napakinggang pantig o salita

Nagagamit sa pangungusap ang ako, ikaw, siya, kami, kayo, sila

Nababasa ang mga salitang madalas na nakikita sa paligid

* - mga letrang may kumbinasyon ng

Nakasusunod sa maikling panutong narinig

Nagagamit ang ako, ikaw, siya, kami, kayo, sila, sa pagsasalita tungkol sa sarili at sa ibang tao

* Nababasa ang mga titik ng

* - kumbinasyon ng tuwid at

Nasasagot ang mga tanong tungkol sa detalye ng kuwentong napakinggan

Nagagamit ang mga salitang ito, iyan at iyon sa pagtukoy ng mga bagay na pansarili

Nakabubuo ng pantig/salita sa pagsasama-sama ng patinig/katinig

* Nakasusulat nang palimbag ang

Nasasagot ang mga tanong tungkol sa tula/tugmang napakinggan

Nagagamit nang wasto ang mga salitang panghalili sa bagay o hayop

Natutukoy ang mga titik na nasa unahan/gitna/hulihan ng pantig/salita

* - may paibabaw na kurba

Natutukoy ang mga salitang magkakasintunog na napakinggan

Natutukoy ang mga salitang nagsasaad ng kilos sa tulong ng larawan/ aksyon

* Nakabubuo ng mga salita sa

Naisusulat nang pabilog, may silo ang mga titik na Cc, Oo, Qq, Jj, Ss, f, m, n, e, v, at Uu

Nabibigkas ang magkakasintunog na

Natutukoy sa pangungusap ang

Nakababasa ng bagong salita sa 5

11

12

13

14

15

16

17

magkaka-ugnay. Natatanggap na ang mga pansariling kagamitan ay para sa sariling gamit lamang

alpabeto. Naiuugnay ang bawat tunog sa titik na kumakatawan dito

pagsasama-sama ng pantig

malalaking titik ng alpabeto - mga letrang may tuwid na guhit I, E, F, L, H, T

tuwid at pahilis na guhit V, N, X, M, W, Y, Ñ

pakurbang guhit B, D, G, P, R maliliit na titik ng alpabeto - may pailalim na kurba U, W, I a, m, n, x

Naiuugnay ang maliit na titik sa

Pakikinig salitang napakinggan

Pagsasalita mga salitang nagsasaad ng kilos

Pagbasa tulong ng tunay na bagay, larawan, hugis/ anyo ng salita

malaking titik

18

Natutukoy ang mga salitang magkakasintunog sa tulang napakinggan

Naibibigay ang salitang-kilos na angkop sa larawan/sitwasyon

Nababasa ang magkakatulad na salita sa pangkat

Naisusulat ang titik na makikita sa simula, gitna o hulihan ng salita

19

Natutukoy ang salitang naiiba ang tunog sa pangkat

Nagagamit sa pangungusap o usapan ang mga salitang kilos sa pagpapahayag ng mga bagay tungkol sa sarili nang may pagtitiwala

Nababasa ang naiibang salita sa pangkat

Naisusulat ang pantig o salitang binasa

20

Naisusulat ang mga titik ng alpabeto ayon sa tunog na narinig

Nasasabi ang ginagawa sa araw-araw na ginagamit ang mga salitang kilos

* Napagsusunod-sunod nang wasto

Naisusulat nang palimbag ang malalaki at maliliit na titik ng alpabeto

21

22

23

24

25

ang mga titik ayon sa alpabeto

Naisasagawa ang mga gawaing nagbibigay saya/ katahimikan sa tahanan Hal. Nagkukwentuhan tungkol sa masayang karanasan o pangyayari

Pagsulat

Naisusulat nang palimbag ang sariling pangalan

Nasasagot ang mga tanong tungkol sa tugma/tula/awit na napakinggan

Natutukoy ang mga salitang naglalarawan ng tao, hayop, bagay pook

Nahahanap ang mga detalye na sumasagot sa mga tanong na sino, ano, saan

Nakasisipi nang maayos ng mga salitang naglalarawan

Naibibigay ang mga impormasyon sa balitang napakinggan

Nasasabi ang mga salitang naglalarawan ng laki at kulay ng mga bagay

Nahahanap ang mga detalye na sumasagot sa mga tanong na kailan at bakit Nasasabi ang diwang nakapaloob sa larawan/pangungusap

Naisusulat nang maayos ang mga salitang nagsasabi ng laki at kulay

Naibibigay ang mga salitang magkatugma sa tulang napakinggan

Nasasabi ang mga salitang naglalarawan ng dami at bilang ng mga bagay o tao

Nakapagbibigay ng angkop na pamagat ng kuwento

Naisusulat nang maayos ang mga salita at pariralang nagsasabi ng laki at kulay Naisusulat nang maaayos ang mga salitang nagsasabi ng dami o bilang

Nasasagot ang mga tanong tungkol

Nagagamit sa pangungusap ang

Napagsusunud-sunod ang mga

Nagagamit ang malalaking titik sa

6

Pakikinig sa alamat na napakinggan

Pagsasalita mga salitang naglalarawan

Pagbasa pangyayari sa kuwento sa tulong ng larawan

Pagsulat simula ng pangalan ng tao at lugar; ngalan ng guro, prinsipal, magulang

Nasasagot ang mga tanong tungkol sa kuwentong napakinggan

Natutukoy ang mga salitang nagsasaad ng pook/lugar

Napagsusunud-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa tulong mga pamatnubay na tanong

Nagagamit ang malaking titik sa simulang pangungusap o panuto

Naisasagawa ang mga panutong napakinggan

Natutukoy ang mga salitang nagsasaad ng panahon

Nakasusunod sa panutong nakalimbag

Nagagamit ang malaking titik sa simulang pangalan ng mga araw

28

Nasasabi ang katangian ng tauhan mula sa kuwentong napakinggan

Nakikilala na ang mga ngalan ng araw at buwan ay nagsasabi ng panahon

Nasasabi ang mga katangian ng mga tauhan

Nagagamit ang malaking titik sa simulang pangalan ng mga buwan

29

Natutukoy ang sanhi at bunga ng mga pangyayaring narinig

Nagagamit sa pangungusap ang mga ngalan ng araw at buwan bilang pang-abay

Napag-uugnay ang sanhi at bunga ng mga pangyayaring pansarili

30

Nauulit ang usapan ng mga tauhan sa kuwentong narinig

Nagagamit ang mga pariralang pang-abay sa pagsasabi ng lugar o panahon

Naiuugnay ang tauhan sa sinabi nito sa kuwentong binasa o napakinggan

31

Naitatala ang mga sagot sa tanong batay sa narinig na kuwento

Nagagamit ang at bilang salitang pang-ugnay ng dalawang ngalan ng tao, bagay, hayop o pook

Natutukoy sa binasa ang mga sagot sa mga tanong na literal

32

Naibibigay ang sariling pahayag batay sa narinig na sitwasyon o pangyayari

Natutukoy kung ang lipon ng salita ay pangungusap o di-pangungusap

Naibibigay ang sariling palagay o hula sa binasa

Nakasusulat nang padikta ng mga salita, parirala at payak na pangungusap

33

Naibibigay ang paksa ng narinig na tula

Nakabubuo ng mga payak na pangungusap

Naibibigay ang paksa ng tula

Naibibigay ang mga kaisipan sa kuwentong narinig

Nagagamit ang mga payak na pangungusap sa pagsasalaysay

Naibibigay ang mga kaisipan na inihahatid ng binasa

Nakasisipi ng mga linya ng tula o tugma at ng talatang may 2-3 pangungusap Nagagamit ang malalaking titik at bantas na tuldok sa pagsulat ng mga pangungusap na pasalaysay

26

27

34

7

Naisusulat nang maayos ang mga parirala a. pangalan, paaralan, baitang b. tirahan – barangay, bayan, lungsod, lalawigan Nakasusulat ng mga parirala at pangungusap na may pang-ugnay na at

Pakikinig 35

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

Naibibigay ang sariling wakas batay sa kuwentong narinig

Nakabubuo ng mga pangungusap na patanong

Naibibigay ang angkop na wakas sa kuwento

Nagagamit ang bantas na pananong sa pagsulat ng mga pangungusap na patanong

36

Natutukoy ang katangian ng tauhan batay sa narinig na sitwasyon

Nakabubuo ng mga pangungusap na pautos/pakiusap

Naibibigay ang katangian ng tauhan ayon sa ginawa nito

37

Naibibigay ang sariling karanasan kaugnay ng narinig na kuwento

Nakabubuo ng mga pangungusap na padamdam

Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan

38

Napaghahambing ang mga tauhan mula sa kuwentong narinig Nauulit ang mahahalagang pangyayari mula sa kuwentong narinig Nakasusunod sa hakbang ayon sa direksyong narinig

Nakabubuo ng mga pangungusap sa karaniwan at kabalikang anyo

Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan Naibibigay sa 3-5 pangungusap ang buod ng kuwento

Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa pagpapahayag

Nakasasagot sa mga tanong batay sa mapa o grap

Nagagamit ang malalaking titik at tuldok sa pagsulat ng mga pangungusap na pautos/pakiusap Nagagamit ang malalaking titik at bantas na padamdam sa pagsulat ng mga pangungusap na padamdam Nakasusulat ng mga pangungusap na walang ay at may ay Nakasusulat ng maikling talata tungkol sa sarili, pamilya at tahanan nang maayos at may wastong palugit Nakabubuo ng kard para sa iba’t ibang okasyon: bertdey, Pasko, Bagong Taon, Araw ng mga Puso, Ina, Ama, atbp.

39

40

8

IKALAWANG BAITANG

Pakikinig Natutukoy ang iba't ibang huni/ingay na ginagawa ng mga hayop Nasasabi ang dinaramdam o mensaheng ibig ipaalam ng mga hayop sa tao

Pagsasalita Nagagamit ang magagalang na pananalita sa pagbati Hal. Magandang umaga/hapon Kumusta po kayo?

Pagbasa Nakababasa nang may wastong galaw/hagod ng mata mula kaliwa-pakanan, itaas, pababa

Pagsulat Naisasagawa ang maayos na paghawak ng lapis sa pagsulat Naisasagawa ang maayos na pagupo sa pagsulat at malinis na paraan ng pagsulat

2

Natutukoy ang iba't ibang tunog ng mga sasakyan Nasasabi ang kahulugan ng iba't ibang pagpapatunog ng sasakyan (pagpapatabi, pagtawag ng sasakay, atbp.)

Nagagamit ang magagalang na panalita sa pagpapakilala/ pagtanggap ng panauhin Hal. Ako si _______. Anong pangalan mo? Tuloy po kayo. Umupo po kayo.

Nakababasa nang may wastong paglilipon ng salita

Nakasisipi ng pangungusap na may wastong anyo at hugis ng titik

3

Nagagaya ang tunog ng mga instrumentong napakinggan Naiuugnay ang tunog na napakinggan sa instrumentong pinagmulan ng tunog

Nagagamit ang magagalang na panalita sa paghingi ng pahintulot Hal. Maaari po bang______. Makikiraan po.

Nakababasa ng mga bagong salita sa unang kita

Naisusulat nang pantay-pantay sa guhit ang mga titik ng salita/pangungusap

4

Nakikilala ang iba't ibang kumbinasyon ng mga pantig na nagbibigay ng tunog

Nagagamit ang magagalang na pantawag sa tao Hal. Mang, Aling, Dr.,G. Nasasabi nang may pagmamalaki ang ilang impormasyon tungkol sa sarili

Nababasa ang mga nakalimbag na ngalan ng tao, pook Hal. bayani-Jose Rizal parke-Rizal Park

Naisusulat nang palimbag ang mga pangungusap nang may wastong pagitan ang mga titik/salita Nagagamit ang malalaking titik sa simula ng mga salitang pantawag

5

Nakapagbibigay ng iba't ibang halimbawang kumbinasyon ng mga pantig

Nagagamit nang wasto ang ngalan ng tao, hayop, bagay, o pook na tangi sa lipunang kinabibilangan

Nababasa ang mga salita, parirala o pangungusap na nababasa sa batayang aklat, pantulong na aklat, atbp.

