Chuong 5 - Dich Vu

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

CHÖÔNG 5:

DÒCH VUÏ TRONG MAÏNG NGN ----WX---I. GIÔÙI THIEÄU Söï caïnh tranh gay gaét trong lónh vöïc maïng thoâng tin cuõng nhö maïng vieãn thoâng ñang dieãn ra trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Khi söï caïnh tranh gia taêng, ñieàu ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi caùc coâng ty laø xaùc ñònh vò trí thích hôïp ñeå mang laïi thuaän lôïi cho baûn thaân mình, vaø ñeå chuaån bò cho moâi tröôøng truyeàn thoâng môùi ñang noåi leân. Trong moâi tröôøng naøy, söï hoøa nhaäp, lieân keát vaø caïnh tranh cuûa caùc thaønh vieân môùi tham gia vaøo thò tröôøng phaûi hoaït ñoäng tích cöïc ñeå tìm ra phöông thöùc môùi, nhaèm giöõ vaø thu huùt haàu heát caùc khaùch haøng coù tieàm naêng. Caùc nhaø cung caáp dòch vuï hieän nay ñang coá gaéng tìm ra loái ñi rieâng cho mình ñeå taïo ra söï khaùc bieät vôùi caùc nhaø cung caáp khaùc, chaúng haïn nhö tìm kieám phöông thöùc môùi ñeå ñoùng nhaõn vaø ñoùng goùi dòch vuï, thöïc hieän giaûm caùc chi phí hoaït ñoäng,… Maïng theá heä môùi NGN laø böôùc keá tieáp cuûa theá giôùi vieãn thoâng, coù theå ñöôïc hieåu laø maïng döïa treân coâng ngheä chuyeån maïch goùi, nôi maø caùc chuyeån maïch vaø caùc phaàn töû truyeàn thoâng (nhö caùc boä ñònh tuyeán, caùc boä chuyeån maïch vaø gateway) ñöôïc phaân bieät moät caùch luaän lyù vaø vaät lyù theo khaû naêng ñieàu khieån thoâng minh dòch vuï hoaëc cuoäc goïi. Khaû naêng ñieàu khieån thoâng minh naøy thöôøng hoã trôï cho taát caû caùc loaïi dòch vuï treân maïng truyeàn thoâng, töø dòch vuï thoaïi cô baûn (Basic Voice Telephony Services) cho ñeán caùc dòch vuï döõ lieäu, hình aûnh, ña phöông tieän, baêng roäng tieân tieán (Advanced Broadband), vaø caùc öùng duïng quaûn lyù (Management Application).

- 116 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Hình 5-1 Maïng ña dòch vuï (goùc ñoä dòch vuï) Nhö ñaõ ñeà caäp ôû caùc phaàn tröôùc, NGN laø söï taäp trung cuûa ba loaïi maïng chính: maïng thoaïi PSTN, maïng di ñoäng vaø maïng chuyeån maïch goùi (maïng Internet). Caáu truùc naøy phaân phoái toaøn boä caùc phöông thöùc truy nhaäp, haàu heát caùc coâng ngheä vaø öùng duïng môùi. Töø ñoù taïo ra nhieàu dòch vuï môùi.

Hình 5-2 Caáu truùc NGN daïng module - 117 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Coù ba loaïi dòch vuï chuû yeáu trong NGN: dòch vuï thôøi gian thöïc vaø thôøi gian khoâng thöïc, dòch vuï noäi dung, dòch vuï quaûn lyù. Caùc dòch vuï naøy giuùp cho caùc nhaø khai thaùc coù söï ñieàu khieån, baûo maät vaø ñoä tin caäy toát hôn ñoàng thôøi giaûm chi phí vaän haønh. Nhôø ñoù, caùc nhaø cung caáp dòch vuï coù theå nhanh choùng coù nguoàn thu môùi. Xaây döïng treân caùc thaønh phaàn môû vaø ñöôïc module hoùa, treân caùc giao thöùc chuaån vaø caùc giao dieän môû, NGN ñaõ trôû thaønh moät phöông tieän thöïc hieän muïc ñích laø cho pheùp keát noái giöõa con ngöôøi vaø maùy moùc ôû baát cöù khoaûng caùch naøo. Noùi caùch khaùc, NGN coù khaû naêng cung caáp caùc yeâu caàu ñaëc bieät cuûa taát caû khaùch haøng coâng ty, vaên phoøng ôû xa, vaên phoøng nhoû, nhaø rieâng,… Noù hôïp nhaát thoaïi höõu tuyeán vaø voâ tuyeán, döõ lieäu, video,… baèng caùch söû duïng chung moät lôùp truyeàn taûi goùi. Caùc lôùp dòch vuï cuûa NGN linh hoaït, chi phí hieäu quaû vaø coù khaû naêng môû roäng hôn ñoái vôùi caùc dòch vuï tröôùc ñaây.

