4. Unitatea

T

estu bat ulertzeak bertan ditugun seinaleen bidez ideiak ordenatzea, diferentziatzea eta elkarrekin lotzea esan nahi du. Testua

ulertu ahal izateko aurrejakintzak behar dira. Ulertzen ez denean ez dago gai ordenik, ez dago ideien artean hierarkiarik eta ez dago ideien artean loturarik. Beraz, ulertzen ez dutenek ez dira gauza ideiei zentzua eta koherentzia emateko, makroegitura egiteko eta ondorioz, oroimenean ez dute supergiturarik erabiltzen

ZER ESAN NAHI DU TESTU BAT ULERTZEAK? EGIN BEHARREKO LANA

EMAITZA

IDATZITAKO HITZAK EZAGUTU

HITZEN ESNAHIA EDOTA LEXIKOA EZAGUTU

ESALDIAK EGIN

HITZEN ESANAHIAK HARTUEMANETAN JARRI ETA ESALDIAK OSATU

ESALDIAK LOTU

GAIARI JARRAITUZ EDOTA KAUSA EDO DESKRIPZIO MEDIO ESALDIAK LOTU, PROGRESIOA TEMATIKOA BERMATU.

MAKROEGITURA OSATU

TESTUTIK ETA BAKOITZAK DITUEN AURREJAKINTZETIK TESTUAREN ESNAHIA OROKORRA ATERA.

IDEIA OROKORRAK LOTU

IDEIA OROKORRAK KAUSA, MOTIBAZIO, DESKRIPZIO, KONPARAZIO EDO DENBORAZKOAK LOTU.

TESTU ESTRATEGIAK ETA EZAGUTZA TIPOAK EZAGUTZAK

EGITE KOGNITIBOA

EMAITZA

Hitzen esanahia Ortografia Letren eta silaben ezagutza Fonema eta grafemen elkartze arauak

HITZAK EZAGUTU

Esanahi lexikala

Esaldien eskema Hizkuntzaren ezagutza Munduaren jakintza físiko eta soziala

ESALDIAK EGIN

PREDIKATUA, ARGUMENTUAK.

Testuen inguruan ezagutza (jarraipen tematikoaren gaineko seinaleen ezagutza) Munduaren ezagutza fisikoa eta soziala

ESALDIAK INTEGRATU

ESALDIAK EUREN ARTEAN LOTURAK DITUZTE

Testuen gaineko ezagutza (makoegituraren seinaleak aurkitzeko jakintza)

MAKROEGITURA ERAIKI

IDEIA OROKORRAK

Testuen gaineko ezagutza (supergituraren ezagutzak) Munduaren ezagutza fisikoa eta soziala

MODU OROKORREAN LOTU

IDEIEN ARTEKO ARTIKULAZIOA

3.- TESTU BAT IRAKURTZERAKOAN TOPA DITZAK EGUN ARAZOAK 1.- Hitz batzuen esanahiak ezagutzen ez ditudanean.2.- irakurtzerakoa haria galtzen dudanean.3.- zer esan nahi didaten ez dakidanean.4.- zuhaitzek basoa ikusten ez didatenean uzten5.- ez dakidanean zer jakin beharko nukeen.6.-ez dakidanean dena ulertu dudanentz.

ARAZOA 1.- HITZAK EZAGUTZEN EZ DITUDANEAN 2.-HARIA GALTZEN DUDANEAN

EGITEN DITUGUN BURUKETA KOGNITIBOAK • • • •

3.- EZ DAKIDANEAN ZER ESATEN DIDATEN

•

4.-ESKEMA OROKORRA IKUSTEN EZ DUDANEAN

•

HITZAK EZAGUTU ETA EUREN ESNAHIA AURKITU ESALDIAK EGIN EZAGUTU ZER DEN LEHENAGOKOA ETA ZER BERRIA ESALDI BAKOITZEAN. ESALDIAK EUREN ARTEAN LOTU. ESANAHI OROKORRA ERAIKI o Testuko osagaiak ideia konplexuago bateko partaide dira. o Testuko osagaiak ideia orokorragoen adibide dira. o Garrantzitsuena aukeratuz. IDEIA NAGUSIAK ESKEMA OROKOR KOHERENTE BATEAN EGITURATU. o Arazo bati erantzuna o Argibide bat edo argudio bat o Kontraste bat edo analogia bi gauzen artean.

