8e jaargang, nummer 20 - voorjaar 2006
verschijnt drie maal per jaar
De Columnist Officieel orgaan van Columni - Vereniging van Alumni CIW/Communicatiekunde Rijksuniversiteit Groningen
Najaarssymposium ‘Beelden in interculturele communicatie’ Zaterdag 5 november 2005 Huis de Beurs, Vismarkt, Groningen; 14.00-17.00 uur Workshop ‘Interculturele Effectiviteit’ – Jan Pieter van Oudenhoven Workshop ‘Beelden en Visies in Interculturele Communicatie’ – Nienke Blauw Rondleiding World Press Photo – Martinikerk ‘Een leuke, interessante dag. De volgende keer ben ik er zeker weer bij!’ ‘Als mijn agenda het toelaat, geef ik me de volgende keer weer op.’ ‘Een boeiende middag; is de datum van de volgende bijeenkomst al bekend?’ Columni-leden Ilse Oppedijk, Geertje Scholten en Edith van Marle waren enthousiast over het najaarssymposium dat Columni in november 2005 organiseerde. Voor de Columnist deden ze kort verslag van hun middag. Ilse Oppedijk: ‘Hoe zou het eigenlijk met mijn oud-studiegenoten zijn? Dat was de vraag die al een poosje door mijn hoofd spookte. Nadat mijn studie was afgelopen, had ik er een aantal uit het oog verloren naar wie ik toch wel nieuwsgierig was. Waar waren ze terecht gekomen en wat deden ze? Het was bij binnenkomst een feest van herkenning. Wat geweldig om een aantal mensen weer eens te spreken. Na een kleine lunch begonnen de workshops. De eerste workshop van Jan Pieter van Oudenhoven vond ik interessant omdat Van Oudenhoven op het snijvlak van communicatie en psychologie opereert. Hij demonstreerde een test die meet hoe je in verschillende sociale situaties scoort N U M M E R
1 - M E I
in je communicatie met mensen uit een andere cultuur. Helaas traden er tijdens de presentatie allerlei technische problemen op waardoor we niet alles hebben kunnen zien. De tweede workshop, van Nienke Blauw, was erg leuk. Het ging over de rol van beelden (voornamelijk kunst) in haar werk met allochtonen. Ze had een goede interactie met de zaal en betrok ons bij haar verhaal met een serie ansichtkaarten waarmee we aan de slag moesten. Na de workshops kregen we in de Martinikerk een wel heel snelle rondleiding langs de hoogtepunten van de World Press Photo-tentoonstelling. Wel heel passend bij het thema van de dag, maar er was helaas niet zoveel tijd om de foto’s goed te bekijken. Tenslotte gingen we naar de uitreiking van de scriptieprijs. De zaal zat vol met voor mij onbekende jonge afgestudeerden die in spanning op de uitslag wachtten. Mijn oud-studiegenoten en ik hebben er nog maar eentje op gedronken.’ Geertje Scholten: ‘Ik had me aangemeld omdat de middag mij leuk leek. Vooral de rondleiding. Die vond ik het leukst. Ik denk dat ik er zelf nooit aan 1 9 9 8
Inhoud Verslag najaarssymposium
1
Columni Scriptieprijs 2005
2
Elsa Timmermans
3
Verenigingsnieuws
4
1 gedacht had om naar de tentoonstelling toe te gaan. Ik vond het jammer dat er weinig verband was tussen de presentaties aan het begin van de dag en de rondleiding langs de foto’s. Wellicht was het leuk geweest als de sprekers aan de hand van de foto’s van de tentoonstelling verschillende onderwerpen hadden besproken, bijvoorbeeld iets met de cultuur van het land waar de foto geschoten is. De presentaties voorafgaand aan de rondleiding waren erg leerzaam. Jan Pieter van Oudenhoven had wel iets uitgebreider door mogen gaan wat mij betreft. Toch had ik eerlijk gezegd wel iets meer verwacht van de presentaties, maar dat kwam misschien ook door de problemen met de computer. De afsluiter met de uitreiking van de scriptieprijs was een goed moment om nog even met z’n allen na te borrelen. Ik vind het altijd erg leuk om te praten met alumni van mijn studie. Tijdens presentaties en een rondleiding krijg je daar niet echt de kans voor.’ Edith van Marle: ‘Het symposium was voor mij de gelegenheid om weer in contact te komen met het vakgebied. Op dat moment had ik er niets mee te maken en dan is het extra leuk en interessant om weer even met je studie bezig te zijn. Ik vind het nog lees verder op bladzijde 2 D E
C O L U M N I S T
steeds leuk om cases, zoals die filmpjes tijdens de eerste lezing, voorgelegd te krijgen en feedback te krijgen over je manier van denken. Bij de tweede lezing vond ik het erg interessant om te horen wat Nienke Blauw precies doet in haar werk. Wat ze vertelde over het project vond ik erg leuk.