II. NHU CAÀU NGN ÑOÁI VÔÙI CAÙC NHAØ CUNG CAÁP DÒCH VUÏ Maïng Internet ñang xöû lyù khaù toát taát caû caùc dòch vuï chuùng ta yeâu caàu. Giaûi phaùp cuûa maïng Internet ñôn giaûn laø söû duïng caùc thieát bò ñaàu cuoái thueâ bao CPE (Customer Premise Equipment) tieân tieán nhö PC, smart phone, settop-box,… Dòch vuï ñöôïc thöïc hieän taïi caùc heä thoáng ñaàu cuoái. Caùc xí nghieäp, caùc coâng ty phaàn meàm vaø moät soá tröôøng Ñaïi hoïc, trung hoïc seõ phaùt trieån caùc öùng duïng vaø taûi chuùng töø maïng Internet ñeán caùc thieát bò CPE. Caùc yeâu caàu ñoái vôùi maïng truyeàn taûi coâng coäng laø tính tin caäy vaø baêng thoâng truyeàn daãn cao. Nhö vaäy taïi sao caùc nhaø cung caáp dòch vuï laïi quan taâm ñeán dòch vuï NGN? Taïi sao hoï khoâng theo phöông thöùc kinh doanh cuõ? Sau ñaây laø moät soá lyù do tieâu bieåu: ƒ Nhaø cung caáp coù theå toàn taïi vôùi phöông thöùc cuõ (neáu hoï may maén), tuy nhieân chaéc chaén hoï seõ khoâng thaønh coâng. Caùc nhaø cung caáp ñang baét buoäc caïnh tranh veà giaù ñeå ñaûm baûo thu nhaäp. Trong luùc ñoù, caùc ñoái thuû caïnh tranh ñöa ra caùc dòch vuï haáp daãn ñeå ñöôïc caùc khaùch haøng “beùo bôû” nhaát. Do ñoù neáu nhaø cung caáp dòch vuï muoán thaønh coâng trong thôøi ñaïi môùi, hoï buoäc phaûi theâm giaù trò vaøo caùc dòch vuï truyeàn thoáng cuûa mình. NGN hoã trôï caùc dòch vuï môùi tieân tieán neân cho pheùp hoï giöõ ñöôïc caùc khaùch haøng quan troïng vaø môû roäng thò tröôøng trong nhieàu khu vöïc môùi. ƒ Maïng löôùi hieän nay khoâng theå cung caáp taát caû caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Moät ñieàu khoâng theå nghi ngôø laø caùc dòch vuï cuûa moät vaøi khaùch haøng ñang chuyeån daàn ra bieân maïng. Nhaø cung caáp maïng coâng coäng khoâng theå choáng laïi khuynh höôùng naøy. Tuy nhieân hoï khoâng chaáp nhaän thaát baïi. Kinh doanh - 118 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

caùc dòch vuï thoâng tin môùi trôû thaønh moät ngaønh coâng nghieäp coù theå thu veà haøng tyû ñoâ la. Cuoái cuøng coù moät thöïc teá laø moät soá ngöôøi muoán söû duïng caùc dòch vuï môùi treân neàn CPE, trong khi soá khaùc laïi thích dòch vuï treân neàn maïng. ƒ Caùc dòch vuï treân neàn maïng coù nhieàu öu ñieåm. Vôùi moät soá nhoû caùc dòch vuï ñôn giaûn khoâng yeâu caàu laøm vieäc giöõa khaùch haøng vôùi nhau, caùc dòch vuï treân neàn CPE coù theå hieäu quaû. Tuy nhieân, khi soá löôïng khaùch haøng laøm vieäc vôùi nhau taêng, caùc dòch vuï treân neàn maïng toû ra coù nhieàu lôïi theá hôn. Ví duï, caùc öùng duïng treân neàn maïng linh hoaït hôn vaø coù khaû naêng môû roäng hôn so vôùi caùc dòch vuï treân neàn CPE. Vôùi caùc öùng duïng treân neàn CPE, thieát bò CPE caàn phaûi tinh vi, phöùc taïp hôn (vaø do ñoù, ñaét tieàn hôn) ñeå ñaûm baûo caùc yeâu caàu veà caùc öùng duïng tieân tieán hôn. Giaûi phaùp treân neàn maïng cho pheùp chia seû taøi nguyeân vaø deã daøng môû roäng ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu ñoù. Thöù hai, dòch vuï treân neàn CPE khoù khaên trong vieäc cung caáp caùc dòch vuï ñoái vôùi thueâ bao di ñoäng. Neáu khaùch haøng muoán truy nhaäp vaøo caùc dòch vuï cuûa hoï taïi nhöõng ñòa ñieåm khaùc nhau, hoï caàn phaûi mang thieát bò CPE theo hay taûi phaàn meàm töø vò trí môùi, laõng phí thôøi gian vaø taøi nguyeân maïng. Vôùi caùc dòch vuï treân neàn maïng, khaùch haøng coù theå truy nhaäp vaøo caùc dòch vuï cuûa hoï baát keå töø vò trí naøo. Cuoáâi cuøng, caùc vaán ñeà khaùch haøng quan taâm nhö tính cöôùc, quaûn lyù caáu hình, döï phoøng vaø caùc daïng quaûn lyù khaùc ñöôïc xöû lyù deã daøng hôn ñoái vôùi caùc dòch vuï treân neàn maïng. NGN seõ cho pheùp caùc nhaø khai thaùc cung caáp vôùi chi phí hieäu quaû cuûa caùc dòch vuï môùi phöùc taïp hôn baèng caùch xaây döïng moät loõi lieân heä vôùi caùc dòch vuï truyeàn taûi truyeàn thoáng. Theâm vaøo ñoù, vieäc hôïp nhaát caùc öùng duïng NGN laøm giaûm chi phí baèng caùch loaïi boû caùc nhöôïc ñieåm cuûa caùc dòch vuï rieâng leû hieän nay. NGN coøn giaûm thôøi gian thöông maïi hoùa vaø xoay voøng voán nhanh hôn khi cung caáp caùc dòch vuï môùi. Vaø sau cuøng, NGN môû roäng caùc dòch vuï tieân tieán, taêng khaû naêng caïnh tranh vaø môû roäng khaû naêng thaâm nhaäp thò tröôøng cuûa hoï.

III. YEÂU CAÀU CUÛA KHAÙCH HAØNG Sau ñaây laø phaân tích yeâu caàu cuûa moät soá khaùch haøng ñaëc tröng:  Coâng ty lôùn: -

Dòch vuï VPN cho keát noái noäi boä, vaø dòch vuï truyeàn daãn (chaúng haïn nhö leased line) keát noái vôùi beân ngoaøi. Coù nhu caàu quaûn lyù dòch vuï vaø maïng.