Nagkakaroon ng kasanayan sa pagsulat nang kabit-kabit Nakagagawa ng pataas-pababang guhit (push and pull)

6

Natutukoy ang mga salitang binuo ng pinagsamang pantig na narinig

Natutukoy ang tanging ngalan ng tao, bagay, hayop, pook

Nababasa ang bagong salita sa tulong ng larawan o tunay na bagay

Nakagagawa ng pataas na ikot (indirect oval at pababang ikot (direct

1

9

Pakikinig Hal. ak-lat akda aklat akma

Pagsasalita (pangngalang pantangi)

Pagbasa

7

Natutukoy ang mga salitang magkapareho ang tunog sa unahan

Natutukoy ang karaniwang ngalan tao, bagay, hayop, pook (pangngalang pambalana)

Nababasa ang bagong salita sa tulong ng hugis o anyong salita

8

Natutukoy ang mga salitang magkapareho ang tunog sa hulihan

Nagagamit ang angkop na pananda para sa tangi/karaniwang ngalan ng tao, bagay, hayop, o pook

Nababasa ang mga salitang may kambal-katinig Hal. kl-klase gr-grupo

9

Natutukoy ang mga salitang magkatugma mula sa tula o tugmang narinig

Nagagamit ang mga pangngalang pambabae, panlalaki, o walang kasarian

10

Natutukoy ang naiibang salitang narinig

Naibibigay ang angkop na pangngalang tao, bagay, hayop, o pook ayon sa larawan o sitwasyon

Nakasusunod sa maikling panutong napakinggan

Natutukoy sa pangungusap ang mga salitang panghalili sa pangngalan

12

Nasasagot ang mga tanong tungkol sa detalye ng kuwentong narinig

13

Nauulit ang dayalog o usapan sa kuwentong napakinggan

Nagagamit nang wasto ang mga salitang panghalili sa pangalan ng tao Hal. ako, ikaw, siya, kami, kayo, sila Nagagamit nang wasto ang mga salitang panghalili sa pangalan ng bagay/hayop Hal. ito, iyan, iyon

Nababasa ang mga salitang may diptonggo ay, oy ey, uy aw, iw Natutukoy ang magkatulad na pantig sa dalawa o higit pang salita Hal. mangga, gamot, panggatong Nakapagpapalit ng pantig upang makabuo ng bagong salita Hal. panga-bunga Nasasagot ang mga tanong batay sa binasa Nakakakuha ng kilalang salita sa loob ng isang mahabang salita Nasasagot ang mga tanong tungkol sa detalye ng binasa Nababasa ang mga salitang bumubuo ng salitang-tambalan Hal. bungangkahoy bunga, kahoy Nababasa ang usapan ng tauhan sa kuwento

11

10

Pagsulat oval) Nagagamit ang malaking titik sa simula ng tanging ngalan ng tao, bagay, hayop, o pook Naisusulat nang kabit-kabit ang mga titik ng alpabeto na may pailalim na kurba Hal. u, w, i Naisusulat nang kabit-kabit ang mga titik ng alpabeto na may paibabaw na kurba Hal. a, m, n, x Naisusulat ang mga maliliit na titik ng alpabeto na may paikot na kurba Hal. l, h, k Naisusulat nang kabit-kabit ang mga maliliit na titik ng alpabeto na may buntot Hal. j, g, f Naisusulat nang kabit-kabit ang mga maliliit na titik ng alpabeto na may dalawang kurba Hal. a, g, s Naisusulat nang maayos ang malalaking titik ng alpabeto na may kurba Hal. B, C, D, G, P, O Naisusulat nang maayos ang malalaking titik ng alpabeto Hal. M, N

Pakikinig 14

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

Nasasabi ang mga tauhan mula sa narinig na kuwento

Nagagamit nang wasto ang mga salitang panghalili sa pangalan ng pook/lugar Hal. dito, diyan, doon

Nakapagbibigay ng mga salitang pareho ang kahulugan Hal. masaya-maligaya Natutukoy ang tauhan sa kuwento

Naisusulat nang maayos ang malalaking titik ng alpabeto Hal. T, J

Nasasabi ang mga katangian ng mga tauhan ayon sa narinig na kuwento

Nagagamit nang wasto sa pangungusap, at usapan, ang mga panghalip

Nakapagbibigay ng mga salitang magkasalungat ang kahulugan Hal. mahirap, madali Naibibigay ang katangian ng mga tauhan

Naisusulat nang maayos ang malalaking titik ng alpabeto Hal. G, H, E

Nasasagot ang mga tanong mula sa pinakinggang kuwento

Natutukoy ang mga salitang kilos na ipinahihiwatig ng kilos o galaw Laging nagtatanong ng Ano, Bakit, Paano tungkol sa mga bagay-bagay

Napipili ang mga salitang magkakaugnay Nasasagot ang mga tanong na Bakit, Paano

Naisusulat nang maayos ang malalaking titik ng alpabeto Hal. J, Y, Z

17

Naitatala ang mga detalye mula sa pinakinggang kuwento

Natutukoy ang salitang kilos sa pangungusap

Nababasa nang wasto ang mga salitang may 't, 'y na pang-ugnay Natutukoy sa binasa ang sagot sa mga tanong na Ano,Sino, Saan, Kailan

Naisusulat nang maayos ang iba pang malalaking titik ng alpabeto Hal. L, T, E

18

Nauulit ang mga pangyayari mula sa kuwentong napakinggan

Nakapagbibigay ng pangungusap na nagsasabi ng kilos na ipinakikita sa larawan o ginagawa

Napapangkat-pangkat ang mga salitang magkakaugnay Napagsusunud-sunod ang mga pangyayari sa tulong ng larawan

Naisusulat nang maayos ang iba pang malalaking titik ng alpabeto Hal. U, V, W

19

Naisasalaysay na muli ang kuwentong napakinggan

Nagagamit sa pangungusap ang mga salitang kilos

Napagsusunud-sunod ang mga salita ayon sa alpabeto (unang titik) Napagsusunud-sunod ang mga pangyayari sa tulong ng mga pamatnubay na tanong

Naisusulat nang maayos ang iba pang titik ng alpabeto Hal. S, G

20

Nasasabi ang pangunahing diwang kuwentong napakinggan

Naibibigay ang angkop na salitang kilos para sa larawan o sa sitwasyon

Naibibigay ang mga salitang magkaka-ugnay

Nakasisipi nang maayos ng mga salita, parirala na nakasulat nang

15

16

11

Pakikinig

Pagsasalita

Pagbasa Nasasabi ang pangunahing diwang isinasaad ng kuwento

kabit-kabit

Pagsulat

21

Nasasagot ang mga tanong mula sa tulang napakinggan

Natutukoy ang mga salitang naglalarawan ng katangian ng tao, hayop, bagay, pook

Nasasagot ang mga tanong mula sa binasang tula

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga salitang naglalarawan

22

Nasasabi ang pangunahing diwa ng inihahatid ng tulang napakinggan

Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga salitang naglalarawan ng kulay ng mga bagay

Naibibigay ang pangunahing diwa na inihahatid ng tula

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga salitang naglalarawan

Nakasusunod sa panutong napakinggan

Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga salitang naglalarawan ng hugis at laki ng mga bagay

Nakasusunod nang wasto sa panutong nakasulat

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga maikling panuto

Naibibigay ang angkop na pamagat ng narinig na babasahin

Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga salitang naglalarawan ng bilang o dami ng mga bagay

Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa binasa

Naisusulat nang wasto ang mga pamagat

Nasasabi ang paksang talata na narinig

Nagagamit sa pangungusap ang mga salitang naglalarawan ng katangian ng tao, hayop, bagay o pook

Natutukoy ang paksang pangungusap ng talata

Nagagamit ang malaking titik at wastong bantas sa pagsulat ng talata nang kabit-kabit

Naibibigay ang sanhi o bunga ng pangyayaring narinig

Napaghahambing ang katangian ng tao, hayop, bagay o pook Mapanuring nakapagmamasid ng mga bagay sa paligid

Natutukoy ang sanhi o bunga ng mga pangyayari

Nagagamit nang wasto ang tuldok sa hulihan ng mga salitang dinaglat Hal. Bb. G. Gng.

Nasasabi ang sanhi o bunga ng mga pangyayari

Nagagamit sa pangungusap ang mga ngalan ng araw at buwan bilang pang-abay

Nakapagbibigay ng sanhi o bunga ng mga pangyayari

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga ngalan ng araw at buwan

Naibibigay ang katangian ng mga tauhan batay sa narinig na usapan

Nagagamit ang mga pang-abay na naglalarawan ng lugar sa

Nakapaglalarawan ng tauhan batay sa ginawa o kilos

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga pang-abay na naglalarawan ng lugar

23

24

25

26

27

28

12

Pakikinig 29

30

Pagsasalita pangungusap o usapan

Pagbasa

Nasasabi ang lugar at panahon na binanggit sa kuwentong narinig

Nagagamit ang mga pang-abay na naglalarawan ng panahon sa pangungusap o usapan

Naibibigay at nailalarawan ang tagpuan ng kuwento

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga pang-abay na naglalarawan ng tauhan

Nakapagbibigay ng angkop na wakas sa narinig na kuwento o pangyayari Naibibigay ang hula o palagay sa narinig na pangyayari

Nagagamit ang mga pariralang pang-abay sa pangungusap Nagagamit ang mga katagang pang-ugnay ng mga salita sa pangungusap -at -ay Nagagamit ang na at ng bilang pangangkop sa pangungusap

Nakapagbibigay ng angkop na wakas sa kuwento Naibibigay ang sariling hula o palagay sa mga pangyayari sa kuwento

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga pariralang pang-abay Naisusulat nang kabit-kabit ang mga parirala at pangungusap na may pang-abay na at at ay

Nasasabi ang magiging bunga o kalalabasan ng mga pangyayari

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga pangungusap na may pang-angkop na na at ng

Naisasalaysay na muli ang kuwentong narinig

Nakikilala at nakapagbibigay ng halimbawa ng pangungusap na pasalaysay

Naisasaayos ang mga pangyayari sa kuwento ayon sa wastong pagkakasunud-sunod

Nagagamit ang malaking titik at tuldok sa sa pagsulat ng pangungusap na pasalaysay

Nasasabi ang damdamin ng tauhan batay sa narinig na sitwasyon o usapan Nasasabi ang mahahalagang impormasyon mula sa balitang narinig

Nakikilala at nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pangungusap na patanong Nakikilala at nakapagbibigay ng mga pangungusap na pautos o pakiusap

Nasasabi ang damdamin ng tauhan sa kuwento

Nagagamit ang malaking titik at bantas na pananong sa pagsulat ng pangungusap na patanong Naisusulat nang kabit-kabit ang mga pangungusap na pautos o pakiusap

Natutukoy ang mahahalagang impormasyong narinig

Nakikilala at nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pangungusap na padamdam

Naitatala ang mahahalagang impormasyon na nabasa

Nagagamit ang malaking titik at bantas na padamdam sa pagsulat ng mga pangungusap na padamdam

Naibibigay sa limang pangungusap ang buod ng kuwento na narinig Naibibigay ang katangian ng tauhan batay sa sinabi ng mga ito

Nagagamit ang iba't ibang uri ng pangungusap sa Pagsasalaysay Nagagamit ang ibat-ibang uri ng pangungusap sa ibat-ibang sitwasyon

Nailalahad sa limang pangungusap ang buod ng kuwento Nabibigyang kahulugan ang sinabi ng tauhan sa kuwento

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga pangungusap na pasalaysay Naisusulat nang maayos at kabitkabit ang mga usapan

31 Natutukoy ang bunga ng mga pangyayaring narinig 32

33

34

35

Pagsulat

Naibibigay ang mahahalagang detalye sa balita

36

13

Pakikinig

Pagsasalita at usapan Naipapahayag nang malaya ang sariling damdamin

Pagbasa

Pagsulat

37

Nasasabi ang kaisipan o ideya na inihahatid ng bawat saknong ng tulang narinig

Nakapagpapalit ng mga pangungusap na pasalaysay patungo sa patanong at vice versa

Naibibigay ang mga kaisipan na inilahad sa bawat saknong ng tula

Naisusulat nang maayos at kabit-kabit ang mga pangungusap na patanong at pasalaysay

38

Nasasabi ang sariling palagay tungkol sa narinig na teksto

Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa pagbabalita o pagbibigay ng impormasyon

Nasasagot ang mga tanong batay sa mapa o grap

Naisusulat nang kabit-kabit ang mga impormasyong nasa mapa o grap

IKATLONG BAITANG Pakikinig Nabibigyang kahulugan ang mga huni/ingay na ginagawa ng mga hayop na maamo o mabangis

Pagsasalita Nagagamit ang angkop na pananalita sa pagbati, pagpapakilala, pagtanggap ng panauhin, paghingi ng pahintulot

Pagbasa Naisasagawa ang wastong paraan ng pagbasang pabigkas/tahimik na angkop sa baitang gaya ng wastong hagod ng mata, katamtamang lakas ng boses, wastong paglilipon ng salita, atbp.

