1854

Druk nr 1854 Warszawa, 27 marca 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-37-09 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy - Prawo ochrony !rodowiska wraz z projektem aktu wykonawczego. W za!"czeniu przedstawiam tak#e opini$ proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.

dotycz"c"

zgodno%ci

Ponadto uprzejmie informuj$, #e do prezentowania stanowiska Rz"du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta! upowa#niony Minister Sprawiedliwo%ci.

(-) Donald Tusk

Projekt

USTAWA z dnia o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy – Prawo ochrony %rodowiska Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z pó&n. zm. 1) ) wprowadza si$ nast$puj"ce zmiany: 1) art. 47 otrzymuje brzmienie: „Art. 47 § 1. W razie skazania sprawcy za umy%lne przest$pstwo przeciwko #yciu lub zdrowiu albo za inne przest$pstwo umy%lne, którego skutkiem jest %mier' cz!owieka, ci$#ki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynno%ci narz"du cia!a lub rozstrój zdrowia, a tak#e w razie skazania sprawcy za przest$pstwo okre%lone w art. 173, 174, 177 lub art. 355, je#eli sprawca by! w stanie nietrze&wo%ci lub pod wp!ywem %rodka odurzaj"cego albo zbieg! z miejsca zdarzenia oraz w razie skazania za przest$pstwo okre%lone w art. 178a, 179 lub art. 180, s"d mo#e orzec nawi"zk$ na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. § 2. W razie skazania sprawcy za przest$pstwo przeciwko %rodowisku, s"d mo#e orzec nawi"zk$ na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony (rodowiska i Gospodarki Wodnej, o którym mowa w art. 400 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony %rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pó&n.zm. 2) ).”; 2) art. 49 otrzymuje brzmienie: „Art. 49. Odst$puj"c od wymierzenia kary, a tak#e w wypadkach wskazanych w ustawie, s"d mo#e orzec %wiadczenie pieni$#ne wymienione w art. 39 pkt 7 na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej; %wiadczenie to nie mo#e przekroczy' 60 000 z!otych.”;

2 3) uchyla si$ art. 49a; 4) uchyla si$ art. 57a; 5) w art. 67 § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3. Umarzaj"c warunkowo post$powanie karne, s"d zobowi"zuje sprawc$ do naprawienia szkody w ca!o%ci albo w cz$%ci, a mo#e na niego na!o#y' obowi"zki wymienione w art. 72 § 1 pkt 1 – 3, 5 lub 7a, a ponadto orzec %wiadczenie pieni$#ne wymienione w art. 39 pkt 7 lub nawi"zk$ oraz zakaz prowadzenia pojazdów wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2.”. Art. 2. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z pó&n. zm. 3) ) wprowadza si$ nast$puj"ce zmiany: 1) tytu! rozdzia!u VII otrzymuje brzmienie: „Rozdzia! VII. Uczestnictwo spo!ecze)stwa w wykonywaniu orzecze), pomoc w spo!ecznej readaptacji

skazanych

oraz

Fundusz

Pomocy

Pokrzywdzonym

oraz

Pomocy

Postpenitencjarnej”; 2) art. 43 otrzymuje brzmienie: „Art. 43. § 1. Tworzy si$ Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, zwany dalej „Funduszem”. § 2. Fundusz jest pa)stwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwo%ci. § 3. Przychodami Funduszu s" %rodki pieni$#ne pochodz"ce z: 1) orzeczonych przez s"dy nawi"zek oraz %wiadcze) pieni$#nych, 2) potr"ce) w wysoko%ci 20 % wynagrodzenia przys!uguj"cego za prac$ skazanych zatrudnionych w formach okre%lonych w art. 121 § 2, 3) wykonania kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 143 § 1 pkt 7, 4) spadków, zapisów i darowizn, 5) dotacji, zbiórek i innych &róde!.

3 § 4. (rodki Funduszu s" przeznaczane na: 1) pomoc osobom pokrzywdzonym przest$pstwem oraz cz!onkom ich rodzin zw!aszcza pomoc medyczn", psychologiczn", rehabilitacyjn", prawn" oraz materialn", udzielan" przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych i nie dzia!aj"ce w celu osi"gni$cia zysku, w tym stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje, 2) pomoc postpenitencjarn" osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin, udzielan" przez zawodowych kuratorów s"dowych oraz s!u#b$ wi$zienn", 3) pomoc postpenitencjarn" osobom, o których mowa w pkt 2, udzielan" przez podmioty wymienione w art. 38 § 1, 4) dzia!alno%', podejmowan" lub powierzon" przez dysponenta Funduszu, maj"c" na celu wsparcie i rozwój systemu pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem oraz pomocy postpenitencjarnej w szczególno%ci na: a) promowanie i wspieranie inicjatyw i przedsi$wzi$' s!u#"cych poprawie sytuacji osób pokrzywdzonych przest$pstwem oraz skutecznej readaptacji skazanych, b) podejmowanie przedsi$wzi$' o charakterze edukacyjnym i informacyjnym, c) pokrywanie kosztów zwi"zanych z organizowaniem i prowadzeniem szkole), d) podejmowanie, organizowanie i zlecanie bada) naukowych dotycz"cych sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przest$pstwem oraz osób skazanych. § 5. Powierzenie realizacji zada), o których mowa w § 4 pkt 1, 3 i 4, odbywa si$ w trybie otwartego konkursu ofert. § 6. Przyznanie %rodków na realizacj$ zada), o których mowa w § 4 pkt 1, 3 i 4, nast$puje na podstawie umowy. § 7. Podmioty, z którymi zosta!a zawarta umowa, s" obowi"zane do prowadzenia wyodr$bnionej ewidencji ksi$gowej otrzymanych %rodków oraz dokonywanych z tych %rodków wydatków. § 8. Podmioty, które otrzyma!y %rodki finansowe Funduszu s" obowi"zane do sporz"dzania i przekazania dysponentowi Funduszu sprawozda) dotycz"cych wykorzystania tych %rodków w terminie 15 dni od dnia zako)czenia realizacji zadania.

4 § 9. Pomocy z Funduszu nie przyznaje si$ w takim zakresie, w jakim zosta!a ona udzielona z innych &róde!. § 10. Dysponent Funduszu kontroluje prawid!owe wydatkowanie %rodków otrzymanych z Funduszu, pod wzgl$dem racjonalno%ci i legalno%ci ich wydatkowania, w tym zgodno%ci informacji zawartych w sprawozdaniu, o którym mowa w § 8, ze stanem faktycznym. § 11. Podmioty, które wykorzysta!y przekazane im %rodki niezgodnie z celem ich przyznania, s" obowi"zane do zwrotu równowarto%ci przekazanych %rodków, w terminie 30 dni od dnia wezwania do zwrotu. § 12. Osoba, która wykorzysta!a udzielon" pomoc niezgodnie z jej przeznaczeniem, obowi"zana jest do zwrotu równowarto%ci uzyskanych %wiadcze) w terminie 14 dni. § 13. W przedmiocie obowi"zku zwrotu udzielonej pomocy rozstrzyga podmiot udzielaj"cy pomocy. Od powy#szego rozstrzygni$cia przys!uguje skarga do s"du rejonowego, w okr$gu którego udzielono pomocy; orzeczenie s"du jest ostateczne. § 14. Osoba obowi"zana do zwrotu udzielonej pomocy traci prawo do otrzymania dalszej pomocy, chyba #e zachodz" szczególne okoliczno%ci uzasadniaj"ce udzielenie dalszej pomocy. § 15. Minister Sprawiedliwo%ci okre%li, w drodze rozporz"dzenia: 1) tryb udzielania pomocy pokrzywdzonym oraz cz!onkom ich rodzin, 2) tryb udzielania pomocy osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin, 3) warunki i tryb udzielania %rodków z Funduszu podmiotom, w tym w szczególno%ci tryb przeprowadzenia konkursu ofert, kryteria oceny oferty i tryb zawierania umów na realizacj$ powierzonych zada), 4) szczegó!owe zadania, na które przeznaczane s" %rodki Funduszu, 5) sposób wykorzystywania i rozliczania %rodków Funduszu, 6) sposób przeprowadzenia kontroli, o której mowa w § 10 – uwzgl$dniaj"c potrzeb$ prowadzenia odr$bnej gospodarki finansowej w zakresie realizacji zada) dotycz"cych pomocy pokrzywdzonym oraz pomocy postpenitencjarnej, a tak#e potrzeb$

skutecznego i racjonalnego wykorzystania %rodków Funduszu oraz osi"gni$cia

celów, dla których Fundusz zosta! utworzony.”;

5

3) w art. 173 w § 2 pkt 8 otrzymuje brzmienie: „8) udzielanie pomocy postpenitencjarnej,”; 4) w uchyla si$ art. 196a; 5) w art. 242 § 15 otrzymuje brzmienie: „§ 15. Przez poj$cie wynagrodzenia przypadaj"cego skazanemu rozumie si$ kwot$, pozosta!" po dokonaniu potr"ce) z wynagrodzenia przys!uguj"cego sk!adek na ubezpieczenie spo!eczne i kwoty na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, stanowi"c" podstaw$ do naliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.”. Art. 3. W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony %rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pó&n. zm.2) w art. 401 po ust. 15 dodaje si$ ust. 15a i 15b w brzmieniu: „15a. Przychodami Narodowego Funduszu s" tak#e wp!ywy z nawi"zek wymierzanych na podstawie art. 47 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z pó&n. zm.1)). 15b. Przychody, o których mowa w ust. 15a, przeznacza si$ wy!"cznie na cele zwi"zane z ochron" %rodowiska.”. Art. 4. W sprawach, w których orzeczono nawi"zk$ lub %wiadczenie pieni$#ne przed dniem wej%cia w #ycie ustawy stosuje si$ przepisy dotychczasowe, jednak w razie ponownego rozpoznania sprawy stosuje si$ przepisy w brzmieniu nadanym niniejsz" ustaw". Art. 5. Instytucje, stowarzyszenia, fundacje lub organizacje spo!eczne, na rzecz których orzeczono %rodki finansowe z tytu!u nawi"zki lub %wiadczenia pieni$#nego, s" obowi"zane przekaza' Ministrowi Sprawiedliwo%ci, w terminie 60 dni od dnia wej%cia w #ycie niniejszej ustawy, sprawozdanie dotycz"ce wykorzystania tych %rodków za okres nierozliczony na dotychczasowych zasadach, zawieraj"ce informacj$ o wysoko%ci otrzymanych %rodków oraz ich rozliczenie ze wskazaniem celów, na które zosta!y wydane, a tak#e do wyodr$bnienia tych %rodków w ewidencji ksi$gowej.

6 Art. 6. 1. Minister Sprawiedliwo%ci mo#e zleci' kontrol$ zgodno%ci z prawdziwym stanem danych zawartych w sprawozdaniu, o którym mowa w art. 5. Ocenie Ministra Sprawiedliwo%ci podlega równie# celowo%' i gospodarno%' wydatkowanych przez te podmioty otrzymanych %rodków. 2. Kontrola mo#e tak#e dotyczy' spe!nienia przez instytucj$, fundacj$, stowarzyszenie lub organizacje spo!eczne obowi"zków, o których mowa w art. 5. Art. 7. Prezesi s"dów apelacyjnych s" obowi"zani, w terminie 60 dni od dnia wej%cia w #ycie niniejszej ustawy, przekaza' Ministrowi Sprawiedliwo%ci zestawienie %rodków finansowych przekazanych poszczególnym instytucjom, stowarzyszeniom, fundacjom lub organizacjom spo!ecznym, w wyniku wykonania orzecze), o których mowa w art. 5, zapad!ych w s"dach na obszarze danej apelacji. Art. 8. Z dniem wej%cia w #ycie ustawy Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej staje si$ Funduszem Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Art. 9. Ustawa wchodzi w #ycie po up!ywie 60 dni od dnia og!oszenia.

1)

2)

3)

Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378 oraz z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344. Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz. 1227, Nr 223, poz. 1364 oraz z 2009 r. Nr 19, poz. 100. Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179, poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz. 2405, Nr 243, poz. 2426 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 123, poz. 849, z 2008 r. Nr 96, poz. 620 i Nr 214, poz. 1344 oraz z 2009 r. Nr 8, poz. 39 i Nr 22, poz. 119.

