2428

Druk nr 2428 Warszawa, 15 października 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Minister Gospodarki DRG-I-073-30-BJS/2009 L.dz. 458/09

Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku, W załączeniu przekazuję do uprzejmej wiadomości

Raport 2009 z wdrażania Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej -

przyjęty przez Radę Ministrów 14 października br.

Z poważaniem z up. (-) Grażyna Henclewska Podsekretarz Stanu

MINISTERSTWO GOSPODARKI

RAPORT 2009 z wdrażania Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej

Przyjęty przez Radę Ministrów 14 października 2009 r.

1

Spis treści I. Wstęp ...................................................................................................................................... 3 II. Bieżąca sytuacja ekonomiczna Polski ................................................................................... 3 III. Działania antykryzysowe podejmowane w krótkim okresie i planowane na długi okres.... 4 III.1. Wykorzystanie funduszy strukturalnych na rzecz ograniczania skutków kryzysu gospodarczego ........................................................................................................................ 5 IV. Realizacja zaleceń i rekomendacji dla Polski na rzecz kontynuacji wdrażania reform strukturalnych............................................................................................................................. 9 IV.1. Utrzymanie dyscypliny budżetowej.............................................................................. 9 IV.1.1. Reforma systemu ubezpieczeń społecznych rolników............................................... 9 IV.2. Sektor badań i innowacji............................................................................................. 10 IV.3. Rozwój infrastruktury energetycznej i transportowej oraz zwiększenie konkurencji w sektorach sieciowych............................................................................................................ 11 IV.4. Wdrażanie zintegrowanego modelu łączącego elastyczność rynku pracy z wysokim poziomem bezpieczeństwa zatrudnienia i dochodu ............................................................ 13 IV.4.1. Wdrażanie przyjętych zobowiązań z obszaru zatrudnienia ..................................... 13 IV.5. Współpraca administracji centralnej z partnerami społecznymi................................. 15 V. Załącznik: Zalecenia Rady w sprawie planowanej na rok 2009 aktualizacji ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich i Wspólnoty oraz w sprawie realizacji polityki zatrudnienia przez państwa członkowskie, KOM(2009) 34 (Polska) .................................................................................................................................................. 17

2

I. Wstęp 18 listopada 2008 r. Rząd przyjął „Krajowy Program Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej” (KPR 2008-2011), który określa program gospodarczy kraju na najbliższe lata. Niniejszy Raport jest sprawozdaniem z pierwszego roku realizacji reform zawartych w Programie. Działania Rządu w mijającym okresie sprawozdawczym z jednej strony były w dużej mierze skoncentrowane na wypełnieniu otrzymanych od Komisji Europejskiej oraz Rady Europejskiej wytycznych i rekomendacji co do zakresu niezbędnych reform gospodarczych, z drugiej zaś – w związku z wystąpieniem światowego kryzysu finansowego – na ograniczaniu jego wpływu na gospodarkę polską.

II. Bieżąca sytuacja ekonomiczna Polski Początek nowego, trzyletniego cyklu realizacji Strategii Lizbońskiej zbiegł się z najpoważniejszym od niemal osiemdziesięciu lat kryzysem w gospodarce światowej, spowodowanym ostrym załamaniem na rynkach finansowych. Gospodarka polska wykazała się jednak solidnymi fundamentami i relatywnie dużą odpornością na wpływ zaburzeń zewnętrznych. Pomimo oznak spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego jakie wystąpiły w ostatnim kwartale 2008 r., PKB zwiększył się o 4,9% w roku ubiegłym, co okazało się jednym z lepszych wyników w UE. Na koniec 2008 r. Polska osiągnęła poziom 57,4% przeciętnego PKB na mieszkańca UE-27, podczas gdy w 2003 r. poziom ten wynosił 48,8%. Świadczy to o rosnącej konkurencyjności gospodarki polskiej. W związku z postępującym rozwojem zjawisk kryzysowych u naszych głównych partnerów handlowych, w pierwszym półroczu 2009 r. spowolnienie gospodarcze w Polsce znacznie się pogłębiło, nie potwierdziły się jednak pesymistyczne przewidywania recesji, m.in. zawarte w wiosennej prognozie Komisji Europejskiej. Wzrost PKB w I poł. 2009 r., wg wstępnych szacunków GUS, oceniany jest na 1,0%, co jest wynikiem wyjątkowo korzystnym na tle reszty państw członkowskich UE. Wzrost gospodarczy zawdzięczamy głównie działalności sektora usług rynkowych i budownictwa, w przemyśle utrzymuje się bowiem zapoczątkowany w IV kw. 2008 r. spadek produkcji sprzedanej (o 8,3% w I poł. 2009 r., spadek wartości dodanej brutto w przemyśle wyniósł w tym okresie 5,5%). Warto zauważyć, że wzrost gospodarczy ma miejsce w warunkach wykazującej tendencję malejącą inflacji (3,5% w I poł. 2009 r., tj. powyżej celu inflacyjnego, jednak na granicy dopuszczalnego pasma odchyleń) oraz bezpiecznej pozycji zewnętrznej, gdyż ujemne saldo obrotów towarowych w I poł. 2009 r. wyniosło 4,1 mld euro, tj. o 8,2 mld euro mniej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Było jednak spowodowane głównie spadkiem popytu wewnętrznego i wynikającym z niego spadkiem importu. Skutkiem spowolnienia gospodarczego jest zapoczątkowane w IV kw. 2008 r. pogorszenie się sytuacji na rynku pracy. W I półr. 2009 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było o 0,5% niższe niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec II kw. 2009 r. wyniosła 10,7%, wobec 9,4% przed rokiem. Ze względu na różnice metodologiczne stopa bezrobocia w ujęciu BAEL różniła się od stopy bezrobocia rejestrowanego i wyniosła 7,9% w II kw. 2009 r. wobec 7,1% w II kw. 2008 r. Spowolnienie gospodarcze przekłada się również na sytuację budżetu państwa. Deficyt budżetowy po I półroczu 2009 r. wyniósł 16,7 mld zł (zakładany pierwotnie w ustawie budżetowej poziom deficytu w 2009 r. to 18,1 mld zł). Zgodnie z założeniami przyjętymi w pracach nad budżetem państwa realny wzrost PKB w 2010 r. szacuje się na 1,2%. Deficyt budżetowy ma natomiast wynieść 52,2 mld zł,

3

tj. ok. 3,8% PKB. Próba zbyt szybkiego ograniczenia deficytu groziłaby recesją gospodarczą, której Polsce udało się dotychczas uniknąć.