De rondleiding langs de World Press Photo die we vervolgens kregen, heeft veel indruk gemaakt. Bij sommige beelden moest ik echt een paar keer slikken. Zowel ontroerende als hartverscheurende taferelen kwamen voorbij. Doordat ik pas van vakantie terug was uit Indonesie en daar het een en ander van dichtbij mee heb gemaakt
(vliegtuigcrash in Medan en bomaanslagen in Kuta), riepen bepaalde foto’s daar ook weer herinneringen aan op. Tussendoor hebben we natuurlijk veel gepraat over wat iedereen nu doet qua werk, afstudeerstage, afstudeerscriptie. Ook het vinden van een baan is veel ter sprake gekomen. Blijft lastig, zo bleek uit de reacties.’
Wat doe jij nou? Naam
Elsa Timmermans Afstudeerdatum
zomer 1996 Studierichting
Communicatiekunde, externe communicatie
Kim Spinder winnaar Columni Scriptieprijs 2005:
‘Politici ontwijken tweederde van de vragen’ Dat politici ‘draaikonten’ zijn, zoals Van Kooten en De Bie al in de jaren ’80 beweerden, is nu ook wetenschappelijk vastgesteld. In haar afstudeerscriptie ontdekte Kim Spinder dat politici in een kamerdebat op ongeveer twee op de drie vragen een ontwijkend antwoord gaven. Met haar scriptie ‘Daar gaat het nu niet over’ is zij winnaar geworden van de Columni Scriptieprijs 2005. Dat politici veelvuldig gebruik maken van ontwijkend antwoordgedrag, ook wel ‘evasiveness’ genoemd, zal niemand verbazen. In het kamerdebat over terrorisme, gehouden op 9 februari 2005, gaven de politici slechts op eenderde van alle vragen antwoord, zo blijkt uit het onderzoek van Kim Spinder. Kampioenen vragenontduiken in de Tweede Kamer zijn Wouter Bos (PvdA), Femke Halsema (Groen Links) en Maxime Verhagen (CDA). Daarentegen geven Jozias van Aartsen (VVD) en Boris Dittrich (D66) juist vaak wél antwoord op een aan hen gestelde vraag.
