Zuidwestpoort Apeldoorn

Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden Oktober 2001

Inhoud

Colofon Uitgave

Gemeente Apeldoorn Dienst Grond, Economie en Projecten Februari 2003 Samenstelling

Projectgroep Zuidwestpoort

1 Inleiding 1.1 Achtergrond en doel van de studie 1.2 Eindbeeld 1.3 Leeswijzer

3 3 3 3

2 Context 2.1 Raamnota 2010 2.2 Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 2.3 Positionering in de stad 2.4 Aanknopingspunten

5 5 5 6 6

3 Zuidwestpoort 3.1 Plangebied 3.2 Kwaliteiten 3.3 Knelpunten 3.4 Potenties

7 7 8 9 9

6 Totaalbeeld

25

7 Duurzaamheid

27

8 Strategie 8.1 Ambitieniveau 8.2 Belemmeringen 8.3 Financiering 8.4 Vervolg

29 29 29 30 30

Projectleiding

J.O. de Jong Adviezen

ARCADIS Heidemij Advies Vormgeving en kaartwerk 2

Vormvisie BNO Apeldoorn Druk Felua-groep Een eerste versie van dit rapport is in 1999 tot stand gekomen door ARCADIS Heidemij Advies in nauwe samenwerking met een team van gemeentelijke specialisten. Deze rapportage is in 2001 vastgesteld door b en w en in 2003 opnieuw vormgegeven.

4 Raamwerken 4.1 Groen- en buitenruimtestructuur 4.2 Infrastructuur 4.3 Karakters en accenten

11 11 12 14

5 Uitwerkingen 5.1 Ring Zuid (o.a. Wegener en Norel) 5.2 Europaweg Noord 5.3 Jachtlaan en Veenweg 5.4 De Heeze 5.5 Schumanpark 5.6 Agis 5.7 Ugchelse Beek 5.8 Bosgebied Ugchelen 5.9 Veldekster 5.10 Owens Corning & AEP 5.11 Apeldoornse Poort 5.12 Van Gelderterrein 5.13 Ugchelseweg West 5.14 Van Houtum en Beers

15 16 17 17 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

1. Inleiding 1.1 Achtergrond en doel van de studie De Zuidwestpoort van Apeldoorn is volop in beweging. Diverse particuliere initiatieven worden ontwikkeld op en om deze belangrijke entree van de stad. En hoewel het gebied een interessante mengeling van ingrediënten kent, zoals de sprengen en beken, een op- en afrit van de rijksweg A1 en het Centraal Veluws Natuurgebied (CVN), kan het zich ook ontwikkelen tot een allegaartje van onsamenhangende elementen, nieuwe incidenten, achterkanten en relicten uit het verleden. De wens bestaat om te komen tot een samenhangend beeld waarbij de aanwezige kwaliteit verbeterd en versterkt wordt. Deze rapportage geeft voor de Zuidwestpoort de gewenste stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden en vormt een kader voor de verdere ontwikkeling van de Zuidwestpoort. Als uitwerking van deze studie zijn twee rapporten uitgebracht: 1. ‘Inrichtingsplan stadsentree Zuidwestpoort’: voor het toekomstig profiel van de Europaweg en de hieraan gekoppelde openbare ruimte. 2. ‘Ontwikkelingsvisie deelgebied Zuid’: een verdere uitwerking van de ontwikkelingsmogelijkheden van het deel van de Zuidwestpoort dat ten zuiden van de Europaweg ligt (ook wel Bouwhof/Westenenk genoemd).

1.2 Eindbeeld Het voorliggende plan is niet bedoeld als blauwdruk voor de ontwikkeling van de Zuidwestpoort, maar als een flexibel toetsingskader voor plannen en initiatieven die in het gebied aan de orde zijn en zullen komen. Het plan reikt derhalve een set uitgangspunten en randvoorwaarden op hoofdlijnen aan, die gebruikt kunnen worden bij de verdere uitwerkingen van het gebied. Het programma van uitgangspunten en randvoorwaarden heeft de vorm van een kaartbeeld van de ruimtelijke

hoofdstructuur van het gebied. Dit kaartbeeld is een nadere uitwerking van het stedelijk raamwerk dat is neergelegd in de Raamnota 2010. Het kaartbeeld is uitdrukkelijk geen gefixeerd eindbeeld, maar een ‘visionair’ plan op hoofdlijnen, waarbij bepaalde onderdelen kunnen veranderen in de tijd. Gemeentelijke integrale visies op het gebied van de ruimtelijke ontwikkeling van de stad zullen ingepast moeten worden, waardoor het plan groeit gedurende het samenspel van betrokkenen bij dit proces, in een confrontatie tussen ambities en realiteit.

1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt het plangebied in groter verband geplaatst. De stedelijke context waarbinnen de Zuidwestpoort wordt gepositioneerd wordt hier beschreven. Hoofdstuk 3 beschrijft de karakteristiek van het plangebied. Stedelijke en landschappelijke kwaliteiten, knelpunten en potenties worden in dit hoofdstuk behandeld. In hoofdstuk 4 worden de raamwerken van de Zuidwestpoort beschreven. Hierbij wordt achtereen- volgens aandacht besteed aan de groen- en buitenruimtestructuur, infrastructuur, karakters en accenten. De gewenste opbouw en mogelijke invullingen van de hoofdstructuur worden in hoofdstuk 5 per locatie nader uitgewerkt en geïllustreerd met een aantal referentiebeelden. In hoofdstuk 6 wordt een totaalbeeld gepresenteerd, waarbij een mogelijk eindbeeld van de hoofdstructuur van de Zuidwestpoort wordt weergegeven. In hoofdstuk 7 wordt aandacht besteed aan aspecten van duurzaamheid in het plangebied. In hoofdstuk 8 wordt het beoogde ambitieniveau beschreven en wordt de te voeren strategie voor het vervolgtraject uiteengezet. Fasering en mogelijke financieringsvormen van het raamwerk komen hierbij aan de orde.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

3

4

Luchtfoto Zuidwestpoort 2002

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

2 Context 2.1 Raamnota 2010

2.2 Ruimtelijke ontwikkelingsvisie 2020

In de Raamnota 2010 worden voorstellen gedaan en strategieën verkend aan de hand van de grotere structurerende elementen in Apeldoorn. De nota doet alleen uitspraken die betrekking hebben op het schaalniveau van de stad als geheel en de hoofdstructuur daarvan. Een aantal samenhangende locaties binnen deze stedelijke structuur zal verder worden uitgewerkt. Dit betreft met name locaties waar de komende jaren de nodige initiatieven verwacht kunnen worden, hetzij door particulieren, hetzij van gemeentewege. De Zuidwestpoort vormt één van deze locaties. In de Raamnota 2010 wordt de Zuidwestpoort genoemd als één van de invalroutes van de stad waarlangs de stedelijke en economische dynamiek gestalte moet krijgen. Hiertoe dient de bereikbaarheid van het gebied gewaarborgd te worden. De basis hiervoor wordt gelegd door de directe nabijheid van een op- en afrit op de A1, een goed wegprofiel en potenties voor hoogwaardig openbaar vervoer, mogelijk zelfs een light-railhalte, waardoor een multi-modaal knooppunt kan ontstaan. Het Parklane-concept uit de Raamnota moet als één geheel op stedelijk niveau worden uitgewerkt. Aan de hand van deze uitwerking zal de kruising tussen de Parklane (ring) en de westelijke entree van Apeldoorn als hoofdmoment vormgegeven moeten worden. In de Raamnota 2010 wordt voorts ingezet op een stevig programma bestaande uit hoogwaardige bedrijven- en kantorenmilieus in combinatie met een bescheiden toevoeging in de vorm van nieuwe woonmilieus.

