Adi

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي اﻣﺎﻛﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ورزﺷﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ وﻳﮋه ﺟﺎﻧﺒﺎزان‬ ‫وﻣﻌﻠﻮﻻن ﺟﺴﻤﻲ – ﺣﺮﻛﺘﻲ و اراﻳﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ ﺣﻼﺟﻲ ‪ /‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي آﻣﻮزﺷﻲ‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس آﻣﺎر ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ‪ 10‬درﺻﺪ اﻓﺮاد ﺧﺎص ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬـﺎ ﺑـﺎ وﺳـﺎﻳﻞ ﻛﻤﻜـﻲ ﻫﻤﭽـﻮن‬ ‫وﻳﻠﭽﺮ‪ ،‬ﻋﺼﺎ‪ ،‬ﻛﺮاچ‪ ،‬واﻛﺮ‪ ،‬ﻋﻴﻨﻚﻫﺎي ذرهﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻤﻌﻚ و ‪ ...‬ﻳﺎ ﺑﺪون ﻋﻼﻳـﻢ ﻇـﺎﻫﺮي در ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ "ﻣﻌﻠﻮل" ﻣﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ‪ .‬ﻧـﺎم دﻳﮕـﺮ آﻧـﺎن "اﻓـﺮاد داراي ﻧﻴﺎزﻫـﺎي وﻳـﮋه"‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻧﻴﺎزﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻓﺮاد ﻋﺎدي اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ آﻧـﺎن ﺳـﺨﺖﺗـﺮ از‬ ‫اﻓﺮاد ﻋﺎدي ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻤﻨﺪي‪ ،‬ﻛﺎر‪ ،‬ﻣـﺴﺎﻳﻞ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﻣـﺴﺎﻳﻞ ژﻧﺘﻴﻜـﻲ‬ ‫واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺪا از ﻋﻠﺖ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ‪ ،‬از دﺳﺖ دادن ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﻳﺎ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﺴﻤﻲ ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺸﺎر آور اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﺸﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺧﻠﻖ و ﺧﻮي ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻈﻴﺮ؛‬ ‫اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﻲ را اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﻛـﺎﻫﺶ اﻧﮕﻴـﺰش ﮔـﺮدد‪ ،‬ﻛـﻪ در اﻳـﻦ‬ ‫ﺻﻮرت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ وي اﺣﺴﺎس ﻋﺪم ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺣﺴﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ اﻧﻄﺒﺎق ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ‪ ،‬وﻟـﻲ‬ ‫وﻗﺘﻲ اﻓﺮاد در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼﺗﺸﺎن آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاﻧﻊ ﺟﻬﺖ ﻳـﺎﺑﻲ و‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻄﺮات و ﻧﺎاﻣﻨﻲﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي وي رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﻟﺬا ﻻزم اﺳـﺖ‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ وي اﻋﻢ از اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺑﺮ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي و ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي و ﺣﺘﻲ ﻣﺤﻞ ﺳـﻜﻮﻧﺖ وي‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﺷﻮد ﺗﺎ وي ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮاﺣﺘﻲ از ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ و اﻗﺘـﺼﺎدي‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻻزم ﺟﻬـﺖ ﺗﻄﺒﻴـﻖ‬ ‫ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر و زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮد ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﺑـﺰرگ‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺧﺎص ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫ﭘﻴﺶﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻮﻟـﻮژي‪ ،‬روانﺷﻨﺎﺳـﻲ و آﻧﺘﺮوﭘـﻮﻣﺘﺮي‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺪف آن )اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ(‪ 1‬اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺑﺮآورده ﺷﺪن ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي اﻧﺠـﺎم ﻛـﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻮرت اﻳﻤﻦ و اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮون ﻓﻦ ﺑﺮﻧﺮ )‪(1979‬‬ ‫ﺗﻌﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻮﺟﺐ رﺷﺪ وي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ وي ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻃﺒﻴﻌـﻲ اﻧـﺴﺎن‪ ،‬اﻫﻤﻴـﺖ‬ ‫زﻳﺎدي در رﺷﺪ و ﺷﻜﻮﻓﺎ ﺷﺪﻧﺶ دارد‪.‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﻪ ﻓﺮد در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺑﺰرگ و ﺑﻴﺮوﻧﻲ‬ ‫و ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺗﺄﺛﻴﺮات ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻓﺮد در ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷـﺖ‪.‬‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻧﻈﺎمﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﻧﻴﺰ از دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫اﺻﻼح ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺤﻴﻄﻲ وي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﻴﻢ‪:‬‬ ‫اﻟﻒ( ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ؛ ب( ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲﺗـﻮان از‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﻣﻌﻠﻮﻻن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد؛ ج( ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي وﻳﮋه ﺟﺎﻧﺒﺎزان وﻣﻌﻠﻮﻻن‪.‬‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺪاﻟﺖﮔﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي رﺷﺪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد‪ .‬از‬ ‫آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ ﺣﻖ زﻳﺴﺖ در اﺟﺘﻤﺎع را دارﻧﺪ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪ ﺑﺮداﺷـﺘﻦ ﻣـﺸﻜﻼت‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﻣﻌﻠﻮﻻن آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻗـﺎدر ﻧﻴـﺴﺘﻨﺪ از‬ ‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻬـﺮه ﻛـﺎﻓﻲ ﺑﺒﺮﻧـﺪ‪ .‬ﻫﻤـﻴﻦ اﻣـﺮ ﻣﻮﺟـﺐ آﺳـﻴﺐﻫـﺎي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و روﺣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﺠـﺎد ﻣﺤـﻴﻂ ﺷـﺎداب و ﻣﺘﻨـﻮع ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده از اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻻزم و ﺿـﺮوري اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺒﺨـﺸﻲ و ورزﺷـﻲ وﻳـﮋه ﻣﻌﻠـﻮﻻن و ﺟﺎﻧﺒـﺎزان ﺑﺮاﺳـﺎس‬