MAILAK MIKROESTRUKTURA.

MIKROEGITURA percibir el hilo conductor

MAKROEGITURA percibir la idea global Conjunto de proposiciones que sirven para dar unidad, un sentido, y una coherencia global del texto. EDUKIAREN EGITURA laburpena Makroerregelak (aukeraketa, orokortzea, eta eraikitzea…)

SUPEREGITURA

5.-EZ DAKIDANEAN ZER SUPOSATZEN DUTEN DAKIDALA 6-EZ DAKIDANEAN ULERTU DADAN

1.

o Deskripzio bat. o Gertakizunen sekuentzia bat Norbere buruari galdezka

Egoeraren eredua.

Emaitzen inguruan galdetu

Autoerregulaketa, METAKOGNIZIOA

- Modu arruntean ideia deitzen diogu eta teknikoki proposizioa. Oso erizpide ona ulertu dela jakiteko parafraseatzea da. Hitzen arteko harremanen bidez eraikitzen dugu esaldiaren esanahia.

Esango nuke, idazle ekleptikorik egotekotan Lertxundi dugula gurean aintzindari, izan ere, genero anitztasunaz gain, perpektibismoa, tentsio narratiboa edota Bakthinek izenpeturiko polifonia erabiltzeko ohitura baitu. Beste kasu batzutean, aldiz, ahots bakarreko linealtasuna izango du diskurtsoaren ardatz eta helduleku, nahiz eta hizkuntz erregistroa erabat aldatu. Nago, azken honen erantzule bikaina Otto Pette dela. .- Andu Lertxundi denik eta idazlerik handiena da. Martzelina lehiotik begiraka zelatan egoten zen aldiero munduari begirada estrategikoa jarraituz. Perspektibsimoa ez da zineman erabiltzen den teknika, literaturan ere oso ohikoa da, perpektibak nondik begiratzen esaten digu eta ahotza no rari zaigun kontatzen.. Paragarafo honetan ez dago lokailurik eta oso nekeza egiten da ulertzea edota gairi garapena edo lotura ematea, inferentzia ugari egin beharko llirateke ulertu ahal izateko. 2

Edo bestela, honako honetan. Atmosfera gasez oastua dago, nitrogenoa edota karbono dioxido ditu osagaien artean. Beste osagaietakoa uraren lurruna da. Kapa hau hartzen dugun harnasa da, eta berau gabe, ez legoke bizitzarik lurrean. Are intersgarriagoa da oraindik jakitea atmosfera sortu zuena bizitza bera izan zela. Batek baino gehiagok ulertuko du paragrafoa, baino norbaitek ez baleki atmosfera eta kapa sinonimotzat hartzen direla zailduko zaio jarraipen tematikoa. Hemen atmosfera bi bider erabili izan baldin bagenu ez en inolako arazorik sortuko. Jakindakoaren gainean beti berria sartu behar da…

La microestructura de un texto está formada por las distintas ideas, una a una, que lo conforman y, también, por las relaciones que se establecen entre ellas. Las proposiciones, a su vez, contienen como elementos el predicado y los argumentos. Un nombre, por ejemplo, puede operar como agente, como paciente o como beneficiario. La microestructura de un texto está formada por las distintas ideas, una a una, que lo conforman y, también, por las relaciones que se establecen entre ellas. Las ideas o proposiciones, a su vez, contienen dos tipos de elementos: el predicado y los argumentos. Un nombre, que es prototipo de argumento, puede operar como agente, como paciente o como beneficiario de una acción. Hiperonima erabiltzen denean. Zerbait zehatzago adierazten duten esapideak erabiltzen ditugunean. En Australia, la población está desigualmente repartida: los 15 millones de habitantes del país se concentran en su mayor parte en las zonas costeras del sur y del este. Este fenómeno tiene una fácil explicación: amplias zonas del interior son desérticas. En Australia, la población está desigualmente repartida: los 15 millones de habitantes del país se concentran en su mayor parte en las zonas costeras del sur y del este. Este desequilibrio tiene una fácil explicación: amplias zonas del interior son desérticas. Egin beharrekoak: Beti jakindakoaren ondoren berria sartu. 2) Hari nagusia diren kontzeptuak errepikatu. 3) Inferentzaik egitera ez behartu.