03/07si

UZASADNIENIE

Podstawowym celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie do porz"dku prawnego nowej instytucji: Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, którego dysponentem ma by' Minister Sprawiedliwo%ci. (rodki Funduszu b$d" przede wszystkim pochodzi', z jednej strony – tak jak dotychczas – z potr"ce) z wynagrodzenia za prac$ skazanych odbywaj"cych kar$ pozbawienia wolno%ci, a z drugiej – co jest istotnym novum – z nawi"zek oraz %wiadcze) pieni$#nych orzekanych przez s"dy w stosunku do sprawców przest$pstw. W tym celu proponuje si$ utworzenie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej (zwanego w dalszej cz$%ci „Funduszem”). Projektowana ustawa zak!ada po!"czenie w jednym funduszu &ród!a finansowania dzia!a) ukierunkowanych na popraw$ sytuacji osób pokrzywdzonych przest$pstwem oraz pomoc postpenitencjarn". Po!"czenie obu tych zada) wydaje si$ racjonalne, nie ma bowiem uzasadnienia, aby funkcjonowa!y dwa oddzielne fundusze, skoro dysponentem ka#dego z nich ma by' Minister Sprawiedliwo%ci. Scentralizowanie %rodków w jednym Funduszu pozwoli ponadto na prowadzenie spójnej i przejrzystej polityki pomocy pokrzywdzonym oraz skazanym, a ponadto na zachowanie uzasadnionych interesem spo!ecznym prawid!owych proporcji w tym zakresie. Po!"czenie zada) odnosz"cych si$ do osób pokrzywdzonych oraz skazanych w jednym funduszu zapewni racjonalne wydatkowanie %rodków finansowych oraz przyniesie bud#etowi pa)stwa wymierne oszcz$dno%ci z tytu!u zmniejszenia kosztów obs!ugi w porównaniu z sytuacj", w której funkcjonowa!yby dwa oddzielne fundusze: Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz istniej"cy obecnie Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej. Potrzeba

powo!ania

Funduszu

Pomocy

Pokrzywdzonym

oraz

Pomocy

Postpenitencjarnej wynika z faktu, #e istniej"ce dotychczas rozwi"zania dotycz"ce dysponowania nawi"zkami i %wiadczeniami pieni$#nymi, a wi$c %rodkami publicznymi – nie realizowa!y w pe!ni zasad jawno%ci i przejrzysto%ci finansów publicznych, a w szczególno%ci zasady kontroli finansowej. Dotychczasowe do%wiadczenia w zakresie wydatkowania nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych przekazywanych przez s"dy na rzecz podmiotów wpisanych do stosownego wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwo%ci wskazuj", #e nie zawsze %rodki

2 finansowe wykorzystywane s" w sposób prawid!owy, na okre%lone w przepisach cele. Utrzymywanie obecnego stanu rzeczy jest wi$c nieracjonalne i nieuzasadnione. Obowi"zuj"ce

przepisy

generuj" bowiem

szereg

problemów,

które

znikn"

w przypadku utworzenia Funduszu. Obecnie Minister Sprawiedliwo%ci jest zobowi"zany wpisa' do wykazu organizacji, na rzecz których mo#na zas"dza' nawi"zki i %wiadczenia pieni$#ne, wszystkie podmioty spe!niaj"ce – nietrudne zreszt" do spe!nienia – warunki formalne. Skutkiem tego Minister Sprawiedliwo%ci nie ma #adnej mo#liwo%ci weryfikacji wiarygodno%ci i rzetelno%ci podmiotów wyst$puj"cych o wpis do wykazu. Zachodz" wi$c wypadki zak!adania takich organizacji, szczególnie stowarzysze), motywowane g!ównie lub wy!"cznie zamiarem uzyskania wpisu organizacji do wykazu, a tym samym uzyskania mo#liwo%ci pozyskiwania %rodków z tytu!u orzekanych przez s"dy nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych. Je#eli takie stowarzyszenie b$dzie nawet ra#"co nieprawid!owo wydatkowa' uzyskane %rodki, to jedyn" mo#liw" sankcj" jest wykre%lenie z wykazu. Brak mechanizmu jakiejkolwiek weryfikacji wpisywanych do wykazu podmiotów skutkuje tym, #e nawet osoby nieprawid!owo wydatkuj"ce uzyskane %rodki, których dotychczasowa dzia!alno%' zosta!a oceniona negatywnie, powoduj"c wykre%lenie podmiotu z wykazu, mog" natychmiast za!o#y' nowe stowarzyszenie i ponownie uzyskiwa' %rodki z nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych, a Minister Sprawiedliwo%ci nie ma #adnych prawnych mo#liwo%ci, aby temu zapobiec. Ponadto zdarzaj" si$ sytuacje, kiedy

podmiot, w stosunku do którego toczy si$ post$powanie przed

Wojewódzkim S"dem Administracyjnym, ze wzgl$du na skarg$ na decyzj$ o wykre%lenie z wykazu w wyniku stwierdzenia nieprawid!owo%ci w sposobie wydatkowania %rodków finansowych pochodz"cych z orzeczonych nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych, sk!ada wniosek o wpisanie do przedmiotowego wykazu. Obecnie obowi"zuj"ce przepisy nie reguluj" kwestii zwi"zanych z ponownym wnioskiem o wpis po ujawnieniu

nieprawid!owo%ci

w wydatkowaniu zas"dzonych %rodków, co stwarza du#e trudno%ci interpretacyjne. Podmiot taki z jednej strony spe!nia wymogi formalne niezb$dne do uzyskania wpisu do wykazu i organ wydaj"cy decyzj$ odmown" w tym przedmiocie nara#a si$ na ewentualne uchylenie w razie wniesienia skargi do Wojewódzkiego S"du Administracyjnego, z drugiej natomiast ponowne wpisanie do wykazu podmiotu, który zosta! ju# z niego wykre%lony w trybie art. 196a § 5 K.k.w, w czasie trwania post$powania s"dowego ze skargi tego podmiotu na decyzj$

o

wykre%leniu,

czyni!oby

iluzorycznymi

kontrolne

Sprawiedliwo%ci wobec podmiotów wpisanych do wykazu.

uprawnienia

Ministra

3 Jak wynika z analizy rocznych sprawozda) dotycz"cych wykorzystania przez instytucje, stowarzyszenia, fundacje i organizacje spo!eczne nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych, orzeczonych w trybie art. 47 i 49 Kodeksu karnego, sposób wydatkowania przekazanych %rodków, a tak#e realizacja obowi"zku sk!adania sprawozda), jest w du#ej mierze nieprawid!owa. Mimo bowiem okre%lonych w obowi"zuj"cych przepisach terminów i sposobów sk!adania przedmiotowych sprawozda), w 2007 r. spo%ród 642 podmiotów ujawnionych w wykazie Ministra Sprawiedliwo%ci, jedynie 198 obowi"zek ten wykona!o w terminie. Pozosta!e 444 podmioty sprawozdania przekaza!o po terminie, najcz$%ciej na skutek monitów. W toku przeprowadzanych weryfikacji i analiz sprawozda) okaza!o si$, #e zawiera!y one liczne b!$dy i braki, polegaj"ce przede wszystkim na wskazaniu nieprawid!owego wykorzystania zas"dzonych nale#no%ci oraz wyst$powaniu rozbie#no%ci mi$dzy danymi dotycz"cymi kwot %rodków faktycznie otrzymanych a %rodkami wykorzystanymi. W wyniku stwierdzonych nieprawid!owo%ci Wydzia! Kontroli Ministerstwa Sprawiedliwo%ci podj"! kontrole dora&ne w organizacjach, które zako)czy!y si$ wnioskami o wykre%lenie podmiotów z wykazu Ministra Sprawiedliwo%ci z uwagi na niezgodno%' danych wykazanych w sprawozdaniu przes!anym do Ministerstwa Sprawiedliwo%ci z danymi wynikaj"cymi z ewidencji ksi$gowej jednostki, dokonywanie wydatków niezgodnie z wymogami okre%lonymi w art. 47 i 49 Kodeksu karnego, tj. m.in. pokrywanie wydatków dotycz"cych dzia!alno%ci administracyjno-eksploatacyjnej podmiotu lub dokonywanie wydatków niemaj"cych zwi"zku z udzielaniem pomocy pokrzywdzonym, wyp!at$ wynagrodzenia dla zarz"du z uzyskanych %rodków czy nieprawid!owo%ci w zakresie ewidencji ksi$gowej. W wyniku stwierdzonych nieprawid!owo%ci wykre%lono z wykazu m.in. Stowarzyszenie „Bezpieczny Powiat Bi!gorajski” w Bi!goraju, Stowarzyszenie „Serce Pomocy Dzieciom i M!odzie#y Specjalnej Troski” w Szczecinie, Fundacj$ Pomocy Wzajemnej „Res Integra” we Wroc!awiu czy Stowarzyszenie Pomocy Poszkodowanym w Wypadkach, Kolizjach Drogowych i na Skutek B!$dów Lekarskich „Wokanda” w Katowicach. Analiza sprawozda) nadal jest dokonywana i wnioski o wykre%lenie podmiotów z wykazu przekazywane s" na bie#"co. Ponadto nale#y zauwa#y', #e kontrole dora&ne przeprowadzane s" przez pracowników Wydzia!u Kontroli jedynie w podmiotach, których sprawozdania w sposób ra#"cy narusza!y obowi"zuj"ce przepisy. Kontrole przeprowadzone w wi$kszej liczbie podmiotów mog!yby skutkowa' wi$ksz" liczb" wniosków o wykre%lenie z wykazu.

4 Na podkre%lenie zas!uguje tak#e fakt, i# aktualnie istniej" setki organizacji, na rzecz których zas"dzane s" jedynie niewielkie sumy pieni$dzy, przez co nie s" one w stanie podj"' #adnych powa#niejszych dzia!a) w kierunku realizacji za!o#onych celów. Ze wzgl$du na to, #e wiele z tych organizacji nie ma innych &róde! przychodów, %rodki te wydawane s" g!ównie na administrowanie organizacj". Z racji przyj$tego systemu, obowi"zuj"ce przepisy s" bardzo restrykcyjne co do celów, na które mo#na wydatkowa' otrzymane nawi"zki i %wiadczenia pieni$#ne. Mo#na je mianowicie przeznacza' jedynie na cele bezpo%rednio zwi"zane z ochron" zdrowia, ochron" %rodowiska, udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych oraz

ochron"

dobra

naruszonego

lub

zagro#onego

przest$pstwem.

Wspomniana

bezpo%rednio%' powoduje, #e nie mo#na wydatkowa' %rodków na wiele bardzo po#"danych i akceptowanych spo!ecznie dzia!a). Proponowane rozwi"zanie jest znacznie bardziej elastyczne. Umo#liwi ono wydatkowanie %rodków na wi$cej celów, pozwalaj"c jednocze%nie zachowa' kontrol$ nad wydatkami. Sposób wydatkowania przekazanych %rodków b$dzie bowiem wyra&nie okre%lony w umowie. Rozwi"zanie to b$dzie z pewno%ci" korzystne zarówno dla organizacji realizuj"cych konkretne programy i zadania, jak i dla Ministra Sprawiedliwo%ci b$d"cego dysponentem Funduszu. Do%wiadczenia kilku lat obowi"zywania dotychczasowych przepisów wskazuj" równie# na to, #e wiele organizacji, szczególnie mniejszych i b$d"cych beneficjentami opiewaj"cych na niewielkie kwoty nawi"zek i %wiadcze), nie podejmuje #adnych dzia!a) w celu ich egzekucji. Sytuacja taka nie tylko odbija si$ na sytuacji osób, którym z zas"dzonych kwot mo#na by!oby udzieli' pomocy, ale równie# zmniejsza oddzia!ywanie p!yn"ce z wyroku na skazanego, zarówno o charakterze represyjnym, jak i wychowawczym, podwa#aj"c tym samym autorytet prawa oraz organów prawo stosuj"cych. W 2007 r. zas"dzone

zosta!y

przez

s"dy

nawi"zki

oraz

%wiadczenia

pieni$#ne

w

kwocie

32 399 090,31 z!, z tego wyegzekwowanych zosta!o jedynie 6 933 898,71 z!. Powo!anie Funduszu bez w"tpienia przyczyni si$ do zwi$kszenia %ci"galno%ci nale#no%ci, co powinno zwi$kszy' kwot$ %rodków, które b$d" przeznaczone na le#"ce u podstaw jego powo!ania cele, a tym samym przeciwdzia!a' b$dzie deterioracji funkcjonuj"cego w %wiadomo%ci spo!ecznej obrazu systemu wymiaru sprawiedliwo%ci. Je#eli przyj"', #e %ci"galno%' ta zwi$kszy si$ do poziomu co najmniej 50 % orzeczonych nawi"zek, to wp!ywy z tego tytu!u powinny wzrosn"' o ok. 10 000 000 z!. Warto przy tym zaznaczy', #e egzekucja nale#no%ci b$dzie prowadzona w drodze egzekucji s"dowej, a nie