- 119 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

-

Dung löôïng baêng thoâng lôùn, phaân phoái baêng thoâng linh hoaït.

-

Yeâu caàu QoS laø baét buoäc, coù söï döï phoøng.

 Coâng ty trung bình: -

Dòch vuï VPN cho keát noái noäi boä vaø caùc dòch vuï vaên phoøng keát noái vôùi beân ngoaøi nhö: thoaïi, Internet, fax,…

-

Dung löôïng baêng thoâng trung bình.

-

QoS: quan troïng

 Coâng ty nhoû, vaên phoøng ñaët taïi nhaø: -

Dòch vuï keát noái töø xa, dòch vuï vaên phoøng nhö thoaïi, fax, döõ lieäu, Internet,..

-

Dung löôïng baêng thoâng trung bình.

-

QoS: ít quan troïng.

 Thueâ bao taïi nhaø -

Dòch vuï keát noái töø xa vaø caùc dòch vuï taïi nhaø nhö thoaïi, Internet, di ñoäng, giaûi trí, ñieàu khieån caùc thieát bò trong nhaø,…

-

Dung löôïng baêng thoâng nhoû.

-

QoS: ít quan trong.

IV. DÒCH VUÏ NGN 1. Xu höôùng caùc dòch vuï trong töông lai Ñeå xaùc ñònh ñöôïc caùc dòch vuï trong maïng theá heä sau cuõng nhö chieán löôïc ñaàu tö cuûa caùc coâng ty, xu höôùng phaùt trieån caùc dòch vuï trong töông lai laø vaán ñeà raát caàn xem xeùt.  Tröôùc heát chuùng ta caàn quan taâm ñeán xu höôùng cuûa dòch vuï thoaïi. Ñaây laø dòch vuï phoå bieán, laâu ñôøi vaø thu nhieàu lôïi nhuaän nhaát töø nhöõng ngaøy ñaàu cho ñeán nay. Do ñoù, dòch vuï thoaïi truyeàn thoáng seõ tieáp tuïc toàn taïi trong thôøi gian daøi. Sau ñoù, moät phaàn dòch vuï truyeàn thoáng naøy chuyeån sang thoâng tin di ñoäng vaø thoaïi qua IP.  Ñoái vôùi dòch vuï truyeàn thoâng ña phöông tieän, hieän nay H.323 ñaõ laø moâi tröôøng cho giaûi phaùp thoaïi qua giao thöùc IP vaø caùc dòch vuï ña phöông tieän töông ñoái ñôn giaûn. Tuy nhieân, sau ñoù SIP seõ thay theá cho H.232 do SIP coù nhieàu öu ñieåm hôn vaø thích hôïp vôùi caùc dòch vuï truyeàn thoâng ña phöông tieän phöùc taïp. - 120 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

 Trong töông lai, tính cöôùc dòch vuï theo noäi dung vaø chaát löôïng, khoâng theo thôøi gian seõ chieám öu theá.  Nhieàu dòch vuï vaø truy nhaäp öùng duïng thoâng qua caùc nhaø cung caáp dòch vuï vaø truy nhaäp öùng duïng seõ phaùt trieån maïnh. Caùc dòch vuï leased line, ATM, Frame Relay hieän nay seõ tieáp tuïc toàn taïi theâm moät thôøi gian nöõa do caùc toå chöùc kinh doanh khoâng muoán thay ñoåi thieát bò chæ vì thay ñoåi dòch vuï keát noái. Dòch vuï IP-VPN seõ trôû thaønh moät löïa choïn haáp daãn.  Cuoái cuøng, phöông thöùc truy nhaäp maïng, ra leänh, nhaän thoâng tin,… baèng lôøi noùi (voice portal) seõ laø moät choïn löïa trong töông lai. Hieän nay, kyõ thuaät chuyeån ñoåi töø lôøi noùi sang file vaên baûn vaø ngöôïc laïi ñang phaùt trieån maïnh. 2. Caùc ñaëc tröng cuûa dòch vuï NGN Maëc duø thaät khoù ñeå döï ñoaùn heát caùc öùng duïng trong töông lai, nhöng chuùng ta coù theå chæ ra caùc ñaëc tröng vaø caùc khaû naêng quan troïng cuûa dòch vuï trong moâi tröôøng NGN baèng caùch xem xeùt caùc xu höôùng coâng nghieäp lieân quan ñeán dòch vuï hieän nay. Moät ñieàu chaéc chaén laø chuùng ta ñang dòch chuyeån töø maïng chuyeån maïch keânh, treân neàn TDM sang maïng döïa treân chuyeån maïch goùi, döïa treân truyeàn taûi teá baøo hay khung. Tuy nhieân caùc thay ñoåi naøy laø trong maïng truyeàn taûi vaø ôû ñaây chuùng ta chæ xem xeùt ôû möùc dòch vuï. Caùc nhaø cung caáp dòch vuï maïng truyeàn thoáng ñaõ cung caáp caùc dòch vuï vôùi khuynh höôùng thoaïi baêng heïp, baèng moät keát noái ñôn ñieåm-ñieåm trong moãi cuoäc goïi treân moät thò tröôøng roäng lôùn giöõa caùc thueâ bao ñaàu cuoái, vôùi caùc khaû naêng söû duïng caùc dòch vuï giaù trò gia taêng khaùc nhau. Duø sao, caùc dòch vuï naøy ñaõ laøm thay ñoåi nhanh choùng ñeán neàn kinh teá theá giôùi vaø thoâng tin cuõng ñöôïc xem nhö moät nguoàn taøi nguyeân cô sôû. Trong khi caùc dòch vuï hieän taïi vaãn ñöôïc caùc nhaø cung caáp giöõ laïi, thì khaùch haøng laïi seõ höôùng ñeán caùc dòch vuï ña phöông tieän baêng roäng vaø caùc dòch vuï mang nhieàu thoâng tin. Khaùch haøng coù theå töông taùc vôùi nhau thoâng qua maïng nhôø caùc thieát bò CPE tinh vi vaø coù theå choïn treân phaïm vi roäng chaát löôïng dòch vuï (QoS) vaø daûi taàn. Trong töông lai, maïng thoâng minh seõ khoâng chæ taïo ra caùc tuyeán keát noái baèng caùch döïa treân cô sôû döõ lieäu ñôn giaûn maø coøn coù theå mang nhieàu thoâng tin roäng hôn nhö: quaûn lyù session ña phöông tieän, caùc keát noái ña coâng ngheä, ñieàu khieån/quaûn lyù thoâng minh, baûo maät cao, caùc dòch vuï chæ daãn tröïc tuyeán, caùc phaàn töû giaùm saùt,…