III. Działania antykryzysowe podejmowane w krótkim okresie i planowane na długi okres Wśród instrumentów krótkookresowych, związanych bezpośrednio z kryzysem, należy wskazać przede wszystkim: •

zwiększenie dostępu mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) do finansowania zewnętrznego poprzez wzmocnienie systemu gwarancji i poręczeń oraz wykreowanie dodatkowej, bezpiecznej akcji kredytowej (m.in. zwiększenie kapitału funduszy pożyczkowych dla MŚP oraz kapitału funduszy poręczeniowych);

•

zwiększenie możliwości zaliczania do kosztów podatkowych, przez podatników rozpoczynających działalność i małych podatników, wydatków na inwestycje w postaci jednorazowych odpisów amortyzacyjnych;

•

wsparcie średnich i dużych przedsiębiorców (z sektora zbrojeniowego oraz innych w powiązaniu z sytuacją na lokalnych rynkach pracy) poprzez zwiększenie możliwości wykorzystywania takich form finansowania działalności, jak: pożyczki, zakup obligacji, poręczenia i gwarancje oraz dokapitalizowanie;

•

przyjęcie ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu dla pracowników i przedsiębiorców, przygotowanej na podstawie wypracowanego na drodze dialogu autonomicznego partnerów społecznych pakietu 13 propozycji, których celem jest zniwelowanie skutków kryzysu;

•

wzmocnienie pozycji Banku Gospodarstwa Krajowego jako instytucji poręczeniowogwarancyjnej realizującej rządowe programy społeczno-gospodarcze oraz dokapitalizowanie BGK kwotą 2 mld zł;

•

pomoc w spłacie kredytów mieszkaniowych dla osób, które z powodu utraty pracy w okresie od 1 lipca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. nie są w stanie ich obsługiwać;

•

pomoc w spłacie długów spółdzielni mieszkaniowych;

•

możliwość dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym (projekt ustawy);

•

wprowadzenie oszczędności w budżecie państwa w wysokości 19,7 mld zł;

•

wzmocnienie roli Komitetu Stabilności Finansowej;

•

zabezpieczenie instytucji finansowych poprzez ich dokapitalizowanie przez Skarb Państwa oraz wsparcie dla instytucji rynku finansowego mających problemy z płynnością;

•

zwiększenie do 50 tys. euro poziomu depozytów bankowych objętych 100% gwarancją wypłacalności;

•

przyspieszenie realizacji inwestycji współfinansowanych ze środków UE;

•

ochrona gospodarki i gospodarstw domowych przed niekontrolowanym wzrostem cen energii.

4

Celem łagodzenia negatywnych skutków spowolnienia gospodarczego podjęto również szereg działań średnio i długookresowych, ukierunkowanych m.in. na: •

kształtowanie przyjaznego otoczenia dla przedsiębiorczości w oparciu o nowelizację ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i ustaw z tzw. pakietu na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, którego głównym celem jest ograniczenie najpoważniejszych barier rozwoju przedsiębiorczości w Polsce, uproszczenie prawa gospodarczego i poprawa klimatu wokół działalności gospodarczej;

•

ograniczanie barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców w oparciu o przygotowywaną obecnie ustawę, która ma na celu usunięcie z systemu prawa przeszkód pojawiających się w związku z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej, a także likwidację zbędnych koncesji, zezwoleń i licencji stanowiących nieuzasadnione bariery dla przedsiębiorców;

•

możliwość szybszego zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na prace rozwojowe;

•

wspieranie inwestycji w odnawialne źródła energii (m.in. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej udzielane będą preferencyjne pożyczki z możliwością uzyskania wysokiego umorzenia);

•

przyspieszoną realizację inwestycji w infrastrukturę transportową;

•

znoszenie barier dla inwestycji w infrastrukturę teleinformacyjną współfinansowanych ze środków UE oraz w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (projekt ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci szerokopasmowych w telekomunikacji);

•

przygotowanie nowej ustawy o partnerstwie publiczno – prywatnym (PPP), co miało na celu zwiększenie liczby zrealizowanych przedsięwzięć z wykorzystaniem partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce (ustawa weszła w życie 27 lutego br.);

•

zwiększenie popytu konsumpcyjnego poprzez: wprowadzenie począwszy od 2009 r. obniżonej, dwustopniowej skali PIT, zmniejszenie „klina podatkowego” (obniżka składki rentowej), zmiany w podatku VAT oraz wprowadzoną w 2008 r. indeksację rent i emerytur;

•

zakończenie głównych procesów prywatyzacyjnych w ramach opracowywanego przez Ministerstwo Gospodarki programu, którego realizacja pozwoli na promocję inicjatywy pracowniczej w procesach prywatyzacyjnych i upadłościowych oraz zwiększenie zainteresowania jednostek samorządu terytorialnego udziałem w tych procesach.

III.1. Wykorzystanie funduszy strukturalnych na rzecz ograniczania skutków kryzysu gospodarczego W odpowiedzi na zagrożenie spowolnieniem gospodarczym, w dniu 30 listopada 2008 r. Rząd RP opracował krajowy Plan stabilności i rozwoju, którego celem jest wzmocnienie polskiej gospodarki wobec światowego kryzysu. Jednym z istotnych elementów polityki Rządu jest przyspieszenie wydatkowania środków UE w 2009 r. Plan zakłada certyfikowanie do Komisji Europejskiej w 2009 r. co najmniej 16,8 mld zł w ramach wydatków poniesionych przez beneficjentów. Wydatkowanie środków tej wielkości stanowi impuls do utrzymania pożądanego tempa rozwoju kraju, zapewni właściwy poziom dochodów budżetu państwa z tytułu transferów

5

z budżetu UE w okresie spowolnienia, jak również umożliwi zapewnienie właściwego tempa absorpcji środków przez Polskę w perspektywie 2007-2013. W celu realizacji planu wydatkowania środków UE konieczne było: •

uproszczenie i przyspieszenie wdrażania środków UE na różnych poziomach zarządzania,

•

pełniejsze powiązanie systemu funduszy UE z systemem finansów publicznych i zapewnienie dodatkowych wpływów do budżetu państwa,

•

wykorzystanie możliwości oferowanych przez Komisję Europejską.

