⌫ ⌫
บทความนีก้ ลาวถึง เทคโนโลยีบารโคด 1 มิติ และ 2 มิตทิ เี่ ขามาชวยในการจัดการสินคา และการจัดเก็บขอมูล เพือ่ ความสะดวก รวดเร็ว ถูกตอง และแมนยำในการดำเนินงานขององคกรธุรกิจ คำสำคัญ : บารโคด
ธุ ร กิ จ โดยทั่ ว ไปจะมี ก ารลงทุ น ในสิ น ค า คงคลั ง จำนวนมาก การจัดการสินคาคงคลังอยางมีประสิทธิภาพ จะชวยทำใหเพิม่ ความสามารถในการทำกำไร และเพิม่ ผล ตอบแทนในการลงทุน โดยธุรกิจจะตองมีสนิ คาไวเพือ่ ตอบ สนองความตองการของลูกคาเสมอดวยคาใชจายรวม ที่ต่ำที่สุด ดังนั้น ธุรกิจจึงพยายามที่จะผลิตสินคาใหมี คุณภาพสูง และขณะเดียวกันก็ตอ งมีตน ทุนทีต่ ่ำ ซึง่ วิธกี าร ทีม่ คี วามสำคัญทีจ่ ะชวยใหสนิ คามีราคาต่ำได คือ การควบคุม ปริมาณสินคาคงคลังใหมีเพียงพอที่จำเปนตองใชเทานั้น ไมใหมเี หลือเกินความจำเปนหรือมีการขาดแคลน อันจะมี ผลทำใหการผลิตหยุดชะงักและสงผลกระทบตอธุรกิจได ธุรกิจที่เห็นความสำคัญของการจัดการสินคาให มีประสิทธิภาพ จึงมีการนำเอาเทคโนโลยีเขามาชวยในระบบ สินคา โดยเชือ่ มโยงกับการจัดระบบฐานขอมูล เพือ่ สงผล ถึงระบบสารสนเทศซึ่งเปนแนวทางในการปรับปรุงการ
ปฏิบตั งิ าน เพือ่ เพิม่ ความรวดเร็ว ลดขัน้ ตอนการปฏิบตั งิ าน ทีซ่ ้ำซอน และประหยัดเวลาในการปฏิบตั งิ าน ทำใหสามารถ นำไปควบคุมระบบสต็อกสินคาใหมคี วามถูกตอง รวดเร็ว แมนยำ และทีส่ ำคัญเปนการเพิม่ ประสิทธิภาพการวางแผน บริหารงานเพื่อการบริหารจัดการสินคาคงคลังไดอยางมี ประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล
คื อ สั ญ ลั ก ษณ ร หั ส แท ง ที่ ใ ช แ ทนข อ มู ล ตั ว เลข มีลักษณะเปนแถบมีความหนาบางแตกตางกันขึ้นอยูกับ ตัวเลขที่กำกับอยูขางลาง การอานขอมูลจะอาศัยหลักการ สะทอนแสง เพือ่ อานขอมูลเขาเก็บในคอมพิวเตอรโดยตรง ไมตองผานการกดปุมที่แปนพิมพ ระบบนี้เปนมาตรฐาน สากลที่นิยมใชกันทั่วโลก การนำเขาขอมูลจากรหัสแถบ ของสินคาเปนวิธีที่รวดเร็วและความนาเชื่อถือขอมูลมีสูง และให ค วามสะดวกแก ผู ใ ช ง านได ดี การใช บ าร โ ค ด เพื่อความรวดเร็วทันสมัยตอเหตุการณ
ฑาริกา พลโลก นักศึกษาระดับปริญญาโท วิ ท ยาลั ย บั ณ ฑิ ต ศึ ก ษาการจั ด การ มหาวิทยาลัยขอนแกน
ธีระ ฤทธิรอด รองศาสตราจารย คณะเภสัชศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน
⌫ ⌫
เทคโนโลยีบารโคดไดเขามาชวยอำนวยความสะดวก ในดานตาง ๆ อาทิ ดานการคา โดยนำบารโคดมาติด กับสินคา ผลิตภัณฑตา ง ๆ เพือ่ ใชในการจัดเก็บชือ่ รหัส และราคาของสินคา หรือทางดานการจัดการสต็อกสินคา ชวยในการตรวจสอบจำนวนสินคาคงเหลือไดอยางรวดเร็ว แมนยำ ทั้งนี้มีการนำบารโคดมาใชอยางแพรหลายและ เปนทีน่ ยิ มกันมาก เชน บนสินคาแทบทุกประเภททีว่ างขาย ในปจจุบนั มักมีบารโคด 1 มิติ ติดไวทตี่ วั สินคา หรือหีบหอ เพื่อความสะดวกในการเรียกดูราคาสินคา หรือตรวจสอบ ปริมาณสินคาทีม่ อี ยู โดยขอมูลทัง้ หมดจะถูกเก็บไวในฐาน ขอมูลและใชรหัสทีไ่ ดจากบารโคดเปนกุญแจในการเรียกดู ขอมูลที่ตองการแตทวา คุณสมบัติที่มีของบารโคดแบบ 1 มิตนิ นั้ ยังไมสามารถรองรับกับความตองการของผใู ชงาน ไดมากเทาที่ควร เนื่องจากการบรรจุของขอมูลทำไดนอย ปริมาณการใชงานมีจำนวนมากขึน้ และการเคลือ่ นยายฐาน ขอมูลขนาดใหญ เพื่อใหบารโคดรหัสเดียวกันใชงานได ยอมเปนเรื่องที่ยุงยาก จึงเกิดแนวคิดเรื่องการนำขอมูล ของสินคาบรรจุแทรกเขาไปในบารโคดโดยตรง และพื้นที่ ทีใ่ ชในการติดบารโคดทีส่ นิ คาตองมีขนาดนอยกวา หรือเทากับ ของเดิม ดังนัน้ จึงทำใหมกี ารพัฒนาบารโคด 2 มิติ ขึน้ มา
บารโคด 1 มิติ มีลกั ษณะเปนแถบประกอบดวยเสน สี ดำสลั บ เส น สี ข าว ใช แ ทนรหั ส ตั ว เลขหรื อ ตั ว อั ก ษร โดยสามารถบรรจุขอ มูลไดประมาณ 20 ตัวอักษร การใช บารโคดมักใชรวมกับฐานขอมูลคือ เมื่ออานบารโคดและ ถอดรหัสแลวจึงนำรหัสทีไ่ ดใชเรียกขอมูลจากฐานขอมูลอีก ตอหนึง่ บารโคด 1 มิติ มีหลายชนิด เชน UPC, EAN-13 หรือ ISBN เปนตน ซึง่ บารโคด 1 มิตเิ หลานี้ สามารถพบได ตามสินคาทั่วไปในซุปเปอรมารเก็ต หรือหางสรรพสินคา ดังแสดงในรูปที่ 1
รูปที่ 1 แสดงบารโคด 1 มิติ แบบ ISBN
บารโคด 2 มิติ เปนเทคโนโลยีที่พัฒนาเพิ่มเติม จากบารโคด 1 มิติ โดยออกแบบใหบรรจุขอมูลไดทั้ง ในแนวตั้งและแนวนอน ทำใหสามารถบรรจุขอมูลมาก ไดประมาณ 4,000 ตัวอักษร หรือประมาณ 200 เทา ของบารโคด 1 มิติ ในพืน้ ทีเ่ ทากันหรือเล็กกวา ขอมูลทีบ่ รรจุ สามารถใชภาษาอืน่ นอกจากภาษาอังกฤษได เชน ภาษาญีป่ นุ จีน หรือเกาหลี เปนตน และบารโคด 2 มิติ สามารถถอดรหัส ไดแมภาพบารโคดบางสวนมีการเสียหาย อุปกรณทใี่ ชอา น และถอดรหัสบารโคด 2 มิติ มีตั้งแตเครื่องอานแบบ ซีซีดีหรือเครื่องอานแบบเลเซอรเหมือนกับบารโคด 1 มิติ จนถึงโทรศัพทมือถือแบบมีกลองถายรูปในตัว ซึ่งติดตั้ง โปรแกรมถอดรหัสไว ในสวนลักษณะของบารโคด 2 มิติ มีอยมู ากมายตามชนิดของบารโคด เชน วงกลม สีเ่ หลีย่ ม จัตรุ สั หรือสีเ่ หลีย่ มผืนผา คลายบารโคด 1 มิติ ตัวอยาง บารโคด 2 มิติ ไดแก PDF417, Max5Code, Data Matrix และ QR Code ดังแสดงในรูปที่ 2
รูปที่ 2 แสดงตัวอยางบารโคด 2 มิติ แบบ QR Code และ Data Matrix
⌫ ⌫
ซึง่ ปจจุบนั ไดมกี ารนำเอาเทคโนโลยีบารโคดชนิดนีเ้ ขามาใช ประโยชนในงานดานตาง ๆ ดังนี้ - ดานอุตสาหกรรมยานยนต มีการติดบารโคดบนชิน้ สวน อะไหลยนตตา ง ๆ เพือ่ เก็บขอมูลของอะไหลชนิ้ นัน้ เชน ชือ่ รนุ รหัสและประเภทของอะไหล เปนตน - ดานการขนสงสินคา มีการพิมพบารโคดบนใบสงสินคา เพื่อใชบารโคดในการจัดเก็บขอมูลตางๆ เชน ขอมูล ลูกคา ขอมูลการขนสง รหัสสินคา และจำนวนสินคา เปนตน - ด า นการจั