In de ruimtelijke ontwikkelingsvisie Apeldoorn 2020 worden de ambities voor Apeldoorn geformuleerd met betrekking tot het programma voor wonen, werken en voorzieningen. Tegelijkertijd vormt de visie ook het ruimtelijk concept voor stad en landschap. De ambities zijn als volgt omschreven: ■ De groene mal als embleem voor het versterken van het groene imago van de stad. ■ Apeldoorn regio centrum gepositioneerd in de stedendriehoek als versterkt centrum voor wonen, werken en voorzieningen. ■ Differentiatie van het bestaand stedelijk gebied door een rijk geschakeerd aanbod en een gevarieerde vraag. ■ Zorgvuldig ruimtegebruik middels verdichten en verdunnen in het stedelijk netwerk met versterking van de kansen voor fiets en hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). ■ Het koesteren van de omgevingskwaliteit door op alle schaalniveaus en in diverse sectoren te werken aan de leefbaarheid. In de Zuidwestpoort kunnen deze ambities worden gerealiseerd.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

5

Groene Mal Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020a

6

2.3 Positionering in de stad

2.4 Aanknopingspunten

De Zuidwestpoort is de meest westelijke entree van Apeldoorn. Na het royale gebaar van de Veluwe dient de Zuidwestpoort zich aan als voorbode tot de regio Apeldoorn-Zutphen-Deventer. Gelegen aan de bosrijke westkant van Apeldoorn, direct ontsloten op de A1 en op korte afstand van het stadscentrum vormt het gebied dè etalage van de ‘werk- en woonstad’ Apeldoorn. De Zuidwestpoort wordt via de Europaweg direct ontsloten op de A1. Langs deze toegangsweg tot het stadscentrum bevinden zich de belangrijkste economische functies van het gebied (of worden op termijn ontwikkeld). Omdat wordt ingezet op versterking van de stedelijke en economische dynamiek langs de invalroutes van de stad dient de royale stadsentree zowel ruimtelijk als functioneel te worden ondersteund met een daarop afgestemd programma. Enige terughoudendheid is hier echter wel op zijn plaats. Dus geen opdringerige torens aan de rand van de snelweg. De continuïteit en variatie van de invalsroute moeten vorm krijgen in de zich steeds wijzigende verhouding tussen groen en bebouwing. Meer richting de stad krijgt de stedelijheid de overhand. Als referentie kan de entree aan de noordwestelijke zijde van de stad fungeren, waar de Veluwe en het Loo de context vormen voor een reeks van losse stedelijke elementen en waar de Naald de overgang vormt naar de meer continue en intensievere structuur van de Loolaan.

In het Streekplan Gelderland (1996) wordt de Zuidwestpoort genoemd als een werkgebied, waar op termijn een volwaardige B-locatie kan ontstaan met een (boven)regionale uitstraling. Kansen om het gebied met hoogwaardig openbaar vervoer te ontsluiten (op korte termijn via het snelnet, op langere termijn mogelijk middels een light-railsysteem) kunnen daarbij worden benut voor verdere verdichting en intensivering van het stedelijk gebied. Rondom de halte(s) van het HOV, in de nabijheid van een toekomstig transferium, kunnen concentraties van voorzieningen en zakelijke dienstverlening, in combinatie met stedelijke woonvormen, worden ontwikkeld. Langs de Arnhemseweg bevindt zich reeds een dergelijk hoogwaardig kantoren- en institutenmilieu (TNO, Centraal Beheer, Opleidingsschool Rijkspolitie). Handhaving van deze voorzieningen langs de Arnhemseweg vormt het uitgangspunt van deze studie. Nieuwe toevoegingen van een dergelijk type milieu kunnen evenwel ook in de Zuidwestpoort op hun plaats zijn. Met name de locatie waar Europaweg en Ring elkaar kruisen biedt hiertoe goede mogelijkheden. Tenslotte biedt de Zuidwestpoort een goede aanzet om de overgang tussen Veluwe en stad te versterken. De heldere opeenvolging van stedelijke ensembles in een groene setting (van landschap, via gebouwen in het landschap naar het hart van de stad) en de aanwezigheid van het sprengen- en bekensysteem bieden hierbij goede aanknopingspunten.

De continuïteit van variatie van de invalsroute moet vorm krijgen in de zich steeds wijzigende verhouding tussen groen en bebouwing. Meer richting stad krijgt de stedelijkheid de overhand.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

3 Zuidwestpoort 3.1 Plangebied De Zuidwestpoort strekt zich uit vanaf de afrit van de A1 tot de zuidwestelijke begrenzing van het stadscentrum en heeft de Europaweg als centrale drager. Deze weg vormt in het zuidelijk deel van het plangebied tevens de plangrens. De noordelijke begrenzing wordt gevormd door de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn. Aan de oostzijde wordt het plangebied begrensd door respectievelijk de Ugchelse Beek, de Ugchelsegrensweg en de Brouwersmolenweg. De op- en afrit van de A1, de Europaweg en de ring vormen de centrale dragers van de economische functies in het plangebied. De kruising van de Ring en de Europaweg vormt hierbij een “hoofdmoment” in de stedelijke structuur, een belangrijke plek die als accent en oriëntatiepunt kan gaan functioneren. Ter hoogte van het kruispunt van de Ring en spoor kan op lange termijn mogelijk een voorstadhalte worden gerealiseerd, als onderdeel van een regionaal lightrailsysteem tussen Apeldoorn, Zutphen en Deventer.

7

Afbakening plangebied

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

3.2 Kwaliteiten

8

De Zuidwestpoort heeft een rijke historie als optelsom van landschappelijke en stedelijke gebruiksfuncties met een bijzondere (verblijfs)kwaliteit. Zo vormde het beken- en sprengenlandschap op de stuwwalrand van oudsher een belangrijke vestigingsplaats voor diverse papierfabrieken en wasserijen uit de regio. Het plangebied kent grote contrasten in maat, schaal en verschijningsvorm. Naast grootschalige bedrijfsgebouwen en fabriekshallen liggen soms fragiele lintstructuren, oude dorpswegen en boslanen. De stedelijke structuur van de Zuidwestpoort is hierdoor veelkleurig en gefragmenteerd. De Zuidwestpoort wordt verder gekenmerkt door haar overwegend groene karakter. De unieke ligging van de Zuidwestpoort aan de westkant van Apeldoorn, waar de bosrand en de stad sterk met elkaar verweven zijn, biedt daarbij kwaliteiten die tot ver in het stedelijk gebied doordringen. Uitlopers van het Centraal Veluws Natuurgebied, opgaande laanbeplanting langs de wegen, het sprengen- en bekensysteem, en enkele landschappelijk, ecologisch en/of cultuurhistorisch waardevolle relicten vormen de aanzet tot een rijke en gevarieerde groenstructuur.