Poniżej przedstawione zostały działania podjęte w celu przyspieszenia realizacji programów współfinansowanych ze środków UE. 1. Poszerzenie dostępu do finansowania inwestycji za pośrednictwem środków UE poprzez szersze stosowanie zaliczek: − rozszerzenie zaliczkowego systemu finansowania projektów (m.in. dla przedsiębiorców i samorządów), który ogranicza konieczność zewnętrznego finansowania inwestycji w pierwszym okresie realizacji projektów, jedynie do poziomu wynikającego z zapewnienia wkładu własnego; − liberalizacja przepisów, polegająca na zmianie charakteru progu (z kwoty dofinansowania na kwotę zaliczki), poniżej którego możliwe jest ustanowienie zabezpieczenia w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową, jak również na podwyższeniu wysokości wspomnianego progu (z 4 mln zł na 10 mln zł); − umożliwienie podmiotom realizującym usługi publiczne lub usługi w ogólnym interesie gospodarczym, zgodnie z art. 73 lub art. 86 ust. 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE), ustanawiania zabezpieczeń należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową, niezależnie od wartości dofinansowania w formie zaliczki przyznanego w umowie o dofinansowanie; − wprowadzenie przepisów umożliwiających państwowym jednostkom budżetowym, które zawarły umowy wstępne na realizację projektów, przekazywanie wykonawcom części zapłaty w formie zaliczki. 2. Przyspieszenie oraz lepsza kontrola wydatkowania i rozliczania środków budżetu państwa przeznaczonych na realizację Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia NSRO 20072013: − usprawnienie sposobu przekazywania samorządom terytorialnym środków budżetowych (w ramach dotacji rozwojowej) na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych oraz powiązanie przekazywania kolejnych transz z szybką certyfikacją otrzymanych wcześniej kwot, co umożliwia zwrot poniesionych wydatków z budżetu unijnego; − zmiany w procedurze przyznawania rezerwy celowej budżetu państwa i przekazywania środków przeznaczonych na finansowanie projektów i programów operacyjnych współfinansowanych ze środków UE (efektem zmiany jest udostępnianie w transzach środków rezerwy celowej na przygotowanie i/lub realizację projektu oraz możliwość szybszego przedstawienia do refundacji z UE poniesionych wcześniej wydatków). 3. Zwiększenie motywacji do szybkiego i efektywnego wdrażania programów operacyjnych poprzez wprowadzenie elementów konkurencji pomiędzy programami operacyjnymi –

6

najszybciej realizowane programy mogą liczyć na dodatkowe środki z tytułu podziału tzw. krajowej rezerwy wykonania w 2011 r. (1,3 mld euro). 4. Zwiększenie efektywności systemu wdrażania programów operacyjnych: − usprawnienie działania instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie NSRO 2007-2013 – stały monitoring i ocena efektywności działania instytucji stanowić będą podstawę do udzielania rekomendacji poszczególnym instytucjom oraz formułowania wniosków na temat zmian w systemie instytucjonalnym; − zwiększenie efektywności działania systemu poprzez silniejsze uzależnienie wielkości środków pomocy technicznej udzielanych poszczególnym instytucjom od efektywności funkcjonowania instytucji, mierzonej poziomem skuteczności w realizacji założonych celów. 5. Wykorzystanie dodatkowych możliwości istniejących w przepisach wspólnotowych oraz zaproponowanych w pakiecie antykryzysowym KE: − zastosowanie na szeroką skalę zasady przekazywania i rozliczania w ramach realizowanych projektów w pierwszej kolejności środków będących wkładem UE, następnie dopiero dopełnionych wkładem krajowym – zastosowanie mechanizmu przyspieszy jedynie moment wydatkowania środków budżetowych i nie wpłynie na łączną kwotę wydatków budżetowych na realizację programów operacyjnych w perspektywie wieloletniej (stosowanie tych rozwiązań będzie możliwe po zakończeniu prac nad drugim pakietem zmian w Rozporządzeniu Ogólnym WE 1083/2006); − wprowadzenie zasady rozliczania i certyfikacji do KE wydatków poniesionych w pierwszych fazach realizacji projektu, jeszcze przed zatwierdzeniem tego projektu przez KE – dotyczy tzw. projektów dużych (o wartości powyżej 25 mln euro – projekty środowiskowe oraz 50 mln euro – projekty infrastrukturalne, wymaganych do zatwierdzenia przez KE). Ponadto, do minimalizowania negatywnych skutków spowolnienia gospodarczego wykorzystywane są środki Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), które wspierają działania związane z aktywizacją zawodową, rozwojem kompetencji osób pracujących oraz tworzeniem nowych miejsc pracy. W celu zwiększenia zaangażowania środków tego Funduszu na działania skierowane bezpośrednio do osób poszkodowanych w wyniku pogorszenia się koniunktury gospodarczej, opracowany został pakiet działań antykryzysowych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL). Poniżej scharakteryzowane zostały rozwiązania wprowadzane w ramach ww. pakietu. 1. Zwiększenie puli zaangażowanych środków oraz przyśpieszenie ich udostępnienia na potrzeby realizacji projektów skierowanych do osób bezpośrednio dotkniętych negatywnymi skutkami spowolnienia gospodarczego z przeznaczeniem na: − zwiększenie alokacji finansowej na trwające lub planowane do ogłoszenia konkursy; − zwiększenie kwoty środków przeznaczonych na dotacje dla osób fizycznych planujących rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej poprzez wprowadzenie możliwości aneksowania umów z beneficjentami realizującymi projekty; − przyśpieszona procedura wyboru projektów (tzw. „szybka ścieżka”), skracająca proces oceny i wyboru projektu do dofinansowania (dotyczy projektów skierowanych do osób bezrobotnych oraz zagrożonych zwolnieniami w wyniku restrukturyzacji przedsiębiorstw, a także promowania przedsiębiorczości).

