Sağlık Akın DİNDAR
En Önemli ve Vazgeçilemeyecek Öğün
KAHVALTI S
abah kahvaltısı beslenmemiz açısından en önemli öğündür. Sabah kalktığımızda midemiz 12-13 saattir boştur. Dolayısıyla uyanınca organizma yakacak birşeyler ister. Gece boyunca bedenimiz az şekerde kalmıştır. İlk işimiz bu şeker miktarını vücudumuzun ihtiyaç duyduğu seviyeye çıkarmak olmalıdır. Aksi halde uyku hali, yorgunluk, fiziksel ve zihinsel performansın düşmesi ile enerji eksikliği ortaya çıkabilir.
Diyet Yapanlara Kahvaltı
“Bazı kişiler “kahvaltıyı atlarsak, gün içinde aldığımız toplam kalori miktarını düşürüp kilo veririz” diye düşünür. Ne yazık ki bunun tam tersi doğrudur. Kahvaltı yapmamak, günün geri kalanında daha fazla yiyeceğimiz anlamına gelir.”
82
Sabah kahvaltısı atlanırsa, 12 saatlik açlıktan sonra öğlene kadar birşey yenmemiş ve vücut 16-17 saat aç kalmış demektir. Bundan sonra birden yendiğinde hem fazla kaçırılır, hem de yediklerimiz doğrudan yağa çevrilir. Kahvaltı yapmak, sadece kilo açısından değil pek çok hastalığın ortaya çıkmasında ve seyrinde önem taşır. Yenmediğinde tansiyon yüksekliği, diabet gibi hastalıklara yakalanma riski artar. Bazı kişiler “kahvaltıyı atlarsak, gün içinde aldığımız toplam kalori miktarını düşürüp kilo veririz” diye düşünür. Ne yazık ki bunun tam tersi doğrudur. Kahvaltı yapmamak, günün geri kalanında daha fazla yiyeceğimiz anlamına gelir.
Çocuklara Kahvaltı Çocuk beslenmesinde kahvaltının önemi büyüktür. Güne iyi bir kahvaltı ile başlayan çocukların okulda daha başarılı oldukları ve abur cubura rağbet etmedikSomuncu Baba
leri tespit edilmiştir. Kahvaltıda taze meyve suyu veya süt, peynir, yumurta, kepeği alınmamış ekmek yenmesi çok faydalıdır. Hızlı yemek, alınan miktarı etkileyeceğinden dolayı, çocuğu daha erken kaldırarak ona rahat kahvaltısını yapacağı süre verilmelidir. Kahvaltı etmeyen öğrencilerin konsantre olmakta zorlandıkları, huzursuz oldukları ve kan şekerlerinin düşerek daha çabuk yoruldukları görülmüştür. Uyku da yetersizse stres hormonları artmakta ve aşırı kalori tüketimine zemin hazırlanmaktadır. Yine çalışmalar kahvaltının sınav notları, okula devamlılık ve hatta zamanında derse girme üzerinde yararları olduğunu göstermektedir. Ayrıca kahvaltı yapma alışkanlığını sürdürme, çocukluk depresyonu ve hiperaktivite üzerinde de koruyucu etkiye sahiptir. Kahvaltı ile güne başlayan çocuklar daha mutlu, daha dikkatli ve daha zihni açık olmaktadırlar.
Sabah Aç Değilsek Normalde 12-14 saat midesine yiyecek girmeyen kişi acıkır. Ancak akşam yemeği muhakkak erken saatte ve hafif gıdalarla geçiştirilmelidir. Yani uykuya dalmadan 4-5 saat önce az yenmelidir. Geç ve ağır akşam yemeği yenilirse, sabah acıkma olmaz. Kahvaltıda Neler Yenmeli? Sağlıklı beslenerek formumuzu koruyabilmemiz için günlük beslenme listemiz şöyle olabilir: Aralık / 2007
• Tam (kepeği alınmamış) undan ekmek, çavdar veya kepekli ekmek. • Taze meyve suyu veya bir meyve (kahvaltıdan yarım saat önce) • Az yağlı yoğurt veya peynir. • Yumurta, zeytin. • Şekersiz çay. • Domates, salatalık. Kahvaltıda zaman zaman ölçüyü kaçırmadan az miktarda sucuk, salam gibi gıdalar eklenebilir. Ancak bunlar eklendiğinde alınan ekmek miktarına dikkat edilmelidir. Sabahları uyku sersemliğinin açılması için iyi olan kahve, çok tüketildiğinde huzursuzluğa, uykusuzluğa ve hassas insanlarda korku ve endişeye yol açabilir. Kafeinin yanı sıra vücudun düzenini ciddi oranda bozan çikolata ve şekerden uzak durmak da günlük stresin belli ölçüde düşmesini sağlayacaktır. Kısacası beyaz şekeri kahvaltıdan uzak tutmalıyız.
Kahvaltıda Çorba Eskilerin çorba ile kahvaltılarını yapmaları sebepsiz değildir. Hem ucuzdur, hem de vitaminler açısından dengeli beslenme sağlanmış olur. Beyaz ekmek, margarin ve şekerli çay, hiçbir zaman doğru bir seçim değildir. Halbuki mercimek çorbası ile yoğurt yiyen bir kişi; hem demir, hem protein almış olur.
Beyaz Un ve Şekerden Kaçınmalı Kahvaltıda, özellikle kan şekerini hızlı yükselten gıdalar (beyaz ekmek, şeker, reçel, bisküvi, peksimet) tüketildiğinde önce kan şekeri hızla yükselir, sonra salgılanan aşırı insülinle düşer. Bu yüzden öğleye doğru yorgunluk, bitkinlik, uyuklama, baş ağrısı, üşüme ortaya çıkabilir. Buna karşılık şekersiz tahıllar, kepekli veya tam ekmek, şekersiz marmelat, meyve gibi kan şekerini ağır ağır artıran gıdalarda bu durum ortaya çıkmaz.
83