ด การสต็ อ กสิ น ค า เพื่ อ ตรวจสอบชื่ อ รุ น ของสินคา รหัสสินคา และจำนวนของสินคาคงเหลือ - ดานสินคาทัว่ ไปทีใ่ ชในชีวติ ประจำวัน เพือ่ จัดเก็บขอมูล และรายละเอียดเกีย่ วกับสินคา และผลิตภัณฑ - ดานปศุสตั ว ในประเทศญีป่ นุ มีการนำบารโคดมาติด ลงบนสายรัดทีห่ างของสัตวเลีย้ ง เพือ่ ใชบารโคดในการ จัดเก็บขอมูลตางๆ ของสัตว เชน อายุ เพศ สายพันธุ เปนตน - ดานการแพทย มีการนำบารโคดมาพิมพลงบนสายรัด ขอมือผูปวย เพื่อใชในการเก็บประวัติขอมูลตาง ๆ ของผูปวย เชน ชื่อ ที่อยู อาการปวย โรคประจำตัว และชนิดของยาทีแ่ พ เปนตน - การนำบารโคดมาพิมพลงบนนามบัตร เพือ่ นำบารโคด มาใชในการบันทึกขอมูลติดตอลงมือถือโดยตรง
- การนำบาร โ ค ด มาพิ ม พ ล งบนนามบั ต รเครดิ ต เพื่อจัดเก็บรหัสบัตรเครดิต รหัสผานการนำมาใชกับ บัตรประชาชน - การนำบารโคดมาพิมพลงบนใบอนุญาตขับรถเพื่อใช ในการเก็บขอมูล และประวัตติ า ง ๆ ของผขู บั ขี่ - การนำบารโคดไปใชกับบัตรประกันสังคม
องคกรธุรกิจที่เล็งเห็นความสำคัญของการจัดการ สินคาคงคลังและมีการนำเอาเทคโนโลยีบารโคด มาใช จะสง ผลตอประสิทธิภาพในการจัดการสินคาคงคลังในดาน ตาง ๆ เชน ดานการผลิต เปนการสรางเอกลักษณ ยกระดับ มาตรฐานสินคา และทราบขอมูลแหลงผูผลิตอยางชัดเจน ดานการนำสินคาออกจำหนาย เปนการเพิ่มประสิทธิภาพ การหมุนเวียนของสินคา เพิม่ ประสิทธิภาพและลดขัน้ ตอน การสั่งซื้อใหเปนไปอยางรวดเร็วและแมนยำ เปดโอกาส ในชองทางการคาไดอยางกวางขวางขึ้น และลดขั้นตอน ในการคา สะดวกตอการควบคุมสต็อกสินคา รวมทั้งการ สั่งซื้อสินคาในครั้งตอไป และเพิ่มประสิทธิภาพในการ บริการลูกคาทีร่ วดเร็วใหเปนทีน่ า พอใจ ดานการเก็บรักษาสินคา เปนการชวยในการควบคุมคลังสินคา ขจัดปญหาเรือ่ งสินคา ขาดสต็อก และสินคาเกินความจำเปนเหลานี้ เปนตน
คำนาย อภิปรัชญาสกุล. 2547. คมู อื ออกแบบและติดตัง้ ระบบบารโคดในโลจิสติกสและการจัดการ ซัพพลายเชน. กรุงเทพ: นัฐพรการพิมพ. สีมา พันธพิจติ ร. 2548. พิมพบารโคดดีไซนแบบลอจิสติกส. นนทบุร:ี นิวเลเยอรซอฟท. กิตศิ กั ดิ์ จิรวรรณกูลและคณะ.2550. แนวโนมภัยรายเกีย่ วกับบารโคด 2 มิต.ิ [ออนไลน] [อางถึงเมือ่ 19 กันยายน 2550]. เขาถึงไดจาก http://thaicert.nectec.or.th/paper/basic/2dbarcode.pdf. ชัยกาล พิทยาเกษม และคณะ. 2550. แนะนำเทคโนโลยีบารโคด 2 มิต.ิ [ออนไลน] [อางถึงเมือ่ 19 กันยายน 2550]. เขาถึงไดจาก http://www.thaicert.org/paper/basic/2dbarcode_intro.pdf. บริษทั ไวซ เนส ซีสเต็มส จำกัด. 2550. barcode คืออะไร?.[ออนไลน] [อางถึงเมือ่ 17 สิงหาคม 2550] เขาถึงไดจากhttp://www.barcodewiseness.comindex.asp? pageid=0072&title= barcode+%A4% D7%CD%CD%D0%E4%C3+%3F%3F&getarticle =32&keyword=&catid=1.