2
Classificatie
foto: Kees van der Mark
Kim Spinder heeft een classificatiesysteem ontwikkeld om alle verschillende ontduikstrategieën te kunnen benoemen. Er zijn twee belangrijke categorieën: ‘overt evasion’ en ‘covert eva-
sion’, met daarbinnen verschillende strategieën. ‘Overt evasion’ houdt in dat een spreker verschillende manieren gebruikt om duidelijk aan te geven dat hij geen relevant antwoord op de vraag gaat geven. Bijvoorbeeld door aan te geven dat de vraag volgt uit een verkeerde veronderstelling: ‘Het gaat er hier niet om dat…’. Of door te zeggen dat het onmogelijk is de vraag te beantwoorden: ‘Ik kan nu nog geen uitspraken doen…’. Bij de andere hoofdcategorie, ‘covert evasion’, geeft de politicus niet expliciet aan dat hij de vraag niet beantwoordt. De spreker doet alsof hij wel een antwoord geeft, maar doet dat in feite niet. Zijn respons is bijvoorbeeld wel gerelateerd aan het onderwerp, maar niet specifiek datgeen wat gevraagd werd. Een beroemd voorbeeld van deze laatste strategie, door Kim Spinder opgenomen in haar samenvatting, komt van Bill Clinton, over draaikonten gesproken. Op de vraag van onderzoeksrechter Jim Lehrer: ‘You had no sexual relationship with this young woman?’ antwoordt Clinton: ‘There is not a sexual relationship. That is accurate’. Clinton lijkt netjes antwoord te geven, maar vervangt, heel subtiel, de verleden tijd in de vraagstelling door de tegenwoordige tijd. Het kwam zijn politieke carrièrre niet ten goede.
Kim Spinder ontvangt de cheque van € 250 die hoort bij de Columni Scriptieprijs 2005,
Jury De jury van de Columni Scriptieprijs 2005, bestaande uit vijf Columnileden, vindt dat Spinder een goed geschreven, toegankelijke scriptie heeft afgeleverd over een maatschappelijk relevant onderwerp. Met haar classificatiesysteem heeft zij een bruikbaar instrument ontwikkeld om ontduikstrategieën te meten en te analyseren. Haar systeem biedt nieuwe inzichten in de tactieken die politici gebruiken om een vraag niet te hoeven beantwoorden. In het juryrapport is te lezen dat de jury getroffen is ‘door de actualiteit en beladenheid van het onderwerp en de overzichtelijke, zinvolle, en direct te hanteren conclusies van haar onderzoek, zonder te vervallen in oppervlakkige beschouwingen. Opvallend is de heldere schrijfstijl. Kim blijft weg van teveel wetenschappelijk jargon en heeft het lef haar schrijfstijl eenvoudig en toegankelijk te houden. Ze maakt daarmee veel indruk. De lezer wordt secuur aan de hand genomen; de scriptie is daardoor zeer uitnodigend om te lezen.’
Columni Scriptieprijs De Columni Scriptieprijs wordt jaarlijks toegekend aan de beste Masterscriptie, geschreven ter afronding van de studie Communicatie- en Informatiewetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Aan de scriptieprijs is een bedrag van € 250 verbonden en een gratis jaarlidmaatschap van Columni.
John Brouwer
Huidige werk
senior beleidsmedewerker bij woningcorporatie Triada Wonen in Epe Lid/abonnee van
Adformatie, Intermediair, Management Team, Aedes (branchemagazine) Vervolgcursussen
opleiding marktonderzoeker, Nima A en B, HBO bedrijfskunde ‘In 1996 was de situatie op de arbeidsmarkt vergelijkbaar met nu: ik kreeg regelmatig te horen dat ik een van de 200 was. Via een uitzendbureau ben ik eerst begonnen als directiesecretaresse in Nieuwe Pekela. Daarnaast werd ik commercieel assistente en vanuit die functie heb ik me toegelegd op het communicatiemateriaal van de organisatie. In 1997 ben ik als projectleider marktonderzoek aan de slag gegaan bij een marktonderzoekbureau in Den Bosch. We voerden met name marktonderzoek uit voor Volkswagen en Audi, maar we hadden ook klanten als Beter Bed en Van Gansewinkel. Ik onderzocht de effectiviteit van hun externe communicatie-uitingen, zoals brochures, mailings en commercials. Dat leverde soms leuke inzichten op, bijvoorbeeld in de invloed van cultuur in reclame. Een voorbeeld is een tv-commercial van Volkswagen, die aangaf dat een VW wel twintig jaar mee ging, van de eerste tot een vijfde eigenaar. In Duitsland bleek het ‘not done’ om nieuwe en gebruikte auto’s in één reclame met elkaar te associëren, terwijl wij Nederlanders er juist trots op waren dat we de auto konden hergebruiken.
aan het eind van het Columni Symposium van 5 november 2005.