‫‪١. Ergonomic‬‬

‫‪2‬‬

‫ﻣﻮازﻳﻦ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺷﻬﺮﺳﺎزي )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺣﺴﻲ و ﺟﺴﻤﻲ آﻧﺎن( ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ اﻫـﺪاف ﻳـﺎد‬ ‫ﺷﺪه ﻛﻤﻚ ﺑﺴﺰاﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﻀﺎﻋﻒ آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﺟﺎﻧﺒﺎزان و ﻣﻌﻠـﻮﻻن ‪،‬‬ ‫ﻣﻬﻴﺎ ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎي ﮔﺬران اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏـﺖ و ﻫﺪﻓﻤﻨـﺪ ﻧﻤـﻮدن آن از ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ وﻇـﺎﻳﻒ ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ‪ ،‬ورزﺷﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ را ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺴﺘﺮ اﺻـﻠﻲ ﺗﺮﺑﻴـﺖ‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ اﻓﺮاد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻮد ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻓﻀﺎ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﺮاي ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ و ﭘـﺮورش اﺳـﺘﻌﺪادﻫﺎي‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ و اﺧﺘﻴﺎري ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻫﺮ ﻣﻴﺰان‪ ،‬ﻣﺤـﻴﻂ ﺷـﺎداب ﺗـﺮ و‬ ‫ﻣﺘﻨﻮﻋﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻇﻬﻮر و ﺑﺮوز ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻫـﺎ و ﺗـﻮان ﻣﻨـﺪﻳﻬﺎي‬ ‫اﻓﺮاد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﺧﻮد رﻫﺒﺮي‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺗﻮاﻧﻤﻨـﺪي‪،‬‬ ‫ﻛﺴﺐ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎرﻛﺖ در اﻣـﻮر و ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﺎ ﻣـﺸﻜﻼت در‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮي را در ﻣﻌﻠﻮﻻن اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲ دﻫـﺪ‪.‬ﻧﻘـﺶ اﻳـﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ آن ﮔـﺎه‬ ‫ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎﻟﺒﺪي و ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﻬﺮي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻫـﺎي ﻏﻴـﺮ ﻣﻨﻌﻄـﻒ و‬ ‫ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﻓﺮدي و ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ و ﺳﻨﻲ اﻓﺮاد ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺑـﺴﺘﻪ و ﻏﻴـﺮ ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ از ﻓﻀﺎﻫﺎ را ﺑﻪ ذﻫﻦ اﻓﺮاد ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮔﻮاراﺗﺮﻳﻦ ‪ ،‬ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ و ﭘﺮﺧﺎﻃﺮه ﺗﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت دوران را ﺑﺮاي آﻧﺎن اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي وﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺴﺎن وﻣﺤﻴﻂ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ اﺑﺘﺪا ﺗﻌﺎرﻳﻔﻲ از ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﺳﭙﺲ ﻧﻈﺮﻳﺎت رواﻧـﺸﻨﺎﺳﻲ در ﺧـﺼﻮص ﺗﻌﺎﻣـﻞ‬ ‫اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﻴﻂ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪:‬‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي)ﻓﻀﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس(‪:‬‬ ‫‪ -1‬اﺻﻼح ﻣﺤﻴﻂ و ﺗﺪارك وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮري ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﻌﻠـﻮل ﻗـﺎدر ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﺗـﺎ‬ ‫آزاداﻧﻪ و ﺑﺪون ﺧﻄﺮ در ﻣﺤﻴﻂ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد اﻋﻢ از اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤـﻮﻣﻲ ‪ ،‬ﻣﻌـﺎﺑﺮ ‪ ،‬ﻣﺤـﻴﻂ ﺷـﻬﺮي و‬ ‫‪3‬‬

‫ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ و از ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﺤﻴﻄﻲ ‪ ،‬اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ‪،‬‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎ ﺣﻔﻆ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﺮدي ﻻزم ﺑﻬـﺮه ﻣﻨـﺪ ﺷـﻮﻧﺪ)ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻘـﺮرات ﺷﻬﺮﺳـﺎزي ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻻن ‪.(1380 ،‬‬ ‫‪ -2‬ﻓﻀﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد از آن ﻓﻀﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻌﻤـﺎري درون‬ ‫آن اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻜﻴﺘﻲ ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧـﻪ ﻣـﺎﻧﻊ ﺣﺮﻛﺘـﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﺎ ﻓﻀﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ) ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﻣﻌﻤـﺎري‬ ‫ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻮل ﺟﺴﻤﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻗﺎﺳﻢ زاده ‪(1383 ،‬‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﻴﻂ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﻄﺒﻴﻖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻛﺎر )‪ : (FMJ1‬اﻳـﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ در ﻣـﻮرد اﻧﺘﺨـﺎب اﻓـﺮاد ﺑـﺎ‬ ‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻳﺎ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اداري ﺑﺮاي ﭘﺴﺖ ﻫﺎي ﺧﺎص ﺻﺪق ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﻣـﺸﺎﻏﻞ ﺳـﺨﺖ‬ ‫ﺑﺪﻧﻲ‪ ،‬آﺗﺶ ﻧﺸﺎﻧﻲ ‪ ،‬ﻧﺠﺎت ﻏﺮﻳﻖ‪ ،‬ﺧﻠﺒﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ و ‪. ...‬‬ ‫‪ -2‬ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻛﺎر ﺑﺎ اﻧـﺴﺎن )‪ : (FJM2‬ﺗـﻼش ﻫـﺎي اوﻟﻴـﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ اﻧـﺴﺎﻧﻲ و‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎي ﻛﺎر ﺳﻌﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻓﺮاد را ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺳﻄﻮح ﺑﻴﻮ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ‪ ،‬رﻓﺘﺎري ‪ ،‬زﺑﺎن و ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺷـﻐﻞ ﺑـﺎ‬ ‫ﻓﺮد دﻻﻟﺖ دارد‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻧﻈﺮﻳﻪ رﺑﺮت زﻣﺮ‪ : 3‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ وي ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮﺳـﻴﻠﻪ ﻗـﻮاﻧﻴﻦ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﺤـﻴﻂ ﻫـﺎي‬ ‫آﻣﻮزﺷﻲ و ﭘﺮورﺷﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ و ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬ ‫و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﺎري ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺑﺮ ﻓﺮد ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻮد ﭘﻨﺪاره ‪ ،‬وي را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣـﺎﻧﻊ‬

‫‪١‬‬

‫)‪Fiting the man to the job (EMJ‬‬ ‫)‪Fiting the job to the man (FJM‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪Sommer, R. ١٩٦٩‬‬ ‫‪٢‬‬

‫‪4‬‬

‫از رﺷﺪ وي ﻣﻲ ﺷﻮد‪).‬ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از ﻛﺘﺎب ﻓﻀﺎﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ از دﻳـﺪﮔﺎه رواﻧـﺸﻨﺎﺳﻲ ﻣﺤـﻴﻂ‪،‬‬ ‫ﻣﺮﺗﻀﻮي‪.(1376 ،‬‬ ‫‪ -4‬ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﺮون ﻓﻦ ﺑﺮوﻧﺮ )‪ :(1979‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ رﺷﺪ اﻧـﺴﺎن در ﺟﺎﻳﮕـﺎه‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ اش ﺗﺎﻛﻴﺪ دارد‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﺑـﺮ ﻣﻔﻬـﻮم ﺧـﻮد ﺑـﺮاي رﺷـﺪ اﻓـﺮاد در ﻣﺤـﻴﻂ و‬ ‫ﺑﺨﺼﻮص ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو )رﺷﺪ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﻴﻂ( اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻓﻀﺎي زﻧـﺪﮔﻲ )ﻣﻌﻠـﻮﻻن (‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن ‪ ،‬دﺑﺴﺘﺎن ‪ ،‬ﺣﺮﻛـﺖ ﻛـﺮدن‪ ،‬ازدواج ﻛـﺮدن ‪ ،‬اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﻐﻞ و‬ ‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﻮﺟﺐ رﺷﺪ ﺷﺨﺺ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ وي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪ .‬ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﺑـﻮم ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‬ ‫ﺑﺮوﻧﺮ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻈﺎم ﺑﺰرگ ‪ ،‬ﻛﻮﭼﻚ ‪ ،‬ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪:‬‬ ‫اﻟﻒ‪ :‬ﻧﻈﺎم ﻛﻮﭼﻚ‪ :‬ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻘﺶ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻴﺎن ﻓﺮدي ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ و ﻣﻜـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬ ‫اﻓﺮاد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﮔﻴﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ رو در رو ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ب‪ :‬ﻧﻈﺎم ﻣﻴﺎﻧﻲ ‪ :‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻴﺎن دو ﻳﺎ ﭼﻨـﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﻛـﻪ در رﺷـﺪ ﻓـﺮد ﻧﻘـﺶ ﻓﻌـﺎل داﺷـﺘﻪ ‪.‬‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﻛﺎر ﻳﺎ ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺎم از ﭼﻨﺪ ﻧﻈﺎم ﻛﻮﭼﻚ‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ج ‪ :‬ﻧﻈﺎم ﺑﺮوﻧﻲ ‪ :‬اﺷﺎره ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﺎﻳﮕﺎه دارد ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ رﺷﺪ ﻓﺮد ﻧﻘﺶ ﻛﺎﻓﻲ را ﻧﺪارد ‪،‬‬ ‫اﻣﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ رﺷﺪي ﻓﺮد ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫د‪ :‬ﻧﻈﺎم ﺑﺰرگ ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺪاري ﻫﺎي ﻓﺮم و ﻣﺤﺘﻮاي ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗـﺮ ﻛـﻪ وﺟـﻮد‬ ‫دارد ﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺳﻄﺢ ﺧﺮده ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺎﻣﻞ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻫـﺮ ﻧﻈـﺎم‬ ‫ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﻳﺎ اﻋﺘﻘﺎدي اﺷﺎره دارد‪.‬‬ ‫اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬

‫‪5‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ و ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻟﻲ در ﻛﻨﺎر ﻫـﻢ ﻛـﺎر‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي اﻓﺮاد درﮔﻴﺮ ﻛﺎر را ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ را ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ ‪ ،‬ﻣﺪ ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﻗﺮار دﻫﻴﻢ ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻛﺎرﻛﺮد اﺻﻠﻲ اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ دﻳﮕﺮ اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر و زﻧﺪﮔﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲ ورزد و اﺑﺰار و ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر را ﻣﺴﺎﻋﺪ و ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ »ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﻧﺴﺎن« ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ روي روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺟﻮاﻧﺐ آن روﻧـﺪ و‬ ‫وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣـﻲ ﺳـﺎزﻧﺪ ‪ .‬ﺧﺮوﺟـﻲ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ورودي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎر ﺑﻌﺪي و ﻳﺎ ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮاح ‪ ،‬ﺑﺎ درك ﻧﻘﺶ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺮاي ﻛﺎر ﻛﺎرﺑﺮ‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮان ‪ ،‬داﻧﺶ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻃﺮاح را ﻛﻪ از ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﻃﺮح ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻃﺮح ﻫﺎي ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه‪ ،‬آﻳﻨـﺪه را ﺗﺮﺳـﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮي‪:‬‬ ‫داﻧﺶ آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮي ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﺑﻌﺎد اﻧﺴﺎن ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳـﻦ ﺑﺨـﺶ )اُرﮔﻮﻧـﻮﻣﻲ(را‬ ‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ آن )آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮي( ﻛﺴﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻴﻦ اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴـﺰات ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ‪ ،‬اﺑﻌﺎد ﻛﺎرﺑﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻫﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه داراي ﻣﺪﻟﻲ از ﻛﺎرﺑﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي او ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻃﺮاﺣﻲ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻔﺮوﺿﺎﺗﻲ درﺑـﺎره آﻧﺘﺮوﭘـﻮﻣﺘﺮي ﻛـﺎرﺑﺮ اﺳـﺖ ‪.‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﻫﺎﻳﻲ درﺑﺎره داﻧﺶ ‪ ،‬ﻣﻬﺎرت ‪ ،‬ﻋﻼﻳﻖ و ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻛـﺎرﺑﺮ‬ ‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ﭼﺎﻟﺶ ﻋﻤﺪه اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣـﺪل ﻫـﺎي ﻛـﺎرﺑﺮي ﺟﻬـﺖ‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﻋﻤﺪه اُرﮔﻮﻧـﻮﻣﻲ ‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻌﻪ‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎ ‪ ،‬اﺑﺰار آﻻت ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬از دﻳﮕﺮ ﭼـﺎﻟﺶ ﻫـﺎي ﻣﻬـﻢ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬ ‫ﺳﺎزي و اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ ‪ ،‬داﺷﺘﻦ اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺑﺪن اﻧﺴﺎن و آن ﻫﻢ از ﻧﻮع اﻳﺮاﻧﻲ و ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺑﻌﺎد ﺑﻄﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي ﺑﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺎ و ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از دﻳﺪ ﻃﺮاﺣﺎن ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ اﺛﻨﺎ‪ ،‬ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي زﻳﺎدي وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎري را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪،‬‬ ‫از ﻗﺒﻴﻞ؛ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻓﺮدي ) ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‪ :‬وزن ﺑﺪن ‪ ،‬ﺟﻨﺲ و ﺳﻦ( و ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫـﺎي ﻣﺤﻴﻄـﻲ )ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ‪:‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻫﻮاي درون ‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﺳﺮ و ﺻﺪا ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ ﻳﺎ ﺳﺮﻣﺎي ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ و‬ ‫ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ( ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد‪.‬‬ ‫ﭘﺲ از آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر و آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺛﺒﺖ ﺣﻮادث رخ داده )ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ وﻳﮋه‬ ‫ﺗــﺮدد ﻣﻌﻠــﻮﻻن ﺟــﺴﻤﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘــﻲ و ﻧﺎﺑﻴﻨــﺎ( ﺿــﻤﻦ ﺷﻨﺎﺳــﺎﻳﻲ ﻣــﺸﻜﻼت اُرﮔﻮﻧــﻮﻣﻲ ﻣﻮﺟــﻮد‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ و اﺻﻼح ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ اﻗﺪام ﻧﻤﻮد‪..‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻃﺮاﺣـﻲ و‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﻣﺤﻴﻂ و ﻛﺎﻟﺒﺪﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻮم آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي و رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ‬ ‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺎر آﺷﻨﺎ ﺑﻮد ‪.‬‬ ‫اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ‪ ،‬ورزﺷـﻲ‬ ‫وﺗﻔﺮﻳﺤﻲ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪-1‬ﻣﺮﻛﺰ داراﻟﻘﺮآن ﻛﺮﻳﻢ )ﮔﻮﻳﺎ و ﺑﺮﻳﻞ و ﺻﻮﺗﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮي(‬ ‫‪ -2‬اﺣﺪاث ﻣﻮزه ﻟﻤﺴﻲ و ﺻﻮﺗﻲ‬ ‫‪7‬‬

