2030

Druk nr 2030 Warszawa, 27 maja 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 24-104-09

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marsza!ku Na podstawie art. 26 ustawy z dnia 20 pa"dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych przekazuj# dokument pn.:

- Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2008 r., przyj#ty przez Rad# Ministrów na posiedzeniu w dniu 19 maja 2009 r.

Z powa"aniem (-) Donald Tusk

Ministerstwo Gospodarki

INFORMACJA O REALIZACJI USTAWY O SPECJALNYCH STREFACH EKONOMICZNYCH

Stan na 31 grudnia 2008 r.

Warszawa, maj 2009 r.

Spis tre!ci 1.

Synteza ........................................................................................3

2.

Zmiany w uregulowaniach prawnych dotycz$cych

funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w 2008 r. ..............5 3.

Lokalizacja specjalnych stref ekonomicznych ............................9

4.

Efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych........13

5.

Spó!ki zarz$dzaj$ce specjalnymi strefami ekonomicznymi ......28

Spis tabel ............................................................................................37 Mapa specjalnych stref ekonomicznych w Polsce .............................38

2

1. Synteza Niniejszy dokument zosta! przygotowany w zwi$zku z przepisem zawartym w art. 26 ustawy z dnia 20 pa#dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274, z pó"n. zm.), zwanej dalej „ustaw$ o sse”, który nak!ada na Rad# Ministrów obowi$zek przedstawiania Sejmowi informacji o realizacji ustawy o sse wraz ze sprawozdaniem z wykonania bud%etu. Dokument

przedstawia

informacje

dotycz$ce

funkcjonowania

specjalnych

stref

ekonomicznych wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r., obejmuj$c nast#puj$ce zagadnienia: !

zmiany legislacyjne dotycz$ce funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych,

!

lokalizacja i stopie& zagospodarowania ka%dej ze stref,

!

efekty funkcjonowania stref w kontek'cie zrealizowanych inwestycji i utworzonych miejsc pracy,

!

dzia!alno'( spó!ek zarz$dzaj$cych strefami,

Rok 2008 by! kolejnym korzystnym okresem dla rozwoju inwestycji na terenach specjalnych stref ekonomicznych. ! )$czna powierzchnia stref wzros!a o 882 ha do wysoko'ci 11 845,11 ha, z czego blisko 70% to grunty zagospodarowane. ! Przedsi#biorcy zainwestowali ponad 10 mld z!, przy czym najwi#ksz$ dynamik# zanotowa!y strefy: !ódzka, pomorska i suwalska. ! Liczba miejsc pracy wzros!a o blisko 14%, tj. o 28 tys. Najwi#kszy przyrost zatrudnienia wyst$pi! w strefach: krakowskiej, !ódzkiej i kostrzy&sko-s!ubickiej. ! Ulokowany kapita! pochodzi w ok. 70% z Niemiec, Polski, USA, Japonii i W!och. ! Najwi#ksze nak!ady ponios!y firmy z bran%y motoryzacyjnej (28,5% wydatków inwestycyjnych), która dominuje w strefach: katowickiej, legnickiej, wa!brzyskiej i krakowskiej. Kolejne miejsca zajmuj$ producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (10,2%) i firmy z bran%y metalowej (10,1%).

3

Tabela 1 Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych - informacja syntetyczna (stan na dzie& 31 grudnia 2008 r.) Poniesione nak!ady Lp. Strefa Zatrudnienie Bran"a wiod#ca inwestycyjne (mln z!) 1 Kamiennogórska 338,70 1 332,9 4 469 poligraficzna (druk czasopism) motoryzacyjna (samochody, silniki, filtry ceramiczne do 2 Katowicka 1544,18 13 843,7 42 593 silników) drzewna (pod!ogi drewniane, p!yty pil'niowe, wyroby do Kostrzy&sko3 1186,38 3 125,1 16 446 S!ubicka wyposa%ania ogrodów), papiernicza (art. higieniczne) motoryzacyjna (samochody 4 Krakowska 416,67 1 243,1 7 699 ci#%arowe) motoryzacyjna (silniki, siedzenia 5 Legnicka 457,49 4 024,0 8 698 samochodowe) metalowa (ostrza i maszynki do golenia), wyroby z surowców 6 )ódzka 908,20 5 801,1 18 983 niemetalicznych (p!ytki ceramiczne, opakowania szklane) drzewna (p!yty MDF i wiórowe, 7 Mielecka 925,67 3 781,9 15 824 panele pod!ogowe) urz$dzenia elektryczne i optyczne 8 Pomorska 1161,87 3 701,8 17 545 (telewizory LCD) 9 S!upska 401,09 728,3 2 728 drzewna (p!yty drewnopochodne) 10 Starachowicka 580,76 980,2 8 030 poligraficzna 11 Suwalska 342,77 1 341,4 5 132 drzewna (stolarka otworowa) urz$dzenia elektryczne i optyczne 12 Tarnobrzeska 1336,44 4 733,0 22 538 (panele LCD) motoryzacyjna (skrzynie 13 Wa!brzyska 1544,68 9 626,7 30 924 przek!adniowe, silniki diesla) Warmi&skowyroby z gumy i tworzyw 14 700,21 2 442,5 8 933 Mazurska sztucznych (opony) Razem 11 845,11 56 705,9 210 542 Obszar strefy (ha)

4

2. Zmiany w uregulowaniach prawnych dotycz"cych funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w 2008 r. Zasady funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych okre'la ustawa z dnia 20 pa"dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274, z pó"n. zm.) oraz akty wykonawcze do tej ustawy. Najistotniejsze zmiany do ustawy o sse wprowadzi!y nast#puj$ce akty prawne: !

ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 117, poz. 1228),

!

ustawa z dnia 2 pa#dziernika 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw (Dz. U. Nr 188, poz. 1840, z pó"n. zm.),

!

ustawa z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych oraz niektórych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 997),

!

ustawa z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz.U. Nr 118, poz. 746).

Ostatnia zmiana ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, wprowadzona ustaw$ z dnia 30 maja 2008 r. wesz!a w %ycie w dniu 4 sierpnia 2008 r. Najwa%niejsze zmiany wprowadzone t$ ustawa to: " zwi$kszenie limitu !%cznego obszaru stref z 12 tys. do 20 tys. ha Zmiana ta pozwoli na zwi#kszenie wykorzystania instrumentu specjalnych stref ekonomicznych i nap!ywu nowych inwestycji poprzez w!$czanie do stref nowych, atrakcyjnych terenów inwestycyjnych. " okre&lenie zasad i kryteriów obejmowania stref% gruntów prywatnych (tzn. stanowi%cych w!asno&' podmiotów innych ni" Skarb Pa(stwa, jednostki samorz%du terytorialnego i spó!ki zarz%dzaj%ce strefami) Przed nowelizacj$ ustawy o sse grunty prywatne mog!y by( w!$czane do stref, gdy by!o to podyktowane „wa"nymi wzgl$dami gospodarczymi”. Sformu!owanie to nastr#cza!o wiele w$tpliwo'ci interpretacyjnych i konieczne sta!o si# opracowanie szczegó!owych kryteriów. Dotychczasow$ ogóln$ przes!ank# „wa%ne wzgl#dy gospodarcze” zast$piono nast#puj$cymi kryteriami: !

tworzenie nowych miejsc pracy lub ponoszenie nak!adów inwestycyjnych,

5

!

rozwój innowacyjnych, wysokich technologii,

!

rozwój sektora nowoczesnych us!ug (IT, BPO oraz us!ug badawczo-rozwojowych),

!

niezb#dno'ci obszaru – korekta terenu (o nie wi#cej ni% 2 ha) w celu pe!nej realizacji rozpocz#tej na terenie strefy inwestycji.

Ustawa upowa%ni!a Rad# Ministrów do uszczegó!owienia ww. kryteriów w drodze rozporz$dzenia. " u&ci&lenie warunków zezwolenia i z!agodzenie przepisów dotycz%cych mo"liwo&ci zmiany zezwolenia Katalog warunków zezwolenia zosta! rozszerzony o termin zako&czenia inwestycji, maksymaln$ wysoko'( kosztów kwalifikuj$cych si# do obj#cia pomoc$ publiczn$ i warunek dotycz$cy wymaga& dla inwestycji realizowanej na gruncie w!$czonym do strefy jako grunt prywatny. Kryteria zmiany warunków zezwolenia zosta!y z!agodzone. Zrezygnowano z

konieczno'ci

wykazania

przez

przedsi#biorc#

okoliczno'ci

niezale%nych

uniemo%liwiaj$cych mu dotrzymanie warunków zezwolenia, przy czym wprowadzono nast#puj$ce ograniczenia: !

zmiana

nie

mo%e

dotyczy(

obni%enia

poziomu

zatrudnienia,

okre'lonego

w zezwoleniu w dniu jego udzielenia, o wi#cej ni% 20%, !

zmiana nie mo%e skutkowa( zwi#kszeniem pomocy publicznej,

!

w przypadku inwestorów realizuj$cych inwestycje na gruncie w!$czonym do strefy jako grunt prywatny zmiana zezwolenia nie mo%e dotyczy( spe!nienia wymaga& wynikaj$cych z zastosowanego kryterium w!$czenia tych gruntów do strefy.

Nowelizacja zasad zmiany warunków zezwole& nie dotyczy zezwole& wydanych przez 4 sierpnia 2008 r. " rozdzielenie upowa"nienia dla Rady Ministrów do wydania rozporz%dze( w sprawie specjalnych stref ekonomicznych oraz do okre&lenia warunków udzielania pomocy publicznej Zmiana ta upro'ci!a procedur# legislacyjn$. W przypadku dokonywania zmiany warunków udzielania pomocy publicznej w strefach konieczna b#dzie nowelizacja jednego rozporz$dzenia, a nie 14, jak dotychczas.

6

" zmiana zakresu rzeczowego planu rozwoju strefy W 'wietle znowelizowanego art. 9 ustawy o sse plan rozwoju nie musi ju% zawiera( opisu terenu strefy i szczegó!owej charakterystyki infrastruktury. Oznacza to, %e w przypadku zmiany granic strefy nie b#dzie konieczno'ci zmiany planu rozwoju strefy. Taka zmiana b#dzie dokonywana jedynie w przypadku aktualizowania celów ustanowienia strefy oraz obowi$zków zarz$dzaj$cego. " ograniczenie mo"liwo&ci zatrudniania cz!onków zarz%dów spó!ek zarz%dzaj%cych u przedsi$biorców dzia!aj%cych na terenie tej samej strefy Zakaz !$czenia funkcji cz!onka zarz$du spó!ki zarz$dzaj$cej stref$ z zatrudnieniem u przedsi#biorców prowadz$cych dzia!alno'( gospodarcz$ na terenie danej strefy (tak%e w okresie roku od dnia zaprzestania pe!nienia tej funkcji) wprowadzono z uwagi na wykonywanie przez spó!ki zarz$dzaj$ce w!adztwa administracyjnego (np. w zakresie wydawania zezwole&). " uregulowanie kwestii powo!ywania zarz%dów w spó!kach zarz%dzaj%cych specjalnymi strefami ekonomicznymi wy!%cznie w ustawie o specjalnych strefach ekonomicznych Przed nowelizacj$ ustawy o sse tryb powo!ywania zarz$dów regulowa!y trzy ustawy, tj. ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397, z pó"n. zm.), ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43, z pó"n. zm.) oraz ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych. Zmiana wprowadzi!a regu!#, zgodnie z któr$ wi#kszo'( cz!onków zarz$du jest powo!ywana i odwo!ywana przez Skarb Pa&stwa lub samorz$d województwa. Pozosta!ych cz!onków zarz$du powo!uje si# zgodnie z ogólnymi zasadami zapisanymi w kodeksie spó!ek handlowych. W przypadku spó!ki, w której Skarb Pa&stwa posiada 100% akcji lub udzia!ów zastosowanie maj$ przepisy ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. " zmiana podmiotu opiniuj%cego wniosek o utworzenie strefy z wojewody na zarz%d województwa Wniosek o utworzenie strefy, w tym zmian# jej obszaru, wymaga opinii zarz$du województwa, który odpowiada za prowadzenie polityki regionalnej.

