Yoga

YOGA CĂN BẢN Những điều cần lưu ý khi luyện tập Không được ăn trước khi tập luyện yoga vì điều này sẽ ảnh hưởng đến việc tập trung tinh thần. Cố gắng chọn tư thế thoải mái nhất để thực hiện các động tác. Tư thế ngồi đúng là điều kiện quan trọng nhất cho việc thư giãn tinh thần và tập trung hít thở thành công. Không được nóng vội, phải kiên trì, đừng nghĩ rằng sẽ đạt kết quả chỉ trong một thời gian ngắn. 7 tư thế Yoga dễ tập Rất nhiều động tác Yoga cần có sự hướng dẫn của chuyên gia. Tuy nhiên, có không ít động tác đơn giản mà mọi người đều có thể thực hiện để lấy lại sự cân bằng và hòa hợp giữa thể xác và tinh thần, khắc chế stress. Thế trái núi với các ngón tay đan xen vào nhau Chuẩn bị: Đứng thẳng trên sàn nhà hoặc mặt ván bằng phẳng, hai bàn chân sát nhau, hai bàn tay buông dọc hai bên thân. Động tác: Bám chặt hai bàn chân trên sàn, thót bụng vào, kéo giãn hai chân và thân người về phía trên. Nâng xương ức và mở rộng lồng ngực. Đưa hai cánh tay thẳng ra phía trước, các ngón tay đan nhau. Thở ra trong khi xoay hai bàn tay đan nhau từ trong ra ngoài và duỗi thẳng hai cánh tay về phía trước mặt. Từ từ hít vào trong khi nâng dần hai cánh tay lên phía trên, khỏi đầu, cho đến khi hai cánh tay thẳng và sóng dọc theo thân mình, tức vuông góc với mặt sàn. Duỗi thẳng hai cánh tay, hai khuỷu tay thẳng. Giữ nguyên tư thế này khoảng 20 giây. Từ từ thở ra trong khi buông lỏng toàn thân và đưa hai cánh tay trở về vị trí ban đầu. Tác dụng: Kéo giãn cột sống, chống vẹo thoái hóa cột sống và các chứng tê mỏi ở vùng vai, cánh tay, cổ tay, khớp gối. Ngoài ra, việc thực hành tư thế này ở đầu mỗi buổi tập có thể xem là việc để làm nóng người và kéo giãn các khớp, chuẩn bị cho các tư thế tiếp theo.

1

Thế rắn hổ mang Chuẩn bị: Nằm sấp trên sàn, hai bàn tay úp xuống ở khoảng hai vai, các ngón tay hướng lên phía trên. Động tác: Hít vào, sức nặng tựa trên hai bàn tay, từ từ nâng đầu và ngực lên, đầu ngửa lên trần nhà, cằm nhô ra phía trước. Trong tư thế này, phần cơ thể từ rốn tới chân luôn luôn chạm mặt sàn. Khi đã hít vào tối đa cũng là lúc hai khuỷu tay thẳng lên. Giữ nguyên tư thế này từ 10-20 giây. Thở ra trong khi từ từ buông lỏng hai cánh tay, thân mình trở lại vị trí ban đầu. Tác dụng: Giúp cho xương sống dẻo dai, làm săn chắc cơ bụng, kích thích tiêu hóa, tăng cường sự lưu thông khí huyết ở vùng lưng, hông, cổ và những vị trí mà sinh hoạt hàng ngày khó ảnh hướng đến như ruột, gan, lách, phổi. Thế bánh xe Chuẩn bị: Nằm ngửa trên sàn nhà. Co cả hai đầu gối và kéo hai bàn chân lại sát mông. Gấp khuỷu tay lại, đặt hai bàn tay ở hai bên đầu, lòng bàn tay úp xuống, ngón tay hướng xuống dưới dọc theo thân mình. Động tác: Hít vào thật sâu trong khi từ từ nâng thân mình lên, sức nặng tựa trên hai bàn tay và hai bàn chân, giãn thẳng cánh tay và khuỷu tay, ngửa đầu ra phía sau, ưỡn ngực và đẩy cột sống lên cao. Giữ nguyên tư thế này vài giây trước khi từ từ thở ra, buông lỏng thân người và trở về tư thế ban đầu. Tác dụng: Giúp căng giãn và làm mềm dẻo cột sống; kích thích các tuyến yên, tuyến tùng và tuyến giáp; tăng cường sức mạnh cho các cơ quan vùng xương chậu, bụng và vùng ngực; gia tăng chức năng hấp thu và tiêu hóa. Tư thế này cũng thúc đẩy sự lưu thông khí huyết đến các cơ quan và ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Tuy nhiên ở động tác này, vị trí đầu thấp hơn tim nên những người có huyết áp cao hoặc đang bị các chứng nhức đầu không nên tập.

