TR 02-12-09 katern 1 pagina 02
Veiligheid • Rechtbank behandelt vandaag strafzaken over bedreiging politici
Een haatmail is zo verstuurd
De Amsterdamse burgemeester Cohen en toenmalig minister Verdonk in 2005 bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij, met beveiligers.
FOTO JÖRGEN CARIS, TROUW
Politici krijgen in toenemende mate te maken met bedreiging, zowel in de landelijke als de lokale politiek. Met e-mail gaat dat heel gemakkelijk. Vandaag staan vijf bedreigers terecht in Den Haag. Wouter Bos: kogelbrief
Ivo Barends Op Koninginnedag 2008 ontving Geert Wilders een e-mail: „Fucking idioot jij gaat binnenkort dood.” Volgens justitie verzond de achttienjarige Nicolaas V. uit Amsterdam dat mailtje. Vandaag staat hij voor de rechter in Den Haag wegens bedreiging. En V. is niet de enige: de hele middag behandelt de rechtbank Den Haag zaken rond het bedreigen van politici. Zo staat vandaag ook Arie S. terecht, die in juni in de hal van de Tweede Kamer riep dat hij ging ’afrekenen met minister Hirsch Ballin’ en vervolgens minister Guusje ter Horst via de mail bedreigde. En Walter S. moet ook voorkomen. Hij wordt verdacht van het verzenden van een
Hirsch Ballin: bedreiging
kogelbrief aan minister Bos. Politici worden steeds vaker bedreigd. De politie in Den Haag heeft sinds enige tijd zelfs een speciaal Team Bedreigde Politici. Vorig jaar kwamen daar 424 meldingen van bedreigingen binnen. Meestal (in 292 gevallen) was PVV-leider Geert Wilders het slachtoffer. Door een aantal rechtszaken op één dag te plannen, wil het Openbaar Ministerie vandaag een signaal afgeven, vertelt Nicolette Stoel van het OM. „Dit soort bedreigingen tolereren we niet. ” Het aantal bedreigingen tegen publieke figuren neemt toe, concludeerde criminoloog Frank Bovenkerk in een onderzoek uit 2005. En sinds de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh worden die bedrei-
Ter Horst: mail
gingen serieuzer genomen. De laatste jaren stijgt het aantal bedreigingen, vooral doordat het dankzij internet veel gemakkelijker geworden is. Politici zijn eenvoudig te bereiken via e-mails en websites waarop ze om reacties vragen. Een boze mail is zo verstuurd. Zulke dreigmails zijn voor de politie vaak te herleiden tot een bepaalde computer. Maar het is lastiger om vervolgens te bepalen wie die computer bediende, toen de mail werd verzonden. In verschillende dreigmail-zaken bleek bijvoorbeeld dat jongeren mailtjes verstuurden vanaf schoolcomputers. De straffen die in het verleden werden opgelegd aan bedreigers van politici variëren. Zo kreeg een vrouw
Wilders: meest bedreigd
uit Tilburg die honderden dreigmails aan Geert Wilders stuurde, in 2007 een jaar cel en tbs. Voor een aantal dreigbrieven aan de Amsterdamse burgemeester Job Cohen kreeg een 56-jarige man uit Gorinchem 500 euro boete. En in april vorig jaar kreeg een 26-jarige Hagenaar 160 uur taakstraf voor een haatmail aan Wilders. Ook in de lokale politiek neemt het bedreigen toe, stelt het Genootschap van Burgemeesters. In september werd het huis van een wethouder in Weert beschoten. Volgens cijfers van het genootschap hadden vorig jaar meer dan twee derde van de burgemeesters en wethouders en de helft van de raadsleden te maken met geweld of intimidaties.
De grens tussen kunst en bedreiging leverde al eerder problemen op Waar houdt kunst op en begint bedreiging? De rechtbank buigt zich vandaag onder meer over een levensgrote pop die vier jongeren in september bij Den Haag CS aan een boom hingen. De pop had een strop om zijn nek, een zak over zijn hoofd en er was een mes in zijn rug gestoken waaraan een foto van Kamerlid Geert Wilders hing. Volgens de jongeren ging het om een kunstproject dat ze voor school maakten,
maar toch wordt een van hen aangeklaagd voor bedreiging. De grens tussen kunst en bedreiging leverde al eerder problemen op. Kunstenaar Jonas Staal hing in 2005 fotocollages van de PVV-leider op en plaatste er waxinelichtjes en rozen onder. Deze ’herdenkingsmonumenten’ wekten de suggestie dat Wilders was overleden. Wilders deed aangifte, maar in hoger beroep sprak het gerechtshof
Staal vrij. Volgens de rechter gaf hij geen aankondiging van een overlijden, noch enige verwijzing naar de manier waarop dat zou gebeuren. Het hof kon ook niet uit de monumenten afleiden dat Staal de politicus wilde bedreigen. In november maakt kunstenares Ineke Kanters van zeep een beeldje van Wilders, dat langzaam smolt. Zij liet meteen weten dat ze het humoristisch bedoelde.
Cohen: dreigbrief
Een bedreiging kan traumatisch werken Intense angst en gevoelens van hulpeloosheid en afschuw. Een (doods)bedreiging kan een traumatische ervaring zijn, zo blijkt uit onderzoek van psychiater B. Gersons van het AMC. Belangrijk kenmerk van zo’n traumatische ervaring is de aantasting van het gevoel van veiligheid. Maar slachtoffers kunnen ook andere psychische klachten krijgen, zoals somberheid en een blijvend verhoogd angstgevoel. Uit het onderzoek van Gersons blijkt ook dat de beveiliging die vaak nodig is, een zware psychische belasting vormt. Personen die beveiligd moeten worden gaan vaak nadenken over het leven. Sommigen gaan hun werk (de aanleiding voor de bedreiging) relativeren en laten het gezin prevaleren. Anderen gaan, door de bedreigingen, juist nog fanatieker door op de ingeslagen weg. Sinds 1 oktober kunnen politici bellen met een speciale hulplijn, voor advies over het omgaan met de bedreiging. Daarnaast kan deze vertrouwenslijn slachtoffers van bedreiging in contact brengen met ervaringsdeskundigen.