Chuong 4

  • November 2019
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Chuong 4 as PDF for free.

More details

  • Words: 7,514
  • Pages: 15
Chtrong N.

NOI INGU'}/ LA LQ DAI{H TrNH

bi6t rsirg Louis XIV vAo thn'nh dfl U A cAu chuy$n ta tdprtd Bloi.s aa lay n€n m0i- cintr tt'ong dn Ao' khi6n nha vua tre that thoi mfln' "Aiiat thfy Khi qua cbng lAu dai C{s dilng.cSp'nhA vua giira-ddm.vQ r:l'Llrl6ans Oos Hoaog Quaricong Gnston m{t Dttc ong binh vtr cac nhh qiry*tQc rhuoc hq. N6t quan uglti€qr' vdn ngiy thulng tlirng il6 kh[- lrang dtlng v6 srlng rgc' vA ftq"g itoy f4i toat tne'"mmQt nghidm chinh rnlri m6' ; bao m$t tr€n tlirng nghi Ettc bA v{n 16phlic uy 'rllinir. I\Igi iliArr lrrn lui vAo trong ,f$i AOn cireti-nguo'i thtto'ng vflrig rE vA cfra sb cfra toA rar",aiti xu'a r:il iri-c v6'i cAc bf, lrt diu hiu nav sdug rqrc ctu''rt tinh du6c rn{c '-:- lqng lh}'. 'ttlnl trdng. tidng ktn ' tidng ttot" tro nhi len khi -tr6 biiy btrCrcqi" ngt'&'rg cua toA lArr dAi nhA vua ddn dsng v{n pn6i rr;"i trai nan, vE tlr$i: Iienritiit vucr'ng miQn cii phri.nb$i, muu sdr.tdii giri'''dugc ctridc * chitic vwong irgn ano rnirrli vA cho g'ia ctinh rrrlnh kh6c' tiinFr r4iqn cifi cd lhn tre'gt sanq mQt gia bE

,i, li

I$gi corr rrrfit sau hhi. ngfim n^hinnhd vua tr6 cta nrr0c [)[trip. lrOng thflt lA dgp tr; i, duy6u dAngysang ll'oug, l4i tprnl' trnng ptrla trnglrnra Ph:ip th* hai, th$.t lilr/ic v&i Ong lrru dhu, th{tt gi*. nua, xanh xao, cdm r:iil rnfr rrgrrtrlta vfln 6gi ln Hbng y Maznrin. I)tttrng thtri. l-orris XIY c6 r{&y dfr nh&ng ttnh adch .trrli cho cr"rrrrrflt u4rrli qut ptrriiho&n toin: m*t s{ng vrl hiilrr rn<)lorr'rnxarrh bilc. Nhfrng nhA.tu&ng sd gi6i giang rrlrtl, klrOdl rArrvlo tArnhbn'ngubi nhdt cdkhi nltltr drrrTcvAo inlt rrhdvun ctlrrg kbfing th6 do tlu'g'c ddn ltrr ddy t:r[s1 crli nhln dirr dAng sAu tirftnriiy. E6 chi vl dOi ruiit rrlrAvrregifirr:4 nhu ruAu xanh cira tr&i oao th[nr tlri\rrr.lrny lrrlrr rltia nl-rulir rnAu xanh ghO r'<1'n, thu lrrit cr\,nlrilrr I)irr 'l'runr; ilii phla dr6'i lulu cdc chidc tAu ltrr'rl sdxrgtr.ougrngt rrgAyrntra hg dgp, trrii rn rrhrr rn/rl li{nr ,rlrrrrrrg vT clr1ihhi tbt l{p l6nh Anh s1o, khi thl rlQptlbn gi6ng b[o, Nbr\ vnn thfip ngrrli, chi vr}a chrlng nlm bQ hai tflc nirung arptuui tr.&dn roa b6t klruy6t di8m {3' nh} rNrngcCch kh0o ldo tolt lou nrgt v& qad ph{i sa4g ci Iihi ngiri dr drhrg, n<11 nlng.: D{urg vCy, l{rc bfiv gl0 ngAi' dfi xrl.ng rtdrng. lA lfxg rtra r$i, cd 16cOn vrrr,rllrdn cl f trr&ng v6 vu& trong thiri ctqi crra hlnh lrrirrg, tdn sirng theo'tru3'EnthiSng nt\,ynii'a, rrlrtrrrgclri vl tr\' lArr r.rgtrr)'i ta Jt tt6 clio dAn chtlng chirirn ngrr0ng rrgAi,cr\n v6.!nhfr.ngngrli drrgc thfy thi l{ri thdy rrgdrl}r0rrr:nuhngn.r}inrg ceo ld'rr,cqnir Eirc ,hbngt' oui rrghi nOn trc)rrgnhu ngili'it ddrngbtc vua vA thnhrg n6i c Drlc vuu kL0ng cao bing Suc h b n g y >. tlu & Kinh dto ngr&i ta e6 htentrtn tt niii3u vb th&n xhc e,iianhA vua nhu th6, d8n chimg thinh ph6 Bloi* 54

v}. dlrqctD*p 6ng' Dri'c cfi.ng rt6n rnra nhu mOt vi thhn tod lAu dAir ltdn iu0c ngr\r bA '- c0 c,htl vua, chfr nhAn ghn ddng bfic vua ch$a"'

