B16 Sistem Pendawaian

SISTEM PENDA WAIA N 1

SISTEM PENDAWAIAN Pengenalan : Sistem Pendawaian ialah satu sistem pemasangan litar-litar elektrik yang merangkumi - pengalir, penebat dan perlindungan mekanik untuk kabel yang digunakan. 2

Jenis-jenis Sistem Pendawaian Terdapat pelbagai jenis sistem pendawaian yang biasa digunakan, di antaranya ialah: • 1. Sistem Pendawaian Permukaan. • 2. Sistem Pendawaian Tersembunyi. • 3. Sistem Pendawaian Pembuluh (kondiut). • 4. Sistem Pendawaian Sesalur ( trungking). • 5. Sistem Pendawaian Salur. • * Jenis sistem pendawaian yang digunakan di Malaysia dan yang akan dibincangkan dalam tajuk ini. 3

Jenis-jenis Sistem Pendawaian ( sambungan ) • Lain-lain jenis Sistem Pendawaian: • 6. Sistem Pendawaian Katenari. • 7. Sistem Pendawaian Ampaian Grid. • 8. Sistem Pendawaian Tetupai. • 9. Sistem Pendawaian Bumi Sepusat. • 10. Sistem Pendawaian yang bertebatkan bahan galian. 4

Faktor Pemilihan Sistem Pendawaian Jenis beban yang hendak dipasang- arus besar / kecil, pegun/mudahalih.

• 1.

• 2. Keadaan tempat pemasangan - Jenis bangunan lama/baru, kayu/ simen • 3. Jenis voltan bekalan - 1 fasa atau 3 fasa. • 4. Masa menyiapkan. - merugikan jika disiapkan lewat • 5. Kekemasan & kecantikan - kehendak pengguna

5

Faktor Pemilihan Sistem Pendawaian (sambungan ) • 6. Keadaan sekeliling – keadaan khusus, lembab /berminyak dll. • 7. Perubahan & Penambahan litar akan datang kekal /sementara (diubah). • 8. Tempoh ketahanan pemasangan - tempoh lama & kekal /sementara. • 9. Kos perbelanjaan - kemudahan dapatkan pekerja /alat-

6

1.

Sistem Pendawaian Permukaan

• Sistem pendawaian permukaan boleh dipasang secara terus ke dinding dan siling kayu atau di atas lapik kayu bagi dinding konkrit • Kabel yang digunakan mestilah dari jenis yang mempunyai tebatan berlapis ( PVK/PVK ).- kerana terdedah kepada kerosakkan mekanikal

7

Sistem Pendawaian Permukaan ( sambungan ) • Sistem pendawaian ini sesuai di tempat yang mana suhu disekelilingnya tidak melebihi 65 ºC. • Pemasangan kabel dilakukan dengan sokongan oleh klip ke permukaan dinding / siling. Sama ada menggunakan klip kuprum, aluminium ataupun plumbum - pastikan bukan permukaan logam 8

Kebaikan dan kelemahan Pendawaian Permukaan •

Kebaikan:

•

Kelemahan:

1. 2.

Kemas & elok dipandang. Sesuai untuk pemasangan kecil ( rumah kediaman ) Pemasangan mudah dan cepat disiapkan. Kerja menyelenggara / tambahan mudah dilakukan dan tidak menjejaskan pendawaian sedia ada. Kos pendawaian yang paling murah.

1.

Terdedah kepada kerosakkan mekanikal (terdedah). Tidak Tahan suhu panas dan lembab. Sesuai hanya di tempat tertentu sahaja. Tempoh ketahanan tidak lama.

3. 4.

5.

2. 5. 6.

9

Ciri-ciri pemilihan Pendawaian permukaan • a). Bangunan dibuat daripada - kayu / batu. • b). Voltan rendah – fasa tunggal. • c). Bilangan litar akhir – sedikit • d). Kabel yang dipasang – tidak begitu banyak. • e). Kurang risiko berlakunya kerosakkan mekanikal. • f). Kerja pemasangan – dibuat cepat. • g). Beban kuasa yang digunakan – kecil. • h). Kos pemasangan – ekonomi / murah. 10

2.