5 administracyjnej, i nie spowoduje dodatkowego obci"#enia prac" naczelników urz$dów skarbowych. Zadania z zakresu pomocy pokrzywdzonym, w tym czynno%ci zmierzaj"ce do egzekucji zas"dzonych nawi"zek, b$d" wykonywane przez w!a%ciw" komórk$ organizacyjn" Ministerstwa Sprawiedliwo%ci, w!a%ciw" ds. ofiar przest$pstw. W aktualnym stanie prawnym udzielanie pomocy pokrzywdzonym w sposób kompleksowy i efektywny nie jest mo#liwe. Podmioty otrzymuj" bowiem %rodki finansowe niesystematycznie, nie s" w stanie przewidzie' ani terminu ani wysoko%ci wp!ywów, co z kolei powoduje, #e ich dzia!alno%' prowadzona jest jedynie fragmentarycznie i w du#ym stopniu nieefektywnie. Obecne rozwi"zania nie umo#liwiaj" stworzenia sieci podmiotów, które udziela!yby wszystkim pokrzywdzonym niezb$dnej pomocy, oferowa!yby im mo#liwo%' korzystania z „opiekuna ofiary”, a tak#e zapewnia!y dost$p do porad, w szczególno%ci prawnych oraz psychologicznych. System pomocy powinien obejmowa' ca!y kraj i umo#liwia' korzystanie z niezb$dnych %wiadcze) przez wszystkie ofiary przest$pstwa, które tego potrzebuj", ale postulat ten nie jest realizowany. W Ministerstwie Sprawiedliwo%ci w 2007 r. podj$to prób$ stworzenia na wybranym terenie sieci pomocy ofiarom przest$pstw. W formie pilota#u utworzono 11 Lokalnych O%rodków Wsparcia, w których specjali%ci z zakresu prawa i psychologii udzielali pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem. Za!o#enia pilota#u jednak nie sprawdzi!y si$. Pomoc udzielana by!a „zza biurka” i dociera!a do stosunkowo niewielkiej grupy osób. Ponadto z uwagi na tworzenie o%rodków „od pocz"tku” okaza!o si$ rozwi"zaniem drogim i ekonomicznie nieuzasadnionym. Koszty 10-miesi$cznego pilota#u obejmuj"cego jedynie 11 o%rodków wynios!y ok. 1 600 000 z!, co oznacza, #e je#eliby takie o%rodki mia!y powsta' na terenie ca!ego kraju, niezb$dne by!yby ogromne nak!ady finansowe. Rozwi"zanie alternatywne jest zatem nieefektywne i nieskuteczne. Projekt ustawy ma na celu zwi$kszenie efektywno%ci i skuteczno%ci pomocy udzielanej ofiarom przest$pstw. Przyj$te rozwi"zania bazuj" przede wszystkim na do%wiadczeniach innych krajów europejskich w tym zakresie. Zak!ada si$, #e udzielaj"c pomocy pokrzywdzonym, nale#y uwzgl$dni' ich wszystkie potrzeby i odnie%' si$ do nich w sposób wszechstronny i skoordynowany, unikaj"c rozwi"za) cz$%ciowych i niespójnych, mog"cych powodowa' ponowne pokrzywdzenie. Zgodnie z projektem %rodki finansowe pochodz"ce z orzeczonych nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych

6 maj" trafia' do Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, którego dysponentem b$dzie Minister Sprawiedliwo%ci. System pomocy ma bazowa' przede wszystkim na dzia!alno%ci organizacji pozarz"dowych, podobnie jak to si$ dzieje z powodzeniem m.in. w Czechach i Niemczech. Powierzenie realizacji zada) s!u#"cych pomocy ofiarom przest$pstw na rzecz organizacji pozarz"dowych odbywa' si$ b$dzie w drodze konkursu ofert. Podmioty sektora pozarz"dowego maj" sk!ada' wniosek do Ministra Sprawiedliwo%ci b$d"cego dysponentem Funduszu, a ten po ich ocenie b$dzie przyznawa! – w drodze umowy – %rodki na ich realizacj$. Zadania powierzane organizacjom pozarz"dowym maj" s!u#y' przede wszystkim tworzeniu sieci pomocy ofiarom przest$pstw, dzi$ki której ka#dy pokrzywdzony b$dzie móg! uzyska' niezb$dne informacje, porady oraz pomoc prawn", psychologiczn" czy socjaln" na ka#dym etapie post$powania. Kluczowym elementem systemu ma by' uruchomienie funkcji opiekuna

ofiary

–

wolontariusza,

który

w

miar$

potrzeby

b$dzie

towarzyszy!

pokrzywdzonemu przest$pstwem od momentu zg!oszenia przez niego faktu pokrzywdzenia i kontaktu z organami %cigania, a# do czasu, kiedy wsparcie to nie b$dzie ju# konieczne. Stworzenie ogólnokrajowego systemu pozwoli te# na wypracowanie jednolitych standardów post$powania dla osób zajmuj"cych si$ ofiarami przest$pstw, a tak#e umo#liwi przeprowadzanie potrzebnych szkole). Warto zaznaczy', #e funkcja opiekuna ofiary sprawdzi!a si$ w omawianym programie pilota#owym. B$dzie to ponadto kontynuacja podj$tych ju# przez Ministerstwo Sprawiedliwo%ci dzia!a) finansowanych ze %rodków unijnych pochodz"cych z programu „Przeciwdzia!anie przest$pczo%ci 2007”. Zgodnie z umow" z Komisj" Europejsk" powstanie 16 O%rodków Pomocy Pokrzywdzonym Przest$pstwem (po jednym w ka#dym województwie), w których %wiadczona b$dzie kompleksowa pomoc prawna i psychologiczna, a przede wszystkim pokrzywdzeni b$d" mogli korzysta' z pomocy opiekuna ofiary. O%rodki powstaj" na bazie do%wiadczonych organizacji pozarz"dowych, które posiadaj" specjalistów, lokal oraz grup$ wolontariuszy. B$d" ponadto tworzy' sie' pomocy poprzez wspó!prac$ z innymi podmiotami, zarówno sektora pozarz"dowego, jak i rz"dowego oraz samorz"dowego. Projekt pozwala zatem na stworzenie dobrego i skutecznego systemu gwarantuj"cego %wiadczenie pomocy ofiarom przest$pstw, a jego funkcjonowanie nie b$dzie finansowane z bud#etu pa)stwa. Podkre%li' przy tym nale#y, i# pomimo utworzenia wspólnego Funduszu, wp!ywy i wydatki

na

rzecz

pomocy

pokrzywdzonym

oraz

pomocy

postpenitencjarnej

7 ewidencjonowane b$d" odr$bnie. Nie b$dzie zatem mo#liwo%ci finansowania zada) z zakresu pomocy postpenitencjarnej ze %rodków przeznaczonych na rzecz pokrzywdzonych, i odwrotnie. Projektowane rozwi"zania pozostaj" w zgodzie z tre%ci" przepisów decyzji Ramowej Rady z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie pozycji ofiar w post$powaniu karnym (Dz. Urz. WE 2001/220/WSiSW). Zgodnie z art. 13 cyt. decyzji, pa)stwa cz!onkowskie maj" za zadanie stworzenie systemu pomocy ofiarom przest$pstw, który zapewni im pomoc zarówno na wst$pnym, jak i na pó&niejszym etapie post$powania. System ten maj" tworzy' zarówno s!u#by publiczne, jak i – na co zwraca si$ szczególn" uwag$ – uznawane oraz finansowane organizacje pozarz"dowe, które bezp!atnie wspieraj" ofiary przest$pstw i dzia!aj"c w odpowiednich warunkach uzupe!niaj" dzia!ania pa)stwa w tym zakresie. Decyzja Ramowa zobowi"zuje pa)stwa cz!onkowskie m.in. do: 1) udzielania pokrzywdzonemu, pocz"wszy od pierwszego kontaktu z organami %cigania, informacji dotycz"cej: - rodzaju s!u#b i organizacji, do których mog" zwróci' si$ o wsparcie, - rodzaju wsparcia, jakie mog" otrzyma', - mo#liwo%ci i sposobów zg!oszenia informacji o przest$pstwie, - istniej"cych procedur oraz wynikaj"cych z nich konsekwencji dla ofiar, - zakresu dost$pu do porad i pomocy prawnej oraz w innym zakresie, - mo#liwo%ci uzyskania odszkodowania (art. 4), 2) szczególnego wsparcia, przede wszystkim w zakresie nieodp!atnej porady prawnej wówczas, gdy ofiarom przys!uguje status strony w post$powaniu karnym (art. 6), 3) podejmowania dzia!a), aby odpowiedni personel lub organizacje pozarz"dowe zapewnia!y ofiarom dost$p do informacji, wspieranie ofiar stosownie do ich potrzeb, towarzyszenie ofiarom, gdy jest to konieczne i mo#liwe w trakcie post$powania karnego, a tak#e pomaganie ofiarom, na ich pro%b$, po zako)czeniu post$powania karnego (art. 13), 4) szkolenia osób zaanga#owanych w post$powanie lub maj"cych inny kontakt z ofiarami (art. 14).

8 Zmiany w przepisach Kodeksu karnego W zwi"zku z zamiarem powo!ania pa)stwowego funduszu – Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, który funkcjonowa!by w strukturach Ministerstwa Sprawiedliwo%ci, w obr$bie obj$tej projektem nowelizacji Kodeksu karnego przewidziano, #e nawi"zki i %wiadczenia pieni$#ne okre%lone w art. 47 i 49 K.k. orzekane b$d" od sprawców przest$pstw na rzecz tego Funduszu. Konsekwencj" powy#szego rozwi"zania jest konieczno%' uchylenia art. 49a K.k. w jego obecnym brzmieniu. W projekcie przyjmuje si$, #e w razie skazania sprawcy za przest$pstwo przeciwko %rodowisku, s"d mo#e orzec nawi"zk$ na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony (rodowiska i Gospodarki Wodnej, o którym mowa w art. 400 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony %rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pó&n. zm.). Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks post$powania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw, który znajduje si$ na etapie prac legislacyjnych w Sejmie RP (druk nr 1394), przewiduje ca!kowit" rezygnacj$ z instytucji wyst$pku o charakterze chuliga)skim, przewiduj"c tym samym uchylenie art. 57a K.k. Ze wzgl$du na konieczno%' zachowania niezb$dnego stopnia spójno%ci mi$dzy rz"dowymi projektami odnosz"cymi si$ do tej samej materii – nowelizacji przepisów prawa karnego, a równocze%nie niemo#no%' przes"dzenia przebiegu prac nad projektami, a tym samym daty ewentualnego wej%cia w #ycie obj$tych ich ramami rozwi"za), w niniejszym projekcie równie# celowe jest zamieszczenie zapisu przewiduj"cego uchylenie art. 57a K.k. Równocze%nie, w drodze stosownej modyfikacji art. 67 § 3 K.k., proponuje si$ wprowadzenie mo#liwo%ci orzekania nawi"zki w zwi"zku z zastosowaniem instytucji warunkowego umorzenia post$powania. Nawi"zka orzekana na podstawie tego przepisu, podobnie jak ma to miejsce w pozosta!ych wypadkach, b$dzie orzekana na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej.