Pagsulat Nagagamit ang malalaking titik sa simula ng magagalang na katawagan, pantanging ngalan ng tao, atbp.

2

Natutukoy ang ingay/ugong ng mabibilis/mapanganib na sasakyan

Nagagamit ang wastong paraan at angkop na pananalita sa pagtatanong/ pagbibigay ng direksyon

Naisasaayos ang mga pantig upang makabuo ng bagong salita Natutukoy ang mahahalagang detalye sa kuwento tulad ng katangian ng mga tauhan atbp.

Nagagamit ang malalaking titik sa ngalan ng araw, buwan, pagdiriwang, pangalan ng Maykapal, atbp.

3

Napahahalagahan/nagagaya ang

Nagagamit ang wastong pananalita

Nakikilala at nababasa nang mabilis

1

14

Pakikinig tunog ng mga instrumentong pangmusika

Pagsasalita Pagbasa sa paghingi ng paumanhin/pakikiusap ang mga salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ang diin Nasasagot ang mga tanong na sino, saan, alin, kailan

4

Nabibigkas nang wasto ang mga salitang may i/e at o/u

Nakapagsasalaysay ng kuwento nang may pagkakasunud-sunod at gumagamit nang wasto at angkop na salita

Nakapagbibigay ng mga salitang may magkakatulad na pantig at nakabubuo ng bagong salita mula sa mga pantig Natutukoy ang katangian ng pangunahin at pangalawang tauhan batay sa kanilang salita at kilos

Nagagamit ang malaking titik sa pagsulat ng mga pangngalang pantangi, simula ng pangungusap, pamagat, sa pagsulat ng talata

5

Nabibigkas nang wasto ang mga salitang diptonggo na napakinggan

Naisasakilos/nagagaya ang mga sinabi ng tauhan

Naisusulat ang tamang bantas na panapos sa pangungusap

6

Nabibigkas nang wasto ang mga salitang may kambal katinig o klaster

Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga pangngalan

Nababasa nang mabilis ang mga salitang may diptonggo Napagsusunud-sunod ang mga pangyayari sa tulong ng larawan at naisasalaysay na muli sa tulong ng pamatnubay na tanong Napagsusunud-sunod ang mga salita ayon sa bagong alpabeto hanggang sa unang dalawang titik Natutukoy ang paksang pangungusap sa talata

7

Nakasusunod nang wasto sa mga panutong napakinggan

Natutukoy ang salitang ugat at mga panlaping bumubuo sa salita Naibibigay/Nahihinuha ang angkop na pamagat sa paksa/talata

Nagagamit ang angkop na bantas sa mga pangungusap na nasa talata

8

Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa kuwento/tulang napakinggan

Nagagamit ang mga uri ng pangungusap ayon sa tungkuling pasalaysay, pautos, patanong, padamdam sa pagsasalaysay ng sariling karanasan

Nakikilala ang mga salitang nakapaloob sa mahabang salita Natutukoy ang posisyon ng paksang pangungusap sa talata

Nagagamit ang kuwit, gitling sa pagsulat ng mga pangungusap

9

Naisasakilos ang nagustuhang bahagi ng napakinggang tula o

Natutukoy at napag-uuri-uri ang mga pangngalan ayon sa kailanan,

Natutukoy ang magkakatugmang salita sa tula

Natutukoy ang mga sangkap/bahagi ng liham pangkaibigan at naisusulat

15

Pagsulat

Nakasusulat ng talatang nagsisimula sa paksang pangungusap

Pakikinig

Pagsasalita kasarian at katangian

Pagbasa Napipili ang mga detalyeng sumusuporta sa pangunahing diwa

Pagsulat ang mga halimbawa nito

Naisasalaysay ang magandang bahagi ng kuwentong napakinggan Nakapagpapakita ng kasiyahan sa pakikinig ng mga kuwento tungkol sa sariling kultura

Nagagamit ang wastong salita/pananda sa pagpapahayag ng pagmamay-ari ni/niya kay/kina ng/ng mga

Nakababasa ng mga hiram na salita sa biglang-tingin Napagsusunud-sunod ang mga ideya sa kuwento/seleksyon

Nakasusulat ng liham na nagbabalita, humihingi ng paumanhin, atbp.

Natutukoy sa pahayag na napakinggan kung nagsasaad ito ng nakaraan, kasalukuyan, hinaharap

Nagagamit ang wastong salita/pananda sa pagpapahayag ng pagmamay-ari ni/niya, kay/kina, ng/ng mga

Nakabubuo ng salita sa tulong ng panlapi Nabibigyang paliwanag ang mga tanong na bakit at paano

Nakasusulat ng mga pangungusap na nakaugnay sa mga larawan o graphics

Nasasagutan ang mga tanong mula sa napakinggang teyp, pahayag, atbp.

Nagagamit nang wasto sa pangungusap ang mga salitang inihahalili sa pangalan ng tao

Nakikilala ang mga salitang magkakasingkahulugan Nabibigyang hinuha ang mga pangyayaring pinag-uugnay ng sanhi at bunga

Nakapagtatala ng mga salitang magkasingkahulugan, magkasalungat

Nakabubuo ng tanong tungkol sa napakinggang teksto

Nagagamit sa pangungusap ang mga salitang nagtuturo ng lugar - ito, iyan, iyon, dito, diyan, doon

Nakabubuo ng magkatugmang salita sa tulong ng pahiwatig na larawan Naibibigay ang angkop na sanhi/bunga sa nakalahad na pangyayari

Napupunan ang balita, ulat, diyalogo ng mga panghalip na nagtuturo ng lugar

14

Nakikilala ang mga pahayag na nagsasaad ng sanhi at bunga

Nagagamit sa pangungusap ang mga salitang nagpapahayag ng pag-aari - akin/ko, iyo/mo, kanya/niya

Naipaliliwanag ang mga babala/patalastas na makikita sa daan at ibat-ibang lugar Naibibigay ang mga pangyayaring pinag-uugnay ng sanhi at bunga

Nakasusulat ng buod ng isang pangyayaring pinag-ugnay ng sanhi at bunga

15

Natutukoy sa napakinggang teksto ang mga pahayag na nagsasaad ng

Nagagamit ang mga panghalip na pananong - ano/sino, saan/nasaan;

Nababasa nang mabilis ang mga salitang hiram o hinango sa ibang

Naisusulat ang pangalan ng awtor, pamagat at tagapaglimbag ng aklat

kuwento 10

11

12

13

16

Pakikinig iba't ibang damdamin - tuwa, lungkot, galit

Pagsasalita ilan, kailan, alin

Pagbasa wika Natutukoy ang mga bahagi ng aklat tulad ng talaan ng nilalaman, atbp.

Nabibigyang kahulugan ang mga pahayag na napakinggan

Nagagamit sa pangungusap ang mga panghalip na isahan at pangmaramihan

Nabibigyang hinuha ang mga salitang magkasingkahulugan Nabibigyang kahulugan ang mga pahayag na patula

Nakasusulat ng talata tungkol sa sariling karanasan na ginagamit ang iba't ibang uri ng panghalip

Naisasalaysay ang buod ng napakinggang teksto sa sariling pangungusap

Nagagamit sa pangungusap ang mga pandiwang nagsasaad ng kilos na naganap, nagaganap at magaganap pa

Nakapagbibigay ng mga salitang magkasalungat Natutukoy ang uri ng sanggunian na mapagkukunan ng impormasyon

Naisusulat ang mga pangungusap na nagsasaad ng mga pangyayaring nakalarawan

Naibibigay ang paksang diwa ng mga bahagi ng awit/tula/kuwento na napakinggan

Nasusuri ang pagkakaiba ng mga salitang nagbabago ng anyo ayon sa aspekto

Nasasabi ang kahulugan ng salita ayon sa gamit sa pangungusap Natutukoy ang uri ng sangguniang gagamitin batay sa impormasyong hinahanap

Naisusulat ang idiniktang buod ng salita

Natutukoy ang damdamin ng tauhan sa napakinggang dayalogo/kuwento

Nakapagsasalaysay ng nabasa/napakinggang kuwento na ginagamit ang iba't ibang aspekto

Nakabubuo ng mga bagong salita mula sa panlapi Nabibigyang hinuha ang kalalabasan ng mga pahayag/pangyayari na binasa

Nakasusulat ng patalastas/poster na ginagamit ang pandiwa tungkol sa mga napapanahong isyu ng lipunan

Naisasadula ang madamdaming bahagi ng napakinggang dayalogo/kuwento

Nagagamit nang wasto ang iba't ibang aspekto ng pandiwa sa pagsasalaysay ng sariling karanasan, talambuhay, atbp.

Nasusuri kung ang mga salita ay nagsasaad ng kilos o ngalan Nabibigyang wakas ang hindi tapos na pahayag/kuwento

Nakasusulat ng maikling kathambuhay

21

Napagsusunud-sunod ang mga ideya, pangyayari sa napakinggang kuwento

Nagagamit sa pangungusap ang mga salitang nagsasabi kung saan, kailan, nangyari ang kilos

Nasusuri ang mga salita ayon sa panlapi, salitang-ugat Naibibigay ang kahulugan at pagkakaiba ng opinyon sa katotohanan

Naisusulat ang buod ng binasang kuwento

22

Naisasalaysay ang napakinggang

Nakikilala ang ngalan ng araw at

Natutukoy ang kahulugan ng

Naisusulat ang idiniktang ngalan ng

16

17

18

19

20

17

Pagsulat

Pakikinig kuwento ayon sa pagkakasunud-sunod

Pagsasalita buwan na nagsasabi ng panahon

Pagbasa matatalinghagang salita sa teksto Nakapagbibigay ng palagay tungkol sa maaaring kalalabasan ng pangyayari sa kuwentong binasa

Pagsulat araw at buwan na nasa pangungusap

23

Naitatambal sa angkop na larawan ang napakinggang mga pahayag

Nakikilala ang mga pariralang pang-abay na nagsasaad ng lugar/pook

Naibibigay ang angkop na salita para sa inilalarawang pahayag Nakapagbibigay ng angkop na wakas sa kuwento

Nakasusulat ng karanasan na ginagamitan ng pang-abay

24

Natutukoy ang mga salitang ginagamit sa paglalarawan ng tao, bagay, gawa, o pangyayari

Napag-uuri-uri ang mga pang-uring naglalarawan ng tao, hayop, bagay, pook

Napagsusunod-sunod ang mga salita ayon sa bagong alpabeto hanggang sa unang tatlong titik

Naisusulat nang malinaw at wasto ang mga salita/pangungusap na sinisipi o dinidikta

Nakikilala ang kasingkahulugan ng salita sa pamamagitan ng gamit nito sa pangungusap

25

26

Naitatala ang mga salita mula sa napakinggang teksto ayon sa: a) mga salita kaugnay ng pandama b) mga salitang kaugnay sa damdamin

Nagagamit sa pangungusap ang mga pang-uring nagsasaad ng kulay, bilang, laki, hugis, dami katangian ng hayop, tao bagay

Nababasa nang mabilis ang mga katawagan, patalastas, babala, pangyayari Nabibigyang pamagat ang mga ideyang pinagpangkat-pangkat

Nakasusulat ng mahabang talatang naglalarawan sa 5 o higit pang pangungusap

Natutukoy ang mga angkop na salitang napakinggan na nagpapahayag nga) pakikiramay b) pagbati c) pasasalamat

Nakapaghahambing ng katangian ng tao, hayop, bagay, pook na ginagamit ang mas, lalong, higit na

Nakabubuo ng magkatugmang salita Nakabubuo ng palagay tungkol sa mga pangyayaring totoo/di kapani-paniwala

Nakakasulat ng liham pangkaibigan na naglalarawan ng tao, pook, na nakita

Natutukoy sa mga napakinggang pahayag/tulaang mga angkop na ekspresyong nagpapahayag ng damdamin