7

W zwi$zku z rozdzieleniem upowa%nienia dla Rady Ministrów do wydania rozporz$dze& w sprawie specjalnych stref ekonomicznych oraz do okre'lenia warunków udzielania pomocy publicznej w strefach oraz upowa%nieniem do szczegó!owego okre'lenia kryteriów w!$czania do stref gruntów prywatnych w 2008 r. wydane zosta!y nast#puj$ce rozporz$dzenia: !

rozporz%dzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2008 r. w sprawie kryteriów, których

spe!nienie

umo"liwia

obj$cie

niektórych

gruntów

specjaln%

stref%

ekonomiczn% (Dz.U. Nr 224, poz. 1477), !

rozporz%dzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2008 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsi$biorcom dzia!aj%cym na podstawie zezwolenia na prowadzenie dzia!alno&ci gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych (Dz.U. Nr 232, poz. 1548),

!

14 rozporz$dze& Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie poszczególnych specjalnych stref ekonomicznych (Dz.U. Nr 232, poz. 1549-1562).

W nowych rozporz$dzeniach dotycz$cych ka%dej strefy przed!u%ony zosta! okres funkcjonowania stref do ko&ca 2020 r. Zmiana ta wyd!u%y okres korzystania ze zwolnie& podatkowych i tym samym zwi#kszy szanse inwestorów na skorzystanie z maksymalnej dopuszczalnej pomocy publicznej. W 2008 r. rozpocz#to prace nad Koncepcj$ rozwoju specjalnych stref ekonomicznych. Dokument ten zosta! przyj#ty przez Rad# Ministrów w dniu 27 stycznia 2009 r. Koncepcja okre'la zasady w!$czania do specjalnych stref ekonomicznych terenów nale%$cych do zarz$dzaj$cego stref$, Skarbu Pa&stwa, jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku komunalnego, a tak%e kryteria, wed!ug których oceniane b#d$ projekty inwestycyjne lokowane na tych terenach.

8

3. Lokalizacja specjalnych stref ekonomicznych Wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r. specjalne strefy ekonomiczne zajmowa!y obszar 11 845,11 ha i by!y znacznie rozproszone. Strefy znajdowa!y si# na terenie 120 miast i 145 gmin. W stosunku do roku 2007 r. !$czna powierzchnia stref wzros!a w 2008 r. o blisko 882 ha. Rada Ministrów wyda!a !$cznie 15 rozporz$dze& zmieniaj$cych granice stref. Najcz#'ciej, tzn. trzykrotnie, zmieniano obszar strefy pomorskiej. W dwóch strefach (katowickiej, kostrzy&sko-s!ubickiej) mia!y miejsce po dwie zmiany granic. *adnych zmian nie dokonano natomiast w strefie kamiennogórskiej, mieleckiej i warmi&sko-mazurskiej. Zmiany granic stref wprowadzone w 2008 r. pozwoli!y na obj#cie stref$ gruntów pod projekty inwestycyjne takich firm jak: Fabryka Maszyn FAMUR, Zabrza&skie Zak!ady Mechaniczne (strefa katowicka), Keiper, Cadbury Wedel, VPK Packaging, Etex (strefa wa!brzyska), HellermannTyton, Fujitsu (strefa !ódzka), Plastica (firma z grupy Toru&skich Zak!adów Materia!ów Opatrunkowych), Lafarge (strefa pomorska), Zas!aw, Nidec (strefa krakowska), Fabryka Kot!ów SEFAKO (strefa starachowicka), Phoenix Contact (strefa kostrzy&skos!ubicka). Tabela 2 Wielko'( i lokalizacja specjalnych stref ekonomicznych wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r. Lp.

Strefa województwo

1

Kamiennogórska dolno'l$skie, wielkopolskie

2

3

Obszar strefy (ha) 31.12.2007 31.12.2008 338,70

338,70

Katowicka 'l$skie, ma!opolskie, opolskie

1 299,63

1 544,18

Kostrzy$skoS!ubicka lubuskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie

1 005,46

1 186,38

Lokalizacja strefy 31.12.2008 * miasta: Jawor, Jelenia Góra, Kamienna Góra, Kowary, Luba&, Ostrów Wielkopolski, Piechowice gminy: Janowice Wielkie, Kamienna Góra, Lubawka, Nowogrodziec, Odolanów, Prusice, *migród miasta: Bielsko-Bia!a, Bieru&, Cz#stochowa, D$browa Górnicza, Gliwice, Jastrz#bie-Zdrój, Katowice, Kietrz, Knurów, Koniecpol, Lubliniec, Rybnik, Siemianowice +l$skie, S!awków, Sosnowiec, Strzelce Opolskie, Tychy, Zabrze, Zawiercie, *ory gminy: Czechowice-Dziedzice, CzerwionkaLeszczyny, Godów, My'lenice, Paw!owice, Siewierz, Ujazd miasta: Gorzów Wielkopolski, Gubin, Kostrzyn nad Odr$, Nowa Sól, Pozna&, Zielona Góra gminy: Barlinek, Bytom Odrza&ski, Chodzie%, Czerwie&sk, Goleniów, Gryfino, Gubin, Karlino, Lubsko, Mi#dzyrzecz, Nowy Tomy%l, Police, Rzepin, S!ubice, Strzelce Kraje&skie, Sul#cin, Swarz#dz, Zielona Góra

9

Lp.

Strefa województwo

Obszar strefy (ha) 31.12.2007 31.12.2008

Lokalizacja strefy 31.12.2008 * miasta: Kraków, Krosno, Nowy S$cz, O%wi&cim, Tarnów gminy: Andrychów, Dobczyce, Gdów, Niepo!omice, S!omniki, Wolbrom, Zabierzów miasta: Chojnów, G!ogów, Legnica, Lubin, Z!otoryja gminy: Gromadka, Legnickie Pole, Polkowice, Prochowice, Przemków, +roda +l$ska miasta: Be!chatów, Ko!o, Konstantynów )ódzki, Kutno, )#czyca, )ód", Ozorków, Piotrków Trybunalski, Radomsko, Rawa Mazowiecka, Sieradz, Tomaszów Mazowiecki, Turek, Warszawa, Zdu&ska Wola, Zgierz, *yrardów gminy: Aleksandrów )ódzki, Grodzisk Mazowiecki, Kleszczów, Ksawerów, Nowe Skalmierzyce, Opatówek, Ostrzeszów, S!awno, S!upca, Stryków, Tomaszów Mazowiecki, Ujazd, Widawa, Wielu&, Wolbórz, Zdu&ska Wola, *abia Wola miasta: D#bica, Gorlice, Jaros!aw, Le%ajsk, Lubaczów, Lublin, Mielec, Ropczyce, Sanok, Zagórz gminy: D#bica, G!ogów Ma!opolski, Jaros!aw, Laszki, Le%ajsk, Ostrów, Trzebownisko miasta: Gda&sk, Grudzi$dz, Kwidzyn, Malbork, Stargard Szczeci&ski, Starogard Gda&ski, Tczew gminy: Barcin, Chojnice, Cz!uchów, Gniewino, Kowalewo Pomorskie, Krokowa, )ysomice, Sztum, +wiecie, Tczew

4

Krakowska ma!opolskie, podkarpackie

298,89

416,67

5

Legnicka dolno'l$skie

416,80

457,49

6

'ódzka !ódzkie, wielkopolskie, mazowieckie

897,38

908,20

7

Mielecka podkarpackie, ma!opolskie, lubelskie

925,67

925,67

8

Pomorska pomorskie, kujawskopomorskie, zachodniopomorskie

1 054,41

1 161,87

376,51

401,09

miasta: Koszalin, S!upsk, Szczecinek, Wa!cz gminy: Debrzno, Rogo(no, S!upsk, )ukowo

566,42

580,76

miasta: Ostrowiec +wi#tokrzyski, Pu!awy, Skar%yskoKamienna, Starachowice gminy: I!%a, Ko&skie, Mniszków, Morawica, S&dziszów, Suchedniów, St$porków, Szyd!owiec, Tu!owice

312,85

342,77

miasta: Bia!ystok, E!k, Grajewo, Suwa!ki gminy: Go!dap, Ma!kinia Górna, Suwa!ki

S!upska pomorskie, 9 zachodniopomorskie, wielkopolskie Starachowicka 'wi#tokrzyskie, 10 mazowieckie, opolskie, !ódzkie, lubelskie Suwalska podlaskie, 11 warmi&skomazurskie, mazowieckie Tarnobrzeska podkarpackie, mazowieckie, 12 'wi#tokrzyskie, lubelskie, dolno'l$skie

1 335,61

1 336,44

Wa!brzyska dolno'l$skie, 13 opolskie, wielkopolskie, lubuskie

1 434,57

1 544,68

miasta: Jas!o, Pionki, Przemy'l, Przeworsk, Radom, Siedlce, Stalowa Wola, Tarnobrzeg, Tomaszów Lubelski gminy: Gorzyce, Janów Lubelski, Jas!o, Jedlicze, Kobierzyce, )uków, Nisko, Nowa D#ba, O%arów Mazowiecki, Pilawa, Po!aniec, Poniatowa, Rymanów, Staszów, Tomaszów Lubelski, Tucz#py, Wyszków miasta: Boles!awiec, Dzier%oniów, K!odzko, KudowaZdrój, Leszno, Nowa Ruda, O!awa, Opole, +widnica, +wiebodzice, Wa!brzych, Wroc!aw gminy: Brzeg Dolny, Bystrzyca K!odzka, JelczLaskowice, Kluczbork, Kobierzyce, Ko%cian, Krotoszyn, Namys!ów, Nowa Ruda, Nysa, O!awa, Praszka, Skarbimierz, Strzegom, Strzelin, Syców, Szprotawa, +rem, +widnica, +wi#ta Katarzyna, Wi$zów, Wo!ów, Wrze'nia, Z$bkowice +l$skie, *arów

10

Lp.