Zmiany w przepisach Kodeksu karnego wykonawczego Zaproponowane

zmiany

s"

konsekwencj"

utworzenia

Funduszu

Pomocy

Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. W zwi"zku z tym zmienia si$ tytu! rozdzia!u VII, który otrzymuje brzmienie: „Uczestnictwo spo!ecze)stwa w wykonywaniu

9 orzecze) i pomoc w spo!ecznej readaptacji skazanych oraz Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej”. Dokonuje si$ tak#e zmian w art. 43 Kodeksu karnego wykonawczego, poprzez po!"czenie zada) pomocowych nowego Funduszu na rzecz pokrzywdzonych i cz!onków ich rodzin oraz osób odbywaj"cych kar$ pozbawienia wolno%ci, osób zwalnianych z jednostek penitencjarnych, a tak#e cz!onków ich rodzin. Zgodnie z projektem, tworzony Fundusz b$dzie funduszem celowym w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Projektowany przepis § 3 tego artyku!u okre%la przychody Funduszu, którymi b$d" %rodki pieni$#ne pochodz"ce z orzeczonych przez s"dy nawi"zek oraz %wiadcze) pieni$#nych, potr"ce) w wysoko%ci 20 % wynagrodzenia przys!uguj"cego za prac$ skazanych zatrudnionych w formach okre%lonych w art. 121 § 2 K.k.w., wykonania kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 143 § 1 pkt 7 K.k.w., spadków, zapisów i darowizn oraz dotacji, zbiórek i innych &róde!. W § 4 okre%lono, #e %rodki Funduszu przeznacza si$ na realizacj$ zada) Ministra Sprawiedliwo%ci

w zakresie

pomocy

pokrzywdzonym

przest$pstwem

oraz

pomocy

postpenitencjarnej. Chodzi tu m.in. o realizacj$ zada) o charakterze informacyjno-edukacyjnym o szerokim zakresie, a tak#e o mo#liwo%ci podejmowania np. bada) naukowych czy ankietowych dotycz"cych potrzeb osób pokrzywdzonych, organizowanie konferencji, seminariów itp. (rodki Funduszu b$d" mog!y by' przeznaczane tak#e na dzia!alno%' jednostek nie zaliczanych do sektora finansów publicznych i nie dzia!aj"cych w celu osi"gni$cia zysku, w tym stowarzysze), fundacji, organizacji i instytucji, polegaj"c" na udzielaniu wszechstronnej pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem oraz cz!onkom ich rodzin, a w szczególno%ci pomocy medycznej, psychologicznej, rehabilitacyjnej, prawnej oraz materialnej. Udzielanie pomocy postpenitencjarnej osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin realizowane b$dzie – tak jak ma to miejsce na podstawie obecnych przepisów – przez jednostki organizacyjne podleg!e Ministrowi Sprawiedliwo%ci, tj. s!u#b$ wi$zienn" oraz zawodowych kuratorów s"dowych. Realizacja zada) z zakresu pomocy postpenitencjarnej odbywa si$ tak#e poprzez dzia!alno%' podmiotów, o których mowa w art. 38 § 1 K.k.w. Poj$cie „pomocy postpenitencjarnej” jest poj$ciem bardzo szerokim i wynika z regulacji zawartych w ró#nych przepisach Kodeksu karnego wykonawczego. Z tego te#

10 powodu nie wydaje si$ ani uzasadnione, ani mo#liwe wprowadzenie normatywnej definicji tego poj$cia. Poj$cie to jest dookre%lone przez cele, jakie b$d" realizowane ze %rodków finansowych Funduszu, a które szczegó!owo zostan" przedstawione w rozporz"dzeniu wykonawczym. W celu zapewnienia pe!nej jawno%ci procedur konkursowych w § 5 wprowadza si$ zasad$ przyznawania %rodków Funduszu w trybie otwartego konkursu ofert, przy czym szczegó!owy sposób przeprowadzania takiego konkursu oraz sk!adania wniosków, a tak#e sposób przekazywania %rodków finansowych uprawnionym podmiotom i ich rozliczania, zostanie okre%lony w akcie wykonawczym. Nowe

rozwi"zanie,

motywowane

wynikami

kontroli

Funduszu

Pomocy

Postpenitencjarnej przeprowadzonej przez Najwy#sz" Izb$ Kontroli, stanowi projektowany w § 6 sposób przyznawania %rodków finansowych okre%lonym wy#ej podmiotom z sektora pozarz"dowego, co ma nast$powa' na podstawie umowy. Stworzy to mo#liwo%' lepszej kontroli sposobu wydatkowania przyznanych %rodków, a ponadto umo#liwi dysponentowi Funduszu wyst"pienie z roszczeniem regresowym w przypadku wykorzystania %rodków niezgodnie z ich przeznaczeniem. Projektowane przepisy § 7 i 8 nak!adaj" tak#e na podmioty sektora pozarz"dowego obowi"zek prowadzenia odr$bnej ewidencji ksi$gowej %rodków finansowych otrzymanych z Funduszu, a tak#e konieczno%' przekazywania przez nie sprawozda) dotycz"cych wykorzystania przekazanych %rodków. Zgodnie z § 9 pomocy z Funduszu nie przyznaje si$ w takim zakresie, w jakim zosta!a ona udzielona z innych &róde!. W projektowanych

§ 10 – 14 okre%lono, kto kontroluje wydatkowanie %rodków

otrzymanych z Funduszu, termin zwrotu wydatkowanych %rodków niezgodnie z celem przez podmioty, które je otrzyma!y oraz przez osoby, które wykorzysta!y udzielon" pomoc niezgodnie z przeznaczeniem, i sposób w jaki ma to nast"pi'. Projektowany przepis art. 43 § 15 K.k.w. zawiera delegacj$ ustawow" dla Ministra Sprawiedliwo%ci do okre%lenia, w drodze rozporz"dzenia, trybu udzielania pomocy pokrzywdzonym oraz cz!onkom ich rodzin, osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin. Okre%lone te# zostan" warunki, a tak#e tryb udzielania %rodków z Funduszu, w tym tryb przeprowadzania konkursu ofert, kryteria oceny oferty i

tryb zawierania umów na realizacj$ powierzonych zada),

a tak#e szczegó!owe zadania na które przeznaczane s" %rodki funduszu oraz sposób ich

11 rozliczania i kontroli wydatków, uwzgl$dniaj"c potrzeb$ prowadzenia oddzielnej gospodarki finansowej w zakresie realizacji zada) dotycz"cych pomocy pokrzywdzonym oraz pomocy postpenitencjarnej, a tak#e potrzeb$ skutecznego i racjonalnego wykorzystania %rodków Funduszu oraz osi"gni$cia celów, dla których Fundusz ten zosta! utworzony. Szczegó!owe okre%lenie, które przychody Funduszu maj" by' wydatkowane na rzecz pokrzywdzonych przest$pstwem, a które na pomoc postpenitencjarn", ma zapobiec mo#liwo%ci przekazywania %rodków finansowych przeznaczonych dla pokrzywdzonych przest$pstwem na rzecz skazanych i ich rodzin, co by!oby z pewno%ci" dzia!aniem nieuzasadnionym i spo!ecznie nieakceptowanym. W zwi"zku ze zmian" nazwy Funduszu, wprowadza si$ zmian$ w art. 173 § 2 pkt 8 K.k.w. Przepis ten dotyczy zakresu dzia!ania s"dowego kuratora zawodowego, do którego b$dzie nale#a!o udzielanie pomocy postpenitencjarnej, a nie – tak jak dotychczas – udzielanie pomocy z funduszu pomocy postpenitencjarnej. Konsekwentnie uchyla si$ tak#e art. 196a K.k.w. reguluj"cy kwesti$ sprawozda) sk!adanych

przez

podmioty

wpisane

do

wykazu

prowadzonego

przez

Ministra

Sprawiedliwo%ci. W wyniku utworzenia Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej sposób kontroli oraz sk!adania sprawozda) uregulowany zostanie zapisami stosownej umowy. W zwi"zku ze zmian" nazwy Funduszu przewiduje si$ wprowadzenie odpowiedniej zmiany o charakterze dostosowawczym w art. 242 § 15 K.k.w. Zmiany w ustawie – Prawo ochrony %rodowiska Konsekwentnie do zmiany w art. 47 § 2 K.k. przewiduj"cej mo#liwo%' orzekania nawi"zki na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony (rodowiska i Gospodarki Wodnej, wprowadza si$ zmian$ w art. 401 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony %rodowiska, przez dodanie po ust. 15 ust. 15a i 15b. Zgodnie ze zmianami, przychodami Narodowego Funduszu s" tak#e wp!ywy z nawi"zek, które b$d" przeznaczone na cele zwi"zane z ochron" %rodowiska. Przepisy przej%ciowe i ko)cowe W art. 4 przewiduje si$, #e w sprawach, w których orzeczono nawi"zk$ lub %wiadczenie pieni$#ne przed dniem wej%cia w #ycie ustawy, stosuje si$ przepisy

12 dotychczasowe, jednak w razie ponownego rozpoznania stosuje si$ przepisy w brzmieniu nadanym niniejsz" ustaw". Dodatkowo, z uwagi na uchylenie art. 196a K.k.w., w art. 5 – 7 projektu ustawy zawarto przepisy, które umo#liwi" kontrol$ i rozliczenie %rodków z nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych przekazanych na rzecz uprawnionych podmiotów, a nierozliczonych na dotychczasowych zasadach. Zgodnie z projektowanym art. 8, z dniem wej%cia w #ycie ustawy Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej

stanie

si$

Funduszem

Pomocy

Pokrzywdzonym

oraz

Pomocy

Postpenitencjarnej. Z uwagi na projektowany zakres ustawy, proponuje si$ w art. 9 wprowadzenie 60-dniowego vacatio legis.

13 OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Cel wprowadzenia regulacji Celem

jest

zwi$kszenie

efektywno%ci

i

skuteczno%ci

pomocy

udzielanej

pokrzywdzonym i cz!onkom ich rodzin oraz pomocy postpenitencjarnej, a tak#e realizacja zasad jawno%ci i przejrzysto%ci finansów publicznych w zakresie wydatkowania %rodków pieni$#nych pochodz"cych z nawi"zek oraz %wiadcze) pieni$#nych orzekanych przez s"dy wobec sprawców przest$pstw. 2. Podmioty, na które b$dzie oddzia!ywa!a ustawa Ustawa oddzia!ywa' b$dzie przede wszystkim na pokrzywdzonych przest$pstwem i cz!onków ich rodzin oraz na osoby osadzone w zak!adach karnych, osoby zwalniane z jednostek penitencjarnych i cz!onków ich rodzin. Dodatkowo ustawa b$dzie oddzia!ywa!a, z jednej strony, na podmioty, na rzecz których obecnie orzekane s" przez s"dy nawi"zki oraz %wiadczenia pieni$#ne, a z drugiej – na te podmioty, które b$d" otrzymywa!y dotacje z Funduszu. 3. Wyniki przeprowadzonych konsultacji spo!ecznych Projekt zosta! przes!any w ramach konsultacji do: Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady S"downictwa, Prezydium Rady G!ównej do Spraw Spo!ecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym, s"dów apelacyjnych oraz wybranych organizacji pozarz"dowych dzia!aj"cych na rzecz pokrzywdzonych przest$pstwem (Fundacji Pomocy Ofiarom Przest$pstw, Stowarzyszenia Pomocy Ofiarom Przest$pstw im. Ireny Rajkowskiej we Wroc!awiu, Fundacji „Dzieci Niczyje”, Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy „Niebieska Linia”, Stowarzyszenia Interwencji Prawnej w Warszawie) oraz na rzecz skazanych (Zarz"d G!ówny Stowarzyszenia Penitencjarnego „Patronat”, (l"ska Fundacja ETOH – B!$kitny Krzy# w Bielsku-Bia!ej). Ponadto projekt zosta! przes!any do Rady Dzia!alno%ci Po#ytku Publicznego. Projekt zosta! umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej i na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwo%ci. Wi$kszo%' podmiotów, do których projekt zosta! przekazany, nie zg!osi!a uwag.