khi n}iln tbfiy trory ph0:f ' Dt saophfii n{ri r&ng,hHng nliau dftxrh cbo ugai' ;r'n6chct .rhhng ohidc ghd strf cho ThAib[u' cho t')rtc-triingl" "t'o cO cfla"q+i'I]:t trbn ,;; il;" llo rdp bao nim-vdng :h1.h0l: cluanh$'I:i nhlu vd rnft dfi iuc th[y 1'1i1n f ,oufuXIY rem su x6p diit illf,-m{t cira rtirirngugtrd'i-thanr -dry h4 nhqc ilv ci f,nti ta "o y khong' lh*:gl
tbtlt th vua cria it-,'4,,,0 chlnh "i ia1' mdi vi m$t.18tiirAc'ta m{ttrr''li bi6t hdt tbhn dAn' * 'A"g r& rS' su&i drr: tii cd rh$t vA dang 'oi'tiog "frt th{ gtan. r'ling nhtl vua tlarrg Moi ngtr&i i:h0ng ai ng}i ngir tuc.tenr thir trdn n\fi'ng qr,*r, .At iS "a"g'. Uilq ti6p vOi ngOrithst vd qghla'' thCI't khudn mflt irar'Ahu aOl thny dbi khong' iJ*-ttorulttg.I'frrYgib c6 $i v'an dang ndng IifQtbfra [n nhq tlrygc dOn-1a' Nhl ddi h6i ncri Hodng thric' Chcr ru$t
lh, llo nAy, vlnh dI d6p ddn ctrtkhdrrg dtng v&i rtrr.r lrfle clla rrgiri lt ra ciing ihoi nrAn dugc-cai lo"g ,li.U An ugon ciirr ngAl. oCOnvDphrn Dr'rclibn.g;.,ngAtchldrrc dOi mOi hdo hflr . lutt.quu rn6q chfo C.""gi"oig cdi chen oang rnoi.^n . dqrithltn c6 toAn y:tt:ei.ilt uy tuygt d6i oa-o'rOn-iong lfiy rlrr.ylnnhidp chtnh tr} ThAitrfluvrt.hien n{m *r;,;;

flililill;T,illl

vuu, trrtiuhung rairo "" "J',u,'iu,,[

l'hdt bfru Anne clrAutr.ichet cilng kh6ng {n duqc nhii,.unhu Hbng y vl duu ung lhu, cdn benh khi6l bA phdl chCt vrlo sdn bdy nEm siu. Ethc 6ng ch8ngiln.drrqc gi cA vl rtangcu6ng cubng len vOi su kiQn vi dgi nay ihua ttrng J6. tr";g;;;: srlng nqi tinh 16. Chl c6 Eri'c bA ttqi di{il d1n l.orraine 2 lA ngbi ttdi dhn,v6i nh{ vua. Th6 n6n,Louis XIV kh0ng-"gr.O, lrauh ch?[prhAnh k: doe nhdt phfri dn gnn'rldtiJ. tioc, l{m ihoi dq "1 cho ha cd tr.rr&cti6n vrl lsiru ong De S*inr Remy, nguli guin gia rat "[.;l; '' doc;;ol-* B&a dn xong, th?iy Euc hbng y gf,t rtirr d6nq fnhA vua dri.ng ,l&y rheo ldi *Jt "",if IrA;;, ;ff i; "a "' v
5q

diu ptriir ky, thtch ai ntrtn vlo mlt ngAt l0u.va th$'ng' dilp cfra d0ng cdi ru6ng trAnh, Cfe" AOmJ Uieu ir ngAi EOt vl cbfr nlrAo" nguli Loulr XIY thlm vta kholng mQt phhn ba e6 tht tboAngngho rnQttllng tr] mtQngDuo hbng 'y dang n6i chuy0n v&l Ettc dng. fidrrg rt6 lA t0n rnQt ngrr&l p-hu n&' l'ouis ngbe lgt ' tOn d6 tA khOngrhcrn nghegt nita ci vd ngAich8ngkD tl6p theo.dangch& ddn' ngdi ctl ddn phhn vdrrg"currg tooofi bud,ctlrllrrgv0 ptrla d'hubdn kia' f)&c irrrg lttc b[y gid t6 dAng lich argdang b6t tblm Hbng y vF srtc kho6 tec chAu gdi - cria ngdi' l{ilrn oCu nlm vil trtrrlc ba c0 chAu g6i tr? Y A6ttthdm Hbng ' 2 | y. Dd llr r;lt: ti0u tbu Ilortense , Ol,vnrpe vA l\{arie i)o l|nrrr'lrri.VAJ thi, bdy gib Erle Ong dang h6i thdm ntlo klrotlcftn cAc chdu gd"iHbng y, ngAi n6i rhng th{t llJ(r:lA rlrl klr
t

Lo.rot.

o6,-ting.xo.2" o'lim-pc. sl

li i;..,

s6ng vA phfri hocrlr6i
5U,

vua cttivi mi chlnh lA t:6 l,Fn nhv lhl chf,ng ntrrii lri lhn dhu ti€n trong diri' g,rl dtrr;r:giirl tlri0tt, vl rtr\y IA tinh dAng hinh nhtr th6' rt trAlr,'l)ti'c lrr\ rrdrivI ruQttttlc tholttiS grlt nhY mlnh vl . (lirug I0c iiY, lihl vua Itgll lr,,rtrrrQtti0ng' 'l'i[u thu thu ba tdn g i+ ? - E u c O n g h 6 i ' -.' llllng Y tli ltYi: *

I

!

*

Mnric.

bi (llrf,c trong tidug ndy c6 rn$t suc m4nh thhn vI giA't nh'v-minh nAo rl/r vl trhtr ta dd nOi, Ntrl vua ll db tArn ru' nhtr ini'f ,,i'., hir rldn gifr'avdng ngul Ngdi cudi h
Nbtrvua r6i;

5e

I i-. Nlrn lhf iht rtnh ir m6i nglv rr{ hel n[m. * lkrArrg thugng thfiy thst thd sao ? La thit' tdt kh
'60

L,tri gi8i lhiqrn ,l,t thl\t nt'r tAc tllng hon bfit cr? 'st3 NhA vttt ntitn crrtrl' elttyCtr.1iirg, 6qp cl0, trrtri,tr[ 'r\.. liri n6i ctir^ hav klrr\' l)d lrri .iri'cirr l)fuc lr* chi ltr ru(rt l,lrrro llri rrri lir ngorr Iri.rrtAn nhrrrnttcit chdy hdt tiit r:ir gl Lorris virrr tlrdv li duy6n ddng. tho tndng rtrri trlrri'rr11 r,o {iii'kia. l'ieu thu I)e-La Yallidre' qua i tu'irng ciin llrr.t trtr, rbi chrr;'6n qua Nhh vtta. chi cdrr la dilu ciia trrQt ngtr<\'i c,ir tai hcrn nguli vb viQc n{u cc"tu ga tay

l

rrlrili ndm thdi.

t t

t'

NIty rnhn li Louise cui xuiirrg quA thilp n€n khdng rrglrt'.lu'gc l0'i cfia Duc bA vir ciing khimg lhii.y
L Bru.ea[or

st

rldn vl cOng vi{r: vl Arr61 l)lFrr klrric c'lrt?tt{t6 r'ftrrg tlrutjt'"ddrlA Ottg liltotrtrlt rlntr5lllri lrirrrlrl,lrSrr''it' '1"tt'i rlirrrg lr,li,t'it'tiou tl6tr rnur:'L'tntr Iirrrpl il,r.",iJ"u rliqrr' 'rtoi niy'

bllrr rrhf{t trdn th6 gi&i. lih&ng lei Cy di kich sT tlr'r'rr;1 thfrngvAo tt'rii tirtr ciirrLouis XlV. r lli)rrg v clti ,'iirrrluayIni khi righe tidng trhdncfia qui trdn n{t ciradb liri lr\ tb?iyngayhidu Nlrfivrttr'f',i'it.'

