1348

Druk nr 1348 Warszawa, 12 listopada 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-189-08 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy o Krajowej Radzie S!downictwa. W za!"czeniu przedstawiam tak#e opini$ proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.

dotycz"c"

zgodno%ci

Ponadto uprzejmie informuj$, #e do prezentowania stanowiska Rz"du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta! upowa#niony Prezes Rady Ministrów.

(-) Donald Tusk

Projekt USTAWA z dnia o zmianie ustawy o Krajowej Radzie S"downictwa

Art. 1. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie S"downictwa (Dz. U. Nr 100, poz. 1082, z pó&n. zm. 1)) w art. 13 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. S$dzia albo osoba, której praw lub obowi"zków dotyczy uchwa!a, wydana w indywidualnej sprawie, mo#e odwo!a' si$ od takiej uchwa!y do S"du Najwy#szego, z powodu sprzeczno%ci uchwa!y z prawem, o ile przepisy odr$bne nie stanowi" inaczej. Odwo!anie nie przys!uguje w sprawach okre%lonych w art. 2 ust. 1 pkt 6.”. Art. 2. Ustawa wchodzi w #ycie po up!ywie 14 dni od dnia og!oszenia.

1)

Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 169, poz. 1410 i Nr 249, poz. 2104, z 2007 r. Nr 25, poz. 162, Nr 73, poz. 484, Nr 136, poz. 959 i Nr 227, poz. 1680 oraz z 2008 r. Nr 72, poz. 427 i Nr 96, poz. 621. 4/11/em

UZASADNIENIE Niniejszy projekt ustawy stanowi realizacj$ wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2008 r., sygn. akt SK 57/06, a tym samym wype!nia obowi"zek dostosowania zakwestionowanych przepisów do systemu prawa. W przedmiotowym wyroku Trybuna! Konstytucyjny orzek! o niezgodno%ci art. 13 ust. 2 zdanie drugie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie S"downictwa (Dz. U. Nr 100, poz. 1082, z pó&n. zm.) w zakresie, w jakim dotyczy art. 2 ust. 1 pkt 3 w zwi"zku z pkt 2 tej ustawy z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust. 2 w zwi"zku z art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybuna! Konstytucyjny w zwi"zku z rozpatrywan" spraw" podtrzymuje sw" wcze%niejsz" lini$ orzecznicz". Krajowa Rada S"downictwa, zwana dalej KRS, zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji stoi na stra#y niezale#no%ci s"dów i niezawis!o%ci s$dziów. Kompetencje KRS w zakresie procedury obsady stanowisk s$dziowskich by!y przedmiotem analizy Trybuna!u w sprawie o sygn. SK 43/06. We wspomnianym wyroku SK 43/06 Trybuna! Konstytucyjny przypomnia! znaczenie przepisu art. 60 Konstytucji, jako jednego z wzorców kontroli, a stanowi"cego, #e obywatele polscy korzystaj"cy z pe!ni praw publicznych maj" prawo dost$pu do s!u#by publicznej na jednakowych zasadach. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem TK, przepis ten gwarantuje ka#demu obywatelowi, korzystaj"cemu z pe!ni praw publicznych, prawo ubiegania si$ o przyj$cie do s!u#by publicznej, nie gwarantuje natomiast przyj$cia do tej s!u#by. Ustawodawca uprawniony jest bowiem do sformu!owania dodatkowych warunków, uzale#niaj"c od ich spe!nienia uzyskanie okre%lonych stanowisk w s!u#bie publicznej, z uwzgl$dnieniem ich rodzaju oraz istoty. Organy w!adzy publicznej musz" ponadto okre%li' liczb$ obsadzanych stanowisk stosownie do potrzeb pa(stwa. W tym kontek%cie z art. 60 Konstytucji wynika zapewnienie równo%ci szans dla osób podejmuj"cych starania o pe!nienie funkcji w s!u#bie publicznej. Analizowany przepis z jednej strony wymaga od ustawodawcy ustanowienia regulacji materialnoprawnych, okre%laj"cych przejrzyste kryteria selekcji kandydatów i obsadzania poszczególnych stanowisk w s!u#bie publicznej, a z drugiej strony, nakazuje stworzenie odpowiednich gwarancji proceduralnych, zapewniaj"cych weryfikowalno%' decyzji w sprawie naboru do s!u#by. Brak odpowiednich procedur kontrolnych i odwo!awczych stanowi' mo#e