Nagagamit ang mga pang-uri sa pangungusap/talata na naglalarawan ng tao, hayop, bagay, pook Nakapaghahambing ng katangian ng tao, bagay/pook na ginagamit ang

Nakikilala ang mga pahayag na may patambis na kahulugan Nakasusunod sa mga panutong nakalimbag Nakikilala ang mga salitang iisa ang baybay ngunit magkakaiba ng 18

Nakasusulat ng liham paanyaya/ o pagtanggap ng paanyaya

27

28

Nagagamit ang mga angkop na bantas, malaking titik sa pagsulat

Pakikinig

Pagsasalita pang-uri sa iba't ibang kaantasan

Pagbasa kahulugan Nailalapat sa tunay na buhay ang pangyayaring nabasa Napipili ang mga salitang/pariralang may kaugnayan sa nasa larawan Nahihinuha ang mga pangyayaring di-tuwirang nasasaad sa kuwento

Pagsulat ng iba't ibang uri ng liham pangkaibigan

29

Naipapaliwanag ang mga salawikaing napakinggan

Natutukoy sa pangungusap ang mga pariralang pang-abay

30

Naitatambal sa napakinggang mga munting pangyayari ang angkop na salawikain

Nagagamit sa pagsasalaysay ang mga pariralang pang-abay

Nabibigyang-kahulugan ang mga babala/patalastas Nasasagot ang mga tanong tungkol sa impormasyong nasa grap, tsart, at mapa

Nakasusulat ng mga salawikaing may pang-abay

31

Naisasalaysay ang buod ng napakinggang balita/ulat

Nagagamit ang mga panandang ay at pang-angkop na na, ng, at g sa pangungusap

Natutukoy ang kahulugan ng salita sa tulong ng mga pahiwatig na salita sa loob ng pangungusap Naibibigay ang mga detalyeng sumusuporta sa paksang diwa ng talata

Naisusulat ang mga detalye sa binasang pangyayari na ginagamit ang mga pang-angkop

32

Naibibigay ang mga sanhi/bunga ng isang pangyayaring napakinggan

Nakabubuo ng iba't ibang uri ng pangungusap ayon sa tungkulin-pasalaysay, pautos, patanong, padamdam

Nakikilala ang kahulugan o salita sa tulong ng katuturan Naisasagawa ng isang puntong balangkas ang binasang kuwento

Nakasusulat ng talata na ginagamitan ng iba't ibang uri ng pangungusap at angkop na bantas sa katapusan nito

33

Nabibigyan ng pamagat ang napakinggang maikling pangyayari

Nakakagawa ng usapan tungkol sa isang paksa na ginagamit ang iba't ibang uri ng pangungusap

Nakasasali sa mga laro tungkol sa pagbibigay-kahulugan Naigagawa ng lagom ang isang puntong balangkas na pinagbatayan

Nakasusulat ng usapan na ginagamit ang iba't ibang uri ng pangungusap

34

Nabibigyang hinuha ang mga napakinggang di-tuwirang pangyayari

Nakakasali sa isahan/pangkalahatang bigkasan tungkol sa isang paksang pinagaralan

Napagsusunud-sunod nang paalpabeto ang mga salitang may klaster

Nagagamit ang mga salitang may klaster sa pagsulat ng ulat/ balita/pangyayari

Nakakalahok sa mga gawaing nakalilinang sa mapanuring pag-iisip

Nagagamit ang mga bahagi ng aklat ayon sa pangangailangan at 19

Nakasusulat ng mga bugtong na may pang-abay

Pakikinig

35

Pagsasalita

Pagbasa nasasabi ang impormasyong nasa bahagi nito

Pagsulat

Naisasakilos ang mga napakinggan, nabasa, napanood na patalastas, dayalogo o usapan/madamdaming pangyayari

Nakapagpapahaba ng mga salita sa tulong ng panlapi Nasasagot ang mga tanong sa tulong ng mapa, grap, tsart

Naisusulat sa talata ang ipinahayag sa tsart o grap tungkol sa mga kaganapang nangyayari sa pamayanan Nasasagutan ang mga datos sa pagpupuno ng ID, atbp.

36

Naitatala ang mga detalye sa napakinggang balita

Nagagamit ang mga pahayag sa pagbibigay-katuwiran na maaaring sumasang-ayon o di-sumasang-ayon

Natutukoy ang magkakaugnay na salita Nagagamit nang lubusan ang mga pinagkukunang impormasyon sa pamayanan: aklatan, museo, reading center, mga propesyonal, karaniwang tao

37

Nakukuha ang paksang-diwa ng mga patalastas sa TV o radyo

Nagagamit ang mga pahayag na kailangan sa isang pulong pampaaralan

Natutukoy ang kahulugan ng matalinghagang pahayag sa tulong ng dating kaalaman Nakabubuo ng sariling palagay tungkol sa binasa

38

Naitatala ang mga nagpapatunay sa diwang inihahatid ng patalastas

Nagagamit ang mga salitang kailangan upang makuha ang pagsang-ayon ng iba tungkol sa isang isyu/paksa/patalastas

Nagagamit ang mga pahiwatig sa pagsasagot sa palaisipan Nakikilala ang pagkakaibang katotohanan at opinyon tungkol sa binasa Nagagamit ang mga nabasang kanais-nais na solusyon/komento sa pahayagan o mga aklat at iniaayon dito ang sariling pamumuhay

39

Nabibigyang palagay ang napakinggang balita, ulat, o kartun tungkol sa isang isyu

Naipapaliwanag sa sariling salita/halimbawa ang kahulugan ng salawikain

Natutukoy ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng gamit nito sa pangungusap 20

Naisusulat nang padikta ang patalastas, anunsyo, poster, liham paanyaya

Pakikinig

40

Natutukoy ang damdamin ng tauhan sa napakinggang pahayag/usapan

Pagsasalita

Pagbasa

Naipapaliwanag ang paksa ng isang painting/pintura, pelikulang napanood, napakinggang tula

Natutukoy ang mga kasingkahulugan/kasalungat ng salita sa tulong ng laro Nababasa nang may damdamin ang tula/usapin/maikling tagpo

Pagsulat

Nakasusulat ng usapan/dayalogo na ipinapahayag ng mga larawan

IKAAPAT NA BAITANG

1

Pakikinig Napapakinggan ang karanasang kaugnay ng mga tunog tulad ng babala ng bagyo, kampana ng simbahan at naiuugnay sa sariling karanasan ang mga tunog

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

Naisasalaysay ang sariling karanasan kaugnay ng mga tunog na napakinggan Nagagamit ang mga salitang ginagamit sa pagbibigay direksyon

Nabibigyang kahulugan ang salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ang diin: pito-pito, buhay-buhay, pala-pala, sala-sala

Nakasusulat ng mga pangungusap/talata tungkol sa karanasan kaugnay ng tunog na napakinggan Nagagamit ang malalaking titik sa pantanging ngalan, magagalang na katawagan, pagdiriwang at simula ng pangungusap

2

Napapakinggan at nabibigkas ang mga Nabibigkas ang mga salitang ginamit salitang kaugnay ng paksa sa pahayag na napakinggan Natutukoy sa mga salitang Nauuri ang mga pangungusap ayon napakinggan ang nagpapahiwatig at sa gamit: pasalaysay, patanong, panagbababala utos, padamdam, at ayon sa kayarian: payak, tambalan at hugnayan

Nabibigyang kahulugang literal ang mga tambalang salita:silid-aralan Naibibigay ang kahulugan ng matalinghagang salita balatsibuyas, hampaslupa, hanapbuhay atbp.

Nakasusulat ng mga paglalarawan ng mga tauhang nabasa sa kuwento

3

Natutukoy sa mga balitang napakinggan ang mga salitang nagpapahayag ng pagsang-ayon at pagsalungat

Naibibigay nang malinaw ang mahahalagang detalye Naibibigay ang mga katangian ng

Nagagamit ang iba't ibang bantas sa pangungusap: tuldok, tandang pananong, tandang padamdam

Nasusuri sa teksto ang tambalang pangungusap bilang mga pinagsamang mga sugnay na

21

Pakikinig

Pagsasalita parehong makapag-iisa Nabibigkas nang wasto ang narinig na tula o awit Nakikilala ang mga salitang may diptonggo at klaster sa tula

Pagbasa tauhan sa kuwento Natutukoy ang mahahalagang pangyayari o aksyon na bumubuo sa kuwento o balita

Pagsulat Nakasusulat ng maikling balita o kuwento

Nabibigkas nang wasto ang narinig na awitin at balita Nakikilala ang mga ponemang suprasegmental: tono, diin at antala Nakikilala at nakabubuo ng mga pares minimal na salita: pala-bala/mesa-misa Napapakinggang mabuti ang Nakabubuo ng tambalang panutong angkop sa sitwasyon pangungusap mula sa dalawa o Naisasagawa ang panutong napaking- mahigit pang payak na mga pangugan ngusap Nakagagawa ng panutong angkop sa sitwasyon Natutukoy ang panaguri at simuno sa pangungusap

Naibibigay ang kasingkahulugan at kasalungat ng salita Naisasalaysay na muli ang kuwento ayon sa wastong pagkakasunud-sunod

Nakasusulat ng maikling buod ng kuwentong nabasa

7

Naiaayos ang mga pangyayari sa kuwentong napakinggan Napakinggan ang mga pariralang panaguri sa mga pangungusap

Natutukoy ang panaguri at ang gamit nito sa pangungusap Natutukoy ang simuno at ang gamit nito sa pangungusap

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng katuturan o depinisyon, gamit sa pangungusap Natutukoy ang paksang pangungusap at ang pangunahing ideya

Nakasusulat ng isang talata tungkol sa isang paksa kaugnay ng pagpaparangal sa isang Pilipino

8

Napapakinggan ang mga bahaging parirala sa mga pangungusap

Naisasalaysay ang kuwentong napakinggan ayon sa wastong pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari

Naaayos sa wastong pagkakasunud-sunod ang mga pangyayari sa kuwento Natutukoy ang mga salita na nagbibigay pahiwatig sa kahulugan ng ibang salita sa pangungusap

Naisusulat ang mga pangyayari sa isang kuwento nang may maayos na pagkakasunud-sunod kaugnay ng mga Pilipinong maituturing na mga bayani

Natutukoy ang dalawang bahagi ng

Natutukoy ang kinalalagyan ng

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa Nakasusulat ng isang talata

4

5

6

9

Natutukoy ang ideya sa tula/awit na napakinggan Natutukoy ang paksa at ideya sa balita o kuwentong napakinggan

Naibibigay ang kahulugan ng mga Nagagamit ang kuwit sa salitang kaugnay ng iba't ibang paghihiwalay ng bayan sa lalawigan, asignatura, Hal. karnibal tuwirang sabi ng tauhan Nailalarawan ang kaugnayan ng isang tauhan sa ibang tauhan

22

10

Pakikinig pangungusap na napakinggan

Pagsasalita panaguri at simuno sa karaniwan at di-karaniwang ayos ng pangungusap

Pagbasa pamamagitan ng kasingkahulugan, kasalungat, katuturan ng gamit, pahiwatig ng mga salita (context clues) Napipili ang detalyeng sumusuporta sa pangunahing ideya

Natutukoy ang iba't ibang bahagi ng pariralang napakinggan sa isang komposisyon

Nakapagpapahayag at nagagamit ang pangungusap na nasa karaniwan at di-karaniwang ayos Nakatulog ang bata. (Karaniwan) Ang bata ay natutulog. (Di-karaniwan) Naisasalin ang karaniwang ayos ng pangungusap sa di karaniwang ayos nito

Natutukoy ang mga salita na Nakasusulat ng maikling nagbibigay pahiwatig sa kahulugan ng komposisyon na may 10-15 ibang salita sa pangungusap pangungusap Napipili ang detalyeng sumusuporta sa pangunahing ideya

11 Nakapagbibigay ng ideya at kaisipan tungkol sa balitang narinig

12

13

Nakabubuo ng isang maikling komposisyon kaugnay ng alinmang paksa: paboritong laro, kaibigan pinakana-iibang gawain Natutukoy ang mga salitang nagpapakita ng "time sequences" tulad ng simula, noon, sumunod, sa wakas Naibibigay ang lohikal na pagsusunud-sunod ng mga ideya sa balita/kuwento

Pagsulat kaugnay ng nasa pamagat: Kalikasan: Pangalagaan; Saan Tayo Patutungo; Pilipino, Ikarangal Mo

Nakasusulat ng balita tungkol sa mga pangyayari ng pagtutulungan at pagkakaisa ng mga mamamayan ng bansa

Natutukoy ang pangunahing ideya at paksa sa balita

Napag-uuri-uri ang pangngalan konkreto-tao, lapis, puno di-konkretokaligayahan, pag-ibig Nagagamit nang wasto sa talata, usapan at balita ang pangngalan

Natutukoy ang mga salita na nagbibigay pahiwatig sa kahulugan ng ibang salita sa pangungusap Naibibigay ang pangunahing diwa ng kuwento o seleksyong binasa

Naisusulat nang wasto ang mga pangunahing ideya sa seleksyong binasa

Natutukoy ang konteksto sa isang usapan: sino ang nag-uusap papel na ginagam-

Nagagamit ang pangngalan bilang paksa at/o panaguri ng pangungusap Guro ang babae. Mayaman ang artista.