Obszar strefy (ha) 31.12.2007 31.12.2008

Strefa województwo

Lokalizacja strefy 31.12.2008 *

miasta: Bartoszyce, Ciechanów, Elbl$g, I!awa, Warmi$skoLidzbark Warmi&ski, M!awa, Mor$g, Mr$gowo, Nowe Mazurska 14 warmi&sko700,21 700,21 Miasto Lubawskie, Olsztyn, Ostro!#ka, Ostróda,, gminy: Bartoszyce, Dobre Miasto, I!owo-Osada, mazurskie, Olecko, Pas!#k, Szczytno, Wielbark mazowieckie Razem 10 963,11 11 845,11 * pogrubion$ czcionk$ wyró%niono obszary w!$czone do strefy w 2008 r.

Najwi#cej gruntów zosta!o w!$czonych do strefy katowickiej - blisko 245 ha, co stanowi ok. 28% !$cznej powierzchni gruntów rozdysponowanych w 2008 r. Znaczny obszar przypad! równie% w udziale strefie kostrzy&sko-s!ubickiej (181 ha) i krakowskiej (118 ha).

Zagospodarowanie obszaru stref Poni%sza

tabela

obrazuje

stopie&

zagospodarowania

obszaru

specjalnych

stref

ekonomicznych. Do gruntów zagospodarowanych zosta!y zaliczone grunty zaj#te przez przedsi#biorców posiadaj$cych zezwolenie na prowadzenie dzia!alno'ci gospodarczej na terenie strefy, grunty zaj#te przez przedsi#biorców dzia!aj$cych bez zezwolenia (poniewa% je wcze'niej utracili lub z uwagi na przedmiot dzia!alno'ci nie mogli go uzyska(), a tak%e grunty zaj#te przez infrastruktur#. Tabela 3 Zagospodarowanie obszaru stref wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r. Lp.

Strefa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Kamiennogórska Katowicka Kostrzy&sko-S!ubicka Krakowska Legnicka )ódzka Mielecka Pomorska S!upska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wa!brzyska Warmi&sko-Mazurska Razem

Obszar strefy (ha)

Grunty zagospodarowane (ha)

Stopie$ Grunty zagospodarowania niezagospodarowane gruntów (ha) (%)

338,70 1 544,18 1 186,38 416,67 457,49 908,20 925,67 1 161,87 401,09 580,76 342,77 1 336,44 1 544,68 700,21

171,45 984,95 761,46 299,36 314,94 657,10 718,05 804,37 217,24 364,19 233,00 1 025,37 1 083,17 519,10

167,25 559,23 424,92 117,32 142,55 251,10 207,62 357,50 183,85 216,57 109,77 311,07 461,51 181,10

50,62 63,78 64,18 71,84 68,84 72,35 77,57 69,23 54,16 62,71 67,98 76,72 70,12 74,13

11 845,11

8 153,75

3 691,36

68,84

11

)$czny obszar specjalnych stref ekonomicznych by! zagospodarowany w ponad 68%. W 2007 r. stopie& zagospodarowania kszta!towa! si# na tym samym poziomie. Najwi#kszy stopie& zagospodarowania osi$gn#!y strefy: mielecka (77,5%), tarnobrzeska (76,7%) i warmi&sko-mazurska (74,1%). Najwi#cej wolnych gruntów w stosunku do powierzchni danej strefy znajdowa!o si# natomiast w strefach: kamiennogórskiej i s!upskiej, gdzie stopie& zagospodarowania wynosi! odpowiednio 50,6% i 54,1%. Najwi#kszy

wzrost

zagospodarowania

gruntów

mo%na

zaobserwowa(

w

strefie

starachowickiej (13,9 punktów procentowych), co wynika z faktu, i% w strefie ulokowa!o si# kilkunastu nowych inwestorów, podczas gdy !$czna powierzchnia strefy wzros!a w 2008 r. jedynie o 14 ha. W dalszej kolejno'ci plasuj$ si# strefy: mielecka i !ódzka, których zagospodarowanie zwi#kszy!o si# odpowiednio o 9,1 p.p. i 6,8 p.p.

12

4. Efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych Liczba udzielonych zezwole$ Zaprezentowana poni%ej tabela przedstawia informacj# o liczbie zezwole& na prowadzenie dzia!alno'ci gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych, wydanych w poszczególnych latach (2006 - 2008) oraz narastaj$co na koniec danego roku. W zestawieniu tym nie zosta!y uwzgl#dnione zezwolenia cofni#te, wygaszone b$d" uniewa%nione. Cofni#cie zezwolenia nast#puje w przypadku niezrealizowania przez przedsi#biorc# warunków zezwolenia dotycz$cych terminu rozpocz#cia dzia!alno'ci, wielko'ci nak!adów inwestycyjnych lub zatrudnienia, a tak%e w przypadku zaprzestania prowadzenia dzia!alno'ci obj#tej zezwoleniem. Do ko&ca 2008 r. Minister Gospodarki cofn$! 449 zezwole&, najwi#cej w strefie suwalskiej (59), pomorskiej (55) i katowickiej (50). Jednak%e bior$c pod uwag# udzia! zezwole& cofni#tych w ogólnej liczbie zezwole& wydanych w danej strefie, najbardziej niekorzystn$ relacj# obserwuje si# w strefach: pomorskiej (45%), warmi&sko-mazurskiej (40%) i ponownie suwalskiej (38%). Wygaszenie zezwolenia nast#puje na wniosek przedsi#biorcy, który rezygnuje z realizacji inwestycji w strefie. Liczba zezwole& wygaszonych wynios!a 206, z czego oko!o 20% przypada na stref# suwalsk$ (42). Oznacza to, %e w tej strefie 27% projektów inwestycyjnych zosta!o zaniechanych z woli inwestora. Wysoki udzia! zezwole& wygaszonych wyst#puje tak%e w strefie kamiennogórskiej (29%). Znaczna liczba wygasze& mia!a miejsce w 2000 r. (34), czyli w przededniu wej'cia w %ycie mniej korzystnych zasad udzielania pomocy w specjalnych strefach ekonomicznych oraz w 2007 r. (31 wygasze&). Jednak najwi#cej zezwole& wygaszono w 2008 r., kiedy a% 37 przedsi#biorców podj#!o decyzj# o rezygnacji z dzia!alno'ci w strefie w oparciu o zezwolenie. Uniewa%nienie zezwolenia ma miejsce jedynie w sytuacji, gdy zosta!o wydane z ra%$cym nara%eniem przepisów prawa. Przypadek taki wyst$pi! czterokrotnie. Cz#'( przedsi#biorców, którzy utracili zezwolenia, nadal dzia!a na obszarze stref, jednak tereny przez nich zajmowane sukcesywnie trac$ status specjalnej strefy ekonomicznej.

13

Tabela 4 Liczba wa%nych zezwole& Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Strefa Kamiennogórska Katowicka Kostrzy&sko-S!ubicka Krakowska Legnicka )ódzka Mielecka Pomorska S!upska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wa!brzyska Warmi&sko-Mazurska Razem

31.12.2006 r. 31.12.2007 r. 31.12.2008 r. wydane wydane wydane narastaj#co narastaj#co narastaj#co w 2006 r. w 2007 r. w 2008 r. 39 14 39 3 44 6 143 36 170 33 186 24 91 26 101 24 110 14 30 12 38 11 47 9 49 15 53 5 54 7 76 23 91 19 109 20 78 10 88 14 106 22 51 16 65 16 62 6 35 9 41 9 51 11 60 19 67 10 77 18 58 1 52 2 52 4 88 17 102 19 112 21 79 22 100 23 131 37 47 10 52 13 55 6 924 230 1059 201 1196 205

W roku 2008 zosta!o wydanych 205 zezwole& na prowadzenie dzia!alno'ci gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych, co stanowi blisko 17% ogó!u zezwole&. W stosunku do roku 2007 liczba wydanych zezwole& wzros!a o 4. Najwi#ksz$ liczb# inwestorów przyci$gn#!y strefy wa!brzyska (37 zezwole&), katowicka (24) i mielecka (22). Z ogólnej liczby zezwole& (w uj#ciu narastaj$cym) najwi#cej przypada na stref# katowick$ (186), za któr$ w znacznej odleg!o'ci plasuj$ si# strefy: wa!brzyska, tarnobrzeska, kostrzy&sko-s!ubicka, !ódzka i mielecka, z liczb$ zezwole& przekraczaj$c$ 100. )$cznie na te 6 stref przypada 63% wa%nych zezwole&.

14

Nak!ady inwestycyjne Tabela 5 Poniesione nak!ady inwestycyjne w mln z!

Lp.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Strefa

31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008

Kamiennogórska Katowicka Kostrzy&sko-S!ubicka Krakowska Legnicka )ódzka Mielecka Pomorska S!upska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wa!brzyska Warmi&sko-Mazurska Razem

1 000,8 10 197,2 1 500,2 481,8 3 125,6 3 008,5 2 804,3 1 730,6 517,3 593,9 630,3 2 394,2 5 872,1 1 573,6 35 430,3

1 216,0 11 760,1 2 450,4 1 025,7 3 625,7 3 896,0 3 113,6 2 648,7 615,8 740,0 1 001,1 4 129,4 7 855,2 2 007,6 46 085,2

1 332,9 13 843,7 3 125,1 1 243,1 4 024,0 5 801,1 3 781,9 3 701,8 728,3 980,2 1 341,4 4 733,0 9 626,7 2 442,5 56 705,9

Udzia! stref w !#cznych nak!adach 31.12.2008 (%) 2,4 24,4 5,5 2,2 7,1 10,2 6,7 6,5 1,3 1,7 2,4 8,3 17,0 4,3 100,0

Dynamika rok poprzedni = 100 %

2007/2006 2008/2007 121,5 115,3 163,3 212,9 116,0 129,5 111,0 153,0 119,1 124,6 158,8 172,5 133,8 127,6 130,1

109,6 117,7 127,5 121,2 111,0 148,9 121,5 139,8 118,3 132,5 134,0 114,6 122,6 121,7 123,0

Skumulowana warto%* inwestycji w latach 2006-2008 16 000,0 13 843,7

14 000,0 12 000,0

9 626,7

8 000,0 5 801,1

6 000,0 3 125,1

4 000,0 2 000,0

1 332,9

4 024,0

4 733,0 3 781,9 3 701,8

1 243,1 728,3

1 341,4 980,2

2 442,5

am ie nn og ór sk K a K os ato t rz w y& ic sk ka oS! ub ick a K ra ko w sk a Le gn ick a )ó dz ka M iel ec ka Po m or sk a S! up St sk ar a ac ho w ick a Su wa lsk Ta a rn ob rz es ka W W a! ar br m zy i& sk sk oa M az ur sk a

0,0

K

mln z!

10 000,0

2006 r. 2007 r. 2008 r.