2

istotn" przeszkod$ w stosowaniu przyj$tych regu!, a tym samym narusza' b$dzie konstytucyjny wymóg traktowania staraj"cych si$ o dost$p do s!u#by na jednakowych zasadach. Dobrem chronionym przez art. 60 Konstytucji jest przejrzysto%' i jawno%' regu! stosowanych przy okre%leniu wymaga( zwi"zanych z obj$ciem funkcji w s!u#bie publicznej. W prawie gwarantowanym tym przepisem Konstytucji mie%ci si$ równie# weryfikowalno%' stosowanych kryteriów naboru do s!u#by, a wi$c selekcyjnego naboru do s!u#by publicznej. Konieczne jest jednak stworzenie odpowiednich gwarancji praworz"dno%ci decyzji dotycz"cych dost$pu do s!u#by publicznej, tak aby wykluczy' wszelk" dowolno%' dzia!ania w!adzy publicznej. W przywo!anym wy#ej wyroku (SK 43/06) Trybuna! stwierdzi! równie#, #e nie ulega w"tpliwo%ci, i# prawo dost$pu do s!u#by publicznej obejmuje tak#e stanowiska s$dziowskie. Zdaniem Trybuna!u, ani szczególna, konstytucyjna pozycja ustrojowa KRS, ani fakt, #e w my%l art. 12 ust. 5 ustawy o KRS w post$powaniu przed Rad" nie stosuje si$ przepisów kodeksu post$powania administracyjnego, nie odbieraj" post$powaniu przed Rad" w sprawach indywidualnych, dotycz"cych powo!ania na stanowiska s$dziowskie, charakteru post$powania administracyjnego. Przedmiot post$powania w kwestii oceny kandydata i przedstawienia wniosku o jego powo!anie na stanowisko s$dziego ma charakter sprawy w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji, która powinna podlega' kontroli s"dowej w zakresie w!a%ciwym tego rodzaju sprawom, tj. pod k"tem legalno%ci oraz przestrzegania stosownych procedur prawnych. Zgodzi' si$ natomiast nale#y ze stanowiskiem, #e merytoryczna ingerencja s"du w rozstrzygni$cia Rady by!aby niedopuszczalna, wkracza!aby bowiem w sfer$ szczególnego w!adztwa Rady, wynikaj"cego z samych norm konstytucyjnych. Jednak#e kontrola s"dowa w sprawach prowadzenia naboru na podstawie przejrzystych kryteriów selekcji kandydatów i obsadzania poszczególnych stanowisk w s!u#bie publicznej jest – w my%l art. 45 ust. 1 Konstytucji – konieczna. Procedura, w ramach której KRS ocenia kandydata do pe!nienia urz$du s$dziego na okre%lonym stanowisku s$dziowskim i decyduje o przedstawieniu Prezydentowi RP wniosku o powo!anie na to stanowisko, dotyczy zawartego w art. 60 Konstytucji prawa ubiegania si$ na jednakowych zasadach o przyj$cie do s!u#by publicznej, a zatem prawa nale#"cego do kategorii praw i wolno%ci konstytucyjnych, do których odnosi si$ bezwzgl$dny zakaz zamykania drogi s"dowej wyra#ony w art. 77 ust. 2 Konstytucji. Dlatego, podkre%laj"c w rozpatrywanej sprawie zwi"zek tego przepisu konstytucyjnego z art. 60 Konstytucji, Trybuna! orzek!, #e ca!kowite