Natutukoy ang mga pamaksang pangungusap sa seleksyong binasa

Nakasusulat ng pamaksang pangungusap

23

Pakikinig panan saan at kailan nag-usap layunin at paksa ng usapan 14

Natutukoy ang paksa at layunin sa narinig na usapan

15 Naisasagawa ang ilang panutong napakinggan

16

17

18

19

Pagsasalita Abogado ang kausap niya. Naglalaro si Nena. Naglalakbay ang diwa niya.

Natutukoy ang gamit ng pangngalan sa tulong ng pananda Nagsulat ng tula ang bata para sa nanay sa papel. Naipapakita ang kailanan ng pangngalan isahan - ang, si maramihan - ang mga, sina Nagagamit ang angkop na panghalip sa pangngalang hinahalinhan ang nanay - siya ng nanay - niya sa nanay - kanya ako - kami ikaw - kayo

Pagbasa

Pagsulat

Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbibigay-kahulugan sa ibang salita at parirala

Nakasusulat ng mga pangunahing sumusuporta sa pangunahing paksa

Natutukoy ang kahulugan ng salita ayon sa konteksto sa pangungusap Natutukoy ang detalyeng walang kaugnayan sa pangunahing diwa

Nakasusulat ng sariling reaksyon sa binasang kwento

Naisasagawa ang iniuutos ng kausap Nagagamit ang isahan, dalawahan at Naisasakilos ang ilang panutong maramihang anyo ng panghalip na napakinggan panao sa magkakaugnay na pangungusap Napapakinggan ang ideyang Nagagamit sa pangungusap ang sang-ayon at sumasalungat isahan at maramihang anyong Natutukoy ang damdaming panghalip na patanong namamayani sa usapang sino - sino-sino napakinggan ano - anu-ano paano - paa-paano kailan - kai-kailan Napapakinggang mabuti ang salitang Nagagamit sa pangungusap ang isusulat panghalip na paari Natutukoy ang taong gagawa ng Nakapaglalarawan ng bagay, hayop panutong napakinggan na inaari

Nagagamit nang wasto ang diksyunaryo Naisusulat ang interpretasyon o

Napapakinggan ang mga pahayag ng pagmamalasakit sa kapwa

Natutukoy kung alin ang sanhi o bunga sa seleksyong binasa

Nakapagpapahayag ng sariling karanasan na ginagamit ang

Nakasusulat ng balangkas sa anyong pa-paksa o pangungusap (topical or sentence outline) Napipili nang mahusay ang angkop na kahulugan sa diksyunaryo Natutukoy ang mga pangyayari na pinag-uugnay ng sanhi at bunga

impormasyong inilalahad sa dayagram Naisusulat nang may wastong baybay ang mga balitang napakinggan

Nagagamit ang angkop na bantas sa pagsusulat ng idiniktang talata Nakabubuo ng dayagram ng sanhi at bunga

24

Nagagamit nang wasto ang malaking titik sa pagsulat ng

Pakikinig 20

21

Pagsasalita panghalip sa pakikipagkapuwa

Pagbasa

Pagsulat idinidiktang talata

Nakasasagot sa tanong na bakit tungkol sa seleksyong napakinggan

Natutukoy ang mga pandiwa sa seleksyong binasa Nasusuri ang iba't-ibang anyo ng pandiwa batay sa aspekto na ganap na ang kilos - naglaba ginaganap ang kilos - naglalaba gaganapin pa ang kilos - maglalaba

Naibibigay ang angkop na bunga sa inilahad na sanhi Naibibigay ang angkop na sanhi sa inilalahad na bunga

Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bungang nakalahad sa seleksyong napakinggan

Natutukoy ang mga panlaping ginagamit sa pagbuo ng pandiwa panlaping makadiwa-um-, mag-, makapag-, -in, -an Nakapagsasalaysay ng karanasan na ginagamit nang wasto ang mga pandiwa sa iba,t-ibang aspekto

Naipapakita sa dayagram ang Nakasusulat ng interpretasyon sa ugnayan ng sanhi at bunga dayagram ng sanhi at bunga Nakabubuo ng mga angkop na tanong kaugnay ng dayagram

Nagagamit ang mga pang-uri sa paglalarawan ng tao, bagay, lugar at pangyayari Nakapagpapahayag ng damdamin ng katuwaan at kalungkutan sa mga pangyayari

Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbibigay-kahulugan sa ibang salita at parirala Nakikilala ang opinyon at katotohanan bilang isang uri ng kaugnayan sa seleksyong binasa

Natutukoy ang iba't-ibang liham na pangkaibigan

22

Naisusulat ang mga pangyayaring may sanhi at bunga sa binasang seleksyon

23

Nakikilala at nagagamit ang mga salita sa: pagtanggap at pagtanggi pagbibigay puna/ obserbasyon panghihikayat

Nakapaglalarawan ng iba't-ibang pandama, pantingin, panlasa, panghipo, pandinig, pang-amoy

Naibibigay ang kahulugan ng opinyon at katotohanan Napipili ang opinyon, katotohanan sa seleksyong binasa

Nakasusulat ng liham pangkaibigan na nagbabalita Nakagagamit ng angkop na bantas sa mga liham

24

Natutukoy ang mga sinabi ng tauhan

Nagagamit sa magkakaugnay na

Nakikilala ang mga sangkap na

Nakasusulat ng liham na

25

Pakikinig sa kuwentong napakinggan

Pagsasalita pangungusap ang mga magkasingkahulugan at magkasalungat na talasalitaan

Pagbasa Pagsulat nakapaloob sa pantasya nagtatanong Nakikilala ang katangian ng mga Nakagagamit ng malalaking titik tauhan sa alamat, pabula, kuwentong bayan

25

Naiguguhit ang mga paglalarawang narinig

Nakapaghahambing ng katangiang taglay ng tao, bagay, pook nang may moderasyon

Natutukoy ang mga palarawang pananalita sa binasa Nakapagbibigay-hinuha tungkol sa maaaring kalabasan ng mga pangyayari sa binasa

26

Napapakinggan ang mga pahayag na Nakapaghahambing ng tao, bagay, ikinararangal ang sarili at kapwa pook, pangyayari sa pasukdol na Pilipino antas Naipagmamalaki ang magagandang katangian ng mga Pilipino

27

28

Naisasagawa ang mga panutong napakinggan

29

Natutukoy ang mga pahayag na nagpapakilala ng tauhan, pangyayari at layon sa isang usapan at kuwento

Nakasusulat ng liham ng pangungumusta at pagbati

Nasusuri kung malinaw ang ideyang Nagagamit nang wasto ang pasok at nasasaad sa binasa palugit sa pagsulat ng liham Nakapagbibigay ng angkop na wakas sa isang kuwentong di-tapos

Natutukoy ang mga pang-abay sa pangungusap Nauuri ang pariralang pang-abay: pamanahon, panlunan o pamaraan

Natutukoy sa binasa ang karanasang Naipapahayag ang naiisip at katulad ng naranasan ng mambabasa nadarama sa pagsulat ng liham Naisasagawa nang wasto ang mga pangkaibigan nakalimbag na panuto sa patalastas, babala, pagsusulit, gawaing pang-upuan

Nauuri ang pang-abay na pamanahon, panlunan, pamaraan Nakapagpapahayag na gumagamit ng matatalinghagang salita sa paglalarawan ng isang Pilipinong nagmamalasakit sa kapuwa Nagagamit ang mga pariralang pang-abay Nakapagpapahayag ng iba't-ibang damdamin

Nakikilala ang mga matatalinghagang salita at idyoma Naihahambing ang detalyeng binasa sa dating alam ng mambabasa Nabibigyang kahulugan ang mga babalang pantrapiko sa daan Nahihinuha ang namamayaning damdamin sa kuwentong binasa Nakabubuo ng lagom sa pabuod at pasaklaw na kaayusan

30 26

Nakasusulat ng sagot sa isang liham pangkaibigan

Nakasusulat ng pabuod at pasaklaw na lagom tungkol sa mga karanasan ng pagmamalasakit ng Pilipino sa kapuwa

Pakikinig Pagsasalita Nakasasagot sa mga tanong sa isang Nakabubuo ng iba't-ibang uri ng mga interbyu tanong sa paglalahad at pangangatwiran ng pagiging marangal \ na mamamayan

Pagbasa Nakapagbibigay ng paglalahat sa magkaka-ugnay na pangyayaring

Pagsulat Nakasusulat ng isang "narative text" batay sa ginawang panayam o

binasa sa kuwento Nakikilala ang pagkakaiba ng piksiyon sa di piksiyon

interbyu

Natutukoy ang napakinggangkatwiran pagpapasiya paniniwala

Nagagamit ang o, at, ngunit sa pag-uugnay ng mga pangungusap Nakapagpapahayag ng sariling katwiran

Napagsusunod-sunod ang mga salita nang paalbeto Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng diksyunaryo Nagagamit ang diksyunaryo sa paghahanap ng wastong bigkas, baybay at kahulugan ng salita

Natutukoy ang mga kaisipang napakinggan na walang kabuluhan o paningit lamang

Nagagamit ang mga pang-angkop na na at ng

Napipili ang angkop na kahulugan ng salita ayon sa gamit nito sa pangungusap

33

Nakapagbibigay ng pagbabago ng wakas sa kuwentong napakinggan

Nakapagpapahayag na ginagamit ang mga pang-angkop at pangatnig Nakabubuo ng sariling wakas sa kuwento

Nakasusulat ng iniisip na ginagamit ang mga pangatnig at pang-angkop

34

Natutukoy ang kahalagahan ng mga impormasyon, kaalamang narinig sa radyo, napanood sa TV, nabasa sa dyaryo Naibabahagi ang mga kaalamang napakinggan

Nakapagbibigay-reaksyon sa pananaw, tono, saloobin at layon ng seleksyon texto

Nakikilala ang iba't-ibang bahagi ng aklat Nakasasagot ng mga tanong tungkol sa mga impormasyong nasa iba't ibang bahagi ng aklat Nabibigyang kahulugan ang impormasyomg nasa talaan ng nilalaman at indeks

35

Natutukoy ang reaksyong napakinggan sa binasang editoryal

Nakapagtutulad at nakapag-iiba ng mga kaisipan o ideya

Naitatala ang impormasyong nakukuha sa: talaan ng nilalaman paunang salita pahina ng karapatang sipi glosari index

Nakasusulat ng isang lagom sa impormasyong nakuha sa iba't ibang bahagi ng aklat

31

32

27

Nakasusulat ng isang reaksyon

Pakikinig

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

36

Naisasadula ang madamdaming bahagi ng kuwentong napakinggan

Nakagagamit ng mga ekspresyong: tuwiran at di-tuwiran berbal at di-berbal

Nakikilala ang iba't ibang bahagi ng pahayagan pamukhang pahina editoryal anunsyo klasipikado tanging lathalain

Nakasusulat ng balitang naiiba o natatanging gawain o pangyayari ng marangal at may malasakit sa mamamayan

37

Naisasakilos ang napakinggang ekspresyon/pahayag

Nakapagbibigay ng tala na: nasa parehong istilo (paraphrasing) naiibang istilo

Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa impormasyong nasa iba't ibang bahagi ng pahayagan