S trefa

15

Do ko&ca 2008 r. przedsi#biorcy prowadz$cy dzia!alno'( na terenach specjalnych stref ekonomicznych ponie'li nak!ady inwestycyjne w wysoko'ci ponad 56,7 mld z!, co stanowi wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 23%. Tempo rozwoju inwestycji spad!o jednak%e o 7,1 punktów procentowych w porównaniu z relacj$ 2007/2006. Je'li chodzi o dynamik# wzrostu inwestycji w poszczególnych strefach na uwag# zas!uguje strefa !ódzka, w której warto'( inwestycji wzros!a o 149%. Wzrost ten strefa zawdzi#cza firmie Euroglas Polska, która w 2008 r. zainwestowa!a ponad 290 mln z!, oraz firmom: Procter and Gamble Operations Polska, UMA Investments, Indesit i Gillette Poland International, których inwestycje zwi#kszy!y si# o ponad 100 mln z!. Strefa pomorska zanotowa!a wzrost o 140%, g!ównie dzi#ki inwestycji Mondi Packaging Paper +wiecie (ponad 430 mln z! nak!adów inwestycyjnych w 2008 r.). Do du%ego, bo na poziomie 2 mld z!, przyrostu inwestycji w strefie katowickiej przyczyni!y si# w g!ównej mierze inwestycje spó!ek z grupy Saint Gobain (ponad 300 mln z! nak!adów w 2008 r.), Eaton Automotive (ponad 250 mln z!), Magneti Marelli (185 mln z!), General Motors, Automotive Lighting, Delhi Polska. Najwi#kszy udzia! w !$cznej kwocie inwestycji posiada strefa katowicka - 24,4%. Za ni$ jest strefa wa!brzyska z udzia!em na poziomie 17 %. Na te dwie strefy przypada ponad 40% ca!kowitego zainwestowanego kapita!u. W roku 2007 strefy te tak%e dominowa!y. Ich udzia! w !$cznych nak!adach inwestycyjnych wynosi! odpowiednio 25,5% i 17%.

16

Miejsca pracy Tabela 6 Miejsca pracy w strefach Lp.

Strefa

31.12.2006 31.12.2007

rok poprzedni = 100 %

Ogó!em 1 2

Kamiennogórska Katowicka Kostrzy&skoS!ubicka Krakowska Legnicka )ódzka Mielecka Pomorska S!upska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wa!brzyska Warmi&skoMazurska Razem

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Dynamika zatrudnienia ogó!em

31.12.2008

Ogó!em

Ogó!em Utrzymane

Nowe

2007/2006

2008/2007

3 302 32 204

5 033 35 285

4 469 42 593

265 7 981

4 204 34 611

152,4 109,6

88,8 120,7

10 075

12 891

16 446

5 289

11 157

128,0

127,6

4 711 6 945 8 172 11 983 12 013 1 926 6 055 4 090 14 755 22 980

5 566 8 104 14 756 13 104 17 493 2 180 6 970 5 096 18 799 28 673

7 699 8 698 18 983 15 824 17 545 2 728 8 030 5 132 22 538 30 924

1 955 281 5 921 3 503 5 332 753 3 475 133 6 499 9 286

5 744 8 417 13 062 12 321 12 213 1 975 4 555 4 999 16 039 21 638

118,1 116,7 180,6 109,4 145,6 113,2 115,1 124,6 127,4 124,8

138,3 107,3 128,6 120,8 100,3 125,1 115,2 100,7 119,9 107,9

7 206

8 415

8 933

3 833

5 100

116,8

106,2

54 507 156 035

124,6

115,5

146 417

182 365 210 542

Zatrudnienie w strefach w latach 2006-2008 45 000

42 593

40 000 35 000

25 000

22 538 18 983

20 000 16 446

15 824

15 000

8 030

8 698

10 000 5 000

17 545

4 469

8 933

7 699 2 728

5 132

am ie nn og ór sk K a K os a t rz to w y& ic sk ka oS! ub ick a K ra ko w sk a Le gn ick a )ó dz ka M iel ec ka Po m or sk a S! up St sk ar a ac ho w ick a Su wa lsk Ta a rn ob rz es ka W W ar a! m br i& zy sk sk oa M az ur sk a

0

2006 r.

K

Liczba miejsc pracy

30 924 30 000

2007 r. 2008 r.

S trefa

17

Dzia!aj$cy na terenie stref inwestorzy zapewniaj$ !$cznie ponad 210 tys. miejsc pracy, z czego 74% to nowe miejsca pracy stworzone przez inwestorów po uzyskaniu zezwole& na prowadzenie dzia!alno'ci na terenach specjalnych stref ekonomicznych. Liczba miejsc pracy w 2008 r. wzros!a w stosunku do roku poprzedniego o blisko 15,5%. Przyrost ten jest ni%szy ni% w roku 2007, kiedy liczba miejsc pracy zwi#kszy!a si# w porównaniu z 2006 r. o blisko 25%. Rok 2008 przyniós! najwi#kszy przyrost zatrudnienia w strefach: krakowskiej (o oko!o 38%), !ódzkiej (28,6%) i kostrzy&sko – s!ubickiej (27,6%). W strefie kamiennogórskiej, w zwi$zku z redukcjami zatrudnienia u wielu przedsi#biorców, nast$pi! natomiast spadek liczby miejsc pracy.

Udzia! stref w zatrudnieniu 25%

Udzia! procentowy

20% 15% 10% 5%

Udzia! stref w zatrudnieniu ogó!em

Ta r

Su

ick a

sk a

ch ow

S! up

St ar a

wa lsk a no br ze sk a W W a! ar b m rz i& ys sk ka oM az ur sk a

S trefa

K

K

am ie nn

og ó

rs ka K os ato t rz w y& ic ka sk oS! ub ick a K ra ko w sk a Le gn ick a )ó dz ka M iel ec ka Po m or sk a

0%

Udzia! stref w liczbie nowych miejsc pracy

Najwi#ksze zatrudnienie jest w strefie katowickiej (m.in. dzi#ki inwestycjom: TRW Polska 4500 miejsc pracy, General Motors Manufacturing Poland - 2897 miejsc pracy, LEAR Corporation Poland II – 1899 miejsc pracy) i wa!brzyskiej (m.in. MAHLE Polska – 2861 miejsc pracy, FAURECIA WA)BRZYCH – 2732 miejsc pracy, POLAR – 2523 miejsc pracy, Toyota Motor Manufacturing Poland – 2023 miejsc pracy). Osi$gn#!o ono poziom odpowiednio 42,8 tys. i 30,9 tys. miejsc pracy, co stanowi 20,2% i 14,7% ogólnej liczby zatrudnionych w strefach. Na kolejnych miejscach znajduj$ si# strefy: tarnobrzeska, gdzie najwi#cej pracowników zatrudniaj$: Polimex – Mostostal, Heesung Electronics Poland, LG.

18

Philips LCD Poland LG Electronics Wroc!aw, oraz !ódzka, w której najwi#ksze zatrudnienie osi$gn#!y firmy: Dell, Hutchinson, Ferax, Gillette i Indesit. Na stref# katowick$ i wa!brzysk$ przypada te% najwi#ksza liczba nowych miejsc pracy. W strefach tych powsta!o odpowiednio 22,2% i 13,9% liczby miejsc pracy utworzonych we wszystkich strefach. Na kolejnych pozycjach plasuj$ si# strefy: tarnobrzeska (10,3%), !ódzka (8,4) oraz mielecka i pomorska (niespe!na 8%).

Wiod#cy inwestorzy Tabela 7 Wiod$cy inwestorzy w specjalnych strefach ekonomicznych Przedsi&biorca

Gmina

Strefa

1

General Motors Manufacturing Poland Sp. z o. o.

Gliwice

Katowicka

2

Toyota Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o.

Wa!brzych

Wa!brzyska

3

"MICHELIN POLSKA" S.A.

Olsztyn

Warmi&skoMazurska

Bielsko-Bia!a

Katowicka

Polkowice

Legnicka

Jelcz Laskowice

Wa!brzyska

Mielec

Mielecka

Produkcja wyrobów z drewna

Cypr

Kobierzyce

Tarnobrzeska

Produkcja paneli LCD

Korea P!d.

Gliwice

Katowicka

)ód"

)ódzka

4 5 6

FIAT -GM POWERTRAIN POLSKA Sp. z o.o. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. "TOYOTA MOTOR INDUSTRIES POLAND" Sp. z o.o.

7

Kronospan Mielec Sp. z o.o.

8

"LG. PHILIPS LCD POLAND" Sp. z o.o.

9

NGK Ceramics Polska Sp. z o.o.

Gillette Poland International Sp. z o.o "BDN Spó!ka z ograniczon$ 11 odpowiedzialno'ci$" Sp. komandytowa 10

12 Isuzu Motors Polska Sp. z o.o. 13 Sitech Sp. z o.o. 14

15

GUARDIAN Industries Poland Sp. z o.o. FAURECIA WA)BRZYCH Sp. z o.o.

Bran"a

Kraj pochodzenia kapita!u

Lp.

Motoryzacyjna (samochody) Motoryzacyjna (skrzynie przek!adniowe) Produkcja opon Motoryzacyjna (silniki) Motoryzacyjna (silniki) Motoryzacyjna (silniki diesla)

Motoryzacyjna (filtry ceramiczne do silników diesla) Produkcja maszynek do golenia

Nowogrodziec Kamiennogórska Druk czasopism Motoryzacyjna (silniki) Motoryzacyjna (siedzenia samochodowe)

USA Japonia Francja W!ochy Niemcy Japonia

Japonia Holandia Niemcy Japonia

Tychy

Katowicka

Polkowice

Legnicka

Cz#stochowa

Katowicka

Szklarska (huta)

USA

Wa!brzyska

Produkcja metalowych komponentów do siedze& samochodowych

Francja

Wa!brzych

Niemcy

19

Najwi#ksi inwestorzy w specjalnych strefach ekonomicznych reprezentuj$ przede wszystkim bran%# motoryzacyjn$, a kapita! pochodzi najcz#'ciej z Japonii. Najwi#cej du%ych inwestorów ulokowanych jest w strefie katowickiej. Na uwag# zas!uguje fakt, %e przedsi#biorcy prowadz$cy dzia!alno'( w strefach na terenie województwa dolno'l$skiego i 'l$skiego zainwestowali !$cznie ok. 30 mld z!, czyli ponad po!ow# wszystkich 'rodków ulokowanych w strefach. Na województwa te przypada tak%e najwi#ksza liczba utworzonych miejsc pracy.