7

2. Wprowadzenie nowych instrumentów pomocy, promujących aktywność zawodową: − jednorazowy dodatek relokacyjny (mobilnościowy) dla osób pozostających bez zatrudnienia, podejmujących pracę poza miejscem zamieszkania (kierowany do osób, które utraciły zatrudnienie z przyczyn nie leżących po stronie pracownika); − jednorazowy dodatek motywacyjny, którego celem jest zachęcenie pracowników tracących zatrudnienie w danym przedsiębiorstwie (będących uczestnikami projektu outplacementu realizowanego w ramach PO KL) do poszukiwania i podejmowania nowej pracy, w przypadku gdy jest ona mniej płatna niż poprzednia; − przyznawanie wsparcia pomostowego oraz środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej w celu zapewnienia możliwie kompleksowej pomocy w ramach jednego projektu outplacementu; − projekty „szybkiego reagowania” w zakresie reintegracji zawodowej osób dotkniętych negatywnymi skutkami spowolnienia gospodarczego – przewidziane jest prowadzenie monitoringu sytuacji panującej w poszczególnych branżach/sektorach gospodarki oraz udzielanie wsparcia w zakresie outplacementu dla osób z branż najbardziej dotkniętych skutkami niekorzystnej koniunktury gospodarczej. 3. Zmiany w zasadach udzielania pomocy publicznej, zwiększające atrakcyjność i dostępność pomocy, wspierające realizację koncepcji „szkoleń zamiast zwolnień” (w toku prac legislacyjnych): − wprowadzenie nowego środka pomocy dla przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej (pomoc do 500 tys. euro); − wprowadzenie możliwości udzielania pomocy de minimis na szkolenia i doradztwo. 4. Działania wspierające realizację Programu Solidarność Pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+ – usługi o charakterze aktywizacyjno-zawodowym, edukacyjnym, zdrowotnym oraz społeczno-integracyjnym w celu wspierania zdolności do podjęcia i utrzymania zatrudnienia przez osoby starsze. Szereg działań jest także podejmowanych przez Instytucję Zarządzającą Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (IZ PO IiŚ) we współpracy z pozostałymi instytucjami uczestniczącymi we wdrażaniu programu oraz jego beneficjentami. Zmiany polegają m.in. na: •

ułatwieniu zaliczkowania projektów poprzez umożliwienie spółkom Skarbu Państwa utworzonym na mocy ustawy oraz spółkom prawa handlowego, których wszystkie akcje albo udziały należą do jednostki samorządu terytorialnego ustanawiania zabezpieczeń należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie (wymaganych w razie ubiegania się o zaliczki) w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową, niezależnie od wartości dofinansowania przyznanego w umowie o dofinansowanie;

•

przyjęciu indywidualnego trybu współpracy IZ PO IiŚ z poszczególnymi beneficjentami w celu zoptymalizowania prac nad przygotowaniem i wdrażaniem kolejnych inwestycji; umożliwiono podpisywanie warunkowych umów o dofinansowanie w przypadku projektów, dla których w części trwają jeszcze procedury Oceny Oddziaływania na Środowisko. Pozwoli to uwzględnić zróżnicowane zaawansowanie poszczególnych projektów w ramach PO IiŚ oraz umożliwi relatywnie szybkie generowanie płatności przez IZ PO IiŚ.

8

W omawianym okresie uproszczono procedury ubiegania się o wsparcie w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG), z których szczególne znaczenie w kontekście zwalczania negatywnych skutków spowolnienia gospodarczego ma „Wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka” oraz „Kredyt technologiczny”.

IV. Realizacja zaleceń i rekomendacji dla Polski na rzecz kontynuacji wdrażania reform strukturalnych IV.1. Utrzymanie dyscypliny budżetowej 27 sierpnia 2009 r. została uchwalona przez Sejm RP nowa Ustawa o finansach publicznych zawierająca szereg działań naprawczych oraz innowacyjnych instrumentów aktywnego zarządzania finansami publicznymi, które powinny przyczynić się do: •

poprawy przejrzystości finansów publicznych poprzez ograniczenie ilości form organizacyjno-prawnych sektora finansów publicznych, a także przyjęcie stabilnych rozwiązań sprzyjających prowadzeniu racjonalnej gospodarki finansowej w budżecie państwa oraz w budżetach jednostek samorządowych;

•

wprowadzenia Wieloletniego Planu Finansowego Budżetu Państwa sporządzanego w układzie zadaniowym oraz wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego;

•

wzmocnienia efektywności, skuteczności i przejrzystości wydatkowania środków publicznych ze względu na wdrożenie rozwiązań w zakresie systemu budżetowania zadaniowego;

•

wzmocnienia systemu funkcjonowania skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej oraz zwiększenia efektywności działania audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych;

•

ułatwienia przepływu funduszy UE ze względu na wprowadzone zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi.

Rząd RP podejmie działania związane z realizacją rekomendacji Rady ECOFIN z dnia 7 lipca 2009 r. Działania w celu redukcji deficytu zostaną wskazane w Programie konwergencji – Aktualizacja 2009, który zostanie przygotowany w IV kwartale 2009 r. IV.1.1. Reforma systemu ubezpieczeń społecznych rolników Trwają prace nad zasadniczą reformą systemu ubezpieczenia społecznego rolników, której wynikiem będzie racjonalizacja wydatków budżetowych na system ubezpieczenia społecznego rolników, zniesienie generowanych przez obecny system antybodźców do podejmowania działalności pozarolniczej na terenach wiejskich oraz zwiększenie swobody przepływu ubezpieczonych między systemem ubezpieczenia społecznego rolników, a powszechnym systemem ubezpieczeń. W dniu 8 stycznia 2009 r., weszła w życie ustawa o emeryturach kapitałowych, która wprowadziła nowe zasady zbiegu prawa do emerytury oraz łączenia okresów ubezpieczenia w rolnym i powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych. Przedmiotowe rozwiązanie skutkuje oszczędnościami dla budżetu państwa w długofalowym okresie. Dojdzie bowiem do uszczelnienia systemu ubezpieczenia społecznego rolników poprzez zmniejszenie liczby osób pobierających emerytury z funduszu emerytalno-rentowego. Świadczenia emerytalne