Nakasusulat ng talaarawan ng sariling karanasan

38

Naibabalita ang mga pangunahing balita

Nakapagpapahayag ng balita o sanaysay na ginagamitan ng paraphrasing

Nasusundan sa tamang pahina/kolum ang karugtong na balita

39

Naisasagawa ang magalang na pakikinig sa kapulungang pampaaralan

Nakabubuo ng isang reaksyon na may magkakaugnay na ideya

Nabibigyang-kahulugan at katuturan ang impormasyong nasa pahinang pang-editoryal

40

Nakapagpapakita ng iba't ibang reaksyon sa diskursong napakinggan

Nakasusulat ng usapan/dayalog tungkol sa isang paksa

Nagagamit ang mga bahagi ng Nakasusulat ng reaksyon sa kolum pahayagan ayon sa pangangailangan o pitak na binasa Nakapagpapaikli ng balita, editoryal, kolum na binasa

IKALIMANG BAITANG

Pakikinig 1

Nagagamit nang may ganap na kahusayan ang mga batayang kasanayan sa pakikinig. Nakakasagot sa mga tanong tungkol sa detalye ng ulat/balitang

Pagsasalita Nagagamit sa pagpapahayag/ pagsasalaysay ang mga uri ng pangungusap ayon sa gamit

Pagbasa Nababasa nang mabilis ang mga salitang kaugnay ng iba’t-ibang asignatura Naibibigay nang malinaw ang mahahalagang detalyeng 28

Pagsulat Nagagamit nang wasto ang malaking titik sa - mahahalagang salita sa pamagat - mga katawagang nauukol sa Maykapal

Pakikinig

Pagsasalita

napakinggan 2

Lohikal na napagsusunud-sunod ang mga ideya sa ulat/balitang napakinggan

Nakapagpapahayag ng mga ideya nang may pagkakasunud-sunod at pagkakaugnay

Pagbasa ipinahihiwatig ng kuwento/balitang binasa Natutukoy ang salitang-ugat at panlaping gamit sa salita

-

Pagsulat simula ng taludtod ng tula tiyak na pangalan ng tao

Nagagamit ang angkop na bantas para sa iba’t ibang uri ng pangungusap

Natutukoy ang mga pangyayaring bumubuo sa banghay ng kuwento 3

Naibibigay nang malinaw ang ulat sa balitang napakinggan

Nagagamit sa pagsasalaysay ang mga uri ng pangungusap ayon sa kayarian tulad ng payak at tambalan

Nakabubuo ng iba’t-ibang mahahabang salita sa tulong ng panlapi

Nagagamit ang panipi at kuwit sa tuwirang sinabi ng tauhan

Nakikilala ang batayan ng pagkakasunud-sunod ng mga pangyayaring ginagamit sa kuwento 4

5

Nakikinig at nakalalahok sa mga kapulungang pampurok/pansimbahan

Naipaliliwanag sa sariling pangungusap ang paksa ng tula/kuwento/ impormasyong narinig

Nakapagpapalawak ng mga payak na pangungusap sa pagtalakay sa pagbabagong nagaganap sa mga namamahala sa pamahalaan Nakikilala ang sugnay na nakapagiisa at di-nakapag-iisa sa hugnayang pangungusap

Nakikilala at naipaliliwanag ang tinutukoy ng mga salitang hiram Naisasalaysay ang kuwento ayon sa wastong pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari Natutukoy ang salitang-ugat at kahulugan ng tambalang salita Naibibigay sa sariling pangungusap ang pangunahing diwa ng binasa

6

Naibibigay ang paksa ng tula/kuwento/impormasyong narinig

Nagagamit ang mga angkop na pangatnig sa sugnay na di-nakapagiisa

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng kasingkahulugan

Naisusulat sa wastong baybay ang mga salitang hiram at nagagamit ang mga ito sa pagsulat ng talata

Naisusulat ang buod ng kuwento na gumagamit ng angkop na bantas para sa iba’t ibang uri ng pangungusap sa talata Nagagamit ang tuldok-kuwit sa paghihiwalay ng mga sugnay sa hugnayan at tambalang pangungusap

Natutukoy ang mga talatang tuwirang nagsasaad ng paksang pangungusap 7

Naisasalaysay sa sariling pangungusap ang buod ng kuwentong napakinggan

Natutukoy ang mga payak na pangungusap/sugnay na nakapagiisa sa hugnayang pangungusap

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng kasalungat Ipinakikilala ang mga talatang ang paksang-diin ay di-tuwirang

8

29

Naisusulat ang iba’t-ibang uri ng pangungusap ayon sa kayarian na gumagamit ng angkop na bantas

Pakikinig

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

nasasaad Naisasagawa nang wasto ang tagubiling napakinggan

9

10

11

Nauulit sa iba ang tagubiling napakinggan

Naiuulat ang mga tagubiling napakinggan sa sariling pangungusap

Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa detalye ng ulat/patalastas/kuwentong napakinggan

Nagagamit sa pagsasalaysay ang mga pangungusap

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng katuturan

Natutukoy ang posisyon ng simuno/panaguri sa karaniwan at dikaraniwang ayos ng pangungusap

Natutukoy nang may pagkakasunudsunod ang mga pangunahing diwang binubuo sa isang kuwento/seleksyon

Natutukoy ang gamit ng simuno, panaguri at layon sa pangungusap at kung paano ito binubuo

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng gamit sa pangungusap

Natutukoy ang mga bahagi ng pananalita na maaaring gawing panaguri/simuno Nakabubuo ng mga pangungusap na may iba’t ibang bahagi sa pagpapahayag sa sarili.

Naibibigay angiba’t ibang bahagi ng aklat at mga impormasyong nakapaloob sa bawat bahagi Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pahiwatig na salita

Nakakikilala/Nakabubuo ng mga pangungusap na walang paksa

Nabibigyang kahulugan ang mga impormasyong nasa iba’t ibang bahagi ng pahayagan. Nagagamit ang clining o paghahatihati ng intensidad ng kahulugan

Napag-uuri-uri ang pangngalan ayon sa tungkulin – pantangi, pambalana, lansakan

Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa paksa/talata

Nakasusulat ng mga talatang nagsasalaysay, nagpapaliwanag at may pagkakasunud-sunod Nakasusulat ng salaysay kaugnay ng paglaganap ng droga sa pamayanan Nakasusulat ng balita, usapan at patalastas na gumagamit ng iba’t ibang uri ng pangungusap sa karaniwan at di-karaniwang ayos

Nakasusulat ng usapan/dayalogo na ginagamitan ng mga pangungusap na walang paksa

Nakasusulat ng mga balita, dayalogo, talambuhay, anunsyo, patalastas na gumagamit ng mga pangngalan

Natutukoy/nahihinuha ang mga pangunahing diwa na nakapaloob sa isang pangyayari 12

Nakabubuo ng banghay o balangkas tungkol sa napakinggang teksto

Nagagamit ang pangngalan bilang iba’t ibang bahagi sa pangungusap, sa mga balita, dayalog, anunsyo, talata, liham

Natutukoy ang mga salitang magkatugma at nagagamit ang mga ito sa pagbuo ng sariling tugma. Napipili ang mga mahahalagang detalye na sumusuporta sa bawat pangunahing diwa Nakabubuo ng balangkas na may dalawang bahagi

13

30

Nagagamit ang malaking titik at gitling sa pagsulat ng iba’t ibang uri ng pangngalan

Pakikinig Napagsusunud-sunod ang mga ideya sa napakinggang teksto kaugnay ng pagbabago sa paligid

Pagsasalita Napag-uuri-uri ang pangngalan ayon sa kayariang payak, maylapi, inuulit, tambalan

Pagbasa Naibibigay ang kahulugan ng mga salita sa tulong ng panlapi.

Pagsulat Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangngalan sa pagsulat ng lihampangkaibigan

Nasasabi ang mga pangyayaring may ugnayang sanhi at bunga sa seleksyong binasa 14

15

16

Naigagawa ng balangkas ang mga ideya sa napakinggang teksto

Naigagawa ng lagom/buod ang mga detalye/ideyang napakinggan

Nabibigyang hinuha ang mga pangyayari sa balitang napakinggan

Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa pagsasalaysay ng sariling karanasan – panao, pananong, pamatlig,panaklaw, patulad Nagagamit nang wasto ang mga panghalip na panaklaw at patulad sa pagsasalaysay at pagsulat ng sariling karanasan/pag-uulat ng karanasan ng ibang tao

Natutukoy ang mga pandiwa sa balita, kuwentong nabasa

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng paggamit nito sa pangungusap Nasasabi ang mga opinyon at katotohanan na binanggit sa kuwento/seleksyong binasa Napagsusunud-sunod ang mga salita ayon sa alpabetong Filipino batay sa una hanggang ikatlong titik

Nagagamit ang malaking titik na angkop sa pagsulat ng iba’t ibang uri ng liham pangkaibigan, paanyaya, paghingi ng paumanhin, atbp.

Nagagamit nang wasto ang mga bantas; malaking titik; palugit, pasok sa pagsulat ng idiniktang talata, balita, liham

Nagagamit ang indeks at bibliograpi sa paghahanap ng impormasyon Natutukoy ang mga salitang hiram at nabibigyan ito ng katumbas sa mga wikang bernakular kung meron

Naisusulat ang idiniktang talatang maraming salirang hiram tungkol sa pagbabagong politikal at sosyolohikal sa bansa

Nagagamit ang angkop na aklat sa paghanap ng impormasyon 17

Nakukuha ang detalye at paksang diwa ng liham/balitang napakinggan

Nasusuri ang mga panlaping gamit sa pagbubuo ng pandiwa

Nakukuha ang kahulugan ng salita ayon sa pagkakagamit sa pangungusap

Nagagamit nang wasto ang mga sangkap sa pagsulat ng liham pangangalakal

Nagagamit nang wasto ang mga patnubay na salita sa diksyunaryo 18

19

Napagsunud-sunod ang mga ideya sa napakinggang teksto

Nasusuri ang mga pagbabago sa anyo ng pandiwa batay sa aspekto ng panlaping ginamit

Naibibigay ang kahulugan ng mga salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ng kahulugan at bigkas Nasasabi ang mga pangyayaring may ugnayang sanhi at bunga sa 31

Naisusulat ang pagsusuri tungkol sa pagkakaugnay ng sanhi at bunga na napapaloob sa paglalahad tungkol sa pagbabago sa edukasyon

Pakikinig Nabibigyan-reaksiyon ang napakinggang editoryal, artikulo, at iba pa

20

Napipili ang katotohanan at opinyon lamang sa pinakinggang seleksyon

Pagsasalita

Pagbasa kuwento/seleksyong nabasa

Nagagamit ang mga pandiwa sa iba’t ibang aspekto sa pagsasalaysay at pagsulat ng balita, kuwento ng sariling karanasan, at iba pa

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa tulong ng kasingkahulugan

Nagagamit ang mga pandiwa sa iba’t ibang kaanyuan sa pagsasalaysay ng sariling karanasan, atbp.