Historische kaart 1910. Bron: Historische Atlas Gelderland, Chromotopografische kaart des rijks, 1 : 25.000, uitgeverij Robus, producties 1989.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

3.3 Knelpunten

3.4 Potenties

Allereerst behoeft de relatie met omliggende stedelijke gebieden verbetering. Veelal staan stedelijke elementen met de rug naar elkaar en de entree toegekeerd. Vernieuwing van bestaande elementen en nieuwe toevoegingen zijn daarom zeker op hun plaats, waarbij het karakter van de aangrenzende gebieden behouden moet blijven. De presentatie van de bebouwing naar weg en spoor is zwak. Slechts enkele bedrijfsvestigingen presenteren zich langs de Europaweg, maar hebben veelal niet de gewenste uitstraling. Pas voorbij het spoorwegviaduct presenteert de stad zich. Verder is het contrast tussen enerzijds de grootschalige werkgebieden en anderzijds de fragiele woongebieden soms wel erg groot. Hier en daar zou een verzoenend gebaar uitkomst kunnen bieden. De bestaande groenstructuur heeft een verbrokkeld en gefragmenteerd karakter. Voor de samenhang en de leesbaarheid van het gebied is het essentieel dat deze fragmenten worden verankerd aan de ruimtelijke hoofdstructuur (het raamwerk), waardoor losliggende elementen met elkaar worden verbonden. Tot slot dienen de kwaliteiten van het Centraal Veluws Natuurgebied tot diep in het plangebied te worden verankerd.

Al eerder genoemd is de sequentie van Veluwe, via stedelijke functies in een groene setting naar de centrale stad, die de zuidwestelijke entree omspant. Deze reeks zou sterker geaccentueerd kunnen worden, waardoor vanaf de Europaweg en vanuit de trein een dwarsdoorsnede kan worden gepresenteerd van het beste dat de stad Apeldoorn heeft te bieden: uiteenlopende stedelijke ensembles in een groene omgeving. Het sprengen- en bekensysteem, de origine van de ‘werkstad’ Apeldoorn, zou een nadrukkelijker stempel op de kwaliteit van de Zuidwestpoort mogen drukken. Herstel van de (ecologische) continuïteit en vergroting van de beleefbaarheid en ‘présence’ vormen hierbij belangrijke uitgangspunten. Tenslotte zou moeten worden ingespeeld op mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Zo zou de eventuele komst van een light-railhalte nabij het kruispunt van spoor en Ring (en een bijbehorende intensivering van stedelijke functies) samen met een transferium op zijn minst niet onmogelijk gemaakt mogen worden.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

9

Groen- en buitenruimtestructuur

10

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

4 Raamwerken Deze studie geeft geen gefixeerd eindbeeld voor de ruimtelijke hoofdstructuur van de Zuidwestpoort. Het plan is bedoeld als een programma van uitgangspunten en randvoorwaarden voor de verdere ontwikkeling van het plangebied. Dat neemt niet weg dat bij de coördinatie en regie van toekomstige ontwikkelingen houvast nodig is. Dat houvast wordt geboden door de elementen die de ruimtelijke structuur van de Zuidwestpoort in grote lijnen bepalen. Die structurerende elementen noemen we ‘raamwerken’. In de Zuidwestpoort onderscheiden we twee typen raamwerken: het raamwerk van de groen- en buitenruimtestructuur en het raamwerk van de infrastructuur voor auto, openbaar vervoer en fiets. Deze raamwerken vormen tezamen de ruimtelijke hoofdstructuur van de Zuidwestpoort en bepalen voor langere tijd de inrichting en de kwaliteit van het gebied. Worden de raamwerken over elkaar heen gelegd, dan ontstaat een beeld van de (ontwikkelings)locaties binnen de ruimtelijke hoofdstructuur, oftewel de ‘speelruimte’. Met de invulling van deze locaties kan flexibeler worden omgegaan. Wel is daarbij de koppeling aan het raamwerk en de ‘spinoff ’ die ze ervoor kan leveren van groot belang. In hoofdstuk 5 wordt hier nader op ingegaan.

4.1 Groen- en buitenruimtestructuur Door de structuur van het groene raamwerk te versterken is het mogelijk om de herkenbaarheid en leesbaarheid van het plangebied te vergroten én ecologische verbindingszones te creëren in de stad. Versterking van het groene raamwerk betekent echter niet per definitie een uitbreiding van het areaal groen. Het is mogelijk dat bepaalde delen van het huidige areaal groen verdwijnen met als doel elders de groenstructuur te versterken dan wel duurzaam te kunnen behouden. Met andere woorden, op bepaalde delen van het groene raamwerk zal ‘uitdunning’ plaats vinden, terwijl op andere delen de nadruk op ‘consolidatie en versterking’ zal komen te liggen.

Het systeem van beken en sprengen zal als drager van het groene raamwerk gaan fungeren. Dit watersysteem is nu helaas verbrokkeld. De ruimtelijk-visuele en ecologische continuïteit van het systeem wordt verbeterd. De inzet is om een volledig herstel van het stelsel van beken en sprengen te bewerkstelligen door op strategische plekken verbindingen te leggen. Vergroting van de beleefbaarheid en ‘présence’ van de beken en sprengen en verbetering van de toegankelijkheid van de oevers als dragers van infrastructuur voor met name het langzaam verkeer spelen hierbij een belangrijke rol. Gekoppeld aan de (her)ontwikkeling van aangrenzende terreinen kunnen gefaseerd in de tijd verschillende onderdelen van het systeem worden aangepakt. Behoud van de kerngebieden met bijzondere landschappelijke en/of ecologische waarden vormt eveneens een belangrijk uitgangspunt bij de totstandkoming van het groene raamwerk. Zo vormt het bosgebied in de oksel van Europaweg en Jachtlaan een scharnierpunt in het groene raamwerk waar verschillende beken, sprengen en laanstructuren bij elkaar komen. Het wintereiken- en beukenbos ten noorden van Ugchelen heeft eveneens grote ecologische waarde. Beide bosgebieden vormen een essentieel onderdeel van het groene raamwerk. De “Enk” ten westen van Ugchelen is een cultuurhistorisch relict met landschappelijke waarde. De openheid ter plaatse vormt een bijzondere kwaliteit. De akker langs de Ugchelsegrensweg vormt nu nog een van de groene entrees tot de kern Ugchelen. Het weidegebied naast van Houtum was een waardevol relict uit het oude landschap, bestaande uit boom- en hagenstructuren. Hier wordt op basis van vigerende rechten reeds gebouwd hetgeen aangeeft dat de huidige bestemmingen niet sporen met de waarde van het gebied. De bestaande boslaanstructuren en relicten van oude beplanting langs beken en sprengen (zoals de rode beuken langs de Eendrachtspreng en elsen en wilgen langs Winkewijert) vormen de schakels in het groene raamwerk. Behoud en verbetering van deze verbindende structuren is

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

11

Infrastructuur

A rn he m se w

Ja ch tla an

eg

van essentieel belang voor het functioneren van het raamwerk. Daarnaast zullen op sommige plaatsen ontbrekende schakels moeten worden toegevoegd, zoals laanbeplanting langs delen van de Europaweg en de Ring en nieuwe begeleidende beplanting langs de Grift en de beek in het Orderveen. Op lange termijn kan de strook langs het spoor worden ontwikkeld tot een ecologische verbindingszone. Parkeren is bij voorkeur niet zichtbaar vanuit het openbaar groengebied, zoals de Europaweg, de Laan van Westenenk en het wandelgebied langs de Eendrachtspreng.