-La macroestructura procede y deriva de la microestructura a través de diversas operaciones llamadas macroreglas. Ideia orokorrik ez badugu aurkitzen dena errepikatzera kondenatuak gaude. Hierarkia: ideia lokalak ideia orokorragoa osatzera eramaten gaituzte, ideia hauek beste bat orokorragoa. Como podemos construir la idea global. PARTE POR EL TODO. Cada uno de los elementos forma parte de un todo más complejo. 3.

Nomadena. EJEMPLO DE. Los elementos del texto pueden ser entendidos como ejemplos que ilustran una idea más general. La relación que hay que establecer entre las distintos proposiciones es que tienen algo en común. Eroarena. Una idea puede sugerir LA IDEA GLOBAL debido a la capacidad de integración o generalización. MAKROERREGELAK: OMISIOA EDO SUPRESIOA: se suprimen aquellas ideas que no son una condición interpretativa para el resto. SELECCIÓN. Azpimarratzen dugunean. GENERALIZACION. Sustituimos los conceptos incluidos en la secuencia por un concepto Supraordenado.

CONSTRUCCION: Una secuencia de proposiciones es reemplazada por otra, totalmente nueva, que está implicada por el conjunto de las proposiciones a los que sustituye. Reconocer palabras----------Construir proposiciones-----------Conectar entre si---------------Sentido global (macroidea) Integración Generalización Selección Al comprender es necesario integrar las ideas entre si, pero también es muy importante integrar esos contenidos con nuestros conocimientos. La comprensión de textos supone una conexión constante entre el texto y lo que sabemos. El texto presupone un lector definido al que se le atribuyen ciertos conocimientos o inquietudes. Arazoak sortzen dira cuando carecemos de esos conocimientos que se nos presuponen. No es que el lector no sepa sino que no acaba de entender que es lo que el texto presupone que sabe. Testu batek haseran argitzat ematen badu zer dakien irakurleak eta hortik ABIATZEN badu diskurtsoa oso lagungarria suertatzen da. 5

Comprensión superficial TESTU BASEA TESTUAREN ERREPRESENTAZIOA Compresión profunda (gure jakintzekin aktibatua) MODELO DE SITUACIÓN ------MUNDUAREN ERREPRESENTAZIOA 6

Ulertu dudan egieztatu behar dut. Horretarako ezinbestekoa da irakurketaren helburua edo egitea zehaztua izatea, izan ere, oso ulertze maila ezberdinak egon daitezke, según eta zertarako irakurtzen dugun. Arazoak aurkitu eta konpontzeko moduak aurkitu behar dira. HELBURUAK--- PLANGINTZA-----------SUPERBISIOA----------EBALUAZIOA ------ (AUTOERREGULAKETA EDO METAKOGNIZIOA) Pasamos de las ideas a las palabras, conectamos esas ideas, derivamos algunas que nos permiten establecer que es lo que se ha enunciado, encontramos un es quema que los agrupa de forma lógica y, finalmente, nos hacemos cargo del mundo que en ellas se evoca.

J

Egoera eredua

A K I N

Ideiak eskeman egituratu Ideia globalak atera Proposizioak lotu Proposizioak eraiki

T

Hitzak ezagutu

ZAK

HELBURUA IPINI

PLANGINTZA EGIN

SUPERBISATU

EBALUATU