2

Thế căng giãn lưng Chuẩn bị: Ngồi thẳng lưng, hai chân duỗi thẳng. Hai bàn chân đặt sát cạnh nhau. Động tác: Thở ra trong khi từ từ khom người cúi xuống cho tới khi đầu chạm gối, hai đầu gối vẫn thẳng, hai đùi vẫn ép sát xuống sàn, hai cánh tay đưa thẳng ra tối đa và cố chạm vào bàn chân. Có thể dùng hai bàn tay nắm lấy hai cổ chân hoặc đan chéo hai bàn tay ôm lấy hai bàn chân để dễ gập người lại. Giữ yên ở tư thế này từ 10-20 giây. Hít vào, nhấc đầu và thân mình lên, từ từ buông lỏng hai bàn tay, buông lỏng toàn thân, trở về tư thế ban đầu. Tác dụng: Giúp kéo giãn cột sống và các cơ vùng lưng, vùng vai; cho phép sinh lực tuôn tràn đến từng bộ phận, giải tỏa áp lực lên hệ thống thần kinh dọc theo hai bên tủy sống. Tư thế cũng có tác dụng xoa dịu tuyến thượng thận, tăng cường hoạt động của bộ máy sinh dục và bài tiết, thúc đẩy chức năng của gan và cải thiện tiêu hóa. Đặc biệt, động tác gập mình về phía trước có công năng giải tỏa những ứ trệ ở các đốt sống thắt lưng và hoạt hóa Luân xa 3. Các đốt sống thắt lưng là nơi dễ bị vôi hóa nhất. Dưới đốt sống thắt lưng thứ hai là Luân xa 3, còn được gọi là Luân xa sức khỏe vì nó kiểm soát toàn bộ hoạt động của dạ dày, gan, túi mật, tụy tạng và cả hệ thần kinh. Do đó, thực hành tốt tư thế này có ý nghĩa rất quan trọng cho việc phòng và chữa bệnh. Thế vặn cột sống Chuẩn bị: Ngồi trên sàn, hai chân thẳng ra. Động tác: Gấp chân trái lại, đặt gót chân áp sát vào mông phải. Gấp chân phải lại, đặt bàn chân phải phía ngoài đầu gối trái. Đầu gối phải sát dưới nách trái. Hít vào trong khi duỗi tay trái ra để nắm được cổ chân phải hoặc các ngón chân phải. Từ từ quay mạnh tay phải về phía sau lưng, đồng thời thân mình quay 1/4 vòng về bên phải, bàn tay phải tựa xuống sàn. Giữ nguyên tư thế này khoảng 10 giây trước khi thở ra và từ từ buông lỏng toàn thân để trở về tư thế ban đầu. Tập lại động tác này lần nữa theo chiều ngược lại.