4.2 Infrastructuur Hoe

Ri

nde

ng

rpa

bomenlaan

rkw

gewenste lightrailhalte L ewe

g

E

p uro

aw

eg

hels

halte snelnet

Ugc

S

Rin g Ugch

boslaan H o o g B u u r l o s ew e g

afrit A1

A1

elseg

rensw

eg

eg

12

Infrastructureel raamwerk Het huidige infrastructurele raamwerk wordt gevormd door het stelsel van de Europaweg en Ring, de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn en diverse langzaamverkeersroutes in het plangebied. Ter hoogte van de kruising van de Europaweg en de Ring, wordt een halte van het snelnet gesitueerd. Op deze halte stopt het snelnet (Ede-Apeldoorn) 2 maal per uur om vervolgens rechtsreeks naar station Apeldoorn te rijden. Op lange termijn kan wellicht een ligt-railhalte met transferium worden gerealiseerd ter hoogte van de kruising van spoor en Ring. In dit gebied, de knoop, zal de bebouwingsintensiteit en de werkgelegenheid dan stevig zijn toegenomen. De Europaweg is een van de belangrijke toegangswegen, die van de snelweg (A1) richting de binnenstad loopt. Het vormt de centrale drager van het plangebied de Zuidwestpoort. Deze entree van Apeldoorn zal een belangrijke bijdrage moeten gaan leveren aan de presentatie en het imago van de stad; een goed bereikbare, dynamische woon- en werkstad, waar het groen van de Veluwe diep doordringt in het stedelijk weefsel. Ten behoeve van de doorstroming dient het aantal aansluitingen op de Europaweg beperkt te blijven.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

Als richtlijn wordt een onderlinge afstand van minimaal 500 meter aangehouden. Profielen Om in de toekomst de bereikbaarheid van het gebied en van het centrum van de stad te kunnen waarborgen, zijn op de stroomfunctie gebaseerde heldere en eenduidige profielen vereist. Deze profielen zullen zo moeten worden ontworpen dat, ook in de verre toekomst, geen congestie optreedt. Doorstroming van het (auto) verkeer is dus het leidende principe. De basis van het profiel (de constante) is een brede middenberm van ca. 10 meter, over de gehele lengte van de Europaweg. In deze middenberm kunnen enkele afslagstroken worden gemaakt om de functies aan beide zijden langs de Europaweg te ontsluiten. Om de continuïteit van de middenberm zo sterk mogelijk te houden en om de doorstroomfunctie te waarborgen zullen deze doorsnijdingen van de middenberm zo beperkt als mogelijk moeten worden gehouden. Hierbij wordt gestreefd naar een onderlinge afstand van minimaal 500 meter. Aan weerszijden van de middenberm zijn op termijn twee rijstroken nodig om de doorstroming in de toekomst te garanderen. Aan beide zijden van de weg liggen vrij liggende fietspaden.

het beeld van de groene continuïteit van de Europaweg niet. In de bermen tussen rijbanen en fietspaden kunnen bestaande bomen worden ingepast en gaat het landschap als een eenheid over in het aansluitende landschap rondom de bebouwing. De bebouwing presenteert zich hier tussen en door het transparante groen. Het gedeelte tussen de Jachtlaan en de Koning Stadhouderlaan krijgt als karakter een stedelijke laan. De middenberm met bomen als constante, beheerst ook in dit gedeelte het beeld, maar het is ook mogelijk om in een klein gedeelte de Grift weer even zichtbaar te maken in de middenberm. De bomenrij wordt dan plaatselijk onderbroken. De bebouwing presenteert zich hier directer aan de weg. Bij de kruising met de Kon. Stadhouderlaan kan de poortfunctie krachtiger worden aangezet in de vorm van enkele hoogteaccenten. Vrij liggende fietspaden aan beide zijden van de weg completeren ook hier het beeld van de weg.

Landschappelijke inpassing De inpassing van dit profiel in de landschappelijke en stedelijke context kan per gebied anders zijn. Zo zal het gedeelte van de A1 tot de kruising met de Ring het karakter krijgen van een boslaan. Het bosgebied overheerst het beeld (ook in de middenberm), bebouwing is niet zichtbaar. Men rijdt hier nog over de Veluwe. Het gedeelte tussen de Ring en de Jachtlaan heeft een parkachtige karakter. Als referentie kan de Loolaan genoemd worden. De middenberm wordt ingeplant met een rij loofbomen. De afslagen in de brede middenberm schaden

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

13

Karakters en accenten

4.3 karakters en accenten Poort (Stadhouderslaan/Europaweg) A rn he m se w

Ja ch tla an

eg

nde

ng

Hoe

Ri

accent as

rpa rkw

accent as

gewenste lightrailhalte L

eg

14

hoofdmoment ring (Laan van Spitsbergen/Europaweg

E

p uro

aw

eg

Rin g Ugch

elseg

rensw

De verschillende karakters van de Zuidwestpoort worden benadrukt door accenten aan te brengen op de momenten van overgang in de stedelijke en landschappelijke structuur. Hierbij kan worden gedacht aan accenten in de gebouwde structuur, bijzondere architectuur of de toepassing van kunstobjecten (zoals de Naald tussen Veluwe en Loolaan). In de Zuidwestpoort kunnen een aantal van deze momenten worden benoemd. De kruising met de Stadhouderlaan vormt de poort van de Europaweg. Stedelijke bebouwingsaccenten aan weerszijden kunnen hier de overgang naar de binnenstad markeren. De kruising van Europaweg en Ring markeert de overgang van de Veluwe naar de stad Apeldoorn. Op deze plek dient de confrontatie tussen stedelijkheid en groen te worden vormgegeven. Een ‘hoofdmoment’ in de gebouwde structuur is op deze locatie op zijn plaats. Op de kruising van de Ring en het spoor kan een lightrailhalte het accent gaan vormen van het multimodale knooppunt in de Zuidwestpoort. Tussen dit accent en het ‘hoofdmoment’ op de kruising van Europaweg en Ring ligt een openbaar gebied opgespannen met potenties voor intensivering van stedelijke functies.

eg

H o o g B u u r l o s ew e g

afrit A1

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

5 Uitwerkingen In dit hoofdstuk worden per locatie de stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden opgesteld die bij de (her)ontwikkeling van de terreinen kunnen worden gehanteerd. Hierbij kunnen drie categorieën worden onderscheiden: ■ Locaties waar net nieuwe investeringen zijn gepleegd en/ of bebouwing en functie al aan het gewenste profiel voldoen wat betreft maat, schaal en verschijningsvorm. Bij het handhaven van deze functies worden eventuele financiële bijdragen aan het maken van het raamwerk gekoppeld aan aanpassingen van de bestaande situatie (bijvoorbeeld bij de realisatie van uitbreidingsplannen). ■ Locaties die geherstructureerd worden of zullen transformeren in een richting die in het kader van deze visie eenduidig is bepaald. ■ Locaties waarvoor al naar gelang het ambitieniveau van de stedelijke overheid en de initiatiefnemers meerdere invullingen denkbaar zijn. Deze invullingen verschillen vaak in investeringsniveau en/ of de mate waarin belemmeringen moeten worden overwonnen (bijv. bodemverontreiniging en hinderzones). Om flexibel in te kunnen spelen op de initiatieven die bij de gemeente worden ingediend, zijn bij de laatste categorie telkens drie mogelijke ‘streefbeelden’ uitgewerkt. In volgorde van wenselijkheid worden zij behandeld. De kaarten van de terreinen worden globaal in de teksten toegelicht.