Efekty w przeliczeniu na zagospodarowany obszar stref Tabela 8 Efekty w przeliczeniu na 1 ha zagospodarowanego terenu

Lp.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Strefa

Kamiennogórska Katowicka Kostrzy&sko-S!ubicka Krakowska Legnicka )ódzka Mielecka Pomorska S!upska Starachowicka Suwalska Tarnobrzeska Wa!brzyska Warmi&sko-Mazurska +rednia

Teren zaj&ty przez przedsi&biorców dzia!aj#cych w oparciu o zezwolenie (ha) 154,59 821,12 520,58 257,05 244,48 657,10 350,32 741,57 169,79 251,58 115,90 685,14 1031,64 469,39

Nak!ady inwestycyjne na 1 ha (mln z!) 8,62 16,86 6,18 4,71 16,48 8,81 10,80 4,99 4,29 3,88 11,57 6,54 9,34 5,20 8,45

Miejsca pracy na 1 ha

29 52 31 30 36 29 45 26 16 31 44 32 30 19 32

Na jeden hektar terenu zagospodarowanego przez inwestorów, posiadaj$cych zezwolenie na prowadzenie dzia!alno'ci na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, przypada ponad 8 mln z! zainwestowanego kapita!u i ponad 32 miejsca pracy. W 2007 r. parametry te kszta!towa!y si# na podobnym poziomie i wynosi!y odpowiednio 7,82 mln/ha i 32 miejsca pracy/ha. Bior$c pod uwag# nak!ady inwestycyjne, zdecydowanie powy%ej 'redniej plasuj$ si# strefy: katowicka (16,9 mln z! ), legnicka (16,5 mln z!), i suwalska (11,6 mln z!). Na uwag#

20

zas!uguje strefa suwalska, w której warto'( inwestycji na 1 hektar wzros!a w porównaniu z 2007 r. o prawie 3 mln z!. W odniesieniu do wielko'ci zatrudnienia najlepszy rezultat osi$gn#!a strefa katowicka, w której na 1 hektar zagospodarowanego terenu przypadaj$ 52 miejsca pracy. W strefie tej nast$pi! tak%e najwi#kszy wzrost liczby miejsc pracy na 1 ha w porównaniu z 2007 r. (z 43 do 52 miejsc pracy na 1 ha). Na kolejnych pozycjach pod wzgl#dem liczby miejsc pracy na 1 hektar plasuj$ si# strefy: mielecka (45 miejsc pracy), suwalska (44 miejsca pracy), legnicka (36 miejsc pracy).

Struktura inwestycji wg kraju pochodzenia kapita!u Poni%sza tabela przedstawia kraj pochodzenia kapita!u zainwestowanego w specjalnych strefach ekonomicznych wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r. Tabela 9 Struktura geograficzna zainwestowanego kapita!u Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Kraj pochodzenia kapita!u Niemcy Polska USA Japonia W!ochy Francja Holandia Korea P!d. Szwecja Cypr Hiszpania Austria Dania Belgia Finlandia Wielka Brytania Szwajcaria Tajwan Portugalia Kanada Grecja Indie Czechy Chorwacja Luksemburg pozosta!e Razem

Poniesione nak!ady inwestycyjne (w mln z!) 10 014,8 10 006,4 8 064,2 7 032,7 4 422,8 3 606,3 3 260,5 2 469,5 1 894,5 1 621,6 1 061,9 676,5 530,7 332,1 318,1 259,2 173,4 133,8 124,7 111,7 109,2 83,1 81,1 74,6 61,0 181,3 56 705,9

Udzia! procentowy w !#cznych nak!adach 17,66 17,65 14,22 12,40 7,80 6,36 5,75 4,35 3,34 2,86 1,87 1,19 0,94 0,59 0,56 0,46 0,31 0,24 0,22 0,20 0,19 0,15 0,14 0,13 0,11 0,32 100,00

21

Struktura zainwestowanego kapita!u

Szwecja 3%

Cypr 3%

Hiszpania 2%

Niemcy 18%

Korea P!d. 4% Holandia 6%

Francja 6%

Polska 18% W!ochy 8%

Japonia 12%

USA 14%

Oko!o 70% kapita!u zainwestowanego w strefach pochodzi z pi#ciu krajów: Niemiec, Polski, USA, Japonii i W!och. W roku 2007 pa&stwa te tak%e znajdowa!y si# w czo!ówce, a ich udzia! w !$cznej warto'ci inwestycji wynosi! 73%. Pozycj# lidera zajmuj$ inwestorzy niemieccy z udzia!em na poziomie 18%, wyprzedzaj$c nieznacznie inwestorów reprezentuj$cych kapita! polski. W 2008 r. inwestycje niemieckie zwi#kszy!y si# o 2,3 mld z!, a warto'( inwestycji spó!ek polskich wzros!a o ok. 1,3 mld z!. Pozwoli!o to spó!kom z kapita!em niemieckim na zaj#cie pierwszej pozycji w strukturze kapita!owej inwestycji. Na uwag# zas!uguje wzrost udzia!u spó!ek z kapita!em holenderskim. Dzi#ki znacz$cym inwestycjom spó!ek z grupy Cadbury i firmy Mondi Packaging Paper +wiecie udzia! inwestycji holenderskich zwi#kszy! si# do prawie 6% !$cznej kwoty zrealizowanych nak!adów inwestycyjnych. Spadek warto'ci inwestycji austriackich z 1,73 mln z! w 2007 r. do 0,67 mln z! w 2008 r. wynika ze zmiany w!a'ciciela spó!ek nale%$cych do grupy Kronospan. Spó!ki te reprezentuj$ obecnie kapita! cypryjski.

22

Struktura zainwestowanego kapita!u (wg 3 krajów wiod#cych) 100% Pozosta!e W!ochy

Procent inwestycji

80%

USA Szwecja

60%

Polska Norwegia

40%

Niemcy Korea P!d.

20%

Japonia Holandia

0%

K

K

am ie nn o

gó r os t rz Ka ska t y& o sk wic oS! ka ub ick K a ra ko w sk Le a gn ick )ó a dz ka M iel ec P o ka m or sk S! a St up ar a c s ka ho w ic S u ka Ta wa l s rn ob ka rz W W esk ar a a! m br i& sk zy osk M a az ur sk a

Francja Dania Cypr

Strefa

Analizuj$c struktur# zainwestowanego kapita!u mo%na wyró%ni( strefy z wyra"n$ dominacj$ kapita!u z jednego kraju. S$ to strefy: legnicka, kamiennogórska, warmi&sko-mazurska, s!upska, tarnobrzeska, mielecka, wa!brzyska. Inwestycje niemieckie dominuj$ w strefach: legnickiej (m.in. za spraw$ inwestycji Volkswagen Motor Polska w Polkowicach), kamiennogórskiej (m.in. firma poligraficzna BDN nale%$ca do Grupy Bauer), krakowskiej (m.in. MAN Trucks). Ich udzia! w ca!kowitych nak!adach inwestycyjnych wynosi odpowiednio: 74%, 67% i 36%. W strefie warmi&skomazurskiej przewa%a kapita! francuski (60% kapita!u zainwestowanego w strefie) dzi#ki inwestycji MICHELIN POLSKA w wysoko'ci 1,5 mld z!. Wysoki udzia! kapita!u cypryjskiego (52%) obserwuje si# w strefie s!upskiej za spraw$ producenta p!yt drewnopochodnych KRONOSPAN POLSKA. Na uwag# zas!uguj$ tak%e inwestycje japo&skie, które koncentruj$ si# w strefie wa!brzyskiej, stanowi$c 38% zainwestowanego tam kapita!u. W czo!ówce plasuj$ si# inwestycje Toyoty w Wa!brzychu i Jelczu - Laskowicach, które wynios!y dot$d 1,5 mld z! i 0,9 mld z!. Inwestorzy japo&scy zainwestowali znaczne 'rodki tak%e w czterech innych strefach, tj. pomorskiej, katowickiej, legnickiej i kamiennogórskiej. W strefie katowickiej obserwuje si# znacz$cy udzia! inwestycji ameryka&skich (34%), w'ród których przoduje General Motors Manufacturing Poland z kwot$ 2,2 mld z! poniesionych kosztów inwestycyjnych. Wysoki 23

udzia! kapita!u ameryka&skiego wyst#puje równie% w strefie starachowickiej (31%), krakowskiej (prawie 30%) i wa!brzyskiej (15%). W strefie tarnobrzeskiej dominuj$ spó!ki z Korei P!d. - LG. Philips LCD Poland, LG Electronics Wroc!aw oraz ich poddostawcy zainwestowali w Kobierzycach ponad 2 mld z!, co stanowi 43% ulokowanych w strefie inwestycji. Kapita! korea&ski jest te% silnie reprezentowany w strefie warmi&sko-mazurskiej, gdzie inwestuje LG Electronics M!awa.

Struktura bran"owa inwestycji Tabela 10 Struktura bran%owa inwestycji Symbol * DM DH DJ DL DE DI DK DD DA DN DG I K DB E

Nazwa bran"y sprz#t transportowy wyroby z gumy i tworzyw sztucznych metale i podstawowe wyroby z metali urz$dzenia elektryczne i optyczne masa w!óknista; papier, tektura i wyroby z nich; zapisane no'niki informacji; us!ugi poligraficzne wyroby z pozosta!ych surowców niemetalicznych maszyny i urz$dzenia, gdzie indziej niesklasyfikowane drewno i wyroby z drewna artyku!y spo%ywcze, napoje i wyroby tytoniowe produkty wytworzone, gdzie indziej niesklasyfikowane chemikalia, wyroby chemiczne i w!ókna sztuczne us!ugi transportowe, magazynowe oraz !$czno'ci us!ugi zwi$zane z nieruchomo'ciami, wynajem, nauka i prowadzenie dzia!alno'ci gospodarczej ** wyroby w!ókiennicze (tekstylia) energia elektryczna, gaz, para wodna i woda inne Razem

Poniesione nak!ady inwestycyjne (mln z!) 16 185,5 5 781,1 5 706,6 4 899,7

Udzia! w !#cznych nak!adach (%) 28,5 10,2 10,1 8,6

4 864,4

8,6

4 172,5

7,4

4 122,6

7,3

3 264,6 2 183,5

5,8 3,9

2 029,9

3,6

2 107,7 518,4

3,7 0,9

342,0

0,6

232,2 145,8 149,3 56 705,9

0,4 0,3 0,3 100,0

* - symbole bran%y okre'lono na poziomie sekcji lub podsekcji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Us!ug wprowadzonej rozporz$dzeniem Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Us!ug (Dz.U. Nr 89, poz. 844, z pó"n. zm.), która zgodnie z § 2 rozporz$dzenia Rady Ministrów z dnia 29 pa"dziernika 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Us!ug (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293) mo%e by( stosowana równolegle z now$ PKWiU do ko&ca 2009 r. Aktualnie prowadzone s$ prace nad zakwalifikowaniem wyrobów i us!ug zgodnie z PKWiU z 2008 r. ** - nazwa bran%y wg PKWiU brzmi „us!ugi zwi$zane z nieruchomo'ciami, wynajem, nauka i prowadzenie dzia!alno'ci gospodarczej”, ale zezwolenie mo%e by( udzielone jedynie na us!ugi informatyczne, badawczorozwojowe i BPO (us!ugi finansowo-ksi#gowe, call centers).

Blisko 29% nak!adów inwestycyjnych ponie'li przedsi#biorcy reprezentuj$cy bran%# motoryzacyjn$. To rezultat podobny do roku 2007, w którym udzia! ten wynosi! 32%. Drugie miejsce zajmuj$ producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (10,2%), kolejne –

24

producenci wyrobów z metalu (10,1%), wyprzedzaj$c nieznacznie producentów urz$dze& elektrycznych i optycznych oraz przedstawicieli bran%y papierniczej i poligraficznej (8,6%). Struktura bran%owa inwestycji w 2007 r. kszta!towa!a si# podobnie. Pierwsze sze'( pozycji zajmowali przedstawiciele tych samych bran%.