3

Tác dụng: Làm mềm dẻo cột sống, có tác dụng tốt cho những dây thần kinh dọc 2 bên cột sống và những bắp thịt ở vùng bụng, vùng thắt lưng. Thế xác chết Chuẩn bị: Nằm thoải mái trên sàn nhà hoặc trên ván qua một lớp chăn mỏng. Nới lỏng quần áo. Hai tay để tự nhiên dọc bên thân hoặc hai bàn tay chồng lên nhau và úp trên bụng. Có thể đắp thêm một lớp chăn mỏng trên người nếu cảm thấy lạnh. Động tác: Với tư thế này, một số tài liệu Yoga khuyên hít thở sâu và thực hành buông lỏng toàn thân và từng bộ phận cơ thể theo một thứ tự nhất định từ đầu xuống chân, hoặc từ chân lên đầu. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm riêng của tác giả, để đơn giản và dễ thực hành, người tập không nhất thiết phải thở sâu và kiểm soát buông lỏng từng bộ phận. Mục đích của tư thế là thư giãn toàn diện. Do đó, nếu thở sâu, người tập sẽ cần đến sự cố gắng về mặt ý thức và sự căng cơ thực tế ở vùng bụng. Cả hai điều này đều không có lợi cho yêu cầu thư giãn. Chỉ cần thở bình thường, nhưng lưu ý thở chậm nhẹ và đều ở thì thở ra là đủ. Thì thở ra là thì ức chế thần kinh. Sự kéo dài thì thở ra một cách chậm và đều sẽ gây hiệu ứng thư giãn tốt. Về thực hành thư giãn cơ bắp, sẽ dễ dàng cho người mới tập nếu chỉ ám thị chung thư giãn toàn thân, và chỉ cần quan tâm giãn mềm cơ mặt hoặc cơ bàn tay, cơ bàn chân là đủ. Mặt, bàn tay hoặc bàn chân là những vùng phản xạ có đủ những điểm phản chiếu ứng với toàn bộ cơ thể, nên thư giãn được một vùng thì toàn thân sẽ thư giãn. Mặt khác, theo học thuyết Paplov, khi tập trung gây ức chế thần kinh, một vùng ở một điểm của vỏ não thì sự ức chế sẽ lan tỏa gây ức chế toàn bộ vỏ não. Tóm lại, công thức để thực hành tư thế xác chết là nằm thoải mái, hít thở điều hòa, thì thở ra chậm và dài. Trong khi thở ra, nhẩm ý nghĩ buông lỏng toàn thân, đặc biệt buông lỏng hai bàn tay và hai bàn chân. Tác dụng: Giúp giãn mềm cơ bắp và loại bỏ mọi tạp niệm, mọi cảm xúc. Trong điều kiện này, nhịp thở sẽ chậm lại, nhịp tim giảm xuống, thần kinh giao cảm sẽ tự điều hòa và cơ thể sẽ được tiếp thêm năng lượng để tăng cường sinh lực. Do đó tư thế này rất hữu ích cho những người bị rối loạn thần kinh giao cảm, dễ bị căng thẳng, cáu gắt, mất ngủ, cao huyết áp… Trên thực tế, đối với người tập Yoga, sau khi thực hành những tư thế căng giãn tối đa, lúc nằm xuống, việc thư giãn sẽ tự đến rất dễ dàng.

4

Thế ngồi hoa sen Chuẩn bị: Quần áo nới lỏng. Ngồi xếp bằng tự nhiên. Động tác: Dùng hai bàn tay nắm lấy bàn chân trái đặt lên đùi phải, gót chân áp sát bụng. Kế tiếp dùng hai bàn tay nắm lấy cổ chân phải và đặt chân phải lên đùi trái, kéo nhẹ gót chân áp sát bụng. Lưng thẳng, buông lỏng phần vai, hai mắt khép hờ, đầu lưỡi chạm nhẹ nướu răng trên. Hai bàn tay đặt trên hai đầu gối, hai lòng bàn tay ngửa lên trời, đầu ngón tay cái chạm đầu ngón tay trỏ. Hai bàn tay cũng có thể đan xen vào nhau đặt trước bụng dưới, hai đầu ngón tay cái chạm nhau. Giữ yên tư thế và bất động. Tập trung tư tưởng vào bên trong, quan sát hơi thở vào và ra hoặc quan sát sự di chuyển của những dòng năng lượng trong cơ thể cũng như sự đến và đi của những cảm xúc, những tư tưởng đang diễn ra… Thời gian không giới hạn. Nếu chỉ nhằm mục đích thể dục thông thường hoặc để giải tỏa stress thì chỉ cần thực hành khoảng 10 phút mỗi lần. Tác dụng: Tư thế này có thể cải thiện tuần hoàn huyết ở vùng xương chậu, khớp háng, khớp gối và hai chân. Đặc biệt thế hoa sen có tác dụng điều hòa cảm xúc, làm êm dịu thần kinh và giúp dễ tập trung tư tưởng. Do đó, đây là thế ngồi thuận tiện nhất cho việc thiền định. “Thiên nhân hợp nhất” hay sự hòa hợp giữa “cái tôi” và cái vô cùng của vũ trụ trong triết học phương Đông.