Naibibigay ang kahulugan ng salita sa tulong ng kasalungat na kahulugan

Nasasabi ang mga katotohanan na binabanggit sa seleksyong nabasa

Pagsulat Nakasusulat ng sariling opinyong narinig -

katulad ng may-akda kaiba sa may-akda

Nakasusulat ng maikling komposisyon/sanaysay na may 1520 pangungusap tungkol sa isang reaksyon sa binasa

Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng opinyon sa katotohanan 21

Natutukoy ang mga pang-uri sa napakinggang seleksyon at antas nito sa pinakinggang talata

Nagagamit ang angkop na pang-uri sa paglalarawan ng tao, bagay, lugar, pangyayari Nagagamit ang iba’t ibang antas ng pang-uri sa paghahambing ng katangian ng tao, bagay, pook at pangyayari

22

Nahuhulaan kung ano/sino ang tinutukoy sa inilalarawang talata

Napapangkat/Nauuri ang mga panguri sa iba’t ibang antas

Nasusuri ang mga panlapi at salitang-ugat sa mga salita Nakakukuha ng impormasyon sa tulong ng grap o tsart Natutukoy ang kahulugan ng matalinghagang salita Natutukoy ang pagkakasunud-sunod ng mga pangyayaring bumubuo sa banghay ng kuwento Nabibigyang kahulugan ang mga salitang magkakaugnay

Nakasusulat ng talatang naglalarawan ng isang karanasan/pangyayari Nakapaghahambing nang pasulat ng 2 tauhan o 2 pangyayari sa dalawang seleksyong magkaugnay

Nailalarawang pasulat ang tunggalian sa banghay ng akdang binasa

Naigagawa ng balangkas ang kuwento/seleksyon 23

24

Nasusuri kung palarawan o pasalaysay ang pinakinggang talata

Naisusulat ang paksang diwa ng pinakinggang teksto

Nagagamit ang mga pang-uri sa paglalarawan ng pangyayari, tao, pook sa binasa sa pasalita/pasulat na paraan

Napapalawak ang talasalitaan sa tulong ng katuturan

Nagagamit nang wasto ang mga uri ng pang-abay sa pagsasalaysay at pagsulat

Nakatutukoy ng maiikling salita mula sa mahahabang salita

Nasusuri ang pagkakaiba ng piksyon at di-piksyon

32

Nailalarawan sa isang sanaysay ang naging saloobin/nadama sa napanood/nabasang isyung panlipunan Napalalawak ang pagkakasulat ng isang talata sa tulong ng pang-abay

Pakikinig

25

Naitatala ang mga pang-abay na ginamit sa kuwento/iba pang teksto

Pagsasalita

Naipakikita ang pagkakaiba ng gamit ng pang-uri at pang-abay sa salita o parirala

Pagbasa Naigagawa ng balangkas ang seleksyong nabasa Nabibigyang kahulugan ang mga salitang kaugnay ng iba’t ibang asignatura

Pagsulat

Nakasusulat ng mga biro, anekdota, patalastas, poster na ginagamitan ng mga pang-abay

Nakapagbibigay ng palagay sa maaaring kalalabasan ng kuwento kung may pagbabago sa banghay o tauhan 26

Natutukoy ang mga salitang binibigyang-turing ng mga pangabay na itinala sa pinakinggang teksto

Nakikilala ang mga sugnay na pangabay sa pangungusap at ang mga salitang bumubuo dito

Naipaliliwanag ang kahulugan ng mga salitang hiram sa bernakular/wikang banyaga

Naisusulat ang angkop na sugnay pang-abay sa mga di-tapos na talata

Nabibigyan ng wakas ang di-tapos na seleksyon 27

Naitatala ang pagkakasunud-sunod ng mga pangyaari sa tekstong pinakinggan

Nagagamit ang pang-abay sa pagsasalaysay at pagsulat ng natatanging pangyayari sa binasa

Nabibigyang katuturan ang mga salitang matalinghaga at nagagamit ito sa pagsasalita/pagsulat

Naisusulat ang reaksyon sa isang natatanging pangyayari sa binasa kaugnay ng mga pagbabagong nagaganap sa pamumuhay sa bansa

Nabibigyan ng sariling palagay ang mga pangyayari 28

29

30

31 32

Nakapagbibigay-lagom o buod sa tekstong pinakinggan

Nakakikilala/Nakabubuo ng mga salita/pahayag sa tulong ng mga pang-abay na may higit sa isang kahulugan

Nakakikilala ng mga salita/pahayag na may higit sa isang kahulugan

Naibibigay nang malinaw ang ulat sa balitang narinig

Natutukoy at nagagamit sa pangungusap ang mga pang-angkop at pang-ukol

Nakakukuha ng impormasyon mula sa mga library card, ID, resibo, atbp.

Nakabubuo ng wastong pormat at kaayusan ng talasanggunian

Naisasalaysay ang narinig na kuwento o pangyayari ayon sa wastong pagkakasunud-sunod

Nagagamit ang mga pangatnig sa hugnayang pangungusap

Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa mga impormasyong nasa iba’t ibang bahagi ng pahayagan

Nakasusulat ng talata sa ibang paraan ngunit kahalintulad ang ibig sabihin (paraphrasing/naiibang istilo)

Nakasusunod sa panutong

Nakapagbubuod ng mga talatang

Nakikilala kung ang mga

Nakatutukoy sa mga kaalaman sa

Nababalangkas ang mga kaisipan/pangyayari sa seleksyong nabasa

33

Nakapagbubuod ng isang kuwento/sanaysay at naisusulat ang kaugnayan nito sa mga isyung panlipunan

Pakikinig

Pagsasalita naglalarawan (deskriptib, nagpapaliwanag (eksplanatori), nagsusunud-sunod (sekwensya) naglalahad (ekspositori)

Pagbasa impormasyong nasa pahayagan ay opinyon o katotohanan

Pagsulat mga bahagi ng pananaliksik (term paper)

Naitatala ang mga pahayag na positibo/negatibo sa napakinggang teksto

Nakapagpapaliwanag ng mga pahayag na may malalim na kahulugan

Nabibigyang katuturan/hinuha ang mga impormasyong nasa patalastas, poster, resibo, mga pormularyo (forms) atbp.

Natutukoy ang mga patern ng pagbuo ng talata at nagagamit ito sa pagsulat

Naitatala ang mga napakinggang pamilyar/di-pamilya na salita

Nakikilala ang mga ideyang nagkakatulad/nagsasalungatan/ magkakaugnay

Naisasagawa nang pahapyaw at mabilisan ang pagbasa

Nakasusulat ng isang talatang sanaysay tungkol sa pagpapahalaga sa luntian at malinis na kapaligiran

Nakukuha ang mahahalagang detalye ng tekstong napakinggan

Nakikilala ang mga pahayag/ talatang, positibo, negatibo

Nasasagutan ang mga puzzle/palaisipan sa pagpapalawak ng talasalitaan

Nakasusulat ng isang kathambuhay at talambuhay na gumagamit ng mga patern ng pagsulat ng talata

napakinggan

33

34

Naiuugnay ang “Dewey Classification System” sa “Card Number”

35

Naitatala ang mga paksang diwang tuwiran at di-tuwirang inilalahad

Nakabubuo ng mga pahayag na naglalahad ng • • •

Nakikilala at nabibigyang-kahulugan ang impormasyong nasa iba’t-ibang grap, tsart, at mapa

Nakasusulat ng pormal at di-pormal na katha/sanaysay tungkol sa mga isyung panlipunan kaugnay sa pagbabagong nagaganap sa pangangalakal ng bansa

sariling katuwiran sariling pagpapasya sariling paniniwala

36

Nakapagbibigay-reaksyon sa pananaw, tono, saloobin, at layon ng akdang napakinggan

Natatalakay ang malalim na kahulugan ng binasang pahayag/biro/palaisipan, atb.

Nakasasagot sa mga tanong tungkol sa impormasyong napapaloob sa grap, tsart, mapa

Nakasusulat ng tugma/reaksyon/pahayag/ biro/palaisipan, atbp.

37

Naihahambing ang mga dating kaalaman tungkol sa isyu/paksang napakinggan

Naililipat ang impormasyon bago sa iba pang anyo (transcoding)

Nakabubuo ng mga tanong tungkol sa impormasyong nasa mapa, atlas, tsart

Nakasusulat ng maikling balita tungkol sa pangyayaring nagaganap sa paligid

38

Napagsusunud-sunod ang mga ideya ng nabasang editoryal, artikulo, atbp.

Napaiikli/nabubuod ang mga nabasa/napakinggang teksto pagkakatapos ng talakayan

Nagagamit ang diksyunaryo, tesaurus at iba pang sanggunian sa paghanap ng impormasyon

Nakasusulat ng poster, tagubilin, patalastas, atbp.

34

35

IKAANIM NA BAITANG

1

Pakikinig

Pagsasalita

Naitatala ang mga detalye ng mga panuto o direksyong napakinggan sa loob at labas ng klasrum

Nakapagbibigay at nakasusunod sa mga panuto na isinaalang-alang ang gamit ng mga salita

e.g. naisasagawa ang narinig na mga tagubilin

Pagbasa Nakagagamit ng iba’t-ibang istilo sa pagbasa upang matugunan ang layunin ukol dito - pahapyaw na natutukoy ang impormasyon

Pagsulat Nakasusulat nang malinaw ng mga palatastas o babala Nakasusulat ng kaisipan sa pormang poster para sa kagalingan ng mga mag-aaral

Natutukoy ang paksa/ideya sa tulong ng pamagat 2

Natutukoy ang mga saloobin at damdamin ng tagapagsalita na inihuhudyat ng -

3

tono bilis diin intonasyon

Nagagamit nang may ganap na kahusayan ang mga batayang kasanayan sa pakikinig

Naibabahagi nang pasalita ang anumang impormasyong nais ilahad nang may wastong bigkas, diin, intonasyon, bahagyang paghinto, atbp.

Nakikilala ang mga salitang

-

magkasingkahulugan/ magkasalungat magkasintunog ngunit magkaiba ang kahulugan

Napupunan nang wasto ang mga pormularyong pampaaralan na maywastong baybay - ID, atbp. - kard na pang-aklatan - impormasyong personal

Nasasabi ang layunin ng nagsasalita batay sa paraan ng pagsasalita nito

Nakapagbibigay ng palagay tungkol sa maaring kalabasan ng mga pangyayari sa kuwento batay sa mga ikinikilos ng mga tauhan

Nakasusulat ng sariling impresyon hinggil sa mga ikinikilos ng mga tauhan sa akdang nabasa

Nasasabi nang tuwiran ang pagsang-ayon o di-pagsang-ayon sa mga impormasyong narinig

Nakikilala at natutukoy ang mga salita na naghuhudyat ng pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari

Nakasusulat ng maikling buod ng balitang narinig sa radyo

Nakapagbibigay halaga sa mga pananalitang narinig batay sa paraan ng pagsasalita 4

Naisasagawa ang panandaliang pakikinig sa mga impormasyong naririnig sa radyo Natutukoy ang mga tiyak na detalye ng mga balita tungkol sa kalagayan ng panahon

36

Pakikinig 5

6

7

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

Nakapagbibigay ng tamang reaksyon sa mga balita/impormasyong napakinggan

Nasasabi ang sariling palagay o kuru-kuro sa isyung pinag-uusapan

Nakapagbibigay reaksyon sa pangyayari, tauhan, istilo ng awtor na ginamit sa akda

Nakasusulat ng isang paghahambing sa tulong ng isang grap o dayagram

Natutukoy ang pangunahing ideya o kaisipan ng mga isyung napakinggan

Nakapagtatanong at nakasasagot sa mga tanong na gumagamit ng wastong balangkas Natutukoy ang pumapailalim na paksa ng pangunahing ideya o kaisipan.

Nagagamit ang mga grapikong pantulong sa pag-unawa ng teksto - talahanayan - grap

Naisasalin (transcode) nang pasulat ang mga impormasyong ipinahihiwatig ng mga grapikong pantulong sa teksto

Natutukoy at nabibigyang-puna ang mga nagsasalungatang impormasyon tungkol sa mga isyung napakinggan

Nagagamit sa pagpapahayag ng kaisipan at damdamin ang iba’t ibang uri ng pangungusap ayon sa gamit at kayarian

Nakikilala ang pangunahing puntos sa isang pahayag sa pamamagitan ng

Nagagamit nang wasto ang mga salitang pang-ugnay sa pagsulat ng kuwento

- paraan ng paglalahad pagtukoy sa paksang pangungusap pagbibigay-diin sa wakas 8

Natutukoy ang ugnayang sanhi o bunga na tuwirang inilahad sa kaisipang narinig sa pamamagitan ng mga hudyat na pananalita

Nakikilala ang mga sugnay na bumubuo sa tambalan at hugnayang pangungusap

Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari o nagaganap sa akdang binasa

Nakasusulat ng isang salaysay na nagpapakita ng ugnayang sanhi at bunga

9

Natutukoy ang panig ng tagapagsalita batay sa mga pahayag na narinig at nahuhulaan kung ano ang susunod nitong pahayag

Nagagamit ang mga salitang pangugnay sa tambalan at hugnayang pangungusap

Naibibigay ang wastong paghihinuha sa

Naisusulat nang maayos ang sariling ideya/kaisipan sa tulong ng isang balangkas

Nagagawang maiproseso ang napakinggang teksto na isinasaalang-alang ang mga saglit na paghinto, kamalian at pagwawasto

Nagagamit sa makabuluhang pakikipagtalastasan ang mga pangungusap sa karaniwan at di karaniwang ayos

10

-pangyayari - saloobin/pandamdamin Naibibigay ang mahahalagang impormasyong tuwiran at di-tuwirang binanggit sa teksto 37

Nagagamit ang mga kongkretong pansuportang detalye upang maipaliwanag nang maayos ang paksang pangungusap

Pakikinig

11

Nabibigyang-halaga ang pakikinig sa mga anekdota, kuwento, pabula at iba pa

Pagsasalita Nagagamit nang wasto ang mga sugnay na di-makapag-iisa sa mga makabuluhang pahayag.