- 121 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Söï phaùt trieån cuûa caùc dòch vuï truyeàn thoâng hieän nay seõ höôùng tôùi vieäc caùc nhaø cung caáp dòch vuï phaûi coù söï meàm deûo, linh hoaït ñeå phuïc vuï ñöôïc caû thò tröôøng lôùn vaø nhoû. Caùc quyeát ñònh veà vieäc cung caáp dòch vuï cuûa hoï coù theå gaëp nhieàu vaán ñeà phaûi giaûi quyeát nhö giaù caû, vieäc ñoùng goùi, tieáp thò cuõng nhö söï tieän ích cuûa dòch vuï thöïc teá khi cung caáp. Khi coù nhieàu phöông tieän truyeàn tin, nhaø cung caáp dòch vuï, nhaø cung caáp thieát bò vaø caùc doanh nghieäp thöông maïi lieân quan ñeán vieäc cung caáp dòch vuï, lieân maïng vaø caùc heä thoáng thöông maïi seõ trôû neân caøng quan troïng. Muïc tieâu chính cuûa dòch vuï NGN laø cho pheùp khaùch haøng coù theå laáy thoâng tin hoï muoán ôû baát kyø daïng naøo, trong baát kyø ñieàu kieän naøo, taïi moïi nôi vaø dung löôïng tuøy yù. Döïa treân caùc khuynh höôùng ñöôïc ñeà caäp ôû treân, sau ñaây laø moät soá ñaëc tính dòch vuï quan troïng trong moâi tröôøng NGN: ƒ Lieân laïc thoâng tin roäng khaép, thôøi gian thöïc, ña phöông tieän, ñaûm baûo ñoä tin caäy, thaân thieän trong vieäc lieân keát caùc thueâ bao, truy nhaäp toác ñoä cao vaø truyeàn taûi thoâng tin vôùi baát kyø phöông tieän naøo, vaøo moïi luùc, taïi moïi nôi,… ƒ Nhieàu thöïc theå vaø caùc phaàn töû maïng thoâng minh ñöôïc phaân boá treân toaøn maïng. Noù bao goàm caùc öùng duïng cho pheùp truy nhaäp vaø ñieàu khieån caùc dòch vuï maïng. Noù cuõng coù theå thöïc hieän caùc chöùc naêng cuï theå thay theá cho nhaø cung caáp dòch vuï hoaëc maïng. Ta coù theå xem noù nhö moät taùc töû quaûn lyù coù theå thöïc hieän giaùm saùt taøi nguyeân maïng, taäp hôïp caùc soá lieäu,… ƒ Deã daøng söû duïng. Khaùch haøng khoâng bò aûnh höôûng töø caùc quaù trình taäp trung, xöû lyù vaø truyeàn daãn thoâng tin phöùc taïp cuûa heä thoáng. Noù cho pheùp khaùch haøng truy xuaát vaø söû duïng caùc dòch vuï maïng moät caùch ñôn giaûn hôn, bao goàm caùc giao dieän ngöôøi duøng cho pheùp töông taùc töï nhieân giöõa khaùch haøng vaø maïng. Khaùch haøng ñöôïc cung caáp caùc thoâng tin höôùng daãn, caùc tuøy choïn, caùc töông taùc quaûn lyù xuyeân suoát caùc dòch vuï. Ngoaøi ra noù coøn cung caáp caùc menu khaùc nhau cho nhöõng ngöôøi chöa coù kinh nghieäm ngöôïc laïi vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ coù kinh nghieäm, vaø cung caáp moät moâi tröôøng thoáng nhaát cho caùc daïng thoâng tin. ƒ NGN cho pheùp khaùch haøng quaûn lyù hoà sô caùc nhaân, töï döï phoøng caùc dòch vuï maïng, giaùm saùt thoâng tin tính cöôùc, caù nhaân hoùa giao dieän ngöôøi duøng, taïo ra vaø döï phoøng caùc öùng duïng môùi