4 động tác yoga giúp giảm mỏi mệt vùng lưng Bạn là nhân viên văn phòng? Dù cả ngày chỉ ngồi làm việc trong ghế đệm êm ái, bạn vẫn cảm thấy lưng, vai nhức mỏi khiến đôi khi phải tự hỏi phải chăng tuổi già đang sớm đến với mình. Các động tác yoga thư giãn sẽ giúp bạn tìm lại sự thoải mái cho vùng cơ lưng. Chuẩn bị: Ngồi theo tư thế hoa sen, thư giãn tinh thần và tập trung tất cả sự chú ý vào quá trình hít thở. Động tác 1: Kiểu tư thế mèo Những vị trí được thư giãn: Vùng lưng, bả vai và bắp thịt hai cánh tay, giúp giảm bớt cảm giác mệt mỏi ở lưng và vùng bả vai. Cách thực hiện: Quỳ hai gối thẳng góc với mặt sàn, đầu gối và tay đều chống xuống đất, lòng bàn tay

5

và gối tiếp xúc sàn. Hít thở, ngực thẳng, ngẩng đầu lên trên, cổ vươn ra phía trước, mắt nhìn hướng lên trên, đồng thời cố hạ lưng xuống. Động tác 2: Kiểu mèo vươn người Những vị trí được thư giãn: Các dây thần kinh vùng lưng, khiến cột sống được kéo giãn, mềm hóa và uyển chuyển. Cách thực hiện: Tư thế giống động tác 1, sau đó từ từ giơ tay phải hướng về phía trước chếch lên trên, đồng thời chân trái hướng ra phía sau. Tạo tư thế thẳng và cân bằng với mặt sàn, giữ nguyên tư thế này càng lâu càng tốt. Sau đó đổi bên tay và chân. Lặp lại vài lần. Động tác 3: Kiểu rắn Những vị trí được thư giãn: Toàn bộ cột sống và vùng cơ lưng bị mỏi mệt. Cách thực hiện: Nằm sấp người từ eo trở xuống, hai chân đặt song song với nhau, mặt bàn chân tiếp xúc với mặt sàn. Hít thở nhịp nhàng, ngẩng cao đầu, cố gắng đưa nửa thân trước cao hết mức, mắt hướng lên trên. Giữ yên tư thế này và thực hiện khoảng 2-3 nhịp hít thở sâu. Động tác 4: Kiểu cát tường Những vùng được thư giãn: Giảm mệt mỏi và căng thẳng cho vùng vai, lưng. Có tác dụng thư giãn rất hiệu quả cho những cơ bắp tổn thương ở vùng lưng và vùng quanh vai. Cách thực hiện: Ngồi xếp bằng thoải mái, thở ra, toàn thân gập về phía trước, để trán chạm mặt sàn, nhắm mắt, thư giãn hai vai. Hai cánh tay hướng thẳng về phía trước, giữ yên tư thế này trong vòng 1 phút. Hít vào, ngồi lại thế xếp bằng ban đầu. Thực hiện vài lần.

6

1- Tư thế khuyển gập thân: Dành cho người mới tập • Tựa người trên cả 4 chi, 2 bàn tay ở ngay phía dưới vai, đầu gối dưới mông • Di chuyển 2 bàn tay về trước khoảng vài cm đồng thời xòe các ngón tay ra, ấn lòng bàn tay xuống thảm • Cong các ngón chân và chầm chậm nâng mông lên phía trần, làm cho toàn thân tạo thành hình chữ V úp ngược, đưa vai ra xa khỏi tai. Bàn chân và mông nên cách nhau 1 khoảng, đầu gối hơi cong 1 chút. • Giữ yên trong 3 nhịp thở Bài tập mức độ vừa • Khởi đầu ở tư thế dành cho người mới tập. • Duỗi thằng chân và ấn gót về phía sàn đồng thời nâng mông hướng lên trên. • Giữ yên vị trí trong vòng 5 đến 10 nhịp thở, sau đó nhấc 1 chân hướng lên phía trần nhà và trong vòng 3 nhịp thở; đồng thời giữ yên vị trí mông. • Hạ xuống, đổi chân và lặp lại. Nâng cao • Khởi đầu ở tư thế dành cho người mới tập. • Duỗi thằng chân và ấn gót về phía sàn đồng thời nâng mông hướng lên trên. • Di chuyển bàn chân cùng lúc đưa 1 chân lên phía trần. • Ấn lòng bàn tay và gót chân còn lại lên thảm. Một khi đã ổn định rồi thì nhấc bàn tay phía đối diện lên và giữ yên vị trí trong vòng 3 nhịp thở. 7

