Bab 1- Konsep & Takrif Tamadun

BAB 1 KONSEP DAN TAKRIF TAMADUN 1

Konsep Asas Tamadun Pengertian umum masyarakat :

c.

Masyarakat manusia yang telah keluar daripada kehidupan yang mundur (nomad) dan telah mencapai kemajuan dalam pelbagai aspek kehidupan

e.

Peringkat atau tahap-tahap kemajuan yang dicapai oleh manusia pada sesuatu zaman

c. Kehidupan masyarakat moden yang dipenuhi dengan segala kemudahan hasil penggunaan pelbagai alat teknologi

2

Kesimpulan pengertian tersebut – bersifat umum –hanya dikatakan Masyarakat manusia mengalami perubahan dalam kehidupan

Tahap kemajuan sesebuah masyarakat cermin tingkat ketinggian tamadun

Tamadun amat berkait rapat dengan proses dan hasil daripada kemajuan sesuatu masyarakat

3

Definisi tamadun dari sudut bahasa i.

Bahasa Arab

iv. Bahasa

vii.Bahasa

Inggeris

Melayu

4

BAHASA ARAB

5

 Ada

4 istilah yang digunakan

Tamadun

Umran

Hadarah

Madaniyyah

6

Tamadun yang ditulis dalam b.Melayu– diambil daripada perkataan b.Arab “tamaddun”

Kehalusan budi bahasa dan kesopanan tingkah laku •Istilah tamadun mula diperkenalkan oleh JURJI ZAYDAN ( tarikh al-tamadun al-Islami) pada tahun 1902-1906 7



Dari sudut semantik – tamadun – kata terbitan daripada kata kerja maddana:-

iii.

pemilihan sesuatu lokasi sebagai tempat tinggal

v.

membangunkan sesuatu kawasan hingga menjadi suatu perbandaran

8

Lahir daripada maddana : Madinah

– bandar

 Madani

/ al-madaniyah – peradaban dan kemakmuran hidup yang merujuk kepada kemajuan kebendaan yang dicapai oleh masyarakat – diperkenalkan oleh Abu Nasir al-Farabi (abad ke-11)

 Mudun

– kota-kota yang memiliki ciri-ciri tamadun 9

 Oleh

itu - madana – mudun – madinah – madani -

membawa maksud kehidupan di bandar yang mesti dikaitkan dengan satu corak hidup yang maju & dilengkapi dengan pelbagai kemudahan 10

 Umran

& hadarah – Ibn Khaldun (alMuqadimah)

Umran kawasan tanah tempat tinggal yang tetap, berkembang subur dan maju dan menjadi bandar

Hadarah satu daerah, kota, bandar, kampung @ tanah yang diusahakan lawan - badawiah

11

Hadarah – Said Hawwa

Kata dasar – al-hadr – menetap di kawasan bandar membawa maksud Kehidupan bertamadun dari sudut material & sosio budaya

Thaqafah sama maksud dengan culture – yang mana merupakan satu ramuan untuk melahirkan tamadun secara ringkas – kebudayaan bermaksud cara hidup, cara berfikir dan cara bertindak sesuatu kelompok manusia 12

Tamadun boleh ditakrifkan

- Sejumlah pencapaian dan pemerolehan dalam segala perlakuan, pemikiran, penciptaan yang baik, akhlak baik bagi sesuatu kelompok manusia yang membentuk sebuah bangsa atau negara bangsa 13

BAHASA INGGERIS

14

•Sudut epistemologi – perkataan civilization berkait rapat dengan urbanization •Civilization – asal perkataan Latin – civitas, civiltas = city --- bermaksud tiap-tiap perubahan adalah jelas pertumbuhannya di bandar-bandar besar dan ciri-ciri asas peradaban manusia lebih mudah ditemui di bandar-bandar