- 122 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

ƒ Vôùi vieäc quaûn lyù thoâng tin thoâng minh, NGN giuùp ngöôøi duøng quaûn lyù söï quaù taûi cuûa thoâng tin baèng caùch cung caáp cho hoï khaû naêng tìm, saép xeáp vaø loïc caùc baûn tin hoaëc döõ lieäu, quaûn lyù chuùng cho moïi phöông tieän. 3. Caùc dòch vuï chính trong maïng NGN Trong thôøi gian hoaøn thaønh taøi lieäu naøy, NGN vaãn ñang treân ñöôøng trieån khai. Do vaäy, chuùng ta seõ gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc xaùc ñònh heát taát caû caùc loaïi hình dòch vuï maø NGN coù khaû naêng cung caáp trong thôøi gian tôùi. Raát nhieàu dòch vuï, moät soá ñaõ saün saøng, moät soá khaùc chæ ôû möùc khaùi nieäm trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình trieån khai NGN. Trong khi moät soá dòch vuï coù theå ñöôïc cung caáp töø maët baèng saün coù, moät soá khaùc ñöôïc cung caáp töø khaû naêng baùo hieäu, quaûn lyù vaø ñieàu khieån cuûa NGN. Maëc duø caùc dòch vuï môùi laø ñoäng löïc chính taïo ra NGN, nhöng lôïi nhuaän cuûa NGN trong giai ñoaïn ñaàu vaãn do caùc dòch vuï truyeàn thoáng mang laïi. Do ñoù, caùc dòch vuï truyeàn thoáng ñöôïc trang traûi cho maïng, trong khi caùc dòch vuï môùi phuïc vuï cho söï phaùt trieån sau naøy. Haàu heát caùc dòch vuï truyeàn thoáng laø caùc dòch vuï döïa treân cô sôû truy nhaäp/ truyeàn daãn/ ñònh tuyeán/ chuyeån maïch, döïa treân cô sôû khaû naêng keát noái/ taøi nguyeân vaø ñieàu khieån phieân, vaø caùc dòch vuï giaù trò gia taêng khaùc. NGN coù khaû naêng cung caáp phaïm vi roäng caùc loaïi hình dòch vuï, bao goàm: -

Caùc dòch vuï taøi nguyeân chuyeån duïng nhö: cung caáp vaø quaûn lyù caùc boä chuyeån maõ, caùc caàu noái hoäi nghò ña phöông tieän ña ñieåm, caùc thö vieän nhaän daïng tieáng noùi,…

-

Caùc dòch vuï löu tröõ vaø xöû lyù nhö: cung caáp vaø quaûn lyù caùc ñôn vò löu tröõ thoâng tin veà thoâng baùo, file servers, terminal servers, neàn taûng heä ñieàu haønh (OS platforms),…

-

Caùc dòch vuï trung gian nhö: moâi giôùi, baûo maät, baûn quyeàn,…

-

Caùc dòch vuï öùng duïng cuï theå nhö: caùc öùng duïng thöông maïi, caùc öùng duïng thöông maïi ñieän töû,…

-

Caùc dòch vuï cung caáp noäi dung maø noù coù theå cung caáp hoaëc moâi giôùi noäi dung thoâng tin nhö: ñaøo taïo, caùc dòch vuï xuùc tieán thoâng tin,..

-

Caùc dòch vuï interworking duøng ñeå töông taùc vôùi caùc dòch vuï khaùc, caùc öùng duïng khaùc, caùc maïng khaùc, caùc giao thöùc hoaëc caùc ñònh daïng khaùc nhö chuyeån ñoåi EDI (Electronic Data Interchange).

-

Caùc dòch vuï quaûn lyù, baûo döôõng, vaän haønh vaø quaûn lyù caùc dòch vuï vaø maïng truyeàn thoâng. - 123 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Sau ñaây laø moät soá dòch vuï maø chuùng ta tin raèng noù seõ chieám vò trí quan troïng trong moâi tröôøng NGN, bao goàm moät phaïm vi roäng caùc dòch vuï töø thoaïi thoâng thöôøng ñeán caùc dòch vuï tích hôïp phöùc taïp nhö Thöïc teá aûo phaân taùn (Distributed Virtual Reality) nhaèm nhaán maïnh raèng kieán truùc dòch vuï theá heä sau seõ cung caáp raát nhieàu loaïi hình dòch vuï khaùc nhau.

Dòch vuï thoaïi

Dòch vuï döõ lieäu

Dòch vuï ña phöông tieän

Maïng rieâng aûo

Tính toaùn maïng coâng coäng

Baûn tin hôïp nhaát

Moâi giôùi thoâng tin

Thöông maïi ñieän töû

Dòch vuï chuyeån cuoäc goïi

Troø chôi töông taùc

Thöïc teá aûo phaân taùn

Quaûn lyù taïi gia

Hình 5-3 Moät soá dòch vuï NGN ñieån hình 3.1 Dòch vuï thoaïi (Voice Telephony) NGN vaãn cung caáp caùc dòch vuï thoaïi khaùc nhau ñang toàn taïi nhö chôø cuoäc goïi, chuyeån cuoäc goïi, goïi ba beân, caùc thuoäc tính AIN khaùc nhau, Centrex, Class,… Tuy nhieân caàn löu yù laø NGN khoâng coá gaéng laëp laïi caùc dòch vuï thoaïi truyeàn thoáng hieän ñang cung caáp; dòch vuï thì vaãn ñaûm baûo nhöng coâng ngheä thì thay ñoåi. 3.2 Dòch vuï döõ lieäu ( Data Service) Cho pheùp thieát laäp keát noái thôøi gian thöïc giöõa caùc ñaàu cuoái, cuøng vôùi caùc ñaëc taû giaù trò gia taêng nhö baêng thoâng theo yeâu caàu, tính tin caäy vaø phuïc hoài nhanh keát noái, caùc keát noái chuyeån maïch aûo (SVC- Switched Virtual Connection), vaø quaûn lyù daûi taàn, ñieàu khieån cuoäc goïi,… Toùm laïi caùc dòch vuï döõ lieäu coù khaû naêng thieát laäp keát noái theo baêng thoâng vaø chaát löôïng dòch vuï QoS theo yeâu caàu. 3.3 Dòch vuï ña phöông tieän (Multimedia Service) Cho pheùp nhieàu ngöôøi tham gia töông taùc vôùi nhau qua thoaïi, video, döõ lieäu. Caùc dòch vuï naøy cho pheùp khaùch haøng vöøa noùi

- 124 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

chuyeän, vöøa hieån thò thoâng tin. Ngoaøi ra, caùc maùy tính coøn coù theå coäng taùc vôùi nhau. 3.4 Dòch vuï söû duïng maïng rieâng aûo (VPN) Thoaïi qua maïng rieâng aûo caûi thieän khaû naêng maïng, cho pheùp caùc toå chöùc phaân taùn veà maët ñòa lyù, môû roäng hôn vaø coù theå phoái hôïp caùc maïng rieâng ñang toàn taïi vôùi caùc phaàn töû cuûa maïng PSTN. Döõ lieäu VPN cung caáp theâm khaû naêng baûo maät vaø caùc thuoäc tính khaùc maïng cuûa maïng cho pheùp khaùch haøng chia seû maïng Internet nhö moät maïng rieâng aûo, hay noùi caùch khaùc, söû duïng ñòa chæ IP chia seû nhö moät VPN.