3

wy!"czenie drogi s"dowej przez zaskar#ony przepis art. 13 ust. 2 zdanie drugie ustawy o KRS pozostaje w sprzeczno%ci z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust. 2 Konstytucji w zwi"zku z art. 60 Konstytucji. Kontrola s"dowa nie stwarza wi$c podstaw do wkraczania w zakres kompetencji KRS, poniewa# mog!oby to oznacza' naruszenie konstytucyjnych uprawnie( i kompetencji Rady wynikaj"cych z art. 179 Konstytucji. Ochrona s"dowa, udzielana kandydatowi na okre%lone stanowisko s$dziowskie, obejmowa!aby zatem kontrol$ tego post$powania pod wzgl$dem jego zgodno%ci z prawem – w takim zakresie, jak to wy#ej zosta!o okre%lone, a wi$c by!aby ograniczona do oceny zgodno%ci z prawem zastosowanej in casu procedury oceny kandydatury i w efekcie przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powo!anie lub odmowy obj$cia danego kandydata takim wnioskiem. Poddanie kontroli s"dowej wyników post$powania przed KRS w takiej indywidualnej sprawie nie mo#e natomiast znaczy', #e s"d uczestniczy!by w decydowaniu o obsadzie okre%lonego stanowiska s$dziowskiego. W rozpatrywanej sprawie, z wyroku Trybuna!u stwierdzaj"cego niezgodno%' art. 13 ust. 2 zdanie drugie ustawy o KRS w zakresie dotycz"cym art. 2 ust. 1 pkt 3 w zwi"zku z pkt 2 tej ustawy nie wynika mo#liwo%' odwo!ania si$ skar#"cego od rozstrzygni$cia KRS o nieprzedstawieniu Prezydentowi RP kandydatury skar#"cego na s$dziego. Za tak" ocen", dotycz"c" skutków wyroku, przemawia konieczno%' zapewnienia stabilno%ci funkcjonowania KRS, a tak#e innych organów pa(stwowych uczestnicz"cych w procedurze powo!ania na stanowiska s$dziów. Skar#"cy oraz (ewentualnie) inni zainteresowani b$d" mieli mo#liwo%' ponownego ubiegania si$ o wolne stanowiska s$dziowskie, na zasadach okre%lonych w przepisach, zmodyfikowanych w nast$pstwie niniejszego wyroku, a wi$c z uwzgl$dnieniem mo#liwo%ci odwo!ania si$ od uchwa!y KRS, rozstrzygaj"cej o nieprzedstawieniu ich kandydatury do pe!nienia urz$du s$dziowskiego Prezydentowi RP. Z powy#szych wzgl$dów skre%lenie zdania drugiego w art. 13 ust. 2 (z pozostawieniem tylko pkt 6) wydaje si$ wyczerpywa' wskazania poczynione przez TK w przedmiotowym orzeczeniu. Przemawia za tym w szczególno%ci fakt, i# w art. 13 ust. 2 zdanie pierwsze gwarantuje osobie uprawnionej prawo do zaskar#enia do S"du Najwy#szego uchwa!y KRS wy!"cznie w przypadku sprzeczno%ci tej uchwa!y z prawem, wy!"czaj"c w ten sposób mo#liwo%' zaskar#enia rozstrzygni$cia merytorycznego dokonanego przez KRS.

4

Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotycz"cych sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414), projekt ustawy zosta! zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rz"dowego Centrum Legislacji. Nie zg!oszono uwag w trybie ww. ustawy.

OCENA SKUTKÓW REGULACJI I.

Cel projektowanej ustawy

Projekt ustawy stanowi realizacj$ wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2008 r. Zaproponowana zmiana ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie S"downictwa, zgodnie z zaleceniami Trybuna!u Konstytucyjnego, zapewnia mo#liwo%' wniesienia odwo!ania od indywidualnych decyzji podejmowanych przez Krajow" Rad$ S"downictwa, a dotycz"cych przedstawiania lub odmowy przedstawienia przez ten organ Prezydentowi RP wniosków o powo!anie s$dziów w s"dach wskazanych w ustawie. W ten sposób projektodawca zapewni jednakowe dla wszystkich zainteresowanych prawo do s"dowego skontrolowania decyzji Krajowej Rady S"downictwa pod k"tem jej zgodno%ci z prawem. II.

Podmioty, na które oddzia!uje projektowana ustawa

Projekt ustawy b$dzie oddzia!ywa! na osoby ubiegaj"ce si$ o stanowisko s$dziego w s"dach wskazanych w ustawie. III. Wyniki konsultacji spo!ecznych Projekt ustawy zosta! przekazany do zaopiniowania Krajowej Radzie S"downictwa oraz Stowarzyszeniu S$dziów Polskich IUSTITIA. IV. Wp!yw regulacji na sektor finansów publicznych, w tym bud#et pa(stwa i bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego Wej%cie w #ycie projektu ustawy nie powinno wp!yn"' na sektor finansów publicznych. V.

Wp!yw regulacji na rynek pracy

Wej%cie w #ycie projektu ustawy nie wp!ynie na rynek pracy. VI. Wp!yw regulacji na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%', w tym na funkcjonowanie przedsi$biorstw Wej%cie w #ycie projektu ustawy nie wp!ynie na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%'. VII. Wp!yw regulacji na sytuacj$ i rozwój regionalny Wej%cie w #ycie projektu ustawy nie wp!ynie na sytuacj$ i rozwój regionalny.

5/11/em