14 Rzecznik Praw Dziecka wyrazi! nadziej$, #e funkcjonowanie Funduszu rzeczywi%cie wp!ynie na wi$kszy zakres udzielanej pomocy osobom pokrzywdzonym przest$pstwem oraz osobom im najbli#szym, w tym w szczególno%ci pokrzywdzonym dzieciom. Znakomita wi$kszo%' s"dów równie# popar!a przedstawione propozycje, zwracaj"c przy tym uwag$, #e utworzenie Funduszu istotnie przyczyni si$ do zwi$kszenia racjonalno%ci wydatkowania %rodków finansowych orzekanych na jego rzecz, sprzyja' b$dzie zasadzie jawno%ci i przejrzysto%ci finansów publicznych, i skuteczniej s!u#y' b$dzie wykonaniu zada) w zakresie pomocy osobom pokrzywdzonym przest$pstwami (S"d Apelacyjny w Lublinie). Nieliczne uwagi zg!oszone przez s"dy m.in. zawiera!y postulaty zwi$kszenia obsady etatowej w s"dzie do obs!ugi nowo powsta!ego Funduszu. Uwzgl$dniona zosta!a uwaga zg!oszona przez S"d Okr$gowy w Poznaniu, dotycz"ca konieczno%ci nowelizacji art. 173 § 1 pkt 8 K.k.w. w zwi"zku ze zmian" nazwy Funduszu. Je#eli chodzi o organizacje pozarz"dowe, to wi$kszo%' z nich nie zg!osi!a uwag do projektu. Prezes Fundacji „Instytut %w. Brata Alberta” w (winouj%ciu i jednocze%nie cz!onek Prezydium Rady G!ównej do Spraw Spo!ecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym, zaproponowa! zmniejszenie odpisów z wynagrodzenia za prac$ skazanych przekazywanego na Fundusz z 20 do 10 %. Uwaga ta nie zosta!a uwzgl$dniona. Dzi$ki %rodkom finansowym Funduszu realizowane s" cele na rzecz znacznej grupy skazanych, przede wszystkim tych, którzy nie dysponuj" %rodkami finansowymi oraz na rzecz ich rodzin. Zmniejszenie przychodów Funduszu z tego tytu!u wi"za!oby si$ z niemo#no%ci" realizowania nawet niezb$dnych zada) z zakresu pomocy postpenitencjarnej. Istota Funduszu polega na solidarno%ci skazanych i %rodki wypracowane przez tych osadzonych, którzy s" odp!atnie zatrudnieni, s!u#" tak#e pomocy na rzecz tych, którzy nie dysponuj" #adnymi %rodkami finansowymi. Najwi$cej uwag do projektu zg!osi!a Fundacja Pomocy Ofiarom Przest$pstw, która stwierdzi!a, #e projekt nale#y odrzuci' jako nietrafny i nie odpowiadaj"cy epoce. Fundacja swoje stanowisko uzasadnia!a tym, #e powo!anie Funduszu jest wyrazem niewiary w uczciwo%' i rzetelno%' ludzi dzia!aj"cych w organizacjach spo!ecznych, a przekazanie takiej w!adzy Ministrowi Sprawiedliwo%ci, jako dysponentowi Funduszu, mo#e spowodowa' faworyzowanie niektórych i dyskryminowanie innych podmiotów. Fundacja zarzuci!a tak#e projektodawcy,

#e

skoro

g!ównym

powodem

zmian

by!y

nieprawid!owo%ci

15 w dotychczasowym

sposobie

wykorzystywania

%rodków

finansowych

pochodz"cych

z nawi"zek, to nale#a!o zmieni' obowi"zuj"ce przepisy i nasili' kontrole podmiotów, na rzecz których nawi"zki te by!y orzekane. Fundacja podnios!a tak#e, #e nieuzasadnione jest przypuszczenie, #e skoro dysponentem Funduszu b$dzie Minister Sprawiedliwo%ci, to zwi$kszy si$ %ci"galno%' orzekanych wobec sprawców %wiadcze). Wydaje si$, #e wi$kszo%' ze zg!oszonych przez Fundacj$ uwag powsta!a w wyniku niepe!nego zrozumienia istoty proponowanych zmian oraz z obawy przed modyfikacj" dotychczasowego sposobu przekazywania %rodków pochodz"cych z nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych na rzecz organizacji spo!ecznych. Minister Sprawiedliwo%ci, jako dysponent Funduszu, b$dzie podejmowa! decyzje o przyznaniu %rodków na realizacj$ dzia!a) skierowanych

na

rzecz

osób

pokrzywdzonych

przest$pstwem

oraz

na

pomoc

postpenitencjarn" w oparciu o wniosek uprawnionego podmiotu. Taka praktyka – pozytywnie zreszt" oceniana przez

organizacje pozarz"dowe – funkcjonuje od wielu lat w ramach

obowi"zuj"cego obecnie Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej. (rodki finansowe Funduszu przyznawane s" w oparciu o przedstawiony projekt, a nie racje polityczne czy wielko%' organizacji. Dzia!alno%' podmiotów zajmuj"cych si$ pokrzywdzonymi przest$pstwem ma s!u#y' stworzeniu systemu pomocy ofiarom przest$pstw, poprawie ich sytuacji oraz wsparciu – w mo#liwie szerokim zakresie – w trudnej sytuacji #yciowej. Obawy zg!aszane przez Fundacj$, #e proponowany kszta!t Funduszu utrudni lub nawet uniemo#liwi dzia!anie organizacji spo!ecznych, nie mog" zosta' uznane za zasadne. Wydaje si$, #e istniej" uzasadnione podstawy do pogl"du, #e b$dzie wr$cz przeciwnie. Organizacje spo!eczne, na rzecz których b$d" przyznane %rodki z Funduszu, otrzymywa' je b$d" na podstawie umowy, w której okre%lony zostanie czas przekazania %rodków, ich wysoko%', cele na jakie %rodki mog" by' przekazywane oraz obowi"zek sprawozdawczy. Zostan" tak#e jasno okre%lone obowi"zki podmiotu w sytuacji niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania otrzymanych %rodków. Takie rozwi"zania u!atwi" planowanie oraz realizacj$ dzia!a). Obecnie podmioty nie s" w stanie przewidzie', w jakim terminie oraz w jakiej wysoko%ci otrzymaj" %rodki. Proponowany kszta!t Funduszu umo#liwi racjonalne i efektywne wykorzystywanie %rodków, co z pewno%ci" wp!ynie na podniesienie jako%ci realizowanych zada). Fundusz b$dzie ponadto materialn" podstaw" do stworzenia ogólnopolskiego systemu pomocy ofiarom przest$pstw. Je#eli natomiast chodzi o %ci"galno%' orzeczonych nawi"zek, to nale#y podkre%li', #e z pewno%ci" ulegnie ona poprawie. Z do%wiadcze) podmiotów spo!ecznych wynika, #e

16 z wielu wzgl$dów: etatowych, finansowych, braku czasu, nie podejmuj" one dzia!a) w przypadku niezrealizowania przez skazanego orzeczonej nawi"zki lub %wiadczenia pieni$#nego. Minister Sprawiedliwo%ci, jako organ administracji rz"dowej, nie mo#e pozwoli' na akceptacj$ nierealizowania obowi"zków na!o#onych na skazanego przez s"d i b$dzie reagowa! w ka#dej tego typu sytuacji. Reasumuj"c, nale#y podkre%li', #e w ramach konsultacji spo!ecznych projekt zosta! generalnie dobrze oceniony. Nieliczne zg!oszone uwagi, które nie zosta!y uwzgl$dnione, wynika!y g!ównie z ogólnego braku

akceptacji dla koncepcji le#"cej u podstaw

projektowanych rozwi"za), nie zawieraj"c równocze%nie alternatywnych rozwi"za) w stosunku do rozwi"za) obecnie funkcjonuj"cych, uznanych z przyczyn wcze%niej opisanych za nieprawid!owe i prowadz"ce do niedostatecznie efektywnego wykorzystywania %rodków finansowych pochodz"cych z nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych. Nale#y równie# stwierdzi', #e projekt ustawy nie narusza zasady pomocniczo%ci (subsydiarno%ci), która jest przywo!ana w preambule do Konstytucji. To, #e dysponentem tego Funduszu b$dzie Minister Sprawiedliwo%ci nie oznacza, #e realizacja zada) s!u#"cych poprawie sytuacji osób pokrzywdzonych przest$pstwem pozostanie w gestii administracji pa)stwowej. Takie uregulowanie ma zapewni' lepszy nadzór nad dysponowaniem %rodkami pieni$#nymi, a nie pozbawia' podmiotów sektora pozarz"dowego istotnej roli, jak" odgrywaj" w niesieniu pomocy i wsparcia osobom pokrzywdzonym przest$pstwem. Proponowany kszta!t ustawy spowoduje, #e w wyniku wi$kszej %ci"galno%ci nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych, wi$cej %rodków zostanie przeznaczonych dla organizacji pozarz"dowych na cele zawarte w ustawie. Podmioty, które wyka#" si$ nale#ytym i efektywnym gospodarowaniem przekazanymi %rodkami, b$d"c traktowane jako wiarygodne i rzetelne, b$d" mia!y szans$ skutecznego ubiegania si$ o nast$pne %rodki na realizacj$ kolejnych projektów. Utrzymanie dotychczasowego status quo wymaga!oby natomiast daleko id"cych zmian legislacyjnych. Zmiany te nie gwarantowa!yby jednak dostatecznego podniesienia efektywno%ci wykorzystania przekazanych %rodków. Zainteresowane podmioty, przy obecnie funkcjonuj"cym sposobie przekazywania nawi"zek i %wiadcze) pieni$#nych, nie s" w stanie przewidzie' terminu oraz wysoko%ci %rodków finansowych, które otrzymaj", co utrudnia ich racjonalne wykorzystanie, a tym samym dzia!alno%' zwi"zan" ze %wiadczon" przez te podmioty pomoc" pokrzywdzonym.

17 4. Skutki finansowe i spo!eczno-gospodarcze ustawy Projektowana ustawa nie spowoduje skutków na rynku pracy, w sferze konkurencyjno%ci wewn$trznej i zewn$trznej gospodarki oraz pozostanie bez wp!ywu na sytuacj$ i rozwój regionalny. Z uwagi jednak na znaczn" liczb$ spraw, którymi b$d" musieli zaj"' si$ pracownicy Ministerstwa Sprawiedliwo%ci, konieczne b$dzie uruchomienie nowych etatów do obs!ugi Funduszu. W 2006 r. nawi"zki oraz %wiadczenia pieni$#ne orzeczono w oko!o 20.000 spraw. Je#eli natomiast rozszerzy si$ tak" mo#liwo%' orzekania nawi"zek tak#e o sprawy, w których stosuje si$ warunkowe umorzenie, nale#y przyj"', #e liczba ta mo#e wzrosn"' do co najmniej 30.000 spraw rocznie. Oznacza to, #e taka liczba odpisów orzecze) zostanie przez s"dy nades!ana do Ministerstwa Sprawiedliwo%ci. Musi to skutkowa' dodatkowymi etatami, w zwi"zku z konieczno%ci" przyj$cia zwi$kszonej liczby korespondencji przez kancelari$ g!ówn" Ministerstwa, obowi"zkiem dostarczenia odpisów orzecze) do w!a%ciwej komórki merytorycznej, zarejestrowania wszystkich spraw, monitorowania wp!aty nawi"zek i %wiadcze), a wreszcie uruchomienia procedury egzekucyjnej w sytuacji braku realizacji nale#no%ci. Konieczne b$dzie tak#e rozpoznawanie wniosków nadsy!anych przez uprawnione podmioty, przygotowywanie opinii dla Ministra Sprawiedliwo%ci, opracowywanie projektów stosownych umów, a nast$pnie kontrola ich realizacji. Nale#y tak#e zapewni' odpowiednie pomieszczenia do przechowywania dokumentów, a w latach nast$pnych – do ich archiwizacji. W zwi"zku z powy#szym przewiduje si$ wzmocnienie etatowe o 6-7 osób, co spowoduje szacunkowe wydatki z tytu!u: 1) utworzenia etatów (koszt utworzenia jednego etatu szacuje si$ na 10 000 z!), czyli 7 * 10 000 z! = 70 000 z!, 2) wynagrodze) wyp!acanych dodatkowym pracownikom (przy za!o#eniu, #e zatrudnionych zostanie 7 osób, z tego 5 pracowników merytorycznych oraz 2 pracowników obs!ugi): – urz$dników: 12 m-cy * 4 000 z! * 5 osób = 240 000 z!, – pracowników nieobj$tych mno#nikowymi systemami wynagrodze): 12 m-cy * 3 000 z! * 2 osoby = 72 000 z!. *"czne wydatki roczne zwi"zane z zatrudnieniem dodatkowych osób szacowane s" na oko!o 312 000 z!.