,,iit,,'.,;',ilrb.

vg trrirrlt.ttrti rlr\i tttiil rtgtrrnrgnging long lanh' Nhrng rrrircrrrt t'rio girr lroltg hai rnuoi nIrn tray dd hi'a rnoi rrhir nguqi gito trlrri'ur\u, lxil' gio dang giu'ong cdi hAy gi d6't

tlirrlr trlrtr lr\ lir lilri rrghc nhii'ng lili satr cirng dti' 6ng vttrt trii rlii f ri glrirn ttrirl gai tt6c. Ngr\i lihdng dt'ng rrlrin kh6p rngi nguo'i trong ]0rr rltrr,rr:vlt tltrtt lrrftt (16 rlfirr lttti rrltrrrilhn ngr\i dd h6i noi'I'hAi-h&u' plti,t,g. vtri chuy0-n vcri cd enn irhurrg vi tJrtlit'rrrAtt tr/t.y'11111g ddrr va cirrrglri trrii llFt: t'itn Nlttzlrrinh?ipd1n ndnkh6ng khhu cr'rnngtro'i con' ' thb nlrr}rrrtr r'{i ttltltt t',d,tl 'I'ir tlir tlrl 11trtltlt6tr,lttttt, irtlt s{ng, cd'c nAng, tdt ci rliitr tlti lr0tr rfitt rl, r'r\ rr;1lriurllii vtri Louis XIV' Sau hhi r:i'irrttrt)i trfrltirtrI ll'ritrt lr\tt, tltrii tay chAn kiSu ntrrr ntQt tlri'rr bf cr'rgirio rlt.rr'liltr)trg ttttttin ngrip truoc lri tlF lrirl' ti 5dt rnoi su oSan rrlrrrrrl.tr nrirt rrrr.ri 'grrr'ri. rrirr cirng r:r.rc,rrgiri lil'tt rltrtt Ii.ip rrllil trrytit vqrnguhin vb Phjt t:irn, uglrTrtlir Plrirrt:iitt giiii thorit. lighi lri,rtg llrrlr' tIt\rr khrrrrgt'ii'I rriri ld'n rn0t klrtt6n nrilt nArr silttt vti t:ltri'tlglir rlrr)t tlritrg rltr;l lrirng rlirng (llriiirrIrrqririnlt sdtrg v(yi chidc ci\ {o r:tl0 liilr loring prlrrirr rl$i t:ltitlc tttfr tttiu tro r<.liviro tt6. Ngrriri sT rlrtttt rrfry c6 giiit btlng rli'rclrr?rrgtii r'flrrgr)rrg lrli rhi.r lA vi c6ng viQc chu. lihirng lrlrrli vi vrri ohoi. Ndu vi lurtu vui mi llrrh trAng' ttvi, ndu o'g Iir t'itiu thiirr t:5ti' liltr)rr;4 '6iithuung ll c6 thi 6ng plrii cilrrr rrrli tttvi trtv thtro.10 hu&ng thu tbi phii chiu luy rnSt cltrit' ,

62

i1

(

il,

i ,t'

c6 vui v6 xen lftn trubnchhn

citng thirnh lri6t nhrin Ngrro'i linh lAu tr[nr nAo thi i'At rd.nhilng l5i-chdttt' tiiri' vA rrgrriri trAy co "a-ftia" vui, bao gicr ctng ch6'ng ' Irorr lt\ srrr.vui ttroi, bitit ngAy ckra* chuo''g tY lai thoi' ,'Jt' i;;; ;; '6i "iti ch4m trb vil ()ng r'lt'rngd6, dua vAo l"trung^cila b[' mgt m6i ctra Nhh vua' ttuh ctljb$'i grlp ctri nhin bubn ngudi si quan C6 vE lihdng phii tlny In lhn-tlhtr nhitng gi nghia aoi ,tt6i'etr ab ni€u clhy dri".Y, I,,'it ;; qua d6ng ltro't r''itr,'lg'i,ig" [Q, cho iren ngay sau'irhi tr'4ng cirl \na y^1, hinh ciia Louis KIV, th2iy iO- ta* dan k6u manh pl'1" OttS hf6"'la ti6n luc phii .ul.vi binh noi chi6n trucrng : to nhu ktri ttri'ng giira rigt doatt lty Ngqr Iflm quAn ddu? strdt ci ban. f idnq k6u vang nhu s?[m chul'6n qua nhtrng nguctr nhac, .lo-eu .'ia, t'6 rrhil'ng ti€n-g.Ti :tillt' Hbng y phii vA hflu fhai rlang cli clar.rqua rui-f.ftfg; cUo ng:3cnhi6n nhin l{hd vua' tdm vi thdy Louis XIY, xanh m{t nhung quydt vA thay minh duqc i ngrroi sI quan ngu iAm di dodu Thai c&a' ra oil,,h ru iOon rr6n dung dfy vh bu
htu h6i: Con di ddYe?

'l'r:o,tg khi dd ll6ng 'v chi dtra m*t nhin dd h6i, dang diu r16i uriit xu;'6n sueit n0n t hOng thb nio lirm ddng riur.r'c.Ntle vua 116'Icvi: ruudn - Thtra mg, vAng. Con thdv rnQt vir cfrng ghi eh€p it viec tGii naY.