9

z ubezpieczenia społecznego rolników będą mogli otrzymać wyłącznie rolnicy, dla których praca w gospodarstwie rolnym była podstawowym źródłem utrzymania w okresie aktywności zawodowej (tj. jeżeli posiadają co najmniej 25-letni okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników). Pozostałe osoby, które łączyły pracę w gospodarstwie rolnym z pracą poza rolnictwem lub działalnością na własny rachunek nie związaną z gospodarstwem rolnym, świadczenia emerytalne będą pobierać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Świadczenia emerytalne wypłacane przez ZUS będą zwiększone o tzw. część rolną odpowiadającą składkom opłacanym przez rolnika do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Osoby o krótkim stażu ubezpieczeniowym w KRUS nie będą więc miały prawa do tzw. części uzupełniającej emerytury rolniczej, która stanowi zasadniczą część emerytury rolniczej (budżetową) i przysługuje za przekazanie gospodarstwa rolnego. Ponadto, w dniu 1 października 2009 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, która wprowadziła podwyżkę składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe dla rolników prowadzących działalność rolniczą na dużą skalę. Obecnie w znacznie większym, niż dotychczas stopniu finansować oni będą ubezpieczenie społeczne rolników, ponieważ wzrost składek nie ma przełożenia na wzrost wysokości świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych. IV.2. Sektor badań i innowacji Na przełomie ostatniego roku podejmowane były działania mające na celu wdrażanie zapisów strategii innowacyjności, głównie na podstawie instrumentów zawartych w PO IG oraz w ustawie o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (trwają prace nad jej nowelizacją). Przygotowywana jest również śródokresowa aktualizacja strategii innowacyjności, która obejmuje dostosowanie zapisów do wytycznych zawartych w Strategii Rozwoju Kraju. Celem prowadzonych prac jest wskazanie obszarów gospodarki (sektorów), w których interwencja publiczna przyniesie największą wartość dodaną, a także wypracowanie skutecznych mechanizmów wsparcia innowacji nietechnologicznych (w szczególności innowacji społecznych, innowacji w usługach, otwartych innowacji oraz tzw. user driven innovation). Istotne znaczenie w promowaniu innowacyjności w Polsce odgrywa zwiększanie świadomości na temat roli innowacji w procesie uzyskiwania przewagi konkurencyjnej, co w opinii wielu podmiotów stanowi główną barierę rozwoju innowacyjności gospodarki (działania w tym zakresie są podejmowane m.in. przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, PARP). Ponadto, kontynuowane są reformy publicznego sektora badań w celu wzmocnienia B+R oraz innowacji, a także zachęcania sektora prywatnego do podejmowania działań w obrębie badań i innowacji, m.in. obejmujące: a) Opracowanie pakietu ustaw reformujących system badań naukowych, które mają na celu: •

sprawiedliwe i efektywne finansowanie prowadzonych badań naukowych – planowane jest powołanie Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych, którego zadaniem będzie m.in. ocena jednostek naukowych według standardów uznawanych na świecie. Pozwoli to na rzeczywiste powiązanie wysokości finansowania z jakością prowadzonych prac badawczych oraz doprowadzi do powstania przejrzystych rozwiązań w zakresie finansowania jednostek naukowych, a tym samym przyspieszy pożądane zmiany w ich strukturze. W rezultacie możliwe będzie wyselekcjonowanie jednostek, w które państwo powinno nadal inwestować. Działania te mają na celu powstanie w Polsce silniejszych jednostek naukowych mogących efektywnie 10

wykorzystywać fundusze na badania naukowe i prace rozwojowe uzyskane nie tylko z budżetu państwa, ale również instytucji europejskich; •

wyposażenie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) w skuteczne narzędzia realizacji polityki państwa w zakresie finansowania badań stosowanych mających strategiczne znacznie dla rozwoju Polski i jej bezpieczeństwa;

•

przekształcenie jednostek badawczo-rozwojowych w instytuty badawcze, których podstawowym zadaniem będzie realizowanie badań i prac rozwojowych na potrzeby gospodarki, a także zwiększenie transferu technologii oraz przystosowywanie wyników badań do oczekiwań przemysłu;

•

wspieranie początkujących i uzdolnionych naukowców poprzez stworzenie niezależnej instytucji zarządzanej przez naukowców (Narodowe Centrum Nauki), a finansowanej ze środków publicznych, która przyznawać będzie granty badawcze we wszystkich obszarach nauki z zachowaniem zasad konkursowych;

•

zwiększenie znaczenia Polskiej Akademii Nauk w polskiej nauce (audyt i ewaluacja jednostek badawczych, odmłodzenie korporacji, zagwarantowanie udziału w badaniach osób o największych osiągnięciach i najwyższym międzynarodowym prestiżu).