15

 Istilah

latin iaitu civitas lahir bersama kelahiran tamadun Rom – membawa maksud sistem pemerintahan dan undangundang di Rom – gambaran wujudnya sistem undang-undang seperti undangundang awam, warganegara dll – tanda wujudnya sebuah masyarakat yang memiliki organisasi yang tersusun

 Civitas

dalam bahasa Greek – bandar / kota / metropolis – diperluaskan kepada makna negara kota (city state) 16

Definisi Tokoh Barat :-

Collingwood – suatu proses bagi mencapai suatu tahap kehidupan civil (sopan) atau proses untuk menjadi sivil (sopan)- hasilnya – lahirkan masyarakat bandar iaitu masyarakat yang mempunyai kehalusan budi

-

Samuel Johnson – suautu keadaan yang bertentangan dengan kehidupan biadap (barbaric) iaitu mencapai satu tahap kesopanan yang tinggi 17

 Perkataan b.Inggeris lain

culture

•

urbanization

untuk tamadun

renainssance

Tidak begitu luas penggunaannya kerana

Ruang lingkup unsur2 yang diungkapkan oleh perkataan ini dalam hubungannya dengan tamadun terbatas berbanding civilization 18

 Pengertian

civilization lebih mudah difahami kerana umumnya merujuk kepada perubahan daripada kehidupan barbaric (nomad) kepada hidup menetap yang mempunyai sistem politik, ekonomi dan sosial yang teratur dan maju

 Istilah

ini hanya mula digunakan di Eropah pada pertengahan kurun ke-18 apabila ahli-ahli ekonomi Peranchis menggunakannya untuk memberi tafsiran kepada proses menuju kemajuan ekonomi 19

 Perkataan

civilization sama makna dengan tamadun dalam b.Arab – hanya…

-

Civilization – menekankan kepada pencapaian material

-

Tamadun (b.Arab) – menekankan kepada pencapaian material & spritual dalam sesebuah masyarakat yang membolehkan sesebuah masyarakat dianggap sebagai sebuah masyarakat yang bertamadun 20

BAHASA MELAYU

21

 Selain

tamadun – dua perkataan yang dimaksudkan dengan tamadun ialah - peradaban - kebudayaan

 Agak

berbeza sedikit pengertian dengan tamadun oleh Kamus Dewan walaupun maksudnya serupa 22

 Kamus

Dewan

“keadaan masyarakat manusia yang dicirikan oleh atau didasarkan pada taraf kemajuan kebendaan serta perkembangan pemikiran (sosial, budaya, politik), negara dan penduduknya yang telah mencapai taraf kemajuan kebendaan serta perkembangan pemikiran, budaya atau cara hidup”

23

Pada

penghujung abad 20 – perkataan tamadun menjadi popular dengan kemuculan perkataan madani iaitu kata sifat bagi tamadun dalam wacana tamadun peringkat Alam Melayu 24

 Nakarikam  Akar

(Tamil)

kata – nakar

 maksud

- kota atau bandar,

 simbolik

tentang penjelmaan Tuhan Siva iaitu Tuhan yang menciptakan bandar.

25

 Nakarikam

bermaksud sebagai tingkah laku, tutur kata dan pakaian yang berkaitan dengan sesebuah bandar; peradaban, kesopanan, kehalusan budi;perbandaran, penjalinan persahabatan dan prihatin atau kasih sayang. 26

 Wen  Akar

ming (Cina)

kata - ming

Maksud cerah, terang atau bercahaya. Ia dikaitkan dengan amalan tradisi yang perlu dipraktikkan, pemikiran yang bijaksana, pemahaman yang jelas dan bertutur secara terbuka. 27

 Wen

ming

merujuk kepada unsur-unsur material dan spiritual yang muncul daripada pencapaian sejarah perkembangan manusia.