5.2 A rn he m se w

5.4

5.2 ch

eg

Ja t laa

5.3

n

Hoe nde

5.14

Eu

a rop

we

g ewe hels

5.1

5.9

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

5.10

La an va n We ste nk

g

Ugch

H o o g B u u r l o s ew e g

5.13

Ugc

5.6

eg

5.5

rkw

5.7

5.11

rpa

5.12

5.8 elseg

rensw

eg

5

Uitwerkingen

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14

Ring Zuid (o.a. Wegener en Norel) Europaweg Noord Jachtlaan en Veenweg De Heeze Schumanpark Agis Ugchelse Beek Bosgebied Ugchelen Veldekster Owens Corning & AEP Apeldoornse Poort Van Gelderterrein Ugchelseweg West Van Houtum en Beers

15

Arn hem sew

5.1 Ring Zuid (o.a. Wegener en Norel) ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde rpa

ewe h e ls Ugc

rop

aw

Laan van West enk

eg

5.1 U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

16

ls eg re

ns w eg

eg

g

rkw

Eu

5.1 Ring Zuid (o.a. Wegener en Norel) Streefbeeld De locatie Ring Zuid ligt in de oksel van de Europaweg en Ring. De huidige kantoorpanden en innovatieve hallenbouw hebben wat betreft maat en schaal (‘korrel’) een verschijningsvorm die past bij de Zuidwestpoort. Hieraan kunnen nog accenten ter verbetering worden toegevoegd. Oude loodsen op het terrein kunnen eventueel worden vervangen door nieuwe (kantoor)bebouwing. De mogelijkheid bestaat om het bedrijfsterrein aan de achterzijde nog iets te vergroten en af te ronden, mits dit gecompenseerd wordt door het achterliggende bosgebied onderdeel van de openbare ecologische zone te maken. Op het terrein van Wegener is een vergroting van de kantoorfunctie in een bosachtige omgeving mogelijk. Een stedelijk accent tegenover het hoogteaccent op de Ergonlocatie benadrukt de entree van de stad. Het driehoekig bosgebied langs de Europaweg kan eveneens ontwikkeld worden voor kantoren. Voor eventuele ontsluiting op de Europaweg geldt een minimale afstand tot andere kruisingen van 500 meter. Dit betreft voor dit deelgebied de Ugchelsegrensweg en zeker de Laan van Spitsbergen. Parkeren is vanaf de Europaweg niet zichtbaar.

Raamwerk De ligging achter een transparante groenstructuur dient gehandhaafd te blijven, waardoor het zicht vanaf de weg op de bebouwing gewaarborgd blijft. Een directe presentatie aan de Europaweg/Ring is echter niet gewenst, ook niet met eventueel nieuw te realiseren bebouwing. Voor realisatie van eventuele uitbreidingsplannen geldt als voorwaarde duurzaam behoud en openbaarstelling van het resterende groene raamwerk. Eigendomsoverdracht naar bijvoorbeeld gemeente of een natuurbeherende instantie voorziet hierin. Consequentie van mogelijke uitbreidingsplannen van de driehoek bij Wegener is dat voor behoud van de ecologische bosverbinding de enk (deels) bebost zal worden. De hoogte van de gebouwen in het driehoekig bosgebied langs de Europaweg moet zodanig zijn dat deze niet boven de bomen uitkomen. De nieuw toe te voegen bebouwing op de rest van het Wegener terrein blijft verscholen achter een bosrand en wordt bij nadering van het kruispunt prominenter zichtbaar boven de boomkronen. Randvoorwaarden ■ geluidscontouren Europaweg en Ring; ■ bodemverontreiniging niet bekend.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

Arn hem sew eg

n

Hoe nde rpa rkw

Ugc

h e ls

ewe

g

eg

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

ls eg re

ns w eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

17 5.3 Jachtlaan en Veenweg Arn hem sew

Randvoorwaarden ■ geluidscontouren Europaweg en spoor; ■ milieubelasting omliggende bedrijven; ■ geen bodemverontreiniging bekend.

5.2 ch

eg

Ja t

5.3

laa n

Hoe nde rpa

Raamwerk Het wegprofiel van de Europaweg kan een herinrichting krijgen met begeleidende laanbeplanting en een middenberm met bomen. In de middenberm is het ook mogelijk om de Grift weer even zichtbaar te maken. Langs het spoor kan op termijn een groene zone worden ontwikkeld waardoor een ecologische verbinding ontstaat van de Veluwe tot in het hart van de stad.

Raamwerk Als onderdeel van het groene raamwerk dient de groenstructuur langs randen van de locatie versterkt te worden. De spreng aan de zuidzijde van de locatie dient nadrukkelijker zichtbaar te worden gemaakt. De boomstructuur langs de Jachtlaan zal verder worden verstevigd. Daarnaast kan een bijdrage worden geleverd aan de totstandkoming van een ecologische zone (met een spreng) langs het spoor.

5.2

laa

Streefbeeld De groene continuïteit van de Europaweg kruist ter hoogte van de Jachtlaan en Veenweg het typisch Apeldoornse stadsbeeld met vrijstaande kleinschalige (woon)bebouwing. De gebieden aan weerszijde van de Jachtlaan en de Veenweg behouden dit karakteristieke stadsbeeld met menging van kleinschalige woon- en werkfuncties. Het beeld langs de Jachtlaan dient hierbij sterker naar de weg toe gekeerd te worden.

t

Streefbeeld In het noordelijk deel van het plangebied ligt tussen het spoor en de Europaweg een gemengd stedelijk gebied. Ten zuiden van de oude lintstructuur Holthuis ligt een recent ontwikkeld bedrijventerrein. Nabij het spoorviaduct ligt een terrein waarop een mix van kantoren en bedrijven is gesitueerd. Dit gebied vormt een passende opmaat naar het centrum. Mogelijke nieuwbouwplannen in het gebied zullen qua maat en schaal aan moeten sluiten bij de aangrenzende delen in het plangebied. Nieuwe bebouwing dient hierbij met een representatief front naar zowel de Europaweg als naar het spoor te worden gericht. Hogere bebouwing bij de kruising met de Stadhouderslaan kan de poort verder accentueren. Parkeren zal ondergronds opgelost moeten worden.

5.2

5.2 Europaweg Noord ch

5.3 Jachtlaan en Veenweg

Ja

5.2 Europaweg Noord

ewe h e ls Ugc

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

ls eg re

ns w eg

eg

g

rkw

Randvoorwaarden ■ geluidscontouren Europaweg en spoor; ■ bodemverontreiniging niet bekend.

5.4

Arn hem sew

5.4 De Heeze ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde rpa rkw

Ugc

h e ls

ewe

g

eg

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

ls eg re

ns w eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

18 5.5 Schumanpark

5.4 De Heeze

5.5 Schumanpark

Streefbeeld Geluidwallen en ‘stadsachterkanten’ vormen de huidige rand van de woonwijk De Heeze. De ruimtelijk-visuele relatie tussen de Europaweg en de woonwijk is op dit moment dan ook uiterst beperkt. Bij de (her)inrichting van de Europaweg dient de mogelijkheid zich aan om deze relatie te verbeteren. Voor het creëren van een geheel nieuwe bebouwingswand langs de Europaweg is, ook na een reconstructie van het wegprofiel, onvoldoende ruimte beschikbaar. Ter plaatse van de kruising met de Stadhouderslaan kan een hoogteaccent de poortfunctie markeren. Verbetering van de relatie tussen de stadsentree en de woonwijk dient op een andere wijze te worden vormgegeven. Door hier en daar een ‘doorprikker’ te realiseren wordt een reeks van bescheiden accenten langs de Europaweg gecreëerd. De bouwhoogte van deze gebouwen dient hierbij in aansluiting op het aangrenzende woongebied maximaal 4 tot 5 bouwlagen te bedragen.