Struktura bran"owa inwestycji (wg 3 bran" wiod#cych) 100% Pozosta!e K

Procent inwestycji

80%

DN DM

60%

DL DK DJ

40%

DI DH

20%

DG DE

0%

K

K

am ie nn og

ór sk os a t rz Kat ow y& sk ic ka oS! ub ick K a ra ko w sk a Le gn ick a )ó dz ka M iel ec Po ka m or sk a S! up St sk ar ac a ho w ick a Su wa Ta lsk rn a ob rz e W sk W ar a a! m b i& rz sk ys oka M az ur sk a

DD

Strefa

Bran%a motoryzacyjna (DM), najsilniej reprezentowana w'ród inwestorów, dominuje w strefach: katowickiej (dzi#ki inwestycjom m.in. General Motors - 2,2 mld z!, Fiat-GM Powertrain - 1,4 mld z!, NGK Ceramics, Isuzu), legnickiej (Volkswagen - 1,2 mld z!, Sitech, Sanden), krakowskiej (MAN Trucks) i wa!brzyskiej (Toyota w Wa!brzychu i JelczuLaskowicach - !$cznie 2,5 mld z!). Bran%a papiernicza (DE) przewa%a w strefie kamiennogórskiej, gdzie znaczne 'rodki ulokowa!a firma z Grupy Bauer - BDN. Jest te% silnie reprezentowana w strefie krakowskiej i starachowickiej, gdzie inwestuje RR Donnelley i pomorskiej (dzi#ki inwestycji International Paper w Kwidzynie i Mondi Packaging Paper w +wieciu). Producenci urz$dze& elektrycznych i optycznych (DL) s$ licznie reprezentowani w strefie pomorskiej, m.in. przez Flextronics, Sharp, Philips i Jabil, Sumika i Gemalto. Poniesione przez nich nak!ady inwestycyjne stanowi$ prawie po!ow# ca!kowitych inwestycji w tej strefie.

25

Bran%a ta jest wiod$ca tak%e w strefie tarnobrzeskiej, przede wszystkim dzi#ki inwestycjom LG. Philips LCD Poland i Heesung Electronics w Kobierzycach. Znacz$cy udzia! obserwuje si# tak%e w strefie warmi&sko-mazurskiej (16%) za spraw$ inwestycji LG Electronics M!awa. W strefach s!upskiej, suwalskiej, mieleckiej i kostrzy&sko-s!ubickiej dominuje bran%a drzewna (DD), przy czym w pierwszej ze stref udzia! tej bran%y w !$cznych inwestycjach strefy kszta!tuje si# na poziomie 55%. W strefie warmi&sko-mazurskiej 61% zrealizowanych inwestycji przypada na produkcj# wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (DH), do czego przyczyni!a si# inwestycja Michelin w Olsztynie. Poni%szy wykres prezentuje stopie& sprofilowania bran%owego poszczególnych stref poprzez okre'lenie udzia!u bran%y wiod$cej oraz udzia!u trzech wiod$cych bran% w ca!kowitych inwestycjach zrealizowanych w strefie.

am ic ka ie nn og ór sk a Su wa lsk a S! up sk a M iel ec Ta ka rn ob rz es ka W K os a !b t rz rz y& ys sk ka oS! ub ick St ar a ac ho w ick a )ó dz ka

a

K

K

ato w

m or sk

w

sk a

Po

K

ra ko

az ur sk

-M

W ar m i& s

ko

Le g

a

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ni ck a

Procent inwestycji

Struktura bran"owa inwestycji

S trefa

Udzia! wi$d$cej bran%y

Udzia! 3 wi$d$cych bran%

Najwi#ksza koncentracja bran%owa wyst#puje w strefie legnickiej i warmi&sko-mazurskiej, w których na bran%# wiod$c$ przypada odpowiednio 66% i 61% inwestycji, natomiast trzy g!ówne bran%e wyczerpuj$ ponad 90% zainwestowanych w strefie 'rodków. Wyra"n$ koncentracj# na jednej bran%y zaobserwowa( mo%na tak%e w strefie katowickiej, gdzie na 26

motoryzacj# przypada ok. 60% inwestycji, kamiennogórskiej (bran%a papiernicza z ok. 60% udzia!em) i s!upskiej (z ok. 55% udzia!em). Du%e zró%nicowanie bran%owe charakteryzuje strefy: !ódzk$ i starachowick$, gdzie %adna z bran% nie osi$gn#!a 30% udzia!u w inwestycjach.

Pomoc publiczna udzielona w specjalnych strefach ekonomicznych Wielko'( zwolnie& od podatku dochodowego w poszczególnych latach: 1997 r. -

16,0 mln z!, 1998 r. -

31,3 mln z!,

1999 r. -

88,2 mln z!,

2000 r. - 281,6 mln z!, 2001 r. - 334,2 mln z!,

2002 r. - 264,3 mln z!,

2003 r. - 477,8 mln z!, 2004 r. - 656,2 mln z!,

2005 r. - 459,1 mln z!,

2006 r. - 625,8 mln z!, 2007 r. - 946,6 mln z!. Informacja o kwocie pomocy publicznej udzielonej w 2008 r. b#dzie dost#pna najwcze'niej w po!owie 2009 r.

4 500

900

4 000

800

3 500

700

3 000

Wielko%* pomocy w danym roku

1 000

600

2 500

500

2 000

400

1 500

300 200

1 000

100

500

0

Skumulowana warto%* pomocy

Pomoc publiczna udzielona w strefach w latach 1997-2007

0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Pomoc udzielona w poszczególnych latach Warto'( skumulowana pomocy

Do ko&ca 2007 r. pomoc udzielona w specjalnych strefach ekonomicznych wynios!a 4,18 mld z!, co stanowi ok. 9 % nak!adów inwestycyjnych poniesionych przez przedsi#biorców do ko&ca 2007 r.

27

5. Spó#ki zarz"dzaj"ce specjalnymi strefami ekonomicznymi Ustawa o sse stanowi, %e zarz$dzaj$cym stref$ mo%e by( spó!ka kapita!owa, w której wi#kszo'( g!osów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników posiada Skarb Pa&stwa lub samorz$d województwa. Tylko w przypadku Pomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A., która zarz$dza s!upsk$ specjaln$ stref$ ekonomiczn$, wi#kszo'ci$ g!osów dysponuje samorz$d województwa. Nadzór w!a'cicielski nad spó!kami zarz$dzaj$cymi strefami, z wy!$czeniem spó!ek, w których Skarb Pa&stwa posiada 100% akcji lub udzia!ów, sprawuje Minister Gospodarki. Spod nadzoru Ministra Gospodarki wy!$czona jest Agencja Rozwoju Przemys!u S.A., która zarz$dza strefami: mieleck$ i tarnobrzesk$. Tabela 11 Struktura kapita!owa spó!ek zarz$dzaj$cych strefami na dzie& 31 grudnia 2008 r. Spó!ka zarz#dzaj#ca

Specjalna Strefa Ekonomiczna Ma!ej Przedsi#biorczo'ci S.A. (strefa kamiennogórska)

Krakowski Park Technologiczny Sp. z o. o.

Warmi&sko - Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

)ódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

Nazwa akcjonariusza Skarb Pa&stwa Miasto Kamienna Góra Gmina Nowogrodziec Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. BOT Elektrownia Turów S.A. Miasto Luba& Miasto Jawor Razem Skarb Pa&stwa Miasto Kraków Samorz$d Województwa Ma!opolskiego Uniwersytet Jagiello&ski Politechnika Krakowska Akademia Górniczo - Hutnicza ArcelorMittal Poland S.A. Razem Skarb Pa&stwa Gmina Szczytno Miasto Bartoszyce Gmina Dobre Miasto Gmina Bartoszyce Gmina Olecko Miasto Mr$gowo Miasto Nowe Miasto Lubawskie Razem Skarb Pa&stwa Miasto )ód" Miasto Ozorków Razem

Warto%* kapita!u (z!)

udzia! %

wg kapita!u 4 498 200 38,97 3 045 100 26,38 1 417 600 12,28

wg g!osów 63,05 15,97 7,44

100 000

0,87

0,52

70 000 1 818 200 593 100 11 542 200 1 135 000 78 000

0,61 15,75 5,14 100,00 52,19 3,59

0,37 9,54 3,11 100,00 52,19 3,59

233 000

10,71

10,71

233 000 233 000 233 000 30 000 2 175 000 20 228 800 903 800 4 930 900 2 797 800 8 066 100 198 400 304 000 267 200 37 697 000 17 812 000 6 369 000 746 000 24 927 000

10,71 10,71 10,71 1,38 100,00 53,66 2,40 13,08 7,42 21,40 0,52 0,81 0,71 100,00 71,46 25,55 2,99 100,00

10,71 10,71 10,71 1,38 100,00 67,67 1,67 9,12 5,18 14,93 0,37 0,56 0,50 100,00 87,94 10,79 1,26 100,00 28

Spó!ka zarz#dzaj#ca

Kostrzy&sko - S!ubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

Nazwa akcjonariusza Skarb Pa&stwa Miasto Kostrzyn nad Odra Gmina S!ubice Miasto Gorzów Wielkopolski Miasto Nowa Sól Miasto Gubin Gmina Bytom Odrza&ski Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Gorzowie Wielkopolskim Prochem - Zachód Sp. z o.o. Razem

Agencja Rozwoju Przemys!u Skarb Pa&stwa S.A. (strefy: mielecka i tarnobrzeska) Razem Skarb Pa&stwa Miasto D$browa Górnicza Miasto Gliwice Gmina Godów Miasto Jastrz#bie Zdrój Katowicka Specjalna Strefa Miasto Katowice Ekonomiczna S.A. Gmina Paw!owice Miasto Sosnowiec Miasto Tychy Miasto *ory Gmina Bieru& Razem Skarb Pa&stwa Samorz$d Województwa Pomorskiego Miasto Gda&sk Miasto Tczew Samorz$d Województwa KujawskoPomorska Specjalna Strefa Pomorskiego Ekonomiczna Sp. z o.o. Miasto Kwidzyn Miasto Malbork Gmina Chojnice Gmina Tczew Gmina Cz!uchów Gmina Sztum Razem Legnicka Specjalna Strefa Skarb Pa&stwa Ekonomiczna S.A. Gmina Polkowice Wojewódzki Fundusz Ochrony +rodowiska Miasto Z!otoryja Gmina Gromadka Miasto Legnica Gmina Warta Boles!awiecka

Warto%* kapita!u (z!)

udzia! %

5 864 900 7 742 800 7 295 700 1 538 300 2 610 000 912 600 395 000

wg kapita!u 20,90 27,59 26,00 5,48 9,30 3,25 1,41

wg g!osów 56,70 15,10 14,20 3,00 5,10 1,80 0,80

200 000

0,71

0,40

1 500 000 28 059 300

5,35 100,00

2,90 100,00

2 481 314 000

100,00

100,00

2 481 314 000 4 570 000 458 000 915 000 55 000 457 000 891 000 82 000 458 000 915 000 320 000 55 000 9 176 000 122 919 000

100,00 49,81 4,99 9,97 0,60 4,98 9,71 0,89 4,99 9,97 3,49 0,60 100,00 69,40

100,00 53,27 4,65 9,28 0,56 4,64 9,04 0,83 4,65 9,28 3,24 0,56 100,00 69,40

16 000 000

9,00

9,00

12 414 000 7 378 000

7,00 4,20

7,00 4,20

11 000 000

6,20

6,20

3 532 000 1 320 000 857 000 647 000 517 000 413 000 176 997 000 14 317 000 8 635 000

2,00 0,80 0,50 0,40 0,30 0,20 100,00 45,31 27,33

2,00 0,80 0,50 0,40 0,30 0,20 100,00 55,32 18,81

4 000 000

12,66

15,45

2 400 000 1 300 000 394 000 300 000

7,60 4,11 1,25 0,95

4,64 2,70 1,15 1,16

29

Spó!ka zarz#dzaj#ca

Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. (strefa s!upska)

Wa!brzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna Sp. z o.o.