28

Tamadun Daripada Perspektif Pelbagai Bangsa dan Agama 29

 Umumnya

setiap bangsa dan agama setuju tamadun merupakan pencapaian kemajuan dalam pelbagai bidang kehidupan masyarakat

 Sukar

tentukan takrif mutlak bagi tamadun -

- kenapa sukar tentukan takrif mutlak ????? - kenapa berbeza istilah ????? *

30

Islam Istilah madaniyah, umran, hadarah, tamadun berbeza tetapi sebenarnya menemui titik persamaan dari segi konsep tamadun iaitu meletakkan unsur agama yang berpaksikan akidah, syariah dan akhlak sebagai dasar dalam pembinaan & perkembangan tamadun

Barat Lebih menonjolkan aspek pencapaian kebendaan atau material sebagai ukuran bagi menentukan sesebuah masyarakat itu bertamadun atau sebaliknya

31

Melayu  Menerima

pengaruh besar daripada tamadun Islam – memperlihatkan perbezaan dengan tamadun Barat

32

 terdapat

kecenderungan sesuatu bangsa tentang tamadun bangsa mereka lebih tinggi berbanding tamadun lain

 Cth

– China dan Barat - Islam

33

RUMUSAN -

definisi tamadun banyak dipengaruhi pandangan semesta sesebuah masyarakat

-

Pandangan semesta lahir daripada latar belakang dan pengalaman agama, politik dan kemasyarakatan antara satu dengan lain

-

Penekanan yang diberikan terhadap tamadun berbeza – lihat Islam dan Barat 34

 Syed

Qutb

“ Tamadun Islam ialah segala

bentuk kemajuan yang dihasilkan oleh masyarakat dalam aspek sosial, pemerintahan, politik, ekonomi, kebudayaan yang berteraskan kepada syariat Allah serta bercirikan nilainilai moral Islam”

 Arnold

Toynbee

“Tamadun ialah suatu sistem masyarakat yang dapat membantu manusia menambah pengeluaran dan ia mempunyai empat elemen penting iaitu bahan-bahan ekonomi, sistem politik, pengetahuan dan seni

35

PERBEZAAN ANTARA TAMADUN, BUDAYA, AGAMA DAN BANGSA

36

 Tamadun

– luas & melangkaui dan melepasi budaya, bangsa dan juga berbeza daripada agama

a) Budaya dan bangsa  Budaya

– faham makna budaya ???

 Semua

masyarakat berbudaya tetapi tidak semua budaya boleh mencapai tamadun yang tinggi 37

 Masyarakat

berbudaya tinggi akan mencapai tamadun yang tinggi dan sempurna berbanding tamadun lain – jika tidak mencapai tahap masyarakat berbudaya tinggi – masyarakat itu berbudaya rendah seperti masyarakat nomad

 Tamadun

Barat & Tamadun Islam sendiri mengandungi pelbagai budaya daripada pelbagai kaum 38

 Cth

: Cina Muslim di China – amalkan budaya China tetapi beragama Islam – bawah Tamadun Islam

 Cth

: masyarakat Barat di Eropah dan Amerika – budaya berbeza-beza – bawah Tamadun Barat

39

b) Agama * Tamadun juga berbeza daripada agama 

Faham makna agama ?????



Tamadun juga melangkaui agama – masyarakat yang menganut agama yang berbeza tetapi bernaung di bawah tamadun yang sama



Cth : Orang Jepun ( Shinto, Budhha ) – bawah Tamadun Jepun



Cth : Orang Cina ( Konfucius, Buddha, Taios ) – bawah Tamadun Cina 40

 Tamadun

Islam – agama unsur terpenting dalam binaan tamadun

 Menerima

apa-apa budaya asalkan tidak bercanggah

41

RUMUSAN  Tidak

dinafikan budaya, agama, bangsa mempunyai kaitan rapat dengan kewujudan tamadun

 Hanya

tidak boleh disamakan dari segi makna kerana cakupan tamadun lebih luas melepasi budaya, bangsa dan agama

42