b) Opracowanie założeń do nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, a także do nowelizacji ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Kluczowe znaczenie dla rozwoju sektora badań i innowacji w Polsce będzie miało oparcie mechanizmów finansowania szkolnictwa wyższego na osiąganych efektach pracy naukowej i dydaktycznej. Proponowane zmiany zmierzają również do zwiększenia autonomii szkół wyższych w zakresie dydaktyki. Kolejnym elementem reformy szkolnictwa wyższego są także proponowane mechanizmy mające na celu podniesienie poziomu doktoratów, uproszczenie procedury habilitacyjnej, rozliczanie pracowników naukowych i naukowodydaktycznych z realnych osiągnięć naukowych oraz otwarcie uczelni na wybitnych naukowców z zagranicy. Reforma szkolnictwa wyższego swym zakresem obejmuje także sprawy studenckie. Przewiduje się wprowadzenie grantów i nagród dla najlepszych studentów i doktorantów w celu stworzenia w polskich ośrodkach optymalnych warunków dla rozwoju młodych naukowców. Efektywne mechanizmy łączące uczelnie z rynkiem pracy podniosą z kolei poziom przygotowania absolwentów do potrzeb pracodawców. Rozwiązania przyjęte w ramach proponowanych zmian w zakresie szkolnictwa wyższego mają przyczynić się także do zwiększenia komercjalizacji wyników badań naukowych. IV.3. Rozwój infrastruktury energetycznej i transportowej oraz zwiększenie konkurencji w sektorach sieciowych. W okresie sprawozdawczym wszedł w życie szereg regulacji usprawniających prowadzenie procesu inwestycyjnego w dziedzinie infrastruktury transportowej, a także kontynuowano prace na rzecz ułatwień dla inwestorów. Nastąpiło istotne uproszczenie procedur oraz przyspieszenie prac poprzedzających rozpoczęcie robót budowlanych. Weszły w życie także ułatwienia w zakresie zamówień publicznych. Wprowadzono nowy elastyczny model finansowania inwestycji drogowych, zapewniający bardziej efektywne wykorzystanie środków publicznych. Powstały przesłanki prawno-organizacyjne dla przyspieszania budowy infrastruktury drogowej, czego wyrazem jest wzrost w 2009 r. liczby ogłoszonych przetargów, przy czym przetargi I półr. 2009 r. dotyczą budowy 608 km dróg krajowych, w tym 360 km autostrad. Przewiduje się, iż do końca 2009 r. zostaną ogłoszone wszystkie

11

przetargi na budowę autostrad planowanych do realizacji na Mistrzostwa Europy w piłce nożnej EURO 2012. Poprawie uległy także warunki dla inwestycji w infrastrukturę innych gałęzi transportu. Wprowadzono zmiany zakładające przyspieszenie budowy, przebudowy i modernizacji linii kolejowych oraz określono zasady wywłaszczeń i wypłat odszkodowań dla właścicieli nieruchomości położonych na trasie ich przebiegu. Mając na względzie oczekiwania pasażerów, resort infrastruktury zaproponował stabilny i realistyczny program głębokiej przebudowy transportu kolejowego. W okresie sprawozdawczym przygotowane zostały dwa dokumenty programowe o kluczowym znaczeniu dla transportu kolejowego: Program budowy i uruchomienia przewozów Kolejami Dużych Prędkości w Polsce oraz Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku. Ponadto, w ramach działań inwestycyjnych m.in. zapoczątkowano prace w zakresie wypracowania rozstrzygnięć dla wdrożenia Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS). Rząd przyjął także projekt ustawy dotyczącej otwarcia rynku kolejowych międzynarodowych przewozów pasażerskich wraz z możliwością wprowadzenia ograniczeń takich przewozów (gdy zagrożona jest równowaga ekonomiczna krajowych usług publicznych). W kwietniu 2009 r. weszła w życie ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego. Przyspieszenie realizacji inwestycji lotniczych stało się możliwe także dzięki wejściu w życie rozporządzenia w sprawie pomocy publicznej dla projektów infrastrukturalnych w zakresie portów lotniczych. Dnia 13 lipca 2009 r. KE zatwierdziła program pomocy publicznej dla transportu intermodalnego. Rozpoczęła się także realizacja projektów morskich i rzecznych (prowadzone są prace budowlane w Porcie Morskim Gdynia oraz przetargi, w tym na przebudowę falochronu morskiego w Świnoujściu oraz modernizację śluz rzecznych w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej Wrocław). W ramach zadań związanych z budową i modernizacją infrastruktury gazu ziemnego zakończono proces notyfikacji, dotyczący projektu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy i przebudowy sieci dystrybucyjnej gazowej oraz prawidłowego funkcjonowania systemu dystrybucyjnego gazowego. Po podpisaniu ww. rozporządzenia zostanie ogłoszony nabór wniosków do konkursu w ramach dziesiątej osi priorytetowej PO IiŚ „Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii”. W lipcu br. weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw wprowadzająca prokonsumenckie zmiany dla użytkowników m.in. w zakresie przenoszenia numeru, informowania abonenta o każdej zmianie cennika oraz ograniczenia odszkodowania dostawcy usług. Ponadto zwiększono niezależność krajowego organu regulacyjnego przywracając kadencyjność Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz zmieniając organ go powołujący (obecnie powołuje Sejm). Rozpoczął się również proces implementacji tzw. trzeciej dyrektywy pocztowej1. Projekt założeń ustawy regulującej funkcjonowanie polskiego rynku pocztowego jest na etapie finalizacji. Ponadto, zwiększono konkurencyjność Poczty Polskiej, która po zakończeniu komercjalizacji (1 września 2009 r.) funkcjonuje w obrocie gospodarczym jako spółka prawa handlowego.

1

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniająca dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty. 