Hình 5-4 Dòch vuï VPN tieân tieán cho SOHO 3.5 Tính toaùn maïng coâng coäng (PNC- Public Network Computing) Cung caáp caùc dòch vuï tính toaùn döïa treân cô sôû maïng coâng coäng cho thöông maïi vaø caùc khaùch haøng. Ví duï nhaø cung caáp maïng coâng coäng coù theå cung caáp khaû naêng löu tröõ vaø xöû lyù rieâng ( chaúng haïn nhö laøm chuû moät trang web, löu tröõ/ baûo veä/ döï phoøng caùc file soá lieäu hay chaïy moät öùng duïng tính toaùn). Nhö moät söï löïa choïn, caùc nhaø cung caáp dòch vuï maïng coâng coäng coù theå chung caáp caùc dòch vuï thöông maïi cuï theå (nhö hoaïch ñònh taøi nguyeân coâng ty (ERP- 125 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Enterprise Resource Planning), döï baùo thôøi gian, hoùa ñôn chöùng thöïc,…) vôùi taát caû hoaëc moät phaàn caùc löu tröõ vaø xöû lyù xaûy ra treân maïng. Nhaø cung caáp dòch vuï coù theå tính cöôùc theo giôø, ngaøy, tuaàn,… hay theo phí baûn quyeàn ñoái vôùi dòch vuï. 3.6 Baûn tin hôïp nhaát (Unified Messaging) Hoã trôï cung caáp caùc dòch vuï voice mail, email, fax mail, pages qua caùc giao dieän chung. Thoâng qua caùc giao dieän naøy, ngöôøi söû duïng seõ truy nhaäp (cuõng nhö ñöôïc thoâng baùo) taát caû caùc loaïi tin nhaén treân, khoâng phuï thuoäc vaøo hình thöùc truy nhaäp (höõu tuyeán hay voâ tuyeán, maùy tính, thieát bò döõ lieäu voâ tuyeán). Ñaëc bieät kyõ thuaät chuyeån ñoåi lôøi noùi sang file vaên baûn vaø ngöôïc laïi ñöôïc thöïc hieän ôû server öùng duïng caàn phaûi ñöôïc söû duïng ôû dòch vuï naøy. 3.7 Moâi giôùi thoâng tin ( Information Brokering) Bao goàm quaûng caùo, tìm kieám vaø cung caáp thoâng tin ñeán khaùch haøng töông öùng vôùi nhaø cung caáp. Ví duï nhö khaùch haøng coù theå nhaän thong tin treân cô sôû caùc tieâu chuaån cuï theå hay treân caùc cô sôû tham chieáu caù nhaân,… 3.8 Thöông maïi ñieän töû (E-commerce) Cho pheùp khaùch haøng mua haøng hoùa, dòch vuï ñöôïc xöû lyù baèng ñieän töû treân maïng; coù theå bao goàm caû vieäc xöû lyù tieán trình, kieåm tra thoâng tin thanh toaùn tieàn, cung caáp khaû naêng baûo maät,… Ngaân haøng taïi nhaø vaø ñi chôï taïi nhaø naèm trong danh muïc caùc dòch vuï naøy; bao goàm caû caùc öùng duïng thöông maïi, ví duï nhö quaûn lyù daây chuyeån cung caáp vaø caùc öùng duïng quaûn lyù tri thöùc. Dòch vuï thöông maïi ñieän töû coøn ñöôïc môû roäng sang lónh vöïc di ñoäng. Ñoù chính laø dòch vuï thöông maïi ñieän töû di ñoäng (mcommerce – Mobile Commerce). Coù nhieàu khaùi nieäm khaùc nhau veà m-commerce, nhöng ta coù theå hieåu ñaây laø dòch vuï cho pheùp ngöôøi söû duïng tham gia vaøo thò tröôøng thöông maïi ñieän töû (mua vaø baùn) qua caùc thieát bò di ñoäng caàm tay. 3.9 Caùc dòch vuï chuyeån cuoäc goïi (Call Center Service) Moät thueâ bao coù theå chuyeån moät cuoäc goïi thoâng thöôøng ñeán trung taâm phaân phoái cuoäc goïi baèng caùch kích chuoät treân moät trang web. Cuoäc goïi coù theå xaùc ñònh ñöôøng ñeán moät agent thích hôïp, maø noù coù theå naèm baát cöù ñaâu thaäm chí caû ôû nhaø (nhö trung taâm cuoäc - 126 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

