Www.somuncubaba.net 2007 010 0084 Allah Gani

Hulûsi Kalb’den Prof. Dr. Mehmet AKKUŞ

Allah Ganî ve Bâkî, Biz Fakîr ve Fâniyîz

“Ey Hulûsî! Sen de gönlünü hep hoş tut. Allah’tan başka dostun olmasın. O’nun sevgisinden başka sevgi gönlünde yer etmesin. Her neye bakarsan onlarda Cenâb-ı Hakk’ın kudretini, esmâsının tecellîsini görmeye çalış. Gerçek âşık isen bunlardan başka dostun olmasın. Her varlık senin dostun olsun. Her varlığa Allah yarattı diye dost gözüyle bak.”

24

Somuncu Baba

B

u şiirde Hulûsî Efendi, önce Fakr ve Kenz kelimeleri üzerinde durmaktadır. Bu iki kelimeden birincisi Peygamberimiz (s.a.v)’in “Fakirlik benim övündüğüm şeydir.” meâlindeki hadîsini ifade etmektedir. Fakr, yoksulluk, bir şeye muhtaç olma anlamındadır. Tasavvufta ise, bütün varlıkların sevgisini bir tarafa bırakıp sadece Cenâb-ı Hakk’a itimat etmektir. Her türlü mal ve mülkün esaretinden kurtulmaktır. Bu fakr hâline sahip olanlar, dünya malının yokluğundan veya azlığından şikâyet etmeyip elinde olanla yetinirler, hattâ onları bile kendilerinden daha muhtaç olanlara hiç çekinmeden infâk edebilirler. Onların malları gönüllerinde fazlaca yer işgal etmez. Ellerinde imkan olunca başkalarına verirler, olmayınca da şükr ederler. Bundan dolayı imkanlarının çok veya az olması Allah’ı anmaktan, O’nun gösterdiği tarz bir hayat sürdürmekten onları alıkoymaz. Bu kavram mutasavvıfların hemen hemen bütün eserlerinde çok kullanılmıştır. Metinde geçen Kenz ise, yine mutasavvıflar tarafından sıkça kullanılan ve bir kudsî hadîs olarak kabul edilen rivayete işaret olup meâlen, “ Ben gizli bir hazîneydim. Bilinmek istedim. Onun için varlıkları yarattım.” demektir. Kenz, hazîne demektir. Ancak buradaki Kenz, Cenâb-ı Hakk’ın bu âlemleri yaratmadan önceki mutlak bilgisi demektir. Yani görünen bu varlık âlemi bir zamanlar yoktu sadece Allah vardı. Hulûsî Efendi burada nasıl bir zamanlar bu varlık âlemi yoksa, bir gün olacak yine yok olup Allah’a dönecektir demek istiyor.

Bu kısa izahtan sonra diyebiliriz ki insanın bir zaman imkanının olmaması daha sonra da hiç elde edilemez demek değildir. Bunun aksine bu dünyanın malına, mülküne, zenginliğine aldanıp hep böyle bolluk ve sıhhat içinde devam edip gitmeyeceğinin idrakinde olmak mümin için sahip olunması gereken en önemli husus olduğu unutulmamalıdır. Gerçek var olan, varlığı bâkî ve bedî bulunan yalnız ve yalnız yüce Rabbimizdir. Bunun dışında her varlık yok olur, O’nun gücü ve kudreti karşısında kendinde güç ve kuvvet varlığını iddia eden her canlı mahv u perişân, her yiğitlik ve güzellik vehm eden kaybolur gider. Bu duygu içerisinde gazelin manasını şöyle ifade edebiliriz: Gazelin Metni 1. Gel kanâat kenzini hâmil olup “Fakru fahrî” remzini âmil olup “Küntü kenz”in sırrına nâil olup Âşık isen özge kârın olmasın Yâr olup her vârı vârın olmasın 2. Aç isen de ağzın açma tok olup Varlığın meydâna atma yok olup Gördüğün her bir cihetten Hak olup Âşık isen özge kârın olmasın Yâr olup her vârı vârın olmasın Ekim / 2007

3. Zehr ise de ni’metine şâkir ol Gece gündüz Hâlık’ına zâkir ol Varlığı yokluğu bir tut hâzır ol Âşık isen özge kârın olmasın Yâr olup her vârı vârın olmasın 4. Sözlerin hep ma’nî-i âyât ola Gözlerin manzûr-ı vech-i zât ola Yüzlerin Hak-bîn Hak mir’ât ola Âşık isen özge kârın olmasın Yâr olup her vârı vârın olmasın 5. Hâtırın hoş tut Hulûsî sînene Sokma ağyârın gamın âyînene Kanda baksan dost görünüp dîdene Âşık isen özge kârın olmasın Yâr olup her vârı vârın olmasın Açıklaması 1. Ey kardeş! Kanâat hazinesini sırtına yüklen. Rasûlu’llâh’ın, “Fakirlik benim övündüğüm şeydir.” düsturuyla amel eyle. Bunun yanında Cenâb-ı Hakk’ın, “Ben gizli bir hazîneydim. Bilinmek istedim. Onun için varlıkları yarattım.” sırrını iyice anla. Gerçek âşık isen bunlardan başka dostun olmasın. Her varlık senin dostun olsun. Her varlığa Allah yarattı diye dost gözüyle bak. 2. Ey kardeş! Aç kalsan bile ağzını açıp şikâyet etme; tok gibi ol. Kendini ortaya atıp böbürlenme, mütevazı ol. Gördüğün, karşılaştığın her şeyi de Hak’tan bil. Gerçek âşık isen bunlardan başka dostun olmasın. Her varlık senin dostun olsun. Her varlığa Allah yarattı diye dost gözüyle bak. 3. Ey kardeş! Yediğin içtiğin şeyleri meşakkatle elde edip zehir gibi acı da olsa nimetlere şükredici ol. Gece gündüz seni yaratan yüce Yaratıcıyı zikredici ol. Varlık içinde olsan da, yoklukta sıkıntı çeksen de ölüme hazırlıklı ol. Gerçek âşık isen bunlardan başka dostun olmasın. Her varlık senin dostun olsun. Her varlığa Allah yarattı diye dost gözüyle bak. 4. Ey kardeş! Sözlerin hep âyetlerin manasına uygun olsun. Gördüğün her şeyde Allah Teâlâ’nın tecellîsini gözle. Yüzünde de Hakk’ın nûru tecellî etsin. Gerçek âşık isen bunlardan başka dostun olmasın. Her varlık senin dostun olsun. Her varlığa Allah yarattı diye dost gözüyle bak. 5. Ey Hulûsî! Sen de gönlünü hep hoş tut. Allahtan başka dostun olmasın. O’nun sevgisinden başka sevgi gönlünde yer etmesin. Her neye bakarsan onlarda Cenâb-ı Hakk’ın kudretini, esmâsının tecellîsini görmeye çalış. Gerçek âşık isen bunlardan başka dostun olmasın. Her varlık senin dostun olsun. Her varlığa Allah yarattı diye dost gözüyle bak.

25