• Hạ xuống, đổi bên và lặp lại động tác. 2- Tư thế con quạ Dành cho người mới tập • Vào tư thế của bài tập khuyển gập thân (lòng bàn tay áp xuống sàn, bàn chân và mông cách 1 khoảng), đưa bàn chân di chuyển về trước cho đến khi đầu gối chạm cánh tay. • Cong cùi chỏ, nâng gót lên khỏi sàn va tựa các đầu gối vô phần ngoài của phần phía trên của cánh tay. • Ngón chân tựa trên sàn, bụng ưỡn ra, chân ép vô các cánh tay. Giữ yên trong vòng 5 đến 10 nhịp thở. Bài tập mức độ vừa • Ở tư thế dành cho người mới tập, xoay phần đùi trong để nâng các gót chân lên khỏi sàn. • Các ngón tay xòe rộng ra, chầm chậm chuyển thân mình về phía trước cho đến khi toàn bộ trọng lượng cơ thể thăng bằng trên 2 bàn tay. • Gập bụng lại để nâng mông lên cao hơn, mặt hướng nhìn về trước. • Giữ yên trong vòng 5 đến 10 nhịp thở. Nâng cao • Bắt đầu ở vị trí dành cho người bắt đầu tập và chuyển sang tư thế bài tập vừa. • Trong lúc phần trên cơ thể nghiêng về trứơc bắt đầu nâng chân phải lên phía trần. • Duỗi cơ thẳng ra và hơi xòe các ngón chân, giữ yên trong vòng 5 đến 10 nhịp thở. • Hạ xuống, đổi chân và lặp lại.

8

3- Kiểu đá hất Dành cho người mới tập • Bắt đầu vào tư thế của bài tập khuyển gập thân. Buớc chân phải về phía trước vô tới bên trong của bàn tay phải. • Hạ đầu gối trái xuống sàn và nâng ngực lên. Giữ cho đầu gối phải thẳng hàng với mắc cá chân và lưng, đặt bàn tay lên đầu gối. Giữ yên trong vòng 5 đến 10 nhịp thở. • Trở về thế bài tập khuyển gập thân, đổi chân và lặp lại động tác. Bài tập mức độ vừa • Ở tư thế dành cho người mới tập, tựa trên bàn chân sau và nâng người vô thế đá hất. • Thẳng chân sau, đặt gót chân xuống áp xuống sàn và xoay bàn chân 1 vài cm ra phiá ngoài. Đưa 2 cánh tay lên phía trần, xoè ngón tay, các lòng bàn tay hướng vô nhau, nở lồng ngực. Giữ yên trong 10 nhịp thở.

Nâng cao • Ở thế đá hất, xoay đưa phần trên của thân mình về trước từ mông trở lên và chầm chậm nâng chân sau lên, đồng thời thẳng chân trước. • Dừng lại khi lưng đã phẳng và toàn bộ thân mình ở vị trí song song với sàn. Giữ thăng bằng ở vị trí này trong vòng 10 nhịp thở. • Hạ xuống, đổi chân và lặp lại.

9

Thế Yoga (Yoga Mudra) Ngồi trong tư thế Bhojanasana (xếp bằng, hai chân chéo lại, cạnh bàn chân chạm xuống sàn nhà) . Đưa tay phải ra sau lưng và nắm lấy cổ tay trái. Thở ra, từ từ cúi đầu xuống phía trước. Xuống thấp tuỳ theo khả năng của bạn có thể làm được, không ráng sức (tối đa trán và mũi chạm tới sàn). Giữ nguyên tư thế và nín thở trong vòng 8 giây. Nhấc người lên, vừa hít vào. Tập 8 lần. Nó cũng tốt cho chứng rối loạn kinh nguyệt và nên thực hiện hàng ngày. Thế rắn hổ mang (Bhujaunggasana) Nằm sấp tai phải áp chiếu , tay xuôi theo thân. Sau đó, hai tay để lên ngang ngực, cằm chống xuống chiếu. Hít vào, hai bàn tay từ từ nâng lên cho đến khi tay thẳng, đầu ngửa ra đằng sau, càng căng càng tốt nhưng rốn vẫn phải chạm chiếu, mắt nhìn trần nhà. Nín thở trong vòng 8 giây. Sau đó, thở ra từ từ , hai tay dần hạ xuống trở về tư thế ban đầu. Tập 8 lần. Đây là một trong ba asana rất cần thiết cho phụ nữ và phải được thực hiện hàng ngày. Nó rất tốt cho chứng rối loạn kinh nguyệt và tim. Hô hấp lâu làm giãn nở lồng ngực đến đúng hình dạng của nó. Các cơ bụng và cơ quan nội tạng đều được xoa bóp. Thế chào dài (Diirgha Pranama) Quì gối xuống thảm hoặc chiếu bằng 10 đầu ngón chân bẻ về phía trước và ngồi lên hai gót chân. Hít vào đưa hai cánh tay lên cao, hai bàn tay áp sát vào nhau, hai cánh tay sát vào tai. Thở ra, cong người xuống, hai tay chạm chiếu rồi từ từ đẩy tay về phía trước. Chú ý, hai tay luôn thẳng, mũi và trán chạm chiếu, mông luôn luôn phải ngồi trên gót chân. Nín thở 8 giây. Hít vào, hai tay nâng lên đỉnh đầu. Thở ra, hai tay buông xuống trở về tư thế ban đầu. Làm động tác này 8 lần. 10