12

IV.4. Wdrażanie zintegrowanego modelu łączącego elastyczność rynku pracy z wysokim poziomem bezpieczeństwa zatrudnienia i dochodu IV.4.1. Wdrażanie przyjętych zobowiązań z obszaru zatrudnienia W 2009 r. dokonano zmian legislacyjnych związanych z reformą programową wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego, które otworzyły drogę do wdrożenia nowej podstawy programowej w szkołach i przedszkolach. Główną cechą wdrażanej obecnie reformy programowej jest podejście oparte na efektach uczenia się, mające na celu zwiększenie swobody organizacji procesu kształcenia oraz jego dostosowanie do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów. Równolegle z implementacją zmian związanych z reformą programową realizowano działania mające na celu zwiększenie dostępności wysokiej jakości usług edukacyjnych, m.in. poprzez stworzenie ram prawnych i instytucjonalnych dla rozwoju kształcenia ustawicznego oraz opracowanie dokumentów o charakterze strategicznym w zakresie edukacji informatycznej dzieci i młodzieży, których wdrożenie będzie miało na celu upowszechnienie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w procesie uczenia się. Ponadto, prowadzone były prace nad przygotowaniem projektu Strategii uczenia się przez całe życie oraz propozycji modelu Krajowych Ram Kwalifikacji, który ma umożliwić dostosowanie krajowego systemu kwalifikacji do standardów UE zgodnie z założeniami Europejskich Ram Kwalifikacji. W ramach kontynuowanej reformy systemu ubezpieczeń społecznych przygotowano pakiet 4 ustaw2, które dostosowują system emerytalno-rentowy do zachodzących wyzwań społeczno-ekonomicznych, przede wszystkim związanych ze zmianami demograficznymi. Ustawa o emeryturach pomostowych oraz ustawa o emeryturach kapitałowych ma na celu zwiększenie stabilności finansowej systemu emerytalno-rentowego oraz aktuarialną neutralność, co powinno gwarantować jego efektywność. Jednocześnie z punktu widzenia rynku pracy ww. ustawa zapobiega zbyt wczesnej dezaktywizacji zawodowej pracowników oraz przyczynia się do zwiększenia poziomu zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym sprzyjając realizacji jednego z podstawowych celów Strategii Lizbońskiej. Ponadto, planuje się wprowadzenie zmian w zasadach organizacji i funkcjonowania funduszy emerytalnych tak, aby mogły one tworzyć portfele o zróżnicowanej polityce inwestycyjnej (subfundusze). Obecny kryzys pokazuje, że z uwagi na znaczne wahania koniunktury skutkujące spadkiem wartości aktywów otwartych funduszy emerytalnych (OFE), konieczne jest zwiększenie bezpieczeństwa środków osób w wieku przedemerytalnym. Jakościową zmianę dla systemu zabezpieczenia społecznego przyniosą także nowe zasady przyznawania i wypłaty zasiłków dla bezrobotnych wprowadzone nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Od 1 stycznia 2010 r. kwota otrzymanego zasiłku wzrośnie o 20% w stosunku do obecnie obowiązującej, by po upływie 3 miesięcy bezrobocia ulec zmniejszeniu. Celem takiej regulacji jest, z jednej strony, zwiększenie osłony socjalnej dla osób tracących pracę, a z drugiej strony, zmotywowanie bezrobotnych do poszukiwania zatrudnienia w początkowym okresie po rejestracji. Ponadto, kontynuowano działania na rzecz opracowania aktywnej polityki rynku pracy zgodnie z modelem flexicurity. W realizację tej koncepcji wpisują się także działania 2

 Dwie ustawy, tj. nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawa o funduszach dożywotnich emerytur kapitałowych, nie weszły w życie z uwagi na weto Prezydenta RP. 

13

antykryzysowe opisane poniżej, jako efekt współpracy administracji rządowej z partnerami społecznymi. Zakłada się, że wdrożenie tych rozwiązań będzie skutkować poprawą sytuacji na rynku pracy w długim okresie, co przyczyni się do wzrostu zatrudnienia i spadku bezrobocia. Zasadnicze zmiany przyniosła nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która wprowadza nowe instrumenty rynku pracy, ułatwia dostępność do usług szkoleniowych oraz zwiększa wielkość pomocy finansowej na rozwój kapitału ludzkiego. Ponadto ustawa poszerza grono beneficjentów usług rynku pracy (np. na osoby niezarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy), zakłada wyodrębnienie z urzędów pracy centrów aktywizacji zawodowej oraz stwarza nowe możliwości świadczenia wybranych usług z wykorzystaniem ICT, czym poszerza dostęp do usług rynku pracy. W rozpatrywanym okresie podjęto również działania na rzecz wspierania publicznych służb zatrudnienia przy realizacji usług rynku pracy, m.in. organizowano spotkania informacyjnoszkoleniowe, przygotowano publikacje i materiały informacyjne. W najbliższym czasie przewiduje się dalszą realizację projektów szkoleniowych dla pracowników instytucji rynku pracy współfinansowanych z EFS oraz dalszą modernizację narzędzi informatycznych. Zintensyfikowano działania na rzecz poprawy warunków życia osób w trudnej sytuacji na rynku pracy, tj. niepełnosprawnych, młodzieży, kobiet oraz osób wieku 50+. W tym zakresie: •

wprowadzono zrównanie od 1 stycznia 2010 r. pomocy w formie dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych dla pracodawców z chronionego i otwartego rynku oraz rozszerzono katalog dodatkowych kosztów możliwych do zrekompensowania pracodawcom z tytułu zatrudnienia osób niepełnosprawnych;

•

od grudnia 2008 r. w ramach PO KL realizowane są ponadregionalne i ogólnopolskie projekty w zakresie m.in. ekspertyz i badań dotyczących diagnozy potrzeb, efektywności form wsparcia wobec osób niepełnosprawnych oraz projekty aktywizacji zawodowej i integracji społecznej adresowane do osób niepełnosprawnych i ich otoczenia;

•

dobiegają końca prace nad projektem założeń do ustawy o formach opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat, która stworzy warunki dla rozwoju zróżnicowanych form opieki nad dziećmi do lat 3 (żłobki, kluby dziecięce, nianie), co ma umożliwić rodzicom i opiekunom podjęcie aktywności zawodowej, a także godzenie ról rodzicielskich z zawodowymi; wsparciem dla tych działań jest realizacja projektu pt. „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn”, który ma przyczynić się do zmniejszenia skali defaworyzacji na rynku pracy kobiet mających dzieci;

•

kontynuowane są działania realizowane w ramach projektów współfinansowanych ze środków UE mające na celu poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy (promowanie przedsiębiorczości, aktywizacja zawodowa, działania promocyjne skierowane do pracodawców, uświadamianie opinii publicznej istnienia zjawiska dyskryminacji na rynku pracy kobiet w wieku 45+);

•

przyjęto program „Solidarność pokoleń – działania na rzecz osób po 50 roku życia”, który zakłada działania zwiększające zachęty do zatrudnienia osób w wieku 50+ przez przedsiębiorców oraz sprzyjające poprawie kwalifikacji, umiejętności i efektywności pracy tych osób;

•

w 2008 r. ze środków Funduszu Pracy realizowany był Program 45/50 PLUS, który zakładał intensyfikację działań aktywizacyjnych adresowanych do osób 14

w wieku niemobilnym, w celu podniesienia ich konkurencyjności na rynku pracy oraz wsparcie zatrudnienia tej kategorii osób bezrobotnych. Rzeczywisty wskaźnik efektywności zatrudnieniowej programu ukształtował się na poziomie 42% co oznacza, że niespełna połowa bezrobotnych uzyskała zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub podjęła własną działalność gospodarczą; •

w celu aktywizacji zawodowej i społecznej młodzieży zagrożonej wykluczeniem, Ochotnicze Hufce Pracy realizowały dwie edycje projektu „Szkolenie – Praktyka – Zatrudnienie – Rozwój”, którego celem jest powrót do systemu edukacji, zdobycie zawodu oraz usamodzielnienie się, a zwłaszcza ułatwienie jej startu życiowego i zawodowego.