18 Maj"c jednak na uwadze fakt, #e po wej%ciu w #ycie ustawy przewiduje si$, #e w pierwszym okresie funkcjonowania zadania zwi"zane z obs!ug" Funduszu nie b$d" tak rozleg!e, jak w terminie pó&niejszym, %rodki finansowe na dodatkowe etaty nale#y zabezpieczy' w projekcie ustawy bud#etowej na rok 2010. Jednocze%nie nale#y zauwa#y', #e równolegle prowadzone prace legislacyjne nad projektami ustaw przewiduj"cymi przeniesienie obowi"zków egzekucyjnych w zakresie nale#no%ci s"dowych na naczelników urz$dów skarbowych, nie dotycz" zmian w zakresie %ci"galno%ci nawi"zek. Przedmiotowy projekt ustawy nie nak!ada zatem #adnych dodatkowych obowi"zków na te podmioty i nie wywo!uje w tym zakresie skutków finansowych. Powstanie mo#liwo%' finansowania dzia!a) podejmowanych na rzecz osób pokrzywdzonych przest$pstwem ze %rodków nie pochodz"cych z bud#etu pa)stwa. Ponadto zwi$kszy si$ poziom %ci"galno%ci orzeczonych nawi"zek oraz %wiadcze) pieni$#nych, z uwagi na podejmowanie przez Ministra Sprawiedliwo%ci, jako dysponenta Funduszu, dzia!a) w ka#dym przypadku stwierdzenia braku realizacji przez skazanego orzeczonego wobec niego obowi"zku. Je#eli skuteczno%' egzekucji osi"gnie poziom co najmniej 50 %, to zwi$kszy to wp!ywy z tego tytu!u o ok. 10 000 000 z! rocznie. Natomiast je#eli jako alternatywne przyj"' obecne rozwi"zania, polegaj"ce na przyznawaniu %rodków organizacjom pozarz"dowym w sposób pozbawiony jakiejkolwiek realnej kontroli w!adz publicznych, to zasadnie mo#na oczekiwa', #e cho' projektowane rozwi"zania generuj" niewielkie koszty zwi"zane z funkcjonowaniem Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, to skutkiem b$dzie istotna zmiana polegaj"ca na zwi$kszeniu ilo%ci %rodków na realizacj$ celów ustawy. Zmiany legislacyjne, które wzmocni!yby kontrol$ aktualnego sposobu wykorzystywania %rodków finansowych pochodz"cych z orzekanych nawi"zek, i tak generowa!yby koszty zwi"zane z konieczno%ci" uruchomienia dodatkowych etatów w Ministerstwie Sprawiedliwo%ci i nie gwarantowa!yby stworzenia efektywnych systemowych rozwi"za). Nieuzasadnione ekonomicznie jest tak#e tworzenie Lokalnych O%rodków Wsparcia na wzór podmiotów uruchamianych w trakcie programu pilota#owego. Rozwi"zanie takie jest bowiem drogie, a ponadto – jak pokazuj" do%wiadczenia pilota#u – nie do%' efektywne.

19 Wej%cie w #ycie ustawy nie b$dzie natomiast wi"za!o si$ z wydatkami z bud#etu pa)stwa w cz$%ci 15 „S"downictwo”, gdy# nie nak!ada na wymiar sprawiedliwo%ci #adnych nowych obowi"zków. 5. Zainteresowanie pracami nad projektem ustawy Projekt ustawy zosta! udost$pniony w Biuletynie Informacji Publicznej, stosownie do postanowie) ustawy z dnia 7

lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w

procesie

stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414). Nie zosta!y zg!oszone zainteresowania tym projektem w trybie powo!anej ustawy.

6. Zgodno%' z prawem Unii Europejskiej Przedmiot projektowanej regulacji nie jest obj$ty prawem Unii Europejskiej.

03/08si

\

3l

:r,,,.,'. l_.:

ł

URZĄD KOMITETU INTEGRACJI EURO PEJSKIEJ SEKRETARZ KOMITETU INTEGRACJI ETIROPEJSKIEJ SEKRETARZ STANU Mikotaj Dowgielewicz lr4DiĆ'f O tOg IDPl ma tr.'lln.

Warszawa,dnia/f marca2009 r.

Pan Maciej Berek Sekretarz Rady Ministrów opinia o zgodnoś ciz prawem Unii Europejskiej projektu ustg|pyo znią nie ustawy_ Kodeks karny, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy - Prawo ochrony ś r o d o w i s k ą s p o r z ą d z o n a n a p o d s t a w i e a r t . 9 p k t 3 w z w . z a r t . 21upsktt.2 i u s t . 2 p k t 2a ustawyz dnia 8 sierpnia1996r. o KomitecieIntegracjiEuropejskiej(Dz. U. Nr 106, poz.494)przez Sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej Mikolaja Dowgielervicza SzanownyP anieMinistrze, - Kodeks kurny _ Kodeks kurn1,,Llst(rw\, W związku z projekterrrusta.ruyl o zmtanie }lJla}V.},' u,ykonawcz)) oraz uStawy- Prawo ochronyś rodou,iska (pismoz dnia 10'03.2009r., nr RM 10-37-09)' uprzejmieinformuję,Źe rriezgł aszam Llwag. pozwalamsobiewyrazicnastępują cą Jednocześ nie opinię:

Przedmiot regulacjinie jest obję typrawem Unii Europejskiej.

Z pou,azaniem,

Do Uprz4meiwiadomofi Pan Zbignier.v Wrona Podsekretarz Stanu IVIinisterstr,r'o SprawiedIir,voś ci

-il3 I ,) 2009

\ I

Projekt

ROZPORZ"DZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWO#CI z dnia

2009 r. w sprawie

Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej Na podstawie art. 43 § 15 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z pó&n. zm. ) zarz"dza si$, co nast$puje: § 1. Rozporz"dzenie okre%la: 1) tryb udzielania pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin; 2) tryb udzielania pomocy osobom pozbawionym wolno%ci i cz!onkom ich rodzin oraz osobom zwalnianym z jednostek penitencjarnych i cz!onkom ich rodzin, 3) warunki i tryb udzielania %rodków z Funduszu uprawnionym podmiotom, w tym w szczególno%ci tryb przeprowadzenia konkursu ofert, kryteria oceny oferty i tryb zawierania umów na realizacj$ powierzonych zada), 4) szczegó!owe zadania na które przeznaczane s" %rodki funduszu, 5) sposób wykorzystywania i rozliczania %rodków Funduszu, 6) sposób przeprowadzania kontroli, o której mowa w art. 43 § 10 ustawy. § 2. (rodki z Funduszu wydatkuje si$ zgodnie z rocznym planem finansowym, zwanym dalej „planem” zatwierdzanym przez dysponenta Funduszu w terminie do 31 marca ka#dego roku bud#etowego. § 3.W planie finansowym ujmuje si$ przychody i wydatki, stan %rodków obrotowych na pocz"tek i koniec roku bud#etowego, nale#no%ci i zobowi"zania, odr$bnie dla dzia!alno%ci Funduszu w zakresie:

2

1) pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin, uwzgl$dniaj"c odr$bnie: a) przychody pochodz"ce z orzeczonych przez s"dy nawi"zek oraz %wiadcze)

pieni$#nych,

b) przychody pochodz"ce z zapisów, spadków i darowizn oraz dotacji, zbiórek i innych &róde!, przeznaczone na pomoc pokrzywdzonym lub cz!onkom ich rodzin, c) wydatki

przeznaczone

na

pomoc

udzielon"

przez

Ministra

Sprawiedliwo%ci pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin, d) wydatki przeznaczone na pomoc udzielon" przez jednostki wymiaru sprawiedliwo%ci podleg!e Ministrowi Sprawiedliwo%ci pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin, e) wydatki

przeznaczone

na

pomoc

udzielon"

pokrzywdzonym

przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin przez jednostki nie zaliczone do sektora finansów publicznych i nie dzia!aj"ce w celu osi"gni$cia zysku, w tym stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje, 2) pomocy postpenitencjarnej osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin, uwzgl$dniaj"c odr$bnie: a) przychody pochodz"ce z potr"ce) w wysoko%ci 20 % wynagrodzenia przys!uguj"cego za prac$ skazanych zatrudnionych w formach okre%lonych w art. 121 § 2 kodeksu karnego wykonawczego, b) przychody pochodz"ce z wykonania kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 143 § 1 pkt 7 kodeksu karnego wykonawczego, c) przychody pochodz"ce z zapisów, spadków i darowizn oraz dotacji, zbiórek i innych &róde!, przeznaczone na pomoc postpenitencjarn", d) wydatki przeznaczone na udzielanie pomocy postpenitencjarnej przez Ministra

Sprawiedliwo%ci

organizacyjnych,

i podleg!ych

mu

s"dowych

jednostek

3

e) wydatki przeznaczone na udzielanie pomocy postpenitencjarnej przez s!u#b$ wi$zienn", f) wydatki na udzielanie pomocy postpenitencjarnej przez podmioty, o których mowa w art. 38 § 1 kodeksu karnego wykonawczego; § 4.1. Przyznanie %rodków Funduszu podmiotom, o których mowa w § 3 pkt 1) lit. e) oraz pkt 2) lit. f) odbywa si$ w formie otwartego konkursu ofert. 2. Og!oszenie otwartego konkursu ofert powinno zawiera' informacje o: a) rodzaju zadania, b) wysoko%ci %rodków publicznych przeznaczonych n realizacj$ tego zadania, c) zasadach przyznawania dotacji, d) terminach i warunkach realizacji zadania, e) terminie sk!adania ofert, f) terminie, trybie i kryteriach stosowanych przy dokonywaniu wyboru oferty. 3. Oferta, o której mowa w ust. 2 powinna zawiera' w szczególno%ci: a) szczegó!owy zakres rzeczowy zadania realizowanego ze %rodków finansowych Funduszu, b) termin i miejsce realizacji zadania, c) wysoko%' wnioskowanej dotacji, d) informacj$ o wcze%niejszej dzia!alno%ci podmiotu sk!adaj"cego ofert$ w zakresie, którego zadanie dotyczy, e) informacj$ o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych zapewniaj"cych wykonanie zadania, w tym o wysoko%ci %rodków finansowych uzyskanych na realizacj$ danego zadania z innych &róde!. 4. Oferty mog" by' sk!adane tak#e za pomoc" %rodków komunikacji elektronicznej, przy zastosowaniu zasad dotycz"cych podpisu elektronicznego. 5. Dysponent Funduszu przy rozpatrywaniu ofert w szczególno%ci: a) ocenia mo#liwo%' realizacji zadania przez podmiot sk!adaj"cy ofert$, b) ocenia przedstawion" kalkulacj$ kosztów realizacji zadania, c) ocenia poziom wspó!finansowania zadania z innych &róde!.

4

6. Po rozpoznaniu ofert dysponent Funduszu niezw!ocznie opracowuje wykaz podmiotów, na rzecz których zosta!y przyznane %rodki finansowe Funduszu. 7. Dysponent Funduszu w terminie do 30 kwietnia ka#dego roku opracowuje informacj$ o sposobie wykorzystania %rodków finansowych Funduszu w roku poprzednim, ze szczególnym uwzgl$dnieniem wysoko%ci dotacji przekazanych organizacjom pozarz"dowym i innym podmiotom sektora pozarz"dowego. 8. Og!oszenie, o którym mowa w ust. 2 oraz informacja, o której mowa w ust. 6 i 7 zamieszczane s" w Biuletynie Informacji Publicznej. § 5. Dysponent przyznaj"c %rodki z Funduszu podmiotom, o których mowa w § 3 pkt 1)

lit. e) oraz pkt 2) lit. f) zawiera z nimi

umow$, w której okre%la

w szczególno%ci: 1) szczegó!owy opis zadania, w tym cel, na jaki %rodki zosta!y przyznane oraz termin jego wykonania; 2) wysoko%' %rodków, w tym na cele administracyjne i tryb p!atno%ci; 3) termin wykorzystania %rodków; 4) tryb kontroli wykonywania zadania; 5) termin i sposób rozliczenia przyznanych %rodków; 6) sprawozdanie ze sposobu wykorzystania %rodków zawieraj"ce informacj$ o wysoko%ci %rodków otrzymanych z Funduszu, ich rozliczenie, w tym opis zrealizowanych zada); 7) termin zwrotu niewykorzystanych %rodków, nie d!u#szy ni# 15 dni od okre%lonego w umowie dnia wykonania zadania.