Streefbeeld Het Schumanpark, prominent gesitueerd aan de Europaweg, wordt momenteel ontwikkeld tot een bedrijventerrein in een parkachtige omgeving. Aan een zijde van de centrale ontsluitingsweg, langs de Europaweg, is een kantoor van Monuta gerealiseerd. Dit nieuwe initiatief heeft de gewenste ‘korrel’ en uitstraling. In aansluiting hierop kan aan de andere zijde ook kantoorbebouwing worden gerealiseerd met een hoogwaardige uitstraling. Deze gebouwen vormen dan mede het continue beeld van kantoren langs de groene Europaweg. Parkeren mag niet zichtbaar zijn vanaf de Europaweg.

Arn hem sew

ch

eg

Ja t laa

Raamwerk (Her)inrichting van de Europaweg met begeleidende laanbeplanting.

n

Hoe nde

g ewe h e ls Ugc

rop

aw

eg

Eu

rkw

5.5

rpa

5.7

Randvoorwaarden ■ behoud van de bestaande bebouwing; ■ geluidscontour Europaweg; ■ bodemverontreiniging niet bekend.

Raamwerk In het deelgebied tussen de Ring en de Jachtlaan wordt een reconstructie van de Europaweg voorgesteld met een ruimtelijke reservering voor parallelwegen of met 2x2 rijstroken en een brede middenberm met bomen. Bij deze (her)inrichting van de Europaweg vormt de aanleg van een brede groenstrook met een dubbele bomenrij langs de weg een essentieel onderdeel van het groene raamwerk. De inpassingsmogelijkheden hiervan dienen te worden getoetst aan de bestaande plannen. Randvoorwaarden ■ de laanstructuur aan de oostzijde van de locatie dient gehandhaafd te blijven.

Laan van West enk

eg U gc he

ls eg re

ns w eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

Arn hem sew eg

Hoe nde rpa rkw

Eu

rop

a

Ugc

h e ls

ewe

g

eg

5.6

Laan van West enk

g we U gc he

ls eg re

ns w eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

19 5.7 Ugchelse Beek Arn hem sew

Randvoorwaarden ■ amoveren van huidige bedrijfsfuncties (autosloop en wasserij); ■ rekening houden met verkeersgeluid Ugchelseweg; ■ bodemverontreiniging onbekend.

ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde

ewe h e ls Ugc

aw

Laan van West enk

eg U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

ls eg re

ns w eg

eg

rop

rkw

Eu

rpa

5.7 g

Randvoorwaarden ■ milieucontouren van omliggende werkgebieden; ■ weggeluid van Europaweg en Ring; ■ bodemverontreiniging niet bekend (wordt niet verwacht ter plekke); ■ aan de west- en zuidkant loopt een gasleiding over het terrein.

Raamwerk Als onderdeel van het groene raamwerk dient de huidige beekloop te worden geconserveerd en waar mogelijk te worden gerevitaliseerd. De groenstructuur aan de oostzijde van de woningbouwlocatie zal worden versterkt door het realiseren van een ecologische verbindingszone tussen de verdwenen en te herstellen bovenbeek en de nog bestaande onderbeek.

n

Raamwerk Bij de ontwikkeling of uitbreiding van de bebouwing op het terrein moet het groene raamwerk langs de Europaweg en Ring verbeterd of in stand gehouden worden. De ligging achter een transparante groenstructuur dient hierbij gehandhaafd te blijven, waardoor het zicht vanaf de weg op de bebouwing beperkt blijft tot de eerste bouwlagen.

laa

Streefbeeld Deze locatie biedt mogelijkheden voor de ontwikkeling van nieuwe woonvormen met een front richting de Ugchelse Beek. De grondgebonden laagbouw dient in aansluiting op de woonbebouwing langs de Ugchelseweg maximaal drie lagen te bedragen. De locatie maakt onderdeel uit van een studie in het kader van de Belvedere waarbij ingezet wordt op het herontdekken van de cultuurhistorische kwaliteiten van de locatie in relatie tot de beek.

t

Streefbeeld Om deze plek meer accent te geven, als onderdeel van het ‘hoofdmoment’ bij de kruising van Europaweg en Ring zou een stedelijk statement op zijn plaats zijn. Hierbij kan worden gedacht aan een kantoor van vier à vijf lagen met deels een hoogteaccent tot maximaal 50 meter. Parkeren dient niet zichtbaar te zijn vanaf de Europaweg.

5.6 Agis ch

5.7 Ugchelse Beek

Ja

5.6 Agis

Arn hem sew

5.8 Bosgebied Ugchelen ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde rpa rkw

Ugc

h e ls

ewe

g

eg

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg

5.1 5.8 U gc he ls eg

re ns w

eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

5.8 Bosgebied Ugchelen

5.9 Veldekster

Streefbeeld Aan de noordrand van Ugchelen ligt een perceel niet openbaar bosgrond. Gelegen tussen de bestaande bebouwing van het dorp Ugchelen en het bedrijventerrein van Wegener zou deze zone deel kunnen gaan uitmaken van een ecologische zone van het CVN, via het Van Gelderterrein, ver de stad in. De verborgen sprengen zouden hersteld moeten worden en het zou wenselijk zijn deze bosstrook te “onthekken”. Gestreefd wordt naar duurzaam behoud en openstelling door overdracht naar een daarvoor geëigende instantie. Het huidige tennispark en de woningen zijn niet passende functies, maar worden vooralsnog gehandhaafd.

Streefbeeld Deze locatie biedt mogelijkheden voor een extensieve invulling met royale woningen op grote kavels. De woonbebouwing heeft tegen de bestaande open dorpsrand van Ugchelen een ontspannen karakter. Aanwezige waardevolle bomen en boomgroepen dienen zoveel mogelijk ingepast te worden in de verkavelingsopzet. Het nieuwe woongebied en het dorp Ugchelen blijven verscholen achter de zware groenstructuur van de Europaweg.

Raamwerk Versterking van de groenstructuur langs de Eendrachtspreng. Vernatting van het groene bosgebied aan de noordzijde van het bosgebied.

20 5.9 Veldekster Arn hem sew

ch

eg

Ja t laa

Randvoorwaarden ■ geen bodemverontreiniging bekend of verwacht; ■ uitruil van gronden.

Raamwerk Versterking van de groenstructuur en creëren van een ecologische verbindingszone langs de Schoolbeek. Inpassing van de Schoolbeek in het nieuwe woonmilieu. Verstevigen van de groenstructuur langs de Europaweg. Randvoorwaarden ■ rekening houden met geluidscontour Europaweg; ■ behoud van de groenstructuur langs de Europaweg en langs de beek; Herstel van oorspronkelijke beek en behoud van monumentale bomen en karakteristieke bebouwing.

n

Hoe nde rpa

ewe Ugc

h e ls

eg

g

rkw

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

ls eg re

ns w eg

5.9

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

Arn hem sew eg

Hoe nde rpa rkw

Eu

we

Laan van West enk

g

U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

ls eg re

ns w eg

5.9

A1

21 5.11 Apeldoornse Poort Arn hem sew

Randvoorwaarden ■ geluidscontouren van de Europaweg, Ring en spoor; ■ geen bodemverontreiniging bekend (op enkele onderzochte plekken blijkt sanering niet nodig); ■ bebouwingshoogte beperkt door ligging binnen zone straalpad (flexibiliteit onderzoeken).