63

t'

!;

'l'1'lrrnr0i cira vi6n tt+i thhn tho6ng m$t ntl cu&i vA hlnh nhrr tlug g0t tllu chAo vua. Euc 6ng v{ Euc bd vgi vfi grli crlo rrh,lnvi0n ddn trinh lo'i ti6n bigt. l{htr vrrnt:hfioxorrg,bu&cqua phong vA ra tldn cfra. 'l'r'trircctrn cCrhirngrAo hai mrrcrillnh ngu IAm dqi clrir, Noi rliirr hirrrgrgrrAn la vi€n si quan cirng c6i no, l rr v c i r r r l i i t{r r r Nlr . ir vun di cJua,rnoi'ngudi c d k i6 n g trltlrr t'il rniit. NIuli ngn ldm qudn vgt 11irtrll rlrrr.ro rlrirrr rlr)rrgri plr,'rngrrgor)ivA ncri cric bfc thbrn da rrlrrlirrrglr'lit:lro Nltrl vua. Cdn mucri ngucri khdb thi t l r i p t i r n g N l r i rvun vA l)r'rcOngdi ti6n. Nlrirrrilrrgrrdri'plrr,tc v1rtli sau r6t.. l.)oirnlrr) v,i rrlri'rtrtl rrr\ythco NhA vrraddn t{n chn ph d n g t L\n lrnfi n. ( i trrlourriri: --. (li1nphirrrgllrAl lth6rrglArnsao xung dugc v&i ng i r i ,r r h r r r r 6xiu l l r r rirrllllrrrqrng vui long cho. Ong lror\nglr(i lni ltti : * Xin clnic,rlibu ttit lArrhchn cht khi de tidp d6n t6i nbrr thd rriry. Gasto4chrio, tlrrgtr hdn tu gi[. rbi brrdc di. 'l'r'orrg1111i 1111yrri ngrr{ri llnlr ngrr lAnr di theo Nhi' vu:t. tutrt'virrgtrdrilqti rlrrt l)ri't: t)rr;4lrr'r vF lthong tidp tiru virr t:irtr tllrl tt[it: rrgrriri luv r'ftrrl{Nlrit vrul khOng cdn &
0t

nira iy rudu vang, ngbi trong chidc ghd beuh vtr cd suc d5 gi6c ngfr. Ngtrb'i si quan tlarrg ngfi hay ctang cd ngfi dy t;.)rr4 cCrd6ng hh'\ng rru ttr, nhtrng thfrt ra ld rnang rn$t lrong trdch l<'n. Lr\nr ph
6,s

ngfr nhu & nhA utQt b{p tru6ng lfio tdt t Nhrrrrg tr\' 1.rhhn lhu vua & nif, od th& dF d'arrg cfrtr nglur drrr.rtrlifirrg rrhai: cfra 16 h$i, vA nhin tltrqrc<:dc'. sb srlrrgr:ltorttrgdilr n:t\u sic cfia phdng bdi. \Itril'i phitt $rrrrlilri vt, l.orris XIY co tli6 nhi.rnttriiy Hbng y ra vb, vl rrgr\i t:/r mii liii ra tii nAo rihigt ri6ng biQt. mang theo rrrQt sd ritt lrrn c{c nhA qui tQc, cdc b;\ ti6n tlrra, Vo'i hi chrrrCn do thi cfing chi ciin nhin qua crinh cira sb kh0rrg khCp Id dri thdy hdt. Iltc tdn qut di qua sAn io B*c 6ng chm rTuticdrjn rbi sau d6 te lhii hdu c6 Eirc b{ thtin rnA.t ch.rn tav, cA hai thi thhm tAm sq trdn su6t doan duo'ng. Pltir sau hai c{p ndy lA cdc mgnh phs, c{n thhn, cluair chuc keo dAi dodn di6n, cdc cAy ducic lrfp bing sdng nrc nhu trong rnQt dAm chriy, thd rbi nhfi'ng bucvc chdn, ti6ng' noi cudi t6t dhn trong cAc thng lhu trdn cao.

trong glto bqrngv{y.

Ch&ng ai cdn nghi dtin 6ng vua cht5ng khuf'n tay tr6n cira sb ctang bubn bI ngiii nhin ci lln sang 3iv tr6i qua, nghe nhirng ti6ng bn 3iyxa dhn. Ohfrng ai ci, chi trti' ngutri khactr 14 trong' quAn trg lledicis n{c chidc 6o choAng clen vua bu6'c ra. Net m{t bubn b[, 6ng ta tidn ihfrng rtdn tod lAu dAi, di rio tluanh cung diQn vAn cdn ngucri. 'I'hil1'hhdng ai giir cila, giir cbng, - ch6c vi toAn linh cfra Dr'r'c Ongdang tAn tinh ldm quen voi linh nhd vua, trghia lA daug nh{u l6n -- mA chfrng len gi c6, ngudi le.tlen liri cJua dam ddng, vu<)t khoing sAn, ti6n ddn tin lirlc th6m d6n ldn lhu mi llbng y clang nghi. Ong ta htrcrng vb cliiy co ld Ii'vl rtOn rludc s{ng choapg, vl cdc c$u thhn vA quan chuc tg t$p bo no.

ri' ta

clc chrrvFnrlAl Nlrtrng nt0t loal tidrrg cdc.kt:1" :i-1,:]frc ta phiii tltrttg la lcn kbidn 6119 vir tidrrg rrgudi lirrh rirrh sii'r1glai. ? - Ei rtAu ctdY, 6ng bgn ldi : Ngudi lqr binh tinh trii l{oAug thugng' -Tdi Adn g{P si quan cfia bflc clui nhrin i Ngtro'i lirlh b{o v
c6 ai ctto'i n6i' ch.&nq too'" il;; ili "ni Ja"' l'Trianil: trong clomQt c6 d0n a"o"' br'i c6 cin-htdi nlo' chfr"ns tcri al-i+i ol.'o chi6cb'nc' su 1'6ntTnh vd ffi;1 ;";-;;" l;ri tlua ti€ng.buoc chin rnrrc r,gudi ta co itt! "gftldn trdn ltrp gq'ch I6t ti6ng nri€ng snt tn;c "i1"i vong \' nhir. ngrl ldm mtro'i thuQc. niy Ngrrdi tinh gr{c .t: l"i

ki6u mQt buc au[n phuc un tuJ au"! re" fi!r-i!n.theo nh[c,virv6'tinh' Ir[n hbi: i,iJte'";tg ' :e i

le y?

ls tri ldi' -- B4n -- Ngudi - Mg6n gi ? thugng' - N6i ciruY0nvdi Hohng 6ng khd'cb thAn b khong tbb dugc 11i1grbi' b, -

mdna. -

Sao thd ?

o7

i "t

?