Sistem Pendawaian Pembuluh (Konduit).

• Sistem pendawaian yang menggunakan pembuluh yang di dalamnya akan disalurkan kabel. • Dipasang di tempat yang terdapat bahaya kerosakan mekanik, terdedah kepada tindakan kimia, cecair dan di luar bangunan. ( Kilang-kilang perusahaan, makmal, bengkel dan sebagainya ). • Sistem pendawaian ini boleh dipasang sama ada secara permukaan atau tersembunyi. • Bilangan kabel yang dipasang dalam sesuatu pembuluh hendaklah mengikut faktor ruang iaitu tidak melebihi 40%. • Dawai pancing ( fish tape ) digunakan untuk menarik kabel ke dalam pembuluh.

11

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) • Pembuluh yang digunakan dalam sistem pendawaian ini boleh dibahagikan kepada beberapa jenis, iaitu: (a).

Pembuluh Logam

(b).

Pembuluh bukan logam ( PVK ).

(c).

Pembuluh mudah Lentur ( Logam & PVK).

12

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) Ciri-ciri pemilihan sistem pendawaian Pembuluh: • a). Beban / kuasa yang digunakan – besar. • b). Memerlukan voltan bekalan – 1 fasa & 3 Fasa. • c). Bangunan kilang, bengkel, bangunan komersial dan gerai-gerai. • d). Sistem pendawaian terdedah kepada bahaya kerosakkan mekanikal.

13

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) • (a). Pembuluh Logam • Di antara pembuluh logam yang digunakan ialah keluli tolok ringan (galvani ). • Pemasangan pembuluh jenis ini memerlukan peralatan khas seperti, alat pembengkok untuk membuat bengkokkan atau ofset, Alat pasung dan acuan – bagi membuat bebenang. 14

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) • Semua serpihan reja-reja pembuluh perlu dibersihkan terlebih dahulu untuk mengelakkan kabel tercedera. • Standard saiz pembuluh boleh didapati seperti 19mm/20mm, 25mm, 32mm, 40mm dan 50mm.

15

Kebaikan dan kelemahan Pendawaian Pembuluh Logam: •

Kebaikan:

•

Kelemahan:

3.

Mempunyai perlindungan mekanik yang lebih baik Tahan cuaca dan keadaan panas. Tahan lama dan tahan lasak. Boleh dijadikan pengalir keselanjaran bumi tambahan. Boleh ditanam terus ke dalam tanah.

1.

Bentuk tidak kemas (tidak cantik ). Memerlukan pekerja mahir Perlukan peralatan khas – mesin pembengkok. Kos mahal / tinggi. Tempoh menyiapkan lebih lama.

4. 5. 6. 5.

2. • • •

16

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) •

(b). Pembuluh Bukan Logam

• Terdapat pembuluh bukan logam yang biasanya diperbuat dari bahan plastik ( PVK ) yang tahan dan sesuai digunakan pada suhu 60º C. • Pembuluh PVK ini tahan dari kakisan (karat) dan dapat mengelakkan sebarang kebocoran aliran arus jika menyentuh bahagianbahagian yang boleh menjadi pengalir. 17

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) • Pembuluh PVk juga boleh didapati dalam dua jenis, iaitu pembuluh tegar dan pembuluh boleh lentur. • Bagi tujuan membuat ofset atau bengkokan, pembuluh boleh dipanaskan terlebih dahulu atau menggunakan pegas ( spring ) yang khas.

18

Kebaikan dan kelemahan Pendawaian Pembuluh Bukan Logam (PVK) •

Kebaikan:

•

Kelemahan:

•

Tahan kakisan (karat ).





Selamat dari kejutan elektrik (PVK-penebat)

Tidak memberikan perlindungan mekanik.



Mudah rosak jika sering terkena matahari / hujan



Kos – murah.

19

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) • (c). Pembuluh Boleh Lentur ( Logam / PVK ). • Pembuluh ini sangat berguna untuk menyambung pemasangan ke punca-punca beban yang bergetar, bergerak, selalu diubahsuai dan pada kedudukan yang sempit dan tidak rata. • Tidak sesuai untuk memberikan perlindungan mekanik yang baik. 20

Kebaikan dan kelemahan Pendawaian Pembuluh Boleh Lentur •

Kebaikan:

•

Kelemahan:

3.