Udzielanie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz%onkom ich rodzin § 9.1. (rodki Funduszu przeznacza si$ na realizacj$ zada) Ministra Sprawiedliwo%ci i podleg!ych mu jednostek wymiaru sprawiedliwo%ci w zakresie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem, w szczególno%ci na:

5

1)

organizowanie konferencji, seminariów i spotka) po%wi$conych prawom, sytuacji oraz potrzebom osób pokrzywdzonych przest$pstwem;

2)

podejmowanie, organizowanie oraz przeprowadzanie akcji informacyjnych dotycz"cych praw osób pokrzywdzonych przest$pstwem;

3)

podejmowanie, organizowanie i zlecanie bada) naukowych dotycz"cych sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przest$pstwem;

4)

zlecanie organizacji szkole) w zakresie praw, sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przest$pstwem;

5)

finansowanie

przygotowania,

i wydawnictw

zwi"zanych

druku z

oraz

prawami

kolporta#u osób

publikacji

pokrzywdzonych

przest$pstwem; 6)

podejmowanie i realizacj$ zada) s!u#"cych tworzeniu sieci pomocy ofiarom przest$pstw.

§ 10. (rodki Funduszu przeznacza si$ tak#e na udzielanie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin przez podmioty, o których mowa w § 3 pkt. 1) lit e), w szczególno%ci na: 1)

organizowanie i finansowanie pomocy prawnej;

2)

pokrywanie

kosztów

zwi"zanych

z

psychoterapi"

lub

pomoc"

psychologiczn"; 3)

pokrywanie kosztów zwi"zanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacj"

zdrowotn"

oraz

uzyskiwaniem

orzecze)

o niepe!nosprawno%ci lub niezdolno%ci do zatrudnienia; 4)

pokrywanie

kosztów

zwi"zanych

z

edukacj"

ogólnokszta!c"c"

i zawodow", tak#e na zasadach indywidualnego kszta!cenia, odpowiednio do wieku i potrzeb edukacyjnych osób uprawnionych; 5)

pokrywanie

kosztów

czasowego

zakwaterowania

lub

udzielania

schronienia; 6)

okresowe dop!aty do bie#"cych zobowi"za) czynszowych za lokal mieszkalny, do którego osoba uprawniona posiada tytu! prawny;

6

7)

dostosowanie

warunków

lokalu mieszkalnego

do

potrzeb

osób

niepe!nosprawnych, w przypadku gdy utrata sprawno%ci nast"pi!a w wyniku przest$pstwa; 8)

finansowanie

przejazdów

%rodkami

komunikacji

publicznej

lub

pokrywanie kosztów transportu; 9)

w szczególnie uzasadnionych wypadkach na udzielanie %wiadcze) pieni$#nych, na okre%lony cel i okres wskazany przez organ udzielaj"cy pomocy. Rozdzia% 2

Udzielanie pomocy osobom pozbawionym wolno!ci i cz%onkom ich rodzin oraz osobom zwalnianym z jednostek penitencjarnych i cz%onkom ich rodzin § 11. (rodki Funduszu przeznacza si$ na udzielanie pomocy osobom pozbawionym wolno%ci i cz!onkom ich rodzin oraz osobom zwalnianym z jednostek penitencjarnych oraz cz!onkom ich rodzin, w szczególno%ci na: 1)

pokrywanie

kosztów

czasowego

zakwaterowania

lub

udzielanie

schronienia w o%rodku dla bezdomnych; 2)

okresow" dop!at$ do bie#"cych zobowi"za) czynszowych za lokal mieszkalny, do którego osoba ubiegaj"ca si$ o pomoc ma tytu! prawny;

3)

organizowanie

i

finansowanie

poradnictwa

prawnego,

promocji

zatrudnienia, aktywizacji zawodowej; 4)

organizowanie i finansowanie kursów przygotowania zawodowego lub pokrywanie kosztów zwi"zanych z udzia!em w takich kursach oraz sk!adaniem egzaminów kwalifikacyjnych;

5)

organizowanie i finansowanie programów z zakresu readaptacji spo!ecznej, maj"cych na celu pomoc psychologiczn", profilaktyk$ oraz terapi$ uzale#nie), organizowan" poza placówk" terapeutyczn" oraz innych programów podnosz"cych kompetencje spo!eczne skazanych

7

wymagaj"cych specjalistycznych oddzia!ywa); 6)

zakup materia!ów, narz$dzi i wyposa#enia oraz urz"dze) niezb$dnych do realizacji programów z zakresu readaptacji spo!ecznej oraz kursów zawodowych organizowanych w formie grupowej dla skazanych, wymagaj"cych specjalistycznych oddzia!ywa) korekcyjno-edukacyjnych;

7)

pokrywanie kosztów zwi"zanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacj" zdrowotn" oraz uzyskiwaniem orzecze) o niepe!nosprawno%ci lub niezdolno%ci do zatrudnienia;

8)

pokrywanie kosztów transportu specjalnego, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi lub przejazdów do miejsca pobytu, nauki, terapii, pracy – zw!aszcza wykonywanej nieodp!atnie;

9)

pokrywanie kosztów zwi"zanych z uzyskaniem dowodu osobistego oraz innych niezb$dnych dokumentów;

10) pokrywanie kosztów bada) specjalistycznych wymaganych przy kwalifikowaniu do udzia!u w programach z zakresu readaptacji spo!ecznej i kursach zawodowych oraz pracy wykonywanej nieodp!atnie; 11) pokrywanie kosztów zwi"zanych z organizacj" i udzielaniem pomocy rzeczowej w formie: a) #ywno%ci lub bonów #ywno%ciowych, b) odzie#y, bielizny, obuwia, %rodków czysto%ci i higieny osobistej, c) biletów komunikacji publicznej, d) leków, %rodków opatrunkowych i sanitarnych, e) protez, przedmiotów ortopedycznych i %rodków pomocniczych, f) pomocy naukowych, dydaktycznych, ksi"#ek i materia!ów biurowych, g) niezb$dnych przedmiotów wyposa#enia domowego lub innych przedmiotów u#ytku osobistego wspomagaj"cych funkcjonowanie w miejscu

czasowego

zakwaterowania

zwalnianych

niepe!no-

sprawnych, h) materia!ów, narz$dzi i wyposa#enia niezb$dnego do uczestnictwa

8

w szkoleniu zawodowym, wykonywania wyuczonego zawodu albo prowadzenia na w!asny rachunek dzia!alno%ci gospodarczej; 12) w szczególnie uzasadnionych wypadkach na udzielanie %wiadcze) pieni$#nych, na okre%lony cel i okres wskazany przez organ udzielaj"cy pomocy. § 12.1. Pomocy udziela si$ na wniosek lub z urz$du. 2. Z uzasadnionym wnioskiem o udzielenie pomocy mo#e wyst"pi' osoba uprawniona do jej uzyskania, a tak#e prokurator, obro)ca lub pe!nomocnik oraz przedstawiciel skazanego, ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 ustawy Kodeks karny wykonawczy. 3. Do wniosku za!"cza si$ dokumenty potwierdzaj"ce okoliczno%ci wskazane we wniosku, uzasadniaj"ce przyznanie pomocy na cele, o których mowa w § 16. Osoby zwolnione z zak!adów karnych lub aresztów %ledczych przedstawiaj" tak#e dokument zwolnienia. 4. W razie potrzeby, w szczególno%ci gdy wniosek nie zawiera uzasadnienia lub nie odpowiada warunkom okre%lonym w ust. 3, #"da si$ uzupe!nienia wniosku lub dokumentacji. Do czasu uzupe!nienia wniosku nie podlega on rozpoznaniu. 5. Osoby pozbawione wolno%ci i zwalniane z zak!adów karnych i aresztów %ledczych sk!adaj" wniosek do w!a%ciwego dyrektora jednostki penitencjarnej, za% osoby zwolnione z zak!adów karnych i aresztów %ledczych i ich rodziny oraz rodziny osób pozbawionych wolno%ci – do zawodowego kuratora s"dowego. § 13.1. (wiadcze) w ramach pomocy udziela si$ przez okres niezb$dny dla zrealizowania celów tej pomocy, z zastrze#eniem ust. 2 i 3. 2. Osobom zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych, a tak#e ich rodzinom, pomocy udziela si$ do czasu otrzymania pomocy na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo!ecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001 i Nr 273 poz. 2703 oraz Dz.U. nr 64 z 2005 r., poz. 565), nie d!u#ej jednak ni# przez 3 miesi"ce od dnia zwolnienia, chyba #e konieczno%' przed!u#enia tego okresu do 6 miesi$cy wynika ze szczególnych okoliczno%ci,

9

takich jak choroba lub czasowa niezdolno%' do pracy. 3. Rodzinom osób pozbawionych wolno%ci pomocy udziela si$ do czasu otrzymania pomocy na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo!ecznej, nie d!u#ej jednak ni# przez 3 miesi"ce od dnia osadzenia cz!onka rodziny w zak!adzie karnym lub areszcie %ledczym, chyba #e konieczno%' przed!u#enia tego okresu do 6 miesi$cy wynika ze szczególnych okoliczno%ci, takich jak choroba lub czasowa niezdolno%' do pracy. § 14.1. Pomocy udziela si$ w zakresie niezb$dnym. O formie pomocy, warto%ci, okresie stosowania i warunkach realizacji %wiadcze) decyduje podmiot uprawniony do udzielania pomocy. 2. Pomocy ze %rodków Funduszu udziela si$ w trakcie odbywania kary odpowiednio do zdiagnozowanych potrzeb zwi"zanych z przygotowaniem do readaptacji spo!ecznej skazanego. Form$ pomocy, czas trwania %wiadczenia oraz warunki jej stosowania na rzecz skazanego ustala si$ w indywidualnym programie

oddzia!ywania

lub

programie

wolno%ciowym

realizowanym

w okresie, o którym mowa w art. 164 § 1 i 2 ustawy Kodeks karny wykonawczy. Ustalone %wiadczenia mog" by' stosowane na rzecz uprawnionego skazanego w formie indywidualnej lub grupowej. § 15. Rozporz"dzenie wchodzi w #ycie 14 dni po jego og!oszeniu. Minister Sprawiedliwo!ci

10

UZASADNIENIE Projekt rozporz"dzenia jest wykonaniem delegacji ustawowej zawartej w art. 43 § 8 ustawy Kodeks karny wykonawczy. W projekcie okre%lone zosta!y szczegó!owe zasady i tryb funkcjonowania Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, a w szczególno%ci zasady i tryb udzielania %rodków Funduszu uprawnionym podmiotom, w tym tryb sk!adania wniosków o dofinansowanie, przekazywania %rodków na realizacj$ zada) oraz sposób ich rozliczania i kontroli wydatkowania, udzielania pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin oraz udzielania pomocy osobom pozbawionym wolno%ci i cz!onkom ich rodzin, osobom zwalnianym z jednostek penitencjarnych i cz!onkom ich rodzin. W pierwszej cz$%ci projektu przedstawione zosta!y zasady funkcjonowania Funduszu. W § 2 projektu okre%lono, #e %rodki Funduszu wydatkowane s" zgodnie z rocznym

planem,

który

powinien

by'

zatwierdzony

przez

Ministra

Sprawiedliwo%ci w terminie do 31 marca ka#dego roku. Plan ten obejmuje prognozowane przychody i wydatki Funduszu, stan %rodków obrotowych Funduszu na koniec i pocz"tek roku bud#etowego oraz nale#no%ci i zobowi"zania, odr$bnie dla dzia!alno%ci Funduszu w zakresie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin oraz pomocy postpenitencjarnej osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin. Z uwagi na ró#ne &ród!a przychodów oraz ró#ne wydatki Funduszu, zgodnie z § 3 projektu, w planie finansowym Funduszu odr$bnie ujmuje si$ %rodki w zakresie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin oraz w zakresie pomocy postpenitencjarnej osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin. (rodki te