Nasasagot ang mga tanong batay sa sariling karanasan

Nasusuri ang mga pangungusap ayon sa mga bahaging bumubuo rito

Nailalarawan ang katangian ng tauhan batay sa pananalita/pagkilos na isinasaad sa kuwento

-

12

13

14

nagagamit ang mga pangungusap na may iba’t ibang bahagi sa pagbibigay ng paliwanag

Naibibigay ang magkakaugnay na pangunahing diwa sa balita, ulat na napakinggan

Nagagamit nang wasto sa pakikipagtalastasan ang mga pangngalan

Naibibigay ang mahahalagang detalye na sumusuporta sa mga pangunahing diwa sa balita/ulat na napakinggan

Nakapagpapahayag ng sariling ideya tungkol sa wastong pangangalaga sa mga likas na yaman ng bansa

Naisasagawa sa tamang paraan ang mga hakbang na narinig sa pagsasagawa ng isang bagay/proyekto

Nauuri ang pangngalan bilang

Nakalalahok sa at nakapagsasagawa ng mga kapulungang pampaaralan/ pampurok/pansimbahan

Pagbasa

-

pantangi pambalana kongkreto di-kongkreto lansakan

Nagagamit ang mga pangngalang angkop para sa isang kapulungan

Pagsulat

Naisusulat nang maayos ang idiniktang teksto na kaugnay ng pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran

Naiuugnay ang sariling karanasan sa mga pangyayari sa kuwento

Nakapagbibigay ng paglalahat sa magkakaugnay na pangyayari na binabanggit sa kuwento

Nakasusulat ng paksang pangungusap at mga pansuportang detalye kaugnay sa mga pagbabagong nagaganap sa daigdig

Naibibigay nang malinaw ang mahahalagang detalyeng ipinahihiwatig ng akdang binasa

Nakasusulat ng mga panuto (instruction) kung paano isinasagawa ang isang bagay sa tulong ng isang dayagram o mga larawan e.g. ang paglilinis ng electric fan

Napipili ang mga detalye na nagpapaliwanag o lumilinang sa mga pangunahing diwa

Nagagamit ang mga angkop na ekspresyong narinig kaugnay ng pagsali sa kapulungan 38

Nakasusulat ng katitikan ng isang kapulungang pangklase

Pakikinig

Pagbasa

Pagsulat

Natutukoy ang gamit ng pangngalan sa mga diskursong napakinggan

Napagsusunod-sunod ang mga pangunahing diwa na bumubuo ng kuwento/seleksyon

Nakasusulat ng liham sa patnugot/liham na nagrereklamo at iba pa kaugnay sa mga naninira at walang malasakit sa kalikasan

Naisasalaysay/Naisasadula ayon sa wastong pagkakasunud-sunod ang mahahalagang pangyayari ng kuwentong napakinggan

Nagagamit nang wasto ang mga panghalip

Naigagawa ng balangkas ang akdang binasa sa anyong papaksa o pangungusap

Nakasusulat ng isang salaysay sa tulong ng isang balangkas

Naibibigay ang paksa at pangunahing kaisipan ng tula/kuwento/ impormasyong narinig

Nagagamit ang mga panghalip na panao sa kaukulang palagyo, palayon at paari

Nakikilala ang opinyon at katotohanan bilang isang uri ng ugnayan sa seleksyong binasa

Nakabubuo ng isang sulatin tungkol sa isang reaksyon sa binasa

Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mga detalye ng seleksyon/impormasyong napakinggan

Nagagamit ang panghalip bilang paksang pangungusap at pinaglalaanan sa mga pangungusap

Napipili ang opinyon at katotohanang mga pahayag sa akdang binasa

Nakasusulat ng sariling opinyon na maaaring

Naibibigay at naihahambing ang saloobin ng nagsasalita tungkol sa paksa

Nagagamit ang mga panghalip na panaklaw at patulad

Nabibigyang kahulugan ang mga opinyon at ang mga pahayag na makatotohanan

20

Natutukoy ang mga makabuluhang talasalitaang ginagamit sa mga usapang napakinggan

Nagagamit sa pagsasalayasay ang mga pandiwa na nasa iba’t ibang aspekto

21

Nabibigyang kahulugan ang mga salitang narinig batay sa paraan ng pagsasalita (tono, diin, paghinto,

Nabibigyang halaga sa pagsasalaysay ang pandaigdig na pagbabagong may kinalaman sa

Napag-uuri-uri ang mga salita ayon sa: - mga salitang kaugnay ng pandama - mga salitang kaugnay ng damdamin - mga salitang may pagkakaugnayan

15

Natutukoy sa mga diskursong napakinggan ang mga pahayag na:

Pagsasalita

16

17

18

nagpapakilala ng ideya nagpapatibay ng ideya

-

katulad ng may-akda kaiba sa may-akda

19

39

Nakasusulat ng isang maikling reaksyon tungkol sa napapanahong paksa tulad ng epekto ng pagkawasak ng kalikasan

Pakikinig

22

23

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

intonasyon)

teknolohiya

Nabibigyang-diin ang mahahalagang punto sa usapang narinig

Natutukoy ang mga pandiwang ginamit at ang aspekto nito

Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi, pananalita ng mga tauhan sa akda

Nakasusulat ng isang maikling reaksyon tungkol sa napapanahong paksa

Napaiikli ang diskursong napakinggan sa pamamagitan ng pagbabawas ng paulit-ulit o walang kaugnayang impormasyon

Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panlapi sa pagbubuo ng mga pandiwa sa iba’t ibang pokus

Nabibigyang-kahulugan ang salita ayon sa • denotasyon • konotasyon

Nakasusulat ng isang liham sa editor tungkol sa isang isyu o paksa tulad ng: wastong pagtatapon ng basura; wastong pangangalaga ng kapaligiran, mabuting naidudulot ng teknolohiya.

Nabubuod ang tekstong binasa sa sariling pangungusap 24

Natutukoy ang simula ng usapan sa pamamagitan ng tuwiran at dituwirang pahayag

Nagagamit ang magkasingkahulugan o magkasalungat na pang-uri sa pagsasalaysay

Napagtutulad at napag-iiba ang mga kaisipan o ideya

Nailalahad ang isang ideya o kaisipan sa pamamagitan ng diberbal na pamamaraan tulad ng: • grap • tsart • mapa

25

Natutukoy ang daloy ng pagpapahayag sa diskursong napakinggan tulad ng kung paano sumasagot o dinaragdagan ang ideya

Nagagamit ang mga pang-uri sa iba’t ibang antas ng pagsasalaysay

Nakapangangatwiran sa paraang kapani-paniwala at kahika-hikayat

Nakasusulat ng isang talaarawang naglalarawan ng ginawa/pangyayari sa buong araw

26

Natutukoy sa diskursong napakinggan ang iba’t ibang ideya Paglilipat nito sa bagong ideya at pagwawakas sa isang ideya

Nagagamit ang mga pang-uring may iba’t ibang kayarian sa paglalarawan ng maaliwalas at magandang kapaligiran

Nagagamit ang kaalaman sa mga nabasang akda bilang batayan ng mga pahayag at kaisipan tungkol sa nakalahad na bagong aralin

Nakasusulat ng isang ulat tungkol sa isang pangyayaring nasaksihan kaugnay sa epektibong pag-agapay ng mamamayan sa kamalayang pandaigdig

Natutukoy ang pangunahing ideya sa mga detalyeng nasa balita/ulat/panayam na narinig.

Nasusuri ang kayarian ng pang-uri • payak • maylapi

Natutukoy ang paksang diwa, aral at mga pagpapahalagang taglay ng akda

Nakasusulat ng isang iskrip para sa isang pagbabalitang panradyo

27

40

Pakikinig • •

Pagsasalita inuulit tambalan

Pagbasa

Pagsulat

Nakagagawa ng pagtatala ng mahahalagang impormasyon sa ulat/mensaheng narinig

Nagagamit ang mga pang-uri sa iba’t ibang anyo ng pagpapahayag

Nagagamit ang dating kaalaman sa pagbibigay solusyon sa mga suliranin batay sa iniharap na sitwasyon

Nakabubuo ng isang poster na nagbabadya ng mga kaganapan sa paaralan

Nakagagawa ng isang mabisang paglalagom sa paksang napakinggan

Napipili ang pinakaangkop na ekspresyon/pananalita sa pagpapahayag ng pansariling puna o saloobin

Nabibigyang katuwiran ang mga kilos o gawi ng mga tauhan sa akda

Nakabubuo ng isang talatanungan para sa isang panayam

30

Natutukoy ang pagkakaiba sa kahulugan ng mga pahayag sa tulong na iba’t ibang huwarang intonasyon

Nagagamit ang mga sugnay na pang-abay na pamanahon, panlunan at pamaraan

Naibibigay ang kahulugan ng mga salitang pareho ang baybay ngunit magkaiba ang kahulugan

Nakasusulat ng isang talumpati sa tulong ng mga ideya/tala na binuo ng klase

31

Natutukoy sa mga pahayag na napakinggan ang nagpapayo, nagbababala, nanghihikayat, nagbibigay ng magandang intensyon, atbp.

Nagagamit ang mga pang-abay na ingklitik gaya ng pa, raw/daw, yata, nga, din, rin, muna

Naibibigay ang hinuha sa mga pangyayaring binabanggit sa tekstong binasa

Nakasusulat ng isang pinalawak na kahulugan (definition) tungkol sa isang ideya o konsepto

Natutukoy ang mga angkop na punto sa isang teksto na may koordinasyon ng magkakaugnay na impormasyon

Nagagamit ang sugnay na pangabay sa pagtalakay sa mga kamalayang pandaigdig

Nailalapat ang kahalagahan ng binasa sa sariling karanasan

Nakasusulat ng isang lagom tungkol sa mabuti at masamang dulot ng teknolohiya.

Nasusuri ang antas ng kahalagahan ng impormasyong narinig

Natutukoy ang sugnay na pang-abay

Napagsusunud-sunud ang mga pangyayari sa kuwento at nasasaisantabi ang di-kailangang detalye

Nakasusulat ng isang malinis na biro, bugtong o palaisipan

28

29

32

33

34

Nakapagpasasagawa ng ibang paraan ng pagtatala ng mga impormasyon sa kahalintulad na

Nabibigyang-katuwiran ang mga ginawa ng tauhan

Nagbibigyang-reaksyon ang pananaw, tono, layunin at saloobin ng may akda 41

Pakikinig kahulugan (paraphrase)

Pagsasalita

Pagbasa

Pagsulat

Nagagamit ang mga impormasyong narinig sa isang paglalahad

Nagagamit ang iba’t ibang sugnay na pang-abay sa iba’t ibang gawain sa pakikipagtalastasan

Naipaliliwanag ang natatamong kaunlarang pangkaisipan at kaunlarang pandamdamin sa akdang binasa

Nakasusulat ng paglalarawan tungkol sa impormasyong pandamdamin sa akda o kuwentong binasa

Naisasalin ang impormasyong napakinggan tungo sa iba pang anyo/medium e.g. pagguhit, grap, tsart, atb.

Nagagamit nang wasto ang mga pang-angkop at pangatnig sa tambalan at hugnayang pangungusap.

Napapahalahagahan ang kaangkupan, katiyakan at pagkamakatotohanan ng impormasyong nakalahad sa teksto

37

Nahuhulo ang layunin o intensyong ipinahahatid ng biro o papuri

Nasasabi at naipaliliwanag ang gamit ng mga pangatnig

Naibabahagi ang sariling paninindigan ayon sa kaangkupan, pagkamakatotohanan at pagiging kasiya-siya ng akda

Nakabubuo ng isang “pictorial essay” tungkol sa isang paksa o isyu.

38

Nasusuri ang antas ng kahalagahan ng impormasyong napakinggan

Nagagamit nang mabisa ang mga pangatnig sa iba’t ibang anyo ng pakikipagtalastasan

Naihahambing ang kaisipang ipinahahayag sa teksto sa tulong ng pamantayang pansarili, pamantayang galing sa guro, sa ibang tao, at sa ibang babasahin.

Nakasusulat ng isang iskrip, na pandulaan batay sa isang paksa o akdang natalakay sa klase.

35

36

42