Pemasangan cepat – tidak perlu benang. Mudah digayakan mengikut bentuk yang dikehendaki (tiada alat khas). Dapat elakkan merebaknya kebakaran – putus.

3. 4.

Mudah terlucut / tercabut Tidak boleh dipasang pada jarak jauh. Mudah patah. Bukan pengalir keselanjaran bumi tambahan (PVK).

4.

5.

5. 6.

21

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) •

Peraturan IEE – Pemasangan Pembuluh :



Semua pemasangan pembuluh hendaklah disiapkan terlebih dahulu sebelum kerja-kerja menarik kabel dilakukan.



Faktor Ruang mestilah tidak melebihi 40% dari luas muka keratan pembuluh.



Satu pemasangan pembuluh mestilah mempunyai tidak lebih daripada 2 – sesiku pejal, atau 2 selekoh bengkokkan 90 .



Jejari dalam selekoh bengkokan pembuluh mestilah tidak kurang dari 2.5 kali ganda dari ukuran garis pusat luar pembuluh itu. 22

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) •

Peraturan IEE – Pemasangan Pembuluh :



Sambungan kabel mestilah dilakukan dalam kotak sambungan atau kotak-kotak alatambah.



Semua pemasangan pembuluh mestilah dielakkan dari terkena air atau dipasang di tempat-tempat yang terdedah kepada air.



Kabel-kabel litar Kuasa dan litar lampu perlu diletakkan di dalam pembuluh yang berasingan.



Jika pemasangan pembuluh terpaksa melalui / menembusi lantai / dinding – lubang khas perlu diadakan.

23

Sistem Pendawaian Pembuluh ( sambungan ) •

Peraturan IEE – Pemasangan Pembuluh :



Semua kesan-kesan kelembapan di dalam pemasangan pembuluh mestilah dibersihkan terlebih dahulu sebelum kerja-kerja menarik kabel dilakukan.



Penarikan kabel-kabel ke dalam pemasangan pembuluh yang panjang – dimulakan dari tengahtengah sistem tersebut.

24

3.

Sistem Pendawaian Tersembunyi.

• Sistem pendawaian ini dipasang di dalam dinding / siling konkrit dan tidak kelihatan langsung kecuali pada penghujung kabel yang digunakan untuk sambungan ke terminal aksesori pendawaian. • Pada kebiasaanya pendawaian ini dibuat ketika peringkat pembinaan bangunan. ( sebelum kerjakerja menurap simen dilakukan ) 25

Sistem Pendawaian Tersembunyi ( sambungan) • Sistem pendawaian ini hanya dibenarkan membawa voltan rendah sahaja. • Sistem tersembunyi dibahagikan jenis, iaitu:

pendawaian ini boleh kepada dua

1. Sistem pendawaian tersembunyi – kabel bertebat. 2. Sistem pendawaian tersembunyi– pembuluh.

26

Kebaikan dan kelemahan Pendawaian Tersembunyi. •

Kebaikan:

•

Kelemahan:

3. 2.

Kemas & cantik.- pejabat. Selamat – tidak terdedah kepada kerosakkan mekanikal dan perubahan cuaca. Tidak memerlukan alat-alat tambahan khas. Tahan lama.

1.

Kerja-kerja tambahan – susah dilakukan. Sukar menentukan punca kerosakan - pembaikan. Bahaya terkena paku atau ketukan daripada pemasangan lain- gas,air. Pemasangan perlu dilakukan semasa bangunan dibina.

5. 6.

2. 5. 6.

27

4.

Sistem Pendawaian Sesalur (Trunking).

• Sistem pendawaian sesalur menggunakan sesalur logam atau bahan penebat (PVK) pada kebiasaannya bersegi empat dan dipasang secara menegak atau mendatar di permukaan dinding. • Sistem ini dapat menampung kabel yang banyak di sesuatu pemasangan yang besar. Di samping dapat memberikan perlindungan mekanik yang tambahan baik. 28

Sistem Pendawaian Sesalur ( sambungan ). • Sistem ini biasanya digunakan pada pemasangan dalam bangunan-bangunan yang besar seperti kilang, sekolah, bengkel, pejabat dan tempat yang melibatkan banyak kabel litar dan bahaya mekanik. • Faktor ruang sistem pendawaian sesalur ialah 45%. 29

Kebaikan dan kelemahan Pendawaian Sesalur: •

•

Kebaikan:

3.