D E
C O L U M N I S T
N U M M E R
2 0 - V O O R J A A R
2 0 0 6
N U M M E R
3 Sinds mijn studie heb ik de ambitie gehad om in de reclamewereld te gaan werken. In 2000 kreeg ik via Volkswagen de kans om aan de slag te gaan bij het toenmalige Result DDB in Amstelveen. Zij maakten commercials voor onder meer Volkswagen, McDonald’s en Centraal Beheer/Achmea (‘Even Apeldoorn bellen’). Als researchmanager pre-testte ik reclame-uitingen, zowel advertenties als commercials en billboards. Al gauw miste ik echter diepgang in het werk, zeg maar het meer strategisch denken. Ik ben toen gaan werken op de afdeling Strategie van een woningcorporatie in Alphen aan de Rijn. Inmiddels werk ik alweer anderhalf jaar als senior beleidsmedewerker bij een andere woningcorporatie, Triada Wonen, op de afdeling Strategie en Communicatie. Ik richt mij op het interne en het externe beleid van de organisatie. Intern ben ik onder andere bezig met het structureren van werkprocessen en kwaliteitszorg. Interne communicatie is hierbij een belangrijk onderdeel. Extern ben ik verantwoordelijk voor het opstellen van het strategisch voorraadbeleid en analyseer ik hoe we met onze woningvoorraad kunnen inspelen op de wensen van de markt. Daarvoor kijk ik bijvoorbeeld bij nieuwbouwprojecten naar mogelijke doelgroepen en over-
2 0 - V O O R J A A R
2 0 0 6
leg ik met gemeenten, zorginstellingen en provincie. Bij de vorige woningcorporatie werkte ik veel vanuit een afdeling en werden mijn producten ergens anders in de organisatie verder ontwikkeld. Om daar zelf meer invloed op uit te kunnen oefenen, wilde ik meer inzicht de structuur van de organisatie. Daarom heb ik de eenjarige opleiding HBO bedrijfskunde gevolgd in de avonduren. Dat leidde ertoe dat ik nu help om de nieuwe organisatie te professionaliseren en te sturen op verandering. Ik ben nu dus ook deels een interne organisatieadviseur. Misschien ga ik me daarin verder ontwikkelen, maar voorlopig wil ik verder leren in mijn huidige baan en blijven werken in de woningbranche, die een heel breed werkveld inhoudt. Ik ben minder betrokken bij de communicatiepraktijk dan in mijn studie, hoewel ik mijn kennis en ervaring wel dagelijks gebruik, al is het alleen al om leesbare beleidstukken te produceren. Naar buiten toe is communicatie heel belangrijk in mijn werk. Het draait in de woningbranche namelijk steeds om communicatie; met bewoners, met gemeenten en andere overheden, met instanties, met toezichthouders, met collega-corporaties, met politieke partijen en natuurlijk met de media.’ D E
C O L U M N I S T
Nieuwe leden
4
• Carla van de Witte, afgestudeerd 2005, Commercieel Medewerker Binnendienst Feenstra Warmte Totaal Zorg • Jeroen Walsmit, afgestudeerd 2005 • Sjoukje Budde, afgestudeerd 2005 • Kim Spinder, afgestudeerd 2005, PR-coördinator 4CiT • Colette Govaars, afgestudeerd 1995, Gemeente het Bildt • Evelien Klok, afgestudeerd 2005 • Sytie Ykema, afgestudeerd 1990, marketingmanager Veldman & Dijkstra BV/Gallagher Europe • Marleen Nagengast, afgestudeerd 2005 • Carla Feijen, afgestudeerd 2006, medewerker Communicatie IKEA Nederland