goïi aûo – Vitual Call Center). Caùc cuoäc goïi thoaïi cuõng nhö caùc tin nhaén e-mail coù theå ñöôïc xeáp haøng gioáng nhau ñeán caùc agent. Caùc agent coù caùc truy nhaäp ñieän töû ñeán caùc khaùch haøng, danh muïc, nguoàn cung caáp vaø thoâng tin yeâu caàu, coù theå ñöôïc truyeàn qua laïi giöõa khaùch haøng vaø agent. 3.10 Troø chôi töông taùc treân maïng (Interactive Gaming) Cung caáp cho khaùch haøng moät phöông thöùc gaëp nhau tröïc tuyeán vaø taïo ra caùc troø chôi töông taùc (chaúng haïn nhö video games) 3.11 Thöïc teá aûo phaân taùn (Distributed Virtual Reality) Tham chieàu ñeán söï thay ñoåi ñöôïc taïo ra coù tính chaát kyõ thuaät cuûa caùc söï kieän, con ngöôøi, ñòa ñieåm, kinh nghieäm,… cuûa theá giôùi thöïc, ôû ñoù nhöõng ngöôøi tham döï vaø caùc nhaø cung caáp kinh nghieäm aûo laø phaân taùn veà ñòa lyù. Caùc dòch vuï naøy laø yeâu caàu söï phoái hôïp raát phöùc taïp cuûa caùc taøi nguyeân khaùc nhau. 3.12 Quaûn lyù taïi nhaø (Home Manager) Vôùi söï ra ñôøi cuûa caù thieát bò maïng thoâng minh, caùc dòch vuï naøy coù theå giaùm saùt vaø ñieàu khieån caùc heä thoáng baûo veä taïi nhaø, caùc heä thoáng ñang hoaït ñoäng, caùc heä thoáng giaûi trí, vaø caùc coâng cuï khaùc taïi nhaø. Giaû söû nhö chuùng ta ñang xem ti vi vaø coù chuoâng cöûa, khoâng vaán ñeà gì caû, ta chæ vieäc söû duïng ñieàu khieån ti vi töø xa ñeå xem ñöôïc treân maøn hình ai ñang ñöùng tröôùc cöûa nhaø mình. Hoaëc chaúng haïn nhö chuùng ta coù theå quan saùt ñöôïc ngoâi nhaø cuûa mình trong khi ñang ñi xa, hoaëc quan saùt ñöôïc ngöôøi troâng treû ñang chaêm soùc em beù nhö theá naøo khi ta ñang laøm vieäc taïi cô quan. Ngoaøi caùc dòch vuï ñaõ neâu treân coøn coù raát nhieàu dòch vuï khaùc coù theå trieån khai trong moâi tröôøng NGN nhö: caùc dòch vuï öùng duïng trong y hoïc, chính phuû ñieän töû, nghieân cöùu naøo taïo töø xa, nhaén tin ña phöông tieän,… Nhö vaäy caùc dòch vuï theá heä sau laø raát ña daïng vaø phong phuù, vieäc xaây döïng, phaùt trieån vaø trieån khai chuùng laø môû vaø linh hoaït. Chính vì vaäy noù thuaän tieän cho caùc nhaø cung caáp dòch vuï vaø öùng duïng trieån khai dòch vuï ñeán cho khaùch haøng trong moâi tröôøng NGN.

- 127 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

V. KIEÁN TRUÙC DÒCH VUÏ THEÁ HEÄ SAU

Hình 5-5 Caáu truùc maïng ña dòch vuï (töø goùc ñoä maïng) Söï hieåu bieát caáu truùc dòch vuï maïng theá heä môùi seõ giuùp laøm saùng toû caùc yeâu caàu ñoái vôùi moãi phaùt haønh veà coâng ngheä NGN. Xeùt treân lôùp öùng duïng dòch vuï, coù hai thaønh phaàn chöùc naêng ñöôïc theâm vaøo caáu truùc maïng theá heä sau: chöùc naêng server öùng duïng vaø chöùc naêng media server.

Hình 5-6 Caáu truùc chöùc naêng lôùp öùng duïng

- 128 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

 Chöùc naêng cuûa Server öùng duïng ƒ Cung caáp moät flatform phaân phoái dòch vuï ñoái vôùi caùc dòch vuï tieân tieán ƒ SIP laø giao thöùc ñöôïc söû duïng giöõa caùc boä ñieàu khieån cuoäc goïi (MGC) vaø caùc server öùng duïng. ƒ Coù theå cung caáp caùc giao dieän môû APIs cho vieäc taïo vaø trieån khai caùc dòch vuï (nhö giao dieän JAIN, Parlay,CLP,…)

Hình 5-7 Caùc API ñaët beân caïnh server öùng duïng ƒ Laø neàn taûng cho vieäc thöïc thi vaø quaûn lyù caùc dòch vuï. ƒ Trieån khai caùc dòch vuï nhanh choùng vaø naâng caáp caùc dòch vuï hieän coù.  Chöùc naêng cuûa Media Server ƒ Cung caáp caùc taøi nguyeân phöông tieän ñaëc tröng nhö IVR, hoäi thaûo, fax,… ƒ Caùc taøi nguyeân naøy thöôøng laø thu aâm thanh, phaùt hieän nhaán phím, hoäi thaûo, chuyeån vaên baûn thaønh thoaïi, facsimile, nhaän daïng tieáng noùi,.. ƒ Giao tieáp vôùi server öùng duïng baèng giao thöùc MGCP vaø/hoaëc SIP ƒ Keát cuoái moät doøng RTP, ñoùng vai troø nhö moät ñaàu cuoái media. Caáu truùc chöùc naêng naøy coù theå ñöôïc ñaët theo nhieàu kieåu caáu truùc vaät lyù khaùc nhau, nhö caùc hình sau:

- 129 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Hình 5-8 Moâ hình caáu truùc vaät lyù 1