Thế cây cung (Dhanurasana) Nằm sấp. Gấp hai chân lại để hai bắp chân sát vào đùi. Hướng hai tay lên trên lưng, nắm chặt cổ chân. Nâng cả người lên, dựa sức nặng trên vùng rốn. Kéo cổ và ngực lại sau càng xa càng tốt. Nhìn về phía trước. Hít vào khi nâng người lên và giữ nguyên trạng thái đó 8 giây. Trở về tư thế ban đầu khi thở ra. Tập asana tám lần như vậy. Thế ngồi dậy khó (Ukata Pascimottanasana) Nằm ngửa duỗi hai tay ngược lên, để chúng sát vào tai. Nâng người lên khi thở ra, và từ từ cúi người xuống đến lúc đặt sát mặt vào giữa hai đầu gối. Bảo đảm hai chân giữ thẳng. Nắm chặt hai ngón chân cái với hai bàn tay. Giữ ở trạng thái này 8 giây. Trở về tư thế ban đầu trong lúc hít vào. Tập 8 lần như vậy. Thế đầu sát gối (Janushirasana) Ép luân xa Muladhara với gót chân phải, đưa thẳng chân trái ra phía trước. Trong lúc thở ra cúi người chạm đầu gối trái với trán. Sau đó khoá các ngón tay chặt lại, nắm chặt bàn chân trái với cả hai tay. Phải thở ra hết khi trán chạm đầu gối. Giữ tư thế này trong 8 giây. Thả hai tay ra và ngồi thẳng lên, đồng thời hít vào. Sau đó ép luân xa Muladhara với gót trái, và làm lại tuần tự như cách trên. Một hiệp bao gồm thực tập một lần với chân trái và một lần với chân phải. Tập 4 hiệp như vậy. Thế con thỏ (Shashaungasana) Quì xuống và nắm chặt hai gót chân. Khi thở ra đem đỉnh đầu tiếp xúc với sàn nhà trong tư thế cúi xuống. Trán nên chạm được với đầu gối, giữ tư thế này trong 8 giây, nín thở, hít vào khi nâng người lên. Thực tập 8 lần.

11

Không ai nên mạo hiểm luyện tập các asana mà không có sự hướng dẫn của một thầy yoga. Chương trình dạy của Câu lạc bộ đã được các thầy yoga nghiên cứu và xây dựng phù hợp với thể trạng của người Việt Nam từ trình độ đơn giản đến nâng cao, bao gồm ba mức: trình độ cơ bản, trình độ nâng cao 1 và trình độ nâng cao 2. Mỗi trình độ tập một tháng 8 buổi, tuần 2 buổi. Trình độ cơ bản: thế yoga, thế rắn hổ mang, thế chào dài, thế thức dậy, thế ấn bụng, thế thót bụng, thế cây cung, thế ngồi dậy khó. Trình độ nâng cao 1: thế tay và chân, thế vặn mình, thế đầu bò, thế con châu chấu, thế cây nến, thế con cá, nhảy kaoski và tandava. Trình độ nâng cao 2: thế con thỏ, thế phát triển trí tuệ, thế thăng bằng, thế hành động, thế suy tưởng, thế con gấu, thế con chim, thế nửa vầng trăng.