- Vt t{onng rhuqrngngr! rbi. - Ngri rbi ? - Ll' I(11,l|rnrsno t6i ciing cin gHp. .-- Nlrrrngtr)i rfii n6i lir kbdug ttri)dugc mi. * N l r r r r r 1l.. - l'lrt1iril rti I *. L ( r r h r r h r rthd A ? --.'l'fri chflrrgphfri chn biio ciio r,6i anh. Di di I lllrr rrr\yrrgrririlirrh gric t6 cir chi de do:j theo ,. ll drirriri.rrlrrrrrl; rrgrr.iri 1,3'virr kh.ng ,1,5,i f nhich nhrr thl\ lr\ t:lrrirrtlri rrrr.rr. r.l l.iii. ()rrgta ,Ji: 'htrc l:t:,,:nrr,{irirrgrj lArrr,.cJ phaii ngni rbugc hing rlui, :: t1)ckhr)rrg'l - l tiit tr r l r rl r r l nh. *'l'hii tlrl, lOi r.ilrrgv(\y v;\ giira nhirng nbi qui t g c v d i r r l r nutlll ;r l rriirrl lr6t ,,h,,iit.hrit it. Ngrr&irr.rr6rr.,'r1r srrrr,j \r'irg t*r0,orrrr0,lrg rdi thul.dt phrlc ,iriugnt! vl l[y. ,\rrlr tl ntii : ifng, cri.rr,il rll, rr6u srle tdi c6 {hb .Thrrl lanr d u g c t hi ... (}in: rrn. C6 trl qusn & dA;, lthr)ng? - ' l ' l u r r r Olr go6 . l'lrd thi <:lrotdi rr/richrrv{rrv{ri Ongfiy. -_ l)0 thdi. i\liri drrglrrlr,rc lt1rr. Nguui I c^uyb' tr'r.rrgrrdrig,ic rir\y rlua ngr'r.ri k'.tc "J di trudc k6 Ig vA llm rrio ,i1,,g ,rt O, nguui cua .vi€n ri quan.

e8

Ong ta kOolc d6i b6t, drri nrlt v[ gil vQtcdt fo choAngttl tidn t{vi rl6rr ngudrilg, tr6i : - C6 vi{c gl cAn d[u ttTi dril', '.hrra6ng ? - Ong lA rI quan trqrc, plrd quan ngu lAm ? - Rilt hAn hqnh. - Thua 0ng, tOi rfit chn ttuec g{p llolng thuqng. Nguli ph6 quan nhin kf kE la nrirt vd du chi nr6i thoang qna dng cfing vdn th?[5'rd dibu dng nrudn bidt, d6 lA m6t d:ing vE ddc bi€t hn sAu b€n troug b0 {o ngoAibinh thulng. Ong n6i: - Kh0ng thB cho lA 6ng tli6n khirng dncr. c, rrhung ch$c lA 6ng phdi c6 ly do vdo hhu chuyen IloAng thuqng md chua c6 su dbng f chti ? - Thua 6ng, rbi HoAng thugng sE rtbng f. Thua 6ng, cfutra ch6c. Hodng thugng vt\.a m6i tr& vb phdng mQt kh6c trubc dAy va bey gid ch[c clang l6nh dd ra rbi. thay {o. Yi 1.3.i, Ngubi khrlch l4 nghng dhu lOn tri kli : * Khi Hodng tbugng bi6t tOi li ai thi ngAi sE nlt lenh fiy lgi. ,. Yi€n si quan cAng hlc cAng ng4c nhi€n, cing lfc cAngI;i thuytt phuc. - Ndu tdi vAo bd.othl chH.ctOi ctng phii duqc bi6t qui danh tinh ? - Clng vAo bdo tdi lA lloAng dd Charles II r, vua nuOo Anb, Td CAch Lan va Ai Nhi Lan. Vi€n si quan thdt l€n mQt ti6ng li6u hinh ngac.liri lni vl ti€n khudn 1n{t nAu s4rn hidn rd nhfr,ng'ndt xuc L $rc-lo E0 nhi,

09

rl6ng slu rlt,' cfir nlrlrrrgcon nplrr<]ic6 nghi lrtc,thrr<]ng cd grlrrgcbt giilu tt)tr lr:ong tAru h6n' nh{n ngav - il. vfing, thtra ugAi; d{ng l€ tdi phii lA rrgAirlfry. i!, - ()ng ttii thfiy hlnh t6i rbi r ? t..i, *,^ p - .fhtra ehrra. - Hay la 6ng dE thdy t6i & tribu dinh, truoc l;hi rrgu0i ta dubi tdi qua Fhdp ? - I'hua ngAi, cilng khdng phii v{.y. 'I'hd thi lAm sao 6ng bi6t duac tdi ? -'I'hua ngti, t6i dd g[p HoAng dd cha ngAi vi,o m$t thdi di6m kinh khi6p. - Ngny mt... - Thua vAng. MQt 6ng mA.ym& tbodng qua trOn h{n 6ng hodng. Rbi 6ng ta khoat tay, n6i: - Sao cdn c6 gi tr& ngqi nira khdng ? Ngudi si quan d6p: - Thua ngAi, xin l6t, t6i khdng th8 tu<}ng ducrc m$t dng vua dn&i hinh dqng dcrn scr nhu thd nAy. Vdi lqi, hlc nEy tOi d5 n6i lA tOi c6 dip trdng thdy Hot\ng dd ChariesI... A mi xln I6i, dl toi vao bd.o... Rdi ong lei quay lui, h6i : - Ch6c HoAng tbugng mu6n gi& kln bubi nqi nen nAy p h iikh 0 n g q ? ' I6i kh0ng ddi h&i, nhung nCu c6 thF duqc thl... - Etrcrc chtl a, vt t6i c6 th0 vAo th8ng noi vua &, kh0ng plrii qua vi6n cSn thhn trlc tn;c. Nhung xin HoAng thu<;ngdb tdi giir thanh kiCm, 70