Marit van Mil versterkt bestuur 2005-2006 Tijdens de Algemene Ledenvergadering van november 2005 hebben Erik Meijerink en Bernice Spijker het Columni-bestuur verlaten. Het bestuur heeft Bernice en Erik met een etentje en cadeautjes bedankt voor hun jarenlange onvermoeibare inzet. Omdat zich voor penningmeester Bernice nog geen nieuwe kandidaat meldde, is deze functie in het bestuur nog steeds vacant. Versterking kwam er wel op ander vlak: Columni-lid Marit van Mil bood aan om de contacten met de opleiding en faculteit te onderhouden en de jaarlijkse organisatie van de Columni-scriptieprijs op zich te nemen. Met Marit bestaat het bestuur nu uit vijf vrouwen: Elsbeth Sonnega, Janneke Nijholt, Krista van der Lugt, Marit van Mil en Peggy Limburg. D E
C O L U M N I S T
Herhaalde oproep: penningmeester gezocht Het Columni-bestuur zoekt een precieze, punctuele en betrouwbare cijferliefhebber die niet vies is van administratief werk en die gedurende een langere periode de bankrekening van de vereniging wil beheren. Als penningmeester stel je jaarlijks een begroting op voor de activiteiten uit ons jaarplan, je verzorgt de financiële (leden-)administratie, je verzorgt de betalingen en je brengt in bestuursvergaderingen verslag uit van de inkomsten en uitgaven. Wil je meer weten? Neem dan contact op met waarnemend penningmeester Janneke Nijholt, via
of met onze voorzitter Peggy Limburg via .
17 juni 2006: Columnilustrumsymposium! Columni is jarig! Dit voorjaar bestaat de alumnivereniging tien jaar. Tien jaar vol activiteiten, georganiseerd door verschillende bestuursleden, met dezelfde achtergrond, de opleiding aan de RuG. In die tien jaar is er veel veranderd. Zo werd de studie geboren als ‘Communicatie, Documentatie en Voorlichting’. Vlot daarna werd de naam veranderd in ‘Communicatiekunde’. Sinds enige jaren is het perspectief in de opleiding verbreed en worden studenten geworven voor ’Communicatie- en Informatiewetenschappen’. Belangrijke verandering is ook dat de eerdere bovenbouwstudie nu al vanaf het eerste jaar te volgen is.
N U M M E R
Glazen bol op symposium Columni-leden die al sinds de eerste studie CDV meelopen in dit vakgebied, weten dat het vak voortdurend in beweging is geweest. Vraag is hoe het nu verder gaat. Hoe ziet onze toekomst eruit? Bestaan de communicatieadviseur, de persvoorlichter, de marktonderzoeker, de tekstschrijver, en de internetredacteur nog in 2020? Welke ontwikkelingen staat ons te wachten? Tijdens het lustrumsymposium van Columni op 17 juni 2006 werpen we een blik in de glazen bol en gaan we proberen de toekomst te voorspellen. Drie sprekers werkzaam in verschillende communicatiedisciplines nemen je mee naar de toekomst of laten je zien hoe zij vandaag de dag hun expertise gebruiken. Na het dagprogramma hebben we een feestelijk avondprogramma voor je in petto om het 10-jarig bestaan van Columni te vieren.
Weet je al zeker dat je erbij wilt zijn op 17 juni? Meld je dan voor 5 juni aan via www.columni.nl. Meer informatie over de sprekers en het programma ontvang je binnenkort.
2 0 - V O O R J A A R
2 0 0 6
Redactieadres: Vakgroep Taal en Communicatie, t.a.v. redactie Columnist, Postbus 716, 9700 AS Groningen. E-mail: [email protected] Internet: www.columni.nl Vormgeving: Van Kelckhoven BNO, Groningen.
Verenigings nieuws