Specjalna Strefa Ekonomiczna "Starachowice" S.A.

Nazwa akcjonariusza ING Security S.A. Bank Zachodni WBK S.A. Razem Skarb Pa&stwa Miasto E!k Gmina Go!dap Miasto Suwa!ki Razem Samorz$d Województwa Pomorskiego Miasto S!upsk Gmina S!upsk Agencja Rozwoju Przemys!u S.A. Miasto Koszalin Skarb Pa&stwa Pozostali Razem Skarb Pa&stwa Miasto Wa!brzych AM "RELIQUM" Sp. z o.o. Miasto K!odzko Miasto Dzier%oniów Miasto Nowa Ruda Spó!ka Restrukturyzacji Kopal& S.A. w Katowicach Bank Zachodni WBK S.A. PKO BP S.A. Agencja Rozwoju Przemys!u S.A. Gmina *arów Gmina Jelcz-Laskowice Gmina Nysa Miasto Kudowa-Zdrój Miasto +widnica Miasto O!awa Gmina Strzelin Razem Skarb Pa&stwa InwestStar S.A. Miasto Starachowice +wi#tokrzyska Agencja Rozwoju Regionu S.A. Razem

Warto%* kapita!u (z!)

udzia! %

100 000 150 000 31 596 000 8 076 900 6 500 000 2 920 000 2 471 000 19 967 900

wg kapita!u 0,32 0,47 100,00 40,46 32,55 14,62 12,37 100,00

wg g!osów 0,19 0,58 100,00 66,64 18,23 8,19 6,94 100,00

6 057 700

27,24

50,75

6 607 900 970 300 200 000 2 325 000 6 039 300 34 400 22 234 600 43 640 000 14 210 000 150 000 1 000 000 5 460 000 850 000

29,72 4,36 0,90 10,46 27,16 0,16 100,00 49,42 16,09 0,17 1,13 6,18 0,96

19,71 2,89 1,19 6,94 18,02 0,50 100,00 79,39 6,86 0,07 0,45 2,46 0,38

420 000

0,48

0,19

1 000 000 1 000 000 10 200 000 1 640 000 4 830 000 30 000 420 000 1 650 000 1 710 000 100 000 88 310 000 3 383 100 12 117 600 1 152 500

1,13 1,13 11,55 1,86 5,47 0,03 0,48 1,87 1,94 0,11 100,00 20,27 72,61 6,91

0,45 0,45 4,60 0,74 2,18 0,01 0,19 0,74 0,77 0,05 100,00 54,18 38,81 6,89

35 500

0,21

0,11

16 688 700

100,00

100,00

30

W radach nadzorczych spó!ek zarz$dzaj$cych strefami, w stosunku do których Skarb Pa&stwa posiada wi#kszo'( g!osów, zasiadaj$, w liczbie nie wi#kszej ni% 5 osób, przedstawiciele: -

Ministra Gospodarki odpowiadaj$cego za funkcjonowanie stref,

-

Prezesa Urz#du Ochrony Konkurencji i Konsumentów odpowiadaj$cego m.in. za zagadnienia dotycz$ce udzielania pomocy publicznej,

-

wojewody,

-

jednostek samorz$du terytorialnego, których udzia! w kapitale zak!adowym spó!ki jest najwi#kszy (nie wi#cej ni% 2 osoby).

Do sk!adu rady nadzorczej spó!ek zarz$dzaj$cych, w stosunku do których samorz$d województwa posiada wi#kszo'( g!osów, powo!ywani s$ przedstawiciele: -

samorz$du województwa (w liczbie 2),

-

Ministra Gospodarki,

-

jednostek samorz$du terytorialnego, z wy!$czeniem samorz$du województwa, których udzia! w kapitale zak!adowym spó!ki jest najwi#kszy (nie wi#cej ni% 2 osoby).

G!ówne zadania spó!ek zarz$dzaj$cych strefami to: -

promocja strefy,

-

organizacja rokowa& lub przetargów oraz udzielanie zezwole&,

-

zbywanie lub po'redniczenie w zbywaniu prawa w!asno'ci i prawa u%ytkowania wieczystego gruntów obj#tych stref$,

-

kontrola dzia!alno'ci przedsi#biorców w zakresie jej zgodno'ci z zezwoleniem,

-

budowa infrastruktury na terenie strefy,

-

opieka nad inwestorami, po'redniczenie w kontaktach z w!adzami samorz$dowymi, w!a'cicielami mediów i infrastruktury itp.

Wynik finansowy spó!ek zarz#dzaj#cych strefami Spó!ki zarz$dzaj$ce utrzymuj$ si# g!ównie z dochodów uzyskanych ze sprzeda%y gruntów oraz

op!at

administracyjnych

uiszczanych

przez

dzia!aj$cych

na

terenie

strefy

przedsi#biorców. Wynik finansowy zale%y zatem w g!ównej mierze od nap!ywu inwestorów w danym roku.

31

Tabela 12 Wynik finansowy spó!ek zarz$dzaj$cych strefami w latach 2005-2008 w tys. z!. Spó!ka zarz#dzaj#ca

2005 r.

2006 r.

2007 r.

2008 r.

Specjalna Strefa Ekonomiczna Ma!ej Przedsi#biorczo'ci S.A. (strefa kamiennogórska)

1 504,7

3 138,5

233,6

22,0

Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

3 268,5

2 220,4

3 668,0

8 830,7

Kostrzy&sko - S!ubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

9 763,9

5 347,0

10 049,8

4 531,0

757,0

1 949,0

154,5

696,3

Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

1 851,0

1 840,0

8 249,0

6 594,0

)ódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

2 459,8

2 303,2

6 651,6

7 269,6

Krakowska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

Agencja Rozwoju Przemys!u S.A w Warszawie Oddzia! w Mielcu Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna Sp. z o.o. (strefa pomorska) Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. (strefa s!upska)

8 635,0

4 414,9

7 214,7

8 944,6

-1 390,5

1 427,0

6 688,9

25 352,3

111,3

1 117,2

1 878,3

3 321,9

Specjalna Strefa Ekonomiczna "Starachowice" S.A.

122,1

154,1

177,0

284,3

Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

267,9

-2 100,0

-922,3

-292,7

5 908,0

4 412,0

4 032,0

5 614,0

7 098,7

10 376,7

31 990,4

38 176,5

14,9

-1 680,8

15 692,5

-1 843,1

Agencja Rozwoju Przemys!u S.A. w Warszawie Oddzia! w Tarnobrzegu Wa!brzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna "Invest-Park" Sp. z o.o. Warmi&sko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.

W 2008 r. Suwalska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. oraz Warmi&sko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. osi$gn#!y ujemne wyniki finansowe w kwocie odpowiednio 292,7 tys. z! i 1 843,1 tys. z!. Przyczyn$ straty poniesionej przez Suwalskiej SSE S.A. by!o niezrealizowanie planu sprzeda%y nieruchomo'ci, który zak!ada! sprzeda% 8,8 ha gruntu i uzyskanie 'redniej ceny 21 z!/m2. W rzeczywisto'ci sprzedano nieruchomo'ci o powierzchni 4,6581 ha, uzyskuj$c 'redni$ cen# 21,93 z!/m2. Przychody netto ze sprzeda%y wykonano na poziomie wy%szym ni% zak!adano, co przy obni%onych kosztach w kwocie 442 484,86 z! pozwoli!o zachowa( p!ynno'( finansow$ i zgromadzi( 'rodki finansowe w kasie na koniec 2008 r. w kwocie 1 030 211 z!.

32

W 2008 r. Spó!ka nie posiada!a zobowi$za& d!ugoterminowych i nie zaci$ga!a zobowi$za& kredytowych. Zmniejszenie straty finansowej Spó!ki w porównaniu z 2007 r. wskazywa!oby na pozytywn$ tendencj# poprawy wyniku finansowego, gdyby nie niepokoj$ca sytuacja na koniec I kwarta!u 2009 r. wynikaj$ca z braku przychodów po wycofaniu si# inwestorów z powodu 'wiatowego kryzysu finansowego. Na popraw# sytuacji Spó!ki mo%e wp!yn$( zagospodarowanie nowoutworzonej podstrefy w Bia!ymstoku. Rozstrzygni#cie pierwszych przetargów na sprzeda% gruntów i udzielenie zezwolenia planowane jest na III kwarta! 2009 r. Niezrealizowanie planu sprzeda%y nieruchomo'ci by!o te% przyczyn$ powstania straty w Warmi&sko-Mazurskiej SSE S.A. Zmniejszenie sprzeda%y nieruchomo'ci by!o wynikiem wycofania si# inwestorów w zwi$zku z kryzysem gospodarczym na 'wiecie, oraz wstrzymania si# z decyzjami o inwestycji w strefie w oczekiwaniu na rozporz$dzenie wyd!u%aj$ce okres funkcjonowania strefy do 2020 r. Dodatkowo wysoki wynik brutto Spó!ki z roku 2007 (wynikaj$cy z nieodp!atnego przej#cia przez Spó!k# gruntu od ANR) zwi$zany by! z wysokim podatkiem dochodowym. Rezerwa przewidziana na podatek okaza!a si# niedoszacowana. Podatek by! wy%szy o 381 160 z!, a kwota ta obci$%y!a wynik finansowy w 2008 r. Intensywne dzia!ania podj#te przez Zarz$d w drugiej po!owie 2008 r. zaowocowa!y efektami ekonomicznymi dopiero w I kwartale 2009 r. W rezultacie zysk na koniec marca 2009 r. wyniós! 4 426,6 tys. z!.