* Drlng v$y. 'l'di rlrrdalA khdng ai dugc min3 kidnr trong (nrngvllf, t)hirP' 16, nhung nhu,v{y tfl ld - llorrrrgthtrt.rn;1 rlogi nhiem cho vi0n n$i th^l'n' tdi ptrrii trhin hlt l"r'$otr BAy gid tbl d'ng vui -- liilirrr tAi d{v, thua Ong. ? l0n1 vdrobdroriii chrfu *-- Chi mQt ldt thel, thue ngii' 'l'lrd rbi vi6n s{ qua'n ehqy v&o 96 e{nh cria Yn rrguo'ihlu phdngra m&. Ong h6 l&n: * HoAng d€ nu&e Anh tt6n I ' Ngtrcri hhu Phbng ISP lq'i : .- tloAng dt! nuo'c Anh ddn I hai cAnh Nghe ti6ng h6, nt0t ein thhn ra m& toang kh6-ng mfr' uf nsuJ'i:ta th?iy Louis XIV' khdng "ir" hdp t{p bu&c t&i' d6ng iti$u ;,;;t, do chua trip cai, nggc nbiOnh6t suc. Kia, ngudi nnh em ctia tOi I Kh6ng ngU ngu&i l6n' vdra l4i c6 *+i al'nrois na1r,-_ Louis.XIY k€u cgnh' tU,rat tav eiubivi6n carttrrhnqua phdng bOn t ClxrrlesII tri lbi : * I'hra ngii, t6i di Farie hy vgng $[p HoAng ngii sfrp t&i dAy' thrrgng, kh6ng ngd tidng dbn r$'ng thua cirng ng&i' oe*'toi nett &-tai1i c6 c"huy0n -u8tt h6'i nguli , - Ciru phdng ndy c6 vrla f ngii khdng' anh etn cria tdi ? 'l'hua ngAi, rdt hgp, t6i ohi sq c6 ai nghe th{y' - TOi ttd clubi ngutri cin thhn vt nguli S{c-tljm lA m$t ph0ng gua phong bdn rd,i Jau bue v{ch n'&y 7L

thly cN c0 mQtngubt trtlng c0 lfir tlln phbng, nghi d[ si qirn thOl. Etng kh0ng'l ngli, vdng - Thue ngudi anh em hiy n6i di'-t6i nghe dAy' - ThG thl,

thuqng'toi bi't ahu'dtay ld -9T.9 - iuo* Hoeig t0i' Aieu linb cira chrlng ngAi x6t thucrng a?" gi" Cinn

N l r dvu a n u 6 cPbA ptI6m{tvhk6oclridcgh 6 n g b i CharlesII n6i: din bOn 6ng vua nu&c Anh' rd ngdi-:6-bi6l Thua IIohng thusng' tdi khdng tnOn khb cria tdi khbng ? : ntrirng .Ut-,igl ve tioQ" Aoi L o u isxlvd 6 r r r f,tbcrnlhntrrr0crbinfiml6y t a y vua Anh, n6i: tbi xdu hb'-glyq.q:l - Ngudi anh em 4' n6iri c-linh tr! vtri toi':fC chuyen n6i thqrcHbni y rdt it khi git hhu phdng Laporte' hcrnnita lh ngdy xua tdi c6 nhb ta.IflyLaporte nghf chuyenlicb str-'nhung dng ,in" phii xin phep toi thd vi "n" .ti" toi di;khon;"cho rtqcn&a' tOi nghe cu nhu n6i v
72

xtry' c-tq. 2. crom'oen'3 Ai-len' c E dim'ba'.5'

*

t

#

a'l'6 CAch Lan hiln nl'ru lA ncri ch6n nhnu cllt rfin erin ngAi vily, ngrrrli anh cln a. .: fr - VArrg,nhtrng den TO Chch Lan dtng lA nltl'i'ng rtirngbAo hung tgn I Thua ngii, ho brlt t0i tu bii trlrr gl/rrrr:irn cha .mg tOi, hg treo cb Lord Montroser, rrgtrtligiup viQc trung thAnh nhfit cfia tdi, chi yl ngrrdri nr)y kh6ng phdi lA ngtrli ctrng hgo' i.{ghbi t& vi tlr.r
73

tdi phfri leo clt tiang thlrnh ngrt&i tiEu phu' C6 hira t6n Cav sbi c'dr do.cl6 iJ" ,trtrr'-,eyllbi tr;; ci ngly vi trong hhs ltru cfir vurr c.tln rltn bAy gi0' bttuyEn phi6u con ngutri qit* il" Stefford r, ioi mang tron van ngga truvbn 6y- nguli. ta vf,n loan ;At"il" lrtru tudre,,chuyOn "ngfi' fn5a ngdi' r{6n m$t r.ilong illi trong rnoi dOm "rnoi cbuysri' ttb day d6 iqi rigly t,ii, dd toi sE vi€t tOi' uLtt,g vl rnra anh em cfra {:h[ng' h4n, t0i sE kF lai rlng, khi ddn nhA 6ng tlibu ctinh nrii m€ Nortorr tdi s[p rngt Ongntuc su cr'ra. xem tr0 choi nem chai, g6p mOt ngudi hhri ctn cfr k0n tCn ttii rnA nu&c rnfit chiy rdng rdng vA vi ldng lrung t h An h n rAsu Jtgi6 tt6inlrulA m$tk6klr6crnan g ld rrg pfrin fOi ngitoL sau rdt, t6i sEn6i vii nhfrng.n'6i liinb holng cfia t6i. bl Thua ngAi, vAng, nhirng n6i kinh hoing khi t')i ',lnng & nhr\ tl:ri tri \\'indlram2 thl mQt thq bit rn6ng di cldn'iluarrsrlt ttgtrtt 1:lttitrgtrli, tuydn b6 rlng chring I3[c. rrliin tluqc tl6ng rn6ngt$rr L o uis XIV l hr r rbhrrt: r{l hdt' TOt chi bidt ll - ]'h&t tr1lA tdi klrr)nghi6t 3 nget tlb bq ri llrililtt'lttrstcd vA & Nortttantlie4t'hdi' ' Chnrlcsll lt0u lOn: * 0i, irly chrln,ndlt vttR chrln khOng bidt chuy{n cia nhau thl lAru sno cri'u uhuu tluqc ? Louis XIV tit(p tlrc: ni, nhtr ngili rlfi hi Nlrtrng trgtrt'ri -*rt nnh em '{fdl thd thl vi 16 gt ngiri lti nhu Arrh r& tAn nnari& L Eo Xtap-fo. 4. No6c-ruAngdi.