W celu właściwej analizy sytuacji, służącej wypracowaniu odpowiednich rozwiązań kształtującej się Strategii Migracyjnej Polski, zainicjowano program badań naukowych, finansowanych z PO KL w ramach projektu dotyczącego imigracji różnych grup migranckich oraz dopuszczenia ich do polskiego rynku pracy. Realizacja badania doprowadziła do przedstawienia szeregu raportów badawczych, dotyczących m.in. systemów imigracyjnych wybranych innych państw, koncepcji wariantowych polityki migracyjnej Polski i jej instrumentów, skali i struktury imigracji do Polski w latach 2002-2008 oraz prognoz zapotrzebowania na pracowników, skali i struktury imigracji ze względu na kryterium kwalifikacji i rodzaj podejmowanej pracy, prognozy zapotrzebowania na kwalifikacje w kontekście rozwoju sytuacji na rynku pracy. Dalsze raporty (w oparciu o przeprowadzane badania) są w przygotowaniu. Ponadto, wprowadzono zmiany w zakresie zasad podejmowania pracy przez cudzoziemców w Polsce. Obecnie toczą się prace przygotowawcze do transpozycji dwóch dyrektyw Rady do polskiego porządku prawnego. IV.5. Współpraca administracji centralnej z partnerami społecznymi Rząd podjął działania mające na celu zwiększenie potencjału partnerów społecznych oraz ułatwienie partycypacji podmiotów dialogu społecznego w procesie uzgadniania polityk publicznych (w ramach PO KL). Realizowany jest pierwszy projekt systemowy, powstały w wyniku wspólnych ustaleń przedstawicieli trzech stron dialogu, tj. rządu, organizacji pracodawców i związków zawodowych, którego celem jest wzmocnienie potencjału partnerów społecznych oraz instytucji dialogu społecznego. Ponadto, w ramach działań w kierunku modernizacji systemu oceny skutków regulacji (OSR), podjęto starania mające na celu poprawę jakości przeprowadzania konsultacji społecznych, poprzez przygotowanie i wdrożenie dokumentu: Zasady konsultacji przeprowadzanych podczas przygotowywania dokumentów rządowych. Zasady wprowadzą jasne reguły zasięgania opinii partnerów społecznych, a w konsekwencji będą stanowiły istotne wzmocnienie mechanizmu konsultacji, przyczyniając się do poprawy jakości tworzenia prawa w Polsce. W ostatnim kwartale 2008 r. Rada Ministrów przyjęła Strategię Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2009-2015 oraz Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009-2013. Dokumenty te wyznaczają ramy realizacji celów – zwiększenia aktywności i świadomości obywateli i wspólnot lokalnych, rozwoju potencjału sektora organizacji pozarządowych oraz zwiększenia jego zaangażowania na rzecz usług społecznych i wspieranie rozwoju przedsiębiorstw ekonomii społecznej.

15

W marcu 2009 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej, powołanego zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów, którego zadania obejmują: przygotowanie projektu założeń strategii rozwoju ekonomii społecznej, przygotowanie projektu ustawy regulującej przedsiębiorczość społeczną, tworzenie ram finansowych dla funkcjonowania ekonomii społecznej oraz założeń systemu edukacji w obszarze ekonomii społecznej. Pole do dalszego rozwoju przedsiębiorstwom ekonomii społecznej, a co za tym idzie ograniczenia zjawiska wykluczenia społecznego, daje znowelizowana ustawa o spółdzielniach socjalnych. Opracowany został program, w ramach którego zostały wyłonione podmioty, którym powierzono zadanie prowadzenia ośrodka wsparcia spółdzielni socjalnych. Ośrodki te świadczą usługi doradcze oraz udzielają finansowego wsparcia dla nowo powstających spółdzielni socjalnych lub takich, które zmieniają swój dotychczasowy profil działalności. Planowane jest także wzmocnienie współpracy z partnerami społecznymi w ramach działań na rzecz realizacji celów przyszłej strategii UE (Lisbon post-2010), m.in. przewiduje się szerszy udział partnerów społeczno-gospodarczych w pracach nad tworzeniem i wdrażaniem założeń strategii w celu zwiększenia zasady własności i współodpowiedzialności za realizację procesu lizbońskiego w Polsce (ang. ownership).

16

V. Załącznik: Zalecenia Rady w sprawie planowanej na rok 2009 aktualizacji ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej państw członkowskich i Wspólnoty oraz w sprawie realizacji polityki zatrudnienia przez państwa członkowskie, KOM(2009) 34 (Polska) 7. W świetle dokonanej przez Komisję oceny osiągniętych przez Polskę postępów, Rada zaleca jej kontynuację wdrażania reform strukturalnych. W szczególności zaleca się: • utrzymanie dyscypliny budżetowej w perspektywie średnioterminowej oraz wprowadzenie kolejnych mechanizmów umożliwiających zwiększenie kontroli nad wydatkami, przede wszystkim poprzez zreformowanie systemu ubezpieczeń społecznych rolników; • kontynuowanie reform publicznego sektora badań w celu wzmocnienia badań i rozwoju oraz innowacji, a także zachęcenia sektora prywatnego do działań w obrębie badań i innowacji; • przyspieszenie inwestycji w infrastrukturę energetyczną i infrastrukturę transportu poprzez usprawnianie procedur korzystania z funduszy strukturalnych, a także efektywnego ich wydatkowania; • opracowanie zintegrowanego modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity) poprzez wdrażanie strategii na rzecz aktywności w starszym wieku, intensyfikowanie działań w celu poprawy aktywnej polityki rynku pracy, zwłaszcza w przypadku grup w niekorzystnej sytuacji, dokonanie przeglądu systemu świadczeń społecznych w celu zwiększenia zachęt do podejmowania pracy oraz uruchomienia strategii uczenia się przez całe życie.

17