Nak!ady na rozwój strefy Zgodnie z art. 8 ustawy o sse do zada& zarz$dzaj$cego nale%y prowadzenie dzia!a& zmierzaj$cych do rozwoju dzia!alno'ci gospodarczej prowadzonej na terenie strefy. Uznaj$c wag# tego zadania, ustawodawca w art. 25 ust. 2 ustawy o sse dopu'ci! mo%liwo'( zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych dochodów zarz$dzaj$cego w cz#'ci wydatkowanej na cele rozwoju strefy. Rada Ministrów, w drodze rozporz$dze&, umo%liwi!a wszystkim spó!kom zarz$dzaj$cym strefami skorzystanie z tego udogodnienia. G!ówne dzia!ania zarz$dzaj$cych to budowa infrastruktury i promowanie obszarów stref. Powa%niejsze przedsi#wzi#cia w zakresie infrastruktury z regu!y podejmowane s$ wspólnie z samorz$dami lokalnymi i gestorami mediów, którzy zostali uwzgl#dnieni w poni%szej tabeli w grupie „Inni”.

33

Tabela 13 Nak!ady na budow# infrastruktury (narastaj$co) w mln z! Lp.

1

2

Strefa

Kamiennogórska

Katowicka

31.12.2007 r. Zarz#d Inni

14,7

23,5

4,4

240,1

31.12.2008 r. Zarz#d Inni

Najwa"niejsze dzia!ania podj&te w 2008 r.

14,8

1) Budowa kanalizacji sanitarnej i sieci wodoci$gowej na terenie strefy w Lubaniu, 2) Dostawa i monta% stolarki okiennej w cz#'ci 4,4 biurowej budynku administracyjnego spó!ki zarz$dzaj$cej, 3) Budowa instalacji c.o. w cz#'ci biurowej budynku administracyjnego spó!ki zarz$dzaj$cej.

30,7

1) Budowa infrastruktury drogowej w podstrefie Gliwice, 2) Budowa drogi dojazdowej w podstrefie 256,5 Gliwice, 3) Sporz$dzenie dokumentacji projektowej budowy dróg w Sosnowcu.

3

Kostrzy&skoS!ubicka

62,0

12,4

67,3

1) Wykonanie ci$gów pieszo-rowerowych przy ul. Asfaltowej i Przemys!owej w podstrefie Kostrzyn, 2) Wykonanie ci$gu pieszo-rowerowego na Osiedlu Przemys!owym, skrzy%owania dróg KN1 i KN3 wraz z niezb#dnym uzbrojeniem, budowa 37,5 zbiornika nr 2 z przelewami w podstrefie S!ubice, 3) Budowa przy!$czy kanalizacji deszczowej z drogi wewn#trznej do przyleg!ych dzia!ek, budowa ci$gów pieszo-rowerowych, rozpocz#cie budowy drogi wraz z infrastruktur$ wzd!u% nasypu w podstrefie Nowa Sól.

4

Krakowska

1,3

0,5

21,1

17,9

38,3

1) Budowa drogi wewn#trznej i ruroci$gu tranzytowego kanalizacji deszczowej w podstrefie Krzywa, 10,9 2) Przygotowanie koncepcji i projektów dot. energii elektrycznej, gazu i odwodnienia w podstrefie Legnickie Pole.

5

6

7

Legnicka

)ódzka

Mielecka

36,2

22,7

95,0

9,3

116,9

36,5

Budowa Inkubatora Technologicznego i siedziby spó!ki zarz$dzaj$cej stref$.

29,3

1) Budowa dróg w podstrefach: Radomsko, Kutno i Aleksandrów )ódzki, 2) Budowa infrastruktury w podstrefie )ód", 127,2 3) Budowa portierni i parkingu oraz wytyczenie parku wokó! stawu w Kompleksie Centrum podstrefy )ód".

102,9

1) Modernizacja kanalizacji sanitarnej o !$cznej d!ugo'ci ok. 950m, 2) Przebudowa wodoci$gu o d!. 114 m przy hali H13, 3) Modernizacja dróg wewn#trznych strefy o !$cznej d!. 990 m, 104,0 4) Przebudowa kanalizacji deszczowej siedziby Oddzia!u spó!ki zarz$dzaj$cej stref$ w Mielcu, 5) Wykonanie linii kablowej o d!. 490 m do rozdzielni zlokalizowanej przy bramie wschodniej, 6) Monta% 2 szt. transformatorów w stacji energetycznej E-3.

34

Lp.

Strefa

8

Pomorska

9

S!upska

31.12.2007 r. Zarz#d Inni

31.12.2008 r. Zarz#d Inni

115,2

18,8

160,3

5,0

8,8

5,8

10

Starachowicka

5,9

0,6

6,0

11

Suwalska

22,6

0,0

22,7

12

Tarnobrzeska

13

Wa!brzyska

14

Warmi&skoMazurska Razem

109,6

99,3

23,0

140,0

126,0

Najwa"niejsze dzia!ania podj&te w 2008 r.

1) Modernizacja obiektów Gda&skiego Parku Naukowo-Technologicznego w strefie w Gda&sku, 30,4 2) Modernizacja istniej$cej i budowa nowej infrastruktury technicznej na obszarze strefy w )ysomicach. 10,9

Budowa sieci wodoci$gowej oraz kolektora sanitarnego i deszczowego w podstrefie Koszalin.

1) Rozbudowa kanalizacji deszczowej w podstrefie Starachowice, 2) Rozbudowa sieci energetycznej (transformator, 1,1 linia kablowa, sie( kablowa, rozdzielnia kontenerowa, budynek magazynowy) w podstrefie Starachowice. 1) Budowa odcinka sieci wodoci$gowej 0,0 w podstrefie Suwa!ki, 2) Modernizacja dróg w podstrefie Go!dap. 1) Oddanie do u%ytku kompleksu nowych hal produkcyjno-magazynowych w Tarnobrzegu, 2) Kompleksowa modernizacja budynku biurowo42,2 administracyjnego w Radomiu, 3) Rozpocz#cie budowy Inkubatora Technologicznego w Stalowej Woli.

99,3

Wykonanie dokumentacji technicznej i budowa infrastruktury drogowej, sieciowej, komunalnej i energetycznej (w zakresie linii zasilaj$cych i 177,1 stacji transformuj$cych) w podstrefach: O!awa, Strzegom, Kluczbork, +widnica, Dzier%oniów, Opole, Nysa, Wrze'nia, Leszno, Kudowa Zdrój, +rem. 1) Budowa odcinka drogi wraz z o'wietleniem, odwodnienie i rekultywacja terenu w Elbl$gu, 72,9 2) Budowa odcinka drogi wraz z o'wietleniem, oraz odwodnienie terenu w M!awie.

5,3

37,7

5,3

618,4

649,1

729,8

892,9

Ogó!em 1 267,5 1 622,8 * gminy, gestorzy mediów, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W 2008 r. !$czne nak!ady na budow# infrastruktury wzros!y w stosunku do 2007 r. o 22%. Najwi#ksze nak!ady ponios!a spó!ka zarz$dzaj$ca stref$ pomorsk$ (45,1 mln z!) i krakowsk$ (19,8 mln z!). )$czne wydatki tych stref stanowi$ ponad 58% ogó!u wydatków zarz$dzaj$cych na ten cel. W odniesieniu do dzia!a& finansowanych przez inne podmioty najbardziej pr#%na okaza!a si# strefa mielecka (67,5 mln z! nak!adów), pozostawiaj$c daleko za sob$ strefy: wa!brzysk$ (37,1 mln z!), warmi&sko-mazursk$ (35,2 mln z!), kostrzy&sko s!ubick$ (25,1 mln z!) i tarnobrzesk$ (19,2 mln z!).

35

Poni%sza tabela przedstawia wydatki zarz$dzaj$cych na promocj# stref, a tak%e kwoty zwolnienia podatkowego, z którego skorzystali zarz$dzaj$cy strefami. Dane te dotycz$ okresu od pocz$tku funkcjonowania stref do ko&ca 2008 r. Tabela 14 Wydatki zarz$dzaj$cych na promocj# stref i kwoty zwolnienia podatkowego Lp.

Strefa

Nak!ady na promocj& strefy (mln z!)

Zwolnienie podatkowe (mln z!)

1

Kamiennogórska

0,45

1,66

2

Katowicka

7,52

8,63

3

Kostrzy&sko-S!ubicka

4,30

65,20

4

Krakowska

0,78

4,70

5

Legnicka

2,07

9,32

6

)ódzka

2,40

10,30

7

Mielecka

1,73

29,07

8

Pomorska

4,74

7,86

9

S!upska

0,54

5,37

10

Starachowicka

1,12

1,83

11

Suwalska

2,54

11,53

12

Tarnobrzeska

1,10

20,60

13

Wa!brzyska

3,46

23,91

14

Warmi&sko-Mazurska

0,34

0,80

33,09

200,78

Razem

Najwi#ksze wydatki na promocj# strefy ponie'li w 2008 r. zarz$dzaj$cy strefami: kostrzy&sko-s!ubick$ (1,1 mln z!), katowick$ (700 tys. z!) i pomorsk$ (330 tys. z!). Strefy te pozostaj$ w czo!ówce, tak%e bior$c pod uwag# ca!kowite 'rodki wydatkowane na ten cel od pocz$tku funkcjonowania stref. Najmniejsze nak!ady ponios!y natomiast strefy: warmi&sko-mazurska, kamiennogórska i s!upska. Z najwi#kszych zwolnie& podatkowych skorzysta!y dotychczas strefy: kostrzy&sko-s!ubicka mielecka i wa!brzyska. Mo%liwo'ci tej nie wykorzysta!a jeszcze strefa warmi&sko-mazurska.

36

Spis tabel Tabela 1 Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych - informacja syntetyczna (stan na dzie& 31 grudnia 2008 r.).............................................................................................. 4 Tabela 2 Wielko'( i lokalizacja specjalnych stref ekonomicznych wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r. ...................................................................................................................... 9 Tabela 3 Zagospodarowanie obszaru stref wg stanu na dzie& 31 grudnia 2008 r.................... 11 Tabela 4 Liczba wa%nych zezwole&......................................................................................... 14 Tabela 5 Poniesione nak!ady inwestycyjne w mln z!............................................................... 15 Tabela 6 Miejsca pracy w strefach........................................................................................... 17 Tabela 7 Wiod$cy inwestorzy w specjalnych strefach ekonomicznych .................................. 19 Tabela 8 Efekty w przeliczeniu na 1 ha zagospodarowanego terenu....................................... 20 Tabela 9 Struktura geograficzna zainwestowanego kapita!u ................................................... 21 Tabela 10 Struktura bran%owa inwestycji ................................................................................ 24 Tabela 11 Struktura kapita!owa spó!ek zarz$dzaj$cych strefami na dzie& 31 grudnia 2008 r. 28 Tabela 12 Wynik finansowy spó!ek zarz$dzaj$cych strefami w latach 2005-2008 w tys. z!. . 32 Tabela 13 Nak!ady na budow# infrastruktury (narastaj$co) w mln z! ..................................... 34 Tabela 14 Wydatki zarz$dzaj$cych na promocj# stref i kwoty zwolnienia podatkowego....... 36

37

Mapa specjalnych stref ekonomicznych w Polsce

38