‫‪ -3‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه و ﻓﺮوﺷﮕﺎه داﺋﻤﻲ آﺛﺎر ﻣﻌﻠﻮﻻن‬ ‫‪ -4‬ﻛﻠﻮپ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫‪ -5‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﮔﻮﻳﺎ‬ ‫‪ -6‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ و ﺑﺮﻳﻞ ﮔﻮﻳﺎ‬ ‫‪ -7‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺳﺎﻳﺖ راﻳﺎﻧﻪ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن‬ ‫‪ -8‬ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺸﺎوره وﻳﮋه اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻮل و ﺧﺎﻧﻮاده آﻧﺎن‬ ‫‪ -9‬ﻛﻠﻴﻨﻴــﻚ ﺗﻮاﻧﺒﺨــﺸﻲ ﻣﻌﻠــﻮﻻن ﺷــﺎﻣﻞ‪ :‬ﺗﻮاﻧﺒﺨــﺸﻲ ‪،‬ﻓﻴﺰﻳــﻮﺗﺮاﭘﻲ )اﻟﻜﺘﺮوﺗﺮاﭘﻲ‪،‬ﻣﻜــﺎﻧﻮﺗﺮاﭘﻲ‬ ‫وﻫﻴﺪروﺗﺮاﭘﻲ( ﻛﺎردرﻣﺎﻧﻲ‪،‬ﮔﻔﺘﺎردرﻣﺎﻧﻲ ‪،‬ﻣﺪدﻛﺎراﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪،‬ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﺳﻨﺠﻲ وﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺳﻨﺠﻲ‬ ‫‪ -10‬ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎي ورزﺷﻲ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ﺷـﺎﻣﻞ ‪ :‬ﺳـﺎﻟﻦ ﻫـﺎي ورزش ﮔﻠﺒـﺎل‪، 1‬ﺷـﻮدان ‪،2‬ﺑـﺴﻜﺘﺒﺎل‬ ‫ﺑﺎوﻳﻠﭽﺮ‪،‬ﺗﻨﻴﺲ ﺑﺎوﻳﻠﭽﺮ‪،‬واﻟﻴﺒﺎل )اﻳﺴﺘﺎده ‪،‬ﻧﺸﺴﺘﻪ وﺑﺎ وﻳﻠﭽـﺮ(‪،‬وزﻧـﻪ ﺑـﺮداري ‪،‬ﺑﻮﭼﻴـﺎ‪، 3‬دوﻣﻴـﺪاﻧﻲ‬ ‫وﺗﻴﺮاﻧﺪازي‬ ‫‪ -11‬ﻛﺎرﮔﺎه آﻣﻮزش اﺳﺘﻔﺎده و ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻟﻮازم ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻤﻌﻚ ‪ ،‬وﻳﻠﭽﺮ و ‪. ...‬‬ ‫‪ -12‬زﻣﻴﻦ ﻛﺸﺎورزي ‪ ،‬ﺑﺎﻏﭽﻪ و ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺳﻨﺘﻲ ﺟﻬﺖ آﻣﻮزش ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ ‪ ،‬ﭘﺮورش ﮔﻞ و‬ ‫ﮔﻴﺎه و ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻬﺎل‪.‬‬ ‫‪ -13‬اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ‪ ،‬ﻟﻮازم ﻛﻤﻚ آﻣﻮزﺷﻲ و وﺳﺎﻳﻞ ورزﺷﻲ‪.‬‬ ‫‪ -14‬ﻛﻠﻮپ وﻳﮋه ﺑﺎزﻳﻬﺎي راﻳﺎﻧﻪ اي‪.‬‬ ‫‪ -15‬آﻻﭼﻴﻖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﺸﺴﺖ ﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ در ﻓﻀﺎي آزاد ‪.‬‬ ‫‪ -16‬ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‪.‬‬ ‫‪ -17‬زﻣﻴﻦ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ورزﺷﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻴﺴﺖ دو ﻣﻴﺪاﻧﻲ )ﭼﻤﻦ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ(‬ ‫‪ -18‬اﺳﺘﺨﺮ ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﻮﻧﺎ ‪ ،‬ﺟﻜﻮزي ‪ ،‬ﻟﻮازم ﺑﺪﻧﺴﺎزي و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻬﺰ‪.‬‬ ‫‪ -19‬اﺳﺘﺨﺮ روﺑﺎز ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺟﺴﻤﻲ – ﺣﺮﻛﺘﻲ و ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ ‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪ -20‬ﺗﻌﺎوﻧﻲ ﮔﺮوﻫﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻓﻮﺗﺒﺎل وﻳﮋه ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎن وﻧﻴﻤﻪ ﺑﻴﻨﺎﻳﺎن‬ ‫‪-2‬ﺗﻨﻴﺲ روي ﻣﻴﺰ وﻳﮋه ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎن وﻧﻴﻤﻪ ﺑﻴﻨﺎﻳﺎن‬ ‫‪-3‬ورزش وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻧﺨﺎﻋﻲ‬

‫‪ -21‬اﻃﺎﻗﻚ ﻫﺎي رﺧﺘﻜﻦ در ﻛﻨﺎر اﻣﺎﻛﻦ ورزﺷﻲ ‪.‬‬ ‫‪ -22‬دﺳﺘﺸﻮﺋﻲ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺷﺴﺖ و ﺷﻮي دﺳﺖ و ﺻﻮرت و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ ‪.‬‬ ‫‪ -23‬اﺳﺘﺨﺮ ﺗﻮپ و آﺑﺸﺎر‪) .‬ﺳﺮﺳﺮه(‬ ‫‪ -24‬اﺳﺘﺨﺮ ﻗﺎﻳﻖ ﺳﻮاري و ﻣﺎﻫﻴﮕﻴﺮي‪.‬‬ ‫‪ -25‬ﻛﺎﻧﺎل ﭘﺮورش ﻣﺎﻫﻲ و آﻛﻮارﻳﻮم ﻣﺎﻫﻴﻬﺎي ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ‪.‬‬ ‫‪ -26‬ﺳﺎﻟﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت و آﻣﻔﻲ ﺗﺌﺎﺗﺮ ‪ :‬ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﺑـﺎ ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﻫـﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬ ‫ﺳﺎزي ﺷﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺮﻛﺖ‪) .‬ﺟﻬﺖ ﺗﺮدد ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار(‬ ‫‪ -27‬ﺳﺎﻟﻦ ﻏﺬاﺧﻮري و آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ‪ :‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻮﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺟﺴﻤﻲ ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘﻲ‪.‬‬ ‫‪ -28‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اداري و اﻃﺎق ﺟﻠﺴﺎت ‪.‬‬ ‫‪ -29‬ﺳﻮﺋﻴﺖ ﻫﺎي ﭼﻬﺎر اﻟﻲ ﺷﺶ ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑـﻪ آﺷـﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ‪ ،‬ﺳـﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ ‪ ،‬ﻳﺨﭽـﺎل و‬ ‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺟﻬﺖ اﺳﻜﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻌﻠﻮﻻن ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻴﺎن‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺮاﻳﻲ ‪.‬‬ ‫‪ -30‬ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ ﻧﻤﺎزﺧﺎﻧﻪ ‪.‬‬ ‫‪ -31‬درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎﻣﻞ اﻣﺪادﮔﺮي‪.‬‬ ‫‪ -32‬زﻣﻴﻦ و اﻃﺎق ﺑﺎزي وﻳﮋه ﻛﻮدﻛﺎن ﭘﻴﺶ دﺑﺴﺘﺎن و دﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻟﻮازم ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻌﻠﻮﻻن‬ ‫)ﺗﺎپ ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺮه‪ ،‬اﺳﺒﺎب ﺑﺎزي ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ و ‪(...‬‬ ‫‪ -33‬ﻛﺎرﮔﺎه آﻣﻮزش ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ ﺷﻐﻠﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي )ﺻﻨﺎﻳﻊ دﺳﺘﻲ ‪ ،‬ﺳﻔﺎﻟﮕﺮي‪ ،‬ﻗﺎﻟﻴﺒﺎﻓﻲ و ‪( ...‬‬ ‫‪ -34‬ﻛﺎرﮔﺎه آﻣﻮزش ﻫﻨﺮﻫﺎي ﺗﺠﺴﻤﻲ‬