5.10

a rop

Ugc

h e ls

ewe

g

eg

Raamwerk Hoogwaardige inrichting van de stedelijke as, die wordt opgespannen tussen de HOV-bushalte en de eventuele lightrailhalte (lange termijn). Langs het spoor kan op termijn een groene zone worden ontwikkeld waardoor een ecologische verbinding ontstaat van de Veluwe tot in het hart van de stad.

ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde rpa

Randvoorwaarden ■ geluidscontour Ring; ■ handhaven laanstructuur ten westen van locatie; ■ bodemverontreiniging onbekend (voor _ van het terrein is sanering mogelijkerwijs noodzakelijk); ■ ontwikkelingstermijn afhankelijk van het transformatieproces van huidige bedrijfsfuncties. ■ Herstel laanstructuur ten oosten van de locatie.

n

Raamwerk Bij de vernieuwing van de bebouwing op het terrein moet het groene raamwerk langs de Ring in stand gehouden worden. Eventueel versterking van de laanbeplanting langs de randen van de locatie en op het terrein zelf.

laa

Streefbeeld Realiseren van een mix van kantoren, (detail)handel en overige voorzieningen in hogere dichtheden. Deze hoge dichtheid is gericht op het creëren van draagvlak voor hoogwaardig openbaar vervoer in de Zuidwestpoort.

t

Streefbeeld Uitgangspunt is een gemengd bedrijventerrein (milieucategorie 3). De huidige bedrijven op deze locatie voldoen niet aan de nagestreefde kwaliteit voor bedrijventerreinen in de Zuidwestpoort. Op termijn is vernieuwing van de bedrijfsfuncties dan ook gewenst. Als optie kan gedacht worden aan frontvorming van representatieve kantoorbebouwing gelieerd aan de achterliggende bedrijfsfunctie.

5.10 Owens Corning & AEP ch

5.11 Apeldoornse Poort

Ja

5.10 Owens Corning & AEP

rkw

ewe h e ls Ugc

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

ls eg re

ns w eg

eg

g

5.11

Arn hem sew

5.12 Van Gelderterrein ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde rpa

5.12

rkw

Ugc

h e ls

ewe

g

eg

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

ls eg re

ns w eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

22 5.13 Ugchelseweg West

5.12 Van Gelderterrein

5.13 Ugchelseweg West

Streefbeeld Op het van het Van Gelderterrein kan, aansluitend aan de kantoorontwikkelingen langs de Europaweg, een wervend werkgebied worden gerealiseerd met langs de Europaweg op de weg georiënteerde hoogwaardige kantoren (het beste dat Apeldoorn te bieden heeft) in een groene setting. Het beeld langs de Europaweg wordt gevormd door representatieve stedelijke stadskantoren (5 tot 7 bouwlagen) met mogelijk enkele accenten in de zichtas van de Europaweg. Doorzichten naar de achterliggend dorpsbebouwing van Ugchelen moet worden nagestreefd. Parkeervoorzieningen dienen niet zichtbaar te zijn vanaf de Europaweg noch vanaf de Ugchelseweg. De Eendrachtspreng aan de Ugchelse kant dient hersteld te worden en in een brede ecologische groenstructuur te worden ingebed.

Streefbeeld Mogelijke uitbreidingslocatie voor kantoren in het verlengde van het Van Gelderterrein. Spiegeling van kantoren/kleine bedrijfsruimten langs de Ugchelseweg. Realisatie van stedelijke bouwvormen, in typologie verwijzend naar de nabij gelegen lintstructuur, front makend naar het groene raamwerk langs de Eendrachtspreng en de Ugchelseweg.

Arn hem sew

ch

eg

Ja t laa n

Hoe nde rpa

Raamwerk Bij de (her)inrichting van de Europaweg vormt de middenberm met bomen een belangrijk onderdeel van het groene raamwerk. De groenstructuur langs de Eendrachtspreng dient versterkt te worden evenals het groene bosgebied ten noorden van de locatie.

ewe h e ls Ugc

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

ls eg re

ns w eg

eg

g

rkw

5.13

Randvoorwaarden ■ geluidscontour Europaweg en Ugchelseweg; ■ bodemverontreiniging onbekend; ■ ontwikkeling kantoren op korte termijn;

Raamwerk Versterking en (ecologische) continuïteit van de groenstructuur langs de Eendrachtspreng aan de oostzijde van het terrein. Verbetering van de toegankelijkheid van de oevers van de beek voor met name langzaam verkeer. Handhaven van de laanstructuur ten westen van locatie als groene buffer tussen het kantorengebied en de aangrenzende werkgebieden. Randvoorwaarden ■ geluidscontour Ugchelseweg; ■ bodemverontreiniging (sanering noodzakelijk); ■ ontwikkelingstermijn afhankelijk van het transformatieproces van huidige bedrijfsfuncties. Opties Realisatie van kleinschalige kantoorunits aan de noordzijde van de locatie (aansluitend op het Van Gelderterrein), in typologie verwijzend naar de lintstructuur en front makend naar het groene raamwerk en de Ugchelseweg. Overgaand naar een klein gemengd bedrijventerrein (zonder milieuoverlast) in typologie aansluitend op de woningbouw met een mogelijke kans voor woon-werkcombinaties. Realisatie van een klein gemengd bedrijventerrein (zonder milieuoverlast) in typologie aansluitend op het voorgestelde kantoorgebied op het noordelijk deel van het Van Gelderterrein.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

eg

ch t laa n

Hoe

5.14

nde rpa

ewe h e ls Ugc

Randvoorwaarden geluidscontour Europaweg en spoor; ■ woningbouw bij voorkeur realiseren wanneer ook het noordelijk deel van het Van Gelderterrein geheel of gedeeltelijk voor woningbouw is bestemd; ■ geen bodemverontreiniging bekend voor dit terrein; ■ ontwikkelingstermijn afhankelijk van het opheffen van de huidige bedrijfsfunctie. ■

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

eg

g

rkw

Opties De locatie biedt ook mogelijkheden voor de realisatie van representatieve stedelijke woonvormen in het groen. De urban villa’s, stadswoningen en meergezinswoningen hebben een maximale bouwhoogte van 5 lagen. De woningen zijn georiënteerd op de Europaweg, afgewisseld met groen. Een geleidelijke overgang naar werken aan de westkant van het terrein (stadskantoren en bedrijfsvilla’s). De woonbebouwing (maximaal 5 bouwlagen) bepaalt het beeld langs de Europaweg, afgewisseld met groen.

5.14 Van Houtum en Beers Ja

Streefbeeld Hoewel er geen enkele sprake is van beëindiging van deze bedrijfsfunctie wordt toch een streefbeeld geschetst om de samenhang met de overzijde van de Europaweg aan te geven. Een hoogwaardige kantoorinvulling met gestrooide solitaire kantoorvilla’s varieerbaar in hoogte (maximaal 6 lagen) in een groene setting als tegenwicht van de grootschalige ontwikkeling aan de zuidzijde. Een enkel hoger element op deze locatie is mogelijk.

Raamwerk Versterking van de groenstructuur langs de randen van de locatie (Europaweg en spreng) als onderdeel van het groene raamwerk. Behoud en versterking van de bomen- en hagenstructuur op het aangrenzende weidegebied langs het spoor. Groene inrichting van het terrein zelf.