11

gromadzone maj" by' na dwóch oddzielnych subkontach Funduszu. Zarówno &ród!a przychodów, jak i wydatki zosta!y w projekcie szczegó!owo przedstawione. I tak, na pomoc pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin przeznaczane maj" by' przychody pochodz"ce z orzeczonych przez s"dy nawi"zek oraz %wiadcze) pieni$#nych, zapisów spadków i darowizn oraz dotacji, zbiórek i innych &róde!. Wydatki natomiast przeznaczone maj" by' na udzielanie pomocy przez Ministra Sprawiedliwo%ci oraz jednostek wymiaru sprawiedliwo%ci podleg!ych Ministrowi Sprawiedliwo%ci pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin, a tak#e na udzielanie wszechstronnej pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin przez jednostki nie zaliczone do sektora finansów publicznych i nie dzia!aj"cych w celu osi"gni$cia zysku, w tym stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje. W zakresie natomiast pomocy postpenitencjarnej przychody Funduszu maj" pochodzi' z potr"ce) w wysoko%ci 20% wynagrodzenia przys!uguj"cego za prac$ skazanych zatrudnionych w formach okre%lonych w art. 121 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego, przychody pochodz"ce z wykonania kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 143 § 1 pkt 7 kkw, a tak#e z zapisów, spadków, darowizn oraz dotacji, zbiórek i innych &róde!. Wydatki natomiast przeznaczone s" na udzielanie pomocy postpenitencjarnej przez Ministra Sprawiedliwo%ci poprzez zawodowych kuratorów s"dowych oraz s!u#b$ wi$zienn". Z Funduszu mog" by' tak#e ponoszone wydatki na udzielanie pomocy postpenitencjarnej przez podmioty, o których mowa w art. 38 § 1 kkw. Zgodnie z § 4 projektu, przyznanie %rodków podmiotom sektora pozarz"dowego odbywa si$ na w formie otwartego konkursu ofert. W § 4 ust. 2 dok!adnie okre%lono, jakie informacje powinno zawiera' og!oszenie otwartego konkursu ofert. Natomiast w ust. 3 wymieniono, jakie dane powinna zawiera' oferta sk!adana przez podmioty zainteresowane otrzymaniem dotacji z Funduszu. Powinien to zosta' wskazany szczegó!owy zakres rzeczowy zadania realizowanego ze %rodków finansowych Funduszu, termin i miejsce realizacji zadania, wysoko%'

12

wnioskowanej dotacji,

informacje o wcze%niejszej dzia!alno%ci podmiotu

sk!adaj"cego ofert$ w zakresie, którego zadanie dotyczy, a tak#e wskazanie posiadanych zasobów rzeczowych i kadrowych zapewniaj"cych wykonanie zadania, w tym tak#e informacje o wysoko%ci %rodków finansowych uzyskanych na realizacj$ zadania z innych &róde!. W ust. 4 wprowadzono przepis, dzi$ki któremu oferty b$d" tak#e mog!y by' sk!adane za pomoc" %rodków komunikacji elektronicznej, przy zastosowaniu zasad dotycz"cych podpisu elektronicznego. W dalszej cz$%ci tego przepisu, w ust. 5 okre%lono, jakie elementy oferty s" w szczególno%ci oceniane przez dysponenta Funduszu. S" to: mo#liwo%' realizacji zadania przez podmiot sk!adaj"cy ofert$, kalkulacja kosztów realizacji zadnia, a tak#e poziom wspó!finansowania zadania z innych &róde!. Zgodnie z § 4 ust. 6, po rozpoznaniu ofert dysponent Funduszu niezw!ocznie opracowuje wykaz podmiotów, na rzecz których zosta!y przyznane %rodki finansowe Funduszu. W my%l natomiast § 4 ust. 7, w terminie do 30 kwietnia dysponent Funduszu opracowuje w terminie do 30 kwietnia ka#dego roku informacj$ o sposobie wykorzystania %rodków finansowych Funduszu w roku poprzednim, uwzgl$dniaj"c w szczególno%ci wysoko%' dotacji przekazanych na rzecz podmiotów sektora pozarz"dowego. Wprowadzenie trybu konkursowego zapewni przejrzysto%' procedury przyznania %rodków finansowych Funduszu, zw!aszcza #e zgodnie § 4 ust. 8 og!oszenia zarówno o otwartym konkursie ofert, jak i wykaz podmiotów, na rzecz których zosta!y przyznane %rodki finansowe Funduszu, a tak#e sprawozdanie z wykorzystania Funduszu b$d" zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej. W § 5 projektu zosta!a wprowadzona regulacja, zgodnie z któr" dysponent Funduszu przekazuje %rodki na rzecz podmiotów z sektora pozarz"dowego w oparciu o umow$. Jednocze%nie w projekcie okre%lono zakres regulacji, które w umowie takiej powinny si$ znale&'. W dalszych przepisach projektu znajduj" si$ wskazania dla podmiotów, które otrzyma!y %rodki finansowe Funduszu w zakresie sporz"dzania i terminu sk!adania

13

sprawozda) ze sposobu wydatkowania otrzymanych %rodków, a tak#e zawarto%ci takiego sprawozdania. § 7 projektu daje tak#e urz$dowi obs!uguj"cemu dysponenta Funduszu prawo kontroli prawid!owo%ci pod wzgl$dem racjonalno%ci i legalno%ci wydatkowania %rodków Funduszu, w tym tak#e zgodno%ci ze stanem faktycznym informacji zawartych w sprawozdaniu. Zgodnie z § 8 projektu, w przypadku wydatkowania przez podmioty %rodków niezgodnie z celem ich przyznania, s" one zobowi"zane do ich zwrotu w terminie 30 dni od daty wezwania. W dalszej cz$%ci projektu omówione zosta!y zasady i tryb udzielania pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin, a tak#e pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z jednostek penitencjarnych i cz!onkom ich rodzin. Udzielanie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem i cz!onkom ich rodzin uregulowane zosta!o w Rozdziale I. Zgodnie z § 9 projektu, %rodki Funduszu przeznacza si$ na realizacj$ zada) Ministra Sprawiedliwo%ci i podleg!ych mu jednostek wymiaru sprawiedliwo%ci w zakresie pomocy pokrzywdzonym przest$pstwem, w szczególno%ci na organizowanie konferencji, seminariów i spotka) po%wi$conych prawom, sytuacji oraz potrzebom osób pokrzywdzonych przest$pstwem, podejmowanie, organizowanie oraz przeprowadzanie akcji informacyjnych

dotycz"cych

praw

osób

pokrzywdzonych

przest$pstwem,

podejmowanie, organizowanie i zlecanie bada) naukowych dotycz"cych sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przest$pstwem czy te# zlecanie organizacji szkole) w zakresie praw, sytuacji oraz potrzeb osób pokrzywdzonych przest$pstwem. Przewiduje si$ tak#e mo#liwo%' finansowania ze %rodków Funduszu przygotowanie, druk oraz kolporta# publikacji i wydawnictw zwi"zanych z prawami osób pokrzywdzonych przest$pstwem, a tak#e podejmowanie i realizacj$ zada) s!u#"cych tworzeniu sieci pomocy ofiarom przest$pstw. (rodki finansowe Funduszu pomog" na kreowanie polityki w zakresie pomocy osobom pokrzywdzonym przest$pstwem.

14

Zgodnie z § 10 projektu, %rodki Funduszu przeznacza si$ tak#e na udzielanie pomocy pokrzywdzonym oraz cz!onkom ich rodzin przez jednostki nie zaliczone do sektora finansów publicznych, w tym stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje. Pomoc ta ma polega' w szczególno%ci na: organizowaniu i finansowaniu pomocy prawnej; pokrywaniu kosztów zwi"zanych z psychoterapi" lub pomoc" psychologiczn"; pokrywaniu kosztów zwi"zanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacj" zdrowotn" oraz uzyskiwaniem orzecze) o niepe!nosprawno%ci lub niezdolno%ci do zatrudnienia; pokrywaniu kosztów zwi"zanych z edukacj" ogólnokszta!c"c" i zawodow", tak#e na zasadach indywidualnego kszta!cenia, odpowiednio do wieku i potrzeb edukacyjnych osób uprawnionych; pokrywaniu kosztów czasowego zakwaterowania lub udzielania schronienia; okresowych dop!atach do bie#"cych zobowi"za) czynszowych za lokal mieszkalny, do którego osoba uprawniona posiada tytu! prawny; dostosowaniu warunków lokalu mieszkalnego do potrzeb osób niepe!nosprawnych, w przypadku gdy utrata sprawno%ci nast"pi!a w wyniku przest$pstwa; finansowaniu przejazdów %rodkami komunikacji publicznej lub pokrywanie kosztów transportu. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, osoby pokrzywdzone przest$pstwem i cz!onkowie ich rodzin mog" tak#e otrzymywa' %wiadczenia pieni$#ne, na okre%lony cel i okres wskazany przez podmiot udzielaj"cy pomocy. W rozdziale II okre%lono szczegó!owo zasady i tryb udzielania pomocy osobom pozbawionym wolno%ci, zwalnianym z zak!adów karnych i aresztów %ledczych oraz cz!onkom ich rodzin. W § 11 projektu przewidziano cele, na jakie mog" by' wydatkowane %rodki Funduszu w zakresie szerszym ni# w dotychczas obowi"zuj"cym Rozporz"dzeniu z 22 kwietnia 2005 roku w sprawie Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej. Cele te zosta!y uzupe!nione m.in. przez mo#liwo%' organizowania i finansowania programów z zakresu readaptacji spo!ecznej, maj"cych na celu pomoc psychologiczn", profilaktyk$ oraz terapi$ uzale#nie), organizowan" poza placówk" terapeutyczn" oraz innych programów podnosz"cych

15

kompetencje spo!eczne skazanych wymagaj"cych specjalistycznych oddzia!ywa); zakup materia!ów, narz$dzi i wyposa#enia oraz urz"dze) niezb$dnych do realizacji programów z zakresu readaptacji spo!ecznej oraz kursów zawodowych organizowanych

w

formie

grupowej

dla

skazanych,

wymagaj"cych

specjalistycznych oddzia!ywa) korekcyjno-edukacyjnych; pokrywanie kosztów transportu specjalnego, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi lub przejazdów do miejsca pobytu, nauki, terapii, pracy – zw!aszcza wykonywanej nieodp!atnie; pokrywanie kosztów bada) specjalistycznych wymaganych przy kwalifikowaniu do udzia!u w programach z zakresu readaptacji spo!ecznej i kursach zawodowych oraz pracy wykonywanej nieodp!atnie. Bardziej szczegó!owo przedstawiono tak#e koszty zwi"zane z organizacj" i udzielaniem pomocy rzeczowej, wymieniaj"c m.in. coraz cz$%ciej stosowane, zw!aszcza przez kuratorów s"dowych, bony #ywno%ciowe przekazywane uprawnionym osobom. W § 13 projektowanego rozporz"dzenia wprowadzono nowe uregulowanie pozwalaj"ce organowi uprawnionemu do przyznania %wiadcze) z Funduszu do okre%lenia warto%ci, sposobu oraz okresu, na jaki pomoc zostaje udzielona. Przewidziano tak#e mo#liwo%', dzi$ki której wobec osób odbywaj"cych kar$ pozbawienia

wolno%ci,

pomoc

powinna

by'

udzielana

stosownie

do

zdiagnozowanych potrzeb. Jednocze%nie wprowadzono nowe uregulowanie, na mocy którego skazanemu uchylaj"cemu si$ od aktywnego uczestnictwa w realizacji udzielonych %wiadcze) albo wykorzystuj"cemu przyznane %rodki niezgodnie z przeznaczeniem, przyznana pomoc mo#e by' cofni$ta.

16

Ocena skutków regulacji Projektowane

rozporz"dzenie

nie

wp!ynie

na

rynek

pracy,

konkurencyjno%' wewn$trzn" i zewn$trzn" gospodarki, a tak#e sytuacj$ i rozwój regionalny. Projekt rozporz"dzenia zostanie w drodze konsultacji spo!ecznych przekazany do zaopiniowania Przewodnicz"cemu Krajowej Rady S"downictwa, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka, Prezydium Rady G!ównej do Spraw Spo!ecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym, organizacjom zajmuj"cym si$ osobami

pokrzywdzonymi

przest$pstwem

(Fundacja

„Dzieci

Niczyje”,

Stowarzyszenie „Niebieska Linia”, Stowarzyszenia Interwencji Prawnej) oraz organizacjom

dzia!aj"cym

na

rzecz

spo!ecznej

readaptacji

skazanych

(Stowarzyszenie Penitencjarne „Patronat”, Stowarzyszenie „Ludzie Ludziom” we Wroc!awiu). Projekt rozporz"dzenia zostanie tak#e zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwo%ci.

34-03-aa