‫‪9‬‬

‫‪ -35‬اﻳﺠﺎد ﻣﻮﺳﺴﻪ آﻣﻮزش ﺣﺮﻛﺖ و ﺟﻬﺖ ﻳﺎﺑﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن )ﺑﺼﻮرت راﻳﮕـﺎن و ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬ ‫ﺗﻴﻢ ﻫﺎي ﺳﻴﺎر(‬ ‫‪ -36‬ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ )ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 25‬درﺻﺪ ﻛﻞ زﻣﻴﻦ(‬ ‫‪ -37‬ﺳﺎﻳﺖ راﻳﺎﻧﻪ اي‪.‬‬ ‫‪ -38‬ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار )ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اوراق ﺑﻮرس ﺷﻬﺮ(‪.‬‬ ‫‪ -39‬ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺸﺎوره ﺷﻐﻠﻲ و ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ‪.‬‬ ‫‪ -40‬ﻣﺮﻛﺰ ﺧﻴﺮﻳﻪ و ﺟﻤﻊ آوري ﻛﻤﻚ ﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ و ﺻﻨﺪوق ﺗﻌﺎون ﻣﻌﻠﻮﻻن‪.‬‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺨﺼﺼﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن‬ ‫اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت و ﻧﻴﺰ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺷﺪن ﺑﺨـﺶ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي اﻗﺸﺎر ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻓﺮاﻫﻢ آﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از آن ﺳـﻄﺢ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ راﻳﺎﻧﻪ ﺳﻄﺢ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺣﺴﻲ ‪ -‬ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺗﺎ ﺣـﺪ‬ ‫اﻓﺮاد ﻋﺎدي ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ اﺑﺰار آﻧﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﻳﻞ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ ‪ -1:‬ﺗﺤﺼﻴﻞ در رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ‪ -2،‬ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ‪ -3،‬ﺑﺮﻗـﺮاري ارﺗﺒـﺎط‬ ‫ﺑﺎ دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج و ﺳﺮوﻳﺲ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪ -4،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪن اﻣﻜﺎن ﺗﺎﻳﭗ ) ﻧﻮﺷﺘﻦ(‪.‬‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﺮم اﻓﺰاري و ﺳﺨﺖ اﻓﺰاري‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ازﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺨﺼﺼﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺗﺠﻬﺰات ﻛﺎردرﻣﺎﻧﻲ ‪،‬ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ واﻧﻮاع ﺗـﺴﺖ‬ ‫ﻫﺎي ﺣﺮﻛﺖ وﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ‪ ،‬ﻧﺮم اﻓﺰار ﺟﺎوز وﺗﺎﻟﻜﺲ‪،‬ﭼﺎﭘﮕﺮ ﺑﺮﻳﻞ ‪،‬ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﺷﻨﻴﺪاري ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧﻮان‬ ‫ﻛﻮرزوﻳﻞ‪ ،‬اوﭘﺘﺎﻛﻦ ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ورﺳﺎﺑﺮﻳﻞ ‪ ،‬اﺳﺘﺎت ‪،‬ﻟﻮح ﺗﺮﺳﻴﻢ اﺷﻜﺎل ﻫﻨﺪﺳﻲ ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻮﺷﺘﻦ و‬ ‫ﻗﺎﻟﺐ ‪ ،‬ﻗﺎﺷﻖ ﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪ ،‬ﭼﺮﺗﻜﻪ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن واﻧﻮاع ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﻣﺘﺤﺮك ‪.‬‬ ‫راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ‪ ،‬ورزﺷﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺠﻲ‬

‫ﻣﻌﻠﻮﻻن‬ ‫‪10‬‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﺴﻴﺎري در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﻴﺎ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ‪ ،‬ﻛـﻪ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﺼﻮرت ﻣﺪون ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ .‬در ﺗﻤـﺎﻣﻲ آﻧﻬـﺎ اﻧـﺪازه اﺑﻌـﺎد اﻧـﺴﺎﻧﻲ )‬ ‫آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮي( ﻣﻼك اﺻﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه ﻫﺎي اﻧـﺴﺎن‪ ،‬ﻗـﻮ م ﻫـﺎ و‬ ‫ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﻧﺴﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ دﻳﮕﺮ ) ﺑﺮاي ﻣﺮدﻣﺎن‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ( ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت داﺧﻠﻲ‪ 1‬اﻳﻦ اﺑﻌـﺎد را ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻃﺮاﺣـﻲ و‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻣﻌﻠﻮﻻن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي ﻛﻪ در دﻳﮕـﺮ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻧﻴﺎﻣـﺪه ﻳـﺎ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻃﺮاﺣــﻲ ﻳــﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳــﺐ ﺳـﺎزي ﻣــﻲ ﺑﺎﻳــﺴﺖ ﺑــﺎ ﻫــﺪف اﻧﻄﺒــﺎق ﻣﻌﻠــﻮل ﺑــﺎ واﻗﻌﻴــﺖ ﺧــﻮد ‪،‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﺶ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در ﺑﻨﺎي ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻳﺎد ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻣﻨﻄﻘﻪ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻌﺘﺪل ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ‬ ‫آب و ﻫﻮاي ﮔﺮم و ﻣﺮﻃﻮب ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳﻖ و رﻃﻮﺑﺖ زﻳﺎد ﭘﻮﺳـﺖ اﺳـﺘﻌﺪاد اﺑـﺘﻼ ﺑـﻪ‬ ‫زﺧﻢ ﻓﺸﺎري زﻳﺎد اﺳﺖ و در ﻣﻨﻄﻘﻪ آب و ﻫﻮاي ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ ‪ /‬ﺳﺮد ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ ﺗﺮﻣﻮﮔﻮﻻﺳـﻴﻮن‬ ‫)ﺧﺼﻮﺻﺎَ در ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻛﺮادري ﭘﻠﮋي( زﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻳﺎد ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﻳـﺴﺖ داراي ﺷـﺮاﻳﻂ ﻋﻤـﻮﻣﻲ زﻳـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ؛ دﺳﺘﺮﺳـﻲ ﺑـﻪ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻄﻮط اﺗﻮﺑﻮﺳﺮاﻧﻲ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮي‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﻣﺎﻛﻦ اﻣﺪاد رﺳـﺎﻧﻲ‬ ‫و ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ در ﻣﻌﻤﺎري ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔـﺬار در ﺣـﻞ ﻣـﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و روﺣﻲ ﻣﻌﻠﻮﻻن ‪ ،‬دﻟﭙﺬﻳﺮ ﺑﻮدن ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ از زﻟﺰﻟﻪ و ﺳـﺎﻳﺮ‬

