Adi Elektriciteit

Onderwerp : Elektriciteit Tijdsindeling & fasering

Lesdoelen

Lesinhoud

Instap LES 1 1.Dagelijkse terugblik 3’ 2.Oriëntatie 15’

Methode Didactische Activiteit Leerlingenactiviteit Organisatie

Leermiddelen

DA: Deze week en volgende week zullen we meer leren themaboekje over’ energie’. Jullie krijgen van mij allemaal een boekje, schrijf daar eerst je naam op en neem dan blz. 1. LA: lln antwoorden 1 2 6

1.Een omschrijving van het woord energie: - Lkr zegt: Lees de tekst eens en los de 2 vraagjes Onze moderne wereld is afhankelijk van energie. Voor eronder op. Wat is energie volgens de tekst? alles wat we doen en alles wat we gebruiken is energie - Lln voeren de opdracht uit. nodig. We halen energie uit veel bronnen. Energie kan arbeid verrichten of laten gebeuren. Energie kan iets bewegen, verwarmen of op een andere manier veranderen.

*themaboekje *bord

*Energie hebben we nodig om dingen te laten gebeuren *Dat kan zijn: - beweging - warmte - licht -geluid -beeld Bordplan: webschema Brainstormen over het woord ‘elektriciteit’ Energie \

kabel branden van lamp, computer, … | / elektriciteit / \ stroom elektriciteitscentrale …

- Lkr zegt: * Elektriciteit is een vorm van energie, we zullen het vandaag over elektriciteit hebben.. * Ik schrijf het woord op bord en jullie mogen ondertussen even nadenken waaraan ‘elektriciteit’ jullie doet denken. Dan duid ik enkele lln aan en die mogen dan hun woord op het bord komen schrijven. LA: lln denken na en schrijven hun idee op.

1

Omschrijving: “Hier, mijnheer de professor, moet ik u enige uitleg geven,” zei kapitein Nemo. “Als u even wilt luisteren … Zij is een sterke, gehoorzame, snelle en gemakkelijke kracht die zich aanpast aan elk gebruik en die aan boord van mijn schip heer en meester is. Zij regelt alles. Zij licht me bij, houdt me warm en is de ziel van mijn mechanische toestellen. Die kracht, mijnheer, is de elektriciteit.” (Jules Verne, 20000mijlen onder zee, 1870)

Lkr deelt de themaboekjes uit samen met enkele lln.. Je ziet bovenaan een omschrijving staan van het woord ‘elektriciteit’. Laten we het eens lezen. LA: 1 lln leest hardop, de andere lezen in stilte mee.

Elektriciteit= energie opgewekt door wrijving, warmte, scheikundige werking of magnetische inductie DA: laten we het woordenboek er even bijnemen om te kijken hoe ze daar ‘elektriciteit’ omschrijven en of die man toen ook wel al juist was. LA: lln zoeken het woord ‘elektriciteit’ op Mogelijk antwoorden: -de radiowekker om op te staan DA:Ik zou graag van jullie weten waarvoor je deze -lamp aansteken morgen allemaal elektriciteit nodig hebt gehad? -melk opwarmen in microgolf (We schrijven de antwoorden op in het themaboekje) -brood roosteren LA: lln antwoorden -koffiezetapparaat -de koelkast vb boter koel houden Midden 3.Uitleg 20’

4 5 7

Een wirwar van kabels: -In een elektriciteitscentrale in België, (maar men koopt ook elektriciteit aan in het buitenland (vb. Nederland).) Deze producenten zullen de elektriciteit verder doorverkopen aan verdelers vb. Electrabel, Nuon, Luminus, City Power, Essent. Aan deze verdelers betalen wij ook onze elektriciteit en zij zorgen ervoor dat de elektriciteit bij ons thuis komt. -De stroom gaat via kabels (ondergronds of bovengronds) naar een transformator. -Een apparaat dat de spanning kan wijzigen: sommige doen de spanning stijgen, andere verhogen. -Hoogspanningsmasten en leidingen: spanning wordt opgedreven omdat men gemakkelijker de elektriciteit

DA: Laten we eens kijken hoe die elektriciteit bij ons thuis komt a.d.h.v. een bijlage in ons themaboekje.achteraan. De titel is ‘een wirwar van kabels’. -Waar zal men elektriciteit maken? -Waar gaat de stroom eerst naar toe, voordat het bv bij ons thuis komt? -Wat is een transformator? -Hoe wordt de elektriciteit vervoerd? -Hoe komt het je huis binnen? -Welke toestellen heb je in huis ivm elektriciteit? (kijk naar foto in themaboekje) - Soms zeggen we wel eens‘de zekering is gesprongen’? Wat wil dat zeggen?