Hình 5-9 Moâ hình caáu truùc vaät lyù 2 Phaàn naøy mieâu taû ba ñaëc tröng quan troïng nhaát cuûa moâi tröôøng ñieàu khieån theá heä môùi: 1. Kieán truùc phaân lôùp Khaùi nieäm caáu truùc phaân lôùp laø khaùi nieäm trung taâm cuûa moâi tröôøng NGN. NGN chia ñieàu khieån dòch vuï/ session töø caùc phöông thöùc truyeàn taûi cô sôû. Ñieàu naøy cho pheùp caùc nhaø cung caáp löïa choïn (cho töøng tröôøng hôïp cuï theå) caùc phöông thöùc truyeàn taûi thoâng tin khoâng phuï thuoäc vaøo phaàn meàm ñieàu khieån. Nhö moâ taû trong hình sau, ñieàu khieån NGN coù theå ñöôïc phaân taùch thaønh ñieàu khieån ñaëc tính (feature), ñieàu khieån dòch vuï/ phieân, - 130 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

ñieàu khieån keát noái. Söï phaân taùch giöõa truy nhaäp, dòch vuï vaø ñieàu khieån phieân trong lôùp dòch vuï cho pheùp moãi phieân ñöôïc xöû lyù ñoäc laäp vôùi caùc phieân khaùc. Do ñoù, nhieàu phieân dòch vuï coù theå ñöôïc baét ñaàu töø moät phieân truy nhaäp. Töông töï, caùc phieân lieân laïc coù theå ñöôïc xöû lyù rieâng leû vôùi phieân dòch vuï noùi chung maø chuùng laø boä phaän (baèng caùch ñoù cho pheùp cho pheùp ñieàu khieån cuoäc goïi vaø keát noái moät caùch rieâng leû). Ñieàu quan troïng nhaát laø caùc söï phaân taùch naøy cho pheùp caùc dòch vuï ñöôïc phaùt trieån ñoäc laäp vôùi truyeàn daãn vaø keát noái. Do vaäy, caùc nhaø phaùt trieån dòch vuï coù theå khoâng caàn hieåu heát caùc dòch vuï hoï ñang phaùt trieån.

Hình 5-10 Caáu truùc ñieàu khieån phaân lôùp 2. Giao dieän caùc dòch vuï môû API Hình treân cuõng chæ ra moät soá ñaëc tính quan troïng cuûa kieán truùc dòch vuï theá heä sau, nhö tính tin caäy cuûa noù treân caùc giao dieän vaø caáu truùc môû. Ñaëc bieät, moâi tröôøng phaùt trieån môû döïa treân giao dieän laäp trình öùng duïng (API) seõ cho pheùp caùc nhaø cung caáp dòch vuï, caùc nhaø phaùt trieån öùng duïng vaø caùc khaùch haøng tieàm naêng taïo vaø giôùi thieäu caùc öùng duïng moät caùch nhanh choùng. Noù cuõng môû ra nhieàu cô hoäi ñeå taïo ra vaø phaân phoái caùc dòch vuï cho nhieàu khaùch haøng hôn. Nhö vaäy, khaû naêng cung caáp caùc dòch vuï môùi vaø saùng taïo seõ chæ bò giôùi haïn bôûi chính söï saùng taïo cuûa chuùng ta maø thoâi.

- 131 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Xöû lyù chung

Lôùp ñaëc tröng

Lieân keát maïng

Caùc giao thöùc chuaån: * TCAP * ISUP * SGCP/MGCP * Q.901 * UNI4.0 * GSM * H.323 * SIP * DMS-CC ...

Giao dieän öùng duïng

Ñieàu khieån tính naêng

Lôùp dòch vuï

Truy nhaäp, dòch vuï vaø ñieàu khieån phieân thoâng tin

Lôùp keát noái

Ñieàu khieån keát noái

Giao dieän chung

Hình 5-11 Kieán truùc phaân lôùp/ Giao dieän dòch vuï môû 3. Maïng thoâng minh phaân taùn Trong moâi tröôøng caùc dòch vuï NGN, phaïm vi thò tröôøng cuûa caùc dòch vuï coù theå söû duïng ñöôïc môû roäng moät caùch lôùn maïnh goàm caùc loaïi hình dòch vuï khaùc nhau vaø maïng lieân keát thoâng minh. Moâi tröôøng xöû lyù phaân taùn NGN (DPE – Distributed Processing Environment) seõ giaûi phoùng tính thoâng minh töø caùc phaàn töû vaät lyù treân maïng. Do vaäy, tính thoâng minh cuûa maïng coù theå ñöôïc phaân taùn ñeán caùc vò trí thích hôïp trong maïng hoaëc neáu coù theå, ñeán CPE. Ví duï, khaû naêng thoâng minh cuûa maïng coù theå naèm ôû caùc server cho moät dòch vuï naøo ñoù, treân caùc server nay thöïc hieän caùc chöùc naêng cuï theå ( ví duï nhö caùc ñieåm ñieàu khieån dòch vuï SCP, caùc node dòch vuï trong moät moâi tröôøng AIN), hoaëc treân caùc thieát bò ñaàu cuoái gaàn khaùch haøng. Caùc khaû naêng thöïc hieän seõ khoâng bò raøng buoäc trong caùc thaønh phaàn vaät lyù cuûa maïng.

- 132 -

BAØI GIAÛNG NGN

Chöông 5: Dòch vuï trong NGN

Hình 5-12 NGN vôùi caùc nuùt truy nhaäp phaân taùn

VI. KEÁT LUAÄN Nhìn töø goùc ñoä ngöôøi söû duïng, maïng ngaøy nay ñaõ vaø ñang trôû thaønh phöông tieän cho pheùp con ngöôøi vaø maùy moùc coù theå keát noái vôùi nhau ôû baát kyø khoaûng caùch naøo. Tuy nhieân, nhaân toá quan troïng ñöôïc taäp trung nhieàu laø neàn coâng nghieäp truyeàn thoâng döïa treân khaùi nieäm dòch vuï NGN ñöôïc thöïc hieän trong moâi tröôøng NGN nhö theá naøo töø caùc goùc ñoä maïng khaùc nhau.

- 133 -