‫‪١‬‬

‫ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﻜﻦ ﻃﻲ ﭘﮋوﻫﺶ ‪ 28‬اﻧﺪازه ) از اﻧﺪازه ﻫﺎي ﺑﺪن اﻧﺴﺎن اﻳﺮان در دو ﺟﻨﺲ زن و ﻣﺮد ( ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻃﺮاﺣـﻲ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮد را دارﻧﺪ را در ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﺮم اﻓﺰاري ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ﺑﻼﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ )ﻧﻮرﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻫﻮاي ﻣﻨﺎﺳـﺐ و ﻋـﺪم ازدﺣـﺎم ﺟﻤﻌﻴـﺖ(‬ ‫وﻣﺸﺮف ﻧﺒﻮدن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ورزﺷﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ زﻧﺎن ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ‪.‬‬ ‫‪ -5‬روي درب ورودي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻘﺸﻪ ﺻﻮﺗﻲ و ﺑﺮﺟـﺴﺘﻪ ﻃﺮاﺣـﻲ و ﻧـﺼﺐ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﻓﻀﺎي ﻛﻼس ﻫﺎ ‪ ،‬درب ﻫﺎ ‪ ،‬ورودي ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎ دﻗﻴﻘﺎَ ﺷﺒﻴﻪ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﻃﺮاﺣـﻲ ﮔـﺮدد ﺗـﺎ ﺳـﺮ‬ ‫ﻧﺦ ﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﻓﻀﺎ ﻳﺎ ﭘﻴﺪاﻛﺮدن درب ﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -7‬از ﺑﻜﺎر ﺑﺮدن وﺳـﺎﻳﻞ و اﺑﺰارﻫـﺎي ﻏﻴـﺮ ﺿـﺮوري و ﻏﻴـﺮ ﻣﻌﻤـﻮل در ﻧﻘـﺎط ﺗـﺮدد ﻣﻌﻠـﻮﻻن‬ ‫ﺧﻮدداري ﮔﺮدد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺎ ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺣﺴﻲ ﻧﺼﺐ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -8‬از ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭘﻨﺞ ﺿـﻠﻌﻲ ﻳـﺎ ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﻳـﺎ ﻓـﻀﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ داراي ﮔﻮﺷـﻪ ﻫـﺎي ﻧـﺎﻣﻮزون‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺮﻫﻴﺰ ﮔﺮدد ‪ .‬زﻳﺮا اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم اﻣﻨﻴﺖ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﻌﻠـﻮﻻن ﻗـﺮار‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫‪ -9‬ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻫﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺎده روي وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻣﺘﺼﻞ وﻫﻢ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ آن ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -10‬درب ﻫﺎي اﺻﻠﻲ ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﻋﻼﺋـﻢ اﺧﺘـﺼﺎري و‬ ‫ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪ ) .‬ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻋﺒﻮر ﻣﻌﻠﻮﻻن ‪ ،‬ﻧﺎﺷﻨﻮاﻳﺎن و ‪(...‬‬ ‫‪ -11‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ درب وﻳﮋه ﺗـﺮدد ﻣﻌﻠـﻮﻻن ‪ ،‬درﺑﻬـﺎي اﺗﻮﻣﺎﺗﻴـﻚ ‪ /‬ﻛـﺸﻮﻳﻲ ﺑـﺎ ﭼـﺸﻢ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴـﻚ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -12‬از اﺑﺰار و وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﻌﻜﺎس ﻧﻮرﻫﺎي ﺧﻴﺮه ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و دﻳﺪ اﻓﺮاد داراي ﻧﻘﺺ‬ ‫ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ را ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﻲ زﻧﺪ ‪ ،‬ﺧﻮدداري ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -13‬ﻧﻮرﭘﺮدازي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎ ﻓﻀﺎي ﺧﺎص ﻳﺎ ﺟﻬـﺖ ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬ ‫ﻳﻚ ﻟﺒﻪ ﻳﺎ ﻣﺤﻮﻃﻪ و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن اﻣﻨﻴﺖ اﻓﺮاد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻛـﻢ و زﻳـﺎدﺑﻮدن‬ ‫ﻧﻮر در ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺣﺴﻲ ) ﻧﻘﺺ ﺑﻴﻨـﺎﻳﻲ ( ﻓـﺮاﻫﻢ‬ ‫‪12‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬ﺑﺪﻟﻴﻞ آن ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ﻛﻢ ﺑﻮدن ﻧﻮر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﺪاﺧﻞ و ﺗﺮﻛﻴـﺐ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺼﻮري ﻧﺎدرﺳﺖ از ﻣﻮاﻧﻊ و اﺷﻴﺎء را ﺑﻮﺟﻮد آورد ‪.‬‬ ‫‪ -14‬از رﻧﮓ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﻛﻢ ﺑﻴﻨﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ‪ .‬ﺑﻄـﻮر‬ ‫ﻣﺜﺎل درب ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ رﻧﮓ ﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﺗﺰﺋﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ -15‬ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﭘﻴﺎده رو و ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺗﺮدد وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ داﺧﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ ،‬ﺳﺮﻧﺦ ﻫﺎي ﺣﺴﻲ و‬ ‫ﻻﻣﺴﻪ اي از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧﮓ ﺑﻴﻦ آن دو ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻔﭙـﻮش ﻫـﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت از ﻟﺤـﺎظ رﻧـﮓ ‪،‬‬ ‫ﺟﻨﺲ ‪ ،‬ﻓﺮم ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻓﺮاد داراي ﻧﻘﺺ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ‪.‬‬ ‫‪ -16‬اﻳﺠﺎد اﻃﺎﻗﻚ اﻣﻦ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم وﻗﻮع زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻮري ‪ ،‬ﺻﻮﺗﻲ و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﻳﻦ اﻃﺎﻗﻚ ﻫﺎ ﺿﺪ زﻟﺰﻟﻪ ﺑـﻮده و ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﻴﺮوﻧـﻲ و داﺧﻠـﻲ‬ ‫)ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن( اﺣﺪاث ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -17‬ﺑﺮاي ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس و اﺣﺘﻤﺎﻻَ ﻧﺎاﻣﻦ ﻣﻌﺎﺑﺮ از ﻋﻼﺋﻢ ﺣﺴﻲ ‪ ،‬ﻧﻮري ‪ ،‬ﺻـﻮﺗﻲ و دﺳـﺖ‬ ‫اﻧﺪاز )دﺳﺘﮕﻴﺮه ( اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -18‬ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺻﻮﺗﻲ ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮي ‪ ،‬ﺧﻨﻚ ﻛﻨﻨﺪه و ‪ ...‬ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺳﺘﻔﺎده از رﻳﻤـﻮت ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﻮد ‪.‬‬ ‫‪ -19‬از اﺑﺰارﻫﺎي ﺳﺨﻦ ﮔﻮ در آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ و ﺳﺎﻳﺮ اﻣﺎﻛﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪) .‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﮔﺎز ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳﺸﻮﺋﻲ و‬ ‫ﻇﺮﻓﺸﻮﺋﻲ ﺳﺨﻨﮕﻮ و ‪( ...‬‬ ‫‪ -20‬در دﺳﺘﺸﻮﺋﻲ و آﺑﺨﻮري و ‪ ...‬از ﺷﻴﺮﻫﺎي »اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ« ﻳﺎ »اﻫﺮﻣﻲ« اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -21‬داﺧﻞ ﺑﺮﺧﻲ از اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان از وﺳـﺎﻳﻞ ﻣﻮﻗـﺖ و ﻣﺘﺤـﺮك ) ﭘﺮﺗﺎﺑـﻞ( ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ ﺻـﻨﺪﻟﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻟﺖ ﻓﺮﻧﮕﻲ ‪ ،‬راﻣﭗ ﻣﺘﺤﺮك و ‪ ...‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ -22‬ﻓﻀﺎي ﻛﻼس ﻫﺎ ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺎﻫﻬﺎ و ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از وﻳﻠﭽﺮ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺮﻛﻴﻨـﺰ‬ ‫و ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻤﻜﻲ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫‪ -23‬ﺟﻬﺖ ورود و ﺧﺮوج ﺑﻪ داﺧﻞ اﺳﺘﺨﺮ از راﻣﭗ ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺮه و ﻳﺎ ﺑـﺎﻻﺑﺮ ﻫﻴـﺪروﻟﻴﻜﻲ اﺳـﺘﻔﺎده‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -24‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﺧﻮاﺑﮕـﺎه اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﻮد از ﺗﺨـﺖ ﻫـﺎي ﻛـﻢ ارﺗﻔـﺎع و‬ ‫ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -25‬روي ورودي درب ﻫﺎ ‪ ،‬راﻫﺮوﻫﺎ ‪ ،‬اﻃﺎق ﻫﺎي اداري و آﻣﻮزﺷـﻲ ‪ ،‬دﺳﺘـﺸﻮﺋﻲ ﻫـﺎ و دﻳـﻮار‬ ‫ﺳﺎﻟﻦ ﻫﺎ و از ﻋﻼﺋﻢ و اﻋﺪاد ﺑﺮﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -26‬ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ و ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻌﻠﻮﻻن ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -27‬ﻋﻼﻣﺖ ﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﺎﺑﻠﻮي اﻋﻼﻧﺎت ﺑﺎ ﺧﻂ درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﮕﻮﻧـﻪ اي ﻛـﻪ اﻓـﺮاد‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ از ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎ ﺧﻂ ﺑﺮﻳﻞ ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -28‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻤـﻞ ﻣﻌﻠـﻮﻻن‬ ‫داراي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد و آﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ اﺑﺰارﻫـﺎﻳﻲ ﭼـﻮن زﻧـﮓ‪ ،‬ﭼـﺮاغ‪ ،‬اﺑـﺰار ﮔﻮﻳـﺎ و‬ ‫ﺻﻮﺗﻲ ﺑﺮاي اﻋﻼم ﺗﻮﻗﻒ در ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻔﺎرش داده‪ ،‬و ﻛﻠﻴﺪ ﻫﺮ ﻃﺒﻖ ﺑﺎ ﺧﻂ ﺑﺮﻳﻞ ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬاري‬ ‫ﺷﻮد ‪..‬‬ ‫‪ -29‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﭘﻠﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﻚ ﻣﺘﺮي ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﻛﻒ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ راه ﭘﻠﻪ را ﺑـﺮاي‬ ‫اﻓﺮاد داراي ﻧﻘﺺ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -30‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻟﻐﺰﻧﺪﮔﻲ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ )درﺻﻮرت ﺑﺎرش ﺑﺎران و ﺑـﺮف ( از‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﺛﺎﺑﺖ و ﻏﻴﺮﻟﻐﺰﻧﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -31‬ﺟﻬﺖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎي وﻳﮋهاي ﻛﻪ ارﺗﻔﺎع آن ﺑـﺎ ﻛـﻒ ﺧﻴﺎﺑـﺎن ﻫـﻢ ﺳـﻄﺢ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت از ﺳﻜﻮﻫﺎﻳﻲ ﻫﻢﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﻛـﻒ اﺗﻮﺑـﻮس در اﻳـﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺑﺎ ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -32‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد از اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﻣﻜﺎن ﻛـﺎﻓﻲ ﺟﻬـﺖ ﺗـﺮدد ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧـﺪار و‬ ‫اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﻳﻤﻨﻲ ﻳﺮاي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻳـﻞ ﺣﺮﻛﺘـﻲ ﻣﺠﻬـﺰ ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪..‬‬