*themaboekje bijlage 1 *prenten/foto’s

2

over een lange afstand kan vervoeren. Elektriciteit LA: lln luisteren en beantwoorden de vragen. stroomt over dikke kabels. Laagspanning in cabines: leidingen die je op straat - Lkr legt alles stap per stap uit. ziet, de spanning wordt verlaagd. Ondergrondse kabels: meer dan vroeger en ook veiliger -Via een verbinding tussen de woning en het laagspanningsnet komt de elektriciteit bij je thuis of op school terecht, dus bij de verkoper of de consument. Waar de leiding van elektriciteit de woning binnenkomt hangt de kilowattuurmeter. Die elektriciteitsmeter houdt het verbruik bij, zodat men kan berekenen hoeveel de klant moet betalen. Want elektriciteit is niet gratis. -de elektriciteitsmeter de hoofdzekering. Die onderbreekt automatisch de stroom als er zich een probleem voordoet, maar je kan ze ook zelf uitschakelen omdat er thuis vb aan de elektriciteit wordt gewerkt. de zekeringkast vind je meestal naast of onder de elektriciteitsmeter. Je kan het vergelijken met een kruispunt van waaruit de stroom naar alle richtingen vertrekt. Je hebt dus verschillende stroomkringen bij je elektriciteitsleiding vb. aan voor de stopcontacten, aantal voor grote elektrische toestellen. -Als er op 1 stroomkring teveel toestellen zijn aangesloten, kunnen de elektrische draden verhitten en zelfs doorbranden. Hierdoor kan er brand ontstaan. Gelukkig heeft elke stroomkring zijn eigen kleine stroomonderbreker, de ‘zekering’. Die zal de stroomtoevoer automatisch onderbreken als er iets misloopt. Vroeger moest men telkens de zekering vervangen door een nieuwe, nu gebeurt het allemaal automatisch.: deze ‘slimme’ zekering zet zich bij overbelasting automatisch uit en sluit de stroomkring af. Met een schakelaar kun je de zekering weer op aan zetten en zo de stroomkring opnieuw gesloten maken. Je hoeft dus nooit meer eigenlijk een nieuwe zekering te kopen.

3

LES 3 4.Begeleide inoefening

8 9

-Lln lezen de omschrijving van een elektrische stroomkring. -Als je 2 polen (+ en -) van een batterij met een metalen draad verbindt, gaat de elektrische stroom van de ene pool naar de andere. Een stroomkring is dus de weg die de elektrische stroom aflegt. Er is alleen elektrische stroom als de kring gesloten is. -We hebben eerst een elektriciteitsbron nodig, een batterij. Je verbindt de beide polen met een koperen draad. Dit heten we de geleiders. Daartussen plaats je een lampje. De stroomverbruiker.

3

Uitleg ivm veiligheid: DA: Elektriciteit is heel gevaarlijk, dus we moeten Water is een heel goede geleider, dus dat wil zeggen voorzichtig zijn ermee. dat het materiaal goed stroom doorlaat. Ons lichaam bestaat voor 90% uit water en is dus ook een goede geleider! Indien de stroom door je lichaam passeert, dan reageren de spieren daar zee heftig op vb. je kan helemaal verstijfd raken. Als de stroom toevallig je hart passeert, dan stopt je hart ook met kloppen!. De stroom zoekt altijd de gemakkelijkste weg naar de aarde, dus jouw lichaam is een gemakkelijke weg.

7’

5.Zelfstandige verwerking 10’

Tekening 1:kabel moet achter de dame blijven, als je erover zal rijden zal stroom een weg zoeken via het lichaam. Tekening 2: verouderde toestellen mag je niet meer gebruiken, als ze niet meer voldoende veiligheid bieden (zie vb hier de draad) Tekening 3: als je een toestel wilt herstellen, moet je eerst de stekker uit het stopcontact trekken. Tekening 4: gebruik nooit een elektrisch toestel dat in contact is of kan komen met water, dus geen radio bij je bad zetten. Tekening 5: je mag de stekker niet uitrekken door aan de draad te trekken. Tekening 6: speel niet met ontblote draden

DA: Ik heb daarnet al de woorden ‘elektrische stroomkring’ vermeld. Ik ga het kort uitleggen adhv een voorbeeld. Volgende week gaan jullie enkele proefjes doen en die zullen oa ook gaan over de stroomkring, dus probeer goed te luisteren. -We lezen eens samen de omschrijving lezen in ons themaboekje. -Ik leg het nog eens uit adhv materiaal. -We nemen ons themaboekje en vullen alles in, ondertussen voer ik de proef samen uit met jullie.

*themaboekje bijlage 3 *materiaal oa batterij, lampje, koperen draden.

*themaboekje

DA: In het themaboekje zie je tekeningen staan, maar er zijn belangrijke fouten gemaakt tegen de veiligheidsregels. We bekijken hoe het wel moet. LA: lln vullen werkboekje in

4

-nooit het licht aan- of uitdraaien als je op een natte vloer staat -blijf nooit zwemmen in een meer tijdens een onweersbui -blijf nooit onder of bij een boom staan tijdens een onweersbui. De bliksem kan er inslaan -raak nooit een gebroken kabel aan tijdens of na een storm of wanneer ook. Waarschuw een politieagent of brandweerman Slot 6.Evaluatie 7.Terug-en vooruitblik 1-7Feedback

DA: Kennen jullie nog veiligheidsregels ivm elektriciteit, maar die niet in het boekje staan? LA: lln antwoorden

Tijdens de les evalueert de lkr de lln door vragen de stellen en later ook het themaboekje te controleren. LA: lln luisteren

5