Arn hem sew

5.14 Van Houtum en Beers

Eu

rop

aw

Laan van West enk

eg U gc he

ls eg re

ns w eg

H o o g B u u r l o s ew e g

A1

23

Jachtlaan

Stadhouderslaan

24 Spoorlijn

Europaweg

Laan van Westenenk

A1

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

6 Totaalbeeld In dit hoofdstuk wordt de overzichtskaart van de toekomstige hoofdstructuur van de Zuidwestpoort gepresenteerd. Zoals reeds in de inleiding staat vermeld is dit kaartbeeld niet bedoeld als blauwdruk voor de ontwikkeling van de Zuidwestpoort, maar als een flexibel toetsingskader voor plannen en initiatieven die in het gebied aan de orde zijn en zullen komen. Het kaartbeeld is uitdrukkelijk geen gefixeerd eindbeeld, maar geeft meerdere opties voor totaalbeelden die kunnen veranderen in de tijd. Omdat voor verschillende locaties meerdere invullingen mogelijk zijn, kan hierbij flexibel worden ingespeeld op ontwikkelingen op de markt voor bedrijventerreinen en nieuwe woonmilieus. Daarbij hoeft het ambitieniveau niet overal even hoog te zijn. Naast plekken met een hoogwaardige invulling zullen ook bedrijventerreinen met een meer traditionele uitstraling worden gerealiseerd.

Het totaalbeeld toont de Zuidwestpoort in de gedaante van een hoogwaardig werkmilieu met goed gesitueerde kantoorgebieden waar de kwaliteit van de ‘werkstad’ Apeldoorn zich kan manifesteren en de Zuidwestpoort zich als royale stadsentree tot een veelkleurig en dynamisch werkgebied aan de internationale achterlandverbinding aandient. Dit totaalbeeld kan ook de gedaante hebben van een hoogwaardig woonmilieu, gecombineerd met kantoren en werklocaties. De Zuidwestpoort als hoogwaardig werkmilieu met enkele goed gesitueerde woongebieden waar de kwaliteit van de ‘woonstad’ Apeldoorn zich kan manifesteren. De Zuidwestpoort als royale stadsentree tot een veelkleurig en dynamisch werkgebied aan de internationale achterlandverbinding.

25

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

26

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

7 Duurzaamheid Apeldoorn streeft naar een stad waarin mensen, huishoudens en bedrijven zich kunnen ontplooien, zonder afwenteling op andere regio’s of generaties. Hierbij is een goede afweging nodig van de sociale, economische en fysieke aspecten van duurzame ontwikkeling. De Zuidwestpoort biedt ruimte voor sociaal-economische ontwikkeling: bedrijven en daarmee werkgelegenheid op korte afstanden van de woonbuurten. De fysieke ontwikkeling zal daarbij negatieve milieueffecten minimaliseren. De groenstructuur is voorzien van recreatieve ontplooiing en behoud van biodiversiteit. Het vormt een onderdeel van het groen- blauwe raamwerk en ecologische hoofdstructuur (overgang) tussen Veluwe en Apeldoorn. In de ecopolisstrategie is dit gebied naast een element voor een “levende stad” ook inzetbaar bij het benutten van stromen als “verantwoordelijke stad”. De inrichting van groengebieden houdt rekening met duurzaamheid ook in de zin van onderhoudsvriendelijkheid. Een nadere uitwerking van de duurzaamheidaspecten wordt opgenomen in de ontwikkelingsvisies van de verschillende deelgebieden binnen de Zuidwestpoort.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

27

28

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

8 Strategie 8.1 Ambitieniveau

8.2 Belemmeringen

In deze studie zijn de stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden geformuleerd die kunnen worden gehanteerd bij de coördinatie en regie van ontwikkelingen in de Zuidwestpoort door de stedelijke overheid. De studie legt hierbij een kritische ondergrens vast. Dat wil zeggen dat de geschetste raamwerken en mogelijke invullingen een beeld geven van datgene wat in ieder geval bereikt kan worden in de Zuidwestpoort. Als de gelegenheid zich voordoet dienen de mogelijkheden om een hoger ambitieniveau te bereiken te worden onderzocht. Het is van groot belang dat ad hoc keuzen voor de korte termijn het beoogde ambitieniveau voor de lange termijn niet in de weg zitten. Sommige plekken moeten als het ware in reserve worden gehouden. Zo moeten de kansen voor intensieve stedelijke functies rond het knooppunt van de Apeldoornse Poort niet weggegeven worden door snelle uitgiften in verband met rentabiliteit op korte termijn.

De Zuidwestpoort is een werklocatie. Ondernemerschap moet dus niet in de weg worden gezeten door de bedrijvenlocaties te zeer in te snoeren met oprukkende woonmilieus. Grootscheepse toevoegingen van nieuwe woonmilieus zijn daarom niet aan de orde. Enkele goed gesitueerde woongebieden met een representatieve uitstraling waar de kwaliteit van de ‘woonstad’ Apeldoorn zich kan manifesteren passen wel binnen het beoogde beeld van de Zuidwestpoort. Een aantal van deze potentiële woningbouwlocaties liggen vooralsnog echter binnen de hinderzones van de bedrijvenclusters. Pas als kansen zich voordoen door verhuizing van bedrijven of door plaatselijke milieumaatregelen kunnen deze worden benut.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

29

30

8.3 Financiering

8.4 Vervolg

De in gang gezette herstructurering van de Zuidwestpoort leidt tot forse investeringen. De inzet is deze investeringen binnen het te ontwikkelen plan op te vangen. Uitgangspunt hierbij is een voor de gemeente neutrale ontwikkeling. Naast particuliere initiatieven is de herstructurering gericht op de openbare inrichting van het gebied. Om dit mogelijk te maken zal de huidige bestemming van een deel van de in het gebied gelegen gronden worden omgezet in een hoogwaardiger bestemming. Deze omzetting heeft -naast de in het gebied gewenste stedenbouwkundige kwaliteit- voor betreffende bedrijven een aanzienlijke opwaardering van de grondwaarde tot gevolg. Het hieruit voortvloeiende financiële voordeel zal mede dienen ter dekking van de kosten die voortvloeien uit het meer allure geven aan de openbare aankleding van het gebied. Om voor de gemeente en individuele bedrijven een situatie te creëren die voor beide tot het gewenste eindresultaat leidt zal overleg plaatsvinden met als doel het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst die voor beide partijen resulteert in een win-win situatie. Gemikt wordt op een impactfee. Het hieruit voortvloeiende budget is, rekening houdende met de overige plankosten, taakstellend voor de uiteindelijke invulling van de gemeentelijke wensen ten aanzien van openbare voorzieningen.

Ten eerste dienen de op korte termijn spelende plannen van initiatiefnemers te worden getoetst aan de in deze studie geformuleerde uitgangspunten en randvoorwaarden. Dit kan eventueel leiden tot bijstelling en aanscherping van de voorstellen over en weer. Daarnaast kan deze studie tot inzet worden gemaakt voor een gespreksronde met initiatiefnemers en overige belanghebbenden in het gebied. Op basis van deze gespreksronde kunnen eventueel te nemen vervolgstappen worden genomen. Hierbij dienen de kansen om verschillende initiatieven aan elkaar te koppelen zo veel mogelijk te worden benut. De verdere uitwerking van deze studie in concrete deelplannen en -projecten dient te geschieden in een nauwe samenwerking tussen overheid en initiatiefnemers in de Zuidwestpoort.

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden

31

Zuidwestpoort Apeldoorn • Stedenbouwkundige uitgangspunten en randvoorwaarden