71

2. I"lyn-horn'

3. llrit-glton-xtot.

'lI r1

:

't!

'l

I II

I

vqrrrg.,1. crtl ..t ktrtl. k611nly virl tl{rn r11ntrh,1rrglrnttl clrfirrgtl6i nlty ? ltr vl tlr trln chidrr'Wolt:r'Hlr'1' - i), tlt,rn n1{nl,tl6 rnol vi0c rlfi rti\i thav rrtriltr. (lrtllttwcll chCt rli srtrr hltl lif rrrrlf hi{p rr&c vo'i ntrdrc I'hAp vft trong rlir lriirr I'f t0rr rrgty pitt" ttett ngAi. FI[n ch6t ngAy -3-$-1ti58' lril r,r.1r iigt,y- kf niQrn nfl'a cira cAc trtn chi6' Worccsturt" vr\ l)urrbar. (lon hin ta l6n thaY rbi. . - Nhung thua ngAi, nhi6u ngu&i c6 gi1 dlnL aon ndi nghiQp' Gia-tAi cfra 6fri rnA kh0n[ c6 v6 nhu duEc 2' Richard illiui,,r' qod n{.ng nb d6i l
2, Ri-sot.

3. Lam-bs'

4' It[on'kcr'

75

. :

,

ngrrli 'l'hi0n .hrin rlido J,inh thulng nlra. 'J'hurangAi' girilr rlii' lrofit' b[rtg tiitr be,rc,ho{c lriing n}ritr h:'c.NgAi gitlp, chi ltlrrrirngt:lt' rrg trrgl tliting, tdi sE dung Lambert chiing llottcrlt ltnv rlirng llouck chdng,Lambert vA tOi chitlrrr lrji rfrrr,rcttri sriu Ong cha ciia tdi mA khdng ttln ttrarn tur)l {ttlttrltrr crin tlilt nrdc tdii mQt giqt m^{u cfra thitn drlrr tr)i, lri'ri vl hr,rn kia dang sar sua vrli odch' nr(lug. vOi lrio lrr) r'r\ tltlrr trltfi vA khOng mudn gi hou l,i ngiit rrgrrirrtg,rrgft sn.1'trtn ngai vAng. Holug tb'trgng girip llrl tt)i u0 lttrttt tvn hotr cfi cha tdi. Ngudi chs khdn trtrli rlii plrfll trrl giA rlrit vl sr1tAn tq cria gia dlnh I Ngfi thfiy dtly, lOi lihdrr ltlrb nhrr thd nly, tOi tuyet Wng ngt rnr.rc,vl thf rrrr\ ttfi ph|ri n{ng l0'i vdi cha tOi I

Oharles ll fip rrrlJlvAo ltrti bhn ta.vnhung khudn md.t ir, ''''' tdi nhgt dt trdng dd {0u, tr,rnnbp xf u bb vl nhtng.l}i ' ' bdt hidu rIY. Ong vrrn 116 l.ottir XIV cirng khb s& khOng k6n. , Ong crru rJufir'trong cbi$c ghd bAnh mA kh6ng ndt l0o' ,a

dugc tidrrg ttAo. 'Cudi cirng,(llrnrlertl, vl ldrnhorr 10 tubi, da n6n dugc cfrrn xrlc tll! ltutt, tt0tr l0n tit-{rrgtrur}c : - Thrn ngA.l,rrpldl tr'il ld'l tlrd nAo? T6l chb ngli xir. TOi tlAnb ahfu nhrr mQt ngrrui tfr tQi chlr ugrrrrtr; ch6t oh[n8 ? Ong hoAngPlrrtptrrl ltri Chnrlor[I: - Ngull tnh ern tri, n{Ai hdi tdi vey mQt trifu, mA lqi h6i noi ttri ttfiy I Nhurti.;trrQtl,lthrr tn sd dd tAl cti gl hdt. T0l chlng cfing chEngc6 nfru llt I 'I'Oi ch&n11 phii vua nuOc'Plrrlpcilrrg nltu rrgt\ich&rrgphii lA vua

=ffi;r 79 .

ntrlrc Anh vly.TOi ulrt ln rrr,ircdi t0n, rrrft corr str rnflcArr rlurin thCu hou 6Efinr, chi rrrf tlrii th0i. I'di. ugbi trCrr rrrgl <xii ngni ai ciing thiiy, d6 h'rrtibnr tOi horr ngii cdn ilIrr.. tdi kh0ng c6 gt hCl t6i liirdng ltm dugc.gi h{t. Charles II k€u len : - Dting thd sao ?

,l

ii

{

Louis ha thiip giqng : - Ngudi anh' enr cia tdi o,i, tdi chiu clung nghOc cgc cdrr iron'c1uiintl:in n61hdonh{l,cria tdi n&a. Ndu Laportb d/tng lhu'c'ng clla tOi cdn ir dA1',lrln sE kB cho ngAi nghe rffng t6i ngrr, chirr t6i tbqrc qua t{m nem rAch. H6n sB Ii6 cho ng&i"nghe liing, sarr uAr', khi toi ciln chidc long ia, thi ngrni ta sE deur lgi cho t6i rnily cdi xe ngU'a.bi ctru'Qt girn htit m6t nfra l.bi. H{u sE kb cho ngAi nghe, khi toi biro dgn bira, nguli ta sE ddrr nh& bdp cfia llbng y ql0 li6i cdn c6' gi cho vua dn kbdng. VA ngAi h$r xern kia, ngav ugdv hOm nay, ngiry t6i drcr.c hai mrroi hai tubi,'nge-y t6i drj tubi tr.u6ng thAnh vlri rlia 'vi chria tb, ddng lE t6i phii ir{m tlrqr,c: chia ktro:i kho't*ng, dilu khi6'n ducrc gubng mrlL-r' chintr tri, quydt riinir dtrE-c hoA hav chi6n, thd ni& chung guanh tOi dA.v cdr cAi gi [hOng : chi c6 su b6 rcrio sr5 khinh nriil, su.irrr li;rrg trong khi ngii xenr rlf;ng kia, bao nhi0u lA nhQn nlrip, Lrnr_r nhi€u lt'r {nb s{r:;g, 6ao , rihiOu lA ftiug hO I NgAi thAil' d6, d6 rno,i chinh thqc lri 6ng vua nuo'c Fh*.p, ngtrli anh eni cia t6i 4. - E&ng diqn. cria libng y ? -- \rarrg, ct&ng dign Hbdg 3'. - Thua n6;!i, Jhd tili toi chifl chdt rbi.