‫‪14‬‬

‫‪ -33‬ﺗﺠﻬﻴﺰات داﺧﻠﻲ ﺳﺮوﻳﺲﻫﺎي ﻏﺬاﺧﻮري‪ ،‬ﻗﺎﺷﻖ و ﭼﻨﮕﺎلﻫﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﭼـﻮﺑﻲ ﻳـﺎ‬ ‫ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬از ﻛﺎﺳﻪ و ﺑﺸﻘﺎب ﻟﺒﻪداري ﻛﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ آن ﺑﻴﺮون ﻧﺮﻳﺰد‪ ،‬ﻓﻨﺠﺎنﻫـﺎ و‬ ‫ﻇﺮوفآﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ دو دﺳﺘﻪ ﺑﺰرگ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -34‬ﺑﺮاي ﻛـﻒﭘـﻮش ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﻫـﺎ‪ ،‬از ﺗـﺸﻜﭽﻪﻫـﺎي ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ‪ ،‬اﺳـﻔﻨﺠﻲ‪ ،‬وﺳـﺎﻳﻞ ﭘﻼﺳـﺘﻴﻜﻲ‬ ‫ﺿﺪﺣﺴﺎﺳﻴﺖزا اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -35‬از اﺑﺰار و وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺤﺮﻳﺮ اداري ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ارﺗﻔﺎع اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -36‬از ﻣﻴﺰﻫﺎي ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺷﻴﺐدار ﺳﺎده‪ ،‬ﻗﻠﻢﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻧﻮارﻫﺎي ﻛﺎﻏﺬي ﭼﺴﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ‬ ‫ﺗﻌﺎدل ﻛﺎﻏﺬ و وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺤﺮﻳﺮ داﻧﺶآﻣﻮزان اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪) .‬اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ ﺟﻬـﺖ اﻓـﺮادي ﻛـﻪ دﭼـﺎر‬ ‫ﺣﺮﻛﺎت ﻏﻴﺮﻋﺎدي دﺳﺖ و ﺳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻻزم و ﺿﺮوري اﺳﺖ‪(.‬‬ ‫‪ -37‬ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺟﺴﻤﻲ از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺗﺎﻳﭗ ﺟﺎي ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮد را از‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺧﻼص ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻲﮔﺮدد‪) .‬ﻛﻤﺒﻞ‪ ،1973 ،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ‬ ‫از رﺋﻴﺴﻲزاده(‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزي‬ ‫‪ -1‬ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزي‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ‪ ،‬ﺗﻌﻬﺪات و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﻓﺮا روي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪.‬‬ ‫‪ -2‬اﺻﻼح ﻧﮕﺮش ﻋﻤﻮم ﺟﺎﻣﻌﻪ و آﮔﺎﻫﻲ و اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ آﻧﺎن‪.‬‬ ‫‪ -3‬اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻋﺘﺒﺎري ﻻزم ﺑﻪ اﻣﺎﻛﻦ دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ‬ ‫‪ -4‬ﺗﺮوﻳﺞ و ﮔﺴﺘﺮش »ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ« ﻳﺎ »ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﻮل«‬ ‫‪ -5‬اﻫﺪاي وام ﺑﻼﻋﻮض ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزي اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن‪.‬‬ ‫‪ -6‬اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻓﻨﻲ و ﻣﺸﺎوره راﻳﮕﺎن ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺎزان‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎران و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاران‪.‬‬ ‫‪ -7‬اراﺋﻪ دروس اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻛﺸﻮر‬ ‫‪ -8‬ﺑﺮﮔﺰاري ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ و ﻫﻤﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ و اراﺋﻪ ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎي‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻻن‬

‫‪15‬‬

‫‪ -9‬ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي آﮔﺎﻫﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ )ﺗﻮﺳﻂ ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ(‬ ‫‪ -10‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺸﺘﺮك از ﻣﺪﻳﺮان ﺷـﻬﺮي‪ ،‬ﻣﻌﻤـﺎران‪ ،‬ﻃﺮاﺣـﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳـﺎن و ﻣﺆﺳـﺴﺎت‬ ‫ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺟﻬﺖ ﻧﻈﺎرت و اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﻤﻮدن ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪.‬‬

‫‪ -11‬ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮوﺷﻮرﻫﺎي ﻓﻨﻲ و ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر آﮔـﺎﻫﻲ ﻋﻤـﻮﻣﻲ در ﺧـﺼﻮص‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻌﻠﻮﻻن‪.‬‬ ‫‪ -12‬اراﺋﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ذﻳﺮﺑﻂ )ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜـﺎل ﺳـﺎﺧﺖ ﺷـﻬﺮك ﻳـﺎ‬ ‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ وﻳﮋه ﻣﻌﻠﻮﻻن(‬ ‫‪ -13‬ارزﻳﺎﺑﻲ و ﺛﺒﺖ ﺣﻮادث ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزي ﻧﺸﺪه و اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪي و اﺻﻼح آن‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫‪ -1‬آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ‪ ،‬ﮔﻠﻴﺪر ﻛﻮرﻧﻠﻴﻮﺳﻦ‪ ،‬ﻣﺮﻳﺖ ﻻﻧـﻪ‪ ،‬اﻟﻴﺰاﺑـﺖ ﻧﻴﻠـﺴﻦ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤـﻪ؛‬ ‫ﺣﻤﻴﺪه‪ ،‬ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺴﻜﻮ‪1376 ،‬‬ ‫‪ -2‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﻌﻠﻮل ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ در اروﭘﺎ‪ ،‬اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﭼﭗ ﻣﻦ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ؛ اﻋﻈﻢ اﻟﺴﺎدات‬ ‫رﺿﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪1374 ،‬‬ ‫‪ -3‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﻮﺋﻞ ﻛﺮك‪ ،‬ﻛﺎﻻﮔﺮ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ؛ ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺟﻮادﻳـﺎن‪ ،‬ﻧـﺸﺮ‬ ‫آﺳﺘﺎن ﻣﻘﺪس‪1376 ،‬‬ ‫‪ -4‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺪﻧﻲ و ﺑﺎزﭘﺮوري ﺑﺮاي رﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎزﮔﺎري و ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻌﻠـﻮﻻن‪ ،‬دﻛﺘـﺮ ﻫـﺎﻟﻴﺲ اف‪ ،‬ﻓﻴـﺖ‪،‬‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﻘﻲ ﻣﻨﺸﻲ ﻃﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم ‪1369‬‬ ‫‪ -5‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺪﻧﻲ و ورزش ﻣﻌﻠﻮﻻن‪ ،‬ﻣﺠﻴﺪ ﺟﻼﻟﻲﻓﺮاﻫﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﭘﻴﺎم ﻧﻮر‪1381 ،‬‬ ‫‪ -6‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻮدك ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ‪ ،‬دوﺗﻲ ﻓﻴﻨﭽـﺮ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤـﻪ؛ ﺣﻤﻴـﺪه‪ ،‬ﻃﺒﺎﻃﺒـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺷـﻮراي‬ ‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش اﻓﺮاد دﭼﺎر ﻧﻘﺺ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‪1376 ،‬‬ ‫‪ -7‬راﻫﻨﻤﺎي ﻣﻌﻠﻤﺎن وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ در ﻛﻼس ﺧﻮد ﻳﻚ ﻛﻮدك دﭼﺎر ﻣـﺸﻜﻞ ﺑﻴﻨـﺎﻳﻲ دارﻳـﺪ‪ ،‬اﻳـﺮس‬