Phục hồi chức năng hô hấp bằng Yoga Nhiều bệnh về hô hấp cấp và mạn tính sau khi khỏi thường để lại di chứng suy giảm chức năng hô hấp. Tập Yoga là một phương pháp phục hồi chức năng này mà không cần dùng thuốc, rất dễ áp dụng. Tư thế tập: Người tập nằm đầu cao, hai cẳng chân hơi gập, hoặc ngồi trên một ghế dựa cao tới đầu. Các đầu ngón tay được đặt nhẹ dưới bờ sườn trước để người tập nhận thấy được cử động của bụng. Tâm lý người tập phải thoải mái, tư tưởng tập trung. Mỗi lần tập nên thở từ 6-10 lần/phút, trong vòng 10 đến 20 phút. Ngày luyện 3 lần: sáng, chiều, tối. Thở cơ hoành: Thì thở ra, hai vai thư giãn, ngực cúi thấp xuống tối đa. Tiếp theo là thư giãn các cơ bụng trên. Thì thở hít vào, bụng phình ra cho cơ hoành hạ thấp, các phủ tạng cũng được đẩy xuống, áp lực trong các phế nang giảm, không khí tràn xuống hai đáy phổi. Động tác luyện thở Yoga: Bình thường một nhịp thở có hai thì là thở ra và hít vào. Phương pháp luyện thở Yoga có 4 thì gồm thở ra, hít vào; sau thở ra, hít vào có 2 lần nín thở. Thở ra và hít vào theo động tác thở cơ hoành. Thì 1: Thở ra từ từ, kéo dài, ngực và bụng lép xuống, có thể dùng 2 bàn tay ấn bụng đẩy lên phía ngực, lưng hơi gập lại. Thở ra bằng miệng chúm lại không cho không khí ra nhanh.

12

Thì 2: Nín thở 5-10 giây, thời gian nín thở còn phải phụ thuộc với sức của mỗi người. Thì 3: Theo động tác thở cơ hoành, còn gọi là thở bụng. Hít vào sâu, từ từ bằng đường mũi, ngực hơi ưỡn về phía trước, bụng phình ra, hai bàn tay có thể để nhẹ lên bụng để theo dõi bụng đã phình ra chưa. Thì 4: Nín thở từ 5-10 giây. Sau đó lại tiếp tục thở tiếp theo thì 1. Cơ sở khoa học của phương pháp luyện thở Yoga: Thì thở ra, bụng xẹp làm tăng áp lực ổ bụng, các phủ tạng dồn lên, đẩy cơ hoành cao hơn, các khoang liên sườn hẹp lại, thể tích lồng ngực giảm tối đa, nhằm tống nhiều khí cặn ra ngoài. Thở ra từ từ để phế nang không bị xẹp đột ngột. Sau thở ra, thường cơ thể có phản xạ hít vào ngay; nhưng ở đây lại nín thở để tạo ra một sự thay đổi ngược lại phản xạ sinh lý bình thường. Nín thở còn làm lượng CO2 trong máu tăng lên, có tác dụng kích thích trung tâm hô hấp ở hành tủy điều khiển hít vào sâu hơn. Thì hít vào từ từ có tác dụng làm cho đường thở và phế nang không giãn nở đột ngột, tránh khí phế thũng. Bụng phình ra có tác dụng đẩy các phủ tạng thấp xuống làm cơ hoành hạ sâu hơn. Cơ hoành có diện tích rộng 250 cm2, người ta ước tính nếu cơ hoành hạ thấp xuống thêm 1cm thì thể tích lồng ngực người tập tăng thêm được 250 cm3 không khí. Sau thì hít vào là thì nín thở, có tác dụng giữ lượng không khí trong phế nang thêm một thời gian để tăng sự khuyếch tán khí ôxy vào máu và khí CO2 thải qua phế nang ra ngoài nhiều hơn. Thở ra thường là động tác thụ động, nếu ta chủ động nín thở rồi thở ra là tạo ra một động tác tích cực. Cách thở dưỡng sinh Yoga có tác dụng chung là luyện sự hưng phấn và ức chế của trung tâm hô hấp ở hành tủy, điều hòa hoạt động của hệ thần kinh thực vật, tăng cường tuần hoàn của khí huyết, xoa bóp nội tạng, nâng cao hiệu quả của quá trình hô hấp. Phương pháp luyện thở Yoga được áp dụng cho các bệnh nhân đang và sau điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, xơ phổi, giãn phế nang, sau phẫu thuật cắt phổi, tràn dịch màng phổi, sau tràn khí màng phổi, dày dính màng phổi... có rối loạn chức năng hô hấp hạn chế hoặc tắc nghẽn. Những người không có bệnh cũng có thể luyện để tăng sức khỏe và tuổi thọ.

13