Loulr.,XtV kb0ng tr& 1&i.

w

?

chdt b&i vl ch$ng bao gid toi di * Drtng ltr "irin d[ db cho me tdi' em t6i' nghia chu xirr rrlrirttgrrgiriri vA Iil txrtt t:ltdttt:ilrt lltruri IV I ph6i chiu chdt vi.d6i g6'i chiu lanh nf:rr n$t\i l).r lletz2 va righl vi0n khdng

-

cho hg ciri vA lrr'irrhmi. Lottls XIV hhO thdt IOn; 'l,rl It lr l',', l

- ch{r.

!, i|,.

r\nh tidP tuc: 0,,g "ua '- Odn k& khdn khb ld Charles II, ch&u cira Henri IV nhu rrgAi, vi khdng c6 nglri viQn ctng kh6ng c6 suit Hl5ng v I)e Retz, cnrrg sE chdt nhu mq va em h5ii bi nltu vf,y. t,ottis nhlu mdy, vAn vd mf,i chidc cb- tay {o ren' ' l)rlrrg rligu lflug y0n, kh6ng n6i n0n ld'i ?iy rd rirng li ntQt ccrn xuc dQng dd ndn ttr bdn trong' rliirr iricu "ia tay khii;n cho Charles II phli dqng ldug dua ra b6m 6rtg vun tr6. n6i : em cira t6i' NgAi thfrngcim - Ofrrn ott trgrrli'rttth giirm t<)i, rliii viri lr)i tlrd cilng lir clir trong boirn cinh nhu tbii nr\Y c.irt rrgAi. Louis XII ht\rrg ngfrrrgrthrrldn n6i : bay bai -'Ihrrrt, c6 plrrii rrgiri t:htr rrr$t lri$u bgc ! r1 ? lilrt)lrg tr6m ngrrrri ttlttr ngdrilroi 'I'hua ngr\i, ru$t trigu lh dt'

- It qud.

rrlrtr tltd lA dn tluA nbibu' - Etra cbo mQt ngrrrli 1.hu}ngtlrildngtirrklrOngr|Ittr|irrt|rdt|[u,lAunay

ioi

"triiidp

xrtc--vditoAurrhirngk0 vu Iqi tbbi'

l. Hlng-ri E0 tu.

2. Ecr Rdt. r.t

78

{i l ,ri

NgAinghl xem, hai tr[m n$u&i chl tn hon rrr0l

dqi rldi thdi. . -'l'hua ngAi, trong gia dinh c'bttng ta d[ crl tr.rrr.bnth6ng, ifO te chuyrrnbtin nguiri, hc6 .hA tlrrl . tQtl Phd.ptrung thAnh v&i cha tOi, suJt nira tlii.ctrtt m$t nghi'civiQn kdt i1' chung .tir.rc cha tOi, ngudi bi'canh nrQt chinh tluyf rr ' gAa ci.qr',an d$i ,i";.f, "J bao vAy. nai -- Tbd ld ndu t6i c6 thb dua m$t trieu hay lt tdi coi trlur ngrbi, thi ugai s0 tho[" mdn Ya s0 ngut-rianh enr xrtng tlang phii kli0ng ? vi ndu - I'di sE coi ngAi td ngutri cuu vdt tdi' vua' lilm tdi idy lai ngdi tlugC, thi chtrng uiro tdi cdn v0i nu6c"Anb td ta ottL eru cria ooo" eUap nbu ngii tOi v{y. " Loui^s{ung d{y; n6i'r . kh6ng :- Viee mi t6i kh6ng mudn lAm cho mlnh' sEtim lirn dugc cho minb, t0i sE c6 l&rn cho ngii' Tdi dng vua nr&c Pn{p-kia, cou nguoi gLl" "9' "o: :9t:"1 dh! quyEnuy d6, ae ti* mQt trieu dbng hay hai trdm ngudi cb.nthidt. Charleskdu l6n: - 0i, ngAi clung lil mQt ngtrcrib4n tdt' m{t ngttcri cd tdm ldng"cria C[ua ban I ]igai 'lE cuu tdi vir luc AOncd,inr4ng sdnf ney thi ou uio toi' nat ogai "hi Louis n6i thit nh6: ngutri anh 'em 11'uoi-chirrrg ngur)'ir - Suyt t sur4t, 'Cntr"u vi€c diu ! Ei h6i tiEn & ta nghe doqc. "ottg Maza"iincdn kh6 hon di qua drgc nr$t ktru rirng yett tinh rnh m6i mQt c4i cA1'td c6 mQt con trdn giir; con hon la di cbinh pbuc ci tbd gicri kia I

7s

b Nlrrrrrg,llrrrn rrlqAi, ntu nhr chlnh ngai hdi xiu... .-"'l'0i dil rr6i vdri ngA.ild ch&ng bao gib t6i h6i $irrcrl. - Lrlrrlr trir ldli v6{ rnQt gigng ki€u hflnh IIm xtrrrlttur,lldrrgvua rrruc Anh. ,

'

Vrl htri th[y Cbarles II mudn rrlt lui cb lE vt bi lry rii. tiug vQi ti6p: r:l;qrrtr . .. Xin liri ngurli anh ern, tdi khdng c6 m$t ngrr&i tnQrulprdi enr gd,i dang phii chiu khdn kk6, chi.dc rrgli ctia tOi khr)ng 6m vii trdng trcrn,nhung tdi dang tlr0t srr ngbi trdn.ngai. Xin l6i, ngudi anh em chd clrirlr, vrra rbi chi la ldi noi c,ia m6t k6 ich kj,. T6i $.i tlm t:rich dEn bir l4i. t-di sd di .tim g{p Ong HQrrg y. Xiu dgi mqt l*. riii t6i tr& VE.

r

Related Documents

Chuong 4
November 2019 17
Chuong 4
November 2019 12
Chuong 4
November 2019 11
Chuong(4)
October 2019 11
Chuong 4
November 2019 12
Chuong 4
November 2019 10