‫‪16‬‬

‫ﺗﻮرس وان ال‪ .‬ﻛﻮرن‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ؛ ﻋﻠﻲ اﺳﻼﻣﺒﻮﻟﭽﻲﻣﻘﺪم‪ ،‬ﮔﺮوه ﻣﺸﺎوران اﻧﺠﻤـﻦ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳـﺎن آﻣﺮﻳﻜـﺎ‪،‬‬ ‫‪1376‬‬ ‫‪ -8‬راﻫﻨﻤﺎي ﻛﺎرﺑﺮد ﺿﻮاﺑﻂ )اﺑﻌﺎدي( ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪوﻻر در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻣﮋﮔﺎن ﻧﻴﻚروانﻣﻔﺮد‪ ،‬ﻣﺮﻛـﺰ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﻜﻦ‪1381 ،‬‬

‫‪ -9‬رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﺎز ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ در ﺳـﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ﺷـﻌﻠﻪ‬ ‫ﻧﻮروزي‪1383 ،‬‬ ‫‪ -10‬ﻃﺮح اﺣﺪاث ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤـﻲ وﻳـﮋه ﻣﻌﻠـﻮﻻن‪ ،‬ﻋﻠـﻲاﻛﺒـﺮ ﺣﻼﺟـﻲ‪ ،‬ﻣـﺮﻳﻢ‬ ‫ﭘﻮرﺳﻠﻄﺎن‪ ،1383 ،‬ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه اوﻟﻴﻦ ﺟﺸﻨﻮاره ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺮدﻣﻲ ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان‪.‬‬ ‫‪ -11‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺪون ﻣﺎﻧﻊ‪ ،‬ﺣﺴﻦ اﺑﻮﺗﺮاب‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﭘﻴﺎم رﺳﺎ‪1381 ،‬‬ ‫‪ -12‬ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﺷﻬﺮﺳـﺎزي و ﻣﻌﻤـﺎري ﺑـﺮاي اﻓـﺮاد ﻣﻌﻠـﻮل ﺟـﺴﻤﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘـﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛـﺰ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت وزارت ﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪1380 ،‬‬ ‫‪ -13‬ﻛﻮدك داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻛﻼس ﻋﺎدي‪ ،‬ﺑﺎرﺑﺎرا آﻳﻠﻮ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﭘﺮﻳﺴﺎ ﺗﺠﻠﻲ‪ ،‬ﻓﺪراﺳﻴﻮن‬ ‫ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪1374 ،‬‬ ‫‪ -14‬ﻣﺮﺑﻴﮕﺮي ورزشﻫﺎي ﻣﻌﻠﻮﻻن ﻗﻄﻊ ﻋـﻀﻮ‪ ،‬ﻛﺮﻳـﺴﺘﻮﻓﺮﻧﺎن‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤـﻪ‪ :‬ﻣﺤﻤـﻮد اﻳﺮاﻧﺪوﺳـﺖ‪،‬‬ ‫ﻧﺸﺮ ﺑﻨﻴﺎد‪1372 ،‬‬ ‫‪ -15‬ﻣﻌﻠﻮﻻن و ﺳﺪﻣﻌﺒﺮﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن رﺋﻴـﺴﻲ دﻫﻜـﺮدي‪ ،‬ﺳـﺎزﻣﺎن ﺣﻤـﻞ و ﻧﻘـﻞ و‬ ‫ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺷﻬﺮداري ﺗﻬﺮان‪1376 ،‬‬ ‫‪ -16‬ﻣﻌﻤﺎري ﻓﻀﺎ و ﻣﻌﻠﻮﻻن‪ ،‬ﺳﻠﻮك ﮔﺮاﻣﻲ‪ .‬وﻳﮋهﻧﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ‪1374 ،‬‬ ‫‪ -17‬ﻣﻘﺪﻣﻪ اي ﺑﺮ اُرﮔﻮﻧﻮﻣﻲ‪ ،‬آر‪ .‬اس ﺑﺮﻳﺠﺮ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ؛ دﻛﺘﺮ ﻣﺠﻴﺪ ﻣﻌﺘﻤـﺪزاده‪ ،‬ﻣﻬﻨـﺪس ﺑـﺮوزي‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس رﺳﻮلزاده‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻛﺎر و ﺗﺄﻣﻴﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ اول ‪1382‬‬ ‫‪ -18‬ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ورزﺷﻲ روي ﺻـﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧـﺪار‪ ،‬دﻛﺘـﺮ ﻫﻮرﺳـﺖ ﺷـﺘﺮوﻛﻨﺪل‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤـﻪ؛ ﻣﺠﻴـﺪ‬ ‫ﺟﻼﻟﻲﻓﺮاﻫﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺑﻨﻴﺎد‪1371 ،‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪ -19‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزي و اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻧﺨﺎﻋﻲ ‪ ،‬ﻣﻬﻨـﺪس ﻋﺒـﺎس ﻛﺎﺷـﻲ ‪،‬‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻧﺨﺎﻋﻲ ﺟﺎﻧﺒﺎزان ‪1385 ،‬‬ ‫‪ -20‬ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎن و ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪ ،‬ﻋﺴﻞدارا‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ‪1385 ،‬‬

‫‪ -21‬ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺧﺎص آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﻮدﻛـﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن داراي ﻣﻌﻠﻮﻟﻴـﺖ ﺟـﺴﻤﻲ‪ ،‬ﻣـﺮﻟﻴﻦ ﻓـﺎﻛﺲ‪،‬‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﻴﻤﻴﻦ رﺋﻴﺴﻲزاده‪1374 ،‬‬ ‫‪ -22‬ورزش ﻣﻌﻠﻮﻻن وﻳﮋه ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻌﻠـﻢ‪ ،‬ﻓﺎﻃﻤـﻪ ﺣـﺎجﻣﻴﺮﻓﺘـﺎح‪ ،‬ﻧـﺸﺮ دﻓﺘـﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت و‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺘﺐ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪1368 ،‬‬ ‫‪ -23‬ﻫﺸﺘﻤﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﺎن ﻛﺎرول‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ؛ ﻣﺤﺴﻦ اﺳﻼﻣﻲ‪1374 ،‬‬ ‫‪1- www. Healers .com‬‬ ‫‪2- www. Isaarsci.ir‬‬

‫‪18‬‬

19