Perlindungan mekaniknya 1. baik. Dapat menampung kabel 2. yang banyak. Kerja pemasangan cepat. 5. Tidak mudah dirosakkan oleh perubahan suhu dan cuaca. 6.

4. 5. 6.

Kelemahan: Mudah dimasuki habuk & kekotoran. Memerlukan pekerja mahir. Kelihatan tidak kemas (Sesalur tertonjol keluar macam beroti ). Kos mahal / tinggi.

30

Kabel Bawah Tanah • Kabel bawah tanah ialah kabel yang ditanam terus dalam tanah atau dimasukkan ke dalam paip atau salur terlebih dahulu sebelum di tanam. • Kabel yang lazimnya digunakan untuk pemasangan dalam tanah ialah kabel berpenebat PVK, kabel berpenebat kertas dan bahan mineral. • Kabel ini ditanam 750mm ke dalam tanah bagi kabel voltan rendah dan 1000mm bagi kabel voltan tinggi.

31

Pemasangan Kabel Bawah Tanah Dijalankan Apabila : •

Kawasan tidak Cukup Untuk Menjalankan Pemasangan Talian Atas – Kawasan Bandar.

•

Terdapat Bahaya Voltan Tinggi Di Pemasangan Talian Atas – bangunan tinggi

•

Kawasan Dari Tiang Dan Talian Bersimpang Siurbanyak bangunan / tanaman.

32

Pemasangan Kabel Bawah Tanah (sambungan)

• Bahagian Utama Sistem Bawah Tanah: 1. Saluran 2. Paip/Salur 3. Lubang Utama

4. 5. 6.

Kabel Sambat Kabel Lurang 33

Kabel Bawah Tanah ( sambungan ) Contoh Pemasangan Kabel bawah tanah: • (a). Dari papan suis utama ke papan suis sub-utama • (b). Dari pencawang ke tiang penghantar talian atas • (c). Dari litar akhir di rumah ke lampu pagar. • (d). Bekalan untuk lampu-lampu jalan.

34

Kabel Bawah Tanah (sambungan) • Kebaikan Pemasangan Kabel Bawah Tanah: • (a). Tidak menggunakan tiang. • (b). Selamat dari bahaya – dilanggar, tiang patah. • (c). Kerja pemasangan – cepat. • (d). Kawasan sekeliling tidak tercemar. • (e). Kos jangka panjang – murah. • (f). Tahan lama – 50 tahun. 35

Kabel Bawah Tanah ( sambungan ) • Kelemahan Pemasangan Kabel Bawah Tanah: • (a). Sukar membuat kerja penyelenggaraankorek tanah. • (b). Guna kabel khas sahaja – Berpenebat bahan mineral. • (c). Sukar Kesan kerosakkan – guna alat khas. • (d). Kos permulaan mahal.

36

Kabel Bawah Tanah ( sambungan ) • Peraturan IEE – Kabel Bawah Tanah: • 1. Kerja pemasangan kabel bawah tanah mestilah dijalankan oleh kontraktor berdaftar sahaja. • 2. Kabel yang ditanam di dalam tanah mestilah dilapik dengan batu atau sebarang tanda yang dapat memberikan amaran tentang kewujudan kabel tersebut. • 3. Kabel-kabel yang dipasang mestilah disokong bagi mengelakkan daripada melendut. (lendutan – tambah tekanan kepada kabel ). 37

Kabel Bawah Tanah ( sambungan ) • Peraturan IEE – Kabel Bawah Tanah: • 4. Jika pemasangan membabitkan harta benda awam atau pihak berkuasa, kebenaran perlu diperolehi terlebih dahulu – JKR, Telekom, JBA dll. • 5. Seberapa yang boleh lubang yang dibuat biarlah selurus yang boleh dan cukup ruang untuk pekerja berdiri di sisi kabel itu nanti.

38